Muzeum Broni Pancernej - Trakt Królewsko

KPT.
TOMASZ OGRODNICZUK
Kustosz Muzeum Broni Pancernej
Muzeum Broni Pancernej
Muzeum Broni Pancernej znajduje si´ w Centrum Szkolenia Wojsk Làdowych
im. Hetmana Polnego Koronnego Stefana Czarnieckiego w Poznaniu przy ul. Wojska Polskiego. Sà to dawne koszary so∏ackie, wybudowane w latach 1910–1914 dla
pruskiej brygady artylerii. W czasie powstania wielkopolskiego mieÊci∏ si´ tam oÊrodek formowania artylerii ci´˝kiej dla potrzeb powstaƒców. W dwudziestoleciu mi´dzywojennym w koszarach stacjonowa∏y jednostki artyleryjskie: 7 PAC, 7 DAK
i 7 DAPLOT, zaÊ w czasie II wojny Êwiatowej mia∏a siedzib´ szko∏a podchorà˝ych
piechoty. W 1947 roku przeniesiono tutaj z Modlina Oficerskà Szko∏´ Broni Pancernej, która przekszta∏ci∏a si´ w 2002 roku w Wy˝szà Szko∏´ Oficerskà im. Stefana Czarnieckiego. Obecnie w koszarach kszta∏ceni sà na potrzeby wojsk làdowych
podchorà˝owie, kadra zawodowa oraz pracownicy wojska.
Muzeum Broni Pancernej powsta∏o w latach 1963–1964. G∏ównym inicjatorem
powstania zbioru broni pancernej by∏ gen. dyw. Zygmunt Duszyƒski, pe∏niàcy w tym
czasie obowiàzki G∏ównego Inspektora Szkolenia Wojska Polskiego. Dzi´ki staraniom ówczesnego komendanta Oficerskiej Szko∏y Wojsk Pancernych p∏k. dypl. Henryka Kud∏y oraz kierownika Cyklu Eksploatacji i Remontu pp∏k. in˝. Zygmunta
Szopy – w muzeum zgromadzono ró˝nego typu pojazdy pancerne oraz cz´Êci i przekroje podzespo∏ów czo∏gów i dzia∏ pancernych. Ka˝dy z egzemplarzy broni pancernej posiada oryginalny osprz´t, wyposa˝enie i uzbrojenie. WÊród broni przynale˝àcej do poszczególnych wozów znajdujà si´ m.in. karabiny maszynowe 7,62 mm DT,
wielkokalibrowy karabin maszynowy 12,7 mm wkm DSzK oraz wielkokalibrowy karabin maszynowy 14,5 mm KPWT, które nie sà obecnie eksponowane.
W muzeum obejrzeç mo˝na czo∏gi, dzia∏a samobie˝ne, opancerzone samochody
rozpoznawcze, transportery, armaty, wóz pogotowia technicznego i limuzyny rzàdowe oraz wagon szturmowy pociàgu pancernego z prze∏omu XIX i XX wieku. Sprz´t
ten w wi´kszoÊci wyprodukowany zosta∏ na terenie Zwiàzku Radzieckiego i by∏ wykorzystywany podczas II wojny Êwiatowej, stanowiàc od 1943 roku wyposa˝enie jednostek pancernych Wojska Polskiego. Jest to obecnie jeden z wi´kszych zbiorów broni pancernej w Polsce, a niektóre egzemplarze sà unikatowymi eksponatami w kraju.
Do najcenniejszych nale˝à:
• lekki czo∏g rozpoznawczy T-70
• czo∏g ci´˝ki IS-3 i IS-2
• czo∏g Êredni T-34/76 i T-34/85
• Êrednie dzia∏o samobie˝ne SU-100
• czo∏g Êredni T-54
42
Fortyfikacje Ostrowa Tumskiego
Ogromnà atrakcjà dla zwiedzajàcych jest czo∏g Êredni T-34/85 RUDY znany z filmu
Czterej pancerni i pies. Wszystkie uj´cia i dzia∏anie za∏ogi we wn´trzu pojazdu
realizowane by∏y w∏aÊnie w tym eksponacie. Wyci´cia w pancerzu pokazujà nie tylko
wn´trze wozu, ale tak˝e przekrój wi´kszoÊci jego elementów (rozmieszczenie amunicji, gruboÊç pancerza itp.).
