1 Konkurs tematyczny: „Taki to mroczny czas” 70

Transkrypt

Konkurs tematyczny „Taki to mroczny czas”
70 rocznica Powstania Warszawskiego
Konkurs tematyczny:
„Taki to mroczny czas”
dla uczniów gimnazjów województwa małopolskiego w roku szkolnym 2013/2014
Patronat Honorowy: Rektor Uniwersytetu Pedagogicznego
im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Organizator:
IV Liceum Ogólnokształcące im. K. K. Baczyńskiego w Olkuszu
na zlecenie Małopolskiego Kuratora Oświaty
Etap szkolny
Klucz odpowiedzi
1
Zadanie I. Wskaż jedną prawidłową odpowiedź na poniższe pytania.
1. Z którym państwem Polska nie miała podpisanego sojuszu przed II wojną światową:
A. Francją
B. Rumunią
C. Austrią
2. Polskimi Termopilami nazywana jest bitwa pod:
A. Wizną
B. Bzurą
C. Mokrą
3. Powstanie warszawskie zorganizowano w ramach akcji:
A. Wicher
B. Burza
C. Nawałnica
4. Kto wydał rozkaz rozpoczęcia akcji zbrojnej 1 sierpnia 1944 r.?
A. płk Antoni Chruściel
B. Ignacy Mościcki
C. gen. Tadeusz „Bór” Komorowski
5. Improwizowany samochód pancerny zbudowany przez powstańców, nazywał się:
A. Kubuś
B. Jasiek
C. Staszek
6. Jaki tytuł nosi książka Aleksandra Kamińskiego o powstańczych batalionach?
A. Zośka i Parasol
B. Batalion
C. Czwartacy
7. Podczas konferencji w Jałcie spotkali się:
A. Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt, Włodzimierz Lenin
B. Winston Churchill, Jerzy Waszyngton, Józef Stalin
C. Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt, Józef Stalin
8. W walkach o Narwik brała udział:
A. Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich
B. 2 Dywizja Strzelców Pieszych
C. Armia gen. Andersa
2
(0-10 punktów)
9. „Żegota”, był to kryptonim:
A. Żydowskiej Organizacji Wojskowej
B. Rady Pomocy Żydom
C. Żydowskiego Komitetu Kultury
10. Konsekwencją ujawnienia w kwietniu 1943 r. mordu w Katyniu było:
A. wstrzymanie aprowizacji dla armii gen. Andersa
B. zerwanie stosunków dyplomatycznych między Polską a ZSRR
C. agresja ZSRR na Polskę
Zadanie II. Spośród podanych, podkreśl 3 cechy polityki zagranicznej prowadzonej przez ministra
Józefa Becka.
(0-3 punkty)
A.
B.
C.
D.
E.
utrzymywanie równowagi pomiędzy ościennymi mocarstwami
zacieśnianie współpracy z Wielką Brytanią
odrzucenie udziału w układach zbiorowych, mogących krępować swobodę polskiej polityki
uleganie naciskom sąsiadów
prowadzenie ekspansji kolonialnej
Zadanie III. Podkreśl określenie, które nie odnosi się do państw rządzonych przez dyktatorów państw
totalitarnych w dwudziestoleciu międzywojennym.
(0-1 punkt)
A. Prześladowanie obywateli podejrzanych o krytykę władzy
B. Stanowienie prawa przez władzę
C. Zagwarantowanie obywatelom wolności słowa i swobody wyznania
D. Władza skupiona w rękach jednego człowieka
3
Zadanie IV. Poniższe fotografie przedstawiają prezydentów RP na uchodźctwie. Podaj ich imiona
i nazwiska (nazwisko 1 pkt., imię i nazwisko 2 pkt).
(0-6 punktów)
Fot. 1
Imię i nazwisko:
Ryszard Kaczorowski
.
Fot. 2.
Imię i nazwisko:
Władysław Raczkiewicz
.
Fot. 3.
Imię i nazwisko:
August Zaleski
UWAGA!
Po 1 punkcie można przyznać za podanie samego nazwiska.
4
Zadanie V. Uszereguj chronologicznie poniżej wymienione wydarzenia, zaczynając od tego, które miało
miejsce najwcześniej.
(0-6 punktów)
Kolejność
Wydarzenie
1.
Agresja ZSRR na Polskę
2.
Powstanie Generalnego Gubernatorstwa
