Dział III. Protisty, wirusy, bakterie.pd[...]

Transkrypt

Dział III. Protisty, wirusy, bakterie.pd[...]
PROTISTY, WIRUSY, BAKTERIE
Zadanie 1. (2 pkt). Poniższy tekst zawiera opis cyklu życiowego skrętnicy. Skrętnica to
jednokomórkowy glon tworzący nitkowate kolonie. W lecie rozmnaża się bezpłciowo na
drodze fragmentacji plechy, a jesienią przystępuje do rozmnażania płciowego. Między
leżącymi naprzeciwko siebie komórkami obu nici wytwarzany jest most cytoplazmatyczny,
przez który protoplast jednej komórki przelewa się do drugiej. Zatem komórki
uczestniczące w tym procesie pełnią funkcję gamet. W wyniku zapłodnienia powstaje
diploidalna zygota, która po wytworzeniu grubej ściany jest jednocześnie przetrwalnikiem.
Wiosną podczas kiełkowania zygota dzieli się mejotycznie i rozwija w nową kolonię. Ustal,
która z faz (haploidalna czy diploidalna) dominuje w cyklu życiowym skrętnicy. Swój wybór
uzasadnij jednym argumentem.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt). Na schemacie przedstawiono fagocytozę – jeden ze sposobów
pobierania pokarmu przez ameby.
Zadanie 3. (3 pkt.) Uzupełnij tabelę:
Protisty
Jednokomórkowe/
wielokomórkowe/kolonijne
Barwniki
fotosyntetyczne
Okrzemki
Zielenice
Brunatnice
Zadanie 4. (2 pkt.). Narysuj schemat budowy pełzaka (ameby). Wskaż na nim
charakterystyczne elementy budowy.
Na podstawie rysunku wpisz do poniższej tabeli cyfry od 1 do 5, tak aby odzwierciedlały
one uszeregowane we właściwej kolejności etapy fagocytozy.
Materiał
zapasowy
PROTISTY, WIRUSY, BAKTERIE
Zadanie 5. (1 pkt.). Podaj nazwę jednego przedstawiciela wiciowców.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6. (2 pkt.). Wskaż dwie cechy różniące fagocytozę i pinocytozę.
1……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………….……
2……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………….…
Zadanie 7. (3 pkt). Na podstawie schematu:
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 8. (1 pkt). Podaj jeden przykład działania człowieka, który zmniejszy
ryzyko zarażenia zarodźcem malarii podczas przebywania w krajach tropikalnych.
………………………………………………………………………………….………………………………………………………….
Zadanie 9. (2 pkt.) Dlaczego toksoplazmoza jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet
w ciąży. Podaj również w jaki sposób można zarazić się Toxoplazmozą gondii.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 10. (1 pkt.) Antybiotyki wykazują w stosunku do bakterii działanie bakteriobójcze
lub bakteriostatyczne. Wyjaśnij, co oznacza, że jakiś antybiotyk ma działanie
bakteriostatyczne.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 11. (1 pkt). Stwierdzono, że każdy człowiek w ciągu roku zapada na co najmniej
dwie infekcje wirusowe. Zaznacz dwa najbardziej skuteczne sposoby zapobiegania
chorobom wirusowym .
a) Podaj żywiciela pośredniego i ostatecznego tego pasożyta
Żywiciel pośredni ……………………………………………………………….……………...
Żywiciel ostateczny……………………………………………………..……………………..
b) Zaznacz na schemacie literą R! miejsce zachodzenia mejozy
c) Wyjaśnij, dlaczego ataki malarii, są cykliczne i objawiają się wysoką gorączką.
A. Dieta bogata w witaminę K i sód
B. Szczepienia ochronne
C. Podawanie antybiotyków
D. Dieta bogata w tłuszcze nasycone
E. Unikanie kontaktów z osobami zainfekowanymi
...................................................................................................................................................
PROTISTY, WIRUSY, BAKTERIE
Zadanie 12. (1 pkt.) W 2008r Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny przyznano między
innymi za odkrycie, że wirus brodawczaka ludzkiego ( HPV) może być jednym z czynników
wywołujących raka szyjki macicy. Choroba ta jest jedną z najgroźniejszych nowotworowych
chorób kobiecych, na które umiera nie świecie około 300 tyś, kobiet .
Jak to odkrycie jest wykorzystywane w profilaktyce medycznej?
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Zadanie13 (1 pkt.) U dziewcząt około 13 roku życia stosuje się obowiązkowe szczepienie
ochronne przeciw różyczce. Wyjaśnij, dlaczego szczepienia przeciw różyczce są
obowiązkowe tylko dla dziewcząt.
dwuniciowych. Na podstawie powyższego tekstu narysuj uproszczony schemat klasyfikacji
wirusów.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 14. (1 pkt.) W tabeli zamieszczono zakresy tolerancji niektórych bakterii względem
pH podłoża, w którym występują.
