INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO

INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO

INFORMACJA
O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO
MIASTA BRZEZINY
w 2014 r.
Brzeziny 2015 r.
I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA
W 2014r. w porównaniu do roku poprzedniego sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób
zakaźnych nie uległa dużym zmianom.
Zatrucia pokarmowe
W roku 2014 zarejestrowano 7 przypadków zatruć pokarmowych wywołanych pał.
Salmonella (wsp. zap. 55,65), wszystkie przypadki dotyczyły dzieci.
Zarejestrowano również:
- inne bakteryjne zakażenia jelitowe wywołane przez Clostridium difficile – 3 przyp. (wsp.
zap. 23,85),
- inne bakteryjne zakażenia jelitowe nie określone – 2 przyp. (wsp. zap. 15,90),
- lamblioza – 1 przyp. (7,95),
- wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy – 4 przyp. (wsp. zap. 31,80),
- wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez norowirusy – 1 przyp. (wsp. zap. 7,95),
- wirusowe zakażenia jelitowe nie określone – 2 przyp. (wsp. zap. 15,90),
- wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 – 3 przyp. (wsp. zap. 23,85),
- biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu ogółem
– 1 przyp. (wsp. zap. 7,95), w tym u dzieci do lat 2 – 1 przyp. (wsp. zap. 7,95).
W roku 2014 nie zarejestrowano ognisk chorób przenoszonych drogą pokarmową.
Wirusowe zapalenia wątroby
W roku 2014 nie zarejestrowano zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby.
Zarejestrowano 2 przypadki nosicielstwa AgHBs (wsp. zap. 15,90) i 3 przypadki zakażenia
HCV (wsp. zap. 23,85).
Choroby wieku dziecięcego.
W roku sprawozdawczym 2014 zarejestrowano:
- ospa wietrzna
- 26 przyp. (wsp. zap. 206,72),
- krztusiec
- 5 przyp. (wsp. zap. 39,75|),
- płonica
- 2 przyp. (wsp. zap. 15,90).
Pokąsania przez zwierzęta.
W roku 2014 zarejestrowano 20 przypadków pokąsań ludzi przez zwierzęta (wsp. zap.
159,02), u 11 osób podjęto szczepienia p/wściekliźnie. W 19 przypadkach były to pokąsania
przez psy, w 1 przypadku przez kota.
Inne choroby zakaźne
W roku sprawozdawczym zarejestrowano:
- róża
- 3 przyp. (wsp. zap. 23,85),
- borelioza z Lome
- 2 przyp. (wsp. zap. 15,90),
- gruźlica
- 3 przyp. (wsp. zap. 23,85),
- zgony z powodu choroby zakaźnej – 1 przyp. (wsp. zap. 7,95).
2
Jednostka chorobowa
2014r.
2013r.
liczba
współczynnik
liczba
współczynnik
przypadków zapadalności przypadków zapadalności
zatrucia pokarmowe
salmonellozy
bakteryjne zakażenia jelitowe
wywołane przez Clostridium
difficile
bakteryjne zakażenia jelitowe
nie określone
7
55,65
-
-
3
23,85
-
-
2
15,90
1
7,94
1
7,95
-
-
4
31,80
8
63,42
1
7,95
-
2
15,90
-
-
3
23,85
-
-
1
7,95
8
63,42
-
-
1
7,95
26
206,72
18
182,68
5
39,75
-
-
płonica
2
15,90
-
-
róża
3
23,85
1
7,94
gruźlica
3
23,85
1
7,94
borelioza z Lyme
2
15,90
-
-
20 / 11
159,02
23 / 4
182,68
lamblioza
wirusowe zakażenia jelitowe
wywołane przez rotawirusy
wirusowe zakażenia jelitowe
wywołane przez norowirusy
wirusowe zakażenia jelitowe nie
określone
wirusowe zakażenia jelitowe u
dzieci do lat 2
biegunka
i
zapalenie
żołądkowo-jelitowe
o
prawdopodobnie
zakaźnym
pochodzeniu ogółem
w tym u dzieci do lat 2
ospa wietrzna
krztusiec
pokąsania przez zwierzęta /
szczepienia p/wściekliźnie
3
-
II. SZCZEPIENIA OCHRONNE
Program Szczepień Ochronnych (PSO) wydawany jest corocznie przez Głównego
Inspektora Sanitarnego w formie komunikatu na podstawie ustawy o zapobieganiu oraz
zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia w
sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i
dokumentacji szczepień. Zmiany w Programie Szczepień Ochronnych wynikają z potrzeby
dostosowania PSO do standardów światowych. Poprzedzone są bieżącą analizą sytuacji
epidemiologicznej wybranych chorób zakaźnych, aktualnymi trendami współczesnej
wakcynologii, a także zaleceniami WHO. Ponadto przy ustalaniu PSO brane są pod uwagę
także inne czynniki, m. in. dbałość o stan zdrowia dzieci, młodzieży oraz osób z tzw. grup
ryzyka.
Program Szczepień Ochronnych podlega ciągłej ewaluacji, m. in. z uwagi na istniejące i
wdrażane obecnie przez inne państwa Unii Europejskiej programy szczepień obowiązkowych,
co jest niezmiernie istotne ze względu na częste migracje rodzin z dziećmi do innych krajów
UE.
Szczepienia obowiązkowe i zalecane zgodnie z obowiązującym Programem
Szczepień Ochronnych wykonywane były w :
1. Wielospecjalistycznej Przychodni Lekarskiej Przychodni Rejonowej w Brzezinach
2. Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej „ALBAMED’’
3. Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej MEDICAL – MED,
4. Szpitalnym Oddziale Ratunkowym Szpitala Powiatowego w Brzezinach,
5. Domu Opieki Społecznej w Brzezinach.
Najczęstszymi przyczynami nie wykonania szczepień zgodnie z obowiązującym
Programem Szczepień Ochronnych są:



