Dariusz Szyma ski Nowa generacja rodk w adaptogennych

Nr 6/2007 narz¹du ruchu – profilaktyka i uzupe³nienie leczenia preparatami pochodzenia roœlinnego
Schorzenia
Nowa generacja œrodków adaptogennych
Lek. med. Dariusz Szymañski
W ostatnich latach wzrasta zastosowanie produktów adaptogennych i wiele różnych poważnych firm
zaczyna w coraz większej ilości stosować je w swoich
preparatach. Jednym z takich produktów jest preparat STIMARAL firmy ENERGY
ENERGY, jednak działanie jego
jest znacznie szersze i wydaje się, iż dzięki temu skuteczniejsze, niż przeciętny produkt zwany środkiem
adaptogennym.
Warto w tym miejscu ustalić, co to jest produkt/
preparat adaptogenny, gdyż można tą terminologię
traktować bardzo szeroko i w zasadzie każdy preparat
czy też substancja, która poprawia funkcjonowanie
organizmu, może być nazwana adaptogenem. W różnych doniesieniach naukowych można znaleźć różne
definicje adaptogenu i koncepcje jego funkcjonowania, jednak biorąc pod uwagę wiele doniesień naukowych, można przyjąć, iż koncepcję adaptogenu stworzył rosyjski naukowiec Breckhman, choć w innych
doniesieniach mówi się o uczonym Lazarowie. Badania jednakże były prowadzone już w latach czterdziestych w Związku Radzieckim i w Szwecji, a tradycyjna medycyna chińska wykorzystuje produkty adaptogenne już od tysięcy lat.
Terminem adaptogeny, określa się uniwersalne rośliny oraz lekarstwa i związki substancji z nich generowane, które – dzięki współdziałaniu wielu elementów – działają w organizmie jak regulatory pomagające w przystosowaniu do sytuacji stresowych. Można
też powiedzieć, iż adaptogeny to substancje naturalnego pochodzenia zwiększające zdolność organizmu
do przystosowywania się, zwiększające odporność organizmu na stres oraz jego skutki.
Adaptogeny poprawiają sprawność umysłową i fizyczną, dodają energii życiowej, zwiększają zdolność koncentracji, poprawiają refleks, zmniejszają zmęczenie
i osłabienie. Pozwalają osiągnąć lepsze wyniki w nauce,
pracy zawodowej i sporcie. Liczne badania naukowe potwierdzają przydatność spożywania adaptogenów przez
zestresowanych uczniów, studentów, młodych osób będących w trakcie kariery zawodowej, biznesmenów, lekarzy i innych osób pracujących na nocnych dyżurach
oraz intensywnie trenujących sportowców.
Jak wspomniałem wcześniej, do tej grupy środków terapeutycznych można zakwalifikować dużą licz-
bę substancji pochodzenia naturalnego, z drugiej strony można dalej uściślać definicje środków adaptogennych, aby zawęzić grupę produktów adaptogennych.
Tak, więc, aby jakąś substancję nazwać adaptogenem powinna ona spełniać następujące kryteria:
– powinna wywoływać nieswoistą odpowiedź organizmu polegającą na zwiększeniu odporności na różnorodne stresory: czynniki fizyczne,
chemiczne i biologiczne, tak więc substancja
przeciwdziałająca tylko jednemu stresorowi, nie
powinna być nazwana adaptogenem;
– powinna mieć normalizujący wpływ na zaburzenia fizjologicznych mechanizmów regulacji
niezależnie od kierunku, w którym te mechanizmy zostały zaburzone, tak, więc, substancja, która zwiększa reakcję na uszkadzający bodziec, a nie obniża nadmiernej i nieadekwatnej
odpowiedzi również nie jest adaptogenem;
– powinna nie wpływać na normalne, prawidłowe funkcjonowanie organizmu z wyjątkiem
działań zmierzających do nieswoistego zwiększenia odporności – u osoby w pełni zdrowej
i zaadaptowanej do stresu, adaptogen wywoła
jedynie minimalny pozytywny efekt, a pełne
jego działanie ujawni się dopiero u osoby o obniżonej zdolności adaptacyjnej.
