Wczesna diagnoza i krótka interwencja w praktyce medycznej

Wczesna diagnoza i krótka interwencja w praktyce medycznej
tłum. Monika Lewicka i Katarzyna Kurza
Rok: 1999
Czasopismo: Alkohol i Nauka
Numer: 1
Źródło: Alcohol Alert, nr: 43, Kwiecień 1999, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.
http://www.niaaa.nih.gov
Blisko jedna piąta pacjentów leczonych w niespecjalistycznych placówkach służby zdrowia pije
na poziomie określanym jako "ryzykowny" lub "niebezpieczny" [1, 2], co grozi wystąpieniem
problemów związanych z alkoholem. Krótka interwencja przeprowadzona w placówkach ogólnej
opieki zdrowotnej może pomóc zredukować to ryzyko. Krótka interwencja ogranicza się do co
najwyżej czterech sesji, z których każda trwa od kilku minut do godziny. Sesje powinny być
prowadzone przez pracowników służby zdrowia nie specjalizujących się w leczeniu uzależnień.
Najczęściej pracuje się z pacjentami, którzy nie są uzależnieni od alkoholu, mając na celu
doprowadzenie raczej do umiarkowanego picia1 niż abstynencji [4-6]. Treść i przebieg krótkiej
interwencji zależy od nasilenia problemów alkoholowych danego pacjenta. Krótkie interwencje
w przypadku osób uzależnionych od alkoholu i nieuzależnionych przebiegają podobnie, z tym,
że celem u pacjentów uzależnionych jest abstynencja. Większość wyników przedstawionych w
tym numerze Alcohol Alert odnosi się do stosowania krótkich interwencji wobec pacjentów
nieuzależnionych od alkoholu leczących się w placówkach ogólnej opieki zdrowotnej, jednak
przeprowadza się je również w celu zmotywowania pacjentów uzależnionych do podjęcia
specjalistycznego leczenia ukierunkowanego na osiągnięcie abstynencji [7]. Sprawdza się też
przydatność krótkich interwencji jako alternatywy wobec długoterminowego leczenia w
specjalistycznych placówkach odwykowych [8, 9]. W tym numerze Alcohol Alert przedstawiamy
elementy krótkiej interwencji i rozważamy skuteczność tego podejścia.
Badania przesiewowe
Wiele narzędzi stosowanych w badaniach przesiewowych pozwala na rozpoznanie obecnych
lub potencjalnych problemów alkoholowych pacjentów (patrz: Alcohol Alert nr 8, "Screening for
Alcoholism" [10]). Kwestionariusze historii choroby zawierają pytania o obecne i przeszłe
spożycie alkoholu, w tym o ilość i częstotliwość picia [6]. Kluczowe informacje dotyczące
potencjalnego problemu alkoholowego mogą pochodzić z odpowiedzi na pytania o
wcześniejsze wypadki i okaleczenia, którym uległ pacjent [11]. Kilka standaryzowanych
kwestionariuszy przesiewowych, takich jak Test Rozpoznawania Zaburzeń Związanych z
Piciem Alkoholu (AUDIT) (12), CAGE (13) oraz Michigan Alcoholism Screening Test (MAST)
[14] i ich pochodne (np. skrócona wersja MAST [15]) może rozpoznawać problemy alkoholowe
u aktualnie pijących [16]2. Testy laboratoryjne, takie jak oznaczanie aktywności
gammaglutamylotransferazy (GGT), również mogą wykazać obecność ukrytych problemów
1/7
Wczesna diagnoza i krótka interwencja w praktyce medycznej
alkoholowych [6].