nie zgłaszanie się rodziców z dziećmi pomimo wysyłania wezwań czyli uchylanie się
od obowiązku szczepień,
przeciwwskazania do szczepień z powodu choroby,
nie zgłaszanie się rodziców z dziećmi skierowanymi do Poradni Konsultacji Szczepień.
Na zaniżone wykonawstwo szczepień ma również wpływ składanie Oświadczenia Świadomej
Odmowy Szczepienia Ochronnego. Nawet pojedyncze osoby nie zaszczepione stanowią
zagrożenie epidemiologiczne . Nie zaszczepienie jednego dziecka może mieć negatywny
wpływ zarówno na jego zdrowie, jak i na zdrowie innych dzieci lub członków rodziny.
Osoby, które się nie szczepią, nie tylko nie chronią siebie indywidualnie, ale działają też na
szkodę społeczeństwa, bo istnieje odporność ,,zbiorowiskowa”, która daje ochronę osobom
nie zaszczepionym. Gdy zaszczepi się za mało osób, to ten rodzaj odporności zanika. Zatem
rezygnacja ze szczepień ochronnych niesie ze sobą ryzyko szkodliwych społecznie następstw.
Należy mieć również świadomość, że skutki powikłań po przebytej chorobie zakaźnej nie
tylko mają wymiar częściowej utraty zdrowia, ale również skutki ekonomiczne, którymi
obarczone jest społeczeństwo.
Oprócz obowiązkowych szczepień ochronnych w Programie Szczepień Ochronnych
umieszczone są szczepienia zalecane, w przypadku których zakup szczepionek nie jest
finansowany przez Ministerstwo Zdrowia.
Do tych szczepionek należy szczepionka przeciwko grypie, którą w 2014 r. zostały
zaszczepione 143 osób natomiast w 2013 roku 150 , w 2012 roku 140 osób .
W 2014r. przeciwko pneumokokom zaszczepiono 61 osób (w 2013r.- 88osób).
W porównaniu z poprzednimi latami spadła w 2014 r. liczba zaszczepionych przeciwko
kleszczowemu zapaleniu mózgu -2 osoby ( w 2013r.-5, w 2012r-16).
Nie było w 2014 r. oraz w poprzednim roku wykonanych szczepień zalecanych przeciwko
Neisseria meningitidis .
4
Przeciwko zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego zostały zaszczepione 2 osoby(w 2013
r. -0).
Liczba zaszczepionych przeciwko ospie wyniosła 8 osób, czyli tyle samo co w 2013r.
Przeciwko rotawirusom zaszczepiono w 2014r. 18 dzieci, natomiast w 2013 liczba
zaszczepionych osób wyniosła 13.
Przeciwko tężcowi zostało zaszczepionych znacznie więcej osób zranionych bo 1094 (w
2013 r. - 935).
Przeciwko WZW typu B zaszczepiło się w 2014 r. 227 osób przygotowujących się do
zabiegów operacyjnych (w 2013 r.- 259).
W 2014 r. przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A zostało zaszczepionych 16 osób,
w tym 14 pracowników Zakładu Usług Komunalnych w Brzezinach (w 2013r.-4).
W stosunku do osób uchylających się od obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym
wystosowanych zostało 11 upomnień zawierających wezwania do wykonania obowiązku
szczepień z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę egzekucji administracyjnej. Ponadto
wystawione zostały 2 tytuły wykonawcze oraz 2 wnioski do wojewody o egzekucję
administracyjną.
W wyniku tych działań znaczna część osób uchylających się od obowiązku szczepień została
zaczepiona.
Szczepienia zalecane
1200
1094
1000
935
800
2013 liczba osób zaszczepionych
600
2014 liczba osób zaszczepionych
400
259
227
150 143
200
8
8
5
13 18
2
4 16
5
A
W
ZW
W
ZW
B
iru
so
wa
ro
ta
w
Tę
że
c
eg
un
ka
Bi
óz
gu
m
za
pa
le
ni
e
G
ry
pa
es
zc
zo
we
Kl
O
sp
a
0
III.
DZIAŁALNOŚĆ
LECZNICZE
LECZNICZA
WYKONYWANA
PRZEZ
PODMIOTY
Działalność lecznicza wykonywana przez podmioty lecznicze udzielające stacjonarnych i
całodobowych świadczeń zdrowotnych.
1 podmiot - Powiatowe Centrum Zdrowia - Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w
Brzezinach udziela stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych w Szpitalu
Powiatowym w Brzezinach.
W 2014 r. zakończono budowę i przystąpiono do użytkowania przebudowanego i
nadbudowanego istniejącego budynku przy ul. MC Skłodowskiej. Na II-gim piętrze mieszczą
się Blok Operacyjny i Oddział Chemioterapii Dziennej. Na I-szym piętrze znajdują się:
Oddziały Położniczo - Ginekologiczny i Pediatryczny - część neonatologiczna. Na parterze
znajdują się Pododdział Chirurgii Onkologicznej oraz dwa gabinety lekarzy specjalistów z
wydzieloną poczekalnią, pomieszczeniem higieniczno-sanitarnym i punktem rejestracji.
Pomieszczenia i urządzenia w tym budynku odpowiadają wymaganiom odpowiednim do
rodzaju wykonywanej działalności leczniczej, zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych
oraz odpowiadają wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26
czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać
pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012 r.
poz.739).
Niewłaściwy stan sanitarno-techniczny stwierdzono w Oddziale Chorób Wewnętrznych,
w którym wszystkie pomieszczenia wymagają malowania. Ściany są brudne, z licznymi
pęknięciami oraz ubytkami tynku i farby. W salach chorych brak było rolet
przeciwsłonecznych. W pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych była niesprawna
wentylacja mechaniczna. Uszkodzone były przewody przy słuchawkach prysznicowych a
uszczelnienia brodzików były z licznymi czarnymi plamami. Brak było pokrowców na
materacach na łóżkach chorych. Kosze na zużyte ręczniki były zniszczone, a pokrywy były
pourywane.
W związku z powyższym zostało wszczęte postępowanie administracyjne, wydano decyzję termin usunięcia uchybień ustalono:
- do dnia 31 grudnia 2014 r. – doprowadzenie do właściwego stanu sanitarno-technicznego
ścian w pomieszczeniach Oddziału Chorób Wewnętrznych.
- do dnia 31.07.2014 r. – wykonanie pozostałych uchybień.
Obowiązki, których wykonanie ustalono do dnia 31 lipca 2014 r. zostały wykonane w
terminie.
W dniu 15 grudnia 2014 r. do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Brzezinach
wpłynął wniosek PCZ o zmianę przedmiotowej decyzji w części dotyczącej terminu
wykonania obowiązku malowania ścian do dnia 31 grudnia 2015 r.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Brzezinach uznał, że okoliczności podniesione
przez stronę nie zasługują na uwzględnienie, a proponowany termin realizacji obowiązków
spowoduje znaczne dalsze pogorszenie stanu sanitarno –technicznego ścian w
pomieszczeniach oraz wydał decyzję, w której odmówił zmiany decyzji w części dotyczącej
terminu wykonania obowiązku. Odwołanie Powiatowego Centrum Zdrowia w Brzezinach –
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przesłano do Państwowego Wojewódzkiego
Inspektora Sanitarnego w Łodzi celem rozpatrzenia, decyzja została utrzymana w mocy.
Nie stwierdzono uchybień w zakresie dezynfekcji, sterylizacji i gospodarki odpadami.
6
Działalność lecznicza wykonywana przez podmioty lecznicze udzielające ambulatoryjnych
świadczeń zdrowotnych i działalność lecznicza wykonywana jako praktyka zawodowa.
Obiekty, których właścicielem jest Powiatowe Centrum Zdrowia - Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością w Brzezinach
 Przychodnia Rejonowa
 Przychodnia Specjalistyczna
 Zakład rehabilitacji leczniczej
 Poradnia Stomatologii
 Gabinet Stomatologiczny w Szkole Podstawowej Nr 1 w Brzezinach
 Gabinet Stomatologiczny w Szkole Podstawowej Nr 2 w Brzezinach
 Gabinet Stomatologiczny w Gimnazjum w Brzezinach,
Ponadto na nadzorowanym terenie znajdują się:
- 7 podmiotów leczniczych udzielających ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych
zakresu:
2 – medycyny rodzinnej,
2 – specjalistki medycznej,
2– stomatologii,
1- ortopedii i chirurgii,
- 8 gabinetów indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarzy dentystów,
- 4 gabinety indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej,
- 1 medyczne laboratorium diagnostyczne.
z
Stan sanitarno-porządkowy nie budził zastrzeżeń. Dezynfekcja sprzętu i powierzchni jest
prawidłowa, a dobór środków dezynfekcyjnych właściwy. Gabinety zabiegowe wyposażone
są w autoklawy, bądź lekarze mają podpisane umowy na sterylizację narzędzi lub stosowany
jest wyłącznie sprzęt jednorazowego użytku. Odpady medyczne
gromadzone i
przechowywane są prawidłowo w urządzeniach chłodniczych, odbierane przez uprawnione
podmioty gospodarcze.
IV. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW
UŻYTKU
W 2014r. na terenie miasta pod nadzorem PSSE w Brzezinach było170 obiektów w tym:
• 32 zakłady produkcji żywności (w tym 19 gospodarstw rolnych zajmujących się produkcją
pierwotną),
• 101 obiektów obrotu żywnością, w tym 56 sklepów spożywczych,
• 7 zakładów transportu żywności,
• 18 zakładów żywienia zbiorowego typu otwartego, w tym 16 zakładów małej gastronomii,
• 11 zakładów żywienia zbiorowego typu zamkniętego, w tym : stołówki w 3 szkołach i w 2
