rozdziały 6 - Urząd Miasta Kielce

Transkrypt

Opracowanie ekofizjograficzne miasta Kielce
Przydatność środowiska dla zagospodarowania
6. OCENA STANU ŚRODOWISKA
6.1. ZAŁOśENIA OCENY
Pierwszym etapem oceny była delimitacja i charakterystyka jednostek przyrodniczokrajobrazowych, które nastepnie stanowiły podstawowe pola oceny.
Ogółem wyznaczono 316 jednostek przyrodniczo-krajobrazowych, według kryteriów
podanych we wstępie (patrz Rozdział 1). KaŜda jednostka została scharakteryzowana
odrębnie.
Zestaw
informacji,
charakteryzujących
poszczególne
jednostki
jest
zróŜnicowany, w zaleŜności od typu uŜytkowania terenu, do jakiego jednostka została
zakwalifikowana.
Zakres charakterystyki przedstawia się następująco:
Lasy:
Ukształtowanie
terenu
Rodzaje gleb
Występowanie wód
i mokradeł
Tereny cenne dla
bytowania zwierząt
Formy ochrony
przyrody
UŜytki rolne
Sposób
uŜytkowania
Pokrycie
terenu
Ukształtowanie
terenu
Rodzaje
gleb
Występowanie
wód i
mokradeł
Tereny
cenne dla
bytowania
zwierząt
Formy
ochrony
przyrody
Tereny wód
Sposób uŜytkowania
zbiornika
Obudowa biologiczna
zbiornika
Tereny cenne dla
bytowania zwierząt
Formy ochrony przyrody
Tereny poeksploatacyjne
Pokrycie
terenu
Udział
powierzchni
biologicznie
czynnej
Ukształtowanie
terenu
Rodzaje
gleb
Występowanie
wód i mokradeł
Tereny
cenne dla
bytowania
zwierząt
Formy
ochrony
przyrody
Tereny komunikacji
Udział powierzchni biologicznie czynnej
Tereny zabudowy
Udział powierzchni
biologicznie czynnej
SG GW
Występowanie wód i
mokradeł
Kat edr a
Tereny cenne dla
występowania zwierząt
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
207
Tereny zieleni
Udział
powierzchni
biologicznie
czynnej
Ukształtowanie
Rodzaje gleb
Występowanie
wód i mokradeł
terenu
Tereny cenne
dla
występowania
zwierząt
Szczegółową charakterystykę jednostek przedstawiono w załączniku 6, gdzie
poszczególnym uwzględnianym cechom przypisano następujący zakres:
Ukształtowanie terenu
-
płaski
-
słabo nachylony
-
średnio nachylony
-
silnie nachylony
Rodzaje gleb
-
mineralne
-
organiczne
-
urbanoziemy
Występowanie wód i mokradeł
-
wody powierzchniowe
-
mokradła
-
brak
Tereny cenne dla bytowania zwierząt
-
tak
-
nie
Sposób uŜytkowania terenów rolnych
-
w uprawie
-
odłogowane i ugorowane
Sposób uŜytkowania zbiornika
-
rekreacyjny,
-
osadnik
-
nieuŜytkowany
Obudowa biologiczna zbiorników:
-
występuje
-
brak
Udział powierzchni biologicznie czynnej
-
0-25%
-
25-50%
-
50-75%
-
75-100%
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
208
Pokrycie terenów zabudowy i komunikacji
-
zabudowa niska wolnostojąca
-
zabudowa niska szeregowa i/lub bliźniacza
-
zabudowa wysoka wolnostojąca
-
zabudowa wysoka kwartałowa
-
nawierzchnie utwardzone
Sposób uŜytkowania terenów zabudowy
-
tereny zabudowy mieszkaniowej
-
tereny zabudowy usługowej
-
tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej
-
tereny zabudowy produkcyjno-usługowej
-
tereny obronności i bezpieczeństwa państwa
-
tereny komunikacji
-
park krajobrazowy
-
obszar chronionego krajobrazu
-
pomnik przyrody
-
rezerwat przyrody
-
zespół przyrodniczo-krajobrazowy
-
uŜytek ekologiczny
-
brak
Ocenę środowiska przyrodniczego przeprowadzono w nawiązaniu do postawionych
celów.
Skupiono
się
głównie
na
jakości
Ŝycia
oraz
zachowaniu
zasobów
przyrodniczych i krajobrazowych miasta. Z tego względu za zasadnicze dla określenia
uwarunkowań rozwoju uznano następujące oceny:
•
jakości i zagroŜeń środowiska przyrodniczego oraz moŜliwości ich eliminacji uwzględniono tu ocenę podatności na zanieczyszczenia wód podziemnych,
wód powierzchniowych i powietrza atmosferycznego;
•
warunków decydujących o jakości Ŝycia mieszkańców wynikających ze stanu i
zagroŜeń środowiska przyrodniczego - w podziel na ocenę jakości Ŝycia na
terenach zabudowanych i niezabudowanych;
•
stanu ochrony i uŜytkowania zasobów przyrodniczych
•
stanu
zachowania
walorów krajobrazowych
i
zmian
zachodzących
w
krajobrazie.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
209
6.2. OCENA JAKOŚCI I ZAGROśEŃ ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
ORAZ MOśLIWOŚCI ICH ELIMINACJI
Metoda oceny: ocena poprzedzona została syntezą informacji przeprowadzoną w
układzie: presja – stan – reakcja, rekomendowanym przez oecd oraz un commissionon
sustainable development.
Przedmiotem oceny PRESJI były źródła zagroŜeń i zanieczyszczeń. Tu równieŜ
odniesiono się do ich przestrzennego rozkładu.
Przedmiotem oceny STANU był poziom zanieczyszczeń poszczególnych elementów
środowiska, badany i rejestrowany w ramach monitoringu środowiska przyrodniczego
lub odrębnie prowadzonych badań. We wszystkich przypadkach, w których było to
moŜliwe, odniesiono się do informacji o przestrzennym rozkładzie analizowanych
zanieczyszczeń.
Przedmiotem oceny REAKCJI były – w zasadzie – działania i decyzje podejmowane w
celu likwidacji lub ograniczenia uciąŜliwości źródeł oraz w celu likwidacji/minimalizacji
skutków zanieczyszczeń. Przyjęto, Ŝe podstawowym dokumentem informującym o tych
działaniach i decyzjach jest program ochrony środowiska (tu: Opis Stanu środowiska
Miasta Kielce (czerwiec 2011), wraz z planami ochrony).
W przypadkach, kiedy z uwagi na brak odpowiednich informacji nie moŜna było
przeprowadzić oceny, pomijano ten jej segment. Uznać to jednocześnie naleŜy za
wskazówkę, dotyczącą potrzeby uzupełnienia stanu wiedzy. Przy ocenie stanu, w
odniesieniu do wód podziemnych przyjęto, Ŝe analizowana tu będzie podatność na
zanieczyszczenia, a nie stan zanieczyszczenia wód podziemnych (brak danych).
Z uwagi na charakter zanieczyszczeń lub/i zagroŜeń oraz zakres posiadanych
informacji, niektórych ocen nie udało się przeprowadzić w odniesieniu do jednostek
przyrodniczo-krajobrazowych.
Ocenę PRESJI przeprowadzono dokonując analizy jej istotności:
1. istotna – kilka źródeł zanieczyszczeń o znaczącym, udokumentowanym
oddziaływaniu,
2. średnia – pojedyncze źródła zanieczyszczeń, oddziaływanie niewielkie lub
potencjalne,
3. nieistotna – brak źródeł zanieczyszczeń.
W ocenie STANU przyjęto, Ŝe stan ten jest właściwy, jeśli nie zostały przekroczone
normy (standardy) określone w regulacjach prawnych (kryterium oceny). Jedynie w
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
210
przypadku stanu wód podziemnych, z uwagi na specyfikę tego elementu środowiska),
przyjęto inne załoŜenie – zamiast stanu oceniano podatność na zanieczyszczenia.
Oceny REAKCJI dokonano na podstawie analizy podjętych działań inwestycyjnych lub
planistycznych, przyjmując:
1. reakcja właściwa – problem dobrze rozpoznany, podjęte działania (rozpoczęto
wdraŜanie działań minimalizujących niekorzystne oddziaływanie)
2. reakcja dostateczna – problem dostrzeŜony, działania zaplanowane
3. brak reakcji – problem dostrzeŜony, ale brak stanowiska, jak go rozwiązać
ZANIECZYSZCZENIA WÓD PODZIEMNYCH (załącznik 6.11, 6.21 oraz ryc. 6.2.1 i
6.2.2)
PRESJA:
Ocenę presji przeprowadzono według następującej zasady kwalifikacji jednostek:
Ocena presji
Kryteria
Istotna
Kilka ognisk zanieczyszczeń na obszarze jednostki
Średnia
Pojedyncze ogniska zanieczyszczeń na obszarze jednostki
Nieistotna
Brak ognisk zanieczyszczeń na obszarze jednostki
Za potencjalną presję uwaŜa się takŜe drogi i kolej, którymi przewoŜone są w
cysternach substancje niebezpieczne dla środowiska – rejon ujęcia Kielce-Bialogon
(droga i linia kolejowa Warszawa-Kielce-Kraków).
STAN:
Z charakterystyki wód podziemnych wynika, Ŝe o zanieczyszczeniu wód podziemnych,
a ściślej mówiąc o potencjalnym zagroŜeniu zanieczyszczeniami, wnioskuje się na
podstawie specyficznych uwarunkowań hydrogeologicznych,
występujących na
obszarze miasta. Na podstawie analizy tych uwarunkowań wskazane zostały Obszary
NajwyŜszej Ochrony i Obszary Wysokiej Ochrony (patrz: rozdział 3.4). W związku z
tym, ocenę stanu wód podziemnych, a precyzyjnie – podatności na zanieczyszczenie
przeprowadzono2
1
według
następującej
zasady
kwalifikacji
jednostek:
Załącznik zawiera oceny dla kaŜdej z jednostek
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
211
ryc 6.2.1
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
212
ryc. 6.2.2.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
213
Ocena stanu
Kryteria oceny
DuŜa podatność
PołoŜenie w obrębie ONO
Średnia podatność
PołoŜenie w obrębie OWO
Brak podatności
PołoŜenie poza obszarami ochrony
REAKCJA:
Program ochrony środowiska zawiera ustalenia o bardzo ogólnym charakterze. Odnosi
się przede wszystkim do ochrony zasobów – raczej w sensie ich wielkości oraz ich
racjonalnego wykorzystania:
Cel generalny:
Ochrona
zasobów
zapotrzebowania
na
wodnych
wodę
przed
ludności
zanieczyszczeniami
i
gospodarki
z
oraz
zaspokojenie
uwzględnieniem
zasad
zrównowaŜonego rozwoju
Cele strategiczne:
•
Zwiększenie skuteczności ochrony zasobów wód podziemnych zwłaszcza GZWP
przed ich ilościową i jakościową degradacją na skutek nadmiernej eksploatacji oraz
przenikania do warstw wodonośnych zanieczyszczeń z powierzchni ziemi.
•
Zwiększenie roli edukacji ekologicznej
•
Skuteczne egzekwowanie przepisów przez jednostki organizacyjne miasta
odpowiedzialne za ochronę środowiska
W kwestii działań na rzecz poprawy jakości Plan wodny przewiduje zadania:
•
•
•
•
•
Budowę nowych ujęć wody wraz z siecią wodociągową (Doprowadzenie dla
potrzeb Kielc wód kopalnianych pochodzących z obszaru zasobów wód
podziemnych Gałęzie Bolechowice Borków z uwzględnieniem oddziaływania
górniczego ZPW Trzuskawica)
Rozgraniczanie wody pitnej i wody do instalacji przemysłowych oraz stosowanie
zamkniętych obiegów wody
Kontynuację budowy systemu kanalizacji sanitarnej, obejmującej swym zasięgiem
wszystkich mieszkańców miasta, wymiana i modernizacja istniejących sieci wodno
– kanalizacyjnych oraz kontynuacja rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków
w Sitkówce - Nowiny
Monitorowanie stanu wód podziemnych w rejonie ujęcia białogońskiego
Wykorzystanie zasobów wodnych gmin sąsiednich: Zagnańsk i Suków, Sitkówka
Nowiny, Morawica
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
214
•
Opracowywanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z
uwzględnieniem stref pośrednich ujęć (ograniczenie zabudowy w rejonie ujęć szczególnie lokalizacji przemysłu i usług)
• Opracowanie i zatwierdzenie dokumentacji dla GZWP 418 (Opracowanie
dokumentacji hydrogeologicznej dla zbiornika GZWP 418)
• Prowadzenie i aktualizacja ognisk zanieczyszczeń środowiska gruntowo –
wodnego
(W ramach niniejszego opracowania przeprowadzono kolejną
aktualizację ognisk zanieczyszczeń w oparciu o materiały przekazane przez
Zleceniodawcę)
Reakcję, zgodnie z przyjętymi kryteriami, uznać naleŜy za właściwą, choć oczywiście
nie oznacza to, Ŝe problem został całkowicie opanowany.
ZANIECZYSZCZENIA WÓD POWIERZCHNIOWYCH
PRESJA:
Za główne źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych (płynących) uznane zostały
wody opadowe, zrzucane okresowo systemem kanalizacji burzowej, a takŜe w sposób
nielegalny ścieki komunalne i przemysłowe.
STAN:
Szczegółowe kartowanie ekohydrologiczne cieków płynących w granicach Kielc w
latach 2010-2011 (Ciupa i in. 2010, 2011) wykazało duŜe zanieczyszczenie ich koryt i
den dolin. Odcinki kilku z nich stanowią w zasadzie „otwarte kanały ściekowe” (np.
Chodczy, Zofiówki, Zagórki, Bukowca). DuŜe koncentracje związków biogennych w
wodach analizowanych cieków były przyczyną m.in. zakwitów glonów (np. w Zalewie
Kieleckim), a takŜe nadmiernego wzrostu roślinności wodnej w ich korytach i w strefie
przybrzeŜnej (Czerwik-Marcinkowska 2008). Badania fizyko-chemiczne wód wykonane
w strefie plaŜy i przystani Zalewu Kieleckiego w styczniu 2011 r., wykazały tu
przekroczenia kilku wskaźników m.in. paciorkowców kałowych (enterokoków) i bakterii
z grupy Coli, w tym typu kałowego.
W 2010 w Kielcach lub w bezpośrednim ich sąsiedztwie wyodrębniono 4 JCW po
przekroje
pomiarowo-kontrolne:
Chodcza
–
Zastawie
(JCW
Chodcza
–
PLRW20006216452; stan ekologiczny umiarkowany; stan chemiczny – nie badany),
Silnica – Białogon (JCW Silnica PLRW20006216488; stan ekologiczny – nie badany;
stan
chemiczny
–
dobry),
Sufraganiec
–
Podgórze
(JCW
Sufraganiec
PLRW200062164869; stan ekologiczny i chemiczny – nie badany), Bobrza –
Radkowice (JCW Bobrza od Ciemnicy do ujścia PLRW200082164899; stan i potencjał
ekologiczny umiarkowany; stan chemiczny – dobry) (Ciupa i in. 2011b).
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
215
REAKCJA:
W Planie Wodnym przygotowanym do Programu Ochrony Środowiska 2010 zwraca się
uwagę na następujące cele strategiczne::
•
Uporządkowanie gospodarki wodami opadowymi i ochrona wód powierzchniowych
•
Skuteczne egzekwowanie przepisów przez jednostki organizacyjne miasta
odpowiedzialne za ochronę środowiska
•
Zwiększenie roli edukacji ekologicznej
ZADANIA:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Budowa nowych czyszczalni wód deszczowych
Stworzenie programu rozbudowy i modernizacji sieci wod. – kan.
Budowę kanalizacji deszczowej wraz ze zbiornikami retencyjnymi i oczyszczalniami
wód opadowych oraz wymiana i modernizacja istniejącej sieci kanalizacji
deszczowej (zadanie takie jak budowa i rozbudowa kanalizacji deszczowej – są
integralnymi częściami inwestycji drogowych oraz rewitalizacyjnych zabudowy
miejskiej)
Rozbudowa systemu kanalizacji deszczowej ze szczególnym uwzględnieniem
terenów nowo zabudowanych
Kontynuacja budowy systemu kanalizacji sanitarnej, obejmującej swym zasięgiem
wszystkich mieszkańców miasta, wymiana i modernizacja istniejących sieci wodno
– kanalizacyjnych oraz kontynuacja rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków
w Sitkówce - Nowiny
Zaprojektowanie i wdroŜenie systemu monitoringu sieci kanalizacji deszczowej
(Ekspertyza w zakresie oceny stanu, zagroŜeń i ochrony środowiska wód
płynących w niekontrolowanej zlewni cieku Chodcza na tle katastrów w granicach
miasta Kielce)
Podnoszenie świadomości społecznej, dotyczącej konieczności racjonalnego
wykorzystania zasobów wodnych i odpowiedniego gospodarowania ściekami
Ograniczanie spływu powierzchniowego - zwiększanie powierzchni biologicznie
czynnej poprzez wprowadzanie opłat za korzystanie z miejskiej kanalizacji
deszczowej
Prowadzenie i aktualizacja ognisk zanieczyszczeń środowiska gruntowo –
wodnego
ochrony środowiska wód płynących w niekontrolowanej zlewni cieku Chodcza na
tle katastrów w granicach miasta Kielce)
Reakcję, zgodnie z przyjętymi kryteriami, uznać naleŜy za właściwą.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
216
ZANIECZYSZCZENIA GLEB
PRESJA:
Na terenie miasta występują ogniska punktowe i wielkoprzestrzenne obszary związane
z zanieczyszczeniem gleb produktami ropopochodnymi – tereny stacji paliw i baz
magazynowych oraz tereny poeksploatacyjne związane z dawną działalnością
górniczą.
STAN:
Dotychczasowe badania stanu zanieczyszczenia gleb uznano za niepełne i
wykazujące brak spójności (patrz: charakterystyka gleb). Dane z 1995 roku wskazują
na
podwyŜszone
zawartości
metali
cięŜkich
na
terenie
miasta.
Z
badań
przeprowadzonych w 2006 r. wynika, Ŝe koncentracja metali w powierzchniowej
warstwie gleb Kielc mieści się w granicach zawartości dopuszczalnych. Niewielkie i
lokalne przekroczenia zawartości Zn (maksymalnie do 297 mg/kg) i Pb (maksymalnie
do 144 mg/kg) stwierdzono wzdłuŜ tras komunikacyjnych. Badania gleboznawcze
przeprowadzone w 2007r. potwierdzają niewielki, lokalny wzrost zawartości ołowiu i
cynku. Zawartości radionuklidów naturalnych uranu, toru i potasu nie odbiegają od
wartości stwierdzanych na terenie Polski i nie stwarzają Ŝadnego zagroŜenia
radiologicznego. Mimo lokalnie występujących podwyŜszonych stęŜeń radonu nie ma
podstaw prawnych do wyznaczenia takich obszarów jako zanieczyszczonych.
REAKCJA:
Cele strategiczne zawarte w Planie ochrony przyrody i krajobrazu do Planu Ochrony
Środowiska 2010 przewiduje się w zakresie ochrony gleb następujące zadania:
•
Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych zgodnie z decyzjami
•
Prowadzenie rejestru terenów zdegradowanych
•
Inwentaryzację powierzchni gruntów uszczelnionych i analizę moŜliwości ich
wymiany na grunty przepuszczalne lub częściowo przepuszczalne
•
Reglamentacja zuŜycia soli w akcjach zimowego utrzymania dróg i edukacja
mieszkańców w moŜliwościach stosowania innych środków (przedsięwzięcie
Badania wpływu substancji stosowanych do odladzania jezdni tj. chlorku wapnia,
chlorku magnezu i chlorku sodu na drzewa rosnące wzdłuŜ wybranych ulic miasta
Kielce)
Zaplanowane przedsięwzięcia w zakresie ochrony gleb dotyczą tylko zakresu
ostatniego z wymienionych zadań
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
217
ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZE ATMOSFERYCZNEGO (załącznik 6.1,6.2 oraz
ryc. 6.2.3, 6.2.4, 6.2.5, 6.2.6)
PRESJA:
Na terenie miasta znajdują się liczne źródła zanieczyszczeń powietrza, część z nich, to
tzw. niskie emitory, stanowiące największe zagroŜenie w skali lokalnej. Ocena presji
została przeprowadzona według następującej zasady kwalifikacji jednostek:
Ocena presji
Kryteria oceny
Istotna
Liczne źródła emisji niskiej
Średnia
Pojedyncze źródła emisji niskiej
Nieistotna
Brak źródeł emisji niskiej
STAN:
Ostatnia całościowa analiza rozkładu zanieczyszczeń została prowadzona w 2010 r. ,
w ramach sporządzania Programu ochrony powietrza dla stref województwa
świętokrzyskiego 2011 Na podstawie tej analizy przeprowadzono ocenę stanu według
następującej zasady kwalifikacji jednostek:
Ocena stanu
Kryteria oceny
Niewłaściwy
Przekroczenie obowiązujących standardów jakości
Właściwy
Brak przekroczenia obowiązujących standardów jakości
REAKCJA:
Na podstawie Planu ochrony atmosfery i klimatu miasta z 2010 roku oraz Programu
ochrony powietrza dla województwa Świętokrzyskiego 2011.