Mam nadzieję, iż przedstawienie tych paru pojęć
umożliwi w przyszłości czytelnikom tego artykułu, zdefiniowanie środka adaptogennego, choć w miarę
rozwoju nauki i dalszych prac nad produktami adaptogennymi, można się spodziewać nowych definicji
i klasyfikacji.
Zwróćmy uwagę na to, iż jest charakterystyczne,
że czasem adaptogen, to wiele lekarstw w jednym,
gdyż ekstrakt z jednego zioła może zawierać wiele
związków terapeutycznych. Każdy z nich uaktywnia
się w razie potrzeby. Adaptogeny działają wolniej, lecz
skuteczniej od leków syntetycznych i z reguły nie powodują skutków ubocznych. Traktują organizm jak
środowisko biologiczne – zamiast zwalczać chorobę
brutalnie, tak jak to czynią w większości leki syntetyczne, wpływają na organizm delikatnie, „holistycznie” – w ten sposób przywracają równowagę i poprawiają stan zdrowia. Wnikający do organizmu „intruzi” (wirusy, bakterie) zostają zniszczeni, a działanie
Farmaceutyczny
Przegl¹d Naukowy
#
Nowa generacja œrodków adaptogennych
stresorów innego typu jest neutralizowane, zanim
spowodują ewidentną patologię czy też chorobę.
Do tej pory, jako główne i najważniejsze naturalne adaptogeny wymienia się 3 rośliny: różeniec górski (Rhodiola rosea), cytr
yniec chiński (Schizancytryniec
dra chinensis) i żeń–szeń (Panax ginseng).
Warto zwrócić uwagę, iż preparat STIMARAL zawiera dwa z wyżej wymienionych ziół: różeniec górski i cytr yniec chiński oraz dodatkowo ekstrakty
oszowatego,
z aralii mandżurskiej, szczodrak
szczodrakaa krok
krokoszowatego,
tarczycy bajk
alskiej, cynamonowca cejlońskiego,
bajkalskiej,
miłorzębu japońskiego dwuklapowego, bylicy pontyjskiej, kopru włoskiego (fenkuł), tataraku zwyczajnego i lebiodki pospolitej(oregano).
Znaczna część z tych ziół może też być zakwalifikowana do substancji adaptogennych.
Przyjrzyjmy się więc, poszczególnym ziołom.
Rhodiola rosea – Różeniec górski.
korzeniem”, a przez
Przez zielarzy zwana „złotym korzeniem”
znaczna część terapeutów, uważana jest za mocniejszą
w działaniu od żeń–szenia. Jest to roślina rosnąca
w chłodnych regionach w Europie Wschodniej i Azji,
przede wszystkim w regionach wysokogórskich i w Arktyce. Zawarte w niej rodiolozydy wykazują bezpośredni
wpływ na poziomy noradrenaliny, dopaminy i serotoniny w różnych strukturach mózgowia. Wydaje się, że
zmniejszają one czułość osi podwzgórze–przysadka (regulującej syntezę kortyzolu) oraz przeciwdziałają, wywołanemu przez stres, zmniejszeniu wydzielania dopaminy i noradrenaliny w mózgu. Prawdopodobnie
modulują także syntezę endorfin, które poprawiaja nam
nastrój, zwiększając ich wydzielanie podstawowe.
Liczne badania z podwójnie ślepą próbą wykazały,
że roślina ta posiada niezwykle wysoką aktywność biologiczną, z niezauważalnym poziomem toksyczności.
Znane są następujące, naukowo udokumentowane korzyści lecznicze Rhodiola rosea
rosea: przeciwstresowe i przeciwdepresyjne, wzmacniające pracę mięśnia
sercowego, antyarytmiczne – zapobiegające uszkodzeniom spowodowanym niedokrwieniem, immunostymulacyjne, ochraniające wątrobę przed szkodliwym
wpływem toksyn, zmniejszające skutki uboczne chemioterapii, poprawiające funkcje intelektualne, zwiększające witalność seksualną obu płci, regulujące metabolizm glukozy, stwierdzono też jej silne działanie
antyoksydacyjne na poziomie komórkowym przez co
może chronić przed chorobami związanymi ze starzeniem się, stwierdzono również poprawę wydolności
fizycznej i psychicznej u sportowców.