przedszkolach,
• 1 wytwórnia urządzeń do kontaktu z żywnością.
Ponadto w 2014r. były również kontrolowane miejsca obrotu przedmiotami użytku tj.
kosmetykami i wyrobami do kontaktu z żywnością .
W nadzorowanych zakładach przeprowadzono 188 kontroli sanitarnych w tym 25
interwencyjnych również w ramach systemu RASFF.
Za stwierdzone podczas kontroli nieprawidłowości zastosowano 4 mandaty karne na łączną
kwotę 1500 złotych.
Podobnie jak w 2013r. wśród najczęściej stwierdzanych
nieprawidłowości należy wymienić:
7
wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po upływie terminu przydatności do
spożycia lub po upływie daty ich minimalnej trwałości,
- przechowywanie środków spożywczych niezgodnie z wymaganiami określonymi przez
producentów tj. poza urządzeniami chłodniczymi,
- niewłaściwy stan sanitarny w zakresie utrzymania czystości,
- niewłaściwe postępowanie z odpadami.
Stan sanitarny nadzorowanych obiektów oceniany był zgodnie z jednolitymi procedurami
urzędowej kontroli żywności oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z
żywnością uwzględniającymi przepisy w zakresie wymagań higieniczno-sanitarnych.
Zgodnie z obowiązującym prawem żywnościowym obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa
produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności spoczywa na podmiotach działających w
branży spożywczej.
-
Ogólna ocena obiektów żywności i żywienia
1,9Stan sanitarno-higieniczny nadzorowanych obiektów żywności i żywienia jest bardzo
zróżnicowany. Działają zarówno obiekty nowoczesne, jak i stare, obiekty duże (tzw. sklepy
wielkopowierzchniowe) i małe (sklepy rodzinne, kioski, stragany). Niektóre zakłady,
szczególnie małe, mieszczące się w budynkach mieszkalnych w zwartej zabudowie miasta lub
w domach jednorodzinnych, pozbawione są możliwości rozbudowy i modernizacji
(niezbędnej z uwagi na konieczność wdrażania systemów GHP/GMP/HACCP), głównie z
powodu trudności ekonomicznych właścicieli oraz dekapitalizacji infrastruktury. W wielu
zakładach stan sanitarny ulega systematycznej poprawie, dzięki coraz większej świadomości
przedsiębiorców w zakresie obowiązujących wymagań oraz wdrażaniu i stosowaniu zasad
dobrej praktyki higienicznej (GHP), dobrej praktyki produkcyjnej (GMP), a także
wprowadzaniu systemu HACCP (ang. Hazard Analysis and Critical Control Points) – System
Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli). Ok. 80% nadzorowanych obiektów
pracuje w oparciu o pełne zasady GHP (Dobra Praktyka Higieniczna), GMP (Dobra Praktyka
Produkcyjna) oraz w oparciu o zasady systemu HACCP. W pozostałych zakładach trwa
wdrażanie i opracowywanie stosownej dokumentacji.
W 2 przypadkach w 2014r. stwierdzono w toku kontroli sanitarnych w zakładach
produkujących żywność w tym nietrwałą mikrobiologicznie brak opracowanych i
wdrożonych procedur opartych na zasadach systemu HACCP w zakresie prowadzenia
dokumentacji umożliwiającej identyfikację surowców w wyrobie gotowym, brak
opracowanych planów badań produkowanych w zakładzie gotowych do spożycia środków
spożywczych potwierdzających spełnienie kryteriów bezpieczeństwa żywności, brak
opracowanych planów badań z obszarów produkcyjnych oraz sprzętu w celu sprawdzenia
obecności Listeria monocytogenes i/lub innych mikroorganizmów, których obecność mogłaby
spowodować, że wyprodukowane w zakładzie środki spożywcze okażą się niebezpieczne, a
więc szkodliwe dla zdrowia lub nie nadające się do spożycia przez ludzi, a także brak
przeprowadzonych we własnym zakresie laboratoryjnych badań gotowych do spożycia
środków spożywczych produkowanych w zakładzie tzw. badań właścicielskich i brak badań z
obszarów produkcyjnych oraz sprzętu wobec czego przedsiębiorcom w drodze decyzji
administracyjnej nakazano wykonanie wspomnianych wyżej obowiązków.
Przy zatwierdzaniu zakładów jeżeli przedsiębiorca nie przedstawi opracowanej stosowanie do
podejmowanej działalności dokumentacji z zakresu systemu HACCP uzyskuje tylko
warunkowe zatwierdzenie na okres 3 miesięcy tj. do czasu jej uzupełnienia. W 2014r. wydano
1 taką decyzję.
Jakość zdrowotna środków spożywczych.
W 2014r. pobrano w obiektach na terenie miasta ogółem 83 próbki środków
spożywczych, z których 2 próbki nie spełniały wymagań prawa żywnościowego. Były to:
- „Chrupki kukurydziane” pobrane w sklepie spożywczym w ramach urzędowej kontroli
żywności do badań mikrobiologicznych. Próbkę kwestionowano ponieważ oznakowanie
8
produktu było nieprawidłowe z uwagi na zamieszczenie w oznakowaniu komunikatów:
”bezglutenowe” i ”Produkt nie zawiera glutenu”, które mogą sugerować, że produkt
pochodzący z surowca naturalnie bezglutenowego posiada szczególne właściwości, kiedy
wszystkie podobne środki spożywcze posiadają takie właściwości. Powiadomiono o
powyższym Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego nadzorującego producenta.
- „Płatki owsiane górskie” pobrane również w sklepie spożywczym do badań na obecność
mykotoksyn tj. ochratoksyny A, DON i ZEA w ramach urzędowej kontroli żywności. Próbkę
kwestionowano z uwagi na stwierdzenie w wyniku badań laboratoryjnych zawartości
ochratoksyny A na poziomie 7,5 ±1,3 µg/kg, który przekraczał najwyższy dopuszczalny
poziom wynoszący 3 µg/kg, produkt uznano za niebezpieczny, ponieważ ze względu na
przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu ochratoksyny A był szkodliwy dla
zdrowia w efekcie czego był przedmiotem powiadomienia alarmowego w systemie RASFF..
Zauważa się istotną poprawę jakości zdrowotnej w środkach spożywczych nietrwałych
mikrobiologicznie należących do takich grup jak: mięso, podroby i przetwory mięsne; drób,
podroby i produkty drobiarskie jaja i ich przetwory; mleko i przetwory mleczne; wyroby
garmażeryjne i kulinarne, które należą do produktów najbardziej narażonych na
zanieczyszczenia mikrobiologiczne i są najczęstszą przyczyną zatruć pokarmowych.
Jakość zdrowotna materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz
kosmetyków
Nadzór sanitarny nad materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością
oraz kosmetykami obejmuje zarówno sanitarno-higieniczne warunki produkcji, jak i
bezpieczeństwo zdrowotne tych produktów , które są już w obrocie. W 2014 r. do badań
laboratoryjnych z terenu miasta pobrano płyn do płukania jamy ustnej dla dzieci i szampon
dla dzieci do badań mikrobiologicznych, fizyko-chemicznych i na i prawidłowość
oznakowania. Wyroby nie były kwestionowane.
W 2014r. w ramach unijnego Systemu Wczesnego Ostrzegania o Produktach
Niebezpiecznych (RAPEX) do PSSE w Brzezinach wpłynęły powiadomienia dotyczące
kosmetyków uznanych za stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów. Nie
stwierdzono ich w obrocie na terenie Brzezin.
Działania w ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i
Paszach – RASFF.
Informacje o żywności i paszach oraz materiałach i wyrobach do kontaktu z żywnością,
które nie spełniają wymagań przepisów prawnych i stanowią równocześnie potencjalne
zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów są przesyłane w ramach Systemu Wczesnego
Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach – RASFF.
W 2014r. m.in. w n/w przypadkach podejmowano działania w ramach powiadomień o
niebezpiecznej żywności i przedmiotach użytku, które stwarzały bezpośrednie lub pośrednie
zagrożenia.
Były to np.:
- „Pieprz czarny mielony” - przekroczenia (NDP) ochratoksyny,
- „Mielonka z Indykiem” - obecność Salmonella sp.,
- „Morele suszone” - przekroczenia dopuszczalnego poziomu dwutlenku siarki,
- „Rekin błękitny (Prionace glauca)” - przekroczenie dopuszczalnego poziomu rtęci,
- „Śliwki suszone”- obecność dwutlenku siarki,
- „Mąka kukurydziana , produkt z natury bezglutenowy”- obecność substancji alergennejglutenu (na etykiecie podano, iż produkt jest bezglutenowy)
- „Otręby pszenne” przekroczenia najwyższego dopuszczalnego poziomu deoksyniwalenolu
(DON)
- „Słonecznik łuszczony” - niewłaściwe cechy organoleptyczne, tj. „smak – nieprzyjemny,
jełki, pozostawiający gorzki posmak, zapach – intensywny, jełki,
9
- Wody źródlane niegazowane i gazowane - obecność paciorkowców kałowych i bakterii z
grupy coli,
- „Płatki owsiane górskie” - przekroczenia najwyższego dopuszczalnego poziomu
ochratoksyny A,
- „Mąka kukurydziana” - obecność substancji alergennej - glutenu
- „Borowik szlachetny suszony -zaczerwienie pierwotne przekraczające 5% masy całkowitej
grzybów,
- „Kasza gryczana” - przekroczenia dopuszczalnego poziomu ochratoksyny A,
