Kalendarz jednego drzewa

Metoda projektu
SpoÊród metod aktywizujàcych coraz bardziej
upowszechnia si´ w edukacji metoda projektu.
Rozwija dzieci´cà wyobraêni´, kreatywnoÊç,
uczy wspó∏pracy, odpowiedzialnoÊci i systematycznoÊci.
Agnieszka Depta
Katarzyna Nachtlicht
Lucyna Bzowska
P
rojekt, który chcemy zaproponowaç,
zatytu∏owany jest Kalendarz jednego
drzewa i ma na celu budzenie zainteresowaƒ
dzieci otaczajàcà przyrodà. Realizujà go
uczniowie klasy II. G∏ównà uwag´ poÊwi´camy gatunkom drzew z najbli˝szego Êrodowiska (park miejski). BezpoÊredni kontakt
z przyrodà sprzyja rozwojowi myÊlenia, rozwija wyobraêni´, fantazj´, spostrzegawczoÊç,
wp∏ywa na odczucia estetyczne. Pozwala na
wyciàganie wniosków, jakà rol´ odgrywa natura w naszym ˝yciu. Wspomaga rozwój osobowoÊciowy i pomaga odkryç dziecku, ˝e jest
jednym z ogniw natury.
Uczniowie, którzy przystàpili do dzia∏ania,
podzieleni zostali na zespo∏y. Ka˝dy zespó∏
wybra∏ jedno z drzew rosnàcych w parku
i otrzyma∏ list´ zadaƒ oraz instrukcj´ wykonania. Czas trwania projektu obejmuje pe∏ny
rok kalendarzowy: od wrzeÊnia do wrzeÊnia,
w tym równie˝ miesiàce wakacyjne. Szczegó9/2005
∏owe zadania grupy dostajà w ka˝dym miesiàcu. Cz´Êç z nich wykonujà w plenerze (obserwacje drzewa, zdj´cia, rysunki, zbieranie
okazów przyrodniczych), pozosta∏e indywidualnie lub grupowo w klasie (prezentacje wiadomoÊci, prace plastyczne, opowiadania twórcze, rebusy, krzy˝ówki, wywiady itp.).
Podstawowym dzia∏aniem jest comiesi´czna
prezentacja przygotowanych wiadomoÊci na
okreÊlony temat, np. zmiany w wyglàdzie
drzewa i przyczyny tych zmian. Grupy prowadzà szczegó∏owà dokumentacj´ swoich dzia∏aƒ, gromadzà je w segregatorach podpisanych nazwà drzewa, ze stronà tytu∏owà, nazwà
projektu oraz imionami i nazwiskami cz∏onków grupy.
Karty zgromadzone w segregatorach s∏u˝à
równie˝ do systematycznego utrwalania zdobywanej wiedzy. Pomaga to dzieciom zrozumieç, ˝e powinny ca∏oÊciowo pojmowaç otaczajàcy je Êwiat.
[532] 19
DZIELIMY SI¢ DOÂWIADCZENIAMI
Kalendarz
jednego drzewa
Nasze drzewo od zimy do wiosny
Efekty pracy uczniów z poszczególnych
grup umieszczane sà w ka˝dym miesiàcu na
szkolnej stronie internetowej.
Podsumowanie ca∏ego projektu odb´dzie
si´ na poczàtku klasy III, we wrzeÊniu. Mo˝e
przebiegaç w rozmaity sposób:
Przygotowanie
prezentacji po∏àczonej
z wystawà prac.
Wystawa prac w bibliotece szkolnej lub
w domu kultury.
Przygotowanie prezentacji w klasie dla rodziców, dzieci i zaj´cia w formie „karuzeli”
(stanowiska z okreÊlonymi dzia∏aniami,
prezentacjami).
Zaj´cia przygotowane i prowadzone przez
uczestników projektu dla dzieci z innych
klas.
Zaj´cia fabularyzowane.
