Nabytki 2010-2011 5 czerwca - 31 sierpnia 2012

WYSTAWY CZASOWE
Nabytki 2010-2011
5 czerwca - 31 sierpnia 2012
Wystawa prezentuje różnorodne obiekty – obrazy, biżuterię barokową, wyroby ze
złota i srebra, ceramikę, tkaniny, które muzeum zakupiło, bądź otrzymało w darze
lub depozycie w ostatnich dwóch latach. W sumie 150 muzealiów wzbogaciło
kolekcje Zamku Królewskiego na Wawelu; 113 wpłynęło w r. 2010, a 37 w r. 2011.
Niemal wszystkie zostały poddane konserwacji.
Znaczące miejsce wśród nabytków zajmuje wykupiona z depozytu, tzw. Galeria
kodeńska, prezentowana już na wystawie sapieżyńskiej. Do zbiorów malarstwa
dołączyły m.in. portrety skoligaconych z Polskimi monarchami: księcia Mantui
Vincenza I Gonzagi i arcyksięcia austriackiego, późniejszego cesarza Ferdynanda
III. Warte uwagi są dwie martwe natury (wykupione również z depozytu) pędzla
Martina Altomontego, włoskiego malarza pracującego m.in. na dworze Jana III
Sobieskiego. Malarz ten zasłynął wykonując obrazy historyczne, batalistyczne,
religijne, ale również motywy myśliwskie. Do kolekcji wawelianów dołączyło dzieło
Aleksandra Płonczyńskiego „Katedra wawelska od południa”. Współczesnym
akcentem na wystawie jest obraz przedstawiający widok wzgórza wawelskiego,
autorstwa Edwarda Dwurnika, podarowany przez autora w 2010 roku.
Wśród bogatych zakupów złotniczych w zbiorach wawelskich pojawił się wybitny
zabytek polskiego jubilerstwa manierystycznego – naszyjnik, o ażurowej
kompozycji i bogatej dekoracji: emalia, kamienie szlachetne (rubiny, szmaragd).
Uwagę zwracają okazy złotej, barokowej biżuterii, bogato kameryzowane, i srebrne
WYSTAWY CZASOWE
naczynia z wieków XVII i XVIII. Pochodzą z pracowni w Norymberdze (Georga
Kolera), Augsburgu (Johanna Martina I Satzgera), Gdańsku czy Wrocławiu (Carla
Gottlieba Grögera).
Zamek Królewski na Wawelu posiada największy w Polsce i jeden z większych na
świecie zbiorów elementów niezwykle cennego serwisu zw. łabędzim. Na wystawie
jest pokazany najnowszy nabytek – półmisek z tego właśnie serwisu. Słynna
porcelana z motywem łabędzia wykonana została w manufakturze miśnieńskiej w
latach 1737-1742, według projektu Johanna Joachima Kändlera, dla Henryka
Brühla, ministra króla Augusta III. Zespół, liczący 3000 sztuk, obejmował serwis
obiadowy, naczynia do kawy, herbaty i czekolady, do serwowania cukrów
(konfitury, kandyzowane owoce, marcepany) czy przypraw (sól, oliwa, ocet,
musztarda), ale też do dekoracji stołu (tzw. surtout de table) oraz dekoracji sali –
świeczniki ścienne, duże kandelabry i lichtarze. Wzór został zastrzeżony dla rodziny
Brühlów i przez 200 lat w Miśni wykonywano wyłącznie pojedyncze sztuki w celu
uzupełnienia brakujących, rozbitych elementów. W 1945 serwis uległ w dużej części
zniszczeniu, dlatego też każdy jego element jest niezwykle cenny. W zbiorach
wawelskich znajduje się dziś 11 ekspozycyjnych sztuk serwisu zw. łabędzim.
Na aukcji w Paryżu nabyty został kobierzec z polskim Orłem, najpewniej wyrobu
perskiego, z wieku XIX. Z dwudziestolecia międzywojennego pochodzą dwa kilimy –
z warsztatu Wandy Grott oraz projektu Bohdana Tretera.
Stan posiadania wyjątkowo poszerzył wawelski dział metali. Są to głównie cynowe i
miedziane naczynia z epoki baroku, z warsztatów konwisarskich w Saksonii, na
Śląsku i w Gdańsku, w tym kubek powstały w pracowni Gottfrieda Grüssera we
Wrocławiu. Wyroby kotlarskie to miedziany kociołek na wodę święconą, dwie
włoskie flasze podróżne, a także niemiecka wanienka do chłodzenia wina.
Królewską proweniencję ma stalowa pochwa tasaka myśliwskiego, zapewne z r.
1621, z herbem królewskim Wazów. Do oryginalnych, rzadko spotykanych
przedmiotów należy miedziana szkandela, przyrząd do ogrzewania pościeli,
wykonany w Szwajcarii w 1. połowie XVIII stulecia, czy polski kalendarz do
oznaczania terminu odnawiania hostii, z 2. połowy wieku XVIII.
Scenariusz i realizacja: Kazimierz Kuczman, Jadwiga Laskowska
Aranżacja plastyczna: Triada Design - Marek Liskiewicz, Stanisław Półtorak, Marek
Suchowiak.
Wystawie towarzyszył katalog.