- Suplementy diety , w których stwierdzano obecność nieautoryzowanych składników.
Ocena sposobu żywienia w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego
Żywienie zbiorowe zamknięte jest szczególnie ważnym elementem podstawowej formy
wyżywienia dla określonych środowisk (pacjentów szpitala, dzieci w szkołach i
przedszkolach) Zasady racjonalnego żywienia oraz zalecane racje pokarmowe dla różnych
grup ludności opracowują – zgodnie z kompetencjami i aktualnym stanem wiedzy oraz
publikują, jednostki badawczo-rozwojowe podległe i nadzorowane przez Ministra Zdrowia, w
tym głównie Instytut Żywności i Żywienia. Przy planowaniu i realizacji żywienia
zbiorowego, korzystne jest posługiwanie się modelowymi racjami pokarmowymi, w których
podane są ilości poszczególnych grup produktów spożywczych. Obecnie mają one formę
zaleceń oraz spełniają rolę edukacyjną w praktycznej realizacji tego rodzaju żywienia. W
związku z tym, że nie istnieją przepisy narzucające obowiązkowe normy żywieniowe –
organy PIS nie mają podstaw prawnych do egzekwowania prawidłowego żywienia w
zakładach żywienia zbiorowego typu zamkniętego, w tym w szpitalu, szkołach i
przedszkolach.
W porównaniu z 2013r. sytuacja w brzezińskich stołówkach przedszkolnych nie uległa
zmianie.
Nie stwierdzono uchybień i nieprawidłowości w zakresie bieżącego stanu sanitarnotechnicznego. W dalszym ciągu zewnętrzna firma cateringowa prowadzi bloki żywieniowe w
dwóch przedszkolach i w szkołach na terenie Brzezin. Posiłki przygotowywane są w 2
stołówkach przedszkolnych i w 1 stołówce szkolnej. Obiady przygotowane w stołówce
Przedszkola Nr 1 przewożone są w termosach do Przedszkola Nr 3. Pozostałe posiłki tj.
śniadania i podwieczorki przygotowywane są w każdej ze stołówek przedszkolnych. Obiady
przygotowywane w stołówce Szkoły Podstawowej Nr 2 przewożone są do Szkoły
Podstawowej Nr 1 i do Gimnazjum. Przedsiębiorca uzyskał decyzje zatwierdzające. W 2014r.
w celu oceny żywienia dzieci w przedszkolach i w szkołach na terenie miasta nie pobierano
dokumentacji żywieniowej tj. jadłospisów i raportów magazynowych i nie przekazywano do
Oddziału NSHŻ WSSE w Łodzi w celu dokonania oceny
Inne działania
Z wielu podejmowanych w ciągu roku w różnych obszarach działań, należałoby wymienić
prowadzanie wzmożonych tzw. „kontroli akcyjnych” podejmowanych m.in. :
- w placówkach wypoczynku letniego dla dzieci i młodzieży,
- w sklepikach i stołówkach szkolnych,
- w sklepach w związku z brudnymi wózkami i koszykami,
- w obiektach z automatami do lodów.
10
VI.
JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA
Mieszkańcy Brzezin korzystają z wody pochodzącej z wodociągu publicznego
zasilanego w wodę ze studni głębinowych ujmujących czwartorzędowe i jurajskie warstwy
wodonośne. Przed podaniem do sieci z wody usuwany jest nadmiar związków żelaza. Skład
bakteriologiczny wody nie budzi zastrzeżeń.
W 2014 r. pobrano do badań 13 próbek wody, w których nie stwierdzono przekroczeń
dopuszczalnych wartości badanych parametrów, nie stwierdzono również obecności metali
ciężkich (kadmu, ołowiu, chromu i arsenu).
W związku z raportowaniem do Unii Europejskiej wodociągu publicznego w Brzezinach
zostały wykonane oznaczenia 50 parametrów (dla innych wodociągów 33). Dopuszczalna
wartości żadnego z badanych parametrów nie została przekroczona.
W roku sprawozdawczym prowadzono również nadzór nad jakością wody do spożycia z
wodociągu lokalnego szpitala powiatowego. Pobrano do badań 3 próbki wody. Nie
stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych wartości określonych dla badanych parametrów.
VI. WODA DO CELÓW REKREACYJNO-SPORTOWYCH
W krytej Pływalni w Brzezinach pobrano 24 próbki wody, przeprowadzono 2 kontrole.
Nie prowadzono postępowania administracyjnego.
W 2014 r. w toku kontroli stwierdzono niewłaściwy stan sanitarno- techniczny sufitów w
pomieszczeniu socjalnym, w szatni damskiej oraz w magazynie kwasów. Stwierdzone
uchybienia zostały usunięte w czasie corocznej przerwy technologicznej na pływalni. Nie
stwierdzono uchybień w zakresie bieżącego stanu sanitarno- porządkowego.
VII.
STAN
PUBLICZNEJ
SANITARNO-TECHNICZNY
OBIEKTÓW
UŻYTECZNOSCI
W zakresie higieny komunalnej skontrolowano 43 obiekty użyteczności publicznej, w
tym między innymi:
- zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i kluby fitness (38),
- krytą pływalnię,
- muzeum,
- ustęp publiczny,
- schronisko całodobowe dla bezdomnych mężczyzn,
- pokoje gościnne
W obiektach tych przeprowadzono 74 kontrole (67 w zakładach fryzjerskich, kosmetycznych
i odnowy biologicznej oraz 7 w pozostałych obiektach). Nie prowadzono postępowania
administracyjnego.
Nieprawidłowości w zakresie stanu sanitarno- technicznego stwierdzone w 2013 roku w
pomieszczeniach ustępu publicznego na Targowisku Miejskim w Brzezinach (decyzja nr
PPIS-SHŚ-HK-4520/2/4/13 z dnia 28 sierpnia 2013r.) zostały usunięte w styczniu 2014r.
Właściciele zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, solariów i odnowy biologicznej
zachowują bieżący stan sanitarno- porządkowy i reżim sanitarny swoich miejsc pracy.
Dezynfekcja sprzętu fryzjerskiego, kosmetycznego, łóżek w solariach i pomieszczeń w
nadzorowanych obiektach prowadzona jest prawidłowo. Kontrole przeprowadzone w tych
obiektach nie wykazały nieprawidłowości.
Właściciele zakładów kosmetycznych posiadają umowy na sterylizację narzędzi
wielokrotnego użycia, dwa zakłady posiadają własne autoklawy.
Stan sanitarno- techniczny tych obiektów oraz pozostałych ( muzeum, pokoje gościnne) był
dobry.
11
IX. WARUNKI SANITARNO-HIGIENICZNE SRODOWISKA PRACY
W 2014 r. na terenie Miasta Brzeziny objęto nadzorem 125 obiektów w zakresie higieny
pracy, w których zatrudnionych było 1622 pracowników. W stosunku do 2013 r. zatrudnienie
w nadzorowanych zakładach zmniejszyło się o 22 osoby. W dalszym ciągu przeważają
zakłady małe zatrudniające do 50 pracowników. W 2014 r. było ich 123 - co stanowiło 98,4
% jednostek będących w ewidencji. W 2 zakładach odnotowano zatrudnienie powyżej 50
osób.
Zakłady pracy objęte ewidencją w 2014 roku
70
Liczba zakładów pracy
60
50
40
30
20
10
0
do 9
10 - 49
250 i więcej
50 - 249
Liczba zatrudnionych w zakładach pracy
W 2014 roku na terenie Miasta Brzeziny skontrolowano 24 podmioty gospodarcze,
w których przeprowadzono 27 kontroli. Obiekty charakteryzowały się zadawalającym
ogólnym stanem higieniczno-sanitarnym. Nie było konieczności stosowania karania
mandatowego. Wśród skontrolowanych obiektów przeważały zakłady produkujące odzież,
żywność i zakłady handlowe.
Zakłady w ewidencji według działaności w 2014 r.
16%
9%
Spożywcze
Krawieckie
22%
12%
Handel
Obsługa pojazdów
Oświata
Opieka zdrowotna
7%
Inne
11%
22%
12
Narażenia na stanowiskach pracy - czynniki fizyczne i chemiczne
Ocenę higienicznych warunków pracy dokonano w oparciu o badania przeprowadzone
przez laboratorium WSSE i inne laboratoria posiadające akredytację PCA. W 2014 roku nie
stwierdzono przekroczeń normatywów higienicznych czynników chemicznych i fizycznych
takich jak: drgania, pył i mikroklimat. Nie wydawano decyzji unieruchamiających stanowisko
w związku z przekroczeniem normatywów higienicznych.
Badania i pomiary
W 2014 r. w 5 zakładach stwierdzono brak aktualnych wyników badań i pomiarów
czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy, co stanowi około 20,8 %
skontrolowanych obiektów. We wszystkich przypadkach pracownicy Powiatowej Stacji
Sanitarno-Epidemiologicznej zobowiązali pracodawców w drodze decyzji administracyjnej
do wykonania powtórnych badań czynników szkodliwych, a także do uzupełnienia
wymaganych rejestrów oraz kart badań i pomiarów czynników szkodliwych.
Stan higieniczno-sanitarny
W 2014 r. w trzech zakładach pracy odnotowano złe warunki w pomieszczeniach
higieniczno-sanitarnych. Uchybienia dotyczyły stanu technicznego ścian, urządzeń i sprzętu
sanitarnego. Podczas kontroli stwierdzano między innymi ślady zawilgoceń na ścianach i
sufitach, łuszczącą i odpadającą farbę oraz brak ustępu i szatni dla mężczyzn. Wydano 3
decyzje administracyjne.
Decyzje
W wyniku przeprowadzonych kontroli wydano w okresie sprawozdawczym 9 decyzji w tym
7 decyzji zawierających łącznie 16 nakazów:
- 9 dotyczących badań i pomiarów czynników szkodliwych,
- 2 dotyczące oceny ryzyka zawodowego,
- 4 dotyczące stanu technicznego pomieszczeń sanitarnych,
- 1 dotyczący instrukcji bhp.
W 2014 r. nie wydawano decyzji unieruchamiających stanowisko pracy, oddział lub zakład
pracy.
Najczęstsze uchybienia w 2014 roku
9
8
Liczba uchybień
7
6
5
4
3
2
1
0
W zakresie badań i
