8 Rolnictwo - ekonomik.edu.pl

Dział : Rolnictwo.
Poziom podstawowy
Polecenie1: Poniżej przytoczono podstawowe terminy używane w rolnictwie. Dopasuj je do odpowiednich
opisów:
struktura agrarna, plony, towarowość, agrotechnika, monokultura,





................................– część produkcji rolnej gospodarstwa, która została sprzedana na zewnątrz,
................................– całokształt zabiegów stosowanych przy uprawie w celu uzyskania obfitych plonów
o wysokiej jakości.
.................................-zbiór części użytkowej roślin uprawnych (np. ziarno zbóż, korzenie okopowych)
z jednostki powierzchni pola, np. z ha.
………………………..wielkości powierzchni gospodarstw rolnych, rozproszenia gruntów w ogólnej liczbie
gospodarstw w państwie (lub np. regionie, województwie, gminie).
………………………system rolniczy lub leśny polegający na wieloletnim uprawianiu na tym samym
obszarze roślin jednego gatunku, bądź o podobnych wymaganiach glebowych np. bawełny, trzciny
cukrowej, świerku
Polecenie 2 : Wymień przyrodnicze oraz pozaprzyrodnicze (antropogeniczne) warunki rozwoju rolnictwa.
 Przyrodnicze:

Pozaprzyrodnicze:
Polecenie 3:Porównaj warunki rozwoju rolnictwa na Nizinie Śląskiej oraz na Nizinie Gangesu. Wymień
podobieństwa i różnice.
Polecenie 4: Opisy odnoszą się do dwóch podstawowych typów rolnictwa, które wyróżnia się ze względu na
intensyfikacje produkcji. Dopisz odpowiednio do każdego wyrażenia literę I (dla cech rolnictwa intensywnego)
lub E (dla cech rolnictwa ekstensywnego)












