Pobierz artykuł - Dziennikarstwo i Media

Barbara Kilijańska
Uniwersytet Wrocławski
Edukacja filmowa i medialna
w Polsce i na świecie
— rozwiązania systemowe
i studia przypadków.
Sektor publiczny i prywatny
W maju 2015 roku odbyła się w Warszawie międzynarodowa konferencja „Edukacja
filmowa i medialna w Polsce i na świecie — rozwiązania systemowe i studia przypadków” (Film and media education in Poland and the world — systemic solutions
and case studies). Wydarzenie zostało zrealizowane w ramach projektu PEAM (Program Edukacji Audiowizualnej i Medialnej) we współpracy z Creative Europe Desk
Polska. Kreatywna Europa jest programem Unii Europejskiej na lata 2014–2020,
a w ramach komponentu „Media” wsparcie finansowe otrzymują projekty z sektorów audiowizualnych, kulturowych i kreatywnych. Projekt PEAM realizowany jest
od 2012 roku z inicjatywy Uniwersytetu Warszawskiego, a współfinansowanie zapewnia Polski Instytut Sztuki Filmowej. Majowa konferencja odbyła się w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego przy ulicy Dobrej w Warszawie. Część uczestników
zaprezentowała swoje referaty w formie wideorozmowy za pośrednictwem internetu.
Obrady odbywały się w języku angielskim. Celem spotkania było znalezienie nowoczesnej najkorzystniejszej formuły dla edukacji medialnej i filmowej w Polsce i na
świece. Kształcenie rozumiano jako działanie skierowane do poszczególnych odbiorców: dzieci, młodzieży i dorosłych. Formuły omawianych programów znacznie różniły się w zależności od grupy docelowej. Podkreślano, jak ważna jest zdolność do
krytycznej analizy mediów w czasach szybkich zmian życia społecznego. Poruszono
problematykę sektorów publicznego i prywatnego jako kategorii różnicującej wydarzenia. W oparciu o studia przypadków szukano odpowiedzi na pytanie: jaki sektor
odpowiada za edukację medialną w poszczególnych krajach, czy są to instytucje pań-
Dziennikarstwo i Media 6, 2015
© for this edition by CNS
DiM 6.indb 229
2016-04-12 10:49:25
230
Barbara Kilijańska
stwowe czy prywatne organizacje. Zastanawiano się, z jakich źródeł powinna być
finansowana edukacja filmowa i medialna.
Pierwszy dzień konferencji (6 maja) rozpoczęły „Filmowe mowy na powitanie”.
W tej części organizatorzy potwierdzili istotną rolę edukacji filmowej i medialnej
oraz przypomnieli cele konferencji. Następnie zaprezentowano autorskie programy
edukacji filmowej. Prelegentami byli koordynatorzy poszczególnych programów
z Anglii („Budowanie europejskich ram edukacji filmowej”), Danii („Szkoła filmowa dla młodych — historia prawdziwa”) i dwoje reprezentantów USA („Nauczanie
wschodzących mediów internetowych i związane z tym kreatywne praktyki na Uniwersytecie Hawajskim” z University of Hawaii West O’ahu oraz „Kondycja edukacji medialnej w Stanach Zjednoczonych” z National Association for Media Literacy
Education, Nowy Jork).
W kolejnym panelu omówione zostały programy i festiwale filmowe. Ich edukacyjną rolę zaprezentowała członkini Crimean Film and Media Centre z Krymu
(Ukraina) na przykładzie festiwali Watch Docs w Warszawie i DocuDays w Kijowie. Stowarzyszenie Nowe Horyzonty z Warszawy opowiedziało o wielopoziomowej
strategii edukacji filmowej na przykładzie Nowych Horyzontów Edukacji Filmowej.
Organizator Children’s International Film Festival w Dubaju podzielił się pomysłem
innowacyjnego podejścia do edukacji filmowej. Reprezentant DOK Leipzig z Niemiec (Leipzig Festival for Documentary and Animated Film) przedstawił natomiast
zagadnienie edukacji audiowizualnej na przykładzie festiwalu, przy którego organizacji pracował.
Wieczorem w kinie Rejs na Krakowskim Przedmieściu odbyła się projekcja filmów krótkometrażowych, którą przygotowała Fundacja Edukacji Kulturalnej Ad
Arte z Poznania.
