CENTRUM AKTYWNOŚCI SENIORA (CAS) • dane organizacji

CENTRUM AKTYWNOŚCI SENIORA (CAS)
•
dane organizacji;
Gmina Miasta Gdynia - Centrum Aktywności Seniora
•
nazwa, istota, cel przedsięwzięcia;
Gdynia to młode, zaledwie 88 -letnie miasto, liczące około 250 tys. mieszkańców. Nowoczesny ośrodek gospodarki morskiej, kultury
i turystyki. Pierwsi budowniczowie tego portowego miasta - „polskiego okna na świat” już odeszli, ich potomkowie mają dziś ponad 80 lat, a ci,
którzy ją rozbudowywali doprowadzając do dzisiejszej świetności, to sześćdziesięciolatkowie. W trosce o nich, gdyńskich seniorów,
stanowiących niemal 30 % wszystkich mieszkańców, mocą uchwały Rady miasta Gdyni powołano w maju 2005 roku jednostkę budżetową
o nazwie Centrum Aktywności Seniora. Zadaniem CAS jest koordynacja działań na rzecz Seniorów, podejmowanych dotąd przez rożne
instytucje społeczne oraz realizacja zawartej w tytule wszechstronnej aktywizacji ludzi starszych.
53
CAS wpisany został w długoterminową strategię rozwoju Miasta i realizuje zadania o charakterze edukacyjnym, kulturotwórczym, poznawczym,
prozdrowotnym, sportowym, rozrywkowym i informacyjnym. Podejmuje ideę łączenia pokoleń, integruje społeczeństwo lokalne, przez co
przyczynia się do zrozumienia ich potrzeb, a także kształtowania wzajemnej tolerancji. Projekt sprawia, żc Seniorzy odkrywają w swoim życiu
nowe radości, mogą realizować marzenia i pasje, na które nie mieli czasu w okresie pracy zawodowej. Dzięki aktywności rozwijanej na różnych
polach, zachowują dłużej sprawność i samodzielność, przez co przełamują panujący stereotyp osoby starszej.
Projekt realizowany jest przez jednostkę budżetową Centrum Aktywności Seniora, której podstawowe zadania określa statut. Zakres działania
CAS obejmuje w szczególności:
1) prowadzenie klubów seniora,
2) prowadzenie działalności edukacyjnej na rzecz osób starszych, w tym realizacja projektu Gdyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku,
3) inicjowanie i koordynację wspólnych przedsięwzięć podejmowanych przez jednostki organizacyjne gminy, jednostki pomocnicze
i organizacje prowadzące działalność pożytku publicznego na rzecz seniorów,
4) prowadzenie działalności informacyjnej skierowanej do osób starszych,
5) organizację imprez kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych integrujących środowisko seniorów,
6) realizację długofalowych przedsięwzięć, których celem jest wzrost aktywności osób starszych,
7) prowadzenie kampanii na rzecz wzrostu społecznej wrażliwości na potrzeby osób starszych,
8) organizację konkursowe mających na celu wspieranie lub powierzanie zadań organizacjom prowadzącym działalność pożytku
publicznego na rzecz osób starszych,
9) pozyskiwanie środków zewnętrznych na prowadzenie działalności statutowej,
10)obsługę techniczną i administracyjną obiektów, lokali, infrastruktury, wyposażenia i urządzeń wykorzystywanych dla potrzeb działalności
statutowej,
11)opracowywanie projektów planów rzeczowo-finansowych w zakresie prowadzonej działalności,
12) wnioskowanie do organów Miasta, co do wielkości środków finansowych na realizację zadań.