Niedawno do kolekcji do∏àczono limuzyn´ rzàdowà Zi∏ 111D cabrio z 1965 roku, wo˝àcà dygnitarzy rzàdowych (Wies∏awa Gomu∏k´, Edwarda Gierka i generalicj´ z lat 60.
i 70.), wagon szturmowy (prawdopodobnie pociàgu pancernego nr 11 „Poznaƒczyk”)
z okresu powstania wielkopolskiego, samochody pancerne Volvo 760 GLE i Peugeot 604
TI, które wozi∏y trzech prezydentów III RP. 27 lipca 2006 roku prosto z poligonu trafi∏
na ekspozycj´ prototyp polskiego czo∏gu „Wilk” PT-91M, który s∏u˝y∏ przez wiele lat poznaƒskim pancerniakom. W 2008 roku, dzi´ki staraniom komendanta CSWL p∏k. Jaros∏awa Wierzcholskiego muzeum wzbogaci∏o si´ o dwa dzia∏a samobie˝ne 2S1 „Goêdzik” oraz 2S7 „Pion”. W tym samym roku w lipcu grupie pasjonatów skupionych
wokó∏ Muzeum Broni Pancernej uda∏o si´ wydobyç z rzeki Rgilewki w Grzegorzewie
unikatowy pojazd z czasów II wojny – niemieckie dzia∏o pancerne StuG IV, które znajdowa∏o si´ na wyposa˝eniu jednostek artylerii szturmowej i jednostek pancernych. S∏u˝y∏o g∏ównie do niszczenia czo∏gów, lekko opancerzonych pojazdów, umocnieƒ polowych i stanowisk artylerii. Wyremontowany pojazd jest jedynym sprawnym
egzemplarzem na Êwiecie i w 95 procentach zbudowany jest z oryginalnych cz´Êci.
Czo∏g z filmu „Czterej pancerni i pies”.
Muzeum Broni Pancernej
W 2008 roku na cele muzealne zaadaptowano budynek starej kuêni z 1913 roku.
Nieocenionà pomoc w pracach remontowych zabytkowego budynku muzeum otrzyma∏o od Mariana Baliƒskiego, organizujàc wystaw´ strojów i uzbrojenia z filmu
Ogniem i mieczem.
Pretekstem do urzàdzenia wystawy by∏ mi´dzynarodowy rajd motocyklowy
z okazji 350. rocznicy wyprawy hetmana Stefana Czarnieckiego na czele wojsk
Rzeczypospolitej do Danii. Poznaƒski etap rajdu zorganizowano wspólnie z Wydzia∏em Rozwoju Miasta – Biurem Programu „Trakt Królewsko-Cesarski w Poznaniu”. Kilkuset motocyklistów pod kierownictwem ksi´dza Jana Zalewskiego,
mieszkajàcego i prowadzàcego duszpasterskà pos∏ug´ w Danii, przemierzy∏o
∏àcznie prawie 3,5 tysiàca kilometrów. Rajd odbywa∏ si´ pod has∏em ,,Ojców naszych starym szlakiem – jak Czarniecki do Poznania”. Wspólna inicjatywa w∏adz
Poznania, rodaków z Danii oraz ˝o∏nierzy i pracowników Centrum Szkolenia
Wojsk Làdowych pokazuje, jak w ciekawy sposób przybli˝aç histori´ oraz bogatà
tradycj´ or´˝a polskiego.
Kolejnym wspólnym projektem Urz´du Miasta Poznania – Programu „Trakt Królewsko-Cesarski w Poznaniu” i CSWL jest „Dzieƒ Otwartych Koszar”. Impreza w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa kulturowego odbywaç si´ b´dzie w Centrum
Szkolenia Wojsk Làdowych pod has∏em „Zabytkom na odsiecz! Szlakiem grodów,
zamków i twierdz”.
Limuzyna dygnitarzy rzàdowych z lat 60. XX w.
43