Cel Generalny: Stworzenie warunków do zapewnienia mieszkańcom Kielc
zdrowego klimatu i przyjemnego otoczenia
•
Przywrócenie standardów jakości powietrza
•
DąŜenie do zapewnienia zrównowaŜonego wykorzystania energii w
budownictwie
Kształtowanie zdrowego i przyjemnego otoczenia w przestrzeni publicznej
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
218
ryc. 6.2.3
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
219
ryc. 6.2.4.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
220
Cele strategiczne:
•
•
•
•
•
Uporządkowanie i "odświeŜenie" struktury miejskiej w centralnych częściach
miasta.
Wykonanie, zgodnie z „Projektem załoŜeń do planu zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Kielce” modernizacji miejskiej
sieci ciepłowniczej oraz jej rozbudowa;
Inwentaryzacja źródeł zanieczyszczeń – w tym emisji niskiej i prowadzenie
oceny ich wpływu na stan klimatu miasta
Redukcja zanieczyszczeń komunikacyjnych (zadanie: W związku ze znacznym
udziałem emisji komunikacyjnej (liniowej) w koncentracjach pyłu PM10:
aktywna działalność władz wojewódzkich i miejskich w sprawie budowy
obwodnic i autostrad;)
Termomodernizacja budynków w celu zmniejszenia zuŜycia energii cieplnej,
Cele te wskazują na potrzebę pełniejszego rozpoznania stanu higieny atmosfery.
Jednak, zgodnie z zasadą likwidacji zanieczyszczeń u źródła, Program koncentruje się
na eliminowaniu źródeł zanieczyszczeń. Podobny zakres działań rekomenduje,
opracowany w 2011 r. Program ochrony powietrza dla stref województwa
świętokrzyskiego 3. W programie tym za priorytetowe uznano likwidację źródeł tzw.
„niskiej emisji”, szczególnie poprzez modernizację
termomodernizacji
budynków.
Ze
względu
na
sieci ciepłowniczej oraz
ponadnormatywne
stęŜenia
benzo(a)piranu, plan ochrony atmosfery i klimatu miasta oprócz budowy obwodnic czy
reorganizacji struktury komunikacyjnej wewnątrz miasta, powinien w zadaniach Planu
wyraźniej zwrócić uwagę na ograniczenie emisji spalin pojazdów poruszających się w
ramach miasta, z moŜliwością ograniczania dostępu dla pojazdów współcześnie nie
spełniających norm emisji spalin. Takim zapisem w Programie jest promowanie
rozwoju rozwiązań w zakresie komunikacji zbiorowej i ograniczania komunikacji
indywidualnej. Reakcję, zgodnie z przyjętymi kryteriami, uznać naleŜy za dostateczną.
ZAGROśENIA PRZEKROCZENIAMI NORM HAŁASU (załacznik 6.1, 6.2, ryc. 6.2.5)
PRESJA:
Źródłem zagroŜenia ponadnormatywnym hałasem jest przede wszystkim transport
drogowy i kolejowy oraz w niewielkim stopniu zakłady przemysłowe (Fabryka ŁoŜysk
Tocznych NSK, Zakład Produkcji
Świec Zapłonowych „Iskra” zakłady pracujące w
porze nocnej: piekarnie, zakłady poligraficzne) oraz duŜe centra handlowe ( „Galeria
Echo”, „REAL”i inne).
STAN:
3
Opracowanie to wykonało: ATMOTERM S.A.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
221
Od 2012 roku miasto posiada kompletną mapę akustyczną4 (emisja, imisja,
przekroczenia, wraŜliwość hałasowa obszarów). Na tej podstawie moŜliwa jest pełna
identyfikacja
obszarów
zagroŜonych
ponadnormatywnym
hałasem,
zgodnie
z
Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
Ocena stanu
Kryteria oceny
występuje
Przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu
nie występuje
Brak przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu
REAKCJA:
Z chwilą wykonywania aktualizacji niniejszego opracowania nie istnieje Program
Ochrony przed Hałasem, którego wykonanie planuje się w najbliŜszym czasie. Część
informacji na temat celów i zadań związanych z ochroną przed hałasem zostały
zawarte w Planie ochrony atmosfery i klimatu miasta z 2010 roku, gdzie wskazuje się
następujące cele:
•
•
•
Ograniczenie emitowanego hałasu komunikacyjnego róŜnego rodzaju metodami i
sposobami, a w tym wyciszające nawierzchnie ,realizacja barier dźwiękochłonnych
(ekrany, zieleń osłonowa, zabudowa osłonowa itp.) do poziomu obowiązujących
standardów uwzględniające zasadność i moŜliwość zlokalizowania w otoczeniu źródeł
hałasu ekranów akustycznych.
DąŜenie do przywrócenia i utrzymania standardów jakości klimatu akustycznego
Ograniczenie uciąŜliwości akustycznej w trakcie odbywających się masowych imprez
rozrywkowych w Kielcach.
Z chwilą wykonywania aktualizacji niniejszego opracowania nie istnieje Program
Ochrony przed Hałasem, którego wykonanie planuje się w najbliŜszym czasie. Ze
względu na zmianę rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w
środowisku na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 października
2012 roku (Dz.U. z 2012 poz. 1109 z dnia 8 października 2012 r.), stan rozpoznania
zagroŜenia i moŜliwości jego eliminacji przy uŜyciu instrumentów znajdujących się w
posiadaniu Władz Miasta, naleŜy uznać za niewystarczający. Po wykonaniu aktualizacji
mapy akustycznej, następnym etapem powinno być opracowanie programu ochrony
środowiska przed hałasem dla Kielc. Mapa 6.2.5. prezentuje stan zagroŜenia
przekroczeniami norm hałasu według istniejącej mapy przekroczeń norm hałasu
(EKKOM 2012), wykonanej według Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14
czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U.
Nr 120, poz. 826), a zatem będzie wymagała weryfikacji po aktualizacji map
akustycznych dla Kielc.
4
Opracowanie to wykonało: EKKOM Sp. z o.o.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
222
6.2.5
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
223
POTENCJALNE LINIOWE ZAGROśENIA PROMIENIOWANIEM
ELEKTROMAGNETYCZNYM (załacznik 6.1, 6.2, ryc. 6.2.6)
PRESJA:
Ze względu na potrzebę przesyłu energii elektrycznej na większe odległości, w
wytwarzanym przez te linie paśmie częstotliwości największe oddziaływanie występuje
od napowietrznych sieci energetycznych. Prawo ochrony środowiska w art. 121
określiło zasady ochrony przed polami elektromagnetycznymi, ponadto art. 123 ww.
ustawy
zobowiązuje
WIOŚ
do
prowadzenia
okresowych
badań
pól
elektromagnetycznych w środowisku oraz rejestru zawierającego informację o
terenach,
na
promieniowania
których
stwierdzono
elektromagnetycznego
przekroczenia.
Wartości
są
rozporządzeniu
podane
w
dopuszczalne
Ministra
Środowiska z dnia 30 października 2003 r. (Dz. U. 192, poz. 1883) w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów
kontroli dotrzymania tych poziomów. Obecność linii energetycznych moŜna traktować
jako potencjalne źródło zagroŜenia promieniowaniem elektromagnetycznym, o ile
respektowane są zapisy dotyczące odległości wskazanych w Zarządzeniu Ministra
Górnictwa i Energetyki z dnia 28 stycznia 1985 r. w sprawie szczególnych wytycznych
projektowania i eksploatacji urządzeń elektromagnetycznych (M.P. nr 3, poz. 24 z 1985
r.). Przeprowadzone w latach 2009-2011 pomiary5 nie wykazały, aby w miejscach
dostępnych
dla
ludności
wystąpiły
przekroczenia
poziomów
dopuszczalnych
promieniowania elektromagentycznego. TakŜe w rejestrze prowadzonym na podstawie
kontroli i wykonanych pomiarów (takŜe przez zarządzających instalacjami) przez
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska nie stwierdza się obszarów, na
których występują przekroczenia.
STAN
Miasto Kielce w energię elektryczną zasilane jest z dwóch Głównych Punktów
Zasilania (GPZ). Stacja GPZ Piaski 220/110kV zlokalizowana jest w północnej części
miasta, natomiast druga stacja GPZ Radkowice 220/110kV znajduje się poza
granicami miasta w miejscowości Radkowice. W tym paśmie częstotliwości największe
oddziaływanie występuje od napowietrznych sieci energetycznych. W Kielcach nie
planuje się budowy nowych linii napowietrznych wysokiego napięcia oprócz linii 220kV
łączącą stację GPZ Piaski ze stacją GPZ Radkowice. Szczegółowe dane na temat
sieci energetycznej znajdują się w dokumencie „ZałoŜenia do planu zaopatrzenia w
5
Wyniki pomiarów PEM za rok 2011, 2010 i 2009 wykonanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska w Kielcach
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
224
ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe miasta Kielce” , które zostało z
aktualizowane uchwałą Rady Miasta Nr XVI/341/2011.
Ocena stanu
Kryteria oceny
występuje
występują potencjalne liniowe zagroŜenia elektromagnetyczne
nie występuje
brak potencjalnych liniowych zagroŜeń elektromagnetycznych
REAKCJA:
Nie stosuje się szczególnych działań zmierzających do rozwiązania obecności
potencjalnych liniowych zagroŜeń elektromagnetycznych. Brak zapisów na ten temat w
planie ochrony atmosfery i klimatu miasta jest podyktowane brakiem uciąŜliwości sieci
wysokiego napięcia o ile właściwie jest prowadzony nadzór nad wydawanymi
decyzjami o lokalizacji zabudowy względem takich obiektów oraz prowadzony jest
nadzór nad poprawnością działania sieci energetycznych przez administratorów. Mimo
nie wykazywania Ŝadnych dodatkowych działań w planach dotyczących ochrony
środowiska przed promieniowaniem elektromagnetycznym, warto uwzględnić w
przyszłości brak występowania znaczących zagroŜeń dla środowiska w przypadku
prowadzenia kabli wysokiego napięcia pod powierzchnią gruntu.
PODSUMOWANIE:
Podsumowując, przeprowadzone oceny cząstkowe, naleŜy stwierdzić, Ŝe stan
zanieczyszczeń poszczególnych elementów środowiska jest rozpoznany wyrywkowo
(np zanieczyszczenia na podstawie bioindykacji, zagadnienie promieniotwórczości,
występowanie ognisk zanieczyszczeń). Wyraźnie ujawnia się brak odpowiednio
zaprojektowanego, konsekwentnie prowadzonego monitoringu. Utrudnia to śledzenie
tendencji (część danych jest nieporównywalna) oraz określenie przestrzennego
zasięgu występowania zagroŜeń. Lepiej rozpoznana jest presja, choć Władze Miasta w
ograniczonym stopniu mogą oddziaływać na likwidację zanieczyszczeń u źródła,
poniewaŜ większość kompetencji w tym zakresie znajduje się w gestii Marszałka
Województwa oraz Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.
Za istotny postęp
względem stanu z 2009 roku naleŜy uznać opracowanie mapy akustycznej miasta z
moŜliwością jej wykorzystania do wykonania Programu Ochrony Przed Hałasem oraz
wykonanie
niezaleŜnych
ekspertyz
w
zakresie
zanieczyszczeń
powietrza
atmosferycznego.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
225
6.2.6
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
226
6.3 OCENA WARUNKÓW DECYDUJĄCYCH O JAKOŚCI śYCIA
MIESZKAŃCÓW, WYNIKAJĄCYCH ZE STANU I ZAGROśEŃ ŚRODOWISKA
PRZYRODNICZEGO
Metoda oceny: ocena zostanie przeprowadzona odrębnie: (1) dla terenów zabudowy
mieszkaniowej i terenów usług publicznych oraz (2) dla terenów niezabudowanych,
charakteryzujących się tzw. potencjałem osadniczym tj. np. niezalesionych. Podział ten
wynika z konieczności uwzględnienia nieco innego zestawu kryteriów. Przy
przeprowadzeniu oceny wykorzystane zostaną wyniki oceny jakości środowiska.
OCENA JAKOŚCI śYCIA NA TERENACH ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ I
TERENACH USŁUG PUBLICZNYCH (Załącznik 6 oraz ryc. 6.3.1)
Ocenę przeprowadzono według następującej zasady kwalifikacji jednostek:
Ocena
Stan gwarantujący bardzo dobrą
jakość Ŝycia
Stan gwarantujący względnie dobrą
jakość Ŝycia
Stan wymagający aktywnych działań
na rzecz poprawy jakości Ŝycia
Kryteria
Brak przekroczenia norm zanieczyszczeń
Ponad 50 % udziału terenów biologicznie czynnych
Brak ekspozycji na klęski Ŝywiołowe w tym zagroŜenie powodzią
25 % - 50% udziału terenów biologicznie czynnych
Brak ekspozycji na klęski Ŝywiołowe w tym zagroŜenie powodzią
PoniŜej 25 % udziału terenów biologicznie czynnych
i / lub
Ekspozycja na klęski Ŝywiołowe w tym zagroŜenie powodzią
Przeprowadzona ocena uprawnia do stwierdzenia, Ŝe na terenach istniejącej
zabudowy, zwłaszcza w centralnej części miasta przewaŜają jednostki przyrodniczokrajobrazowe
ocenione
jako
niekorzystne
z
punktu
widzenia
jakości
Ŝycia
mieszkańców. Czynnikiem decydującym jest tu ekspozycja na klęski Ŝywiołowe, która
w Kielcach dotyczy głownie zagroŜenia powodzią, a takŜe niski udział terenów
biologicznie czynnych oraz występowanie zanieczyszczenia powietrza, zwłaszcza w
postaci pyłu zawieszonego (PM10).
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
227
ryc. 6.3.1
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
228
OCENA JAKOŚCI śYCIA DLA TERENÓW NIEZABUDOWANYCH,
CHARAKTERYZUJĄCYCH SIĘ TZW. POTENCJAŁEM OSADNICZYM
(Załącznik 6.1, 6.2, ryc. i 6.3.2)
Ocenę przeprowadzono według następującej zasady kwalifikacji jednostek:
Ocena
Obszar, na którym moŜliwe jest
zapewnienie bardzo dobrej jakości
Ŝycia
Obszar, na którym moŜliwe jest
zapewnienie względnie dobrej
jakości Ŝycia
Obszar, na którym naleŜy ograniczyć
sytuowanie zabudowy mieszkaniowej
i usług publicznych
Kryteria
Topoklimat uznany za bardzo korzystny i korzystny.
Brak ekspozycji na klęski Ŝywiołowe
Topoklimat uznany za korzystny i przeciętny.
Brak ekspozycji na klęski Ŝywiołowe
Topoklimat uznany za niekorzystny w tym przekroczenia norm
zanieczyszczeń oraz ze względu na moŜliwość stagnowania
chłodnego powietrza)
i / lub
Ekspozycja na klęski Ŝywiołowe
Na podstawie przeprowadzonej oceny moŜna stwierdzić, Ŝe najkorzystniejsze – z
punktu widzenia jakości Ŝycia – warunki do zabudowy występują we wschodniej części
miasta (rejon Dąbrowy, Nowego Folwarku, Ostrogórki, Bukówki i Domaszowic - z
wyjątkiem doliny Lubrzanki). PrzewaŜają tu jednostki przyrodniczo-krajobrazowe, w
obrębie których moŜna zapewnić bardzo korzystne i korzystne warunki Ŝycia dla
przyszłych mieszkańców.
W części zachodniej przewaŜają jednostki o warunkach niekorzystnych. Jest to
związane z ich połoŜeniem w dolinach Bobrzy i Silnicy, a takŜe w rejonie Dalni i
Grabiny Pojawiają się tu jednak takŜe jednostki (rejon Niewachlowa I, Pietraszek i
Zalesia) ocenione jako bardzo korzystne i korzystne
Część południowa miasta charakteryzuje się w przewadze występowaniem jednostek
ocenionych jako bardzo dobre i dobre dla tworzenia właściwych warunków Ŝycia (rejon
Posłowic i Dymin).
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
229
ryc. 6.3.2
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
230
6.4 OCENA STANU OCHRONY I UśYTKOWANIA ZASOBÓW
PRZYRODNICZYCH
Metoda oceny: ocenę tą przeprowadzono w podziale na zasoby przyrodnicze, które
mają charakter dziedzictwa przyrodniczego i w związku z tym powinny być skutecznie
chronione oraz zasoby, które stanowią podstawę rozwoju funkcji gospodarczych lub / i
są niezbędne dla zaspokojenia potrzeb człowieka i w związku z tym powinny być
racjonalnie uŜytkowane.
OCENA STANU OCHRONY ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH (Załącznik 6.1, 6.2 oraz
ryc. 6.4.1)
Zasoby przyrodnicze niewykorzystywane przez człowieka do celów gospodarczych
zostały zanalizowane w nawiązaniu do pojęcia walorów przyrodniczych.
Termin walory przyrodnicze odnosi się do cech środowiska abiotycznego i /lub
biotycznego, które posiadają znaczenie dla społeczeństwa, ale nie wiąŜą się z
bezpośrednią eksploatacją gospodarczą tych elementów. Zwykle walory przyrodnicze
są lub powinny być chronione ze względów: naukowych, dydaktycznych oraz uwagi na
to, Ŝe stanowią element dziedzictwa przyrodniczego (kraju, regionu, miasta).
Do podstawowych zasobów „nieuŜytkowych” - walorów środowiska przyrodniczego
obszaru objętego opracowaniem naleŜą:
•
obszary chronione – park krajobrazowy, obszary chronionego krajobrazu,
rezerwat, uŜytek ekologiczny;
•
obszary występowania cennych zbiorowisk roślinnych;
•
obszary występowania cennych siedlisk ze względu na występowanie dziko
Ŝyjącej fauny;
•
obszary występowania gruntów organicznych sprzyjających procesowi retencji.
Dla obszarów objętych ochroną prawną podstawowym kryterium oceny stanu ochrony
tych walorów jest stopień zgodności zasad ochrony - w tym wynikającej z formalnego
statusu obszaru, chronionego przepisami Ustawy o ochronie przyrody
2004 -
z
obecnym sposobem uŜytkowania i zagospodarowania obszaru. MoŜna zatem określić
następujące sytuacje:
•
wspomniane wyŜej zasoby zostały juŜ objęte ochroną prawną, a formę i
sposób zagospodarowania i uŜytkowania obszaru moŜna uznać za właściwy z
punktu widzenia charakteru chronionych walorów,
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
231
ryc. 6.4.1
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
232
•
zasoby zostały objęte ochroną prawną, ale pojawiają się symptomy jej
niewłaściwego zagospodarowania i uŜytkowania obszaru (nie zgodnego z
zasadami ochrony),
Wśród pozostałych obszarów - nie objętych ochroną prawną moŜna wyróŜnić takie,
gdzie walory przyrodnicze w przedstawionym zakresie będą występowały oraz tereny
pozbawione walorów przyrodniczych o większym znaczeniu.
Ocenę ochrony walorów przyrodniczych przeprowadzono według następującej zasady
kwalifikacji jednostek:
Ocena
Kryteria
ochrona
właściwa
ochrona
nieskuteczna
brak ochrony
nie dotyczy
ochrona prawna obszarowa: park krajobrazowy, obszary chronionego krajobrazu,
rezerwaty przyrody - zasady zagospodarowania i uŜytkowania terenu są zgodne z
wymogami ochrony przyrody
ochrona prawna obszarowa: park krajobrazowy, obszary chronionego krajobrazu,
rezerwaty przyrody - zasady zagospodarowania i uŜytkowania terenu są niezgodne z
wymogami ochrony przyrody, a zasoby ulegają przekształceniom (np. fizjonomia
krajobrazu, rzeźba terenu)
brak ochrony prawnej, ale na terenie jednostek występują istotne walory przyrodnicze
wpływające na ograniczenia w zagospodarowaniu
tereny pozbawione walorów środowiska, nie objęte ochroną prawną
Jednostki nie objęte przeprowadzaną tu oceną nie posiadają udokumentowanych
walorów przyrodniczych. Stanowią zatem zasób uŜytkowy – do zagospodarowania, bez
konieczności uwzględniania dodatkowych ograniczeń związanych z ochroną przyrody.
