PRACA Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM PSYCHORUCHOWO

PRACA Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM PSYCHORUCHOWO.
Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo sprawiają rodzicom i nauczycielom ogromne problemy
wychowawcze. Duża aktywność ruchowa jest charakterystyczna dla wszystkich dzieci, jednak
jest to ruchliwość dostosowana do sytuacji, w jakiej dzieci się znajdują, oraz do aktualnych
potrzeb i wymagań otoczenia. Natomiast dzieci nadpobudliwe są żywiołowe, chaotyczne w
działaniu i wszystko robią w pośpiechu. Dzieci te nie potrafią pozostać w bezruchu nawet
przez krótki okres czasu: chodzą po sali, biegają, podskakują, wymachują rękami i nogami,
ciągle zmieniają pozycję, kręcą się wiercą- przeszkadzają w ten sposób rówieśnikom i
wychowawcom. U niektórych dzieci nadpobudliwość objawia się w postaci drobnych ruchów
wykonywanych w obrębie własnego ciała takich jak: poruszanie palcami rąk, poprawianie
włosów, okularów, rozpinanie i zapinanie guzików, obgryzanie paznokci, manipulowanie
drobnymi przedmiotami, wykonywanie różnych zbędnych ruchów.
Dzieci nadpobudliwe najbardziej lubią zabawy, w których przeważa element ruchowy.
Zawsze są skłonne do pomocy, ale szybko ulegają wpływom zewnętrznym i zmieniają
kierunek zainteresowań. Szybko rezygnują z jednych czynności na rzecz innych.
Dzieci te mają trudności z koncentracją uwagi, nie potrafią skupić się dłużej nad wykonywaną
czynnością, nawet najmniejsze bodźce zewnętrzne powodują zmianę kierunku
zainteresowania, a co się z tym wiąże aktywność ruchową.
Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo są niezwykle wrażliwe, łatwo się obrażają, są
płaczliwe, kłótliwe, agresywne, mają wybuchy złości. Często popadają w konflikty z
rówieśnikami.
Dzieci te najczęściej wiedzą, co powinny zrobić, jednak zazwyczaj tego nie robią. Znają
reguły, ale mają kłopoty z ich zastosowaniem. Nie zastanawiają się nad konsekwencjami
swojego postępowania. Dotyczy to prawie wszystkiego, co robią, dlatego trudno nam
zaakceptować zachowanie naszych dzieci: często wtrącają się do rozmowy, wbiegają do
pokoju gdzie ktoś pracuje, przypadkowo, nieumyślnie niszczą rzeczy. Dzieci nadpobudliwe
mają kłopoty nie tylko z przewidzeniem następstw swojego postępowania, ale także z
zaplanowaniem swojej pracy.(wielogodzinne zasiadanie do lekcji). Dzieci nadpobudliwe nie
potrafią czekać na nagrodę. Wymagają, aby ich praca została oceniona i pochwalona
natychmiast. Często nie dokańczają swojej pracy lub wykonują ją niezbyt dokładnie i zamiast
być nagradzane są karane. Z czasem zamiast dążyć do uzyskania pochwały rodzica czy
nauczyciela uczą się unikać kar.
Czasami dzieci robią umyślnie rodzicom na złość. Rodzice powinni odróżniać, kiedy dziecko
zachowuje się tak, ponieważ znowu nie zadziałał mechanizm „ najpierw pomyśl, potem rób”,
kiedy po prostu jest nieposłuszne. Może być to trudne do rozróżnienia. Wymaga, aby rodzice
poświęcili sporo uwagi analizowania zachowania swojego dziecka.
Wychowanie dziecka z ADHD jest takie trudne, ponieważ nie słyszy ono około50% tego, co
się do niego mówi i zapamiętuje około 50% tego, co usłyszało. Nie przewiduje konsekwencji
zjawisk- nie widzi związku między rzucaniem piłką w domu, stłuczeniem wazonu i gniewem
mamy.
Bardzo istotne jest przedstawienie dzieciom jasnych zasad funkcjonowania i konsekwentne
ich przestrzeganie. Konsekwencja to coś, co pomaga utrzymać dyscyplinę, a nie jest zależne
od humoru rodzica. System ten w odróżnieniu od kary nie wzbudza agresji dziecka, a także
nie przekazuje informacji, że jest złym dzieckiem. Konsekwencja musi być ściśle
przestrzegana, to znaczy, jeśli dziecko złamie umowę będzie musiało zawsze liczyć się z
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
konsekwencją. Warunkiem, aby konsekwencje były skuteczne jest wcześniejsze
wprowadzenie ich w życie np. Od dziś obowiązuje umowa, dobranockę oglądają tylko umyte
dzieci w piżamach. Konsekwencja powinna być związana z zasadą:, jeżeli uderzyłeś brata
musisz go przeprosić, jeśli nie wrócisz o umówionej godzinie, będziesz musiał przez tydzień
wracać wcześniej.
