Równouprawnienie kobiet, lekcja z okazji 8 marca

Równouprawnienie kobiet, lekcja z okazji 8 marca
Niedziela, 06 Marzec 2011 19:01
„Nikt nie rodzi się kobietą, ale staje się nią” – szkoła średnia
Pytania:
1. Jakie znasz krzywdzące stereotypy dotyczące kobiet?
Przykładowo...
„Baby do garów”
„Kobiety są od tego, żeby rodzić dzieci”
„Baby są głupie”
„Kobiety i ryby nie mają głosu”
„Baba z wozu koniom lżej”
1/8
Równouprawnienie kobiet, lekcja z okazji 8 marca
Niedziela, 06 Marzec 2011 19:01
2. W jaki sposób kobiety mogą być dyskryminowane (np. w pracy, w małych społecznościach,
w rodzinie, w polityce...)?
3. Dyskryminując kobiety, wszyscy tracimy bardzo dużo. Jak sądzisz dlaczego?
Feminizm – doktryna stawiająca sobie za cel przedstawienie a także rozwiązanie problemu
społecznej oraz prawnej nierówności kobiet i mężczyzn.
Seksizm – błędne przekonanie o moralnej, intelektualnej lub „ustanowionej” wyższości jednej
płci nad drugą i wynikająca z tego dyskryminacja.
Wiek XVIII – początki ruchu feministycznego. Tzw. „pierwsza fala” – amerykańskie i angielskie
sufrażystki. (sufrażystki – od łac. suffragium – wybory).
Wysiłki sufrażystek ukoronowane zostały prawem wyborczym dla kobiet. Pierwszym
państwem, które przyznało to prawo kobietom była Nowa Zelandia w 1893 roku. W 1918 r.
wprowadzono je (tylko dla kobiet, które przekroczyły 30. rok życia) w Wielkiej Brytanii i w 1920
r. w Stanach Zjednoczonych. Wcześniej jednak kobiety uzyskały pełne prawa wyborcze m.in. w
Finlandii i w Polsce (28 XI 1918).
„Druga fala” – określenie wprowadzone przez Marshę Weinman Lear dla nazwania ruchu
wyzwolenia kobiet w USA, Wielkiej Brytanii i Niemczech pod koniec lat 60. Był on efektem
rozczarowania działalnością polityczną ruchu praw obywatelskich, ruchu pacyfistycznego i
akademickiego. Myślą przewodnią feminizmu drugiej fali stało się budzenie świadomości i hasło
"to, co osobiste, jest polityczne".
Feminizm nie zajmuje się już tylko minimalizacją różnic między płciami. Bada specyfikę
2/8
Równouprawnienie kobiet, lekcja z okazji 8 marca
Niedziela, 06 Marzec 2011 19:01
kobiecości. Feminizm drugiej fali angażuje się też w zmiany społeczne, jak feminizacja świata,
wzbogacanie cywilizacji i kultury wartościami kobiecymi.
Od połowy lat 80. feminizm drugiej fali podejmuje kwestię egalitaryzmu opartego na
wielopoziomowym pojmowaniu ucisku, który jest efektem podziałów płciowych.
· Uniwersalizm – między kobietą a mężczyzną nie ma znaczących różnic
· Feminizm radykalny (feminizm równościowy) - równość płci
· Feminizm dekonstruktywistyczny – jeśli przyjmiemy, że płeć jest zespołem cech psychicznych,
okaże się, że płci jest tyle ilu jest ludzi (a nie dwie)
· Feminizm anarchistyczny – państwo jest instrumentem utrwalającym władzę mężczyzn
· Feminizm chrześcijański – postulat dopuszczenia kobiet do sprawowania funkcji duchownych,
zwrócenie uwagi na gramatyczne formy dyskryminacji w tekstach religijnych (np. Duch Święty,
Bóg – nazwy męskie pomimo, że Duch Święty czy Bóg jako istoty duchowe nie mają płci...)
· Feminizm czarny i czerwony – zwraca uwagę na podwójnie trudną sytuację Indianek i kobiet
czarnoskórych.
· Feminizm lesbijski – każda forma związku z mężczyzną jest opresywna dla kobiety
· Feminizm marksistowski – kapitalistyczny ustrój służy do umocnienia dominacji mężczyzn
3/8
Równouprawnienie kobiet, lekcja z okazji 8 marca
Niedziela, 06 Marzec 2011 19:01
Ćwiczenie
Wymień zawody tradycyjnie uważane za męskie i zawody tradycyjnie uważane za kobiece.
Czy sądzisz, że te podziały są prawomocne?
Pokrewne zagadnienia:
· Problem dopuszczalności aborcji („moje ciało-mój wybór”)
· Uwidocznienie się kobiet w dziedzinie języka
· Dyskusje na temat pornografii
W jaki sposób można zapobiegać dyskryminacji kobiet?
a) Poprzez stanowienie prawa. Przykład:
4/8
Równouprawnienie kobiet, lekcja z okazji 8 marca
Niedziela, 06 Marzec 2011 19:01
· Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
W szczególności Art.33
1. Kobieta i mężczyzna w Rzeczpospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym,
politycznym, społecznym i gospodarczym.
2. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i
awansów, do jednakowego wynagrodzenia za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia
społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności
publicznych i odznaczeń.
b) Dzięki zajęciom uświadamiającym młodzież (zajęcia z etyki)
Tekst:
Francuska pisarka i filozofka, de Beauvoir, jest w znacznej mierze odpowiedzialna za
narodziny nowoczesnego ruchu feministycznego. Wywarła również znaczny wpływ na
późniejsze poglądy Sartre`a. Stała się czy tego pierwotnie chciała, czy nie, idolem feministek na
całym świecie. (...)
5/8
Równouprawnienie kobiet, lekcja z okazji 8 marca
Niedziela, 06 Marzec 2011 19:01
Rozważania de Beauvoir stanowią rozwinięcie tematów egzystencjalistycznych poruszanych
przez Sartre`a. W szczególności jej najbardziej znane powiedzenie „nikt nie rodzi się kobietą,
lecz raczej staje się nią” można właściwie zrozumieć, jedynie opierając się na koncepcji „złej
wiary” Sartre`a. Według Sartre`a wolność wyboru jest wszechobecnym elementem ludzkiej
egzystencji. Jednak z powodu ogromnej wagi odpowiedzialności jaką taka sytuacja ze sobą
niesie, wszyscy mamy tendencję do usprawiedliwiania się, zaprzeczania naszej wolności
wyboru. Tego rodzaju wymówki często odwołują się do tego, że to, jacy jesteśmy wynika z
naszej ludzkiej. Tym czasem Sartre uważa, że nikt z nas nie rodzi się tchórzem czy bohaterem,
lecz staje się nim w działaniu. To, kim jesteśmy, zależy od tego, co robimy. Dlatego każdy, kto
działa w sposób heroiczny, jest bohaterem, a każdy, kto postępuje tchórzliwie, jest tchórzem.
Oczywiście następnym razem zawsze mamy możliwość dokonania innego wyboru. Nie ma
czegoś takiego, jak „natura”, która determinuje nasze zachowanie. Zaprzeczanie owej
radykalnej wolności jest rodzajem samooszukiwania się, czyli „złej wiary”, jak określa to Sartre.
Prowadząc rozważania w ramach systemu myślowego stworzonego przez Sartre`a de Beauvoir
uznaje fakt, że jednostka rodzi się wolna „pozbawiona esencji”. Jednak identyfikacja danej
osoby z jej biologicznej płcią służy w przypadku kobiety zdefiniowaniu jej osobowości. Kobieta
staje się „kobietą”, sens zaś i znaczenie tego słowa określa kultura i społeczeństwo – raz jest to
„domowa bogini”, matka i żona, jak w latach pięćdziesiątych, innym razem skrzyżowanie
„supermamy” i „biznes – woman” jak w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. (...)
W konsekwencji nikt nie rodzi się kobietą. Kobieta staje się kobietą, akceptując rolę, jaką
społeczeństwo uznaje dla niej za właściwą i odpowiednią. Owa akceptacja nie jest jednak
automatycznie „złą wiarą”, jak chciałby tego Sartre; ważne jest przy tym również, by zwrócić
uwagę, w jaki sposób Beauvoir modyfikuje i rozwija tę koncepcję.
Twierdzi ona, że działanie w „złej wierze” zakłada, iż jednostka będąc świadoma swojego
potencjału wolności w danej sytuacji, postanawia go zignorować. Jednak owa świadomość, nie
jest jej dana z góry. Dzieci, na przykład, nie mogą działać w „złej wierze”, ponieważ to inni
definiują ich istotę, jako że dziecko żyje w świecie swoich rodziców lub opiekunów. Dopiero
kiedy jednostka „przebudzi” się w okresie dojrzewania, ogarnia ją egzystencjalny lęk (...).
Podobnie, jak utrzymuje de Beavoir, na przestrzeni dziejów istotę kobiety definiowały
zewnętrzne warunki społeczno-ekonomiczne. W rezultacie kobiety nie zdają sobie sprawy ze
swojej potencjalnej wolności w sytuacjach, w jakich się znajdują, i dlatego nie można
powiedzieć, że działają w „złej wierze”.
6/8
Równouprawnienie kobiet, lekcja z okazji 8 marca
Niedziela, 06 Marzec 2011 19:01
Biorąc powyższe pod uwagę, nie trudno zrozumieć, w jaki sposób idee Beauvoir – to, że kobiety
muszą odkryć swoją wolność, zdefiniować własną istotę, oraz uwolnić się od „zniewolenia”
przez społeczeństwo, którego reguły i wartości definiowane są przez mężczyzn – mogły stać się
sztandarowymi hasłami ruchu wyzwolenia kobiet.
Philip Stokes. 100 największych filozofów
Pytania:
Co oznacza zdanie „nikt nie rodzi się kobietą, ale staje się nią” ? Czy to prawda?
Wyjaśnij jak rozumiesz koncepcję „złej woli” Sartre`a?
Pytanie: Jak sądzisz, czy mężczyźni również bywają dyskryminowani przez kobiety? W jakich
sytuacjach?
7/8
Równouprawnienie kobiet, lekcja z okazji 8 marca
Niedziela, 06 Marzec 2011 19:01
Zadania rysunkowe:
· Spróbuj zaprojektować plakat promujący ideę równouprawnienia obydwu płci (np. za pomocą
węgla rysunkowego).
· Chłopcy rysują siebie jako dziewczyny, a dziewczyny siebie jako chłopców.
Łukasz Henel
8/8