Nie znaczy to oczywiście, Ŝe nie wystąpią tu inne ograniczenia i uwarunkowania
zagospodarowania tego zasobu.
W wyniku przeprowadzonej oceny stwierdzono, Ŝe nas pewnych fragmentach ochrona
ta jest nieskuteczna, dotyczy to jednostek połoŜonych w zachodniej części miasta – są
to: A7, A22, A24, A38, A 36, A66a, A87, A96, A97, A102, A121, A124, A125, w części
środkowej: BB8, B9, B23, B32, B33, B69, B86, oraz we wschodniej części Kielc: C4,
C26, C27, C66, C68. Występują tu negatywne zjawiska przyczyniające się do
pogorszenia warunków środowiska oraz sposób uŜytkowania niezgodny z zakazami i
nakazami właściwymi dla tych form ochrony. Dotyczy to przede wszystkim
występowania
nielegalnych
torów
crosowych
i
innych
form
uŜytkowania
przyczyniających się rozwoju do procesów erozyjnych i degradacji pokrycia terenu,
wkraczania nowo powstającej zabudowy zwykle zbyt blisko cieków (poniŜej strefy 100m
w odległości od koryta).
Jednostki cenne ze względu na walory przyrodnicze, a nie objęte jeszcze ochroną (brak
ochrony) obejmują tereny cenne dla dziko Ŝyjącej fauny oraz obszar występowania
rzadkich gatunków roślin i/lub zbiorowisk roślinnych związany z obecnością cennych
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
233
siedlisk przyrodniczych (w nawiązaniu do Dyrektywy Siedliskowej). Jest to jednak tylko
fragment jednostki B16 (w części zachodniej) oraz B79, B83, B84 i B105.
OCENA UśYTKOWANIA ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH (załącznik 6.1, 6.2
oraz ryc. 6.4.2)
Metoda oceny: ocena uŜytkowania zasobów przyrodniczych związana jest z
koncepcją potencjału krajobrazu, a zatem zasobów słuŜących zaspokojeniu potrzeb
człowieka.
Wśród metod oceny potencjałów krajobrazowych najczęściej wykorzystywane są
(Kistowski, 1997 za Haase i Przewoźniakiem): potencjał produktywności biotycznej,
potencjał
wodny,
potencjał
(samoregulacyjno-
samooczyszczania,
odpornościowy),
surowcowy,
potencjał
regulacji
potencjał
biotycznej
rozwoju
systemu
osadniczego, potencjał rekreacyjny (ruchu turystycznego).
W ocenie uŜytkowania zasobów przyrodniczych Kielc nie wszystkie z w/w potencjałów
były traktowane równowaŜnie, a cześć z nich była przedmiotem innych ocen.
Ocena potencjału produktywności biotycznej (rolniczej), jak równieŜ surowcowego dla
obszaru
miejskiego
nie
mają
większego
znaczenia,
gdyŜ
dla
tych
form
zagospodarowania nie upatruje się rozwoju w granicach miasta.
Potencjał samooczyszczania oraz regulacji biotycznej uwzględniono w analizie
funkcjonowania przyrodniczego, a docelowo w systemie przyrodniczym miasta.
Natomiast potencjał wodny odnosi się do zasobów wód podziemnych i wydajności
źródeł – omówiony został w rozdziale odnoszącym się do hydrogeologii, a takŜe przy
ocenie zagroŜeń środowiskowych.
Potencjał rozwoju systemu osadniczego został uwzględniony w ocenie jakości Ŝycia, a
takŜe w ocenie końcowej wskazującej przydatność określonych jednostek do pełnienia
róŜnych funkcji w tym zabudowy mieszkaniowej, usługowej etc.
W związku z powyŜszym, w niniejszej ocenie uŜytkowania zasobów przyrodniczych,
skupiono się na ocenie potencjału turystycznego i rekreacyjnego. Celem tej oceny
było wskazanie, które spośród terenów jeszcze niezurbanizowanych cechują się
istotnymi walorami przyrodniczymi przydatnymi do róŜnych form rekreacji i turystyki.
Skupiono się na terenach otwartych i walorach przyrodniczych z tego względu, Ŝe
wraz z rozwojem obszarów zurbanizowanych, w granicach miasta, drastycznie
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
234
zmniejsza się udział tego rodzaju obszarów, a w konsekwencji dostępność do róŜnych
form wypoczynku na wolnym powietrzu.
Wśród kryteriów oceny uŜytkowania tego potencjału w pierwszym etapie wskazano
jednostki cechujące się potencjałem rekreacyjnym w układzie hierarchicznym.
Wskazano obszary:
•
o najwyŜszych walorach do rekreacji i turystyki – o znaczeniu krajowym oraz
regionalnym, za które przyjęto na terenie miasta unikalne walory geologiczne
obserwowane w kamieniołomach a takŜe rozległe obszary poeksploatacyjne
ukazujące historię górnictwa na terenie miasta;
•
o wysokich walorach rekreacyjnych – o znaczeniu ponadlokalnym ogólnomiejskim, za
które przyjęto obszary parków, zbiorników wodnych
wykorzystywanych rekreacyjnie, kompleksów leśnych, oraz tereny pokryte
trwałą pokrywą roślinną z urozmaiconą rzeźbą terenu, jednak tylko w
przypadku gdy stanowiły one fragment większego kompleksu leśnego lub
ekosystemów murawowych. Dotyczyło to obszarów istotnych do rekreacji w
skali całego miasta;
•
o wysokich walorach rekreacyjnych - o znaczeniu miejscowym, za które
przyjęto pozostałe obszary leśne (na terenach o nie urozmaiconej rzeźbie
terenu) oraz pokryte trwałą pokrywą roślinną w tym zieleńce, ogrody działkowe
i zbiorniki wodne, a ponadto doliny niewielkich cieków z zadrzewieniami –
istotą wskazania tej kategorii było uwzględnienie obszarów istotnych dla
rekreacji w skali miejscowej, waŜnych z punktu widzenia wypoczynku
codziennego mieszkańców poszczególnych części Kielc.
•
tereny niskich walorach rekreacyjnych
Druga część oceny polegała na wskazaniu, które z terenów wykazujących potencjał
rekreacyjny są obecnie wykorzystywane.
PoniewaŜ
na uŜytkowanie zasobu
rekreacyjnego wpływa jego dostępność, ten czynnik równieŜ został uwzględniony w
ocenie. Za generalnie dobry dostęp przyjęto sytuacje, gdy w jednostkach o wysokich
walorach rekreacyjnych i turystycznych występują szlaki turystyczne i/lub
trasy
spacerowe, a ich stan nie ogranicza dostępu dla ludzi niepełnosprawnych i o
ograniczonej sprawności np. osób starszych, małych dzieci etc. Ograniczenie dostępu
wskazano gdy wynikało to z (1) cech środowiska przyrodniczego – np. silnie
nachylone stoki, podmokłości lub (2) cech pozaprzyrodniczych, np. do ogrodów
działkowych dostęp jest limitowany dla wybranych grup uŜytkowników tych ogródków.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
235
Jak wspomniano, występowanie szlaków turystycznych nie jest równoznaczne z
dostępem dla wszystkich grup uŜytkowników. W Kielcach szlaki turystyczne to szlaki
górskie, część z nich jest trudna, a na niektórych odcinkach niemoŜliwa do pokonania
dla osób o ograniczonej sprawności, obecnie szlaki te nie posiadają elementów
infrastruktury likwidującej tego typu ograniczenia. Dlatego jednostki takie mimo
wysokiego potencjału turystyczno-rekreacyjnego zakwalifikowano do grupy terenów
uŜytkowanych z ograniczeniami. Ograniczenia wynikające z cech przyrodniczych
mogą takŜe powodować dostęp limitowany dla wszystkich grup uŜytkowników, np.
takimi terenami są mokradła nie dostosowane do ich rekreacyjnego wykorzystania
(brak kładek, pomostów).
W efekcie wskazano wśród obszarów ze wskazanymi zasobami turystyczno –
rekreacyjnymi:
tereny uŜytkowane turystyczno –rekreacyjnie z dostępem bez ograniczeń – dostępne
dla wszystkich mieszkańców oraz odwiedzających z infrastrukturą wypoczynkową
zapewniającą swobodne przemieszczanie się róŜnych grup uŜytkowników z uwagi na
wiek i stan zdrowia;
tereny uŜytkowane turystyczno – rekreacyjnie z ograniczeniami dostępu - głównie
barierami fizycznymi dla odwiedzających (m.in. zbyt strome ścieŜki, zbyt podmokłe
tereny bez odpowiednich pomostów, ogrody działkowe o ograniczonym dostępie)
Ocenę uŜytkowania zasobów dla turystyki i rekreacji przeprowadzono według
następującej zasady kwalifikacji jednostek:
Ocena
Kryteria
Zasoby rekreacyjne uŜytkowane
Zasoby
rekreacyjne
uŜytkowane bez
ograniczeń
Zasoby
rekreacyjne
uŜytkowane z
ograniczeniami
Zasoby
rekreacyjne
nieuŜytkowane
potencjalnie z
dostępem bez
ograniczeń
SG GW
Zasoby o znaczeniu
Zasoby o znaczeniu
krajowym i regionalnym
ogólnomiejskim
nielimitowany dostęp
wynikający z warunków wynikający z warunków
środowiska
środowiska
Zasoby o znaczeniu
miejscowym
wynikający z warunków
środowiska lub/i
przynaleŜności do
organizacji (PZD)
limitowany dostęp
limitowany dostęp
limitowany dostęp
wynikającym z warunków
środowiska (silnie
środowiska (silnie nachylone środowiska (silnie
nachylone zbocza,
zbocza, tereny podmokłe)
nachylone zbocza, tereny
tereny podmokłe)
podmokłe)
Zasoby rekreacyjne nieuŜytkowane
środowiska
środowiska
środowiska
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
236
Zasoby
rekreacyjne
nieuŜytkowane
potencjalnie z
ograniczeniami
limitowany dostęp
środowiska (silnie
nachylone zbocza,
tereny podmokłe)
limitowany dostęp
środowiska (silnie nachylone
zbocza, tereny podmokłe)
limitowany dostęp
środowiska (silnie
nachylone zbocza, tereny
podmokłe)
Na podstawie przeprowadzonej oceny wskazano tereny posiadające zasoby
rekreacyjne uŜytkowane obecnie bez ograniczeń tj. ogólno dostępne jak równieŜ
pozbawione większych barier fizjograficznych. NaleŜą do nich obszary leśne u podnóŜy
Pasma Posłowickiego i Dymińskiego, a takŜe tereny otwarte w dolinie Silnicy, Bobrzy i
Sufragańca oraz tereny zieleni miejskiej. Do grupy tej włączono takŜe rejon Kadzielni
oraz parku w sąsiedztwie Karczówki, które mimo barier wynikających z cech
ukształtowania terenu są obecnie odpowiednio zagospodarowane,
a bariery
zniwelowane.
Do zasobów rekreacyjnych uŜytkowanych z ograniczeniami zaliczono obszary cenne
ze względu na potencjał rekreacyjny, jednak z limitowanym dostępem co wynika z
przynaleŜności do Polskiego Związku Działkowców lub barier fizjograficznych (silnie
nachylone stoki, podmokłości, brak tras spacerowych, szlaków, dróg). O ile pierwsze
ograniczenie ma charakter trwały, o tyle druga grupa obejmuje elementy środowiska,
których negatywne uwarunkowania do rozwoju rekreacji mogą zostać zniwelowane
poprzez odpowiednie zagospodarowanie. Tereny te obejmują rozległe obszary na
południu i południowym – wschodzie miasta począwszy od Pasma Posłowickiego,
Dymińskiego i Zgórskiego (silnie i średnio nachylone stoki), fragmenty doliny Bobrzy z
Sufragańcem (tereny podmokłe), ale takŜe tereny urządzone, które mogą stanowić
źródło zagroŜeń dla rekreantów - dotyczy to m.in. Karczówki – z licznymi nie
oznaczonymi zagłębieniami poeksploatacyjnymi.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
237
ryc. 6.4.2
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
238
Wśród zasobów rekreacyjnych nieuŜytkowanych wskazano obszary o znacznym
potencjale do wypoczynku na wolnym powietrzu. Włączono tu lasy obecnie
pozbawione infrastruktury turystycznej, jak równieŜ szereg terenów otwartych ze
znacznym udziałem trwałej pokrywy roślinnej. Szczególnie istotne są te z nich
połoŜone w obrębie zabudowy miejskiej, gdyŜ stanowią
obszary o największych
walorach wypoczynkowych – dotyczy to w duŜym stopniu dolin niewielkich cieków na
terenie
miasta
nie
dostosowanych
infrastrukturalnie
do
wypoczynku.
Przeprowadzona ocena wskazała równieŜ te zasoby rekreacyjne i turystyczne o
wysokich walorach istotnych w skali miasta, które obecnie nie są wykorzystywane.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
239
6.5 OCENA STANU ZACHOWANIA WALORÓW KRAJOBRAZOWYCH I
ZMIAN ZACHODZĄCYCH W KRAJOBRAZIE (Załącznik 6.1, 6.2 oraz ryc. 6.5.1)
Walory krajobrazowe, zgodnie z ustawą o ochronie przyrody z 2004 r., rozumiane są
jako wartości ekologiczne, estetyczne lub kulturowe obszaru oraz związana z nimi
rzeźba terenu, twory i składniki przyrody, ukształtowane przez siły przyrody lub
działalność człowieka. Walory krajobrazowe stanowią o toŜsamości przyrodniczej i
kulturowej danego obszaru. NaleŜy podkreślić, Ŝe kaŜdy typ krajobrazu charakteryzuje
się właściwymi sobie walorami krajobrazowymi. Walory te, zgodnie z w/w definicją, są
pochodną występujących na terenie warunków naturalnych oraz działalności ludzkiej
związanej z wykorzystywaniem środowiska przyrodniczego dla róŜnych potrzeb. Celem
oceny nie jest wartościowanie walorów krajobrazowych na terenie Kielc, ale określenie
stopnia zachowania tych walorów oraz określenie jakości i kierunków zmian
zachodzących w krajobrazie.
Metoda oceny: ocena została przeprowadzona na podstawie analizy zmian w
krajobrazie miasta, której przedmiotem było określenie zmian jakie zaszły przede
wszystkim w pokryciu, jak i układzie przestrzennym poszczególnych elementów
zagospodarowania tworzących krajobraz miejski, jakie zachodziły w II połowie XX
wieku i w I połowie XXI wieku. Dodatkowo w ocenie zmian zachodzących w krajobrazie
posłuŜono się analizą ekspozycji widokowej. Analiza ta umoŜliwiła wskazanie tych
terenów, które są najbardziej eksponowane w krajobrazie miasta, a co za tym idzie
zakres zmian, a zwłaszcza tych negatywnych, ma największy zasięg oddziaływania.
Ocenę przeprowadzono w wyróŜnionych jednostkach przyrodniczo-krajobrazowych.
Podstawowym kryterium dla określenia stanu zachowania walorów krajobrazowych był
stopień przekształcenia pokrycia terenów. JeŜeli sposób pokrycia nie został zmieniony
lub zmieniony został w niewielkim stopniu uznano, Ŝe walory krajobrazowe zostały
zachowane. Dodatkowo dla jednostek przyrodniczo-krajobrazowych nie pokrytych
trwałą roślinnością wysoką o zachowanych walorach krajobrazowych, wskazano
stopień jej ekspozycji w krajobrazie miasta.
Pozostałe tereny zakwalifikowano do grupy terenów o zmienionych (nie zachowanych)
walorach krajobrazowych. Zmiany te, ze względu na swój charakter mogły mieć trojaki
charakter: pozytywny, negatywny lub neutralny. O sposobie kwalifikowania jednostek
do poszczególnych kategorii decydował stopień ingerencji zagospodarowania w
istniejące walory krajobrazowe. Za tereny, na których nastąpiła poprawa walorów
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
240
ryc. 6.5.1.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
241
krajobrazowych uznano te jednostki przyrodniczo-krajobrazowe, w których pojawiły się
nowe elementy zagospodarowania wzbogacające krajobraz miejski. Za tereny, na
których nastąpiły zmiany o charakterze neutralnym uznano te, których walory
krajobrazowe uległy przekształceniom, ale intensywność i charakter tych zmian nie
zaburzają krajobrazu miejskiego. Za tereny, na których nastąpiło pogorszenie walorów
krajobrazowych uznano te, na których forma pokrycia i zagospodarowania uległa
znacznym przekształceniom, a skala i układ zabudowy nie nawiązuje do wykształconej
historycznie tkanki miejskiej. Ze względu na ekspozycję krajobrazową obszarów, na
których nastąpiło pogorszenie walorów krajobrazowych, podzielono je dodatkowo na
dwie grupy: tereny o lokalnym zasięgu oddziaływania oraz tereny eksponowane
oddziałujące na inne tereny miejskie.
Szczegółową
klasyfikację
terenów
o
róŜnym
stanie
zachowania
walorów
krajobrazowych oraz zmianach zachodzących w krajobrazie, ilustruje poniŜsza tabela.
Ocena
Kwalifikacja jednostek
Walory zachowane
Walory zachowane
terenów
eksponowanych
pokrytych
roślinnością niską
Walory
przekształcone w
sposób pozytywny
Walory
przekształcone w
sposób neutralny
Walory
przekształcone w
sposób negatywny
Walory
przekształcone w
sposób negatywny,
eksponowane w
krajobrazie
Tereny o zachowanym pokryciu i zagospodarowaniu głównie lasy i tereny
uŜytków rolnych a takŜe tereny o niewielkich przekształceniach pokrycia i mało
intensywnym charakterze zmian związanych np. ze zwiększeniem udziału
zadrzewień i zakrzewień śródpolnych w wyniku zaniechania uŜytkowania
rolniczego, ugorowanie i odłogowanie gruntów, uzupełnienie zabudowy przy
zachowaniu układu przestrzennego oraz formy i gabarytów budynków
Tereny pokryte trwałą roślinnością niską eksponowane w krajobrazie z
największej liczby punktów widokowych, a takŜe eksponowane z punktów
widokowych istotnych dla percepcji krajobrazu miejskiego ( stare miasto,
Karczówka, trasy turystyczne, tereny rekreacyjne)
Tereny zbiorników wodnych, tereny rekreacyjne
Tereny zabudowy podmiejskiej i miejskiej o skali i formie zabudowy nie
zaburzającej krajobrazu miejskiego, tereny infrastruktury społecznej, tereny
dolesień, tereny nieuŜytków w sąsiedztwie zabudowy, które utraciły cechy
krajobrazu rolniczego
Tereny zabudowy mieszkaniowej głównie wielorodzinnej i produkcyjno-usługowej
o skali i formie zabudowy kontrastowej względem historycznie ukształtowanego
krajobrazu miejskiego i/lub terenów otwartych
Tereny zabudowy mieszkaniowej głównie wielorodzinnej i produkcyjno-usługowej
o skali i formie zabudowy kontrastowej względem historycznie ukształtowanego
krajobrazu miejskiego i/lub terenów otwartych, eksponowane w krajobrazie z
największej liczby punktów widokowych a takŜe eksponowane z punktów
widokowych, istotnych dla percepcji krajobrazu miejskiego ( stare miasto,
Karczówka, trasy turystyczne, tereny rekreacyjne)
Na podstawie przeprowadzonej oceny moŜna stwierdzić, Ŝe tereny o zachowanych
walorach krajobrazowych dominują w południowej i zachodniej części miasta są to
przede wszystkim tereny rozległych kompleksów leśnych porastających Pasmo
Dymińskie i Pasmo Posłowickie oraz tereny dolin rzecznych. Tereny o zachowanych
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
242
walorach krajobrazowych to takŜe tereny najcenniejsze pod względem kulturowym
takie jak zespół staromiejski, Karczówka czy Białogon.
Tereny o walorach przekształconych w sposób pozytywny o przede wszystkim tereny
parków miejskich a takŜe tereny Zalewu Kieleckiego i Zalewu Mójcza.
