Pabianice - Interklasa

Temat wycieczki: Pabianice - nasza Wieża Babel
Wstęp
Wycieczka
edukacyjna
Pabianice
-
nasza
Wieża
Babel
zostanie
przeprowadzona w Gimnazjum w Ksawerowie 12 października 2005 roku. Jest ona
jednym z elementów edukacji globalnej, którą podjął, kierowany przez nas Szkolny
Klub Europejski przy Gimnazjum w Ksawerowie, dla uczczenia obchodów roku 2005
jako Roku Edukacji Obywatelskiej.
Wstępem do wycieczki były przeprowadzone w szkole lekcje wychowawcze na
temat: Tolerancja wobec osób innej narodowości, innej wiary oraz wystawy
tematycznie związane z wycieczką:
1. Żydzi w Pabianicach,
2. Cyganie - inni lecz równi.
Materiały na ww. wystawy były gromadzone przez członków naszego Klubu,
którzy w ten sposób zdobyli sporą wiedzę na temat mniejszości narodowych
w Pabianicach.
Wycieczka ma na celu poszerzanie zdobytej wiedzy oraz poznanie miejsc
związanych z mniejszościami narodowymi, które zapisały się w historii Pabianic.
Organizacja wstępnych czynności dydaktycznych – do wykonania przed
wycieczką:
1. Zaplanowanie trasy wycieczki.
2. Skontaktowanie się z pracownikiem działu historycznego Muzeum Miasta
Pabianic w celu zarezerwowania projekcji filmowych dla grupy.
3. Skontaktowanie się z pastorem kościoła ewangelickiego w Pabianicach z prośbą
o umożliwienie grupie wejścia do zamkniętego na co dzień kościoła.
4. Przeprowadzenie spotkania członków Szkolnego Klubu Europejskiego na temat:
Organizacja wycieczki do Pabianic.
a) przedstawienie uczniom tematu wycieczki oraz określenie jej celów
dydaktycznych,
b) wybranie spośród uczniów kilku, którzy wyszukają informacje na temat
pabianickich miejsc związanych z mniejszościami narodowymi i podczas
wycieczki wcielą się w rolę przewodników,
c) zaproponowanie bibliografii związanej tematycznie z wycieczką,
1
d) wybranie fotografa, który podczas wycieczki zrobi zdjęcia do kroniki
Szkolnego Klubu Europejskiego,
e) zapoznanie uczniów z regulaminem wycieczki.
2
Scenariusz wycieczki: Pabianice -nasza Wieża Babel
Trasa wycieczki: Ksawerów – Pabianice – Ksawerów
Czas trwania wycieczki: 8 godzin
Środek lokomocji: autokar
Cel ogólny:
-
kształcenie
postaw
humanistycznych
-
otwartości
myślenia,
świadomości
zróżnicowania we współczesnym świecie, szacunku dla innych kultur, języków, religii.
Cele operacyjne:
Uczeń:
- zna i potrafi wyjaśnić pojęcia: mniejszość narodowa, tożsamość narodowa,
tolerancja,
- zna historię związaną z mniejszościami narodowymi w Pabianicach,
- zna pabianickie miejsca związane z historią mniejszości narodowych: cmentarz
ewangelicki, cmentarz żydowski, miejsce, gdzie istniała synagoga oraz getto, pałace
poniemieckie,
- potrafi wymienić ulice zamieszkałe przez Romów,
- umie wymienić co najmniej cztery nazwiska osób innego pochodzenia, które wpisały
się w historię naszego regionu,
- posługuje się planem Pabianic i wskazuje na nim położenie poznanych obiektów,
- opisuje i potrafi wskazać elementy charakterystyczne dla cmentarzy obrządku
żydowskiego oraz ewangelickiego,
- przekazuje informacje, wcielając się rolę przewodnika.
Metody:
- wycieczka po miejscowości, film, pogadanka heurystyczna, dyskusja.
Pomoce i środki dydaktyczne:
- mapy konturowe miasta Pabianice,
- aparat fotograficzny,
- filmy z zasobów filmoteki Muzeum Miasta Pabianic:
•
Pabianicka gmina żydowska (do 1942 r.)
