Estry etylowe wielonienasyconych kwasów omega

Estry etylowe wielonienasyconych kwasów
omega-3 redukują śmiertelność i zachorowalność
w niewydolności serca
– nowości z kongresu ESC 2008
Omega-3 fatty-acid supplementation improves morbidity and mortality in heart-failure
– news from ESC Congress 2008
Dr n. med. Marcin Grabowski
I Katedra i Klinika Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Grzegorz Opolski
Streszczenie
W nowo ogłoszonym badaniu GISSI-HF długoterminowe leczenie estrami etylowymi kwasów omega-3
redukowało śmiertelność całkowitą oraz liczbę hospitalizacji z przyczyn sercowo-naczyniowych, podczas gdy
podawanie 10 mg rosuwastatyny nie miało wpływu na te zdarzenia.
Słowa kluczowe: estry etylowe kwasów omega-3, niewydolność serca
Abstract
The new study GISSI-HF has shown that omega-3 fattyacid supplementation improves morbidity and
mortality in symptomatic heart-failure patients, while statins failed to have any beneficial effect in the same group
of patients.
Key words: omega-3 fattyacid, heart failure
Podczas tegorocznego kongresu Europejskiego
GISSI-HF było kontrolowanym, randomizo-
Towarzystwa Kardiologicznego w Monachium ogło-
wanym metodą podwójnie ślepej próby badaniem,
szono wyniki badania GISSI-HF (Gruppo Italiano
prowadzonym w 357 ośrodkach kardiologicznych we
per lo Studio della Soprawvivenza nell’Infarto Miocar-
Włoszech, dotyczącym pacjentów z przewlekłą nie-
diaco–Heart Failure), kolejnego, piątego już, badania
wydolnością serca. Do badania włączano pacjentów
włoskiej grupy GISSI. Na ich podstawie wykazano,
w wieku 18 lat i więcej z potwierdzoną klinicznie nie-
że stosowanie estrów etylowych wielonienasyconych
wydolnością serca z jakichkolwiek przyczyn w klasie
kwasów omega-3 zmniejsza chorobowość i śmiertel-
II–IV według NYHA, z wykonaną oceną frakcji wy-
ność wśród pacjentów z objawową niewydolnością
rzutowej lewej komory w ciągu 3 miesięcy przed włą-
serca. Prowadzone równolegle badanie z zastosowa-
czeniem do badania. W przypadku frakcji wyrzutowej
niem statyny (rosuwastatyna w dawce 10 mg) nie wy-
lewej komory większej niż 40% pacjent musiał zostać
kazało jej korzystnego wpływu na te punkty końcowe.
przyjęty do szpitala z powodu niewydolności serca co
KARDIOPROFIL VOL. 6/NR 4(25)/2008
PIÓREM KRONIKARZA
297
298
Estry etylowe wielonienasyconych kwasów omega-3 redukują śmiertelność i zachorowalność w niewydolności serca
– nowości z kongresu ESC 2008
M. Grabowski
Tabela 1. Badanie GISSI-HF: redukcja ryzyka wystąpienia pierwotnych i wtórnych punktów końcowych
w grupie omega-3 w porównaniu z placebo.
Punkt końcowy
Kwasy tłuszczowe
omega-3, n=3494 (%)
Placebo,
n=3481 (%)
Wskaźnik ryzyka
(95% CI)
Śmiertelność całkowita
27,3
29,1
0,91 (0,833–0,998)
Śmiertelność całkowita lub hospitalizacja z
przyczyn sercowo-naczyniowych
56,7
59,0
0,92 (0,849–0,999)
Zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych
20,4
22,0
0,90 (0,81–0,99)
Nagły zgon sercowy
8,8
9,3
0,93 (0,79–1,08)
Hospitalizacje z przyczyn sercowo-naczyniowych
46,8
48,5
0,93 (0,87–0,99)
Zawał serca
3,1
3,7
0,82 (0,63–1,06)
Udar mózgu
3,5
3,0
1,16 (0,91–1,53)
Pierwszorzędowy punkt końcowy
Drugorzędowy punkt końcowy
najmniej raz w poprzedzającym roku, by spełnić kryteria włączenia.