$
Farmaceutyczny
Przegl¹d Naukowy
Nr 6/2007
Schizandra chinensis – Cytr yniec chiński.
Roślina ta występuje głównie na terenie Chin oraz
przyległych terenach Rosji i Korei. Od tysięcy lat wykorzystywana była w medycynie chińskiej jako zioło poprawiające odporność na choroby i nadmierne obciążenia fizyczne. Owoce cytryńca, przypominające owoce
jałowca, zawierają 20% kwasów organicznych, szczególnie kwasu cytrynowego i jabłkowego, co daje znaczące ilości naturalnej witaminy C. Ponadto zawiera
flawonidy, saponiny, cukry, beta–sisterol, gomissyny
A, B, C, N oraz ponad 30 związków ligninowych.
Współczesne badania sugerują, że ligniany mają
właściwości ochronne dla wątroby, poprzez aktywowanie enzymów w komórkach wątroby, które produkują glutation – najmocniejszą substancję antyoksydacyjną. Ligniany niszczą również substancje chemiczne, które przyczyniają się do powstania stanów zapalnych w różnych komórkach organizmu człowieka.
Poprzez swoje działanie uważany jest za silny środek
detoksykujący organizm. Cytryniec chiński należy do
roślin stymulujących centralny układ nerwowy, przyczyniając się do poprawy sprawności fizycznej i umysłowej, stymuluje układ trawienny i reguluje poziom
cukru we krwi. Pomaga budować siłę i wytrzymałość
mięśniową oraz zmniejsza objawy zmęczenia. U sportowców podnosi wydolność organizmu, nie będąc
zaliczanym do środków dopingujących.
Aralia Mandshurica – Aralia mandżursk
mandżurskaa
Roślina ta występuje w północnych Chinach, Korei, Mandżurii i Japonii, jest niewielkim drzewem
o pniu pokrytym włoskami oraz kolcami. Wyciąg z aralii zawiera glikozydy, (arafosidy A, B. C), saponiny
trójterpenowe, olejki eteryczne, dużą ilość substancji
mineralnych i elementów śladowych. Do celów leczniczych używa się 5 – 15 letnich korzeni.
Naukowo dowiedziono, iż wyciąg z surowca aralii
działa stymulująco na centralny układ nerwowy, pomaga w stanach nerwowego i fizycznego wyczerpania, wzmacnia serce, reguluje niskie ciśnienie krwi,
eliminuje impotencje na tle nerwowym, pomaga
w przytłumionej, wstrzymywanej depresji typu melancholijnego, obniża poziom cholesterolu i cukru
w krwi, zwiększa odporność organizmu na niesprzyjające wpływy otoczenia, poprawia siłę mięśni i wytrzymałość fizyczną, poprawia potencję oraz wzmacnia mechanizmy odpornościowe.
Leuzea carthamoides – Szczodrak krokoszowaty
Szczodrak jest byliną, występuje na łąkach górskich
i na obrzeżach lasów na Syberii i w Mongolii na wysokości około 2000 m n.p.m. Może być uprawiana w Polsce również na niżu.