Istotne jest, aby podczas podsumowania
podkreÊliç rol´ uczniów w ca∏ym przedsi´wzi´ciu i nagrodziç ich za d∏ugà i wytrwa∏à
prac´.
20
[534]
Fot. autorki
Ca∏oÊç projektu jest dost´pna na stronie
internetowej Szko∏y Podstawowej nr 1 w Bogatyni: http://www.sp1bogatynia.cjb.net
Klasowy projekt Kalendarz jednego
drzewa
Zadanie 1
Wylosujcie jeden z przygotowanych okazów, a dowiecie si´, jakie drzewo b´dziecie
obserwowali przez ca∏y rok.
Za∏ó˝cie segregator, w którym b´dziecie
zbierali wszystkie materia∏y dotyczàce projektu. Podpiszcie go nazwà gatunku przydzielonego drzewa. Zróbcie stron´ tytu∏owà z nazwà projektu oraz z imionami
i nazwiskami cz∏onków Waszej grupy.
Gromadêcie jak najwi´cej materia∏ów, informacji dotyczàcych Waszego drzewa, np.:
informacji o gatunku,
ilustracji,
zdj´ç,
˚ycie Szko∏y
A tak wyglàda∏o w lecie oraz wczesnà i póênà jesienià
prac plastycznych,
wierszy,
piosenek,
krzy˝ówek,
zagadek,
rebusów,
wycinków z gazet dotyczàcych Waszego
drzewa oraz informacji o zmianach
w przyrodzie w poszczególnych miesiàcach, porach roku itp.
Nad tym zadaniem b´dziecie pracowaç do
koƒca realizacji projektu. Mo˝ecie korzystaç
z ksià˝ek, encyklopedii, czasopism, Internetu,
a tak˝e sami wymyÊlaç i tworzyç zagadki, krzy˝ówki, rebusy, prace plastyczne itp. Zapisujcie
wszystkie êród∏a, z których korzystacie. Je˝eli
macie mo˝liwoÊci i potraficie, to opracujcie
materia∏ (tekst) na komputerze.
Podczas pracy nad tym etapem projektu
notujcie informacje:
Co sprawi∏o Wam najwi´cej trudnoÊci, a co
by∏o ∏atwe i interesujàce?
9/2005
Fot. autorki
Czego nowego dowiedzieliÊcie si´ bàdê nauczyliÊcie?
Dokonajcie oceny Waszej pracy. Niech
ka˝dy oceni swój wk∏ad, zaanga˝owanie.
Kto pomaga∏ Wam w pracach nad projektem?
Wszystkimi spostrze˝eniami podzielicie
si´ podczas prezentacji.
˚ycz´ Wam mi∏ej i ciekawej pracy!
Zadanie 3 (paêdziernik)
Przyjrzyjcie si´ dok∏adnie swoim drzewom
i zastanówcie si´, co zmieni∏o sie w wyglàdzie Waszego drzewa przez miniony miesiàc.
Zaprezentujcie wiadomoÊci o swoim drzewie, uwzgl´dniajàc zaobserwowane ró˝nice
w wyglàdzie.
Zbierzcie kilka ró˝nokolorowych liÊci ze
swojego drzewa. W domu naklejcie na
kartk´ z nazwà miesiàca.
Zróbcie zdj´cie przy waszym drzewie.
[535] 21
Indywidualne zadania do wykonania w klasie
Naklej zebrane liÊcie ze wszystkich prezentowanych drzew na kartk´ z bloku technicznego i podpisz je.
Wybierz jeden liÊç ze swojego drzewa. Obrysuj go na kartce i obok przyklej liÊç.
Przygotuj farby, p´dzle i naczynie na wod´.
Zmieszaj tak kolory, aby by∏y zgodne z kolorami Twojego liÊcia.
Pomaluj obrysowany liÊç.
Gdy praca wyschnie, umieÊç jà w „koszulce” i w∏ó˝ do segregatora.
Za kilka miesi´cy zauwa˝ysz, jak zmieni∏y
si´ kolory.
