Uwagi dotyczące zjawiska zaparowania szyb wewnątrz

UWAGI DOTYCZĄCE ZJAWISKA ZAPAROWANIA SZYB WEWNĄTRZ
POMIESZCZEŃ
Zgłoszony problem wymaga szerszego omówienia, gdyż jest wiele czynników mających wpływ na
funkcjonowanie wentylacji w pomieszczeniu, a wymagania, jakim powinny odpowiadać poszczególne elementy
budynku, są różnorodne. W związku z tym, że pomiędzy tymi elementami występują ścisłe powiązania,
przedstawiam najistotniejsze zależności będące przyczyną wątpliwości.
1. Wentylacja grawitacyjna.
1.1. Wymagania. Dla pomieszczeń mieszkalnych ilość wymienianego powietrza powinna wynosić od
0,5-1,0 wymiany/h co oznacza, że w ciągu godziny cała objętość powietrza powinna zostać z
pomieszczenia usunięta i w to miejsce powinno zostać dostarczone świeże powietrze. Oczywiście, to
wymaganie normatywne nie uwzględnia warunków eksploatacji danego pomieszczenia (trudno jest
porównać to samo mieszkanie o powierzchni 40 m2, - jedno, w którym mieszka 4-osobowa rodzina,
suszy się pranie i gotuje obiad - z drugim, w którym mieszka 1 osoba spędzająca 12 godzin dziennie
poza domem...)
1.2. Zasada działania. Wentylacja jest niezbędnym i wymaganym elementem każdego budynku i składa się
z kanałów prowadzonych z pomieszczeń mieszkalnych i wyprowadzonych nad dach budynku. Ilość
kanałów zależna jest od projektu, a wymagane minimum to kanały w pomieszczeniach łazienki i
kuchni. Działanie wentylacji grawitacyjnej oparte jest o zasadę: cieplejsze powietrze unosi się do góry,
a zimniejsze opada na dół i stąd pojawia się tzw. „ciąg kominowy”, który powoduje ruch powietrza w
kanale w kierunku ku górze.
1.3. Czynniki wpływające na działanie wentylacji:
1.3.1.Różnica temperatur. Zgodnie z przedstawioną wyżej zasadą, im większa różnica pomiędzy
temperaturą powietrza w pomieszczeniu, a temperaturą na zewnątrz budynku, ciąg kominowy,
czyli ilość wyciąganego powietrza na zewnątrz, będzie większa. Pokazuje to jednocześnie, że ilość
wymienianego powietrza (usuwanego przez kanały wentylacyjne) nie jest stała i zależy przede
wszystkim od pory roku. W okresie letnim może nawet powstawać tzw. „ciąg wsteczny” czyli
zasysanie powietrza przez kanał wentylacyjny do pomieszczenia.
1.3.2.Wysokość kanałów wentylacyjnych (komina). Im większa wysokość komina, tym wytwarzający
się ciąg kominowy będzie większy. Oprócz wysokości znaczenie też ma usytuowanie komina – nie
powinien stanowić ściany zewnętrznej budynku, a wyloty powinny być tak rozmieszczone, by nie
powodować zawirowań powietrza wokół wylotu komina w trakcie wietrznych dni.
1.3.3.Dopływ powietrza do pomieszczeń. Zapewnienie dopływu powietrza jest elementem
niezbędnym każdego obiektu. Najczęściej jest nim stolarka okienna i drzwiowa, ale równie dobrze
mogą być to inne urządzenia. Odpowiednio wyposażone stanowią coś w rodzaju „regulatora”
ilości wymienianego powietrza przez kanały wentylacyjne. Ograniczając dopływ powietrza przez
szczelne zamknięcie okien powodujemy, że przez kanał wentylacyjny nie będzie przepływało
powietrze, natomiast zwiększając ilość „rozszczelnionych” okien powodujemy, że ten dopływ
będzie większy.
Działanie tych zależnych od siebie wzajemnie elementów zobrazować można na przykładzie
działania strzykawki. Przymknięcie częściowe otworu strzykawki (odpowiednik szczelin w oknach)
powoduje większy opór ruch tłoka (odpowiednik ciągu kominowego) i powolne zasysanie powietrze do
strzykawki. Przy całkowitym zamknięciu otworu jest to niemożliwe. Jeżeli otwór powiększymy – z
łatwością zassane zostanie powietrze. I odwrotnie: pomimo otwartego otworu, jeżeli nie ruszymy
tłoczkiem (odpowiednik ciągu kominowego) powietrze nie zostanie zassane. Współpracy tych dwóch
elementów nie można rozpatrywać oddzielnie.