Jak rozmawiać z dzieckiem nadpobudliwym?
 Upewnić się, że nas słucha, zatrzymać je w biegu, spojrzeć mu w oczy, prosić o
powtórzenie
 Nie atakować, przedstawić, co nas denerwuje
 Powiedzieć jasno, co chcemy, żeby dziecko zrobiło- krótka instrukcja
 Słowa na piśmie mają większą wagę
Lista niebezpiecznych słów:
 Ty nigdy
 Ty zawsze
 Nie wolno
 Zabraniam
 Musisz natychmiast
 Ja ci każę
Równie ważne jak konsekwencje, a dla dzieci nadpobudliwych często najważniejsze są
pochwały i nagrody. Ono nie wytrzyma bycia grzecznym na tyle długo, by ktoś to zauważył.
Pochwały to jeden z najskuteczniejszych środków wychowawczych. Pochwała to trudna
sztuka. Spróbujmy chwalić wszystko, co nam się podoba opisując to. Dobrze jest
podsumować to, co zrobiło dziecko.
Dobrym pomysłem jest, żeby dziecko usłyszało jak się go chwali przed kimś innym. Zyskuje
wtedy pewność, że jego rodzice są z niego dumni.
Podobnie ważne są nagrody- duże i małe, uśmiech rodzica, pogłaskanie po głowie. Chodzi o
to, aby zwrócić uwagę na dziecko, wtedy, kiedy zachowuje się dobrze, a nie tylko wtedy,
kiedy, jest niegrzeczne. Ważne jest, żeby nagroda i pochwała pojawiały się natychmiast po
dobrym zachowaniu dziecka. Pochwała działa tylko wtedy, kiedy jest jednoznaczna i
natychmiastowa.
Znajdźcie każdego dnia przynajmniej kilka sytuacji, w których będziecie mogli pochwalić
dziecko.
Co jednak robić, kiedy dziecko nadal zachowuje się źle? Jak chronić swoje własne nerwy
spokój domu?
 Pokażcie dziecku, czego od niego oczekujecie zanim zdąży zrobić coś nie tak
 Przewidujcie. Działajcie zanim dziecko zrobi coś złego. Są sytuacje, które szczególnie
wywołują jego niewłaściwe zachowanie (zakupy, pójście spać, choroba itp.)
 Stanowczo reagujcie na niewłaściwe zachowanie dziecka. Bez oskarżania i agresji.
Jeszcze raz powiedzcie jak oczekujecie, że będzie się zachowywać
 Pokażcie dziecku jak naprawić zło, nie gderajcie, pomóżcie mu wybrać jeden z wielu
sposobów na naprawienie wyrządzonej krzywdy
 Pozwólcie, aby samo naprawiło zło, czyli ponieść konsekwencje złego zachowania,
jeśli zerwie kwiatki z ogródka sąsiada wyślijcie go, aby mogło przeprosić.
 Nie słuchajcie protestów, udawajcie, że nie słyszycie krzyków, niegrzecznych słów
(nie uda się nam przegadać nadpobudliwego dziecka)
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.








Spokojnie kilkakrotnie powtórzcie polecenie. Pamiętajcie dziecko ma trudności
związane z uwagą i wymaga częstych przypominań
Nie zwracajcie na dziecko uwagi. Odeślijcie go w bezpieczne ciche nudne miejsce na
kilka minut, aż przestanie płakać
Kiedy tylko dziecko zachowa się tak jak oczekujemy pochwalmy go za włożony
wysiłek.
Ustal plan dnia, który pomaga dziecku poradzić sobie z codziennymi obowiązkami,
ale nie zastępuje uważnej opieki rodzica
Wyznacz dziecku realne zadania, pozostawiając dużo wolnego czasu
Dawaj jedno drobne polecenie na raz, krótkie etapy pracy do wykonania
W planie powinny znaleźć się zarówno obowiązki, jak i przyjemności
Postaraj się przewidzieć i zapobiec trudnym momentom, choćby poprzez większą
uwagę zwracaną na dziecko.
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest zaburzeniem przekazywanym z pokolenia
na pokolenie, czyli uwarunkowanym genetycznie.
Trudna sytuacja domowa, brak stałych norm i zasad oraz niekonsekwencja i znaczna
impulsywność samych rodziców mogą nasilać objawy nadpobudliwości.
Bibliografia:
1. Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci – T. Wolańczyk, A. Kołakowski, M.
Skotnicka, Wydawnictwo Biforium, Lublin 1999
2. Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo w wieku przedszkolnym – R. Wiącek,
Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2004.
Opracowała:
Ewa Hrypińska
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.