Nadesz∏a jesieƒ. Drzewa gubià liÊcie, przygotowujà si´ do zimowego snu. Wyszukaj
jak najwi´cej wiadomoÊci, dlaczego liÊcie
na drzewach zmieniajà kolory i opadajà.
Przygotuj si´ do prezentacji w listopadzie.
Pami´tajcie, to ju˝ za miesiàc!
Znajdê na wykreÊlance ukryte nazwy drzew
(10). Wypisz je w zeszycie, a potem u∏ó˝
i zapisz w kolejnoÊci alfabetycznej.
Z
L
I
P
A
C
G
J
V
H
M
E
D
Y
Z
D
W
Ñ
N
L
B
S
B
U
K
K
U
H
E
B
J
Z
¸
S
J
L
F
K
P
R
O
C
F
O
T
O
E
J
A
Z
L
Z
A
S
G
N
W
O
T
O
C
Y
B
N
R
J
P
D
¸
Z
H
N
Z
A
A
K
U
¸
Ó
A
A
A
D
Ñ
B
W
H
A
H
I
Staƒcie obok swojego drzewa i zróbcie
rzeêb´ jego liÊcia.
Zróbcie zdj´cie pod swoim drzewem.
Indywidualne zadania do wykonania w klasie
Wpisz w okienka pod zagadkami odgadni´te wyrazy, a nast´pnie litery z ponumerowanych okienek przenieÊ do diagramu i odczytaj zamieszczonà w nich informacj´.
WyjaÊnij znaczenie has∏a.
Wykonaj dzia∏ania umieszczone na ba∏wankach. Ustaw je od wyniku najmniejszego do najwi´kszego i w tej kolejnoÊci odczytaj wiersz pt.: Zima. U∏ó˝ samodzielnie
nast´pnà zwrotk´ (s. 23).
Przygotujcie wiadomoÊci dotyczàce zmian,
jakie zachodzà wiosnà w ˝yciu drzewa
(puszczanie pàków, kwitnienie, rozwijanie
liÊci itp.). Przygotuj si´ do prezentacji!
˚ycz´ Wam mi∏ej i ciekawej pracy!
Gdy nas mrozi ch∏ód,
Wod´ Êcina lód,
Spad∏y liÊcie z drzew,
Umilk∏ ptaków Êpiew,
Krótkie, chmurne dnie...
Jak ta pora si´ zwie?
5
7
–
–
Âniegowe góry
po to usypane,
˝eby si´ mi´kko
spada∏o z sanek.
5
–
11
8
˚ycz´ Wam mi∏ej i ciekawej pracy!
Zadanie 7 (luty)
Podejdêcie do waszego drzewa. Czy coÊ
zmieni∏o si´ w jego wyglàdzie przez miniony miesiàc?
Je˝eli spad∏ Ênieg, ulepcie po kilka kulek
i zabawcie si´:
– w najdalszy rzut,
– w najcelniejszy rzut,
– w najwy˝szy rzut.
22
[536]
Bia∏y jest jak màka
albo drobna kasza.
Gdy zaÊciela ziemi´,
na narty zaprasza.
–
–
7
4
–
Jak ta szyba si´ nazywa,
co wod´ w stawie przykrywa?
˚ycie Szko∏y
6+8
16-8
6+4
UBRANA
TAFLÑ
LODOWISKO
8+9
18–15
9+7
19–12
BA¸WANA
ÂNIEG
ULEPI
B¸YSZCZÑCÑ
19–17
17–13
19–7
19–14
ZIMA!
OBSYPA¸
GROMADKA
WSZYSTKO.
18–9
7+5
19–6
14–8
POKRY¸
DZIECIAKÓW
CIEPLUTKO
MRÓZ
9/2005
7+8
17–16
20–20
Z KILKU KULEK
ZIMA”
„BIA¸A
[537]
23
3
–
6
To „lotnisko” zima
przynosi nam w darze.
Na nim doÊç cz´sto
làdujà ∏y˝wiarze.