Program CAS jest elastyczny i otwarty na nowatorskie inicjatywy. Jest też wynikiem budowania wspólnego systemu wsparcia bazującego na
silnej sieci partnerstwa lokalnego. Realizacja projektów i tworzenie programów wzmacniających system wsparcia społecznego Seniorów nie
byłyby możliwe, gdyby nie zaangażowanie i dialog przedstawicieli zainteresowanych stron, a w szczególności samych Seniorów. Kilkuletnia
płaszczyzna współpracy na terenie Gdyni ujęta została w ramy Gdyńskiej Rady ds. Seniorów. Jest to organ doradczy Prezydenta w zakresie
spraw dotyczących osób w podeszłym wieku, mający wpływ na ustalanie kierunku i kształtowania polityki społecznej w obszarze aktywizacji
i wsparcia najstarszych gdynian. Wśród członków powołanych przez Prezydenta do prac w Radzie są przedstawiciele Seniorów wyłonieni przez
środowisko lokalne. Wybory odbywają się co dwa lata podczas Gdyńskiego Forum Pozarządowego i Pozarządowych Konsultacji Społecznych
wśród Gdyńskich NGO. Od 2013 roku do Rady dołączyli również przedstawiciele Samorządu Studentów GUTW. Poniżej zasady działania
Gdyńskiej Rady do Spraw Seniorów stanowiące załącznik do Zarządzenia Prezydenta Miasta Gdyni w sprawie jej powołania i funkcjonowania:
1. Gdyńska Rada do spraw Seniorów stanowi ciało doradcze Prezydenta Gdyni w zakresie spraw dotyczących osób w podeszłym wieku.
2. Do kompetencji Rady należy wypracowanie propozycji konkretnych działań na rzecz realizacji programów związanych z aktywizacją osób
starszych, które to na podstawie wymiany wzajemnych doświadczeń oraz wiedzy, wspomagają przedsięwzięcia Miasta kierowane
do Seniorów.
3. Spotkania Rady odbywać się będą nic rzadziej niż raz na 3 miesiące.
4. Na poszczególne spotkania, w zależności od poruszanej tematyki, Przewodniczący ma prawo zapraszać inne osoby z własnej inicjatywy
lub na wniosek członków Rady.
5. Posiedzenia Rady zwołuje Przewodniczący.
6. Obrady prowadzi Przewodniczący lub w razie jego nieobecności wskazany przez niego członek Rady.
7. Sposób zajmowania stanowisk ustalany jest drogą głosowania.
8. Obsługę spotkań Rady zapewnia Centrum Aktywności Seniora.
55
9. Kadencja upływa z dniem powołania przez Prezydenta nowego składu Rady.
10. Członkostwo w Radzie jest społeczne.
11. Spotkania Rady są protokołowane przez pracownika Centrum Aktywności Seniora.
•
uzyskane rezultaty;
Dzięki otwartej postawie wobec Seniorów, zapewnienia im poczucia akceptacji udało się zrealizować wiele wspaniałych przedsięwzięć
i projektów. Sukcesywnie wzrasta liczba osób, które efektywnie wykorzystują swój wolny czas, przez co następuje poprawa jakości życia.
Umiejętne wykorzystanie potencjału seniorów, ich kreatywności, wiedzy i zdolności, przyczyniło się do poszerzenia oferty CAS
i popularyzacji idei wolontariatu. Zaowocowało to również wzrostem samooceny osób starszych i pozytywnego postrzegania ich przez
społeczeństwo. Dowodem na to są zjazdy wolontariuszy, które Gdynia od dziewięciu lat organizuje jako podziękowanie za całoroczną
bezinteresowną pracę społeczną na rzecz osób starszych. Zaangażowanie Seniorów w życie publiczne ma wpływ na zagospodarowanie
przestrzeni miasta przyjaznej nie tylko osobom starszym. Ich otwartość na kontakty z różnymi grupami wiekowymi owocuje zacieśnianiu się
więzi międzypokoleniowej i integracji społecznej. Zaskakująca kreatywność starszych gdynian wyraża się w wykorzystaniu nowoczesnych
technologii informacyjnych. Portal www.seniorplus.gdynia.pl współtworzony przez Seniorów jest ulubioną płaszczyzną pozyskiwania informacji
oraz znakomitą wizytówką aktywności Seniorów. Strona ta jest przyjazna w obsłudze , zawiera zakładki: kalendarz imprez, nasze pasje, kuchnia
pełna smaków, czas dla wnuka, dookoła świata, twórczość literacka, edukacja dla seniorów, galeria zdjęć, aktualności.