3
•
Mniejszość ewangelicka w Pabianicach w XIX-XX w.
Forma:
zbiorowa
Dokumentacja:
1. Karta wycieczki zaakceptowana przez dyrektora szkoły.
2. Program wycieczki.
3. Lista uczestników.
4. Pisemna zgoda rodziców lub opiekunów prawnych ucznia na udział dziecka w
wycieczce.
Plan wycieczki:
1. Spotkanie uczestników wycieczki, sprawdzenie listy obecności.
2. Przypomnienie
o
konieczności
przestrzegania
zasad
bezpieczeństwa
oraz
regulaminu wycieczki.
3. Przypomnienie zasad zachowania w muzeum, na cmentarzach oraz w miejscach
kultu religijnego.
4. Przejazd do Muzeum Miasta Pabianic.
5. Spotkanie z pracownikiem działu historycznego muzeum.
6. Projekcja krótkiego filmu Mniejszość ewangelicka w Pabianicach w XIX-XX w.
7. Dyskusja na temat treści filmu, zwrócenie uwagi na ważne fakty z historii
osadnictwa niemieckiego w Pabianicach:
a) lata dwudzieste XIX wieku – napływ niemieckich osadników do Pabianic,
b) rozwijanie przez Niemców (rody Krusche i Eden) przemysłu włókienniczego
i odzieżowego,
c) wznoszenie w mieście obiektów przemysłowych, pałaców i innych budowli.
7. Projekcja filmu Pabianicka gmina żydowska (do 1942 r.)
8. Dyskusja na temat filmu, zwrócenie uwagi na temat ważnych faktów związanych
z historią pabianickich Żydów:
a) pierwsza pabianicka kolonia żydowska z końca XVIII w.,
b) napływ Żydów w XIX i początkach XX wieku,
c) wpływ Żydów na rozwój gospodarczy i kulturalny miasta - szczególnie na drobny
przemysł i handel,
d) asymilacja Żydów i Polaków w Pabianicach,
4
e) okres II wojny światowej: powstanie getta na terenie Starego Miasta, a
następnie zlikwidowanie go i wymordowanie Żydów pabianickich w 1943 roku.
Zniszczenie również synagogi przy ul. Boźnicznej.
9. Przedstawienie krótkiej historii pabianickich Romów:
a) masowe osiedlanie się ludności cygańskiej we wschodniej części miasta na
początku lat osiemdziesiątych,
b) obecna sytuacja pabianickich Romów.
W dalszej części wycieczki w rolę przewodnika wcielą się uczniowie,
którzy wcześniej zgłosili się do tej roli.
10. Spacer po ulicy Zamkowej - obejrzenie poniemieckich budowli.
a) murowane budynki mieszkalne przy ul. Zamkowej 21 i 23 pochodzące
z pierwszej połowy XIX wieku zbudowane w stylu klasycznym.
- zwrócenie uwagi na fakt, że są to jedne z pierwszych w mieście budynków
murowanych.
- omówienie elementów charakterystycznych dla stylu klasycznego.
b) Urząd Skarbowy – dawniej Pałac Kindlerów
- zapoznanie z zasługami tego niemieckiego rodu dla miasta Pabianic oraz naszej
gminy Ksawerów.
c) Pałac Enderów
d) Pałac rodziny Krusche - obecnie siedziba Starostwa Powiatowego
e) wieża ciśnień - pozostałość po wyburzonych kilka lat temu byłych zakładach
Kindlera.
11. Przejazd do kościoła ewangelickiego św. Piotra i Pawła, spotkanie z pastorem.
Zwrócenie uwagi na klasycystyczny charakter świątyni oraz na renesansową wieżę.