Drugi dzień konferencji (7 maja) poświęcono analizie lokalnych inicjatyw związanych z edukacją filmową. W roli prelegentów wystąpili organizatorzy programów
edukacyjnych z Północnej Irlandii, Australii, Tychów, Czech i Barcelony. Gość z Północnej Irlandii (Northern Ireland Screen) przygotował prezentację pt. „Pogłębianie
świadomości: Wdrażanie ruchomego obrazu w Irlandii Północnej”. Reprezentant organizacji „Australian Teachers of Media” mówił o edukacji medialnej w Australii. Ponadto zaprezentowany został polski Interdyscyplinarny Program Edukacji Medialnej
„Kinoszkoła”, którego celem jest wychowywanie uczniów przez film. Organizatorzy
kierują ofertę warsztatów i szkoleń także do nauczycieli i rodziców. Kolejnym krajem, który przedstawiał swoje działania, były Czechy reprezentowane przez „National Film Archive” z Pragi, z prezentacją: „Rola Narodowego Archiwum Filmowego
w edukacji filmowej w Czechach”. Na przykładzie Barcelony poruszono temat: „Cine
en curso: od projektu pilotażowego do program strukturalnego; od projektu lokalnego do międzynarodowego”.
Prezentacje zostały entuzjastycznie przyjęte przez słuchaczy, ponieważ stanowiły
cenne źródło inspiracji do organizacji podobnych wydarzeń w innych krajach.
Dziennikarstwo i Media 6, 2015
© for this edition by CNS
DiM 6.indb 230
2016-04-12 10:49:25
Edukacja filmowa i medialna w Polsce i na świecie
231
Ostatnia część obrad nosiła tytuł „Nowe wyzwania dla edukacji filmowej”. W tej
sesji przedstawicielka Crimean Film and Media Centre z Krymu zaprezentowała
model edukacji filmowej i medialnej w swoim kraju. Ponadto reprezentant South
Asian Academy of Motion Picture Arts and Television z Pakistanu wygłosił referat
pt. „Edukacja filmowa — dyscyplina niedoceniona”. Z ramienia The American University of Beirut zaprezentowano temat „Kompetencje cyfrowe a metody korzystania z mediów”. The Media and Digital Literacy Academy of Beirut organizuje
dwutygodniowe kursy wakacyjne dla studentów, absolwentów i nauczycieli prowadzone przez ekspertów z zagranicy. Ich celem jest edukacja cyfrowa i medialna
w regionie.
Wygłoszone referaty rozpoczęły dyskusję nad kierunkami rozwoju edukacji medialnej w Polsce i na świecie. Mówiono o potrzebach korzystania z nowych technologii i dostosowywania oferty do zmieniających się potrzeb. Uczestnicy pytali prelegentów o źródła finansowania projektów. Koszty pokrywane są zarówno ze źródeł
publicznych, jak i prywatnych. Do pierwszej kategorii zaliczyć można dotacje ze
środków państwowych przyznawane przez ministerstwa i inne instytucje wspierające kulturę, sztukę i edukację. Przykładem edukacji medialnej wśród studentów są
kreatywne praktyki na Uniwersytecie Hawajskim. Organizatorzy większość zaprezentowanych wydarzeń, nawet jeśli otrzymali wsparcie publiczne, pozyskali też środki ze źródeł prywatnych. Potwierdza się jednak to, że istotną funkcję pełnią sponsorzy. Często są nimi podmioty związane z tematem programu, które dzięki temu
chcą zwiększyć swoją popularność, ale nie jest to regułą. Drugim znaczącym źródłem
finansowania projektów są wpływy ze sprzedaży biletów. Jak się okazuje, edukacja
filmowa i medialna wcale nie musi być darmowa dla adresatów, aby budzić zainteresowanie. Taki przykład stanowi działalność Stowarzyszenia Nowe Horyzonty, które
prowadzi edukację filmową poprzez organizację spotkań, warsztatów i festiwali dla
dzieci i dorosłych. Wstęp na wydarzenia jest płatny, ale budzą one duże zainteresowanie i nieustannie przyciągają uczestników.
Na podstawie wysłuchanych podczas konferencji prezentacji i udziału w dyskusjach, nie sposób udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, który sektor powinien organizować edukację medialną i filmową oraz z jakich źródeł powinna być ona
finansowana. Opinie są podzielone. Korzystny wydaje się model, w którym zarówno
podmioty publiczne, jak i prywatne partycypują w procesie kształcenia. Na początku
poprzez zajęcia szkolne i pozaszkolne, następnie uniwersyteckie i pozauniwersyteckie aż wreszcie za sprawą programów edukacji filmowej i medialnej skierowanej do
dorosłych, których szczególnie należy chronić przed wykluczeniem z obszaru kultury i mediów.
Wszystkie prezentacje multimedialne prelegentów konferencji „Edukacja filmowa
i medialna w Polsce i na świecie — rozwiązania systemowe i studia przypadków” dostępne są bezpłatnie pod adresem http://come.uw.edu.pl/peam/index.html.
Dziennikarstwo i Media 6, 2015
© for this edition by CNS
DiM 6.indb 231
2016-04-12 10:49:25