3.
Agresja Niemiec na ZSRR
4.
Śmierć Sikorskiego w Gibraltarze
5.
Konferencja w Teheranie
6.
Powstanie PKWN
Zadanie VI.
Rozszyfruj nazwisko autora fragmentu wiersza. Podaj dwa inne nazwiska osób, które
zaliczane są do Pokolenia Kolumbów.
(0-3 punkty)
A otóż i macie wszystko.
Byłem jak lipy szelest,
na imię mi było Krzysztof,
i jeszcze ciało – to tak niewiele.
Rodzicom
1.
Baczyński
(0-1 punkt)
2.
np. Jan Józef Szczepański, Gustaw Herling-Grudziński, Anna Kamieńska, Władysław Machejek,
Zdzisław Stroiński, Roman Bratny, Witold Zalewski, Tadeusz Różewicz, Tadeusz Borowski, Tadeusz
Gajcy, Andrzej Trzebiński, Bohdan Czeszko, Józef Hen
(0-2 punkty)
Uwaga!
Dopuszcza się uwzględnienie przez Komisję Konkursową innych poprawnych odpowiedzi uczniów.
Uczeń może podać tylko nazwisko.
5
Zadanie VII. Wyjaśnij krótko pojęcia.
(0-8 punktów)
Pojęcie
Wyjaśnienie
Pokazowy proces polityczny przywódców Polskiego Państwa Podziemnego,
„Proces 16”
Przedstawiono im fałszywe zarzuty i przeprowadzono pokazowy proces w dn. 18–21
czerwca 1945 r. w Moskwie przed Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego
ZSRR. Przywódcy ci zostali podstępnie aresztowani przez NKWD w marcu 1945 w
Pruszkowie pod Warszawą, gdzie zaprosił ich generał I.A. Sierow. Przedstawiono im
fałszywe zarzuty i przeprowadzono pokazowy proces. Na mocy wyroku na karę
więzienia zostali skazani: L. Okulicki (10 lat), J.S. Jankowski (8 lat), A. Bień i S.
Jasiukowicz (5 lat), K. Pużak (1,5 roku), A. Zwierzyński, K. Bagiński, E.
Czarnowski, J. Chaciński, S. Mierzwa, Z. Stypułkowski, F. Urbański (4-18
miesięcy). Uniewinnieni zostali K. Kobylański, S. Michałowski i J. Stemler-Dąbski.
A. Pajdak został wyłączony z procesu i niedługo po tym skazany na 5 lat więzienia.
W akcie oskarżenia podważono legalność AK i Rady Jedności Narodowej,
wskazując równocześnie na prawo do sprawowania władzy przez PKWN i KRN.
Dobrowolna współpraca polityczna, gospodarcza lub kulturalna obywateli kraju
Kolaboracja
podbitego z władzami okupacyjnymi, którzy czerpią korzyści z tej sytuacji.
Uznawana jest za działanie wymierzone przeciwko interesom własnego państwa.
Działanie mające na celu zaburzenie życia politycznego i gospodarczego w danym
Dywersja
państwie, które jest prowadzone z ukrycia w celu osiągnięcia korzyści politycznych,
osłabienia jego obronności lub gospodarki.
Działanie o charakterze sabotażowym lub propagandowym prowadzone na
terytorium wroga, mające na celu dezorganizację jego działań wojennych czy też
odwrócenie jego uwagi. Polegające m.in. na niszczeniu lub uszkadzaniu zasobów
zbrojnych przeciwnika.
Żołnierze podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy
Żołnierze wyklęci sprzeciwiali się sowietyzacji Polski i podporządkowania jej ZSRR. Nie złożyli broni,
po wypędzeniu Niemców i po zakończeniu II wojny światowej, walcząc o
odzyskanie przez Polskę niepodległości.
UWAGA!
1. 2 punkty za pełne wyjaśnienie, 1 punk za niepełne wyjaśnienie pojęcia.
2. Dopuszcza się uwzględnienie przez Komisję Konkursową innych poprawnych odpowiedzi
uczniów, zgodnych z treścią i ideą zawartą w kluczu.
Zadanie VIII. Uporządkuj miejsca spotkań Wielkiej Trójki w kolejności chronologiczne, wpisując
odpowiednio cyfry: 1, 2, 3.
(0-1 punkt)
Jałta
2
Poczdam
3
Teheran
1
6
Zadanie IX. Oceń prawdziwość poniższych zdań wstawiając w wolne pole odpowiednią literę
