Zapłata z budżetu gminy za fakturę prognozowanego zużycia gazu

Zapłata z budżetu gminy za fakturę prognozowanego zużycia gazu
Wpisany przez Barbara Fabin, Wojciech Lachiewicz
Czy Urząd Gminy może zapłacić fakturę prognozową przed rzeczywistym odczytem
faktycznego zużycia gazu?
Pytanie
Dostawca gazu wprowadził nowy system rozliczeń na podstawie „faktury prognozowej".
Odczyty będą wykonywane 2 razy w ciągu roku w cyklach półrocznych. Po każdym takim
odczycie będzie wystawiana faktura za faktyczne zużycie oraz 2 faktury prognozowe
obejmujące kolejne 4 miesiące (po 2 miesiące w każdej). Kolejny odczyt zużycia gazu nastąpi
po upływie 6 miesięcy od poprzedniego. W konsekwencji po odczycie wykonanym przez
inkasenta otrzymamy 3 faktury. Pierwsza będzie za rzeczywiste zużycie, zaś dwie pozostałe za
zużycie prognozowane. Faktury te będą miały różne terminy płatności. Czy Urząd Gminy może
zapłacić fakturę prognozową przed rzeczywistym odczytem faktycznego zużycia gazu? Czy jest
możliwe dokonywanie zaliczkowej zapłaty za zużycie gazu?
Odpowiedź
Urząd Gminy ma obowiązek terminowo uregulować zobowiązanie wynikające z faktury
prognozowej za pobór gazu, pod warunkiem, że taki sposób rozliczenia przewiduje umowa, a
kwota z faktury prognozowej została wyliczona zgodnie z umową i ostatnim odczytanym
zużyciem gazu, a także w zgodzie z ustawą - Prawo energetyczne i przepisami wykonawczymi
do tej ustawy. Przepisy obowiązującego prawa dopuszczają, aby w okresie rozliczeniowym
dostawca gazu wystawiał odbiorcy faktury do zapłaty wyliczanej według prognozy zużycia gazu.
Należność dostawcy zostaje zweryfikowana po kolejnym odczycie z urządzeń pomiarowych i
ustaleniu faktycznego zużycia gazu. Zapłata faktury nazywanej przez dostawcę gazu „fakturą
prognozową" nie jest „zaliczką", czyli zapłatą na poczet przyszłego „zobowiązania", ale stanowi
zapłatę zobowiązania zgodnego z zawartą umową. Nadpłata wyliczana na koniec okresu
rozliczeniowego (po pomiarze) nie jest udzieloną uprzednio zaliczką, gdyż z dochowaniem
umowy i przepisów prawa można żądać jej zwrotu. W sytuacji niewniesienia przez Urząd Gminy
żądania zwrotu nadpłaty zostaje ona zaliczona na poczet przyszłych należności dostawcy gazu.
Wówczas przyszła faktura za zużycie gazu za okres rozliczeniowy będzie opiewać na kwotę
1/6
Zapłata z budżetu gminy za fakturę prognozowanego zużycia gazu
Wpisany przez Barbara Fabin, Wojciech Lachiewicz
pomniejszoną o nadpłatę.
Szczegółowe uzasadnienie odpowiedzi
Przedstawiony w pytaniu stan faktyczny sprawy wskazuje, iż faktury przedkładane przez
dostawcę gazu do Urzędu Gminy, w tym również „faktura prognozowa", są potwierdzeniem
zobowiązania wynikającego z zawartej przez strony umowy o dostawę gazu. Strony - to jest
dostawcę gazu i Gminę (działającą przez Wójta Gminy kierującego Urzędem Gminy) - wiąże
umowa sprzedaży paliw gazowych, o której mowa w przepisie art. 5 ustawy z 10.4.1997 r.
Prawo energetyczne (t.j.: Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, ze zm. - dalej: „PrawEnergU").