3
9
6
9
–
–
–
5
–
7
–
10
–
11
–
–
1
10
7
–
–
7
4
–
2
Choink´ przynosz´,
wi´c lubià mnie ludzie.
Na Wigili´ prosz´
nazywam si´...
24
–
2
6
5
7
6
5
7
4
[538]
11
9
6
10
2
7
9
1
8
b
Indywidualne zadania do wykonania w klasie
Zaprezentujcie przygotowane wiadomoÊci
o tym, co si´ dzieje z drzewem wiosnà?
Przygotuj przyniesiony patyczek, kawa∏ek
w∏óczki, materia∏ lub kolorowà bibu∏´, farby. B´dziecie z tych materia∏ów wykonywali patyczkowego ludzika.
Uzupe∏nij tekst wybranymi wyrazami i odczytaj go.
Co to za gwiazdki,
mo˝e odgadniecie,
które z wiatrem taƒczà
w czas zimy na Êwiecie?
–
8
Zadanie 8 (marzec)
Podejdêcie do swojego drzewa i zastanówcie si´, co zmieni∏o si´ w jego wyglàdzie
przez miniony miesiàc.
Podejdêcie do innych drzew. Zaobserwujcie
ró˝nice w wyglàdzie pàków na ga∏àzkach.
Przyjrzyjcie si´ z bliska ga∏àzkom na
Waszym drzewie i narysujcie je na kartce.
Zaprezentujcie i omówcie swoje prace.
Staƒcie doko∏a pnia swojego drzewa i wys∏uchajcie opowiadania nauczyciela.
Poszukajcie na ziemi rozwidlonych ga∏àzek
i zabierzcie je do klasy (pami´tajcie, ˝e nie
wolno ∏amaç ga∏´zi!).
Zróbcie zdj´cie obok swojego drzewa.
–
9
1
2
On to dzisiaj dla zabawy
brylanciki sypnà∏ w trawy.
On zabieli∏ drzewa, rowy...
On – to pierwszy goÊç zimowy.
–
2
j
Choç nie ma p´dzla,
na szybach maluje;
choç nie ma igie∏,
w policzki nas k∏uje.
–
3
4
–
21 ................................... zawita∏a do nas
........................... Ju˝ wracajà .............................
z ciep∏ych krajów. Pierwszym zwiastunem ich
by∏ ................................................. W parkach
i ogrodach zakwit∏y ju˝ ...............................,
a w górach ..................................... Dzieƒ staje
si´ coraz ............................................., a noce
............................. Wokó∏ jest weso∏o i zielono.
skowronek, ptaki, marca, przebiÊniegi, krótsze,
krokusy, d∏u˝szy, wiosna
˚ycie Szko∏y
Poszukaj wiadomoÊci na temat ptaków,
które powracajà do nas z ciep∏ych krajów.
Przygotuj si´ do prezentacji.
˚ycz´ Wam mi∏ej i ciekawej pracy!
Spacer w wyobraêni
By∏ czas, ˝e spada∏y kolorowe liÊcie z drzew.
Kiedy szliÊmy przez park, szeleÊci∏y pod nogami. MogliÊmy odsuwaç je na boki. Przysz∏a
s∏otna jesieƒ. Zacz´∏y padaç deszcze. Wsz´dzie robi∏y si´ ogromne ka∏u˝e. Idàc przez
park lub po ulicy, przeskakiwaliÊmy je jednà
po drugiej. Z drzew spad∏y ju˝ ostatnie liÊcie,
tworzàc ciep∏à pierzynk´ dla korzeni. Nagie
ga∏´zie ko∏ysa∏ silny wiatr, wyginajàc je to
w prawo, to w lewo. Ptaki zacz´∏y zbieraç si´
do odlotu. G∏oÊno çwierka∏y na wysokich ga∏´ziach. Wreszcie ucich∏y. Odfrun´∏y do ciep∏ych krajów. Nasta∏a zima. Z nieba spada∏
bia∏y puch, który otuli∏ jak pierzynkà ca∏y
Êwiat. Drzewa usn´∏y, a dzieci wybieg∏y do
parku. Jedni rzucali Ênie˝kami, inni jeêdzili na
∏y˝wach, lepili ba∏wana, zje˝d˝ali na nartach.
