Pierwsza unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości (COM

Pierwsza unijna tablica wyników
wymiaru sprawiedliwości
(COM(2013) 166)
wg stanu na 17.03.2014
MATERIAŁY OIDE
I. WPROWADZENIE
Komunikat
W marcu 2013 roku Komisja Europejska opublikowała komunikat, w którym przedstawiła unijną tablicę wyników wymiaru
sprawiedliwości, czyli niewiążące narzędzie porównawcze, którego celem w dłuższej perspektywie jest prezentowanie
obserwowanych tendencji w zakresie funkcjonowania krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości (pkt 1). Jest to
narzędzie, którego zakres ma się stopniowo zwiększać pod względem objętych nim obszarów, jak również wskaźników i
metodyki. Komisja podkreśla, że zakres tablicy obejmuje te parametry systemu sprawiedliwości, które przyczyniają się do
poprawy klimatu biznesowego i inwestycyjnego, a więc odnoszące się w szczególności do spornych spraw cywilnych i
handlowych oraz administracyjnych (bez spraw karnych), wpisując się tym samym w ramy semestru europejskiego, strategii
„Europa 2020”, wzmocnienia jednolitego rynku oraz programu działań UE na rzecz obywateli. Tablicę wyników oparto m.in.
na wskaźnikach długości postępowania, liczby spraw w toku, systemów ICT dla sądów, alternatywnych metod
rozwiazywania sporów oraz szkolenia sędziów.
Analiza KE została przeprowadzona w oparciu o dane z raportu Europejskiej Komisji na rzecz Efektywności Wymiaru
Sprawiedliwości (CEPEJ) oraz danych Banku Światowego, Światowego Forum Ekonomicznego oraz World Justice Projekt
(pkt 5 i 7).
Debata
W komunikacie Komisja zapowiedziała szerszą debatę na temat roli wymiaru sprawiedliwości w UE. 21-22 listopada 2013
Komisja Europejska zorganizowała konferencję wysokiego szczebla, czyli Assises de la justice (pkt 8).
Dyskusja przebiegała w ramach czterech paneli: efektywność systemu sprawiedliwości, niezależność wymiaru
sprawiedliwości, rządy prawa, europejska przestrzeń sprawiedliwości oparta na wzajemnym zaufaniu.
Dyskusja podczas konferencji ma stanowić wkład przy opracowywaniu przez KE komunikatu na temat przyszłych inicjatyw w
ramach wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Stanowiska prezentowane na konferencji są publikowane na jej
stronie internetowej.
4 lutego 2014 PE przyjął rezolucję na temat unijnej tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości (pkt 2), w której wzywa Komisję
do rozwinięcia tego narzędzia zgodnie z Traktatami i po konsultacjach z państwami członkowskimi. Zaznaczył, że należy
opracować wspólną interpretację metodologii i wskaźników, a jednocześnie zauważył, że skuteczności wymiaru
sprawiedliwości nie da się zmierzyć wyłącznie na podstawie parametrów statystycznych. Zaapelował również do państw
członkowskich, aby dokładnie przeanalizowały tablicę wyników wymiaru sprawiedliwości i ustaliły, czy należy wyciągnąć z
niej jakieś wnioski dla ich własnych systemów sądownictwa cywilnego, handlowego i administracyjnego.
4 marca 2014 r. Rada UE przyjęła konkluzje (pkt 3), w których zwróciła uwagę na zastrzeżenia niektórych państw
członkowskich co do metodologii przyjętej przez KE w unijnej tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości oraz na konieczność
uwzględnienia różnorodności narodowych wymiarów sprawiedliwości, a także uniknięcia duplikowania działań
podejmowanych w ramach innych organizacji międzynarodowych. Rada UE wezwała jednocześnie, aby państwa
członkowskie, Rada UE i KE rozważyły lepsze mechanizmy prowadzenia dyskusji nad funkcjonowaniem wymiarów
sprawiedliwości w sprawach cywilnych i handlowych.
II. ŹRÓDŁA
1. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Banku Centralnego, Komitetu EkonomicznoSpołecznego i Komitetu Regionów. Unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości. Narzędzie wspierania skutecznego
wymiaru sprawiedliwości i wzrostu gospodarczego, COM(2013) 160
2. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lutego 2014 r. na temat unijnej tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości –
spraw z zakresu prawa cywilnego i administracyjnego w państwach członkowskich, P7_TA(2014)0064
3. Conclusions on the civil and commercial justice systems of the Member States, Justice and Home Affairs Council
meeting, 4.03.2014
1
4. 3279th Council meeting, Justice and Home Affairs, Press Release, 5-6.12.2013 (s. 18)
5. Źródła danych unijnej tablicy wyników wymiaru sprawiedliwości COM(2013) 160

raport Europejskiej Komisji na rzecz Efektywności Wymiaru Sprawiedliwości Rady Europy (CEPEJ) – oparty
przede wszystkim na danych uzyskanych od korespondentów CEPEJ; CEPEJ systematycznie dokonuje
ewaluacji wymiarów sprawiedliwości, uwzględniając wszystkie obszary funkcjonowania sądownictwa w
praktyce, w tym aspekt finansowy (finansowanie sądów, pomoc prawna) i prawa użytkowników sądów (dostęp
do informacji, ochrona osób wymagających szczególnego traktowania, odszkodowania w związku z wadliwym
funkcjonowaniem wymiaru sprawiedliwości), a także bardziej ogólne kwestie, jak organizacja sądownictwa,
prokuratury i zawodów prawniczych oraz efekty pracy wymiarów sprawiedliwości (długość i skuteczność
postępowań, egzekwowalność decyzji oraz dostępność alternatywnych metod rozstrzygania sporów);

Bank Światowy – publikowane od 1996 r. wskaźniki dobrego rządzenia (Worldwide Governance Indicators WGI), w tym wskaźnik rządów prawa, obejmujący egzekwowanie umów, funkcjonowanie policji, sądownictwa
oraz poziom przestępczości i przemocy; wyniki oparte są na rezultatach ankiet przeprowadzanych wśród
przedsiębiorców, obywateli i ekspertów;

Światowe Forum Ekonomiczne – publikowane od 1979 r. raporty (The Global Competitiveness Report - GCR)
obejmują analizę warunków prowadzenia działalności gospodarczej w 144 państwach; w ramach filara
instytucjonalnego oceniane jest przestrzeganie zasady rządów prawa, w tym brak nadmiernej biurokracji,
przeregulowania i korupcji oraz niezależność sądownictwa;

World Justice Project – indeks rządów prawa (The Rule of Law Index - RLI) publikowany od 2006 r. obejmuje
osiem czynników: ograniczona władza rządu, brak korupcji, porządek i bezpieczeństwo, prawa podstawowe,
otwarte rządy, egzekwowanie przepisów, wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych i karnych.
6. Informacje ze strony KE
7. Informacje z Biblioteki PE
8. Strona internetowa konferencji
9. Rozpatrywanie komunikatu w parlamentach narodowych (IPEX) i PE (Obserwatorium Legislacyjne)
10. Semestr europejski - zalecenia dla państw członkowskich 2013 (zalecenia Rady, projekty zaleceń i dokumenty robocze
KE, dokumenty państw członkowskich)
2