Podstawowe elementy krótkiej interwencji
Badania wykazują, że przeprowadzenie krótkiej interwencji przynosi większe efekty niż brak
interwencji [np. 1, 17-19] i często jest tak skuteczne, jak dłuższe leczenie [np. 4, 8]. Aby
wyróżnić kluczowe składniki krótkiej interwencji, Miller i Sanchez [20] zaproponowali 6
elementów ujętych w akronim FRAMES - informacje zwrotne (feedback), odpowiedzialność
(responsibility), porada (advice), strategie (menu of strategies), empatia (empathy) i poczucie
własnej skuteczności (self-efficacy). Znaczenie tych elementów w zwiększaniu skuteczności
potwierdzono w dalszych opracowaniach [4]. Za istotne dla efektywności krótkiej interwencji
uznawane są również: ustalenie celu, kontakty i czas zastosowania [5]. Informacja zwrotna o
osobistym zagrożeniu. Większość pracowników służby zdrowia prowadzących krótkie
interwencje dostarcza pacjentom informacji zwrotnych na temat ich zagrożenia problemem
alkoholowym związanym z obecnymi wzorcami picia, wskaźników problemu (np. wyniki testów
laboratoryjnych) oraz innych medycznych konsekwencji picia [1, 17, 21]. Lekarz, na przykład,
informuje pacjenta, że picie przyczynia się do jego aktualnych kłopotów ze zdrowiem, np.
nadciśnienia, lub zwiększa ryzyko wystąpienia innych problemów zdrowotnych [22].
Odpowiedzialność pacjenta
Postrzeganie osobistej kontroli uznano za czynnik motywujący do zmiany zachowania [23]. W
krótkiej interwencji podkreśla się więc zwykle odpowiedzialność pacjenta i możliwość
ograniczenia picia [np. 8]. Przykładowo, lekarz lub pielęgniarka mogą powiedzieć pacjentowi:
"Nikt nie może sprawić, żebyś się zmienił albo żebyś chciał się zmienić. To, co zrobisz ze
swoim piciem, zależy od ciebie".
Porady
W pewnego typu krótkich interwencjach prowadzące je osoby otwarcie radzą pacjentom, by
ograniczyli picie lub zaprzestali go [8, 24]. Wyrażając zaniepokojenie obecnym piciem pacjenta i
związanym z tym zagrożeniem zdrowia, lekarz może udzielić wskazówek, jak pić mniej
ryzykownie [22].
Sposoby ograniczania picia.
Pracownicy służby zdrowia przeprowadzający krótkie interwencje mogą przedłożyć pacjentom
do wyboru rozmaite strategie. Mogą się tam znaleźć: ustalenie limitu spożycia alkoholu, uczenie
się rozpoznawania okoliczności sprzyjających piciu i rozwijanie umiejętności unikania picia w
sytuacjach wysokiego ryzyka; wcześniejsze planowanie ograniczenia picia; picie kontrolowane
(np. picie małymi łykami, odmierzanie, rozcieńczanie i picie z przerwami) oraz uczenie się
radzenia sobie z problemami życia codziennego, które mogą prowadzić do picia [np. 19, 25,
26]. Aby przedstawić tego typu strategie i pomóc w ich realizacji, pracownicy służby zdrowia
często dają swoim pacjentom materiały samopomocowe [np. 11, 18, 27, 28]. Na ogół zawierają
one dzienniki picia, których wypełnianie ma pomóc pacjentom w kontrolowaniu dni abstynencji i
wielkości spożycia alkoholu [np. 18, 21], w odnotowywaniu przypadków wielkiej ochoty napicia
się lub nakłaniania do wypicia przez innych oraz zastanowieniu się nad alternatywą dla
dotychczasowego picia [29]. Celem krótkiej interwencji w przypadku pacjentów uzależnionych
od alkoholu jest abstynencja, a nie ograniczenie picia.
2/7
Wczesna diagnoza i krótka interwencja w praktyce medycznej
Empatia
Ciepły, odzwierciedlający i rozumiejący styl przeprowadzania krótkiej interwencji jest bardziej
skuteczny niż styl agresywny, konfrontacyjny lub oparty na przymusie [4]. Miller i Rollnick [30]
stwierdzili, że wówczas, gdy stosowali styl empatyczny, pacjent ograniczał picie o 77%,
podczas gdy przy podejściu konfrontacyjnym - o 55%.
