Gryka siewna zwana także gryką zwyczajną zaliczana jest

GRYKA
Gryka siewna zwana także gryką zwyczajną zaliczana jest do roślin
zbożowych, chociaż botanicznie należy do rodziny rdestowatych.
Powierzchnia uprawy gryki w Polsce jest niewielka i nie przekracza 1%
w strukturze zasiewów. Uprawa zlokalizowana jest głównie w województwach
wschodnich: lubelskim, mazowieckim, podlaskim i warmińsko-mazurskim.
Gryka użytkowana jest w postaci ziarna, które przerabia się na kaszę,
płatki lub mąkę o dużych właściwościach odżywczych. Produkty z gryki
zaliczane są do żywności tzw. funkcjonalnej mającej właściwości prozdrowotne.
Ponadto gryka jest cenną rośliną miododajną i zielarską. Mniejsze znaczenie ma
zielonka z uwagi małe plony i powodowanie uczuleń u zwierząt o jasnej
pigmentacji skóry.
Z uwagi jednak na małe wymagania i własności fitosanitarne powinna
być szerzej uprawiana, szczególnie w płodozmianach o dużym udziale zbóż na
glebach słabszych.
Metodyka doświadczenia
Doświadczenie z gryką siewną wysiano na polach Stacji Doświadczalnej
Oceny Odmian w Krzyżewie. Czynnikiem dodatkowym był termin siewu. Brało
w nim udział 7 odmian, w tym 5 odmian polskich (Kora, Panda, PA13, PA14,
PA15) i 2 odmiany litewskie (VB Nojai, VB Vokiai). Doświadczenie z gryką
siewną założono w czterech terminach (15V, 26V, 6VI 2014; 29V, 08VI, 18VI
2015; 20V, 30V, 13VI 2016 oraz siew po jęczmieniu ozimym w formie poplonu
-15VII 2014 i 21VII 2015). W 2016 na skutek wymarznięcia jęczmienia
ozimego nie było IV terminu siewu (w poplonie), jak również nie wysiano
odmiany PA14 w III terminie z uwagi na małą ilość nasion.
KORA. Jest odmianą z roślinami o wysokości od 100 do 120 cm w
zależności od panujących warunków klimatyczno-glebowych. Jej łodyga jest
zielona z zabarwieniem antocyjanowym. Ulistnienie natomiast średnie, liście
łodygowe koloru zielonego, częściowo zabarwione na czerwono nerwy. Silnie
zabarwiona antocyjanem część podliścieniowa. Kwiaty gryki mają pąki różowe
o płatkach korony jasno różowych. Intensywnie różowy odcień kwiatów
występuje sporadycznie. Długość okresu wegetacji trwa od 85 do 95 dni
(średniowczesna), roślina o dobrej odporności na wiosenne chłody i okresowe
susze. Nasiona są dość odporne na osypywanie. Plon nasion od 15 do 22 dt∙ha-1,
% łuski od 18 do 24, MTZ od 25 do 30g. Lepiej plonuje na glebach słabych w
porównaniu do odmiany Pandy.
PANDA Odmiana z roślinami o wysokości od 100 do 115 cm. Jej
łodyga jest zielona z zabarwieniem antocyjanowym, natomiast liście łodygowe
ciemnozielone. Kwiaty mają pąki różowe o płatkach korony jasno różowych,
zebrane w duże kwiatostany. Długość okresu wegetacji trwa od 90 do 105 dni
(średniowczesna). Odmiana ta ma dobrą odporność na choroby, wiosenne
chłody oraz okresowe susze w czasie kwitnienia. Posiada odporniejsze nasiona
na osypywanie niż odmiana Kora. Plon nasion od 15 do 23 dt∙ha-1, % łuski od 17
do 22, MTZ od 25 do 32g (uzależniona jest od warunków klimatycznoglebowych). Plonuje lepiej na glebach zwięzłych w porównaniu do odmiany
Kora.
Wyniki plonowania
Tabela 75. Plonowanie gryki w 2014 roku (dt∙ha-1).
Termin siewu
I
II
III
IV
15.05
26.05
06.06
15.07
Kora
28,2
6,1
6,7
12,0
Panda
29,4
4,7
6,8
12,1
PA13
30,4
6,2
8,5
15,8
VB Nojai
25,0
3,9
5,3
9,6
VB Vokiai
31,0
2,3
3,8
8,9
Średnia
28,8
4,6
6,2
11,7
Odmiana
Tabela 76. Plonowanie gryki w 2015 roku (dt∙ha-1).
Termin siewu
I
II
III
IV
29.05
08.06
-
-
Kora
13,8
3,5
-
-
Panda
12,4
3,3
-
-
PA13
14,5
4,2
-
-
PA15
13,8
4,4
-
-
Średnia
13,6
3,9
-
-
Odmiana
Tabela 77.Plonowanie gryki w 2016 roku (dt∙ha-1).
Termin siewu
I
II
III
IV
20.05
30.05
13.06
-
Kora
20,0
18,3
5,1
-
Panda
22,9
19,3
5,0
-
PA13
21,3
18,8
6,7
-
PA14
21,0
20,5
6,7
-
PA15
23,9
20,8
5,8
-
Średnia
21,8
19,5
5,7
-
Odmiana
Tabela 78. Plonowanie gryki w 2014-16 roku (dt∙ha-1).
I
II
III
15.05.2014
29.05.2015
20.05.2016
26.05.2014
08.06.2015
30.06.2016
06.06.2014
13.06.2016
Kora
20,7
9,3
5,9
Panda
21,6
9,1
5,9
PA13
22,1
9,7
7,6
Średnia
21,5
9,4
6,5
Termin siewu
Odmiana
Analizując powyższe zestawienie można wyciągnąć następujące
wnioski:
1 Najwyższe plony gryki osiągnięto w I terminie siewu (optymalnym).
2 Najlepiej plonował ród gryki PA13.
3 Plony w terminach opóźnionych (II, III) są znacznie niższe (w 2015 w III
i IV terminie siewu nie było plonu).
4 Przy siewie poplonowym po jęczmieniu ozimym istnieje możliwość
uzyskania stosunkowo wysokiego plonu pod warunkiem wczesnego siewu
i korzystnej pogody pod koniec wegetacji gryki (rok 2014).