12. Przejście na cmentarz ewangelicki – odwiedzenie grobowców niemieckich
osadników, którzy na stałe wpisali się w historię Pabianic. Zwrócenie uwagi na
elementy charakterystyczne dla budowli nekrofilskich tamtego okresu.
a) grobowiec
rodziny
Enderów
zbudowany
w
formie
ściany
z
czerwonego
piaskowca,
b) grobowiec założyciela największej fabryki włókienniczej w Pabianicach Benjamina Kruchego,
c) mauzoleum rodziny Kindlerów z 1911 roku - zbudowane na planie kwadratu
z półkolistą
absydą
od
południa,
czteropołaciowym
kopułowym
dachem,
5
wieżami w narożnikach, lożą piętrową nad kruchtą i secesyjnymi witrażami
w oknach,
d) grobowiec Oskara Kindlera - właściciela drugiej co do wielkości fabryki
w Pabianicach - zbudowany z piaskowca, z kryptą na planie kwadratu ze
schodami lustrzanymi prowadzącymi na poziom górny, w którym znajduje się
sarkofag,
e) grób Gottlieba Daniela Biedermanna - pierwszego pastora gminy ewangelickiej,
f) grób
Lotty
Krusche
z
rzeźbą
kobiety
z
białego
marmuru
-
jeden
z najpiękniejszych nagrobnych pomników na cmentarzu.
13.
Przejazd
Warszawską,
ulicami
zamieszkałymi
Kościuszki,
Moniuszki
przez
i
ludność
Południową.
cygańską:
Rzgowską,
Zwrócenie
uwagi
na
charakterystyczny wygląd romskich domów.
14. Przejazd na ul. Jana Pawła II, wejście na teren cmentarza żydowskiego.
- podkreślenie, że jest on jedyną pamiątką po wieloletnim pobycie tej narodowości
w Pabianicach.
- zwrócenie uwagi uczniów na elementy charakterystyczne dla cmentarzy obrządku
żydowskiego: pionowo ustawione płyty kamienne skierowane stroną frontową ku
wschodowi, hebrajskie napisy, oraz płaskorzeźby o symbolicznym znaczeniu.
15. Przejazd na ulicę Boźniczną. Odwiedzenie miejsca, w którym istniała synagoga.
Zwrócenie uwagi na pamiątkową tablicę.
16. Przejazd do Lasku Miejskiego.
W drodze przypomnienie zasad zachowania w lesie oraz przy ognisku, zwrócenie
uwagi na konieczność wcześniejszego uzyskania zgody leśniczego na jego
rozpalenie.
17. Ognisko połączone z pieczeniem kiełbasek.
18. Dokonanie oceny i zaangażowania uczniów, którzy wcielili się w rolę
przewodników. Wybór najlepszego przewodnika.
19. Rozdanie uczniom mapek konturowych miasta Pabianice.
20. Polecenie uczniom zaznaczenia na otrzymanych mapkach pabianickich miejsc
związanych z mniejszościami narodowymi.
21 Porównanie wypełnionych mapek.
22. Luźna dyskusja na temat: W jaki sposób powinna przejawić się tolerancja
wobec człowieka innej narodowości, innego wyznania, jakie są granice tolerancji?
23. Uprzątnięcie terenu pobytu, zabezpieczenie miejsca po ognisku.
6
24. Wyjazd do szkoły, w autokarze podsumowanie wycieczki oraz zaproponowanie
chętnym uczniom napisanie w domu krótkiego sprawozdania z wycieczki, które
zostanie zamieszone w gazetce szkolnej oraz w BIP-ie.
25. Przyjazd pod szkołę.
Bibliografia:
1. Andrzej Grasz, Dzieje Pabianic, Wydawnictwo Grako, Łódź 2005
2. Peska Roman, Skazani na zagładę. Żydzi w Pabianicach 1794-1998, Oficyna
Wydawnicza Pamięć, Pabianice 1999
3. Monografia Pabianic, PZWS, Warszawa 1971
4. "Dzieje Pabianic", pod redakcją Gryzeldy Missalowej, Wydawnictwo Łódzkie
1968
oraz strony internetowe:
1. http://www.wola.er.pl/
2. http://lopaulo.prv.pl/
Opracowanie:
mgr Jadwiga Janczyk
mgr Urszula Pudlarz
Gimnazjum w Ksawerowie
7