Poczucie własnej skuteczności lub optymizm pacjenta
Pracownicy służby zdrowia przeprowadzający krótkie interwencje zwykle zachęcają pacjentów,
aby dokonując zmian, polegali na swoich własnych zasobach i wierzyli we własną zdolność do
zmiany stylu picia [np. 8, 9]. Krótka interwencja często zawiera techniki umacniania motywacji
(np. tworzenie i wzmacnianie samomotywujących stwierdzeń, takich jak: "Martwię się swoim
piciem i chcę je ograniczyć" oraz podkreślanie siły pacjenta), aby zachęcić pacjentów do
rozwoju, aktywnego działania i zobowiązania do zaprzestania picia [np. 9, 31].
Ustalenie celu.
Pacjenci są bardziej skłonni zmienić zachowania związane z piciem, kiedy dążą do
wyznaczonego celu [30, 32]. Cel ten jest zazwyczaj wynikiem negocjacji pomiędzy pacjentem a
lekarzem i można go przedstawić pisemnie w postaci recepty wystawionej przez lekarza lub
kontraktu podpisanego przez pacjenta [np. 1].
Kontakty powypisowe.
Pracownik służby zdrowia bada postępy pacjenta i udziela mu wsparcia. Kontakty powypisowe
mogą mieć formę rozmów telefonicznych prowadzonych przez pracowników przychodni,
ponownych wizyt w przychodni bądź też ponownych badań lekarskich lub testów
laboratoryjnych [np. 1, 17, 33].
Czas zastosowania.
Wiele badań dotyczących związku pomiędzy gotowością jednostki do zmiany a faktyczną
zmianą zachowania oparto na pracach nad rzucaniem palenia. Wyniki tych badań przełożono
na sytuację ograniczania picia [5, 6]. Ludzie są bardziej skłonni zmieniać swoje zachowanie,
kiedy dostrzegają, że mają problem [34, 35] i czują, że mogą się zmienić (36). Niektórzy
pacjenci mogą nie być przygotowani do zmiany w momencie rozpoczęcia krótkiej interwencji,
lecz mogą być do niej gotowi, gdy doświadczą choroby lub szkód związanych z alkoholem [34,
35, 37]. Ponieważ gotowość pacjenta do zmiany wydaje się być istotnym wskaźnikiem zmian
stylu picia [38], ważne jest jej oszacowanie na początku krótkiej interwencji. Rollnick i in. [39]
stworzyli składający się z 12 pytań kwestionariusz "gotowości do zmiany" w celu
dopasowywania technik interwencji do poziomu gotowości danego pacjenta.
Badania wykazały, że dopasowanie typu krótkiej interwencji do poziomu gotowości pacjenta
może być istotne. Wśród pacjentów wysoko zmotywowanych do ograniczenia picia i pewnych,
że sami mogą się zmienić, ograniczyło picie 77% osób, które otrzymały podręcznik
samopomocy z dokładnymi instrukcjami, a tylko 28% tych, którym dostarczono materiały
jedynie z ogólną poradą [40]. Heather i in. [38] stwierdzili, że w przypadku pacjentów z niską
motywacją do zmiany rozmowa motywująca była bardziej skuteczna niż dokładne instrukcje.
Skuteczność krótkiej interwencji
3/7
Wczesna diagnoza i krótka interwencja w praktyce medycznej
Pacjenci nieuzależnieni od alkoholu.
Wyniki wielu badań sugerują, że krótka interwencja może pomóc pacjentom nieuzależnionym
od alkoholu w ograniczeniu picia [np. 1, 17, 18]. Po przeprowadzeniu metaanalizy 32 badań nad
krótką interwencją, Bien i in. [4] stwierdzili, że przeciętna pozytywna zmiana w grupach
poddanych interwencji wynosiła około 27%. Pozytywne zmiany często obserwowano w grupach
kontrolnych, co sugeruje, że sama ocena sposobu picia i związanych z nim problemów może
prowadzić do zmiany stylu picia u zmotywowanych pacjentów.
