zapisz jako pdf

Urząd Gminy Milówka
http://www.milowka.pl/kultura/jozef_szczotka/printpdf.html
Józef Szczotka
●
●
●
●
Urodził się 16 listopada 1893 roku w Milówce w rodzinie zamożnych gazdów Wojciecha i Marianny.
Posiadał liczne rodzeństwo - 3 siostry i 5 barci, wśród których wyróżniał się wybitnymi zdolnościami
artystycznymi. Po ukończeniu w 1907 roku Szkoły Ludowej przez jeden rok terminował u stolarza Jana
Śleziaka, znakomitego ludowego rzeźbiarza i skrzypka. Po śmierci Śleziaka młody Szczotka postanawia
zmienić zawód i podejmuje naukę w Seminarium Nauczycielskim Towarzystwa Szkoły Ludowej w Białej
Krakowskiej, dorabiając na swoje utrzymanie korepetycjami.
26 czerwca 1913 roku składa z pomyślnym wynikiem egzamin dojrzałości i we wrześniu tegoż
roku podejmuje pracę nauczycielską w Szarem. Wybuch I wojny światowej przerwał tą pracę, gdyż
20.VIII.1914 r. wstępuje ochotniczo do legionów polskich. Internowany w 1917 r. w Marmarasz Szigeff
na Węgrzech, po trzech miesiącach więzienia został wcielony do armii austriackiej i wysłany na front
włoski. Po rozpadnięciu się monarchii austro-węgierskiej, w listopadzie 1918 r. wrócił do Milówki.
Zgłasza się ponownie do pracy nauczycielskiej i od 1.I.1919 r. otrzymuje ją w Kamesznicy. W tym samym
roku zostaje przeniesiony do 7-klasowej Szkoły Powszechnej w Milówce, gdzie pracuje do sierpnia 1939 r.
Dał się poznać jako doskonały organizator: chóru, zespołu teatralnego, zespołu mandolinistów i
gitarzystów, zbieracz pieśni i godek góralskich. Dzięki niemu powstał w Milówce w 1927 r. Związek
Strzelecki, boisko sportowe, sekcja sadowniczo-pszczelarska.
W 1936 r. założył Ognisko Związku Podhalan. Organizował widowiska teatralne, występy zespołu
pieśni i tańca, koncerty chóru mieszanego, festyny, wieczornice, zabawy, ogniska i wycieczki. Z
łatwością pozyskiwał słuchaczy bawiąc ich pieśnią, muzyką, godkami.
Zespół regionalny (oczko w głowie J. Szczotki) uświetnił pieśnią i tańcem Dni Krakowa w 1937 r. i
uczestniczył w powitaniu króla rumuńskiego Karola.
Na zaproszenie Polskiego Radia wielokrotnie bawił pieśniami o godkami całą Polskę. Dużo sympatii
wzbudził występ na święcie gór w Wiśle w 1937 r. Zespół teatralny prawie co miesiąc wystawiał
popularne pieśni sceniczne dla ludności Milówki. Józej Szczotka był nie tylko reżyserem, ale aktorem w
trudniejszych rolach oraz dekoratorem. W 1939 r. od maja do końca sierpnia prowadził jako
kwatermistrz "wczasy" organizowane przez Ligę Popierania Turystyki. Jego działalność kulturalna była w
pełnym rozkwicie: układał wiersze, satyry na ówczesne stosunki lokalne, pieśni (do dziś chętnie przez
wszystkich śpiewana pieśń o Milówce).
W okresie Sylwestra organizowano tradycyjną zabawę, na której występował "Dziad" czyli Józef i śpiewał
300 zwrotek satyry o Milówce i jej mieszkańcach. Co miesiąc grano przedstawienia: "Jasełka", "Karpaccy
górale". Sceną, gdzie się to odbywało była dzisiejsza sala Urzędu Stanu Cywilnego.
W uznaniu zasług ówczesne władze nadały mu brązowy oraz Srebrny medal (12.XI.1938 r.).
W 1939 r. zostaje powołany do służby wojskowej 4 pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie.
Po upadku kampani wrześniowej przeszedł na Węgry, tam dostał się do działu regionalnego Podhalan,
przy Polskim Teatrze Objazdowym. Z s-osobowym zespołem objechał wszystkie obozy na Węgrzech,
podnosząc na duchu internowanych rodaków. Występował pod pseudonimem Jontek Makolągwa (by
rodzina w Polsce nie była szykanowan prze okupanta). Jontuś Makolongwa miał bardzo dobre recenzji na
łamach "Wieści Polskich" w Budapeszcie. Po likwidacji żołnierskiego teatru 21.VI.1940 r. Józef Szczotka
otrzymał pozwolenie na powrót do Milówki, dokąd przybył końcem lipca 1940 r. Wkrótce zostaje
wysiedlony do Ujrzanowa k/Siedlec na Podlasiu. Po trzech miesiącach wyjeżdża wraz z rodziną do
Prokocimia k/Krakowa. Tu podejmuje pracę w fabryce maszyn.
●
●
Po wyzwoleniu Żywiecczyzny wraca do Milówki, gdzie końcem 1945 r. z polecenia inspektora
szkolnego w Żywcu organizuje naukę jako kierownik szkoły. Pełen optymizmu zaczyna też pracę nad
"Weselem Górali z Żywca". Wkrótce zespół odegrał "Wesele" w wielu miejscowościach. W maju 1949 r.
zespół przygotował "Dziwowisko Beskidzkie" w 10 obrazach i wystawił go w Krakowie.
W latach 1950-52 Józef Szczotka bierze udział w ogólnopolskim spisie pieśni i muzyki ludowej
zorganizowanej przez P.I.M. Zebrał około 90 pieśni i melodii. Wiele sukcesów odnosi zespół
regionalny. Występuje na ogólnokrajowych dożynkach w Poznaniu (1951 r.), na akadenii zorganizowanej
przez Zrzeszenie Prawników (1951 r.) w Krakowie i na festiwalu w Zakopanem. Nagrywa na taśmy
dźwiękowe wiele pięsni i tańców oraz bierze udział w zrealizowanym kolorowym filmie pt."Wesele górali
od Żywca". Dzięki niemu Józef Szczotka został wpisany na listę międzynarodowego klubu reżyserów. W
1956 r. Szczotka przechodzi na emeryturę, ale nie rozstaje się ze swoim zespołem. Nadal występuje przy
różnych okazjach. 17.VII.1960 r. zespół z Milówki bierze udział w uroczystościsch z okazji rocznicy
zwycięstwa pod Grunwaldem.
W ostatnich latach życia Józef Szczotka włożył wiele pracy, ucząc pieśni i tańców góralskich dzieci w
Milówce i okolicach.
Złożony chorobą, mimo troskliwej opieki, umarł 20 stycznia 1964 r. Na milowczańskim cmentarzu
żegnały go tłumy miłośników, przyjaciół i znajomych. Wśród przemawiających na cmentarzu żegnał go
również PrezesTowarzystwa Miłośników Ziemi Żywieckiej Józef Mikś, kończąc słowami parafrazowanej
milowczańskiej piosenki:
"Ciena Cie a ciena śmiercicka kosickom...
Zwaliła Cie przed nami jako świerk w uboczy beskidzkiej, co patrzał szeroko, co widział daleko,
co szumiał pieśniom swej ziemi, co tak ją kochał, że tylko nią żył, nią śpiewał, nią tańczył...
Któż podejmie dziś Twój trud, kto weźmie Twoją wielką miłość do sego serca i tak jak Ty powie,
zaśpiewa, zagra i zatańczy"