56
Seniorzy objęci aktywnością
10528
10000
8557
8000
7171
Ilość
Seniorów
6000
4598
4000
2000
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Rok
Ilość Seniorów objętych aktywnością
2011
2012
2013
opis etapów działania (z podaniem czasu ich realizacji);
CAS działa przez cały rok jako miejsce spotkań i realizacji niezobowiązujących projektów seniorskich. Od października do czerwca działalność
jest określona planami zajęć GUTW, pozauniwersyteckich CAS, sportowych i klubowych, cyklicznych spotkań oraz imprez kulturalnorozrywkowych.
•
zastosowane sposoby działania, narzędzia;
Działalność CAS podzielona jest na programy: edukacyjny - Gdyński Uniwersytet Trzeciego Wieku, zajęcia pozauniwersyteckich
(hobbystyczne), zajęcia sportowe - dla 60+ oraz zajęcia klubów miejskich, a także „Organizacja czasu wolnego Gdynia 55+” - dla osób od 55
roku życia. Wszechstronność i wielowymiarowość oferty obrazują załączone plany w folderach:
• GUTW - plan-komputery gutw-2013-2014-II-semestr, plan-lektoraty gutw-2013-2014-II-semestr, plan-wykłady gutw-2013-2014-II-semestr,
• Zajęcia pozauniwersyteckie (hobbystyczne) - plan-zajęcia pozauniwersyteckie cas-2013-2014-II-semestr,
• Zajęcia sportowe - BASENY wrzesień 2013, ZAJĘCIA RUCHOWE WRZESIEŃ 2013,
• Miejskie Kluby Seniora - plan zajęć w Miejskim Klubie Seniora Chylonia, plan zajęć w Miejskim Klubie Seniora Orłowo, plan zajęć
w Miejskim Klubie Seniora Śródmieście, plan zajęć w Miejskim Klubie Seniora Witomino.
Kalendarz imprez, spotkań i wycieczek można zobaczyć w zakładkach
i ogłoszeniach na stronie www.cas.gdynia.pl i portalu
www.scnion3lus.gdynia.pl
•
uczestnicy (beneficjenci, jednostki organizacyjne, partnerzy);
58
Uczestnikami programu są mieszkańcy Gdyni od 55 roku życia. Program realizowany jest w oparciu o partnerstwo z organizacjami
pozarządowymi, instytucjami kulturalnymi, uczelniami wyższymi, szkołami, przedszkolami, UTW oraz firmami współpracującymi.
•
nakłady (pieniądze, kadry, czas pracy, wykorzystywana przestrzeń, urządzenia itd.);
CAS jest jednostką budżetową Gminy Miasta Gdyni. Podstawą gospodarki finansowej jest plan dochodów i wydatków. Centrum pokrywa swoje
wydatki bezpośrednio z budżetu Miasta, a uzyskane dochody odprowadza na rachunek dochodów budżetu Miasta. Jednostka pozyskuje również
środki zewnętrzne na prowadzenie działalności statutowej. Zatrudnienie pracowników odbywa się na umowę o pracę, umowę o dzieło, umowę
zlecenia i wolontariat. Czas pracy - według potrzeb, zajęcia od poniedziałku do piątku od 8.15 do 18.15, w soboty od 9. 00 do 14.00, średnio w
ciągu miesiąca jest 808 godzin edukacyjnych w 172 grupach tematycznych. Odbywają się również spotkania, wernisaże, prelekcje zgodnie z
kalendarzem imprez. CAS efektywnie gospodaruje własnymi obiektami (cztery siedziby na terenie rożnych dzielnic miasta), wspiera swoją
działalność użyczeniem i wynajmem sal na zajęcia edukacyjne w 6 placówkach, wynajmem obiektów rekreacyjno - sportowych w tym basenów.
Zasobem jednostki są cztery kawiarenki internetowe (w każdej po 6 stanowisk), projektory multimedialne, laptopy oraz nagłośnienie.
