szkolny program profilaktyki - Zespół Szkół Elektrycznych nr 1 w

SZKOLNY PROGRAM
PROFILAKTYKI
ZESPOŁU SZKÓŁ ELEKTRCZNCH NR 1
W KRAKOWIE
NA LATA 2016 – 2020
/PROJEKT
DO KONSULTACJI/
wrzesień 2016r
1
WPROWADZENIE
Program Profilaktyki Zespołu Szkół Elektrycznych nr 1 w Krakowie stanowi
uzupełnienie
Programu
Wychowawczego
Szkoły.
Jego
celem
jest
wspomaganie
wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, wzmacnianie czynników chroniących przy
jednoczesnej redukcji czynników ryzyka. Formy i sposoby działań z zakresu profilaktyki
dostosowane są do wieku uczniów. Program kierowany jest do każdego ucznia, zarówno
zdolnego, jak i ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, potrzebującego wsparcia i pomocy
psychologiczno-pedagogicznej. Odpowiada on na realne problemy i zagrożenia pojawiające
się w klasie szkolnej, szkole i środowisku.
Szkolny program profilaktyki opiera się na rozumieniu profilaktyki jako procesu
zmierzającego do:
 wspierania pełnego rozwoju uczniów w zakresie zdrowia fizycznego,
psychicznego i społecznego,
 wspomagania uczniów w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi
prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu,
 ograniczania i likwidowania czynników zaburzających ten rozwój i zdrowe
życie.
Modyfikacja programu poprzedzona została diagnozą przeprowadzoną wśród
uczniów, rodziców i nauczycieli ZSE mającą na celu bieżącą identyfikację czynników ryzyka
i przejawów zachowań dysfunkcjonalnych występujących wśród uczniów.
Budując i modyfikując program opieraliśmy się na:
 systemowym modelu profilaktyki zakładającym, iż niewłaściwe zachowania
ucznia są wypadkową zależności zachodzących w środowisku szkolnym i
domowym, a do osiągnięcia pożądanych efektów konieczna jest współpraca
pomiędzy nauczycielami, dyrekcją szkoły, uczniami i rodzicami,
 modelu edukacji humanistycznej, którego celem jest wszechstronny rozwój
osobowości ucznia,
 modelu edukacji społecznej, według którego niezbędne jest kształtowanie
umiejętności przeciwstawiania się presji społecznej,
 modelu alternatywnych form, celem którego jest kształtowanie umiejętności
aktywnego spędzania czasu wolnego w sposób konstruktywny,
2
 modelu promocji zdrowia obejmującym programy propagujące zdrowy styl
życia bez nikotyny, alkoholu i narkotyków.
Działania przewidziane w programie dokonywać się będą na poziomie profilaktyki
pierwszorzędowej mającej na celu promocję zdrowia i zapobieganie pojawianiu się
problemów związanych z zachowaniami dysfunkcjonalnymi oraz na poziomie profilaktyki
drugorzędowej, której celem jest ujawnianie uczniów zagrożonych uzależnieniem
i pomaganie im w przezwyciężeniu trudności.
PODSTAWA PRAWNA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH
 Statut Szkoły.
 Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 256
poz. 2572).
 Ustawa z 24 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 875).
 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu
i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności
wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania
narkomanii (Dz.U. poz. 1249).
 Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie
szczegółowych form działalności wychowawczej wśród dzieci i młodzieży
zagrożonych uzależnieniem ( Dz. U. z 2003r. Nr 26, poz.226).
 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Art. 72.
 Konwencja o Prawach Dziecka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych 20 listopada 1989r. ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991r.
 Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich ( Dz. U.
z 2002r. Nr 11, poz.109)
 Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego ( Dz. U. Nr 111,
poz. 535)
 Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi ( Dz. U. Nr 35, poz. 230 z późn. zm.)
 Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii ( Dz. U. z 2003r.
Nr 24, poz. 198 )
3
 Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania
tytoniu i wyrobów tytoniowych ( Dz. U. z 1996r. Nr10, poz. 55).
KIERUNKI ODDZIAŁYWAŃ
1. stwarzanie uczniom warunków do samorealizacji, stawania się zdrowymi fizycznie,
psychicznie i społecznie,
2. przeciwdziałanie czynnikom szkodliwym dla zdrowia (stresom, różnego rodzaju
zagrożeniom, przemocy, itp.),
3. rozwijanie zainteresowań i systemu wartości uczniów,
4. kształtowanie właściwych postaw społecznych wobec problemu uzależnień.
CELE PROFILAKTYKI SZKOLNEJ
Cele ogólne:
 zapobieganie wszelkim przejawom: niewłaściwych zachowań, postaw, patologii
społecznej,
 propagowanie zdrowego trybu życia,
 reagowanie na pojawiające się zagrożenia.
Cele szczegółowe
 pomoc w kształtowaniu i rozwijaniu umiejętności społecznych i psychologicznych,
 kształtowanie umiejętności planowania i spędzania czasu wolnego w sposób
konstruktywny,
 dostarczanie rzetelnych informacji na temat konsekwencji używania środków
psychoaktywnych, skutków zachowań ryzykownych,
 reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań
ryzykownych ,
 pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą,
 uwrażliwienie na dostrzeganie potrzeb innych ludzi,
 eliminacja zachowań agresywnych i dyskryminacyjnych,
 objęcie działaniami profilaktycznymi w zakresie zapobiegania narkomanii wszystkich
uczniów i wychowanków,
 współpraca z rodzicami w zakresie rozpoznawania zagrożeń związanych z
uzależnieniami i skutecznej interwencji,
4
 działania edukacyjne w środowisku szkolnym we współpracy ze środowiskiem
lokalnym (policją, poradnią psychologiczno – pedagogiczną, ośrodkami d.s.
uzależnień, lekarzami, psychologami, terapeutami) polegające na dostarczaniu
podstawowych informacji na temat profilaktyki narkomanii,
 promocja szkoły poprzez udział w konkursach, prezentowanie dorobku na forum
szkoły i w środowisku lokalnym,
 stworzenie warunków do rozwoju indywidualnych zainteresowań i uzdolnień
uczniów,
 dalsze diagnozowanie potrzeb uczniów i wspieranie ich indywidualnych dążeń i
aspiracji.
ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH
 zapewnienie bezpieczeństwa biorącym udział w programie uczniom: poszanowanie
ich godności i podmiotowości, zapewnienie dyskrecji, dostosowanie działań do wieku,
poziomu rozwoju, potrzeb i ujawniających się problemów,
 wybór najskuteczniejszych form i metod oddziaływań,
 rzetelność informacji.
ODBIORCY I REALIZATORZY PROGRAMU
Program profilaktyczny skierowany jest do uczniów ZSE w Krakowie i realizowany będzie w
trakcie
działań
wychowawczych
i
dydaktycznych
zgodnie
z
wewnątrzszkolnymi
dokumentami i Rozporządzeniem MEN z 30.04.2013r. w sprawie zasad udzielania i
organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i
placówkach. Osobami odpowiedzialnymi za wdrażanie programu są nauczyciele i rodzice.
CZYNNIKI RYZYKA
Do rozpoznanych dzięki diagnozie czynników ryzyka należą:
 brak motywacji do nauki,
 trudności w nauce,
 wysoka absencja na zajęciach,
 używanie substancji psychoaktywnych,
5
 problemy natury psychicznej: problemy uczuciowe, niska samoocena, zaburzenia
nastroju, zaburzenia depresyjno-lękowe, fobie, zaburzenia relacji w rodzinie .
 brak kultury osobistej,
 agresja (fizyczna i słowna), przemoc.
EWALUACJA PROGRAMU
Szkolny program profilaktyki realizowany będzie przez cztery lata. Do całościowej
oceny posłużą następujące wskaźniki skuteczności:
1) Wiedza, postawy i zachowanie uczniów;