Pacjenci uzależnieni od alkoholu.
W innych badaniach sprawdzano skuteczność krótkiej interwencji w motywowaniu pacjentów
uzależnionych od alkoholu do podjęcia długoterminowej terapii. Wśród alkoholików
zdiagnozowanych na ostrym dyżurze, na specjalistyczną terapię zgłosiło się 65% spośród tych,
którzy otrzymali krótką poradę i tylko 5% spośród tych, którzy nie otrzymali porady [7].
Badania przeprowadzone wśród pacjentów uzależnionych od alkoholu wykazały, że krótka
interwencja jest równie skuteczna jak szersze podejścia terapeutyczne stosowane podczas
specjalistycznego leczenia [8, 9, 41, 42]. Edwards i in. [8], badając próbę 100 mężczyzn
uzależnionych od alkoholu, porównali skuteczność jednej sesji, podczas której udzielano
krótkiej porady dotyczącej zaprzestania picia i standardowej terapii. W krótkiej poradzie
podkreślano osobistą odpowiedzialność za zaprzestanie picia oraz zachęcano pacjentów do
powrotu do pracy i poprawy jakości relacji w swoich związkach małżeńskich. Po upływie
miesiąca ponownie kontaktowano się telefonicznie z uczestnikami badania. Grupa poddana
standardowej terapii brała udział w trwającym średnio 3 tygodnie leczeniu w ośrodku
stacjonarnym, otrzymała średnio dziesięć 30-minutowych psychiatrycznych porad
ambulatoryjnych, a po upływie miesiąca poszczególnym osobom złożono wizyty kontrolne. Rok
później w obu grupach stwierdzono 40-procentowy spadek problemów związanych z alkoholem.
Po upływie dwóch lat w przypadku osób z mniej poważnymi problemami częściej stwierdzano
poprawę u tych, wobec których zastosowano krótką interwencję, niż wśród osób poddanych
intensywnej terapii. Jednakże u pacjentów z poważniejszymi problemami częściej stwierdzano
poprawę, jeśli odbyli intensywną terapię [43].
W projekcie MATCH (Matching Alcoholism Treatments to Client Heterogeneity) porównywano
na ponad 1500 pacjentach uzależnionych od alkoholu skuteczność 4-godzinnych sesji terapii
motywacyjnej (MET) ze skutecznością 12 sesji terapii opartej na 12 krokach i 12 sesji
poznawczo-behawioralnej terapii dotyczącej umiejętności radzenia sobie [9]. (MET może być
uważana za krótką interwencję, ponieważ składa się tylko z czterech sesji, jest jednak bardziej
intensywna niż inne krótkie interwencje). Zarówno rok, jak i 3 lata po interwencji członkowie
wszystkich trzech grup deklarowali, że piją rzadziej i mniej w porównaniu z własnym stylem
picia sprzed terapii [9, 42] (por. Alcohol Alert No. 36, "Patient-Treatment Matching" [44]).
Podsumowując, różne odmiany krótkiej interwencji okazały się skuteczne w pomaganiu
pacjentom nieuzależnionym od alkoholu w ograniczaniu lub zaprzestaniu picia, w motywowaniu
pacjentów uzależnionych od alkoholu do podjęcia długoterminowej terapii alkoholowej oraz w
leczeniu części uzależnionych pacjentów.
Krótka interwencja dotycząca problemów alkoholowych - komentarz dyrektora NIAAA dr. med.