F oznaczającą fałsz lub P oznaczającą prawdę:
(0-6 punktów)
Komendant główny Armii Krajowej, generał Stefan Rowecki „Grot”, wydał
rozkaz w sprawie przeprowadzenia tzw. akcji „Burza”.
Niepowodzeniem zakończyły się także szturmy na: siedzibę Gestapo w
al. Szucha.
Podczas powstania warszawskiego Stalin zatrzymał swoje wojska na
Mokotowie.
Niemcy odzyskali kontrolę nad miastem, stosowali brutalne metody walki, jak
chociażby „żywe tarcze”, czyli osłanianie swoich oddziałów przez cywilów.
Akt kapitulacji powstania warszawskiego podpisał gen. Tadeusz BórKomorowski.
Związek Patriotów Polskich zrzeszał Polaków mieszkających w Wielkiej
Brytanii, którzy wysyłali do okupowanej Polski paczki żywnościowe
Zadanie X. Dopisz pełne nazwy do podanych skrótów.
F
P
F
P
P
F
(0-6 punktów)
1. GG – Generalne Gubernatorstwo
2. AK –Armia Krajowa
3. ZWZ – Związek Walki Zbrojnej
4. SZP – Służba Zwycięstwu Polski
5. KRN – Krajowa Rada Narodowa
6. PKWN – Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
Zadanie XI. Podkreśl miejsca bitew wojny obronnej 1939 roku.
Narwik, Kraków, Wizna, Lenino, Westerplatte, Kock, Bzura, Płowce
7
(0-4 punkty)
Zadanie XII. Zapoznaj się z poniższym tekstem źródłowym i odpowiedz na pytania zamieszczone pod nim.
(0-6 punktów)
„Powstanie było klęską dążeń do utrzymania niezalenej państwowości polskiej. Po zniszczeniu Warszawy i
wyeliminowaniu jej potencjału politycznego, intelektualnego i kulturalnego o wiele łatwiej było narzucić
Polakom władze komunistyczne i supremację sowiecką. W Warszawie wyginęła także nowa, wykształcona i
patriotyczna elita przyszłego państwa, ale też właśnie fakt nieudzielenia pomocy powstaniu przez wojska
sowieckie uświadamiał kolejnym pokoleniom, jaki jest prawdziwy stosunek władz ZSRR do Polski, i dlatego
pamięć o warszawskim zrywie rozbudzała w społeczeństwie PRL dążenie do odzyskania pełnej
suwerenności.”
Brzoza Cz., Polska w czasach niepodległości i II wojny światowej, Kraków 2001, s. 387.
1. Dlaczego nieudzielenie pomocy powstańcom ułatwiło komunistom przejęcie władzy w Polsce? (0-2 pkt)
Bierność ZSRR była celowa (chciano wyeliminować jej potencjał polityczny, intelektualny i kulturalny), tak
aby o łatwiej było narzucić Polakom władze komunistyczne i supremację sowiecką
2. Wymień dwa skutki powstania warszawskiego, które podaje autor.
(0-2 pkt)
Dwa spośród:
upadek niezależnej państwowości polskiej, zniszczenie Warszawy, narzucenie władzy przez Sowietów,
wymordowanie nowej, wykształconej i patriotycznej elity, wskazanie na rzeczywisty cel stosunek władz
ZSRR do Polski, rozbudzanie w społeczeństwie PRL dążenia do odzyskania pełnej suwerenności
3. Do czego pamięć o powstaniu warszawskim inspirowała Polaków?
(0-2 pkt)
Wyrażenia klucze, które powinny pojawić się w odpowiedzi:
walka z narzuconą władzą, opór, trwanie i działanie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie
UWAGA!
8
Zadanie XIII. Połącz opis postaci z nazwiskiem.
1.
2.
3.
4.
5.
(0-5 punktów)
Polski działacz społeczny i charytatywny, zorganizował przemycanie dzieci żydowskich z getta,
umieszczając je w przybranych rodzinach, domach dziecka i u sióstr katolickich w Warszawie.
Polsko-żydowski działacz społeczny, lekarz, pedagog, pisarz, publicysta, prekursor działań na rzecz
praw dziecka.