Tereny o walorach przekształconych w sposób negatywny dominują w północnej
części miasta są to tereny zabudowy mieszkaniowej głównie wielorodzinnej i
produkcyjno-usługowej o skali i formie zabudowy kontrastowej względem historycznie
ukształtowanego krajobrazu miejskiego i/lub terenów otwartych.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
243
Funkcjonowanie środowiska i SPM
7. FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA I SYSTEM
PRZYRODNICZY MIASTA
Analiza funkcjonowania środowiska przyrodniczego obejmuje wymianę materii, energii
i informacji w środowisku. Wymiana ta odbywa się w sposób uporządkowany zgodnie z
określonymi trasami związanymi z ośrodkami takimi jak: powierzchnia ziemi, powietrze,
woda, włączone są w tę wymianę takŜe organizmy Ŝywe. Celem określenia
funkcjonowania środowiska przyrodniczego jest ukazanie dynamiki poszczególnych
komponentów środowiska przyrodniczego. Specyfiką określenia tej dynamiki na terenie
miasta jest przekształcenie wielu procesów, co wynika z działalność człowieka. Nie
wszystkie
procesy
będą
decydujące
dla
zachowania
warunków
środowiska
korzystnych dla Ŝycia człowieka, a jednocześnie dla zachowania równowagi w
środowisku przyrodniczym. Kluczową kwestią jest zatem wskazanie tych procesów
przyrodniczych, które decydują o wymianie materii, energii i informacji genetycznej na
obszarze miasta oraz pozwalają na zachowanie optymalnych warunków Ŝycia.
Do procesów określających funkcjonowanie środowiska przyrodniczego w mieście
zgodnie z powyŜszymi załoŜeniami naleŜą: denudacja6, obieg wody, wymiana
powietrza oraz migracja organizmów. Charakterystyka tych procesów określa
funkcjonowanie środowiska rozpatrywane na czterech zasadniczych płaszczyznach
jako: funkcjonowanie morfodynamiczne, klimatyczne, hydrologiczne i biologiczne.
Podobne załoŜenie przyjęto, określając funkcjonowanie środowiska przyrodniczego
Kielc, gdzie wskazano procesy przyrodnicze kształtujące warunki Ŝycia w mieście.
W pierwszym etapie scharakteryzowano procesy przyrodnicze, a następnie wskazano
te procesy, które wpływają na niwelowanie zjawisk negatywnych właściwych dla
środowiska miejskiego, uznając je za procesy szczególnie istotne dla funkcjonowania
przyrodniczego Kielc. Są to:
•
ograniczenie procesu denudacji i zmniejszenie intensywności procesów erozji oraz
akumulacji;
•
zasilanie wód podziemnych i zachowanie procesu retencji w celu ograniczenia
nadmiernego procesu odpływu sztucznego;
•
wymiana powietrza, szczególnie waŜna w terenach o zwartej zabudowie
(zwłaszcza wymiana pionowa), gdzie wymiana pozioma powietrza jest utrudniona;
•
regeneracja powietrza;
6
Denudacja – zespół czynników prowadzących do wyrównania powierzchni terenu, zwykle obejmują
erozję i powierzchniowe ruchy masowe
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
244
•
wzrost udziału terenów biologicznie czynnych, co przyczynia się do zachowania i
poprawy róŜnorodności biologicznej w mieście, a takŜe pośrednio wpływa na inne
procesy przyrodnicze gdyŜ proporcje terenów pokrytych trwałą roślinnością
względem terenów zabudowanych przyczyniają się do zachowania bądź utraty
wielu istotnych dla warunków Ŝycia w mieście procesów przyrodniczych, m.in.
wspomnianej pionowej wymiany powietrza lub zwiększenia / zmniejszenia
intercepcji7, a w miejscami takŜe zasilania wód podziemnych i ograniczenia
odpływu sztucznego.
7.1. FUNKCJONOWANIE MORFODYNAMICZNE
Charakterystyka funkcjonowania morfodynamicznego obejmuje wskazanie tych
rzeźbotwórczych procesów przyrodniczych, które mogą stanowić istotne ograniczenia
dla aktywności człowieka takich jak tereny osuwiskowe w ramach obszarów
zagroŜonych ruchami masowymi. Teren Kielc charakteryzuje duŜa zmienność
ukształtowania
rzeźbotwórczych.
terenu,
a
tym
samym
znaczne
urozmaicenie
procesów
Dla Kielc znaczące są procesy związane z działalnością wody
płynącej po stoku (spłukiwanie rozproszone lub skoncentrowane), które wynikają z
nachylenia stoków, a przyczyniające się w miejscach nieutrwalonych szatą roślinną do
wzrostu
intensywności
przebiegu
procesów
denudacyjnych.
Proces
ten
jest
szczególnie dotkliwy na gruntach podatnych na rozwój tych procesów, takich jak lessy,
gdzie ponadto mogą występować procesy sufozyjne, jak równieŜ te tereny o
nachyleniu powyŜej 50, które pokryte są zabudową. W takich sytuacjach zachodzące
procesy denudacji – zwłaszcza spłukiwanie powierzchniowe – mogą powodować
degradację podłoŜa w wyŜszych partiach stoków oraz przyczyniać się do akumulacji
materiału u ich podnóŜy. W terenach zabudowanych będzie to skutkowało m.in.
zasypywaniem studzienek kanalizacyjnych. Drugą grupą procesów rzeźbotwórczych
wpływających na środowisko przyrodnicze Kielc są te występujące w dnach dolin
rzecznych, gdzie intensywnie zachodzą procesy erozji i akumulacji rzecznej.
W celu przedstawienia funkcjonowania morfodynamicznego wskazano dla Kielc:
•
tereny z dominacją spłukiwania rozproszonego i linijnego oraz sufozją, lokalnie
ograniczonymi ze względu na trwałą pokrywę roślinności niskiej, które obejmują
tereny uŜytków rolnych uŜytkowanych i nieuŜytkowanych na stokach słabo (2-10˚) i
7 Intercepcja obejmuje proces zatrzymania wody przez szatę roślinną lub na innych elementach pokrycia
terenu (dachy budynków, drogi).
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
245
silnie nachylonych (>10˚); pokrywające się z występowaniem utworów pylastych
(lessów), piasków luźnych i słabogliniastych;
•
tereny
leśne
z
dominacją
spłukiwania
linijnego
ograniczonego
do
stref
nieutrwalonych przez roślinność (np. nieutwardzone drogi gospodarcze i ścieŜki
turystyczne), zmiennie nachylone, z przewagą silnie nachylonych (>10˚); tereny
pokrywają się z występowaniem czwartorzędowych utworów pylasto-piaszczystych
oraz pokryw glin zboczowych związanych z podłoŜem przedczwartorzędowym;
•
tereny kształtowane przez akumulację lub erozję boczną rzek, połoŜone w dnach
dolin rzecznych, pokryte przez uŜytki zielone i ugory;
•
tereny stoków silnie nachylonych (>10˚), zagroŜone spłukiwaniem, inicjowanym
przez odsłonięcia powierzchni gruntu (np. w trakcie prac budowlanych), w strefach
z zabudową wielorodzinną lub jednorodzinną, pokrywającą się z występowaniem
gruntów piaszczystych i pylastych, takŜe przekształconych antropogenicznych u
ich podnóŜy występują natomiast tereny zagroŜone akumulacją materiału z
wyŜszych
powierzchni
erodowanych
przez
proces
spłukiwania
w
wyniku
odsłonięcia powierzchni gruntu, pokryte zabudową wielorodzinną lub jednorodzinną
w strefie równin poza dnami dolin (nachylenie 0-2˚), takŜe w strefach spłaszczeń
stokowych;
•
tereny z występowaniem ruchów masowych (obrywy, osuwiska) oraz procesu
spłukiwania w strefach nieuŜytkowanych wyrobisk.
Szczegółowy rozkład funkcjonowania morfodynamicznego Kielc odniesiono do
jednostek przyrodniczo krajobrazowych i przedstawiono na ryc. 7.1.1.
Analizując funkcjonowanie morfodynamiczne Kielc zaobserwowano, Ŝe dominującym
procesem rzeźbotwórczym jest spłukiwanie linijne na terenach średnio i silnie
nachylonych pokrytych lasem, gdzie proces rozwija się na nieutwardzonych drogach
gospodarczych i szlakach turystycznych – dotyczy on rozległych płatów leśnych
głównie w południowej części miasta – Pasmo Posłowickie, Dymińskie i Zgórskie oraz
rejony Góry Stokowej, Góry Bukowej.
Nieco mniejsze powierzchnie zajmują tereny z dominacją procesów spłukiwania
rozproszonego i linijnego oraz sufozji na terenach uŜytków rolnych uŜytkowanych i
nieuŜytkowanych na stokach. Są to izolowane płaty, rozmieszczone głównie na
obrzeŜu miasta. Procesy te zachodzą m.in. w kompleksie rozległych ogrodów
działkowych w pobliŜu Świniej Góry.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
246
Trzecią znaczącą grupą procesów morfodynamicznych są procesy erozji i akumulacji
rzecznej, występujące w dolinach Bobrzy i Sufragańca, Lubrzanki oraz częściowo
Silnicy.
Pozostałe dwie grupy procesów występują marginalnie. Są to tereny zagroŜone
procesami spłukiwania w obrębie terenów zabudowanych, dotyczące jedynie osiedli Na
Stoku, Świętokrzyskiego oraz rejon Podhala, a takŜe tereny z występowaniem ruchów
masowych (obrywy, osuwiska) związane z większymi wyrobiskami.
Szczeglowa
charakterystyka
funkcjonowania
morfodynamicznego
zostala
przedstawiona w załączniku 7.1
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
247
ryc. 7.1.1.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
248
7.2. FUNKCJONOWANIE KLIMATYCZNE
Funkcjonowanie klimatyczne terenu obejmuje przedstawienie systemu wymiany
powietrza. Tłem dla ukazania procesów związanych z przepływem powietrza jest
zróŜnicowanie warunków topoklimatycznych. Obszary cechujące się specyficznymi
warunkami
klimatu
lokalnego
(topoklimaty)
przedstawiają
przestrzenny
układ
warunków klimatycznych i jako takie stanowią podstawę do opisania zmienności
klimatycznej obszaru, natomiast nie są wystarczające do określenia systemu wymiany
powietrza.
Główne
elementy
funkcjonowania
klimatycznego
przedstawiono,
charakteryzując następujące procesy:
•
wymianę poziomą mas powietrza - czyli rozkład wiatrów w nawiązaniu do układu
rzeźby terenu i rodzaju zagospodarowania. WyróŜniono tu kanały przewietrzające,
które zazwyczaj stanowią dna dolin o niewielkiej szorstkości podłoŜa czyli z
niewielkim udziałem roślinności wysokiej lub zabudowy, a takŜe tereny komunikacji
kolejowej,
które
ze
względu
na
brak
zabudowy
umoŜliwiają
sprawne
przemieszczanie się powietrza, zwłaszcza w obrębie zabudowy zwartej;
•
wymianę pionową mas powietrza - umoŜliwiająca konwekcyjną (pionową) wymianę
powietrza. Dotyczy to szczególnie terenów o ograniczonej poziomej wymianie
powietrza takich jak: zagłębienia, polany śródleśne, tereny intensywnej zabudowy.
Analizując pionową wymianę mas powietrza rozpatruje się zwłaszcza warunki
konwekcji
(ograniczone
/nieograniczone),
podając
przyczynę
zaburzonych
stosunków wymiany powietrza. Przykładowo jeśli konwekcja jest ograniczona
zaznacza się Ŝe jest to związane z niedostatkiem terenów zieleni lub wód
powierzchniowych, które dynamizują pionową wymianę powietrza w mieście – w
sąsiedztwie znacznych obszarów pokrytych nawierzchniami nieprzepuszczalnymi.
Określając warunki pionowej wymiany mas powietrza, istotna jest ponadto liczba
dni z ciszą, w których wymiana pozioma jest ograniczona, a rola wymiany pionowej
wzrasta;
•
strefę zasilania klimatycznego - stosunkowo duŜe obszary terenów otwartych
połoŜone zgodnie z dominującym kierunkiem nawietrzania terenu, poprawiające
poziomą wymianę powietrza. Strefa zaleŜna jest od układ terenów otwartych, ich
szerokości i powiązania z kanałami przewietrzającymi, a takŜe od stanu
zanieczyszczenia mas powietrza.
Dla terenów miejskich Kielc wyróŜniono następujące kategorie terenów o róŜnych
funkcjach wymiany powietrza:
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
249
•
tereny z dominacją procesu regeneracji powietrza;
•
tereny z dominującym procesem przewietrzania;
•
tereny regeneracji powietrza i przewietrzania o mniejszej efektywności;
•
tereny z dominacja procesu stagnacji powietrza;
•
tereny ograniczające poziomą wymianę powietrza;
•
tereny utrudniające przewietrzanie,
a ponadto
•
w wskazano tereny dynamizujące wymianę powietrza.
Szczegółowy rozkład funkcjonowania klimatycznego Kielc odniesiono do jednostek
przyrodniczo krajobrazowych i przedstawiono na ryc. 7.2.1.
Do terenów z dominacją procesu regeneracji powietrza zakwalifikowano rozległe płaty
lasów. Największe znaczenie mają tereny Pasm Posłowickiego, Dymińskiego oraz
Zgórskiego, a poza granicami miasta kompleks leśny na północ od granic miasta.
Tereny otwarte pokryte trwałą roślinnością o niewielkiej szorstkości podłoŜa, cechuje
mniejsza intensywność regeneracji powietrza, natomiast większe znaczenie mają dla
procesu przewietrzania miasta. Ogółem tereny regeneracji powietrza i przewietrzania
zajmują dość znaczące powierzchnie w Kielcach, jednak tylko nieliczne z nich będą
wpływały na zasilanie klimatyczne centralnej części miasta. Większość zlokalizowana
jest na obrzeŜach miasta i wpływa na regenerację oraz przewietrzanie peryferyjnych
części Kielc.
Tereny regeneracji powietrza i przewietrzania o mniejszej efektywności wskazano w
rejonach z mniejszym udziałem terenów biologicznie czynnych. Są to jednostki
zajmujące niewielkie powierzchnie, których oddziaływanie ma głównie charakter
lokalny. Dotyczy to obszarów ogrodów działkowych i innych terenów zieleni połoŜonych
poza obszarem intensywnej zabudowy. Ich rola dla wymiany powietrza będzie
wzrastać wraz z rozbudową miasta. Będą wówczas pełniły funkcje terenów
dynamizujących pionową wymianę powietrza.
Przewietrzanie jest takŜe procesem kluczowym dla innych terenów cechujących się
małą szorstkością podłoŜa, gdzie jednak brak trwałej pokrywy roślinnej i dominacja
roślinności sezonowej (uprawy) przyczynia się do zmniejszenia roli regeneracyjnej.
Tereny z dominacją funkcji przewietrzania wskazano podobnie jak tereny naleŜące do
poprzedniej kategorii na obrzeŜach miasta. RównieŜ ich rola w wymianie powietrza w
mieście będzie miała głównie lokalne znaczenie.
Obszary
o
formach
wklęsłych,
charakteryzujące
się
niewielkim
spadkiem,
zakwalifikowano do terenów z dominacją procesu stagnacji powietrza. Są to głównie
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
250
ryc. 7.2.1.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
251
dna dolin rzecznych, których znaczenie dla wymiany powietrza zmienia się w
zaleŜności od połoŜenia względem terenów zabudowanych. W terenach gdzie doliny te
nie sąsiadują z obszarami zwartej zabudowy, ich znaczenie dla wymiany powietrza jest
niewielkie – charakterystyczne są mało korzystne warunki topoklimatyczne (klimatu
lokalnego). Dotyczy to zwłaszcza dolin Bobrzy z Sufragańcem oraz Lubrzanki. W
terenach zabudowanych – obszary te w dalszym ciągu cechuje ograniczenie wymiany
poziomej powietrza, jednak wzrasta ich rola jako terenów kontrastowych termicznie, a
w konsekwencji przyczyniających się do wymiany pionowej.
Problem z wymianą powietrza dotyczy głównie terenów zabudowy zwartej Kielc.
WyróŜniono tu tereny ograniczające poziomą wymianę powietrza oraz tereny
utrudniające przewietrzanie. Obszary te róŜni przede wszystkim szorstkość podłoŜa
nawiązująca do stopnia zwartości zabudowy. Im zabudowa jest bardziej zwarta, tym
kluczowy proces klimatyczny w mieście – przewietrzanie – będzie bardziej utrudniony.
Dotyczy to głownie centralnej części miasta, dzielnic Baranówek, Barwinek,
Kawetczyzna,
po
części
Wielkopola
oraz
Osiedli:
Związkowiec,
Czarnów
i
Podkarczówka. Pozostałe tereny zabudowy zaliczono do terenów w mniejszym stopniu
utrudniających przewietrzanie.
Wymiana powietrza w mieście jest jednym z najbardziej ograniczonych procesów
przyrodniczych w środowisku miasta. Zwarta zabudowa powoduje, Ŝe w celu poprawy
cyrkulacji powietrza istotne są powierzchnie kontrastowe termicznie, dynamizujące
wymianę konwekcyjną powietrza. Takimi powierzchniami są tereny zieleni i wód
otwartych otoczone zabudową. Oddziaływanie terenów kontrastowych zaleŜy od
wielkości ich powierzchni i od róŜnic temperatur pomiędzy terenami zabudowanymi, a
terenami
zieleni.
Powierzchnie
kontrastowe
powinny
się
charakteryzować
występowaniem duŜej ilości drzew i krzewów, a w miarę moŜliwości takŜe zbiorników
wodnych. Na terenach tych powinny dominować gatunki liściaste. Powierzchnia dobrze
funkcjonującego płatu terenów zieleni, tworzących obszar kontrastowy, nie powinna
być mniejsza aniŜeli 70 ha. Istotna jest nie tylko wielkość powierzchni, ale równieŜ
proporcje pomiędzy długością i szerokością terenu zieleni. Najkorzystniejsze są
powierzchnie, których granice tworzą figury zbliŜone do kwadratu. Im mniejsza jest
powierzchnia terenów zieleni, tym ich oddziaływanie klimatyczne ma mniejszy zasięg.
ZauwaŜalne oddziaływania klimatyczne na sąsiedztwo występuje wówczas, gdy teren
2
2
pokryty drzewami ma powierzchnię nie mniejszą aniŜeli 1000 m , a trawnik 3000m .
Obecnie w Kielcach wskazano kilkadziesiąt jednostek pełniących funkcje obszarów
dynamizujących wymianę powietrza. Są one rozmieszczone względnie równomiernie,
jedynie w rejonie Wielkopola, Herbów i części centralnej miasta, zaznacza się wyraźny
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
252
brak tego typu terenów. Dla poprawy warunków wymiany powietrza w mieście istotne
jest takŜe utrzymanie obszarów połoŜonych na głównych kierunkach nawietrzania z jak
najmniejszą szorstkością podłoŜa, aby zachować warunki poziomego przepływu
powietrza. Centralna cześć Kielc połoŜona jest w dolinie Silnicy i w jej kierunku będzie
następował kierunek nawietrzania, a funkcje rynien grawitacyjnego spływu mas
powietrza pełnią szerokie arterie takie jak główne drogi – ul. Krakowska, Ściegiennego
i Wojska Polskiego, biegnące od przełęczy pomiędzy wzniesieniami otaczającymi
Kielce. Ponadto funkcje takie pełni dolina Silnicy zgodnie z kierunkiem nachylenia dna
doliny (z północy na południe) oraz linie kolejowe z kierunku Warszawy oraz Łodzi. W
obrębie korytarzy nawietrzających nie naleŜy lokalizować obiektów, które mogą
tworzyć zapory dla przepływających mas powietrza (równieŜ drzew), a udział
powierzchni biologicznie czynnych w ich obrębie powinien być jak największy.
Korytarze przewietrzające dobrze spełniają swe funkcje, gdy istnieje wymiana mas
powietrza pomiędzy pasmami, a sąsiadującymi terenami zabudowy. Dlatego na
granicy pomiędzy tymi terenami nie naleŜy tworzyć przeszkód utrudniających przepływ
mas powietrza.