4/7
Wczesna diagnoza i krótka interwencja w praktyce medycznej
Enocha Gordisa
Odkrycie, iż krótka interwencja może być skuteczną metodą pomocy w przypadku problemów
alkoholowych pozwala wzbogacić repertuar możliwości oddziaływań terapeutycznych o jeszcze
jedno narzędzie. Jest to szczególnie atrakcyjna metoda, ponieważ może być stosowana w
placówkach podstawowej opieki medycznej przy minimalnym zakłóceniu rytmu pracy placówki i
opieki nad pacjentem. Błędem byłoby wnioskowanie na podstawie dowodów świadczących o
skuteczności i niskim koszcie interwencji, że może ona zawsze zastąpić bardziej
specjalistyczną terapię odwykową (jak czasem uważa się przy komercjalizacji usług
zdrowotnych). Krótka interwencja nie jest jednym rodzajem terapii, lecz kilkoma typami
interwencji terapeutycznych, zróżnicowanymi pod względem pacjentów, którym może ona
pomóc, czasem dokonywania interwencji oraz kosztami. Tak więc stosowanie krótkiej
interwencji zamiast innych rodzajów terapii bez określenia typu interwencji lub pacjentów, do
których jest kierowana, może pomóc niektórym osobom z problemami alkoholowymi, lecz z
pewnością nie wszystkim.
Tłumaczenie: Monika Lewicka i Katarzyna Kurza
Bibliografia
[1] Fleming, M.F.; Barry, K.L.; Manwell, L.B.; Johnson, K.; and London, R. Brief physician
advice for problem alcohol drinkers: A randomized trial in community-based primary care
practices. Journal of the American Medical Association 277(13):1039-1045, 1997. [2] Fleming,
M.F.; Manwell, L.B.; Barry, K.L.; and Johnson, K. At-risk drinking in an HMO primary care
sample: Prevalence and health policy implications. American Journal of Public Health
88(1):90-93, 1998. [3] U.S. Department of Agriculture and the U.S. Department of Health and
Human Services. Nutrition and Your Health: Dietary Guidelines for Americans. 4th ed.
Washington, DC: U.S. Department of Agriculture, U.S. Department of Health and Human
Services, 1995. [4] Bien, T.H.; Miller, W.R.; and Tonigan, J.S. Brief interventions for alcohol
problems: A review. Addiction 88(3):315-336, 1993. [5] Graham, A.W., and Fleming, M.S. Brief
interventions. In: Graham, A.W.; Schultz, T.K.; and Wilford, B.B., eds. Principles of Addiction
Medicine. 2d ed. Chevy Chase, MD: American Society of Addiction Medicine, Inc., 1998. pp.
615-630. [6] O’Connor, P.G., and Schottenfeld, R.S. Patients with alcohol problems. New
England Journal of Medicine 338(9):592-602, 1998. [7] Chafetz, M.E.; Blane, H.T.; Abram, H.S.;
Golner, J.; Lacy, E.; McCourt, W.F.; Clark, E.; and Meyers, W. Establishing treatment relations
with alcoholics. Journal of Nervous and Mental Disease 134(5):395-409, 1962. [8] Edwards, G.;
Orford, J.; Egert, S.; Guthrie, S.; Hawker, A.; Hensman, C.; Mitcheson, M.; Oppenheimer, E.;
and Taylor, C. Alcoholism: A controlled trial of "treatment" and "advice." Journal of Studies on
Alcohol 38(5):1004-1031, 1977. [9] Project MATCH Research Group. Matching alcoholism
treatments to client heterogeneity: Project MATCH posttreatment drinking outcomes. Journal of
Studies on Alcohol 58(1):7-29, 1997. [10] National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.
Alcohol Alert No. 8, "Screening for Alcoholism." Rockville, MD: the Institute, 1990. [11] Israel,
Y.; Hollander, O.; Sanchez-Craig, M.; Booker, S.; Miller, V.; Gingrich, R.; and Rankin, J.G.
Screening for problem drinking and counseling by the primary care physician-nurse team.