Osoba ta przebywała w obozie koncentracyjnym Auschwitz, gdzie dobrowolnie wybrała śmierć
głodową w zamian za skazanego współwięźnia Franciszka Gajowniczka.
Żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w Auschwitz-Birkenau, opublikował
pierwsze na świecie raporty o Holokauście, został oskarżony i skazany przez władze komunistyczne
Polski Ludowej na karę śmierci, a stracony w 1948 r.
Kurier i emisariusz władz Polskiego Państwa Podziemnego, w 1942 roku jako naoczny świadek zdał
relację dotyczącą eksterminacji Żydów, struktury i funkcjonowaniu Państwa Podziemnego w
okupowanej Polsce.
A)
B)
C)
D)
E)
F)
Władysław Sikorski
Irena Sendlerowa
Maksymilian Maria Kolbe
Janusz Korczak
Jan Karski
Witold Pilecki
1
B
2
D
3
C
9
4
F
5
E
Zadanie XIV. Rozpoznaj miejsce z ilustracji.
(0-3 punkty)
http://pravda.blox.pl
1.
Napisz gdzie znajduje się ta brama?
(0-1 punkt)
Obóz koncentracyjny w Auschwitz / Zespół niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych
Auschwitz / Konzentrationslager Auschwitz / KL Auschwitz / Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau
Oświęcim
UWAGA!
Jedna nazwa z podanych.
2. Jak w języku polskim brzmi napis nad bramą? (0-1 punkt)
Praca czyni wolnym
3.
Co symbolizuje ta brama?
(0-1 punkty)
Niemieckie obozy koncentracyjne, Zagładę (Shoah)
UWAGA!
Odpowiedź powinna zawierać przynajmniej jeden z tych elementów.
10
Zadanie XV. Zapoznaj się z poniższym fragmentem książki Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na
szaniec” i odpowiedz na pytania zamieszczone pod nim.
(0-3 punkty)
„Ogromna większość ludzi (…) robiła to w ten sposób, że malowała białą i czerwona kredą barwy narodowe
na murach lub też umieszczała w różnych miejscach małe, biało-czerwone chorągiewki. (…) Uradzono
zakupić, gdzie tylko się da, płótna białego i czerwonego i uszyć szerokie na kilkadziesiąt centymetrów,
parometrowej długości flagi. Flagi te należy zawiesić na drutach tramwajowych i latarniach elektrycznych.
(…) Specjalnością propagandową na 11 listopada było wypisywanie na murach, płotach, chodnikach hasła
– „Polska zwycięży!”
A. Kamiński, Kamienie na szaniec, Katowice 1987, s. 55-57.
1. Nazwij działania opisane we fragmencie tekstu. (0-1 pkt)
Mały sabotaż
2. Wyjaśnij symbolikę Znaku Polski Walczącej.
(0-2 pkt)
Element w kształcie litery P symbolizuje Polskę, a ramiona literę W – walkę lub „kotwicę” – symbol nadziei
na odzyskanie niepodległości.
Zadanie XVI. Scharakteryzuj formy walki Polaków z okupantem niemieckim.
(0-6 punktów)
Słowa klucze, które powinny pojawić się w odpowiedzi: działania wojskowe, działania cywilne.
Działania wojskowe np.:
Służba Zwycięstwu Polski, Związek Walki Zbrojnej, Armia Krajowa, (utworzenie podziemnego wojska i
zorganizowanie powstania, które doprowadzi do oswobodzenia kraju), Kedyw (wysadzanie pociągów
wojskowych, linii wysokiego napięcia, podpalanie magazynów i składów broni, wykonywanie wyroków na
zdrajcach, gestapowcach i policjantach), Bataliony Chłopskie (utrzymanie porządku, ochrona ludności przed
oddziałami wroga, walka z bandytyzmem), Szare Szeregi (działalność bojowo-dywersyjna), partyzantka,
wywiad, „cichociemni”
Działania cywilne np.:
zalepianie lub zrywanie plakatów okupanta, rozprowadzanie gazet, ulotek i plakatów wzorowanych na
wydawnictwach okupanta (akcja „N”) lub go ośmieszających, zniechęcanie Polaków do chodzenia do kin