Szczegółowa charakterystyka funkcjonowania klimatycznego została przedstawiona w
załączniku 7.1.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
253
7.3. FUNKCJONOWANIE HYDROLOGICZNE
Charakterystyka funkcjonowania hydrologicznego obejmuje wskazanie systemu
krąŜenia wód tak powierzchniowych, jak i podziemnych. Podstawowe znaczenie dla
obiegu materii i energii mają tu następujące elementy:
•
układ
sieci
rzecznej,
jej
rozwinięcie
(dobrze
ukształtowana
-
sprawne
odprowadzanie nadmiaru wód, słabo ukształtowana sieć dolinek - utrudnione
odprowadzanie wód opadowych);
•
moŜliwość zasilania wód gruntowych;
•
stopień zagospodarowania zlewni i sposób jej uŜytkowania wpływający na
dominację procesów hydrologicznych, uwzględniając takŜe informacje z zakresu
przepuszczalności utworów powierzchniowych oraz pokrycia terenu. Wysoki
stopień zalesienia zlewni zwłaszcza w obrębie wododziałów i w dnach dolin
zwiększa
moŜliwość
retencjonowania
wód.
Dolina
zabudowana
oraz
skanalizowane koryto rzeki zdecydowanie zmienia jej funkcję hydrologiczną ogranicza moŜliwość retencjonowania wody, oraz rolę łącznika hydrologicznego przerywa łączność hydrologiczną. W takich przypadkach często przerwana jest
łączność hydrologiczna czyli zasilanie terenów otwartych połoŜonych wewnątrz
miasta z terenami podmiejskimi, wyraźnie natomiast wzrasta znaczenie procesu
Dla terenów miejskich Kielc wyróŜniono następujące kategorie terenów o róŜnym
funkcjonowaniu hydrologicznym, charakteryzujące się dominacją:
•
procesu retencji,
•
procesu retencji i odpływu naturalnego,
•
procesu infiltracji,
•
procesu intercepcji i infiltracji,
•
procesu parowania i retencji powierzchniowej,
•
procesu intercepcji,
•
odpływu powierzchownego i podziemnego oraz infiltracji,
•
intercepcji oraz odpływu powierzchownego i podziemnego,
•
Dogodnym sposobem przedstawienia zmienności procesów hydrologicznych jest
wskazanie obszarów o podobnych warunkach przyrodniczych, w obrębie, których
procesy hydrologiczne będą zbliŜone. Czynniki wpływające na rozwój tych procesów
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
254
to: formy rzeźby terenu; przepuszczalność utworów powierzchniowych, głębokość i
charakter zalegania wód gruntowych.
Szczegółowy rozkład funkcjonowania hydrologicznego na terenie Kielc odniesiono do
jednostek przyrodniczo-krajobrazowych i przedstawiono na ryc. 7.3.1.
Na terenie Kielc dominują obszary, które charakteryzuje odpływ sztuczny, jest to
proces przyczyniający się do przyspieszenia obiegu wody i pośrednio wpływający na
zagroŜenia występowania powodzi na terenie miasta. Obszar z dominującym
procesem odpływu sztucznego obejmuje w zasadzie wszystkie jednostki przyrodniczokrajobrazowe ze zwartą zabudową, gdzie woda opadowa odbierana poprzez system
kanalizacji deszczowej.
Pozostałe jednostki cechują się zróŜnicowanymi właściwościami hydrologicznymi. W
zaleŜności od wspomnianych cech środowiska będą w róŜnym stopniu przyczyniały się
do zahamowania negatywnego procesu odpływu sztucznego.
Podstawowe znaczenie dla funkcjonowania hydrologicznego w mieście mają te
procesy, które przyczyniają się do zachowania zasobów wodnych, w tym zasilania wód
podziemnych i docelowo odnowy tych zasobów, a takŜe tereny sprzyjające
spowolnieniu obiegu wody a przez to ograniczające odpływ sztuczny.
Do terenów przyczyniających się do zachowania zasobów wodnych oraz zasilających
wody podziemne zaliczono na terenie Kielc:
•
tereny z dominacją procesu retencji – w obrębie zbiorników wodnych Mójcza oraz
Piaski;
•
tereny z dominacją procesu odpływu naturalnego - połoŜone w obrębie den dolin
rzecznych, obok odpływu naturalnego znaczny jest udział utworów organicznych
przyczyniających się takŜe do korzystnego retencjonowania wód – dotyczy to
głównie doliny Bobrzy z Sufragańcem, w mniejszym Lubrzanki oraz Silnicy;
tereny z dominacją procesu infiltracji oraz procesu intercepcji i infiltracji – związane
z utworami przepuszczalnymi, głównie związanymi ze skałami wapiennymi oraz
piaskami i pyłami – są one rozmieszczone głównie w południowej części miasta, a
lokalnie takŜe w obrębie centralnej jego części. W pierwszym przypadku (infiltracja)
są
to
tereny
pozbawione
trwałej
roślinności,
gdzie
przewaŜają
utwory
przepuszczalne – są to swoiste okna hydrologiczne, miejsca gdzie przede
wszystkim zachodzi zasilanie wód gruntowych – są to trzy bardziej rozległe płaty
połoŜone na wschodnich i zachodnich krańcach miasta, ale takŜe kilka mniejszych
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
255
ryc 7.3.1
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
256
w obrębie zwartej zabudowy, co związane jest ze specyficzną budową geologiczną
Kielc – są to wyrobiska w skałach wapiennych. W drugim (proces intercepcji i
infiltracji) są to tereny dobrze przepuszczalne, które pokrywa trwała roślinność występują one głównie w południowej części miasta u podnóŜy Pasm
Posłowickiego i Dymińskiego.
Do terenów wpływających na spowolnienie odpływu sztucznego zaliczono:
•
tereny z dominacją procesu intercepcji związane z obszarami pokrytymi trwałą
roślinnością na obszarach płaskich, gdzie przechwytywanie wody przez rośliny
przyczynia się do spowolnienia obiegu wody. Tereny te występują głównie w
obrębie terenów zurbanizowanych jednak są zbyt małe powierzchniowo, by
wpływać znacząco na zmniejszenie odpływu sztucznego na terenie miasta;
•
tereny z dominacją intercepcji oraz odpływu powierzchniowego i podziemnego, są
to w Kielcach tereny leśne o urozmaiconym ukształtowaniu, gdzie niekorzystne dla
spowolnienia odpływu czynniki (nachylenie zboczy) niwelowane są przez pokrycie
terenu sprzyjające chwilowemu zatrzymywaniu wody na powierzchni roślin. Takie
sytuacje występują główne w południowej części miasta w Pasmach Dymińskim,
Posłowickim i Zgórskim oraz w obrębie wielu mniejszych zalesionych płatów na
silnie i średnio nachylonych stokach;
•
tereny z dominacją procesu parowania i retencji powierzchniowej - dotyczą
obszarów
równieŜ
sprzyjających
zatrzymaniu
wody
i
w
ten
sposób
przyczyniających się do spowolnienia obiegu wody. Są to tereny połoŜone na
utworach słaboprzepuszczalnych, w większości na obrzeŜu miasta;
Pozostałe tereny obejmują te jednostki, których cechy środowiska nie przyczyniają się
do wyraźnego spowolnienia obiegu wody, a miejscami znacznie go przyspieszają tereny
z
dominacją
procesu
odpływu
sztucznego.
Obecnie
przekształcona
antropogenicznie zlewnia Silnicy z kaŜdym rokiem powiększa się i problem rozwiązania
sytuacji związanej z nadmiernie przyśpieszonym odpływem wód jest bardzo pilny do
rozwiazania.
Szczegółowa charakterystyka funkcjonowania hydrologicznego została przedstawiona
w załączniku 7.1.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
257
7.4 FUNKCJONOWANIE BIOLOGICZNE
Funkcjonowanie biologiczne określane jest dwustopniowo. W pierwszym etapie
poprzez charakterystykę aktywności biologicznej terenów, w drugim poprzez analizę
róŜnorodności biologicznej oraz powiązań przyrodniczych.
Aktywność biologiczna zaleŜna jest od bardzo wielu róŜnorodnych czynników, takich
jak:
•
udział powierzchni czynnych biologicznie;
•
wielkości powierzchni terenu;
•
cechy siedliska;
•
stopień pokrycia szatą roślinną;
•
stopień przekształcenia fitocenoz;
•
produktywność biomasy.
Tereny biologicznie czynne definiowane bywają rozmaicie, jednak prawną wykładnią
tego terminu jest poniŜsza definicja: „Powierzchnia biologicznie czynna to grunt
rodzimy pokryty roślinnością oraz woda powierzchniowa na działce budowlanej, a
takŜe 50% sumy nawierzchni tarasów i stropodachów, urządzonych jako trawniki lub
kwietniki na podłoŜu zapewniającym ich naturalną wegetację, o powierzchni nie
mniejszej niŜ 10 m2 (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie. Dz. U. Nr 75).
NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe definicja powyŜsza odnosi się do działki budowlanej. Jej
zastosowanie przy określaniu wskaźnika powierzchni biologicznie czynnej jako
instrumentu kształtowania struktury przestrzennej miasta nie wydaje się praktyczne.
Proponujemy, zatem posługiwanie się pojęciem tereny (a nie powierzchnia!)
biologicznie
czynne.
Przez
tereny
biologicznie
czynne
rozumie
się
tereny
ukształtowane głównie pod wpływem czynników naturalnych, pokryte glebą, leŜącą na
nienaruszonej lub przekształconej skale macierzystej lub jej zwietrzelinie, a takŜe
tereny wód otwartych.
Dla terenów miejskich Kielc wyróŜniono następujące kategorie terenów o róŜnym
stopniu aktywności biologicznej:
•
tereny pokryte roślinnością wysoką o duŜym stopniu naturalności;
•
mozaika terenów trwałej roślinności niskiej i wysokiej o średnim stopniu
naturalności;
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
258
•
tereny pokryte roślinnością niską o średnim stopniu naturalności;
•
tereny pokryte roślinnością wysoką intensywnie uŜytkowane;
•
tereny pokryte roślinnością sezonową intensywnie uŜytkowane (pola);
•
tereny zabudowy z towarzyszącym udziałem roślinności;
•
tereny zabudowy ze znikomym udziałem roślinności.
Szczegółowy rozkład funkcjonowania biologicznego na terenie Kielc odniesiono do
jednostek przyrodniczo krajobrazowych i przedstawiono na ryc. 7.4.1.
Do terenów o znacznej aktywności biologicznej zaliczono tereny pokryte roślinnością
wysoką – są to w większości lasy, które cechuje mały stopień przekształcenia
antropogenicznego. Biomasa wyprodukowana w ich obrębie w większości przypadków
pozostaje w ekosystemie (lasy w mieście z reguły nie pełnią funkcji gospodarczych).
Udział terenów biologicznie czynnych jest tu bardzo wysoki i sięga 76-100%.
Nieco mniejsza aktywność biologiczna dotyczy mozaiki terenów trwałej roślinności
niskiej i wysokiej o średnim stopniu naturalności oraz terenów pokrytych roślinnością
niską o średnim stopniu naturalności – są to w Kielcach w pierwszym przypadku
rozległe tereny uŜytków zielonych lub uŜytków rolnych obecnie nieuŜytkowanych z
kępami zadrzewień. Dojrzałość ekosystemu jest tu znacznie niŜsza, choć stopień
przekształcenia antropogenicznego – jak na teren w obrębie miasta – jest nieznaczny.
Obszary te występują głównie w dolinie Bobrzy i Sufragańca oraz Lubrzanki. Druga z
kategorii obejmuje tereny podobne pod względem pokrycia, jednak pozbawione
większych płatów zadrzewień. W obydwu kategoriach udział terenów biologicznie
czynny jest tu bardzo wysoki i sięga 76-100%.
Kolejna
kategoria
obejmuje
tereny
pokryte
roślinnością
wysoką
intensywnie
uŜytkowane – są to zwykle parki i inne tereny zieleni, jak ogrody działkowe (poza
cmentarzami), gdzie produkowana biomasa ze względu na intensywność uŜytkowania
jest w większości wywoŜona poza obręb ekosystemu. RównieŜ stopień przekształcenia
antropogenicznego jest nieco większy niŜ w przypadku wyŜej opisanych kategorii,
natomiast udział terenów biologicznie czynnych jest niŜszy i sięga 51-75%.
Do terenów intensywnie uŜytkowanych naleŜą takŜe tereny pokryte roślinnością
sezonową – są to głównie grunty orne, które podobnie jak w kategorii wcześniejszej
pozbawiane są wyprodukowanej biomasy. RównieŜ udział terenów biologicznie
czynnych jest podobny, ze względu na sezonowość moŜna go uznać za znajdujący się
w przedziale 26-50%.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
259
ryc. 7.4.1.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
260
Do obszarów cechujących się niskim stopniem aktywności biologicznej naleŜą tereny
zabudowy z towarzyszącym udziałem roślinności – gdzie pokrywa szaty roślinnej
znajduje
się
w
przedziale
antropogenicznego.
Dotyczy
26-50%,
to
przy
terenów
znacznym
zabudowy,
stopniu
tak
przekształcenia
wielorodzinnej,
jak
jednorodzinnej gdzie proporcja terenów otwartych względem zabudowanych jest
korzystniejsza dla warunków środowiska Ŝycia człowieka.
NajniŜszy stopień aktywności biologicznej obejmuje tereny zabudowy ze znikomym
udziałem roślinności w przedziale 0-25%. Jest to zabudowa zwarta kwartałowa
charakterystyczna dla centralnych części miasta, a takŜe dla niektórych jednostek z
zabudową przemysłową i usługową, składów, magazynów oraz terenów komunikacji.
Nikły udział terenów czynnych biologicznie powoduje, Ŝe tereny te stanowią swoiste
bariery w łączności przyrodniczej.
Jak wspomniano, analiza funkcjonowania biologicznego powinna przedstawiać w
sposób dynamiczny relacje pomiędzy terenami o róŜnym stopniu aktywności
biologicznej oraz określać funkcje, jakie pełnią w przepływie materii, energii i gatunków,
poprzez sieć ekologiczną. W tym celu wykorzystano informacje o obszarach
kluczowych dla występowania fauny, które zinterpretowano na podstawie zebranych w
ramach niniejszego opracowania danych faunistycznych. Następnie przeanalizowano
stopień powiązań przyrodniczych oraz wskazano główne bariery dla zachowania
łączności pomiędzy terenami o wysokim stopniu aktywności biologicznej. Wskazano 4
bariery:
•
droga krajowa nr 73 rozdzielająca Pasmo Posłowickie od Pasma
Dymińskiego;
•
droga wojewódzka nr 762 rozdzielająca Pasmo Zgórskie od Pasma
Dymińskiego.
Dla tych terenów naleŜy rozwaŜyć lokalizację przejść dla zwierząt – w zaleŜności od
potrzeb średnio i małowymiarowe tunele, przejścia dla płazów etc. lub ekodukty
(wiadukty) dla zwierzyny.
Ponadto do barier naleŜą odcinki doliny Silnicy związane z całkowitym jej
przekształceniem - na odcinkach gdzie jest skanalizowana, a wzdłuŜ jej przebiegu brak
jest terenów aktywnych biologicznie.
Na pozostałym obszarze miasta łączność pomiędzy terenami o znacznej aktywności, a
jednocześnie cennymi dla fauny jest wystarczająca. Wyjątkiem są tu niewielkie
powierzchnie w obrębie intensywnej zabudowy, które zachowały specyficzne warunki
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
261
korzystne dla bytowania fauny. Są to: rezerwaty geologiczne z murawami
ciepłolubnymi, niektóre parki - im. S. śeromskiego oraz A. Dygasińskiego, jak równieŜ
większe kompleksy ogrodów działkowych.
Szczegółowa charakterystyka funkcjonowania biologicznego została przedstawiona w
załączniku 7.1.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
262
7.5. IDENTYFIKACJA SYSTEMU PRZYRODNICZEGO KIELC
System Przyrodniczy Miasta (SPM) jest koncepcją wypracowaną przede wszystkim na potrzeby
planowania przestrzennego. Według Szulczewskiej i Kaliszuk (2004) jest to system obszarów o
specyficznych cechach środowiska, zidentyfikowanych i wyznaczonych z zastosowaniem zasad
ekologii i ekologii krajobrazu, których głównym zadaniem jest regulowanie funkcjonowania
środowiska przyrodniczego w mieście. System ten został zdefiniowany jako celowo wyodrębniona
część miasta, pełniąca nadrzędne funkcje przyrodnicze (głównie klimatyczną, hydrologiczną i
biologiczną) oraz podporządkowane im funkcje pozaprzyrodnicze (na przykład mieszkaniową i
wypoczynkową).
Kształtowanie SPM musi uwzględniać dwa powiązane ze sobą cele:
•
utrzymanie bądź ukształtowanie poŜądanego stanu środowiska przyrodniczego z punktu
widzenia funkcjonowania przyrody na danym obszarze
oraz
•
utrzymanie bądź ukształtowanie poŜądanego stanu środowiska przyrodniczego z punktu
widzenia potrzeb mieszkańców. (Szulczewska, Kaftan - red. 1996).
Punktem wyjścia do wyznaczenia Systemu Przyrodniczego Kielc (SPK) była ocena
funkcjonowania środowiska przyrodniczego. W jej wyniku wskazano tereny priorytetowe dla
funkcjonowania
klimatycznego,
hydrologicznego
i
biologicznego.
Funkcjonowanie
morfodynamiczne ukazuje obieg materii, jednak ma najmniejszy wpływ na kształtowanie
warunków jakości Ŝycia, z tego względu w dalszej części analiz nad Systemem Przyrodniczym
Kielc nie było rozpatrywane.
Za tereny priorytetowe dla funkcjonowania klimatycznego uznano tereny, na których dominują
procesy regeneracji powietrza oraz przewietrzania. Dodatkowo do kategorii tej włączono tereny
wpływające na dynamizowanie pionowej wymiany powietrza, których zachowanie w mieście
poprawia warunki wymiany powietrza. Obszary spełniające te warunki tworzą podsystem
klimatyczny Systemu Przyrodniczego Kielc (ryc. 7.5.1.).
Do terenów priorytetowych dla funkcjonowania hydrologicznego zaliczono tereny istotne ze
względu na moŜliwość ograniczania sztucznego odpływu wód, a jednocześnie znaczące dla
zasilania wód podziemnych. Są to tereny dominacji procesów infiltracji, intercepcji wraz z infiltracją,
retencji oraz odpływu o charakterze naturalnym (w dolinach rzek). Obszary spełniające te warunki
tworzą podsystem hydrologiczny Systemu Przyrodniczego Kielc (ryc. 7.5.2.).
Tereny priorytetowe dla funkcjonowania biologicznego, to przede wszystkim tereny pokryte
roślinnością wysoką o duŜym stopniu naturalności (głównie lasy), tereny istotne dla występowania
fauny, tereny występowania cennych siedlisk przyrodniczych wskazanych w Dyrektywie
Siedliskowej. Obszary spełniające te warunki tworzą podsystem biologiczny Systemu
Przyrodniczego Kielc (ryc. 7.5.3.)
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
263
ryc. 7.5.1
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
264
ryc. 7.5.2
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
265
ryc. 7.5.3
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
266
Kolejnym krokiem była analiza wszystkich trzech podsystemów przyrodniczych
(klimatycznego, hydrologicznego predysponowanych biologicznego) jako terenów
predysponowanych do dla wskazania Systemu Przyrodniczego Kielc. W jej efekcie
zaproponowano róŜne scenariusze - warianty kształtowania tego systemu, przy czym
wszystkie
trzy
podsystemy
traktowano
równorzędnie,
natomiast
dodatkowym
elementem branym pod uwagę było zachowanie powiązań przyrodniczych pomiędzy
jednostkami przyrodniczo-krajobrazowymi.