Alcoholism: Clinical and Experimental Research 20(8):1443-1450, 1996. [12] Babor, T.F.; De La
Fuente, J.R.; Saunders, J.; and Babor, M. AUDIT: The Alcohol Use Disorders Identification
5/7
Wczesna diagnoza i krótka interwencja w praktyce medycznej
Test, Guidelines for Use in Primary Health Care. Geneva: World Health Organization, 1989. [13]
Ewing, J.A. Detecting alcoholism: The CAGE questionnaire. Journal of the American Medical
Association 252(14):1905-1907, 1984. [14] Selzer, M.L. The Michigan Alcoholism Screening
Test: The quest for a new diagnostic instrument. American Journal of Psychiatry 127(12):89-94,
1971. [15] Pokorny, A.D.; Miller, B.A.; and Kaplan, H.B. The brief MAST: A shortened version of
the Michigan Alcoholism Screening Test. American Journal of Psychiatry 129(3):118-121, 1972.
[16] Allen, J.P.; Maisto, S.A.; and Connors, G.J. Self-report screening tests for alcohol problems
in primary care. Archives of Internal Medicine 155(16):1726-1730, 1995. [17] Kristenson, H.;
Öhlin, H.; Hultén-Nosslin, M.-B.; Trell, E.; and Hood, B. Identification and intervention of heavy
drinking in middle-aged men: Results and follow-up of 24-60 months of long-term study with
randomized controls. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 7(2):203-209, 1983. [18]
Wallace, P.; Cutler, S.; and Haines, A. Randomised controlled trial of general practitioner
intervention in patients with excessive a lcohol consUmption. British Medical Journal
297(6649):663-668, 1988. [19] World Health Organization (WHO) Brief Intervention Study
Group. A cross-national trial of brief interventions with heavy drinkers. American Journal of
Public Health 86(7):948-955, 1996. [20] Miller, W.R., and Sanchez, V.C. Motivating young
adults for treatment and lifestyle change. In: Howard, G., ed. Issues in Alcohol Use and Misuse
in Young Adults. Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press, 1993. [21] Heather, N.;
Campion, P.D.; Neville, R.G.; and Maccabe, D. Evaluation of a controlled drinking minimal
intervention for problem drinkers in general practice (the DRAMS scheme). Journal of the Royal
College of General Practitioners 37(301):358-363, 1987. [22] National Institute on Alcohol
Abuse and Alcoholism. The Physicians’ Guide to Helping Patients With Alcohol Problems. NIH
Publication No. 95-3769. Bethesda, MD: U.S. Department of Health and Human Services,
Public Health Service, National Institutes of Health, 1995. [23] Miller, W.R. Motivation for
treatment: A review with special emphasis on alcoholism. Psychological Bulletin 98(1):84-107,
1985. [24] Orford, J., and Edwards, G. Alcoholism. Oxford, England: Oxford University Press,
1977. [25] Sanchez-Craig, M. Random assignment to abstinence or controlled drinking in a
cognitive-behavioral program: Short-term effects on drinking behavior. Addictive Behaviors
5(1):35-39, 1980. [26] Sanchez-Craig, M.; Spivak, K.; and Davila, R. Superior outcome of
females over males after brief treatment for the reduction of heavy drinking: Replication and
report of therapist effects. British Journal of Addiction 86(7):867-876, 1991. [27] Anderson, P.,
and Scott, E. The effect of general practitioners’ advice to heavy drinking men. British Journal of
Addiction 87(6):891-900, 1992. [28] Chick, J.; Lloyd, G.; and Crombie, E. Counselling problem
drinkers in medical wards: A controlled study. British Medical Journal 290(6473):965-967, 1985.