•
ocena i samoocena (mocne strony/zalety; zagrożeni a/możl iwe trudności);
Mocne strony: dobre rozeznanie potrzeb seniorów (Rada do Spraw Seniorów),
otwartość
na
nowe
projekty
i
inicjatywy,
różnorodna
i
szeroka
wypracowanie odpowiedniego schematu realizacji zadań,
oferta
edukacyjna,
kulturalno-rozrywkowa,
sportowa
i turystyczna, wysoki poziom zajęć, systematyczność ich odbywania oraz wykwalifikowana kadra wykładowców, dostępność klubów seniora w
środowiskach lokalnych (25 klubów) oraz obiektów kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych (8 obiektów), zwiększanie wzrostu świadomości
społecznej na temat starzenia się i zdrowego stylu życia oraz współtworzenia oferty CAS, efektywne wykorzystywanie potencjału uczestników i
wolontariuszy, wypracowane metody pracy ze szkołami i przedszkolami, umiejętność wdrażania Seniorów do partycypacji w różnych
59
inicjatywach Miasta, tworzenie przyjaznej
atmosfery do współpracy z partnerami, umiejętność dostosowania kursów komputerowych do
możliwości Seniorów (3 tysiące przeszkolonych osób), promowanie miejsc przyjaznych seniorom (kawiarnie, restauracje, instytucje kulturalne,
zakłady usługowe), efektywne kanały informacyjne dla seniorów: bezpłatny Ratusz, strona internetowa CAS, portal www.seniorplus.gdynia.pl
Możliwe trudności: niewystarczająca ilość miejsc na wybrane zajęcia, spowodowane ograniczeniem lokalowym, niezadowalająca oferta
aktywizująca niepełnosprawnych seniorów, ograniczenia finansowe.
•
warunki wstępne (np. potrzebne zasoby, kompetencje);
Rozpoczynając wszelką działalność na rzecz osób starszych potrzebne są zasoby lokalowe, zabezpieczone środki na podstawową
działalność, kompetentna wykwalifikowana kadra, zaangażowanie samych zainteresowanych w celu ukierunkowania działań,
określenia potrzeb i stworzenia planu pracy.
•
ewentualne doświadczenia z wdrażaniem dobrej praktyki w innym miejscu i czasie.
Projekt CAS jest projektem pionierskim na skalę krajową. Może być przykładem wypracowania kompleksowego systemu wsparcia osób
starszych. Nasze wieloletnie już doświadczenie w obszarze działalności na rzecz seniorów stwarza możliwości wymiany doświadczeń z osobami
i organizacjami, które do nas się zwracają.
6.
Czy była przeprowadzona ewaluacja zewnętrzna ocenianej praktyki? Tak/Nie
Jeżeli tak - prosimy o dostarczenie dokumentacji.
60
Częściowa ewaluacja wybranych elementów oferty
- Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia” (w ramach projektu „Kurs
Partycypacja!”, współfinansowanego przez Szwajcarię w ramach Szwajcarskiego Programu Współpracy, realizowanego przez Pracownie Badań
i Innowacji Społecznych „Stocznia” w partnerstwie z Gminą Gdynia oraz organizacją Involve).
7.
Czy przedsięwzięcie było promowane (media, konferencje, zgłoszenie do konkursu itp.)? Tak/Nie
Jeśli tak - prosimy o szczegółowe informacje.
W ciągu dziewięciu lat działalności Centrum zyskało rosnące uznanie wśród społeczeństwa, dzięki czemu z roku na rok Miasto pozyskuje coraz
większą liczbę aktywnych Seniorów oraz partnerów do współpracy. Cieszy się też zainteresowaniem ze strony mediów.
M edia: artykuły w gazetach: Express Gdyński, Gazeta Krakowska, Gazeta Wyborcza, Gość Niedzielny, Dziennik Bałtycki, Przewodnik
Katolicki,
De
Novo,
Głos
Seniora,
Gazeta
Trójmiasto,
Aktywny
Senior,
Wiadomości
Gdyńskie,
Silver
School,
Ratusz,
audycje na żywo: Radio Gdańsk, Radio Plus, Radio Kaszebe, TVP „Kawa czy herbata”, program „Forum” i „Panorama Gdańska” w TV
Gdańsk, TV Kraków „Aktywni 50+”, mmtrójmiasto.pl, stoiska promocyjne w ZUS, filmowa reklama w autobusach miejskich.