Zabawom nie by∏o koƒca.
Nadesz∏a wiosna!
Zadanie 12 i 13 (lipiec i sierpieƒ)
Nadesz∏y upragnione wakacje! Zapewne
wielu z Was wyjedzie razem z rodzicami
w ró˝ne miejsca Polski i Europy. Podczas
wypoczynku nie zapomnijcie jednak o swoich drzewach. B´dàc w nowych miejscach,
poszukajcie sióstr i braci Waszych drzew.
Je˝eli b´dzie to mo˝liwe, zróbcie z nimi
zdj´cia.
Znajdê i zasusz liÊcie z innych drzew nie
omawianych dotychczas. Po powrocie do
domu zasuszone umieÊç w koszulce, zbierz
informacje na ich temat. Po powrocie do
szko∏y do∏àcz je do segregatora.
Podczas wakacyjnych miesi´cy uzupe∏niajcie w wolnym czasie kart´ obserwacji Waszego drzewa, którà do∏àczycie do ca∏ego
projektu i zaprezentujecie wraz ze zdj´ciami we wrzeÊniu (s. 26).
Podczas spacerów bacznie obserwujcie, jak
wyglàdajà parki w innych miastach. Starajcie si´ zapami´taç jak najwi´cej szczegó∏ów, by potem pod koniec wakacji wykonaç
w∏asny projekt pt. Idealny park XXI wieku.
˚ycz´ Wam udanych wakacji!
Projekt, Kalendarz jednego drzewa
ma na celu budzenie zainteresowaƒ
dzieci otaczajàcà przyrodà.
Nadszed∏ marzec. S∏onko przygrzewa∏o coraz mocniej. Idàc do szko∏y, mo˝na by∏o poczuç jego ciep∏e promyczki na twarzy. Dzieƒ
stawa∏ si´ d∏u˝szy. Przez zmarzni´tà ziemi´
zaczà∏ nieÊmia∏o przedzieraç si´ pierwszy wiosenny kwiatek, zwiastun wiosny – przebiÊnieg.
W jego Êlady posz∏y inne kwiatki: pierwiosnki,
krokusy, sasanki. Zrobi∏o si´ kolorowo i radoÊnie. Drzewa powoli budzi∏y si´ z zimowego
odpoczynku. Na poczàtku nieÊmia∏o puszcza∏y pàki, które przebija∏y si´ przez kor´ drzewa. Kiedy wreszcie poczu∏y, ˝e na zewnàtrz
jest ciep∏o i mi∏o, wystrzeli∏y, tworzàc ma∏e,
zielone listki. Drzewo by∏o zielone i gotowe
do przyj´cia ptaków powracajàcych z ciep∏ych
krajów. Rozk∏ada∏o ga∏àzki, ∏apiàc ka˝dy promyczek wiosennego s∏oneczka.
9/2005
Zadania i zabawy do wykorzystania podczas
realizacji projektu
Zabawa „Worek pe∏en ró˝noÊci”.
Plàsy „O jak mi∏o i weso∏o, gdy kasztanek
krà˝y w ko∏o”.
Rymowane wierszyki.
Uk∏adanie historii jednego liÊcia.
Wykonanie herbu liÊcia z gazet.
OÊ liÊciowa – O jakim liÊciu myÊl´?
LIÂCIOLANDIA – zabawa fabularyzowana (gazety).
åwiczenia pami´ciowe z wykorzystaniem
skarbów jesieni.
Zabawa „Sa∏atka owocowa” (liÊç klonu,
liÊç d´bu, zawierucha).
Zabawy z kostkà (wieje wiatr, pada deszcz,
pada Ênieg itp.).