(wypisywanie na murach: „Tylko świnie siedzą w kinie”, wrzucanie do sal kinowych gazu), rysowanie na
murach żółwia czy też litery „V” oznaczającej „zwycięstwo”, wysyłanie listów z upomnieniem do
11
fotografów, którzy w witrynach wystawiali zdjęcia niemieckich żołnierzy oraz wybijanie szyb
wystawowych, oblewanie żrącym płynem odzieży (głównie kobiet spacerujących z Niemcami), akcje
megafonowe, zrywanie flag niemieckich oraz wywieszanie polskich, tajne nauczanie, niedbałe
wykonywanie niemieckich zarządzeń, mało wydajna praca w fabrykach (psucie narzędzi, maszyn i
urządzeń, niszczenie surowców), ukrywanie informacji o wielkości produkcji rolnej i dostarczanie w
kontyngentach artykułów gorszej jakości
Uwaga!
Zadanie XVII. Po przeczytaniu fragmentu piosenki, odpowiedz na pytania.
(0-4 punkty)
ZOŚKA!
tekst Donat Czerewacz "Sójka", muz. Jerzy Zakrzewski "Linowski"
Szare hełmy błyszczą stalą,
Rytm podkutych nóg,
Twardo dudni bruk.
Hej, niech zmyka wróg!
To szturmowcy drogą walą,
Śpiewa chłopców chór
W cekaemów i peemów wtór,
Do boju!
Zośko, Zosiu, hej, Zosieńko!
Maszerować chodź, panienko,
Przecież idziem w bój,
W tan przy świście kul,
Seryjką z peemu
W rytm tego refrenu
Wybijaj takt!
http://poema.pl/publikacja/117660-zoska
1. Co symbolizuje tytułowa „Zośka”? Wyjaśnij to pojęcie.
(1 pkt za nazwę, 1 pkt za wyjaśnienie)
Harcerski batalion „Zośka”, który brał udział w powstaniu warszawskim, w jego skład wchodzili głównie
członkowie Szarych Szeregów. Dowódcą batalionu był Ryszard Białous.
2. Co to były Szare Szeregi?
(0-2 pkt)
Kryptonim Związku Harcerstwa Polskiego, który działał w konspiracji w okresie okupacji, zostały powołane
27 września 1939 r. w Warszawie przez grono członków Naczelnej Rady Harcerskiej, współpracowały z
Delegaturą Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komendą Główną Armii Krajowej,
przewodniczącym organizacji był ks. hm. RP Jan Mauersberger (do VIII 1942), a po jego śmierci dr Tadeusz
Kupczyński.
12
UWAGA!
Dopuszcza się uwzględnienie przez Szkolną Komisję Konkursową innych poprawnych odpowiedzi
uczniów.
Zadanie XVIII. Poniższa mapa konturowa przedstawia współczesne terytorium Polski.
Wykonaj zadania, przy wykorzystaniu zamieszonej w tekście mapy. (0-7 punktów)
13
Źródło: http://propertyrestitution.pl/Restytucja,mienia,po,roku,1989,regulacje,prawne,11.html
1. Na mapie nanieś znaki zgodnie z legendą. (0-3 punkty)
2. Napisz, jakie skutki przesunięcie polskiej granicy zachodniej miało dla rozwoju kraju po zakończeniu
wojny?
(0-4 punkty)
DO OCENY SZKOLNEJ KOMISJI KONKURSOWEJ
Słowa klucze, które powinny pojawić się w pisemnej odpowiedzi:
akcja wysiedleńczo-osadnicza, uzależnienie PRL od ZSRR (był gwarantem naszej zachodniej granicy),
problemy własnościowe, zmiana liczby ludności, zmiana struktury narodowościowej, pozyskanie obszarów
zasobnych w surowce, a utrata obszarów słabo rozwiniętych
UWAGA!
Dopuszcza się uwzględnienie przez Szkolną Komisję Konkursową innych poprawnych odpowiedzi
uczniów.
14

1 Konkurs tematyczny: „Taki to mroczny czas” 70

Transkrypt

Podobne dokumenty

Miroslav Žamboch "Mroczny Zbawiciel, t.1"

Konkurs tematyczny: „Taki to mroczny czas” 70

Konkurs tematyczny: „Taki to mroczny czas”

XI Sesja Rady Powiatu Warszawskiego Zachodniego

Nr 10, s. 1