pomiarów czynników
szkodliwych
W zakresie stanu
W zakresie oceny ryzyka
technicznego
zawodowego
pomieszczeń sanitarnych
13
Instrukcja bhp
Choroby zawodowe
W 2014 r. wszczęto 2 postępowania dotyczące choroby zawodowej, w tym:
- 1 postępowanie dotyczące astmy oskrzelowej na stanowisku pracownika produkcyjnego w
piekarni i cukierni – pozycja 6 wykazu chorób zawodowych, postępowanie zostało
zakończone w 2014 r. decyzją stwierdzającą chorobę zawodową,
- 1 postępowanie dotyczące alergicznego nieżytu nosa na stanowisku pracownika
produkcyjnego w piekarni i w cukierni – pozycja 12 wykazu chorób zawodowych,
postępowanie zostało zakończone w 2014 r. decyzją stwierdzającą chorobę zawodową.
W ramach postępowań wyjaśniających przeprowadzano 2 wizytacje. Sporządzono 2
karty oceny narażenia zawodowego. Wydano 3 postanowienia dotyczące zawiadomienia
strony o nie załatwieniu sprawy w terminie określonym w art. 35 Kodeksu postępowania
administracyjnego. Wydano 2 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej. Wzrost
świadomości pracodawców w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz tworzenie
nowoczesnych stanowisk pracy z dobrym zapleczem socjalno-sanitarnym zapewniających
pracownikom właściwe zgodne z przepisami warunki pracy przekłada się na małą liczbę
chorób zawodowych.
Czynniki rakotwórcze
W 2014 r. w nadzorowanych obiektach nie stwierdzono występowania czynnika
rakotwórczego lub mutagennego.
Prekursory i środki zastępcze
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485)
nakłada na organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej obowiązek sprawowania nadzoru nad
prekursorami, to jest substancjami używanymi do nielegalnego wytwarzania środków
odurzających i substancji psychotropowych. Wykorzystanie prekursorów w procesach
technicznych stwierdzono w 2 zakładach. Stosowanymi prekursorami były: kwas siarkowy
i kwas solny. Uchybień w prowadzonej działalności nie stwierdzono. Na terenie Miasta
Brzeziny nie odnotowano obiektów zajmujących się obrotem prekursorów.
W 2014 r. nie prowadzono działań kontrolnych w zakresie nadzoru nad środkami
zastępczymi. Działania w ramach nadzoru nad środkami zastępczymi na terenie Miasta
Brzeziny obejmowały jedynie działania edukacyjno - informacyjne oraz śledzenie stron
internetowych.
Produkty biobójcze
W 2014 r. przeprowadzono 4 kontrole w zakresie produktów biobójczych.
Kontrolowano m.in. legalność produktów, ich prawidłowe oznakowanie, magazynowanie
oraz poprawność kart charakterystyki. Uchybień w prowadzonej działalności nie stwierdzono.
WARUNKI
SANITARNO-HIGIENICZNE
W
SZKOŁACH
I INNYCH PLACÓWKACH OŚWIATOWO-WYCHOWAWCZYCH
Informacje ogólne
W 2014 roku pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w
Brzezinach było 6 placówek nauczania i wychowania dzieci i młodzieży oraz 3 placówki
pracy pozaszkolnej. Łącznie przeprowadzono 20 kontroli sanitarnych. Nie prowadzono
postępowania administracyjnego. Nie stosowano karania mandatowego.
Ponadto skontrolowano 2 turnusy wypoczynku letniego i zimowego.
IX.
14
Placówki nadzorowane
Przedszkola
11%
23%
Inne formy wychowania
przedszkolnego
22%
Szkoły podstawowe
11%
Gimnazja
11%
22%
Placówki opiekuńczo wychowawcze wsparcia dziennego
Placówki wychowania
pozaszkolnego
Funkcjonalność budynków
Wszystkie placówki mieszczą się w obiektach przystosowanych na cele oświatowe.
Stan techniczny oraz sanitarny budynków
Większość placówek znajdujących się na terenie miasta jest w dobrym stanie
technicznym. W miarę możliwości podejmowane są prace modernizacyjne i naprawcze,
jednak w niektórych obiektach są one nadal niewystarczające. Brakuje środków finansowych
na przeprowadzenie generalnych remontów, a podejmowane działania mają na celu
wykonanie najpilniejszych napraw.
Wodociągi i kanalizacja
Wszystkie placówki znajdujące się na terenie miasta są podłączone do sieci
wodociągowej i kanalizacyjnej. We wszystkich placówkach pomieszczenia sanitarne znajdują
się w budynku.
Warunki do utrzymania higieny
W roku sprawozdawczym we wszystkich obiektach przeprowadzono kontrole
warunków do utrzymania higieny osobistej. W większości placówek w łazienkach dostępne
było mydło w płynie, ręczniki jednorazowe oraz papier toaletowy w kabinach. W nielicznych
placówkach brakujące środki czystości były uzupełniane w obecności pracownika PSSE.
W większości placówek stan sanitarno - techniczny pomieszczeń nie budził zastrzeżeń. We
wszystkich placówkach w sanitariatach dla dzieci i uczniów był dostęp do bieżącej ciepłej i
zimnej wody.
Infrastruktura do prowadzenia zajęć w-f
Wszystkie trzy placówki szkolne posiadają do swojej dyspozycji sale rekreacyjnozastępcze i boiska. Jednak są one niewystarczające w stosunku do ilości uczniów. Należy
jednak zauważyć, że powstanie dwóch zespołów boisk sportowych tzw. „Orlików” wpłynęło
na poprawę warunków do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego brzezińskich szkół.
W 2 placówkach znajdują się tzw. szkolne zespoły sportowe, które wyposażone są m.
in. w natryskownie. Jednak ze względu na zły stan techniczny są wyłączone z użytkowania.
15
Infrastruktura do prowadzenia zajęć wychowania
fizycznego
4
4
3
3
3
Plac rekreacyjny
Boisko
2
Sala rekreacyjno – zastępcza
Il ość placówek
1
0
Sala gimnastyczna
0
Place zabaw i rekreacyjne oraz tereny sportowe
Place zabaw, rekreacyjne lub tereny sportowe znajdują się w 5 placówkach.
Przeprowadzone kontrole wykazały, że miejsca te są właściwie zabezpieczone przed
zanieczyszczeniami – teren jest ogrodzony, obowiązuje zakaz wprowadzania zwierząt,
piaskownice przykrywane są po zakończeniu zabaw, piasek wymieniany jest zawsze przed
sezonem. Ponadto w 2014r. powstały dwa nowe place zabaw przy szkołach podstawowych,
które są przeznaczone dla najmłodszym uczniów.
Ergonomia w szkole
We wszystkich placówkach oświatowych przeprowadzono ocenę dostosowania mebli
edukacyjnych do zasad ergonomii. W 1 stwierdzono nieprawidłowości. Nauczyciele coraz
częściej zwracają uwagę na to, aby uczniowie korzystali z mebli dostosowanych do swojego
wzrostu.
Nieprawidłowe dostosowanie ławki szkolnej i krzesła wpływa negatywnie na kształtowanie
prawidłowej postawy ciała, zwłaszcza u dzieci. Obecnie ma to szczególnie znaczenie, gdyż
według badań ok. 90% dzieci ma wady postawy.
Opieka medyczna
Własne gabinety do profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej mają wszystkie
szkoły. Ich stan sanitarno-techniczny nie budził zastrzeżeń.
Rozkład zajęć szkolnych
Na właściwy rozwój ucznia wpływa m. in. organizacja procesu nauczania i
wychowania w szkołach. Zwłaszcza planowanie nauki i odpoczynku.
W 2014 roku stwierdzono niezgodność tygodniowego rozkładu zajęć lekcyjnych z przepisami
prawnymi oraz z zasadami higieny w prawie 30% skontrolowanych oddziałach.
Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły najczęściej:
- rozpoczynania zajęć o różnych porach,
- nierównomiernego rozłożenia zajęć lekcyjnych w poszczególne dni tygodnia.
16
X.
DZIAŁALNOŚĆ
SANITARNEGO
W
ZAKRESIE
ZAPOBIEGAWCZEGO
NADZORU
W 2014 roku 32 z zarejestrowanych spraw dotyczyło inwestycji w mieście Brzeziny.
Dla każdej z nich prowadzona była odrębna dokumentacja. Wydano 9 decyzji płatniczych, 14
opinii sanitarnych ( 3 dotyczyły uzgodnienia projektów budowlanych i koncepcji, 1 w sprawie
uzgodnienia warunków środowiskowych dla planowanego przedsięwzięcia, 7 dotyczących
odbiorów sanitarnych obiektów przeznaczonych na prowadzenie działalności gospodarczej),
zajęto 6 stanowisk w sprawie zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem
budowlanym, 1 stanowisko w sprawie potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania
przedsięwzięcia na środowisko oraz 2 pisma w różnych sprawach.
Obiektami dopuszczonymi do użytkowania w 2014r. były między innymi: budynek
Powiatowego Centrum Zdrowia Sp. z o.o.– Szpitala Powiatowego w Brzezinach po
rozbudowie i nadbudowie;, nadbudowa budynku przy Stadionie Miejskim w Brzezinach na
potrzeby usług sportu i rekreacji wraz z przebudową w obrębie istniejących piwnic – etap I;
rozbudowa sali weselnej.
Ponadto odebrano pod kątem higienicznym i zdrowotnym: punkt przedszkolny, sklep
zielarski, sklepy spożywcze, zakład fryzjerski oraz zakład kosmetyczny.
Na wniosek organu samorządowego wydano:
- 1 stanowisko co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla
budowy kanalizacji sanitarnej w m. Brzeziny na terenie Strefy Inwestycyjnej, dla którego
stwierdzono brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko,