[29] Sanchez-Craig, M. Brief didactic treatment for alcohol and drug-related problems: An
approach based on client choice. British Journal of Addiction 85(2):169-177, 1990. [30] Miller,
W.R., and Rollnick, S. Motivational Interviewing: Preparing People to Change Addictive
Behavior. New York: Guilford Press, 1991. [31] Burge, S.K.; Amodei, N.; Elkin, B.; Catala, S.;
Andrew, S.R.; Lane, P.A.; and Seale, J.P. An evaluation of two primary care interventions for
alcohol abuse among Mexican-American patients. Addiction 92(12):1705-1716, 1997. [32]
Ockene, J.K.; Quirk, M.E.; Goldberg, R.J.; Kristeller, J.L.; Donnelly, G.; Kalan, K.L.; Gould, B.;
Greene, H.L.; Harrison-Atlas, R.; Pease, J.; Pickens, S.; and Williams, J.W. A residents’ training
program for the development of smoking intervention skills. Archives of Internal Medicine
148(5):1039-1045, 1988. [33] Persson, J., and Magnusson, P.H. Early intervention in patients
with excessive consumption of alcohol: A controlled study. Alcohol 6(5):403-408, 1989. [34]
DiClemente, C.C.; Fairhurst, S.K.; Velasquez, M.M.; Prochaska, J.O.; Velicer, W.F.; and Rossi,
6/7
Wczesna diagnoza i krótka interwencja w praktyce medycznej
J.S. The process of smoking cessation: An analysis of precontemplation, contemplation, and
preparation stages of change. Journal of Consulting and Clinical Psychology 59(2):295-304,
1991. [35] Prochaska, J.O., and DiClemente, C.C. Stages and processes of self-change of
smoking: Toward an integrative model of change. Journal of Consulting and Clinical Psychology
51(3):390-395, 1983. [36] Bandura, A. Social Learning Theory. Englewood Cliffs, NJ:
Prentice-Hall, 1977. [37] DiClemente, C.C., and Hughes, S.O. Stages of change profiles in
outpatient alcoholism treatment. Journal of Substance Abuse 2(2):217-235, 1990. [38] Heather,
N.; Rollnick, S.; and Bell, A. Predictive validity of the Readiness to Change Questionnaire.
Addiction 88(12):1667-1677, 1993. [39] Rollnick, S.; Heather, N.; Gold, R.; and Hall, W.
Development of a short "readiness to change" questionnaire for use in brief, opportunistic
interventions among excessive drinkers. British Journal of Addiction 87(5):743-754, 1992. [40]
Spivak, K; Sanchez-Craig, M.; and Davila, R. Assisting problem drinkers to change on their
own: Effect of specific and non-specific advice. Addiction 89(9):1135-1142, 1994. [41] Edwards,
G.; Duckitt, A.; Oppenheimer, E.; Sheehan, M.; and Taylor, C. What happens to alcoholics?
Lancet 2(8344):269-270, 1983. [42] Project MATCH Research Group. Matching alcoholism
treatments to client heterogeneity: Project MATCH three-year drinking outcomes. Alcoholism:
Clinical and Experimental Research 22(6):1300-1311, 1998. [43] Orford, J.; Oppenheimer, E.;
and Edwards, G. Abstinence or control: The outcome for excessive drinkers two years after
consultation. Behavior Research and Therapy 14:409-418, 1976. [44] National Institute on
Alcohol Abuse and Alcoholism. Alcohol Alert No. 36, "Patient-Treatment Matching." Bethesda,
MD: the Institute, 1997.
1 Departament Rolnictwa oraz Departament Zdrowia i Opieki Społecznej Stanów
Zjednoczonych definiują umiarkowane picie jako nie więcej niż dwa drinki dziennie dla
mężczyzn i nie więcej niż jeden drink dziennie dla kobiet. Standardowy drink to 12 gramów
czystego alkoholu, co odpowiada 250 ml. piwa 5-procentowego lub gazowanego napoju
zawierającego alkohol (wine cooler), 100 ml. wina lub 25 ml. wódki [3]. (powrót)
2 Te i inne narzędzia są dostępne na internetowej stronie NIAAA: http://www.niaaa.nih.gov
7/7