Nowa generacja œrodków adaptogennych
Nr 6/2007
W lecznictwie używamy korzenia. Naukowo dowiedziono, iż wyciąg z korzenia wspiera procesy odnowy
(reparacyjne) w tkankach po zabiegach operacyjnych,
zwiększa odporność na stres, poprawia ogólny stan
organizmu, wspiera metabolizm białka, harmonizuje
gruczoły wydzielania wewnętrznego, poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego, korzystnie działa
w leczeniu mięśniaków macicy oraz włókniaków piersi, obniża poziom cukru i cholesterolu, wzmacnia działanie gruczołów płciowych, reguluje potencję i miesiączki, spowalnia procesy fizycznego i psychicznego starzenia się, wspomaga trawienie i przemianę materii, usuwa metale ciężkie i substancje trujące, korzystnie wpływa na funkcjonowanie mięśnia sercowego (szczególnie
po zawale), zwiększa przepływ krwi i lekko podnosi
ciśnienie krwi, poprawia czynności mózgu i centralnego układu nerwowego, dodaje optymizmu, skutecznie
wspomaga wszelką rekonwalescencję, podnosi skuteczność mięśni poprzecznych.
i częstotliwość oddychania, zwiększające ukrwienie
mięśni, układu pokarmowego i skóry, pobudzające
krążenie mózgowe, wzmagające skurcze macicy, obniżające gorączkę; wywierające wpływ przeciwbólowy
i silnie odkażające – niszczy bakterie, grzyby i roztocze. Upłynnia wydzielinę gruczołów łojowych zapobiegając zastojom i zaczopowaniu ujść mieszków włosowych. Cynamonowiec przyśpiesza eliminację toksyn z ustroju, w tym także ze skóry. Znosi ból brzucha, wzdęcia i kolki, zwiększa ukrwienie narządów
płciowych i percepcję wrażeń seksualnych, dlatego od
dawna jest stosowany do leczenia niemocy i oziębłości płciowej. Przeciwwskazany dla kobiet ciężarnych,
bowiem działa poronnie. Stosowany na skórę działa
rozjaśniająco, odkażająco, ściągająco, pojędrniająco,
likwiduje ropnie, wypryski, zapobiega plamom potrądzikowym i przerostowi blizn. Silnie ściąga pory
skóry. Siła odkażającego działania eugenolu jest porównywalna z sublimatem (dwuchlorek rtęci).
Scutellaria Baicalensis Georgi – T
arczyca bajTarczyca
k alsk
alskaa
Jest to niewysoka (25–60 cm wysokości) roślina,
rosnąca we wschodniej Syberii, Zabajkale, Kraju
Nadmorskim oraz w północnych Chinach, Mongolii
i Japonii. W lecznictwie wykorzystuje się wyciągi z korzeni, w których stwierdzono do tej pory ok. 40 substancji flawonoidowych.
Ich działanie w sposób naukowy określono jako
działanie: przeciwalergiczne, przeciwastmatyczne,
przeciwzapalne i przeciwartretyczne, żółciopędne i antyhepatotoksyczne, przeciwmiażdżycowe, przeciwzakrzepowe, hipotensyjne, antyoksydacyjne, sedatywne,
przeciwdrgawkowe i anksjolityczne, cytotoksyczne
i przeciwnowotworowe, antywirusowe, antybakteryjne i antygrzybicze.
Gingko biloba – Miłorząb Japoński Dwuklapkowy
Miłorząb jest drzewem, które może żyć do tysiąca lat
i osiągać wysokość do 36 metrów. Ma krótkie gałęzie z liśćmi w kształcie wachlarzy. Drzewa Gingko, można spotkać na północy Chin i w Japonii. W Południowej Karolinie w USA, istnieją specjalne plantacje drzew Gingko.
W liściach miłorzębu istnieje wiele unikatowych
substancji czynnych tj: glikozydy flawonowe (kemferol, kwercetyna, izoramneryna), terpeny (bilobahdy
i ginkgolidy A, B, C) oraz proantocyjanidyny, lignany
i olejki eteryczne. Ekstrakt z Gingko biloba pozytywnie wpływa na wiele patologicznych zaburzeń. Zwiększa przepływ krwi w mózgu, przez co umożliwia komórkom nerwowym absorbowanie większej ilości tlenu. Chroni naczynia krwionośne przed skurczami i utratą elastyczności, działa relaksacyjnie na ścianki naczyń
krwionośnych. Znacznie zmniejsza możliwość powstawaniu skrzepów krwi w tętnicach i żyłach. Działania
neuroochronne, poprawia procesy przemiany energii,
poprawia tolerancję na hipoksję, ochrania przed skutkami niedokrwienia, hamuje apoptozę, zwiększa sprawność pamięciową i zdolności do uczenia się.