czy uczniowie potrafią radzić sobie z trudnościami?

czy potrafią współpracować w grupie?

czy poznali podstawowe informacje dotyczące środków odurzających?

czy potrafią powstrzymać się przed używaniem tych substancji?

czy zrozumieli istotę przemocy, presji rówieśniczej, i potrafią się jej
przeciwstawić, czy zrozumieli istotę problemów psychicznych: zaburzeń
nastroju, zaburzeń depresyjno-lękowych, zaburzeń relacji rodzinnych?

czy nabyli prawidłowe postawy wobec: nauki szkolnej, używania środków
psychoaktywnych i wobec odurzających się rówieśników?
2) Aktywność alternatywna uczniów;

czy włączają się do różnorodnych działań i programów realizowanych na terenie
szkoły?

czy uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych?

czy podejmują działania o charakterze charytatywnym, woluntarystycznym?
3) Zmiany w funkcjonowaniu szkolnym

czy nastąpił wzrost osiągnięć szkolnych i wzrost motywacji do nauki?

czy poprawiła się frekwencja uczniów na zajęciach?

czy nastąpiło zmniejszenie liczby aktów przemocy?

czy zmniejszyła się liczba interwencji wychowawczych w związku z problemami
dydaktycznymi i wychowawczymi?
6
SPOSÓB REALIZACJI
ZADANIA
ODPOWIEDZIALNI
SPOSÓB
MONITOROWANIA
1. Motywowanie
uczniów do nauki.


stosowanie metod aktywizujących w pracy z uczniami,

dyrekcja

nauczyciele
przedmiotów
wychowawcy
klas
kształtowanie systemu wartości uczniów zgodnie z przyjętymi
normami społecznymi oraz pomoc w określaniu ich celów