Konferencje: reprezentowanie jednostki na spotkaniach i konferencjach na terenie kraju (ok. 20)
Konkursy: nagroda specjalna Ministra Pracy i Polityki Społecznej za prowadzenie nowatorskich działań na rzecz Seniorów, popularyzacji idei
wolontariatu i współpracy z różnymi partnerami (21.11.2008), projekt „Centrum Aktywności Seniora” realizowany przez Miasto Gdynia
otrzymał 27 listopada 2012 r. najwyższą nagrodę w konkursie „Samorząd przyjazny edukacji osób starszych i integracji międzypokoleniowej”
zorganizowanym przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej, udział w realizowanym przez Miasto Gdynia programie „Gdyński dialog z seniorami mechanizm refleksyjnego kształtowania przestrzeni Miasta, w odpowiedzi na potrzeby osób starszych”, który otrzymał 17 grudnia 2013 r.
wyróżnienie specjalne w konkursie „Samorząd przyjazny Seniorom 2013 - przyjazna przestrzeń publiczna” zorganizowanym przez Senat
Rzeczypospolitej Polskiej, wyróżnienie dla Chóru „Kamerton” oraz zdobycie przez grupę teatralną II miejsca w Warszawskich Juwenaliach,
61
zdobycie przez Zespół „Paloma” wyróżnienia na VI Ogólnopolskim Przeglądzie Piosenki Biesiadnej „Kozienice 2011” , III miejsce w kategorii
Zespołów Wokalnych przez Zespół Żeński „Ladies” w Pierwszym Ogólnopolskim Festiwalu Chórów i Zespołów Wokalnych UTW Nowe
Warpno 2012 oraz nagroda specjalna za najlepsze wykonanie pieśni o tematyce sakralnej.
Pozostałe: Po sukcesie w 2008 roku wspólnego projektu seniorów i studentów psychologii oraz architektury „Szlaki Emocjonalne
Modernistycznej Gdyni” odbyła się w 27 maja 2009 r. ekspozycja tego przedsięwzięcia w Manchester podczas wystawy „Urbis Creatives
Colectivc”, gdzie cieszyła się ogromnym zainteresowaniem zwiedzających i promowała za granicą działalność Miasta na rzecz aktywności osób
starszych, podjęcie współpracy z organizacją AWO Bremen, miejski festyn z okazji 5-lecia CAS (04.09.2010), zorganizowanie Gdyńskich
Juwenaliów Trzeciego Wieku, w których wzięło udział 18 UTW z województwa pomorskiego (08.09.2012), realizowanie od trzech lat projektu
„Integracja Usteckiego i Gdyńskiego UTW ”(2 0 12-2014), promowanie działalności Miasta delegacjom ze Szwecji, Niemiec, Ukrainy, Turcji,
Danii, Litwy, Szwajcarii (wizyty studyjne).
10. Czy wnioskodawca dysponuje informacjami o zainteresowaniu tym przedsięwzięciem w innych instytucjach/ organizacjach,
o naśladowcach? Tak/Nie
Jeśli tak - prosimy o szczegółowe informacje.
Centrum Aktywności Seniora to pierwszy tego typu projekt na terenie kraju, który obejmuje kompleksową działalnością tak liczną grupę osób i
wykonuje zadania o globalnym zakresie aktywizacji mieszkańców Gdyni. W 2015 roku Centrum będzie obchodziło jubileusz 10-lecia. Przez
cały ten okres zdobyliśmy doświadczenie, którym chętnie dzielimy się z zainteresowanymi osobami i instytucjami. Nie sposób udokumentować
wszystkich rozmów i spotkań, które miały miejsce w przeciągu dziesięciu lat. Najważniejsze, że projekt budzi zainteresowanie i jest pozytywnie
odbierany przez społeczeństwo w kraju i za granicą. Gdyńscy Seniorzy są przykładem pozytywnego postrzegania „jesieni życia”. Aktualnie w
Gdyni ponad 10 tys. Seniorów korzysta z różnych form spędzania wolnego czasu koordynowanych przez Centrum, co jest pozytywnym efektem
długoletniej realizacji programu edukacji i integracji międzypokoleniowej osób starszych oraz rezultatu troski Samorządu o najstarszych
mieszkańców naszego Miasta.
62
11. Inne informacje - ważne zdaniem wnioskodawcy (np. link do stron internetowych).
www.cas.gdvnia.pl; www.seniorplus.gdynia.pl
63