2. Stolarka okienna.
2.1. Wymagania – przepuszczalność powietrza. Polskie przepisy rozróżniają dwa rodzaje okien ze
względu na szczelność:
2.2. a) szczelne - o współczynniku infiltracji powietrza a≤ 0,3 [m3/mhdaPa 2/3]
2.3. b) rozszczelnione - o współczynniku infiltracji powietrza 0,5≤ a ≤ 1,0 [m3/mhdaPa 2/3]. Przekładając
to na prostszy język i zastosowanie praktyczne, to okno szczelne powinno być stosowane tylko tam,
gdzie do dopływu powietrza zastosowano inne urządzenia – nawiewniki, wentylację mechaniczną
nawiewno – wywiewną, ponieważ ilość powietrza, jaka przez niego przepływa jest zbyt mała, by
Strona 1 z 2
zapewnić wymaganą wymianę powietrza. Okna rozszczelnione powinny być stosowane wtedy, gdy
budynek (mieszkanie) nie posiada dodatkowych systemów dopływu powietrza (rozszczelnienie polega
na usunięciu części uszczelek okna tak, aby umożliwić stały dopływ powietrza – tę prostą czynność
można wykonać nawet po wykonaniu okien. Wadą tego rozwiązania jest brak możliwości zmniejszenia
napływu powietrza w sytuacji dużego parcia wiatru, czy braku potrzeb wentylacji pomieszczeń. Obniża
się także izolacyjność akustyczna okna.
2.4. Wyposażenie okien mające wpływ na przepuszczalność powietrza – będące w ofercie Oknoplast:
2.4.1.Rozszczelnienie mechaniczne w skrzydłach rozwieralno – uchylnych. Rozszczelnienie jest
elementem systemu okuciowego stosowanego w oknie umożliwiającym takie ustawienie skrzydła,
że pomiędzy górną, a dolną częścią ramy powstaje szczelina ok. 10mm (wielkość jej zależy od
wymiaru okna i systemu okuciowego). Ilość przepływającego powietrza przez taką szczelinę
zależy od różnicy ciśnień (ciąg kominowy, parcie wiatru). Zaletą tego standardowego wyposażenia
większości okien jest możliwość zamykania i otwierania dopływu powietrza w zależności od
potrzeb użytkownika. Stosowanie go w sposób ciągły w okresie zimowym powodowałoby
nadmierne przechłodzenie pomieszczenia.
2.4.2.Nawiewnik dowrębowy jest urządzeniem montowanym wewnątrz ramy (niewidoczny na
zewnątrz), a jego działanie polega na zmniejszaniu nadmiernego dopływu powietrza przez
szczeliny filtracyjne (jest jakby uzupełnieniem dla „okien rozszczelnionych”, które ogranicza
napływ powietrza przy dużym jego napływie – parcie wiatru, ciąg kominowy).
2.4.3.Nawiewnik Ventair jest urządzeniem działającym na podobnej zasadzie jak nawiewnik
dowrębowy (mechaniczne ograniczenie napływu powietrza przy większej różnicy ciśnień), jednak
o innej (zaawansowanej technicznie) konstrukcji – element montowany jest w górnej części
skrzydła i składa się z części zewnętrznej (wlot powietrza) i wewnętrznej (wylot powietrza),
zapewnia stały minimalny napływ powietrza i nie obniża znacząco izolacyjności akustycznej okna.
Szczegóły na stronie internetowej producenta www.brevis.com.pl
2.4.4.Nawiewnik Aereco jest urządzeniem najbardziej zaawansowanym technologicznie, którego
działanie polega na regulowaniu dopływu powietrza w zależności od wilgotności powietrza w
pomieszczeniu. Odpowiedni czujnik reagujący na zmiany wilgotności przymyka bądź otwiera
nawiewnik. Można przyjąć (co zrobił producent), że miarą zapotrzebowania na powietrze w
pomieszczeniu jest jego wilgotność – im jest większa (obecność ludzi, gotowanie, kąpiel, suszenie
itp. powoduje powstawanie wilgoci) tym więcej powietrza świeżego musimy doprowadzić, aby nie
pogarszać komfortu mieszkania. Szczegóły na stronie internetowej www.aereco.com.pl
3. Praktyczne wskazówki.
Zrozumienie zasad działania wentylacji w danym obiekcie oraz świadomość konieczności jej
istnienia (nie możemy jej nadmiernie ograniczać) są wystarczające dla zapewnienia właściwego
komfortu mieszkania, nawet w sytuacji, kiedy stolarka okienna jest „szczelna”. Wystarczy bowiem
świadome przewietrzanie raz, dwa razy dziennie całego mieszkania oraz „włączanie” mikrowentylacji
(rozszczelnienia) w zależności od zapotrzebowania w jednym, lub kilku skrzydłach, na niezbędny okres.
Można także, dla własnej wygody, zastosować odpowiedni nawiewnik, ale ona sam nie zapewni nam
komfortowych warunków, jeżeli kanały wentylacyjne są niesprawne lub ciąg kominowy nie wytwarza
odpowiedniego podciśnienia ze względu na brak różnicy temperatur. Dobór ilości nawiewników
okiennych musi być świadomy, bo zależny jest nie tylko od ilości okien, ale także od przeznaczenia
pomieszczeń. Musi uwzględniać wykorzystywanie urządzeń grzewczych zużywających dodatkowo duże
ilości powietrza (kuchenki gazowe, kotły, kominki itp.) i powinien być ustalony ze sprzedawcą okien.
Jak widać przyczyny skraplania się pary wodnej na powierzchni okien nie wynikają z ich niskiej
jakości, ale są efektem przyczyn obiektywnych, dających się wyjaśnić naukowo. Nie można więc
przerzucać niezadowolenia z borykania się z podobnymi problemami na konto jakości okien, bo to są
rzeczy zupełnie niezależne.
Z poważaniem,
Stanisław Szewczyk
Kierownik Serwisu
Strona 2 z 2