życiowych,
 analiza ocen uczniów
z poszczególnych
przedmiotów,
 ankieta wśród
uczniów i

nagradzanie uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umiejętności,

prowadzenie zajęć z uczniami na temat skutecznych metod i
nauczycieli,
 analiza dokumentów
technik uczenia się, planowania nauki i gospodarowania czasem
wolnym,

przygotowywanie uczniów do przedmiotowych konkursów
zewnętrznych w ramach prowadzonych kół zainteresowań,
2. Zmniejszanie
poziomu absencji


przestrzeganie
i egzekwowanie
postanowień
ZSE,
wzbogacanie i doskonalenie
warsztatu
pracyStatutu
nauczycieli,
przeprowadzenie lekcji wychowawczych, dotyczących wpływu
frekwencji na poziom wiedzy ucznia,
uczniów w szkole

przeprowadzanie indywidualnych spotkań z rodzicami
(obowiązkowo w przypadku negatywnych zachowań ucznia ),
i zapobieganie

diagnozowanie przyczyn absencji przez wychowawcę , pedagoga,
7

dyrekcja


wychowawcy

nauczyciele
przedmiotów

pedagog

psycholog
analiza
dokumentacji

ankieta wśród
uczniów
trudnościom
dydaktycznym
psychologa

indywidualne, interwencyjne rozmowy pedagoga, psychologa,
wychowawców z rodzicami uczniów o wysokiej absencji.

nagradzanie klas z najwyższą frekwencją śródroczną i roczną,
nagradzanie uczniów ze stuprocentową frekwencją

udział w programach i projektach realizowanych w celu
oraz wychowawczym.
wyrównywania szans edukacyjnych uczniów,

prowadzenie zajęć wyrównawczych i konsultacji dla uczniów
z trudnościami,
 monitorowanie
występujących
trudności
dydaktycznych,
wychowawczych
 uświadamianie uczniowi jego mocnych stron i możliwości

3. Troska o zdrowie
i życie własne

uaktualnienie
pomieszczeń

w ramach zajęć edukacji dla bezpieczeństwa, lekcji wychowania
fizycznego i wychowawczych nauka zasad udzielania pierwszej
pomocy.
i innych.
Bezpieczeństwo
uczniów w szkole
i poza nią.
przeprowadzenie instruktażu wstępnego przed zajęciami w
warsztatach szkolnych, w salach gimnastycznych, w pracowni
elektrycznej, elektronicznej, informatycznej

gablot
z
regulaminami
użytkowania
w/w

dyrekcja

wychowawcy

nauczyciele
przedmiotów

Koordynator
Małopolskiego
udział w warsztatach z ratownictwa medycznego
Programu
8

dokumentacja
szkolna

ankieta wśród
uczniów

obowiązkowe okresowe szkolenie nauczycieli w zakresie BHP.
Edukacji

Bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych.

Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia podczas drogi do i ze
szkoły.

Systematyczne zwracanie
stwarzające zagrożenie.

Uczenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia: powódź,
pożar, zachowanie na szkolnym korytarzu, szatni, klasie szkolnej,
sali gimnastycznej, boisku szkolnym.

konkurs motoryzacyjny
życia.
uczniom
na


pedagog

psycholog
sytuacje
 nauczyciele
SPORT
4. Promowanie
zdrowego trybu
uwagi
Zdrowotnej
aktywność ruchowa - zajęcia wychowania fizycznego, wycieczki,
rajdy, narty, pływanie, elementy gimnastyki korekcyjnej
Dzielnicowy Festyn Sportowo-Integracyjny

uczestnictwo młodzieży w rozgrywkach sportowych:
 wychowawcy
klas

turnieje międzyklasowe

rozgrywki międzyszkolne (m. in. Licealiada)
 nauczyciel
biologii

Krakowski Wielobój Siłowy

9
Koordynator
dokumentacja
szkolna
wychowania
fizycznego



ankieta wśród
uczniów

Małopolskiego
uczestnictwo w Uczniowskim Klubie Sportowym Iskra
Programu
ROZWIJANIE
SPOŁECZNEGO
UMIEJĘTNOŚCI
Edukacji
WSPÓŁŻYCIA
Zdrowotnej

przedstawienie zasad i reguł współżycia w klasie i szkole

edukacja prawna uczniów

uwrażliwianie uczniów na potrzeby innych oraz na akceptację
odmienności

kształtowanie postaw tolerancyjnych i antydyskryminacyjnych

integrowanie społeczności klasowej i szkolnej
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE
CHOROBOM CYWILIZACYJNYM
ZAPOBIEGAJĄCE