Cinnamomum zeylanicum – Cynamonowiec cejloński
Jest to gatunek drzewa należący do rodziny wawrzynowatych, osiągające 10–12 m rosnące samoistnie. W rzeczywistości egzemplarze uprawne nie przekraczają trzech metrów ze względu na ciągłe przycinanie trzyletnich pędów, z których uzyskuje się przyprawę. Z kory i liści uzyskuje się olejki i ekstrakty
zawierające aldehyd cynamonowy (do 75%), aldehyd
benzoesowy, aldehyd dihydrocynamonowy, octan cynnamylu, eugenol, kuminol. Naukowo udowodniono
działanie: rozkurczowe, żółciopędne, pobudzające wydzielanie śliny, soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego, regulujące wypróżnienia, obniżające stężenie glukozy i cholesterolu we krwi, upłynniające śluz
w drogach oddechowych, przyśpieszające akcję serca
&
Farmaceutyczny
Przegl¹d Naukowy
Feniculum V
ulgare – Koper Włoski (F
enk
uł)
Vulgare
(Fenk
enkuł)
Występuje w południowej Europie, w Turcji, na
Kaukazie, w Iranie i Afryce północnej.
Przetwory z owoców kopru włoskiego zaleca się
w mało nasilonych zaburzeniach trawiennych oraz
jako lek wykrztuśny. Do tej pory udokumentowano
działanie wiatropędne, rozkurczowe i wykrztuśne.
Przeciwdziała wzdęciom, działa rozkurczowo na jelita
i żołądek oraz łagodzi kaszel. Często używany jako lek
na kolki u małych dzieci. Napar pity przez matki kar-
Nr 6/2007
miące pobudza laktację. Potwierdzono również działanie uspakajające, a miejscowo oczyszczające, przeciwświądowe i przeciwgrzybicze.
A corus calamus – T
atarak Zwyczajny
Tatarak
Tatarak pochodzi z Azji, skąd przywlekli go do nas
Tatarzy. Stąd jego nazwa. W celach terapeutycznych
używamy wyciągu z kłącza. Stwierdzono w nim liczne
związki: koron, beta–azaron, alfa–azaron, izoakoron,
akorenon, kariofilen, kadinen, kalamen, kalakon, kalameol, kamfen, pinen, mircen. Związki te mają działanie pobudzające trawienie, rozkurczowe, wzmacniające, uspokajające oraz bakteriobójcze. Tatarak rosnący w Indiach i Kanadzie może być stosowany jako
środek nasenny.
Artemisia potnica – Bylica pontyjsk
pontyjskaa
Ziele pospolite, rośnie na półkuli północnej. Wyciąg zawiera gorycze gwajenolidowe, olejki eteryczne,
flawonoidy, kwasy organiczne, garbniki i sole mineralne. Ekstrakt wzmaga apetyt. Pobudza przewód pokarmowy do funkcjonowania, działa przeciwzapalnie,
antyseptycznie, detoksykacyjnie, tonizująco oraz spazmolitycznie, poprawia ogólnie metabolizm. Poprawia filtrację w nerkach.
Origanum vulgare – Lebiodk
Lebiodkaa pospolita (dziki
majeranek)
Jest to pospolita bylina z rodziny wargowych, występująca w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce rośnie dziko na terenie całego kraju. Surowcem zielarskim są gęsto ulistnione, zakwitające pędy. Zawiera
ponad 1% olejku eterycznego, złożonego w 40% z fenoli. Lebiodka zawiera również garbniki, flawonoidy,
fitosterole, żywice, gorycze i sole mineralne. Ma silne
działanie rozkurczowe, poprawia ukrwienie peryferyjne, wzmacnia siłę skurczów serca. Stosowana w leczeniu niektórych rodzajów bólu głowy, zaburzeń czynności trzustki, serca, pęcherzyka żółciowego, wątroby,
w leczeniu padaczki oraz w infekcjach z utrudnionym
odkrztuszaniem. Poprawia nastrój i usuwa depresję.