WyróŜniono następujące warianty – scenariusze SPK:
•
Wariant I – obejmujący wszystkie tereny istotne dla kaŜdego z funkcjonowań, tzn.
priorytetowe
dla
funkcjonowania
klimatycznego
i/lub
hydrologicznego
i/lub
biologicznego – powierzchniowo zajmuje największy obszar miasta ze wskazanych
wariantów (ryc. 7.5.4.);
•
Wariant II – proponuje uwzględnienie jedynie terenów priorytetowych równocześnie
dla
wszystkich
trzech
podsystemów
(klimatycznego,
hydrologicznego
i
biologicznego) – powierzchniowo zajmuje on znacznie mniejsze obszary niŜ Wariant
I (ryc. 7.5.5.);
•
Wariant III – za kluczowe elementy systemu uznaje tereny najcenniejsze dla
występowania dziko Ŝyjącej fauny - jest to powierzchniowo najskromniejszy z
Wariantów, który jednak nie uwzględnia w wystarczającym stopniu wyników analizy
funkcjonowania środowiska przyrodniczego w aspekcie wymiany powietrza i
krąŜenia wody (ryc. 7.5.6.);
•
Wariant IV - wariant ten uwzględnia tereny priorytetowe dla podsystemów
klimatycznego, hydrologicznego i biologicznego, a dodatkowo uwzględnia tereny
istotne dla zachowanie powiązań przyrodniczych (ryc. 7.5.7),
Zidentyfikowane scenariusze moŜliwego rozwoju SPK zestawiono z występowaniem
terenów cennych przyrodniczo w nawiązaniu do róŜnych kryteriów (m.in. cenność
siedlisk, ochronę przyrody, występowanie cennych gatunków fauny) oraz z istniejącym
zagospodarowaniem. Taka analiza pozwoliła wskazać taki wariant, który byłby realny do
wdroŜenia ze względu na obecne i przyszłe zagospodarowanie (warunki w SUiKZ
Kielc), a jednocześnie jego zachowanie umoŜliwia utrzymanie, a niekiedy poprawę
stanu środowiska i ochronę terenów najcenniejszych dla flory i fauny miasta. Warunki te
spełnia w największym stopniu wariant IV, dla którego wskazano dwie kategorie
terenów:
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
267
•
tereny podstawowe dla funkcjonowania środowiska przyrodniczego zidentyfikowane
jako kluczowe równocześnie dla funkcjonowania klimatycznego, hydrologicznego i
biologicznego,
•
tereny wspomagające funkcjonowanie środowiska przyrodniczego zidentyfikowane
jako kluczowe dla zachowania powiązań przyrodniczych, a takŜe podtrzymania
róŜnorodności biologicznej czyli priorytetowe dla funkcjonowania biologicznego,
które
równocześnie
stanowią
element
podsystemu
klimatycznego
lub
hydrologicznego.
Rozmieszczenie SPK nie jest równomierne w obrębie miasta. Południowa i zachodnia
część miasta w większym stopniu obejmuje system, niŜ część północno - wschodnia.
Jednak ta nieregularność jest pozorna, w szerszym kontekście system w części
wschodniej i północnej jest dobrze powiązany przyrodniczo z siecią ekologiczną obszaru
metropolitalnego (dolina Lubrzanki, lasy na północ od miasta).
Wyraźnie zaznacza się niewielki udział składowych SPK w granicach obszaru
zurbanizowanego. Główną osią systemu jest dolina Silnicy, jednak jak wspomniano w
analizie funkcjonowania biologicznego, wzdłuŜ jej biegu istnieją bariery związane z
niewielkim udziałem terenów czynnych biologicznie i silnym przekształceniem koryta.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
268
ryc. 7.5.4
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
269
ryc. 7.5.5.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
270
ryc. 7.5.6.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
271
ryc. 7.5.7.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
272
CZĘŚĆ II
UWARUNKOWANIA
EKOFIZJOGRAFICZNE
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
273
Predyspozycje do kształtowania ..
8. PRZYRODNICZE PREDYSPOZYCJE DO KSZTAŁTOWANIA
STRUKTURY FUNKCJONALNO- PRZESTRZENNEJ
8.1 ZAŁOśENIA ANALIZY
Przyrodnicze predyspozycje do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej
określono na podstawie dwóch zasadniczych grup przesłanek.
Po pierwsze, dzięki analizie funkcjonowania środowiska przyrodniczego moŜliwe było
wskazanie terenów kluczowych dla tego funkcjonowania (System Przyrodniczy Kielc). Po
drugie, wykorzystując przeprowadzone oceny, określono moŜliwości i ograniczenia
rozwoju funkcji uŜytkowych w mieście.
Predyspozycje
do
kształtowania
struktury
funkcjonalno-przestrzennej
zostały
przedstawione na planszy nr 12 pt. Przyrodnicze predyspozycje do kształtowania
struktury funkcjonalno-przestrzennej.
8.2 PREDYSPOZYCJE DO KSZTAŁTOWANIA STRUKTURY
FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNEJ
Zgodnie z zakresem opracowania ekofizjograficznego, wynikającego z Rozporządzenia
Ministra Środowiska z dn. 9 września 2002 r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych,
wskazano dwie zasadnicze grupy terenów (jednostek przyrodniczo-krajobrazowych):
(1) predysponowane do pełnienia nadrzędnej funkcji przyrodniczej;
(2) predysponowane do rozwoju funkcji miejskich, w podziale na te, które mają
ograniczenia dla rozwoju tych funkcji oraz te które takich ograniczeń nie mają.
Dla kaŜdej grupy przedstawione zostały rekomendacje dotyczące kształtowania struktury
funkcjonalno-przestrzennej.
TERENY PREDYSPONOWANE DO PEŁNIENIA NADRZĘDNYCH FUNKCJI
PRZYRODNICZYCH LEZĄCE W GRANICACH SPK
Rodzaj
Rekomendacje do kształtowania struktury
Tereny podstawowe dla Systemu
Przyrodniczego Kielc, kluczowe jednocześnie
dla funkcjonowania klimatycznego,
hydrologicznego i biologicznego
- Utrzymanie istniejących funkcji uŜytkowych
Tereny wspomagające dla Systemu
Przyrodniczego Kielc - kluczowe dla
zachowania powiązań przyrodniczych –
priorytetowe dla funkcjonowania
- Maksymalne zachowanie istniejących funkcji uŜytkowych dla
terenów pokrytych trwałą roślinnością wysoką o duŜym
stopniu naturalności
- Zachowanie ciągów terenów otwartych wzdłuŜ cieków w celu
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
274
biologicznego, które równocześnie stanowią
element podsystemu klimatycznego lub
hydrologicznego
zachowania powiązań przyrodniczych i obudowy biologicznej
cieków, rekomenduje się zachowanie pasa roślinności o
szerokości min. 20 m,
- Zachowanie terenów otwartych i istniejących struktur
roślinnych w miejscach szczególnie istotnych dla
występowania fauny i/lub siedlisk wymienionych w Dyrektywie
Siedliskowej
- W przypadku zainwestowania zachowanie udziału powierzchni
biologicznie czynnej na poziomie około 50% zaleŜnie od
warunków lokalnych
NaleŜy zaznaczyć, Ŝe choć wymienione wyŜej tereny (jednostki przyrodniczokrajobrazowe)
zostały
nazwane
Systemem
Przyrodniczym
Kielc,
to
ostateczne
ukształtowanie tego Systemu i jego ewentualne wprowadzenie, jako elementu polityki
przestrzennej miasta moŜe nastąpić dopiero w ramach sporządzania Studium
Rodzaj
Rekomendacje do kształtowania struktury funkcjonalnoprzestrzennej
Tereny o niekorzystnych
warunkach topoklimatycznych
- Przy wprowadzaniu zabudowy konieczność zachowania zwartych
kompleksów terenów otwartych dynamizujących wymianę powietrza,
2
których powierzchnia nie powinna być mniejsza niŜ 3000m
- Zachowanie terenów wraz z istniejącymi strukturami roślinnymi,
szczególnie w miejscach istotnych dla występowania fauny i/lub siedlisk
wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej
Występujące w granicach
jednostek tereny o wysokich
walorach przyrodniczych nie
objęte ochroną
jednostek obszary Natura
2000
Tereny o wysokim potencjale
rekreacyjnym rangi
ogólnomiejskiej nie
uŜytkowane
Tereny bez ograniczeń dla
rozwoju funkcji uŜytkowych
wynikających z
funkcjonowania i oceny stanu
środowiska
- Zachowanie terenów wraz z istniejącymi strukturami roślinnymi
- Wprowadzenie funkcji wypoczynkowej i/lub turystycznej
Nie określa się
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Kielc. W opracowaniu
ekofizjograficznym wskazano tereny, które według przyjętych kryteriów tworzą trzon
Systemu. Jednak, w przypadkach, kiedy inne, poza przyrodnicze uwarunkowania
spowodują konieczność skorygowania Systemu, istnieje moŜliwość odwołania się do
wyników analizy funkcjonowania środowiska, przedstawionej w postaci podsystemów:
biologicznego, hydrologicznego i klimatycznego. Na tej podstawie moŜna wprowadzić
korekty do wersji, przedstawionej w opracowaniu ekofizjograficznym.
TERENY PREDYSPONOWANE DO ROZWOJU FUNKCJI MIEJSKICH
Dla
terenów
(jednostek
przyrodniczo-krajobrazowych)
w
obrębie
istniejącego
zainwestowania miejskiego nie określono wskazań dotyczących kształtowania struktury
funkcjonalno-przestrzennej.
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
275
Predyspozycje do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej, odniesione do
wyodrębnionych jednostek przyrodniczo-krajobrazowych znajdują się w tabeli 8.1 (na
końcu rozdziału).
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
276
Tab. 8.1 Przyrodnicze predyspozycje do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej – tabela zbiorcza
Tereny predysponowane do pełnienia
nadrzędnych funkcji przyrodniczych
Tereny predysponowane do rozwoju funkcji miejskich
Tereny leŜące w granicach
Systemu Przyrodniczego Kielc
Tereny
podstawowe dla
Systemu
Przyrodniczego
Kielc, kluczowe
jednocześnie dla
funkcjonowania
klimatycznego,
hydrologicznego i
biologicznego
Symbol
jednostki
1
Tereny
wspomagające dla
Systemu
Przyrodniczego
Kielc - kluczowe
dla zachowania
powiązań
przyrodniczych –
priorytetowe dla
funkcjonowania
biologicznego,
które równocześnie
stanowią element
podsystemu
Tereny o duŜej
klimatycznego lub
podatności na
hydrologicznego
zanieczyszczenia
wód podziemnych
2
A1
Z ograniczeniami wynikającymi z oceny środowiska
przyrodniczego
3
4
pozostałe
Tereny o
niekorzystnych
warunkach
topoklimatycznych
Tereny o wysokich
walorach
przyrodniczych nie
objęte ochroną
Tereny o wysokim
potencjale
rekreacyjnym rangi
ogólno miejskiej
nie uŜytkowane
5
6
7
Tereny pełniące funkcje miejskie
Tereny bez
ograniczeń dla
rozwoju funkcji
uŜytkowych
wynikających z
funkcjonowania
i oceny stanu
środowiska
8
9
tak
A2
tak
A3
tak
A4
A5
A6
tak
tak
A7
Tereny
zabudowane
tak
tak
tak
tak
tak
A8
tak
A9
tak
A10
tak
A11
tak
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
277
Tereny komunikacji
10
1
2
3
4
5
6
7
8
A12
tak
A13
tak
A14
A15
A16
9
tak
tak
tak
A17
tak
tak
tak
tak
A18
tak
A19
A20
tak
A21
A22
10
tak
tak
tak
tak
tak
A23
tak
A24
tak
A25
tak
A26
tak
tak
A27
tak
tak
A28
tak
tak
A29
tak
tak
A30
tak
tak
A31
tak
A32
tak
A33
tak
A34
tak
A35
tak
tak
tak
tak
tak
A36
tak
A37
tak
A38
tak
A39
tak
A40
tak
A41
tak
A42
tak
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
tak
Kr aj obr a zu
278
1
2
3
4
A43
tak
A44
tak
5
6
7
9
tak
tak
tak
tak
A47
tak
tak
A48
tak
A49
tak
A50
tak
tak
A51
tak
tak
A52
tak
A53
tak
A54
tak
A55
tak
tak
A56
tak
tak
A57
tak
tak
A58
tak
tak
A59
tak
A60
tak
A61
tak
A62
tak
A63
tak
A64
tak
A65
tak
A66
tak
tak
A66a
tak
tak
tak
A67
tak
A68
tak
A69
A70
A71
A72
10
tak
A45
A46
8
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
279
1
2
3
A73
tak
tak
4
5
6
7
A74
A75
A76
A77
8
9
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
A78
tak
A79
tak
A80
tak
A81
A82
tak
A83
A84
A85
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
A86
tak
tak
tak
tak
tak
A87
tak
A88
A89
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
A90
tak
A91
tak
tak
A92
tak
tak
A93
tak
tak
tak
A94
tak
A94a
tak
tak
A95
tak
tak
A96
tak
A97
tak
tak
tak
A98
tak
A99
tak
tak
tak
A100
tak
A101
tak
A102
tak
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
tak
Kr aj obr a zu
280
10
1
2
A103
3
tak
4
5
6
7
8
9
tak
A104
tak
A105
tak
tak
A106
tak
tak
A107
tak
tak
A108
tak
tak
A109
tak
tak
A110
tak
tak
tak
tak
tak
A111
tak
A112
tak
A113
tak
tak
A114
tak
tak
A115
tak
A116
A117
A118
A119
10
tak
tak
tak
tak
tak
tak
A120
tak
A121
tak
A122
tak
tak
tak
tak
tak
tak
A126
tak
tak
A127
tak
A123
A124
A125
tak
A128
A129
A130
B1
tak
tak
tak
tak
tak
tak
B2
tak
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
281
1
2
3
4
5
6
7
B3
8
tak
tak
B5
tak
B6
B7
B8
tak
tak
tak
tak
tak
B10
tak
tak
B11
tak
B12
tak
B13
B14
B15
tak
tak
tak
tak
B16
tak
tak
B17
B18
B19
B20
10
tak
B4
B9
9
tak
tak
tak
tak
tak
tak
B21
tak
B22
tak
B23
tak
tak
B24
tak
tak
B25
tak
tak
B26
tak
B27
tak
tak
tak
B28
tak
B29
tak
B30
tak
B31
tak
tak
B32
B33
tak
tak
tak
SG GW
tak
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
282
1
2
3
4
5
6
7
B34
8
9
tak
B35
tak
tak
B36
tak
tak
B37
tak
tak
B38
tak
B39
tak
B40
tak
B41
tak
B42
tak
B43
tak
B44
tak
B45
B46
tak
tak
tak
B47
tak
B48
tak
B49
tak
B50
B51
B52
10
tak
tak
tak
tak
tak
tak
B53
tak
tak
B54
tak
tak
B55
tak
B56
tak
tak
B57
tak
tak
B58
tak
tak
B59
tak
tak
B60
tak
B61
tak
B62
tak
B63
B64
tak
tak
SG GW
Kat edr a
tak
tak
tak
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
283
1
2
3
B65
4
5
6
7
tak
B66
tak
B67
B68
B69
B70
B71
tak
tak
B72
B73
tak
tak
tak
tak
9
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
B74
B75
8
tak
tak
B76
tak
tak
B77
tak
tak
B78
tak
B79
B80
tak
tak
B81
B82
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
B83
tak
tak
tak
B84
tak
tak
tak
B85
tak
B86
tak
tak
B87
tak
B88
B89
B90
tak
tak
tak
B91
tak
B92
tak
B93
tak
B94
tak
B95
tak
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
284
10
1
2
B96
3
4
5
6
7
8
tak
B98
tak
B99
tak
B100
tak
B101
tak
B102
tak
B103
tak
tak
tak
B105
tak
B106
tak
B107
tak
B108
tak
B109
B110
B111
C1
10
tak
B97
B104
9
tak
tak
tak
tak
tak
tak
C2
C3
C4
tak
tak
tak
tak
C5
tak
C6
tak
C7
tak
C8
tak
C9
tak
C10
tak
C10a
tak
C11
tak
C12
tak
C13
tak
C14
tak
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
tak
tak
tak
tak
tak
Kr aj obr a zu
285
1
2
3
4
5
6
7
8
9
C15
tak
tak
C16
tak
tak
C17
tak
C18
tak
tak
C19
tak
tak
C20
tak
C21
C22
C23
tak
C24
C25
C26
C27
C28
C29
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
C30
tak
C31
tak
C32
tak
tak
C33
tak
C34
C35
C36
C37
tak
tak
tak
C38
tak
tak
tak
tak
tak
tak
C39
tak
C40
tak
tak
C41
tak
C42
tak
C43
tak
C44
tak
C45
tak
C46
10
tak
SG GW
tak
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
286
1
2
3
4
5
6
7
8
C47
C48
C49
C50
tak
tak
tak
tak
tak
C51
C52
C53
tak
tak
tak
C54
tak
tak
C55
tak
C56
C57
C58
C59
C60
C61
9
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
C62
tak
C63
tak
C64
tak
C65
tak
C66
tak
C67
tak
C68
tak
C69
tak
C70
tak
SG GW
Kat edr a
tak
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
287
10
SG GW
Kat edr a
Ar c h i tek t ur y
Kr aj obr a zu
288
Przydatność środowiska
9. PRZYDATNOŚĆ ŚRODOWISKA DLA RÓśNYCH FORM
ZAGOSPODAROWANIA I UśYTKOWANIA TERENU
9.1. ZAŁOśENIA OCENY
Przydatność środowiska dla róŜnych form zagospodarowania i uŜytkowania terenu
określona została na podstawie oceny stanu i funkcjonowania środowiska oraz analizy
ograniczeń w zagospodarowaniu, wynikających z regulacji prawnych, dotyczących
ochrony przyrody i ochrony środowiska.
W wyniku przeprowadzonych analiz wskazano:
•
tereny (jednostki przyrodniczo-krajobrazowe) rekomendowane do zachowania
obecnego sposobu uŜytkowania i ograniczonego rozwoju zagospodarowania;
są to głównie tereny proponowane do objęcia SPK;
•
tereny rekomendowane do rozwoju funkcji miejskich, w podziale na tereny o
szczególnych warunkach przyrodniczych i krajobrazowych, które naleŜy
uwzględnić przy planowaniu zagospodarowania przestrzennego oraz tereny
bez takich uwarunkowań.
Dla istniejącego zainwestowania miejskiego wskazano tereny, których funkcjonowanie
przyrodnicze moŜe ulec poprawie w wyniku zastosowania proponowanych rozwiązań,
dotyczących gospodarki wodami deszczowymi i kształtowania zieleni.
Przydatność
środowiska
dla
róŜnych
form
zagospodarowania
i
uŜytkowania
przedstawia plansza nr 13 pt. Uwarunkowania ekofizjograficzne -wskazania do
zagospodarowania przestrzennego – Aktualizacja 2012. Ponadto, w tabeli 9.1,
zamieszczonej
na
końcu
rozdziału,
znajdują
się
rekomendacje
dotyczące
zagospodarowania w ramach poszczególnych jednostek przyrodniczo-krajobrazowych.
9.2. WSKAZANIA DLA ZAGOSPODAROWANIA WYNIKAJĄCE Z
DIAGNOZY STANU I FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA
Wskazania obejmują trzy grupy terenów (jednostek przyrodniczo-krajobrazowych):
(1) posiadające ograniczenia dla rozwoju zagospodarowania i zabudowy;
(2) bez szczególnych ograniczeń dla rozwoju zagospodarowania i zabudowy,
wynikających z uwarunkowań przyrodniczych;
(3) juŜ zabudowane, dla których wskazano moŜliwości poprawy funkcjonowania
środowiska przyrodniczego.
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
289
Ograniczenia dla zagospodarowania wynikają z róŜnych uwarunkowań. Powoduje to,
Ŝe dla kaŜdego z nich konieczne jest uwzględnienie innych rekomendacji8 przy
ustalaniu sposobu zagospodarowania i zabudowy.
TERENY REKOMENDOWANE DO ZACHOWANIA OBECNEGO SPOSOBU
UśYTKOWANIA I OGRANICZONEGO ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA
Rodzaj
Rekomendacje do zagospodarowania
Tereny pokryte trwałą
- Zachowanie obecnego pokrycia terenu
roślinnością wysoką o duŜym
- Zachowanie obecnego udziału terenów biologicznie
stopniu naturalności, leŜące
czynnych,
w granicach Systemu
- Wprowadzanie jedynie liniowych i punktowych
Przyrodniczego Kielc
obiektów i urządzeń rekreacyjnych,
Tereny istotne dla
zachowania dziedzictwa
geologicznego
Tereny istotne dla
zachowania ekspozycji
krajobrazowej obiektów o
szczególnych walorach
kulturowych
jednostek obszary, na
których znajdują się siedliska
wymienione w Dyrektywie
Siedliskowej
jednostek tereny naraŜone
na niebezpieczeństwo
powodzi
Tereny ujęć wód
- Ograniczenia w sytuowaniu obiektów budowlanych ze
względu na występowanie zjawisk krasowych, w
rejonie Kadzielni i Wietrzni (układ podziemnych
korytarzy krasowych moŜe mieć wpływ na
wytrzymałość podłoŜa)
- Ze względu na połoŜenie w Systemie Przyrodniczym
Kielc, rekomenduje się, aby w ustaleniach
miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego nie wliczać ogrodów na dachach do
powierzchni biologicznie czynnej
- Zachowanie obecnego pokrycia terenu,
- Nie zwiększanie udziału roślinności wysokiej,
- Ograniczenia w sytuowaniu wysokich obiektów
budowlanych mogących zakłócić ekspozycję
Karczówki,
- Zachowanie istniejących struktur roślinnych
- Zachowanie bufora o szerokości min. 10 metrów
pokrytego trwałą roślinnością niską i wysoką wokół
terenów, dla których zdiagnozowano występowanie
siedlisk wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej
- Zakaz lokalizowania nowej zabudowy oraz inwestycji
zaliczanych do przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko, gromadzenia ścieków,
odchodów zwierzęcych, środków chemicznych, a
takŜe innych materiałów, które mogą zanieczyścić
wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów, w tym w szczególności ich składowania
- Zakaz zabudowy nie związanej z pracą wodociągu
- Zakaz przeznaczenia terenu na inne cele poza
ujmowaniem wody
8
W wielu przypadkach ograniczenia wynikają z łącznego występowania kilku rodzajów uwarunkowań.