Gatunek bakterii
Wartość pH podłoża
minimum
optimum
Przecinkowiec cholery
5,6
6,2-8,0
Dwoinka zapalenia płuc
7,2
7,8
Pałeczka okrężnicy
4,4
6,0-7,0
Podaj, która z wymienionych powyżej bakterii jest stenobiontem względem badanego
czynnika. Uzasadnij swój wybór.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 15. (1 pkt.) Wirusy są pasożytami o uproszczonej budowie i nie mają
metabolizmu. Zbudowane są z cząstek charakterystycznych dla materii ożywionej, czyli
białek i kwasów nukleinowych. Właśnie ze względu na rodzaj cząsteczki kwasu
nukleinowego wirusy można podzielić na DNA-wirusy i RNA-wirusy. Wśród wirusów
posiadających DNA są takie, które mają dwuniciowe DNA i są takie, które mają je w postaci
jednoniciowych cząsteczek. Podobną klasyfikację można przeprowadzić wśród wirusów
zawierających RNA, gdyż mogą je mieć w postaci cząsteczek jednoniciowych lub
Zadanie 16. ( 1 pkt.) Na wykresie przedstawiono zależność przeżywalności dwóch populacji
tego samego gatunku bakterii (dzikiej i zmutowanej) od stężenia antybiotyku w pożywce.
Na podstawie obu
wykresów podaj skutek
mutacji dla
przedstawionego gatunku
bakterii.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
PROTISTY, WIRUSY, BAKTERIE
Zadanie 17. (1 pkt.) Na podstawie schematu opisz dwie drogi zakażenia się człowieka
gruźlicą.
a)
Na podstawie powyższych informacji zapisz litery, którymi na schemacie
oznaczono:
Zarodniki …………….
Gamety …………….
b) Wpisz na schemacie literę R w miejscu, gdzie zachodzi mejoza
Zadanie 19. (3 pkt). Dopasuj patogen (kolumna I) do wywoływanych przez niego chorób
(kolumna II).
I. 1. Wirusy
2. Bakterie
3. pasożytnicze pierwotniaki i nicienie
II. A. świnka
B. toksoplazmoza C. gruźlica
D. borelioza
E. owsica F. grypa
1. – ....................................., 2. – ................................, 3. – .....................................
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 18 (1 pkt.) Na schemacie przedstawiono cykl rozwojowy taśmy morskiej należącej
do zielenic. W cyklu tym występuje diploidalny sporofit oraz haploidalny gametofit, które
mają podobną budowę morfologiczną.
Zadanie 20. (1 pkt). Ospa prawdziwa, zwana także czarną ospą, to groźna choroba
wirusowa, która dotyczyła jedynie ludzi. Nie przenosiła się na inne organizmy, ani nie były
one źródłem zakażeń tą chorobą. Dawniej stosowano szczepienia na ospę prawdziwą,
jednak w 1980 roku uznano, że całkowicie wytępiono wirusa odpowiedzialnego za jej
powstawanie i zaniechano obowiązkowych szczepień. W ostatnich latach stale wzrasta
liczba osób chorych na ospę małpią, którą wywołuje wirus podobny do wirusa
wywołującego ospę prawdziwą. Choroba ta przenosi się pomiędzy ludźmi, a także w
dowolny sposób między innymi naczelnymi oraz nadrzewnymi i naziemnymi gryzoniami.
Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego mało prawdopodobne jest wytępienie wirusa
odpowiedzialnego za ospę małpią.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Zadanie 21. (2 pkt). Poniżej wymieniono różne działania ludzi mające na celu ograniczenie
występowania zakażeń bakteryjnych.
A. Poprawa jakości wody pitnej.
B. Wprowadzenie przepisów kontroli sanitarnej żywności.
C. Dezynsekcja i deratyzacja, czyli regularne zwalczanie niektórych rodzajów zwierząt np.
wśród owadów – wszy i pcheł; wśród gryzoni – szczurów i myszy.
D. Wprowadzenie regularnych szczepień ochronnych od wczesnego dzieciństwa.
Każdemu z wyżej wymienionych działań człowieka przyporządkuj po jednej nazwie choroby
wybranej z niżej podanych, której występowanie lub przenoszenie może być skutecznie
ograniczone przez dane działanie.
1. kiła 2. dżuma 3. gruźlica 4. salmonelloza 5. cholera
A. .............. B. ............. C. ............. D. .............