- 1 stanowisko w sprawie ustalenia zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych
w prognozie oddziaływania na środowisko dla potrzeb miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla 11 obszarów położonych na terenie miasta.
XI.
DZIAŁALNOSĆ W ZAKRESIE OŚWIATY ZDROWOTNEJ I
PROMOCJI ZDROWIA
Działania podejmowane w 2014 roku przez samodzielne stanowisko ds. oświaty
zdrowotnej i promocji zdrowia wynikały z założeń krajowych, regionalnych i lokalnych
programów oraz z sytuacji epidemiologicznej kraju.
Programy i akcje prozdrowotne inicjowane i przeprowadzane przez Państwową Inspekcję
Sanitarną skierowane były do dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, młodzieży szkół
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz rodziców i opiekunów dzieci, nauczycieli,
wychowawców i pedagogów szkolnych, pacjentów podmiotów leczniczych oraz do
mieszkańców powiatu.
W 2014 roku realizowano następujące programy i akcje prozdrowotne:
1. Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce
Ograniczanie palenia tytoniu stanowi w ostatnich latach jedno z głównych zadań w zakresie
poprawy i umacniania zdrowia Polaków. Głównym celem programu jest zmniejszenie
zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krążenia,
nowotwory złośliwe, nie nowotworowe choroby układu oddechowego, zgony niemowląt)
przez zmniejszenie ekspozycji na dym tytoniowy.
Realizacja Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu polegała na
organizowaniu ogólnokrajowych kampanii edukacyjnych:
 „Światowego Dnia bez Tytoniu” w dniu 31 maja 2014 r.
17
 Światowego Dnia „Rzuć Palenie Razem z Nami” 20 listopada 2014 r.
oraz realizowaniu krajowych programów edukacji antytytoniowej dla dzieci i
młodzieży:
 „Czyste Powietrze Wokół Nas”, dla dzieci 5-6 letnich,
 „Nie Pal Przy Mnie Proszę” , dla uczniów klas I-III szkół podstawowych,
 „Znajdź Właściwe Rozwiązanie”, dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych
i gimnazjalistów.
W ramach programów realizowane były następujące działania:
Obchody Światowego Dnia Bez Tytoniu
30 maja 2014 r. podczas ogólnoszkolnych zawodów I pomocy przedmedycznej w
Liceum Ogólnokształcącym w Brzezinach wystawione zostało stoisko informacyjnoedukacyjne o tematyce szkodliwości palenia papierosów. Jednocześnie wykonywane były
badania tlenku węgla w wydychanym powietrzu oraz prelekcje na temat toksyczności dymu
tytoniowego.
3 czerwca 2014 r. w ramach obchodów Światowego Dnia Bez Tytoniu przy współpracy
Szkoły Podstawowej nr 1 w Brzezinach i Urzędu Miasta w Brzezinach zorganizowany został
happening ph. „Młodość Wolna od Papierosów, Alkoholu i Narkotyków”. W happeningu
uczestniczyło ok. 250 uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej nr 1 w Brzezinach.
Podczas marszu uczniowie protestowali przeciwko paleniu, piciu i zażywaniu środków
psychoaktywnych. Skandowali hasła o zagrożeniach związanych z używaniem i
nadużywaniem substancji uzależniających np. „Ci co palą to się zabijają” „Palenie cię
zabija”, „Ci co palą czarne płuca mają” „Jeśli cię świat przytłacza nie bierz dopalacza” lub
„Wódka to zło! - pijcie kakao!” a także prezentowali plakaty. Przemarsz skupił uwagę wielu
przechodniów i wzbudzał duże zainteresowanie, a nawet oklaski za bardzo trafne hasła.
Uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Brzezinach w bardzo dobitny sposób zwrócili
uwagę naszej społeczność na problem uzależnień.
W ramach happeningu odbył się konkurs pt. „Młodość Wolna od Papierosów, Alkoholu i
Narkotyków”. Zadaniem konkursowym było wykonanie plakatów, które młodzież niosła w
czasie happeningu.Konkurs rozstrzygnięty został w dwóch grupach wiekowych dla klasy I-III
i klasy IV-VI, nagrodzono 14 uczniów. Fundatorem nagród był Urząd Miasta w BrzezinachMiejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Światowy Dzień „Rzuć Palenie Razem z Nami” 20 listopada 2014 r.
21 listopada 2014 r. w Szkole Podstawowej Nr 1 w Brzezinach odbyły się obchody
Światowego Dnia Rzucania Palenia. W tym dniu uczniowie z klasy V dla wszystkich uczniów
nauczycieli i rodziców przygotowali przedstawienie pt. „Szlachetne zdrowie”, podczas
którego zachęcali osoby palące do rzucenia palenia, a swoich kolegów ostrzegali, że nie warto
próbować palić papierosów.
Natomiast uczniowie z klas I-III, którzy zostali zwycięzcami konkursu na wiersz recytowali
napisane przez siebie utwory o tematyce antytytoniowej. PSSE nagrodziła 6 uczniów
drobnymi upominkami. W imprezie szkolnej wzięło udział ok.260 osób
26 listopada 2014r. w Szkole Podstawowej Nr 1 Brzezinach pracownik PSSE wygłosił wykład
dla rodziców na temat toksyczności dymu tytoniowego w aspekcie biernego palenia oraz
prowadzone były dla rodziców badania zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu.
Badaniu poddały się 3 osoby. Wykładu wysłuchało 75 rodziców.
Ponadto prowadzono dystrybucję materiałów do szkół z terenu miasta
„Czyste Powietrze Wokół Nas”
Program ten stanowi pierwszy etap nabywania wiedzy na temat szkodliwości dymu
tytoniowego. Uczy sposobów radzenia sobie w sytuacjach, w których dziecko narażone jest
na przebywanie w środowisku osób palących. Postawa obronna wobec zjawiska palenia
18
tytoniu, którą uda się wykształcić u dziecka w wieku przedszkolnym owocuje przez całe
życie.
Program realizowany był w 2 przedszkolach tj. 100% na ogólną liczbę przedszkoli i 2
oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych tj. w 100% szkół podstawowych. w
mieście . W programie uczestniczyło 152 dzieci.
Tematyka wzbudza zainteresowanie dzieci, które chętnie uczestniczą w zajęciach, dzieci
przeżywają realizacje programu po ich reakcjach widać jak bardzo im zależy, żeby ich bliscy
nie palili papierosów.
„Nie Pal Przy Mnie Proszę”
Program ten stanowi drugi etap nabywania wiedzy na temat szkodliwości dymu tytoniowego.
Celem programu jest: zmniejszenie narażenia dzieci na bierne palenie tytoniu, zwiększenie
wiedzy w zakresie odpowiedzialności za własne zdrowie, kształtowanie umiejętności dbania o
zdrowie własne i swoich bliskich,
Program realizowany był w 2 szkołach podstawowych tj. 100% ogólnej liczby szkół
podstawowych w mieście i uczestniczyło w nim 121 dzieci i 12 rodziców.
Najciekawsze działania miały miejsce w Szkole Podstawowej nr 1 w Brzezinach, w której
uczniowie klasy III w ramach realizacji programów edukacji antytytoniowej wystawili
przedstawienie pt. „ Nie pal przy mnie proszę”. Tematyka przedstawienia skierowana była do
osób palących, a w szczególności do rodziców, którzy zostali zaproszeni do jego obejrzenia.
Uczniowie w bardzo ciekawy sposób zachęcali do rzucania palenia oraz prosili dorosłe osoby
żeby nie truli ich dymem tytoniowym i nie palili w ich obecności.
Uczniowie, którzy zwyciężyli w konkursie na wiersz i plakat o tematyce antytytoniowej
ogłoszony w ramach programu otrzymali nagrody.
„Znajdź Właściwe Rozwiązanie”
Program ten stanowi trzeci etap nabywania wiedzy na temat szkodliwości dymu tytoniowego.
Celem programu jest: zapobieganie palenia tytoniu wśród młodzieży szkolnej poprzez
zwiększenie wiedzy w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego.
Program realizowany był w 2 szkołach podstawowych i 1 gimnazjum i uczestniczyło w nim
227 uczniów.
Dodatkowe działania :
9 maja 2014 r. w Gimnazjum w Brzezinach w ramach programu koordynator powiatowy
wygłosił wykład nt. toksyczności dymu tytoniowego dla uczniów klas II, wykładu wysłuchało
ok. 120 uczniów. Następnie zostały przeprowadzone badania zawartości tlenku w
wydychanym powietrzu zbadało się 30 uczniów.
Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 w Brzezinach uczestniczyli w happening oraz
konkursie plastycznym ph. „Młodość Wolna od Papierosów, Alkoholu i Narkotyków”. W
happeningu uczestniczyło ok. 250 - uczniów i nauczycieli. protestowali przeciwko paleniu,
piciu i zażywaniu środków psychoaktywnych.
2. Projekt KIK/68 „Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu
od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych”
Współfinansowany przez Szwajcarię w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu
Współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.
Projekt ma na celu ograniczenie używania substancji psychoaktywnych przez kobiety w
wieku prokreacyjnym, tj. między 15 do 49 rokiem życia.
W ramach projektu 16 października 2014 r. zorganizowano event edukacyjno – zdrowotny.
Celem działania było przede wszystkim zwrócenie uwagi na problem nadużywania substancji
uzależniających oraz zachęcanie osób, szczególnie młodych kobiet, do rzucenia palenia.
19
Wykonano badania:

osteoporozy –85 osób,

wzroku w zakresie ustalenia wad wzroku i astygmatyzmu –97 osób,

dermatoskopowe - zmian skórnych w kierunku nowotworowym - 57 osób ,

zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu u osób palących papierosy –
25 osób,

tkanki tłuszczowej – 64 osoby,

oraz pomiar BMI – 14 osób ,

z porad fizjoterapeutycznych skorzystało 20 osób,

zorganizowano konkurs wiedzy na temat szkodliwości palenia tytoniu i innych
substancji uzależniających w którym wzięło udział 12 osób, każdą dobrą
odpowiedź nagrodzono ( torbami lnianymi i zapachami samochodowymi z logo
projektu)

zaprezentowano wystawę - dekalog „Kodeks walki z rakiem”,

prowadzona była również dystrybucja ulotek i broszur na temat szkodliwego
działania dymu tytoniowego i substancji psychoaktywnych na organizm człowieka.
W akcji wzięły udział ok. 354 osoby
Akcja odbyła się przy współpracy z Urzędem Miasta w Brzezinach., który
zapłacił za
badania osteoporozy i wad wzroku, a także wykonawców darmowych badań
dermatoskopowych - Centrum Rehabilitacji „BREMED” Brzeziny i tkanki tłuszczowejCentrum Odżywiania Grażyna Skrzypczak,
W ramach projektu wdrożono w szkołach ponadgimnazjalnych program edukacyjny pt.
„ARS, czyli jak dbać o miłość?”. Celem programu jest ograniczenie używania substancji
psychoaktywnych przez młodzież w wieku prokreacyjnym. Podczas realizacji programu
edukacją objęto 121 uczniów. Projekt choć trudny i wymaga dużego zaangażowania osób
realizujących, to niewątpliwie przyczyni się do ukształtowania prozdrowotnych zachowań
młodych ludzi, co korzystnie wpłynie na zdrowie i jakość życia przyszłych rodziców i ich
potomstwa.
3. Program edukacyjny „Trzymaj Formę!”
Program „Trzymaj Formę" współorganizowany jest przez Główny Inspektorat Sanitarny oraz
Stowarzyszenie „Polska Federacja Producentów Żywności” w ramach realizacji strategii
WHO dotyczącej diety, aktywności fizycznej i zdrowia. Celem programu "Trzymaj Formę"
jest edukacja w zakresie trwałego kształtowania prozdrowotnych nawyków wśród młodzieży
szkolnej poprzez promocję zasad aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety, w oparciu o
odpowiedzialność indywidualną i wolny wybór jednostki. Program pomaga rozwijać
zainteresowania uczniów i poszerza ich wiedzę o świecie, promuje aktywność fizyczną, uczy
prawidłowego, czyli zróżnicowanego i zbilansowanego sposobu odżywiania się dzieci i
młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności indywidualnej za zdrowie.