Przy planowaniu funkcji dla takich obszarów konieczne jest uwzględnienie wszystkich występujących tam
ograniczeń.
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
290
TERENY REKOMENDOWANE DO ROZWOJU FUNKCJI MIEJSKICH
Rodzaj
Rekomendacje do zagospodarowania
Tereny istotne dla
zachowania powiązań
przyrodniczych i/lub
róŜnorodności biologicznej,
tereny wspomagające dla
SPK
Tereny poeksploatacyjne
- W przypadku zainwestowania udział powierzchni
biologicznej na poziomie około 50%, w zaleŜności od
warunków lokalnych
- Rozwiązywanie problemu gospodarowania wodami
opadowymi na zasadzie bioretencji poprzez
wprowadzanie elementów zagospodarowania, które
słuŜą zatrzymywaniu opadów na terenie m.in.:
nawierzchnie półprzepuszczalne, rowy infiltracyjne,
zbiorniki zatrzymywania wody, zbiorniki retencyjne w
tym niecki retencyjne i bioretencyjne
- Przeprowadzenie szczegółowych badań
geotechnicznych w przypadku wprowadzania
obiektów budowlanych
- Maksymalne zachowanie udziału terenów aktywnych
biologicznie,
- Zachowanie obecnego pokrycia terenów intensywnie
uŜytkowanych z roślinnością wysoką (parków,
zieleńców i ogrodów działkowych),
- Dla terenów planowanych do rozwoju zabudowy
rekomenduje się zachowanie zwartych kompleksów
terenów otwartych dynamizujących pionową wymianę
powietrza, których powierzchnia nie powinna być
mniejsza niŜ 3000m2
- Zagospodarowanie umoŜliwiające migrację drobnych
zwierząt, w tym ogrodzenia aŜurowe bez podmurówki
i Ŝywopłoty
- Ograniczenia dla realizacji obiektów
niedostosowanych skalą i formą zabudowy do
otaczającego krajobrazu ze względu na niewielką
zdolność do przyjmowania zmian
- Przeprowadzenie szczegółowych badań
geotechnicznych w przypadku wprowadzania
obiektów budowlanych
- Ograniczenia w wykonywaniu nasypów oraz głębokim
fundamentowaniu ze względu na duŜą wraŜliwość na
zmiany stosunków wodnych i konieczność
zachowania zdolności retencyjnych
- Rekultywacja terenu
Dla
przyrodniczo-krajobrazowych)
Miejsca występowania
ruchów masowych
Tereny dynamizujące
pionową wymianę powietrza
jednostek tereny istotne dla
występowania fauny
Tereny eksponowane w
krajobrazie miasta
Tereny o przewadze gruntów
o dostatecznej lub złej
przydatności do zabudowy
jednostek tereny gruntów
organicznych
terenów
ograniczeń
(jednostek
przyrodniczo-krajobrazowych
dla
rozwoju
bez
szczególnych
zagospodarowania
przestrzennego proponuje się uwzględnienie przy ich zagospodarowaniu rozwiązań
dotyczących gospodarowania wodami deszczowymi, polegających na wprowadzaniu
elementów zagospodarowania, które słuŜą zatrzymywaniu opadów na terenie, m.in.:
•
nawierzchni półprzepuszczalnych,
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
291
•
rowów infiltracyjnych,
•
zbiorników infiltracyjnych,
•
zbiorników zatrzymania wody,
•
zbiorników retencyjnych w tym: niecek retencyjnych i bioretencyjnych.
Ponadto, dla terenów planowanych do rozwoju zabudowy mieszkaniowej rekomenduje
się wprowadzanie – w miarę moŜliwości – zwartych kompleksów terenów otwartych,
pokrytych
roślinnością,
dynamizujących
pionową
wymianę
powietrza,
których
2
powierzchnia nie powinna być mniejsza niŜ 3000m .
Na terenach objętych istniejącym zainwestowaniem zidentyfikowane zostały dwie
grupy terenów (jednostek przyrodniczo-krajobrazowych) - tereny rekomendowane do
poprawy funkcjonowania przyrodniczego oraz tereny bardzo intensywnie zabudowane,
gdzie praktycznie brak moŜliwości poprawy istniejących warunków funkcjonowania
przyrodniczego.
Dla terenów rekomendowanych do poprawy proponuje się rozwiązywanie problemu
gospodarowania wodami opadowymi na zasadzie bioretencji (patrz: rekomendacje dla
„terenów bez szczególnych ograniczeń…”), maksymalne zachowanie obecnego
udziału powierzchni aktywnej biologicznie, wprowadzanie ogrodów na dachach i
wprowadzanie pnączy.
9.3.
WSKAZANIA
DO
ZAGOSPODAROWANIA
WYNIKAJĄCE
Z
OGRANICZEŃ FORMALNO-PRAWNYCH
Ograniczenia formalno-prawne dla zagospodarowania przestrzennego wynikają z
przepisów odrębnych dotyczących negatywnego oddziaływania na środowisko
elementów zagospodarowania, ekspozycji na klęski naturalne, a takŜe wymogów
ochrony zasobów przyrodniczych. Na terenie miasta Kielce za kluczowe ograniczenia
w zagospodarowaniu uznano te, które wynikają z:
•
konieczności ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
•
występowania obszarów naraŜonych na niebezpieczeństwo powodzi;
•
oddziaływania elementów infrastruktury komunikacyjnej i związanych z tym
przekroczeń standardów jakości środowiska,
•
występowania elementów infrastruktury sanitarnej, wymagających ustanowienia
stref ochronnych,
•
ochrony ujęć wód podziemnych.
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
292
Elementy zagospodarowania, a takŜe obszary objęte ochroną, które generują
ograniczenia w zagospodarowaniu przestrzennym, wraz z potencjalnymi granicami
oddziaływania, przedstawione zostały na mapie 13.
OGRANICZENIA
WYNIKAJĄCE
Z
WYMOGÓW
OCHRONY
przestrzennym
wynikają
DZIEDZICTWA
PRZYRODNICZEGO
Ograniczenia
w
zagospodarowaniu
z
ustanowienia
obszarowych i obiektowych form ochrony przyrody.
Na terenie objętym opracowaniem obszarowe formy ochrony przyrody to:
•
2 Obszary Natura 2000 - PLH260014 Dolina Bobrzy i PLH260041 Wzgórza
Chęcińsko-Kieleckie
•
Chęcińsko – Kielecki Park Krajobrazowy;
•
Kielecki Obszar Chronionego Krajobrazu oraz Chęcińsko – Kielecki Obszar
Chronionego Krajobrazu ;
•
5 rezerwatów przyrody – Biesak, Kadzielnia, Karczówka, Ślichowice, Wietrznia;
•
uŜytek ekologiczny,
•
stanowisko dokumentacyjne przyrody nieoŜywionej
•
zespół przyrodniczo-krajobrazowy.
Chęcińsko-Kielecki Park Krajobrazowy został utworzony na mocy Rozporządzenia Nr
17/96 wydanego w dniu 2 grudnia 1996 roku Wojewody Kieleckiego, zmienionego
Rozporządzeniem 75/2005 Wojewody Świętokrzyskiego (DZ.U. Woj. Świętokrzyskiego
156 poz. 1936).
Na obszarze Chęcińsko – Kieleckiego Parku Krajobrazowego, jak równieŜ na
obszarach chronionego krajobrazu, obowiązują następujące zakazy, które wymagają
uwzględnienia przy określaniu sposobu ich zagospodarowania9:
•
likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydroŜnych i
nadwodnych,
jeŜeli
nie
wynikają
z
potrzeby
ochrony
przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego
lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub
naprawy urządzeń wodnych;
•
wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z
wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym
9
Na podstawie Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r. , art. - wybrane zakazy, istotne dla planowania
zagospodarowania przestrzennego.
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
293
lub
przeciwosuwiskowym
lub
budową,
odbudową,
utrzymaniem,
remontem lub naprawą urządzeń wodnych;
•
dokonywania zmian stosunków wodnych, jeŜeli słuŜą innym celom niŜ
ochrona przyrody lub zrównowaŜone wykorzystanie uŜytków rolnych i
leśnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka;
•
likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych,
starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych;
W stosunku do obszarów chronionego krajobrazu ustanowiono następujące zakazy
dotyczące zagospodarowania przestrzennego:
Zakazy
CH-KOChK
KOChK
zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich
dotyczy stref
dotyczy stref
nor, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz
krajobrazowych krajobrazowych
tarlisk, złoŜonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu
AiB
A,BiP
likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych,
dotyczy stref
dotyczy stref
przydroŜnych i nadwodnych, jeŜeli nie wynikają one z
potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia
AiB
A,BiP
dotyczy stref
POChK
obowiązuje
ryb oraz wykonywania czynności związanych z
racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i
łowiecką;
obowiązuje
bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub
budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub
naprawy urządzeń wodnych
wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających
dotyczy stref
rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z
krajobrazowych krajobrazowych obowiązuje
nie
zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub
AiB
A,BiP
dokonywania zmian stosunków wodnych, jeŜeli słuŜą
dotyczy stref
dotyczy stref
innym celom niŜ ochrona przyrody lub zrównowaŜone
wykorzystanie uŜytków rolnych i leśnych oraz
A, B oraz D
A,BiP
likwidowania naturalnych zbiorników wodnych,
dotyczy stref
dotyczy stref
starorzeczy i obszarów wodno – błotnych
przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budową,
odbudową, naprawą lub remontem urządzeń wodnych;
obowiązuje
racjonalna gospodarka wodna lub rybacka
AiB
lokalizowania obiektów budowlanych w pasie
nie dotyczy
obowiązuje
A,BiP
dotyczy stref
nie
szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych
krajobrazowych obowiązuje
zbiorników wodnych, z wyjątkiem urządzeń wodnych
A,BiP
oraz obiektów słuŜących prowadzeniu racjonalnej
gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
294
W rezerwatach przyrody obowiązują ograniczenia wynikające z art. 15 ustawy z dnia
16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, a mianowicie10:
•
budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z
wyjątkiem obiektów i urządzeń słuŜących celom parku narodowego albo
rezerwatu przyrody;
•
uŜytkowania, niszczenia, umyślnego uszkadzania, zanieczyszczania i
dokonywania zmian obiektów przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów
i składników przyrody;
•
zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, jeŜeli zmiany te nie słuŜą
ochronie przyrody;
•
pozyskiwania skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych
szczątków roślin i zwierząt, minerałów i bursztynu;
•
niszczenia gleby lub zmiany przeznaczenia i uŜytkowania gruntów;
•
prowadzenia działalności wytwórczej, handlowej i rolniczej, z wyjątkiem miejsc
wyznaczonych w planie ochrony;
•
ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem, z
wyjątkiem szlaków i tras narciarskich wyznaczonych przez dyrektora parku
narodowego, a w rezerwacie przyrody - przez organ uznający obszar za
rezerwat przyrody;
•
wspinaczki, eksploracji jaskiń lub zbiorników wodnych, z wyjątkiem miejsc
wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody przez organ uznający obszar za rezerwat przyrody;
•
wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu.
W stosunku do uŜytku ekologicznego oraz Stanowiska dokumentacyjnego przyrody
nieoŜywionej ustanowiono następujące zakazy
-
uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
-
wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z
wyjątkiem
prac związanych z
zabezpieczeniem
przeciwsztormowym
lub
przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub
naprawą urządzeń wodnych;
10
Są to wybrane zakazy, istotne dla planowania zagospodarowania przestrzennego.
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
295
-
wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawoŜenia uŜytkowanych gruntów rolnych;
-
dokonywania zmian stosunków wodnych, jeŜeli zmiany te nie słuŜą ochronie
przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej;
-
likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych,
starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych;
-
niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru.
W uchwale Rady Miejskiej w Kielcach (nrr XLI/999/2009) w sprawie ustanowienia
„Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Grabina - Dalnia”, w ramach ochrony Obiektu:
wprowadzono następujące zakazy:
1) niszczenia, uszkadzania lub przekształcania Obiektu;
2) uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
3) wydobywania dla celów gospodarczych skał, minerałów oraz skamieniałości.
OGRANICZENIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA OBSZARÓW NARAśONYCH
NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI
Na terenie objętym opracowaniem, obszary naraŜone na niebezpieczeństwo powodzi
występują w dolinach Silnicy, Lubrzanki i Bobrzy z Sufragańcem.
Ograniczenia w zagospodarowaniu terenów naraŜonych na niebezpieczeństwo
powodzi wynikają z ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Prawo wodne (Dz. U. 2011 r. Nr
32, poz. 159). Zgodnie z art. 88d Ust. 1, Dla obszarów naraŜonych na
niebezpieczeństwo powodzi wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego,
sporządza się mapy zagroŜenia powodziowego. Rzeki przepływające przez Kielce nie
znalazły się we Wstępnej Ocenie Ryzyka Powodziowego realizowanej przez Krajowy
Zarząd Gospodarki Wodnej. Istniejące mapy zagroŜenia powodziowego zostały
wykonane na zlecenie miasta Kielce.
Zgodnie z art. 88d. ust. 2. Na mapach zagroŜenia powodziowego przedstawia się w
szczególności:
1. obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i
wynosi raz na 500 lat lub na których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia
zdarzenia ekstremalnego;
2. obszary szczególnego zagroŜenia powodzią;
3. obszary obejmujące tereny naraŜone na zalanie w przypadku:
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
296
a) przelania się wód przez koronę wału przeciwpowodziowego,
b) zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego,
c) zniszczenia lub uszkodzenia budowli piętrzących,
d) zniszczenia lub uszkodzenia budowli ochronnych pasa technicznego
Zgodnie z Art. 88e, Ust. 1. dla obszarów szczególnego zagroŜenia powodzią,
sporządza się takŜe mapy ryzyka powodziowego, na których przedstawia się:
1) szacunkową liczbę mieszkańców, którzy mogą być dotknięci powodzią;
2) rodzaje działalności gospodarczej wykonywanej na obszarach szczególnego
zagroŜenia powodzią
3) instalacje mogące, w razie wystąpienia powodzi, spowodować znaczne
zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako
całości;
4) występowanie: ujęć wody, stref ochronnych ujęć wody lub obszarów ochronnych
zbiorników wód śródlądowych,
kąpielisk,
obszarów Natura 2000,
parków
narodowych oraz rezerwatów przyrody, a w uzasadnionych przypadkach: obszary,
na których mogą wystąpić powodzie, którym towarzyszy transport duŜej ilości
osadów i rumowiska oraz potencjalne ogniska zanieczyszczeń wody.
Miasto Kielce jest w posiadaniu map ryzyka powodziowego.
Zgodnie z artykułem 88f, ust. 5 granice obszarów przedstawionych na mapach
zagroŜenia powodziowego oraz mapach ryzyka powodziowego uwzględnia się w
koncepcji przestrzennego
zagospodarowania kraju, planie zagospodarowania
przestrzennego województwa, miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego
oraz w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzji o
warunkach zabudowy. Artykuł 88f, ust.6 określa, Ŝe od dnia przekazania map
zagroŜenia
powodziowego
i
ryzyka
powodziowego
jednostkom
samorządu
terytorialnego, wszystkie decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego
lub decyzje o warunkach zabudowy na obszarach wykazanych na mapach
zagroŜenia powodziowego, muszą uwzględniać poziom zagroŜenia powodziowego
wynikający z wyznaczenia tych obszarów.
Zgodnie z Art. 88l., Ust.1. Na obszarach szczególnego zagroŜenia powodzią zabrania
się wykonywania robot oraz czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub
zwiększających zagroŜenie powodziowe, w tym:
1) wykonywania urządzeń wodnych oraz budowy innych obiektów budowlanych;
2) sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
297
regulacji wód oraz roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin
rzecznych lub słuŜącej do wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk;
3) zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych
robot, z wyjątkiem robot związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód …., a takŜe
utrzymywaniem, odbudową, rozbudową lub przebudową wałów przeciwpowodziowych
wraz z obiektami związanymi z nimi funkcjonalnie.
NaleŜy zwrócić uwagę na zapis wskazujący moŜliwość odstąpienia od realizacji
zakazów na obszarach szczególnego zagroŜenia powodzią, umoŜliwiający zgodnie z
Art. 88l, ust.2 odstąpienie od wyŜej wymienionych zakazów:,„…jeŜeli nie utrudni to
ochrony przed powodzią, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej moŜe, w
drodze decyzji, na obszarach szczególnego zagroŜenia
powodzią, zwolnić od zakazów określonych w ust. 1.”
Na obszarach szczególnego zagroŜenia powodzią, w celu zapewnienia właściwych
warunków przepływu wód powodziowych, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki
wodnej moŜe, w drodze decyzji:
1) wskazać sposób uprawy i zagospodarowania gruntów oraz rodzaje upraw
wynikające z wymagań ochrony przed powodzią;
2) nakazać usunięcie drzew lub krzewów
Na terenie objętym opracowaniem, wskazano granicę strefy zalewowej dla wody 1%.
Stanowi ona strefę szczególnego zagroŜenia powodzią. W niniejszym opracowaniu za
jeden z głównych czynników przyczyniających się do zwiększenia zagroŜenia
powodziowego uznano zabudowę terenów zalewowych den dolinnych, a w
konsekwencji ograniczenie obszarów naturalnej retencji oraz wzrost powierzchni
nieprzepuszczalnych (ulice, place, dachy itp.), co skutkuje gwałtownym odpływem
powierzchniowym.
Zgodnie z Art. 88m dla terenów, dla których nie określono obszarów naraŜonych na
niebezpieczeństwo powodzi, właściwy dyrektor regionalnego zarządu gospodarki
wodnej moŜe, w drodze aktu prawa miejscowego, kierując się potrzebą ochrony wód
wprowadzić zakazy, (o których mowa w art. 40 ust. 1 pkt. 3) lokalizowania nowych
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, gromadzenia ścieków,
odchodów zwierzęcych, środków chemicznych, a takŜe innych materiałów, które mogą
zanieczyścić wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w
szczególności ich składowania. Taka sama moŜliwość wprowadzenia zakazów przez
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
298
RZGW dotyczy zakazów wyszczególnionych w art. 88l, ust. 1., z racji kierowania się
względami bezpieczeństwa ludzi i mienia
Ustawa Prawo wodne ustanawia takŜe przepisy, niezbędne dla prawidłowego
funkcjonowania wałów przeciwpowodziowych, zgodnie z W celu zapewnienia
szczelności i stabilności wałów przeciwpowodziowych zabrania się:
1) przejeŜdŜania przez wały oraz wzdłuŜ korony wałów pojazdami lub konno
oraz przepędzania zwierząt, z wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych;
2) uprawy gruntu, sadzenia drzew lub krzewów na wałach oraz w odległości
mniejszej niŜ 3 m od stopy wału po stronie odpowietrznej;
3)
rozkopywania
wałów,
wbijania
słupów,
ustawiania
znaków
przez
nieupowaŜnione osoby;
4) wykonywania obiektów budowlanych, kopania studni, sadzawek, dołów
oraz rowów w odległości mniejszej niŜ 50 m od stopy wału po stronie
odpowietrznej;
5) uszkadzania darniny lub innych umocnień skarp i korony wałów.
WyŜej wymienione przepisy powinny być uwzględnione w projektowaniu przyszłego
zagospodarowania obszaru objętego opracowaniem. Zgodnie z Art. 88n, Ust.3, jeŜeli
nie wpłynie to na szczelność i stabilność wałów przeciwpowodziowych, marszałek
województwa moŜe, w drodze decyzji, zwolnić od wyŜej wymienionych zakazów.