Biorą pod uwagę wszelkie wyciągi i ekstrakty zawarte w preparacie STIMARAL widać jak szerokie
spektrum działania posiada ten preparat, a dodatkowo jest w nim zawarta bioinformacja, która oddziaływuje na organizm człowieka na wielu poziomach jednocześnie. Podczas gdy substancje aktywne bezpośrednio wpływają na organy i procesy zachodzące w naszym organizmie, składniki informacyjne za pośrednictwem biorezonansu usuwają przyczynę schorzenia
w polu informacyjnym.
Stimaral jest preparatem bioinformacyjnym o sze-
Nowa generacja œrodków adaptogennych
rokospektralnym regeneracyjnym, adaptogennym,
tonizującym i harmonizującym działaniu.
Ten wysoko skoncentrowany produkt (30 ml=400
ml pierwotnego ekstraktu) został wyprodukowany
przy użyciu specjalnej technologii. Nie zawiera alkoholu ani cukru, dzięki czemu mogą przyjmować go
także diabetycy. Zawiera substancje roślinne, rozpuszczalne zarówno w wodzie, jak i w alkoholu.
Zastosowanie:
Kompleks ziół i składniki informacyjne zawarte
w preparacie Stimaral wykorzystać można w celu poprawy zdolności adaptacyjnych organizmu (wiele adaptogenów adaptogenów jednym preparacie), np.
w środowisku o dużym poziomie sytuacji stresowych,
w przypadku gwałtownych zmian temperatury w okresie letnim, w okresie zwiększonego obciążenia fizycznego i psychicznego. Stosować go można w celu tonizacji organizmu, uspokojenia, poprawy koncentracji,
poprawy pracy mózgu i złagodzenia problemów związanych z procesem starzenia się. Przyjmowanie tego
preparatu ułatwia osiągnięcie maksymalnych wyników
fizycznych i intelektualnych, wyostrza zmysły, poprawia pamięć, wzrok, słuch i czucie w palcach. Jego stosowanie zaleca się w przypadku syndromów astenicznych, przy ogólnym osłabieniu, bezsenności, neurozach, niedociśnieniu tętniczym. Stosowany może być
jako stymulator Centralnego Układu Nerwowego
u chorych cierpiących na neurastenię, neurozy i depresje w celu usunięcia drażliwości i nieprzyjemnych
odczuć w okolicy serca. Stimaral jest też skutecznym
środkiem przyspieszającym rekonwalescencję po zabiegach chirurgicznych, środkiem wspomagającym
w leczeniu choroby Parkinsona, SM, WZW, chorób nowotworowych i łagodnej postaci cukrzycy. Preparat
stosować można także jako słaby afrodyzjak w przypadku impotencji o podłożu psychicznym i niektórych problemów o ginekologicznych i seksualnych.
Stimaral skuteczny jest w detoksykacji i harmonizacji
organizmu, w leczeniu niektórych schorzeń serca,
naczyń krwionośnych, tarczycy, nadnerczy, wątroby,
pęcherza moczowego, oczu, trzustki, w obniżonej
odporności i cukrzycy. Stimaral pomaga szybko odtruć organizm po nadmiernym spożyciu alkoholu,
dostarcza energii i jest doskonałym środkiem zapewniającym dobrą formę przez całą noc.
Przyjmować 3 – 9 kropli 1 – 3 razy dziennie, pół
godziny przed lub po jedzeniu. Ostatnią porcję kropli należy wziąć, co najmniej na 4 godziny przed snem.
W przypadku stymulacji organizmu nie należy przekraczać zalecanych ilości, co pozwoli uniknąć odwrotnego efektu od zamierzonego. Preparat mogą stosować
diabetycy. Preparat nie zawiera kofeiny i nie uzależnia!
Farmaceutyczny
Przegl¹d Naukowy
'