realizacja zadań Małopolskiego Programu Edukacji Zdrowotnej

program profilaktyki raka sutka Z różową wstążeczką przez życie

kształtowanie postawy dbania o higienę osobistą.
10

pedagog

psycholog
UPOWSZECHNIANIE
WIEDZY
DOTYCZĄCEJ
WPŁYWU ŚRODOWISKA NA ŻYCIE I ZDROWIE
CZŁOWIEKA

cykl Zdrowie i Ty – akcja plakatowa na terenie szkoły połączona
z prezentacją odtwarzaną w czasie lekcji wychowawczych
KSZTAŁTOWANIE POSTAW PROEKOLOGICZNYCH
5. Zapobieganie

akcja Sprzątanie świata

sprzątanie terenu wokół szkoły

segregacja śmieci

wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i informowanie o
nich uczniów

organizowanie i prowadzenie zajęć na temat: kształtowania
umiejętności interpersonalnych, efektywnej pracy w grupie,
asertywności, budowania systemu wartości, wyznaczanie celów
życiowych, podejmowanie decyzji, planowania czasu wolnego,
używaniu przez
młodzież środków
psychoaktywnych.


organizowanie zajęć dotyczących przyczyn i konsekwencji
używania środków psychoaktywnych (papierosy, e-papierosy,
alkohol, narkotyki, dopalacze),
przeprowadzanie ankiet diagnozujących problem kontaktów
11
 dyrekcja
 wychowawcy
 nauczyciele
przedmiotów

pedagog
 dokumentacja
szkolna
 ankieta wśród
uczniów

uczniów z substancjami uzależniającymi,

przedstawianie rodzicom wyników ankiet, dostarczanie informacji
o przyczynach i objawach używania narkotyków, instytucjach
świadczących pomoc,

w przypadku stwierdzenia używanie substancji psychoaktywnych
przez ucznia następuje zawarcie kontraktu z uczniem i rodzicem
oraz skierowanie do specjalistycznych instytucji,

organizowanie zajęć profilaktycznych,

wdrażanie
wybranych,
profilaktycznych

angażować uczniów w działalność pozalekcyjną i pozaszkolną,
rekomendowanych
psycholog
programów
 rozpoznawanie zagrożeń w sieci

6. Przeciwdziałanie
przemocy, agresji,
przestępczości.


rozpoznanie sytuacji rodzinnej uczniów i stopnia zagrożenia
zachowaniami patologicznymi. Rozmowy z rodzicami i uczniami,
współpraca z wychowawcami klas i samorządem uczniowskim, z
kuratorami sądowymi.
sporządzenie aktualnych wykazów uczniów: drugorocznych,
dyslektycznych, nauczanych indywidualnie, sprawiających
trudności wychowawcze, z rodzin zastępczych, z trudną sytuacją
rodzinną, materialną, mających trudności w nauce, wagarujących,
uzależnionych.
informacje dotyczące instytucji oferujących pomoc rodzinom
przeżywającym trudności
12
 dyrekcja
 wychowawcy
 nauczyciele
przedmiotów

pedagog

psycholog
 dokumentacja
szkolna
 ankieta wśród
uczniów

wdrażanie działań na rzecz ograniczania agresji i przemocy,
kształtowanie umiejętności asertywnych.

integracja zespołów klasowych

organizowanie pogadanek w ramach lekcji wychowawczych oraz
zajęć wychowanie do życia w rodzinie na temat skutków
przemocy oraz sposobów radzenia sobie z agresją i
uzależnieniami

bieżące diagnozowanie problemu agresji i przemocy w szkole
(obserwacje uczniów)

diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole

uświadamianie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak
sobie z nimi radzić

kształtowanie umiejętności zastępowania agresji oraz kontroli
emocji

pedagogizacja rodziców

działania interwencyjne

doskonalenie umiejętności wychowawczych.

omówienie pozytywnych
i negatywnych postaw podczas
widowisk sportowych: pseudokibice, zasady fair play, szacunek
dla przeciwnika,
13
7. Przeciwdziałanie i

rozwiązywanie
problemów natury
psychicznej:
zaburzenia nastroju,
zaburzeń lękowodepresyjnych, fobii.


prowadzenie psychoedukacji wśród uczniów, rodziców,
nauczycieli na temat przyczyn i objawów zaburzeń lękowodepresyjnych, fobii, zaburzeń nastroju, samobójstw wśród
młodzieży,
organizowanie zajęć warsztatowych dotyczących radzenia sobie z
emocjami, ze stresem,
stwarzanie przyjaznych uczniowi warunków nauki w czasie
lekcji,
 prowadzenie zajęć wychowawczych na temat: radzenia sobie z
nieśmiałością i odrzuceniem.
14
 wychowawcy

pedagog

psycholog
 dokumentacja
szkolna
 ankieta wśród
uczniów