OGRANICZENIA
WYNIKAJĄCE
Z
ODDZIAŁYWANIA
ELEMENTÓW
INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
wartości progowych poziomów hałasu (Dz. U. Nr 120, poz. 826) określa wartości
progowe poziomów hałasu w środowisku, których przekroczenie powoduje zaliczenie
obszaru, na którym poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny, do kategorii
terenu zagroŜonego hałasem. Na terenie objętym opracowaniem podstawowymi
źródłami hałasu są szlaki komunikacyjne – drogi i linia kolejowa. ZróŜnicowane
dopuszczalnych poziomów hałasu określa się wskaźnikami hałasu:
• LDWN, LN,( wskaźniki maja zastosowanie do prowadzenia długookresowej
polityki w zakresie ochrony przed hałasem)
•
LAeq D i LAeq N (wskaźniki maja zastosowanie do ustalania i kontroli warunków
korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby)
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
299
Zgodnie z cytowanym powyŜej rozporządzeniem dopuszczalne poziomy hałasu w
środowisku powodowanego przez w/w źródła hałasu dla terenów o odmiennym
sposobie uŜytkowania, w odniesieniu do wartości wskaźników hałasu w ujęciu
długookresowym, przedstawiają się następująco:
•
tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – dopuszczalny poziom hałasu
55 dB w porze dziennej i 50 dB w porze nocnej;
•
tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i
młodzieŜy– dopuszczalny poziom hałasu 55 dB w porze dziennej i 50 dB w
porze nocnej;
•
tereny domów opieki społecznej – dopuszczalny poziom hałasu 55 dB w porze
dziennej i 50 dB w porze nocnej;
•
tereny szpitali w miastach – dopuszczalny poziom hałasu 55 dB w porze
•
tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego –
dopuszczalny poziom hałasu 60 dB w porze dziennej i 50 dB w porze nocnej;
•
tereny zabudowy zagrodowej – dopuszczalny poziom hałasu 60 dB w porze
•
tereny rekreacyjno-wypoczynkowe – dopuszczalny poziom hałasu 60 dB w
porze dziennej i 50 dB w porze nocnej
•
tereny mieszkaniowo-usługowe – dopuszczalny poziom hałasu 60 dB w porze
dziennej i 50 dB w porze nocnej.
Zgodnie z nowym rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012
roku (Dz.U. z 2012 poz. 1109 z dnia 8 października 2012 r.) w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku, z chwilą jego wejścia w Ŝycie, dopuszczalne poziomy
hałasu w środowisku powodowanego przez w/w źródła hałasu dla terenów o
odmiennym sposobie uŜytkowania, w odniesieniu do wartości wskaźników hałasu w
ujęciu długookresowym, będą przedstawiały się następująco:
•
tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – dopuszczalny poziom hałasu
64 dB w porze dziennej i 59 dB w porze nocnej;
•
tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i
młodzieŜy– dopuszczalny poziom hałasu 64 dB w porze dziennej i 59 dB w
porze nocnej;
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
300
•
tereny domów opieki społecznej – dopuszczalny poziom hałasu 64 dB w porze
•
tereny szpitali w miastach – dopuszczalny poziom hałasu 64 dB w porze
•
tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego –
dopuszczalny poziom hałasu 68 dB w porze dziennej i 59 dB w porze nocnej;
•
tereny zabudowy zagrodowej – dopuszczalny poziom hałasu 68 dB w porze
•
tereny rekreacyjno-wypoczynkowe – dopuszczalny poziom hałasu 68 dB w
porze dziennej i 59 dB w porze nocnej
•
tereny mieszkaniowo-usługowe – dopuszczalny poziom hałasu 68 dB w porze
dziennej i 59 dB w porze nocnej.
Dla terenu objętego opracowaniem w 2012 roku istnieją opracowane mapy akustyczne
zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826). Mapy
zostały wykonane dla całego obszaru miasta Kielce w zakresie emisji, imisji,
przekroczeń oraz wraŜliwości hałasowej obszarów. Po ich aktualizacji według
dopuszczalnych
poziomów
hałasu
ogłoszonych
w
Rozporządzeniu
Ministra
Środowiska z dnia 1 października 2012 roku (Dz. U. z 2012 poz. 1109 z dnia 8
października 2012 r.) moŜliwe będzie ponowne określenie zasięgu stref zakłóceń
klimatu akustycznego w zakresie rzeczywistego poziomu oddziaływania dróg i innych
źródeł
hałasu
na
i
środowisko
uwzględnienie
tej
informacji
w
planowaniu
przestrzennym.
NaleŜy podkreślić, Ŝe na terenie miasta – pomimo zaobserwowanych przekroczeń
standardów jakości
środowiska
– nie
ustanowiono
obszarów ograniczonego
uŜytkowania, jednakŜe przy planowaniu funkcji uŜytkowych naleŜy wziąć pod uwagę
fakt oddziaływania przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu dla rozwoju funkcji
mieszkaniowej a takŜe usług oświaty i wychowania oraz terenów rekreacyjnych.
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
301
OGRANICZENIA
WYNIKAJĄCE
Z
ODDZIAŁYWANIA
ELEMENTÓW
INFRASTRUKTURY SANITARNEJ
Elementami infrastruktury sanitarnej, które generują ograniczenia w zagospodarowaniu
przestrzennym na obszarze objętym opracowaniem, są cmentarze oraz ujęcia wód
podziemnych.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 25 sierpnia 1959 r.
w sprawie określenia, jakie tereny pod względem sanitarnym są odpowiednie na
cmentarze (Dz.U. 1959 r. Nr 52, poz. 315) odległość cmentarza od zabudowań
mieszkalnych, od zakładów produkujących artykuły Ŝywności, zakładów Ŝywienia
zbiorowego bądź zakładów przechowujących artykuły Ŝywności oraz studzien, źródeł i
strumieni słuŜących do czerpania wody do picia i potrzeb gospodarczych, powinna
wynosić co najmniej 150 metrów. Odległość ta moŜe być zmniejszona do 50 metrów
pod warunkiem, Ŝe teren w granicach od 50 do 150 metrów odległości od cmentarza
posiada sieć wodociągową i wszystkie budynki korzystające z wody są do tej sieci
podłączone.
Według zapisów ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. 2001 r.U. Nr 115,
poz. 1229), w celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia
ludności
w
wodę
przeznaczoną
do
spoŜycia
oraz
zaopatrzenia
zakładów
wymagających wody wysokiej jakości, a takŜe ze względu na ochronę zasobów
wodnych, mogą być ustanawiane strefy ochronne ujęć wody. Strefę ochronną ujęcia
wody dzieli się na teren ochrony bezpośredniej i pośredniej, na których mogą
obowiązywać zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie uŜytkowania gruntów oraz
korzystania z wody.
Zgodnie z zapisem artykułu 21. ust 1. w nowej Ustawie Prawo Wodne
z 5
stycznia 2011 roku (Dz. U. 2011 r. Nr 32, poz. 159) „Strefy ochronne ujęć wody
ustanowione przed dniem 1 stycznia 2002 r. wygasają z dniem 31 grudnia 2012
r.” W art. 21, Ust. 2 dodaje się ponadto, Ŝe: „postępowania administracyjne
toczące
się
w
sprawach
dotyczących
stref
ochronnych
ujęć
wody
i
niezakończone w terminie do dnia 31 grudnia 2012 r. zostają umorzone”.
Na terenie objętym opracowaniem, ograniczenia w zagospodarowaniu generują
ustanowione strefy ochronne ujęć wód podziemnych Białogon, Pakosz i Dyminy
zlokalizowane w granicach administracyjnych miasta Kielce oraz ujęć Wola Kopcowa w
gminie Masłów. Na mocy rozporządzenia NR 3/2012 dyrektora regionalnego zarządu
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
302
gospodarki wodnej w krakowie z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie likwidacji strefy
ochronnej studni nr V i VI ujęcia Marzysz-Suków zlokalizowanych w Sukowie, gm.
Daleszyce, powiat kielecki (Dz. Urz. Woj. Święt., poz. 2255) zlikwidowano strefę
ochronną studni nr V i VI ujęcia Marzysz-Suków, obejmującą tereny ochrony
bezpośredniej oraz teren ochrony pośredniej (wewnętrzny i zewnętrzny), ustanowioną
decyzjami Wojewody Kieleckiego z dnia 30.09.1996r. znak: OS.I-6210/189/96 oraz z
dnia 14.01.1997 r. znak: OS.I-6210/250/96/97. Zmianę tę uwzględniono w niniejszym
opracowaniu.
Charakterystykę wybranych cech stref ochronnych ujęć wód podziemnych połoŜonych
w granicach miasta, przedstawia tabela 9.3.1.
Wskazane zasięgi obszarów zasilających GZWP zostały określone na podstawie
dokumentacji hydrogeologicznej KDH/013/5876/96. Z dokumentacji wynika, Ŝe ponad
60% strefy zasilania GZWP nr 417 jest połoŜona granicach administracyjnych Kielc. W
w/w dokumentacji wskazano zasięgi trzech rodzajów obszarów ochronnych: obszar
najwyŜszej ochrony (ONO), obszar wysokiej ochrony (OWO) i obszar zwykłej ochrony
(OZO). Dokumentację zatwierdzono decyzją Ministra OŚZNiL (KDH/013/5876/96 z
11.05.1996 r.). Zatwierdzenie dokumentacji obszarów ochronnych nie tworzy
podstaw formalno-prawnych do ochrony terenu GZWP i obszaru jego zasilania,
gdyŜ strefy ochronne nie zostały utworzone odrębną decyzją dyrektora RZGW
(zgodnie z art. 51-61 Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne). Strefy
ochronne
uwzględniono
zagospodarowania
jednak
przestrzennego
w
Studium
miasta
Kielce
uwarunkowań
(2000).
i
Ze
kierunków
względu
na
dotychczasowy brak regulacji formalno - prawnych co do zakresu ochrony określonego
w/w dokumentacji (Herbich i in 2011)11, rekomenduje się zachowanie maksymalnego
udziału powierzchni biologicznie czynnej w obszarach ONO, OWO i OZO.
11
Herbich P, Mikołajków J., Skrzypczyk L., 2011, Wybrane problemy ustanawiania obszarów ochronnych
głównych zbiorników wód podziemnych, Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 445, 179:192
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
303
Tabela
9.3.1.
Charakterystyka
wybranych
cech
stref
ochronnych
ujęć
wód
podziemnych
Nazwa i nr
Decyzja o ustanowieniu strefy
Obszary objęte ochroną pośrednią i/lub
ujęcia
bezpośrednią
Strefy ochronne dla ujęć połoŜonych w granicach miasta
Ujęcie Kielce- Nr 5/2005 Dyrektora RZGW w
Białogon nr
Krakowie z dnia 26.08.2005 r. Dz.
51
Urz. Woj. Święt. Nr 220 z dnia
14.09. 2005 r., poz. 2610
Ujęcie Pakosz
nr 56
Ujęcie KielceDyminy nr
1036 „Fabet”
i nr 1037 przy
„Browar”
o bezpośrednia w całości w granicach
miasta
o. pośrednia częściowo w granicach
miasta
Wojewoda Kielecki znak: OS.I6210/183/
miasta
93 z dnia 1.03.1994 – obowiązujące
do 31 grudnia 2012
miasta
Wojewoda Kielecki znak: OS.I6210/81/97 z dnia 30.04.1997 r.
obowiązujące do 31 grudnia 2012
miasta
miasta
Strefy ochronne dla ujęć połoŜonych poza obszarem miasta
Wola Kopcowa decyzją Wojewody Kieleckiego znak: o. pośrednia częściowo w granicach
w gminie
OS.I.6210/192/96 z dnia 17.10.1996 miasta
Masłów
r. – obowiązujące do 31 grudnia
2012
Dla wszystkich ze stref wymienionych w tabeli 9.3.1, w decyzjach o ich ustanowieniu,
wskazano
zakazy,
które
mogą
wpływać
na
politykę
przestrzenną
gminy.
Charakterystykę wybranych zakazów dla kaŜdego z ujęć, w podziale na zakazy
dotyczące obszarów ochrony bezpośredniej i pośredniej, przedstawia tabela 9.3.2.
Szczegółowa charakterystyka stref ochrony ujęć wód podziemnych, znajduje się w
rozdziale dotyczącym hydrogeologii.
Po 31 grudnia 2012 roku naleŜy zwrócić uwagę na moŜliwość zmiany zasięgu
stref ochronnych ujęć wody w związku z ewentualną koniecznością wyznaczenia
nowych stref ochronnych ujęć wody w odniesieniu do ujęć wyznaczonych przed
1 stycznia 2002 roku. W niniejszym opracowaniu ekofizjograficznym na planszy
nr 13 umieszczono wyłącznie strefę ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęcia
wód podziemnych Kielce-Białogon ze względu na aktualność obowiązujących
tam stref ochronnych z określonymi zakazami i ograniczeniami takŜe po 31
grudnia 2012 roku na mocy decyzji Nr 5/2005 Dyrektora RZGW w Krakowie z
dnia 26.08.2005 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. Nr 220 z dnia 14.09. 2005 r., poz. 2610).
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
304
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA TERENÓW I OBSZARÓW
GÓRNICZYCH
W granicach administracyjnych miasta znajduje się jeden aktywny teren górniczy –
Trzuskawica. Na podstawie ekspertyzy w zakresie „Analizy wpływu działalności
górniczej na środowisko w obrębie części terenu górniczego „Trzuskawica” połoŜonego
na obszarze miasta Kielce” nie wprowadza się dodatkowych ograniczeń na mocy
Uchwały Rady Miasta Kielce z dnia 14 kwietnia 2011 (Uchwała nr IX/204/2011 Rady
Miasta Kielce). Obszar górniczy „Trzuskawica” znajduje się poza granicami
administracyjnymi miasta Kielce.
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z OBECNOŚCI STREFY LOTNISKA UśYTKU
PUBLICZNEGO
Obiekty budowlane nie mogą naruszać powierzchni ograniczających określonych na
podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 roku w
sprawie warunków, jakie powinny spełniać obiekty budowlane oraz naturalne w
otoczeniu lotniska (Dz. U. 2003 Nr 130, poz. 1192) wraz ze zmianą z dnia 11 lipca
2006 roku rozporządzeniem Ministra Transportu zmieniające to rozporządzenie (Dz. U.
2006 Nr 134 poz. 946). Na podstawie w/w rozporządzenia wymiary obiektów
budowlanych oraz naturalnych, w tym takŜe umieszczone na nich urządzenia jak
anteny, nie mogą naruszać powierzchni ograniczających powierzchni stoŜkowej. W
opracowaniu wskazano zasięgi 2 stref, z których wynika, Ŝe: w promieniu do 3000 m
od lotniska naleŜy uwzględniać Hd=Hw (296,0) + 45,0 = 341 m n.p.m., natomiast w
promieniu do 4500 m od lotniska naleŜy uwzględniać He=Hw (296,0) + 120,0 = 416 m
n.p.m.
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
305
pozioma tab. 9.3.2.
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
306
pozioma tab. 9.3.2.
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
307
9.4. UWAGI KOŃCOWE
Z uwagi na to, Ŝe uchwalone juŜ zostały plany zagospodarowania przestrzennego dla
niektórych obszarów Kielc, a dla innych są one w róŜnych fazach sporządzania,
dokonano analizy tych planów z punktu widzenia ich konfliktowości z wynikami
niniejszego opracowania. Na podstawie tej analizy moŜna stwierdzić, Ŝe ustalenia
obowiązujących planów zagospodarowania przestrzennego oraz projekty miejscowych
planów według stanu na dzień 4 listopada 2012 r. nie są konfliktowe lub konfliktowość
występuje w ograniczonym zakresie w stosunku do zidentyfikowanych predyspozycji
do
kształtowania
struktury
oraz
uwarunkowań
ekofizjograficznych.
NaleŜy wymienić plany uwzględnione w Opracowaniu Ekofizjograficznym z 2009 roku
oraz w plany opracowane po 2009 roku, w których zidentyfikowano rozbieŜności
podczas wykonywania „Aktualizacji 2012”:
1) Miejscowy plan zagospodarowania terenu Niewachlów II, Uchwała Nr
XXXVIII?897/2009 z dnia 16 czerwca 2009.
W opracowaniu ekofizjograficznym zostało zmienione określenie z tereny o
małej zdolności do absorpcji zmian na „ograniczenia dla realizacji obiektów
niedostosowanych skalą i formą zabudowy do otaczającego krajobrazu ze
względu na niewielką zdolność do przyjmowania zmian”, w efekcie czego
konflikt nie występuje
2) Miejscowy plan zagospodarowania terenu Psie Górki, Uchwała nr
XLI/1012/2009 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 19 października 2009r.
Obszar B-55 zgodnie z obowiązującym planem nie ma konfliktu, cały teren
przeznaczony
jest
pod
park.
Poza
tym
teren
Psich
Górek
został
zakwalifikowany jako teren bez ograniczeń dla rozwoju funkcji uŜytkowych,
ograniczenia dotyczą występowania w obszarze terenów objętych ochroną
prawną, tereny te zakwalifikowane zostały jako tereny dynamizujące wymianę
powietrza.
3) Zmiana nr 1 Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu
„Niewachlów – cz. 1” połoŜonego w Kielcach w rejonie ulic: Łódzkiej,
Zakładowej, B. Markowskiego i Batalionów Chłopskich, Uchwała R.M. w
Kielcach Nr XI/255/2011 z dnia 9 czerwca 2011 r. (Dz. Urz. Woj.
Świętokrzyskiego Nr 181, poz. 2115 z dnia 25 lipca 2011 r.)
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
308
W zmianie planu na części obszaru A 22 połoŜonego w terenach
wspomagających dla SPK planowany jest rozwój usług. Brak większych
konfliktów z zapisami opracowania ekofizjograficznego. Zachowany jest
postulat dla terenów wspomagających SPK zachowania min. 20 metrów wzdłuŜ
cieków.
4) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenu „Kielce południe –
Dyminy: obszar 1 – Łanowa, obszar 2 – Sukowska”, Uchwała R.M. w Kielcach
Nr XXV/535/2012 z dnia 19 kwietnia 2012r.
Obszar C-67 jest połoŜony w systemie wspomagającym SPK, nie zadrzewiony,
nie jest połoŜony w dolinie oraz nie zawiera obszarów cennych dla fauny i
siedlisk naturowych z Dyrektywy wobec czego nie określono ustaleń. W
niniejszym opracowaniu ekofizjograficznym wprowadza się dla terenów
wspomagających SPK rekomendację konieczności zachowania około 50%
udziału powierzchni biologicznie czynnej – zaleŜnie od warunków lokalnych.
5) Kielce północ – Obszar II.3: Warszawska – Radomska – Sikorskiego –
północna dolina Silnicy – projekt planu (przekazany przez BPP Kielce) nieuchwalony
Obszar B-14 obszar w systemie wspomagającym SPK, nie zadrzewiony,
częściowo połoŜony w dolinie, brak obszarów cennych dla fauny i siedlisk z
Dyrektywy wobec czego dla przewaŜającej części terenu nie określa się
ustaleń. W niniejszym opracowaniu ekofizjograficznym wprowadza się dla
terenów wspomagających SPK rekomendację konieczności zachowania około
50% udziału powierzchni biologicznie czynnej zaleŜnie od warunków lokalnych.
W pozostałych w/w planach i projektach planów zachowane są warunki, umoŜliwiające
prawidłowe funkcjonowanie środowiska przyrodniczego. Zachowane zostały ciągi
terenów
otwartych,
stanowiące
obudowę
biologiczną
cieków,
umoŜliwiające
jednocześnie zachowanie powiązań przyrodniczych. Zachowane są takŜe zwarte
kompleksy terenów otwartych dynamizujących pionową wymianę powietrza. Ponadto
zawarte w planach ustalenia dotyczące zasad zagospodarowania terenów zieleni
urządzonej zakładają duŜy udział terenów biologicznie czynnych oraz realizację jedynie
terenowych urządzeń sportowo-rekreacyjnych.
SG GW
Kat edr a
A r c h i tek tur y
Kr aj o br a zu
309

rozdziały 6 - Urząd Miasta Kielce

Transkrypt

Podobne dokumenty

zał nr 1 Jabłoń.cdr

"Kaprys" Sklep Spozywczo-Przemyslowy, Kielce

DZIAŁKA na SPRZEDAŻ 29525/3877/OGS Opis

Mapa gminy DL - Baranów Sandomierski

DZIAŁKA na SPRZEDAŻ 2742/3489/OGS Opis

Fryzjer damski- szkoła policealna Żak!