Zastrzec w tym miejscu należy, że umowy sprzedaży energii i paliw poddane są zasadom
prawa cywilnego (w tym zasadzie swobody umów), jednak są one tzw. „umowami adhezyjnymi"
(art. 384-385[4] Kodeksu cywilnego), czyli zawieranymi z użyciem klauzul uprzednio przyjętych i
ogłoszonych jako wiążące w przyszłych umowach. Klauzule dla umów adhezyjnych opracowuje
się na potrzeby ogółu zawieranych umów tego rodzaju, przez co wiążą przy kształtowaniu treści
każdej indywidualnej umowy pod warunkiem powiadomienia drugiej strony umowy przed jej
zawarciem o funkcjonowaniu wzorca umów.
Przepis art. 5 ust. 2 pkt 1 PrawEnegU stanowi, że oprócz określenia „ceny" lub „grupy
taryfowej" stosowanej w rozliczeniach, jednym z istotnych elementów umowy (essentialiae
negoti) jest określenie „sposobu prowadzenia rozliczeń". Problem zawarty w pytaniu dotyczy
zatem sposobu rozliczeń między dostawcą i odbiorcą gazu oraz pośrednio prowadzenia
ewidencji należności i zobowiązań z tytułu umowy zawartej przez Urząd Gminy, jako jednostkę
budżetową z art. 20 i 21 ustawy z 30.6.2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz.
2104 ze zm.).
2/6
Zapłata z budżetu gminy za fakturę prognozowanego zużycia gazu
Wpisany przez Barbara Fabin, Wojciech Lachiewicz
Według przepisu art. 45a. PrawEnergU przedsiębiorstwo energetyczne dokonuje wyliczenia
opłaty za dostarczone do odbiorcy paliwa gazowe na podstawie cen i stawek opłat
wynikających z obowiązującej taryfy. (Przepis dopuszcza również stosowanie przez dostawcę
bonifikat i upustów). Mając na względzie dominującą pozycję dostawców paliw na rynku
energetycznym, jak również potrzebę ochrony konsumentów (odbiorców paliw i usług) na
podstawie art. 46 PrawEnergU wydane zostało rozporządzenie Ministra Gospodarki z 6.2.2008
r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie
paliwami (Dz.U. Nr 28, poz.165 - dalej: „RozpMinGosp"). Poruszone w zadanym pytaniu
kwestie rozliczania się dostawcy gazu z odbiorcami znajdują regulację w przepisach § 38-§ 46
RozpMinGosp.
Zgodnie z zasadą z § 39 ust. 1 RozpMinGosp - przedsiębiorstwo energetyczne dokonuje
rozliczeń za pobrane paliwa gazowe (lub wykonane usługi związane z ich dostarczaniem) na
podstawie wskazań układu pomiarowego. Dlatego za zużycie gazu w poprzednim okresie
rozliczeniowym odbiorca ponosi opłatę odpowiadającą faktycznemu zużyciu gazu. Przy czym,
uwzględniając interesy odbiorców i dostawcy, powołane rozporządzenie odmiennie traktuje
kwestię „okresu rozliczeniowego" i kwestię „opłat", gdyż dopuszcza do pobierania opłat w
trakcie okresu rozliczeniowego. (Zadane pytanie dotyczy więc opłat ponoszonych w trakcie
okresu rozliczeniowego, czyli przed pomiarem rzeczywistego zużycia gazu za dany okres
rozliczeniowy).
Okresy rozliczeniowe dla umowy o dostawę paliw gazowych określa obowiązująca taryfa,
która powinna uwzględniać wymagania z pkt. 1 i pkt. 2 § 39 ust. 1 RozpMinGosp. W
przyjmowanych taryfach dostawcy wolno stosować dwa rodzaje okresów rozliczeniowych:
1. okres rozliczeniowy jednomiesięczny - stosowany do odbiorców pobierających paliwa
gazowe w ilościach większych niż 10 m3 na godzinę dla gazu ziemnego wysokometanowego i
gazu propan-butan lub w ilościach większych niż 25 m3 na godzinę dla gazu ziemnego
naazotowanego;
3/6
Zapłata z budżetu gminy za fakturę prognozowanego zużycia gazu
Wpisany przez Barbara Fabin, Wojciech Lachiewicz
2. okres rozliczeniowy krótszy niż 12 miesięcy - stosowany do odbiorców pobierających
paliwa gazowe w ilościach nie większych niż 10 m3 na godzinę dla gazu ziemnego
wysokometanowego i gazu propan-butan lub w ilościach nie większych niż 25 m3 na godzinę
dla gazu ziemnego naazotowanego.