[539] 25
KARTA OBSERWACJI
26
Zapisz, jakie zmiany zasz∏y w wyglàdzie
Waszego drzewa w lipcu i sierpniu
Narysuj drzewo w lipcu
Narysuj drzewo w sierpniu
Narysuj liÊcie, owoce i nasiona
Waszego drzewa
[540]
˚ycie Szko∏y
Prezentacja multimedialna
Jarmark ró˝noÊci (ga∏àzka wiosenna, wiatraczek, wiosenne drzewo).
WyÊcigi w zbieraniu s∏ów z gazet dotyczàcych pór roku, drzew, przyrody itd.
Projekt znaczka pocztowego z wizerunkiem drzew.
„LiÊciowa papeteria” – list do Wiosny.
„LiÊciowe domino matematyczne”.
Drzewo wykonane technikà collage.
Zabawa „Przez dziurk´ od klucza” – elementy przyrody.
Uk∏adanie dialogu dwóch drzew – smutnego i weso∏ego.
Co zrobiç, by uchroniç drzewa, gdy: jest powódê w mieÊcie, budowa supermarketu,
huragan, po˝ar itp.
Projekt pt. Zielone miasto – wywiad z burmistrzem miasta.
Âwi´to drzew – ustalanie daty, przebiegu
Êwi´ta.
Projekt parku XXI wieku.
9/2005
Fot. autorki
¸aƒcuchy skojarzeniowe przymiotnikowe,
czasownikowe, rzeczownikowe do wyrazów
zwiàzanych z przyrodà.
Wykonanie gry planszowej „W parku”.
Wykonanie drzewa z zielonych kredek
Êwiecowych – prasowanie ˝elazkiem.
Zabawa „Szumi las, szumi las, wymieƒ
drzewo, jakie znasz”.
Rymowane wierszyki
Babie lato p∏ynie z nieba,
liÊcie d´bu lecà z drzewa.
Tworzà dywan kolorowy,
domek je˝yk ma gotowy.
RoÊnie takie drzewo w parku
Grab to przecie˝, niedowiarku.
Pi´kne liÊcie ma, dlatego
przypatrz dobrze si´, kolego.
Kto czerwone ma korale
I nie p∏aci∏ za nie wcale?
LiÊcie dawno ju˝ opad∏y,
a korale nic nie zblad∏y.
[541] 27
Historia jednego liÊcia
Gubi liÊcie jesion wielki,
chocia˝ jeszcze mróz niewielki.
On to pierwszy liÊcie gubi,
Bo nie bardzo mrozy lubi.
Fot. autorki
RoÊnie w parku klon wysoki,
na nim siedzà g∏odne sroki.
Bia∏o-czarne piórka majà,
czerwieƒ klonu podziwiajà.
AGNIESZKA DEPTA
LITERATURA
Publiczna Szko∏a Podstawowa Nr 1
w Bogatyni
28
z Lucyna Bzowska, Renata Kownacka, Uczymy
si´, bawiàc, klasa pierwsza, Uczymy si´, bawiàc,
klasa druga, Lublin 2000, Wydawnictwo
KLANZA.
z Di Hodges, Gdy dzieci si´ nudzà, Warszawa
2003, „Diogenes”.
z A. Podgórska, W. Czerepak, B. Michalec,
¸amig∏ówki na ka˝dy dzieƒ, Kraków 2000,
Wydawnictwo „Aksjomat”.
z Cynthia McGregor, Kszta∏towanie twórczej
osobowoÊci dziecka, Warszawa 2003.
z „Nauczanie poczàtkowe. Rozwià˝ i poznaj”,
2003 nr 4.
z „Zimowe atrakcje. Barwy roku”, 1996 nr 1.
[542]
KATARZYNA NACHTLICHT
Publiczna Szko∏a Podstawowa Nr 1
w Bogatyni
LUCYNA BZOWSKA
Publiczna Szko∏a Podstawowa Nr 1
w Bogatyni
˚ycie Szko∏y