Program realizowany był w 1 gimnazjum i 2 szkołach podstawowych, wzięło w nim
udział 361 uczniów.
Najciekawsze działania

„Na wiosnę i na co dzień Trzymaj Formę!” pod takim hasłem 21 marca 2014 r.
uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 2 w Brzezinach podsumowali realizację programu
„Trzymaj Formę!”. Uczniowie klas IV-VI przygotowali stoiska ze smacznymi sałatkami
owocowo- warzywnymi oraz zdrowymi słodkimi smakołykami. Wykonano wystawę
plakatów, które zostały wcześniej przygotowane przez uczniów. Za najładniejszy plakat
nagrodzona została klasa Vc.
20
4. Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS na lata 20122016
Program opracowywany został przez Krajowe Centrum ds. AIDS – agendę Ministra Zdrowia,
która określa politykę państwa w obszarze zapobiegania i zwalczania HIV/AIDS.
Celem programu jest ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń wirusem HIV, wzrost
poziomu wiedzy na temat HIV/AIDS u ogółu społeczeństwa ze szczególnym
uwzględnieniem osób aktywnych seksualnie oraz zmniejszenie poziomu zachowań
ryzykownych poprzez zmianę postaw i zachowań zdrowotnych ludzi młodych.
W ramach Programu Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Brzezinach
realizowała i koordynowała działania mające na celu podniesienie poziomu wiedzy na temat
HIV/AIDS oraz zmniejszenie liczby nowych zakażeń HIV drogą kontaktów seksualnych, a
także uświadomienie, że edukacja i wiedza jak skutecznie zapobiegać HIV/AIDS jest
dotychczas jedyną „szczepionką” mogąca uchronić przed zakażeniem się HIV.
Zasadnicze działania związane były: z przeprowadzeniem warsztatów z zakresu profilaktyki
HIV/AIDS dla klas II w Gimnazjum im. Wł. St. Reymonta w Brzezinach. Warsztatami objęto
85 uczniów. Współpracowano z Urzędem Miasta Brzeziny, który zapłacił edukatorom za
przeprowadzenie warsztatów.
Prowadzona była dystrybucja materiałów informacyjno – edukacyjnych. Materiały
przekazano do szkół i do placówek ochrony zdrowia.
6. Wojewódzka kampania edukacyjna „Dopalaczom mówimy STOP – wybieramy
zdrowie”
Celem kampanii jest obniżenie wśród uczniów tendencji do podejmowania ryzykownych
zachowań generowanych przez grupę rówieśniczą prowadzących do sięgania po różnego
rodzaju substancje psychoaktywne.
Raport Instytutu Psychologii Zdrowia – PTP w Warszawie pt. ”Picie alkoholu i używanie
narkotyków przez młodzież szkolną na terenie województwa łódzkiego” opracowany w 2011
r. pokazuje, że wśród uczniów trzecich klas szkół gimnazjalnych środków psychoaktywnych
/dopalaczy/ używało 17% chłopców i 12,3% dziewcząt. Wyniki te są znacznie wyższe w
drugich klasach szkół ponadgimnazjalnych, odpowiednio 29,9% -chłopców, 15,5% dziewcząt przyznawało się do zażywania narkotyków i dopalaczy.
Założenia i cele kampanii są odpowiedzią i reakcją na rosnące zagrożenie
rozprzestrzeniające się wśród młodego pokolenia.
Adresatami działań są uczniowie szkół gimnazjalnych. W roku 2014 działaniem objęto 146
uczniów z Gimnazjum w Brzezinach .
Ponadto w Gimnazjum w Brzezinach zorganizowane zostało szkolenie dla rodziców i
nauczycieli na temat „Narkotyki i dopalacze – zjawisko, zagrożenia, profilaktyka” - wykład
wygłosiła Pani prof. J. Zawilska.
Według opinii szkolnego koordynatora uczniowie ale również rodzice są zainteresowani
tematyką kampanii. Proponowany scenariusz daje możliwość prowadzącemu na diagnozę
wiedzy uczniów na temat dopalaczy oraz oceny ich zainteresowania tymi środkami.
Dodatkowym atutem scenariusza jest możliwość elastycznego realizowania tematu, zależnie
od stanu wiedzy i umiejętności uczniów.
Wszystkie szkoły uczestniczące w kampanii jednogłośnie stwierdziły, że jest potrzeba
dalszej kontynuacji zajęć.
7. Bezpieczeństwo dzieci podczas wypoczynku letniego
Celem działań było zwrócenie uwagi a także uwrażliwienie dzieci na zagrożenia jakie
niesie za sobą okres wakacji.
Grupą docelową były dzieci w wieku 8-9 lat korzystające z zajęć wakacyjnych w Centrum
Promocji i Kultury w Brzezinach.
21
W miesiącu lipcu 2014 r. Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Brzezinach
przeprowadziła zajęcia dla uczestników zajęć wakacyjnych. Podczas prelekcji zapoznano
dzieci z sytuacjami, które mogą być niebezpieczne podczas wakacji. Dzieci otrzymały drobne
gadżety: komiksy o zdrowym stylu życia i linijki „Nie Pal”. Natomiast w sierpniu zajęcia
dotyczyły bezpiecznej drogi do szkoły.
8. Światowy Dzień Zdrowia 2014: „Małe stworzenia, duże zagrożenia”
Światowy Dzień Zdrowia obchodzony jest każdego roku 7 kwietnia, aby uczcić rocznicę
powstania Światowej Organizacji Zdrowia, co roku jest wybierany temat przewodni z zakresu
zdrowia publicznego, który w danym okresie wymaga szczególnej uwagi.
W 2014r. tematem przewodnim Światowego Dnia Zdrowia były choroby przenoszone przez
wektory. Wektory to organizmy, które są przenosicielami patogenów lub pasożytów. Poprzez
wędrówkę i kontakt z otoczeniem przenoszą groźne drobnoustroje na inne organizmy, często
na ludzi. W ten sposób mogą wywołać choroby, które zagrażają życiu lub zdrowiu człowieka.
Światowy Dzień Zdrowia 2014 był tematem niektórych z najbardziej powszechnie znanych
wektorów - jak komary, moskity, kleszcze i ślimaki - odpowiedzialnych za przekazywanie
szeregu pasożytów i patogenów, które atakują ludzi i zwierzęta.
W celu zapoznania mieszkańców miasta z w/w zagrożeniami w lokalnej gazecie „Brzeziński
Informator Samorządowy” umieszczony został obszerny artykuł „Światowy Dzień Zdrowia
2014: „Małe stworzenia, duże zagrożenia”.
9. Akcja informacyjna Ministerstwa Zdrowia „W czasie ciąży i połogu zatroszcz się o
siebie i swoje dziecko!”
W ramach akcji informacyjnej Ministerstwa Zdrowia przygotowano ulotki skierowane do
kobiet w okresie ciąży, porodu i połogu dotyczące konieczności podjęcia wczesnej opieki
profilaktycznej, praw kobiet w okresie ciąży i porodu, terminu i zakresu wykonania badań
profilaktycznych, współpracy z położną podstawowej opieki zdrowotnej oraz zalet karmienia
piersią.
W związku z tym, że założeniem akcji było rozpowszechnienia ulotek do punktów szczepień
w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej, które z reguły posiadają w swojej strukturze
gabinet lub poradnię położnej i rozprowadzą powyższe materiały wśród w/w grupy
docelowej, rozdysponowano 400 ulotek.
Podsumowanie
W 2014 roku, podobnie jak w latach ubiegłych, największy zasięg miały ogólnopolskie
programy edukacyjne, inicjowane przez Główny Inspektorat Sanitarny, które były wdrażane,
nadzorowane i koordynowane przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną.
Programy te wyposażone były w pomoce dydaktyczne i materiały oświatowo-zdrowotne
przeznaczone zarówno dla adresatów programów jak i osób przeprowadzających działania
edukacyjne. Pomoce dydaktyczne i materiały wydawnicze dostarczane były do placówek
oświatowo-wychowawczych, zakładów opieki zdrowotnej i innych jednostek
organizacyjnych.
Stosowano różnorodne metody i formy oddziaływania, współpracowano z przedstawicielami
władz samorządowych, z instytutami naukowymi, lokalnymi mass mediami i
przedsiębiorstwami. Wszystkie działania prozdrowotne wymagają nakładów finansowych
oraz wsparcia autorytetów merytorycznych z danej tematyki, dlatego niezbędne jest
pozyskiwanie współpartnerów merytorycznych i finansowych do ich realizacji.
Działania prozdrowotne podejmowane w ramach realizowanych programów kierowane są do
społeczności lokalnych. Włączanie się samorządów w ich realizację, chociażby jako
fundatora nagród dla uczestników, uatrakcyjnia program i procentować będzie w przyszłości
zdrowszym i bogatszym w wiedzę społeczeństwem.
22