W trakcie badania z jakichkolwiek przyczyn
zmarło 955 pacjentów (27%) w grupie wielonienasyco-
W badaniu tym pacjenci (w sumie 6975 osób)
nych kwasów omega-3 i 1014 pacjentów (29%) w grupie
otrzymywali n-3 PUFA w postaci jednogramowej
placebo (HR=0,91, 95,5% CI: 0,833–0,998, p=0,041).
kapsułki raz na dobę (3494 pacjentów) lub placebo
1981 pacjentów (57%) w grupie omega-3 i 2053 pacjen-
(3481 pacjentów). Chorych obserwowano przez pra-
tów (59%) w grupie placebo zmarło lub zostało przy-
wie 4 lata. Pierwszorzędowymi punktami końco-
jętych do szpitala z przyczyn sercowo-naczyniowych
wymi były: zgon oraz zgon lub przyjęcie do szpita-
(HR=0,92, 99% CI: 0,849–0,999, p=0,009).
la z przyczyn sercowo-naczyniowych, zastosowano
analizę intention-to-treat.
Prawie czteroletnia obserwacja wykazała, że
leczenie estrami etylowymi wielonienasyconych kwa-
Rycina 1. Krzywe Kaplana–Meiera przedstawiające prawdopodobieństwo zgonu z jakiejkolwiek przyczyny
w trakcie prawie czteroletniej terapii kwasami omega-3 lub placebo (w zależności od grupy terapeutycznej).
Pacjenci otrzymujący kwasy omega-3 w porównaniu z grupą placebo uzyskali 9-proc. redukcję ryzyka zgonu
z jakiejkolwiek przyczyny (HR=0,91 [0,833–0,998], p=0,041).
KARDIOPROFIL VOL. 6/NR 4(25)/2008
Estry etylowe wielonienasyconych kwasów omega-3 redukują śmiertelność i zachorowalność w niewydolności serca
– nowości z kongresu ESC 2008
M. Grabowski
Rycina 2. Krzywe Kaplana-Meiera przedstawiające prawdopodobieństwo zgonu z jakiejkolwiek przyczyny lub
hospitalizacji z przyczyn sercowo-naczyniowych w trakcie prawie czteroletniej terapii kwasami omega-3 lub
placebo (w zależności od grupy terapeutycznej). Pacjenci otrzymujący kwasy omega-3 w porównaniu z grupą
placebo uzyskali 9-proc. redukcję ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny (HR=0,92 [0,849–0,999], p=0,009).
sów omega-3 redukowało ryzyko śmiertelności o 9%
wania estrów etylowych kwasów omega-3 w grupie
oraz śmiertelności lub przyjęcia do szpitala z przyczyn
pacjentów po zawale serca. W obu badaniach obser-
sercowo-naczyniowych o 8%. Wyniki dla pozostałych
wowano korzystny wpływ na zmniejszenie śmiertel-
punktów końcowych przedstawiono w tabeli 1.
ności, chociaż w badaniu GISSI-HF raczej nie był on
W celu uniknięcia jednego zgonu należało
stosować estry etylowe wielonienasyconych kwasów
związany z redukcją nagłego zgonu sercowego, jak
w badaniu GISSI-Prevenzione. Q
omega-3 przez prawie cztery lata u 56 pacjentów,
natomiast w celu uniknięcia jednego złożonego zdarzenia w postaci zgonu lub hospitalizacji z przyczyn
sercowo-naczyniowych należało stosować kwasy
omega-3 przez prawie cztery lata u 44 pacjentów.
Analiza według protokołu, którą objęto tylko
pacjentów leczonych w trakcie trwania badania, potwierdziła ogólne wyniki, wykazując, że leczenie powodowało w tej grupie 14-proc. redukcję ryzyka.
Piśmiennictwo:
■1
Effect of n-3 polyunsaturated fatty acids in patients with chronic
heart failure (the GISSI-HF trial): a randomised, double-blind, placebo-controlled trial [online: www.thelancet.com, 2008 DOI:10.1016/
S0140-6736(08)61241-6, 31.08.2008].
W obu grupach najczęstszym działaniem niepożądanym były zaburzenia żołądkowo-jelitowe –
96 (3%) grupa n-3 PUFA v. 92 (3%) grupa placebo.
Badanie GISSI-HF wykazało, że stosowanie
estrów etylowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w postaci jednogramowej kapsułki
raz dziennie w grupie pacjentów z objawową niewydolnością serca jest bezpieczne i związane z korzyścią
w postaci zmniejszenia ryzyka zgonu i konieczności
przyjęć do szpitala z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Wyniki te wpisują się w obserwowaną we wcześniejszym badaniu, GISSI-Prevenzione, korzyść z zastosoKARDIOPROFIL VOL. 6/NR 4(25)/2008
Adres do korespondencji:
Dr n. med. Marcin Grabowski
I Katedra i Klinika Kardiologii WUM
Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny
02-097 Warszawa, ul. Banacha 1a
e-mail: [email protected]
299