Poprzez przepis § 39 ust. 2 RozpMinGosp dopuszczono do funkcjonowania opłat
śródokresowych pomiędzy dokonanymi pomiarami zużycia paliw gazowych. Wysokość takich
opłat szacowana jest na podstawie prognozowanego zużycia paliw. (Stąd stosowane w taryfach
pojęcie: „faktura prognozowa"). Po upływie okresu rozliczeniowego dostawca gazu ustala
faktyczne zużycie, wylicza swoją należność i porównuje z kwotą z opłat prognozowanych, które
otrzymał w tym okresie od odbiorcy.
W przypadku powstania nadpłaty dostawca musi niezwłocznie zawiadomić o tym fakcie
odbiorcę (§ 39 ust. 3 RozpMinGosp). Jeśli odbiorca w terminie 7 dni od dnia zawiadomienia o
nadpłacie nie zażąda jej zwrotu, nadpłatę zalicza się na poczet płatności na najbliższy okres
rozliczeniowy (§ 39 ust. 4 pkt 1 RozpMinFin).
W sytuacji niedopłaty, dostawca na podstawie § 39 ust. 4 pkt 2 RozpMinGosp zwiększa o
niedopłatę kwotę pierwszej faktury wystawianej za najbliższy okres rozliczeniowy (faktura
opiewa wówczas na opłatę za zużycie prognozowane oraz zapłatę z tytułu wyrównania za
poprzedni okres rozliczeniowy).
Jeśli zwrot nadpłaty następowałby w tym samym roku budżetowym co nadpłata, to spływ
środków pieniężnych zostanie zaksięgowany na pomniejszenie wydatków i zarazem spowoduje
pomniejszenie zaangażowania w planie wydatków Urzędu. Gdyby nadpłata dotyczyła wydatków
dokonanych w poprzednim roku budżetowym - to jej wpływ do Urzędu Gminy należałoby
4/6
Zapłata z budżetu gminy za fakturę prognozowanego zużycia gazu
Wpisany przez Barbara Fabin, Wojciech Lachiewicz
traktować jako należność, która z kolei zwiększa dochody budżetu gminy danego roku.
W przypadku niewystąpienia z żądaniem zwrotu, dostawca gazu uznaje nadpłatę za
zobowiązanie wobec odbiorcy i zgodnie z prawem w najbliższym okresie rozliczeniowym
pomniejsza o nią należność od odbiorcy gazu. Odbiorca już raz zapłacił za gaz, który faktycznie
zużyje w następnym okresie rozliczeniowym. Dlatego zobowiązanie do zapłaty z faktury
wystawionej na Urząd Gminy będzie w rzeczywistości opiewać na kwotę pomniejszoną o
dokonany uprzednio wydatek - nadpłatę.
Reasumując
Skoro w opisywanym przypadku między Urzędem Gminy i dostawcą gazu została zawarta
umowa sprzedaży paliw gazowych przewidująca (opisany w pytaniu) prawnie dopuszczalny
sposób dokonywania rozliczeń (w tym uiszczania opłat za zużycie prognozowane) - zatem
dokonanie zapłaty zobowiązania z „faktury prognozowej" jest w pełni uprawnione. Nawet jeśliby
w zakończeniu okresu rozliczeniowego ustalono, że ze względu na niższe (niż prognozowane)
zużycie gazu Urząd Gminy dokonał nadpłaty, kwota taka w chwili uiszczania opłaty nie byłaby
zaliczką, skoro w momencie jej uiszczania stanowiła „wydatek" z zobowiązania umownego.
Podstawa prawna:
5/6
Zapłata z budżetu gminy za fakturę prognozowanego zużycia gazu
Wpisany przez Barbara Fabin, Wojciech Lachiewicz
- ustawa z 10.4. 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.);
- rozporządzenie Ministra Gospodarki z 6.2.2008 r. w sprawie szczegółowych zasad
kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz.U. Nr 28,
poz.165);
- ustawa z 30.6.2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.);
- ustawa z 23.4. 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16 poz. 93 ze zm.).
6/6