duże zużycie nawozów i środków ochrony roślin,
duży poziom mechanizacji,
mały nakład kapitału na jednostkę powierzchni,
melioracja,
nastawione na zaspokojenie własnych potrzeb, niskotowarowe
niski stopień mechanizacji,
produktywność tego rolnictwa zależy głównie od warunków środowiska naturalnego,
wysoki nakład pracy i kapitału,
wysokotowarowe,
wysokie plony i wydajność zwierząt hodowlanych,
występuje na obszarach o dużej gęstości zaludnienia,
występuje na obszarach o niewielkiej gęstości zaludnienia,
Uwaga!: Gospodarka ekstensywna odnosi się również do wielkoobszarowych gospodarstw, w których nakłady
pracy i środków produkcji są niewielkie, duży jest natomiast stopień mechanizacji, zysk osiągany jest przez
obsiewanie bardzo dużych powierzchni.
Polecenie 5: Oblicz brakujące wskaźniki a następnie na podstawie danych w tabeli określ, jaki typ gospodarki
rolnej ze względu na stopień intensywności występuje w państwach A, B i C.
Państwo
Powierzchnia zasiewów
Plony w dt/ha Zbiory w tyś. ton
Typ gospodarki
w tyś. ha
A
l 498
9718
B
7 073
63
C
6 164
22
13 783
1
Polecenie 6: W tabeli podano wskaźniki, dotyczące warunków rozwoju rolnictwa w Rosji, USA, Czadzie
i Japonii w roku 2000. Wpisz nazwę kraju w odpowiednią rubrykę tabeli. Dla każdego określ intensywność
rolnictwa. Określ, w którym państwie występuje:
a) Najwyższy stopień mechanizacji……………….
b) Najwyższy stopień chemizacji………………….
Państwo
Ludność
rolnicza w %
ogółu
ludności
10,8
2,3
70,1
4,2
Ilość gruntów
Powierzchnia Zużycie nawozów
ornych i sadów
gruntów ornych sztucznych na 1 ha
przypadająca na 1
na 1 ciągnik
użytków rolnych
mieszkańca (w ha)
(w ha)
(w kg)
0,86
56,6
5,0
0,65
36,7
47,3
0,48
17 750
2,0
0,04
2,1
269,4
Intensywność
rolnictwa
Polecenie 7: Na l ciągnik rolniczy w Kanadzie przypadają 64 ha gruntów ornych. W Polsce ten sam wskaźnik
wynosi 11 ha.
a) W którym państwie według powyższego wskaźnika stopień mechanizacji rolnictwa jest wyższy?:
b) Krótko wyjaśnij główną przyczynę tak dużej różnicy między Polską i Kanadą.
Polecenie 8: Na podstawie
wykresu przedstawiającego
strukturę użytkowania gruntów
oblicz:
a) odsetek gruntów rolnych:
b) odsetek użytków zielonych:
Polecenie 9: Diagram przedstawia użytkowanie gruntów w Europie i Australii.
Porównaj strukturę użytkowania gruntów na tych kontynentach.
Polecenie10: Porównaj gospodarkę rolną na Nizinie Chińskiej i na Wielkich Równinach w Stanach
Zjednoczonych. W porównaniu uwzględnij kryteria wymienione w tabeli.
Kryteria
Cechy gospodarki rolnej
Nizina Chińska
Wielkie Równiny
nakład pracy
stopień mechanizacji
wielkość gospodarstw
główna uprawa alimentacyjna
główna uprawa przemysłowa
główne zwierzę hodowlane
2
Polecenie 11: Podpisz odpowiednio poszczególne mapy tak aby przedstawiały rozmieszczenie podanych upraw
na Ziemi. rzepaku i soi; kukurydzy i prosa;
kawy i herbaty; ziemniaków i manioku;
Polecenie 12: Poniżej przedstawiono głównych producentów zwierząt hodowlanych. Dobierz odpowiednie
zwierzęta do grupy producentów (Trzoda chlewna, Bydło, Owce,) a następnie wyjaśnij pojęcia (chów, hodowla)
a..........................
1. Brazylia
2. Indie
3. Chiny
4. USA
5. Argentyna
b.................................
1. Chiny
2. USA
3. Brazylia
4. Wietnam
5. Niemcy
6. Hiszpania
c..............................
1) Chiny
2) Australia
3) Indie
4) Iran
5) Sudan
6) Nowa Zelandia
.......................– czynności polegające na opiekowaniu się zwierzętami w celu otrzymania produktów w postaci:
mięsa, tłuszczu, mleka, skór, itd.
........................- ogół zabiegów prowadzących do otrzymania bardziej przydatnych, wydajniejszych odmian
zwierząt w celu uzyskania lepszych wyników ( efektów) produkcji.
Polecenie 13: Wytłumacz duże pogłowie bydła w Brazylii oraz Indiach. Dlaczego w państwach Afryki N nie
hoduje się trzody chlewnej?
Polecenie 14: Podaj nazwy opisanych poniżej roślin uprawnych.
Roślina oleista, której niemal wyłącznymi producentami są kraje basenu Morza Śródziemnego. Drzewa,
z których zbierane są owoce, cechują się długowiecznością (mogą owocować dłużej niż 200 lat).
b) Jest wieloletnią rośliną strefy międzyzwrotnikowej, pochodzącą z Wyżyny Abisyńskiej (Etiopia), ale od
dziesiątków lat potentatem w jej uprawie i eksporcie używki otrzymywanej z tej rośliny jest Brazylia.
Znaczącymi eksporterami są również: Kolumbia, Wietnam, Indonezja, Wybrzeże Kości Słoniowej i Etiopia.
c) Ważne rejony uprawy tego zboża znajdują się na obszarach Ukrainy i Powołża, Niziny Chińskiej, Niziny La
Platy, wschodniej części Wielkich Równin w Ameryce Północnej.
d) Roślina okopowa, posiada niewielkie wymagania glebowo-klimatyczne. Uprawiana jest głównie na półkuli
północnej. Jest rośliną żywieniową dla ludności, stanowi też paszę dla trzody chlewnej i surowiec w
przemyśle spożywczym.
a)
3
Polecenie 15: Wymienionym w tabeli typom rolnictwa przyporządkuj po jednej z podanych cech
(A–D) oraz po jednym regionie ich występowania (1–4).
Cechy rolnictwa
Typ rolnictwa
rolnictwo ekstensywne kapitałochłonne
rolnictwo intensywne kapitałochłonne
rolnictwo intensywne pracochłonne
rolnictwo ekstensywne samozaopatrzeniowe,
Region
Cechy rolnictwa:
A. Wysoka mechanizacja, duże nawożenie, stosowanie dużej ilości chemicznych środków ochrony roślin,
wysoka specjalizacja produkcji.
B. Duże nakłady pracy ludzkiej, niewielka mechanizacja, niski poziom kultury rolnej, tradycyjna struktura upraw
i hodowli, niewielkie plony.
C. Duże nakłady pracy ludzkiej, niewielka mechanizacja, większość zabiegów agrotechnicznych wykonywana
ręcznie, tradycyjna struktura produkcji, duże plony.
D. Małe nakłady pracy ludzkiej, wysoka mechanizacja, duże powierzchnie gospodarstw, niewielkie nawożenie,
wysoki poziom kultury rolnej, specjalizacja produkcji.
Regiony:
1. Europa Zachodnia
2. Równiny Centralne i Wielkie Równiny Prerii w Ameryce Północnej oraz Nizina La Platy w Ameryce S.
3. Azja Południowo-Wschodnia oraz delta i dolina Nilu
4. Międzyzwrotnikowa Afryka, Ameryka Środkowa i Południowa
Polecenie 16: Z podanych niżej określeń podkreśl trzy, które cechują rolnictwo plantacyjne:
a) monokulturowa uprawa jednej rośliny przez wiele lat, np. kawy, herbaty, trzciny cukrowej
b)stosowanie nawozów sztucznych i środków ochrony roślin
c) uprawa przeznaczona na spożycie przez miejscowa ludność,
d)zyski uzależnione są od podaży artykułu i cen światowych, trafiają do korporacji będących właścicielem
plantacji,
e) prymitywne rolnictwo ekstensywne,
Polecenie 17. Na podstawie mapy pogrupuj wymienione regiony
Polski według przydatności dla rozwoju rolnictwa.
I regiony o dużej przydatność
II regiony o małej przydatność
Podaj przyczyny wysokiej oceny rolniczej przestrzeni
produkcyjnej we wskazanych przez Ciebie regionach.






Nizina Mazowiecka
Nizina Śląska
Żuławy Wiślane
Wyżyna Lubelska
Nizina Podlaska
Tatry
Polecenie 18: Na podstawie własnych wiadomości oraz zamieszczonej mapy uzupełnij tekst.
Powierzchnia leśna w Polsce wynosi ok. 9 mln ha (..................29%), przeważają drzewostany ..................(do 40
lat). Pod względem składu gatunkowego przeważają drzewostany ................(ok. 78%), a gatunkiem główny to
............... (niemal 70%); ponadto występują m.in. świerk, jodła, modrzew, buk, dąb, brzoza i olcha.
Lasy w Polsce są rozmieszczone b. nierównomiernie, najmniejsza lesistość jest w woj.: łódzkim (20%)
oraz......................................... ......................................... , największa w woj.: lubuskim (48,8%) oraz ................
..............................................................................................
Do największych kompleksów leśnych należą: Bory Dolnośląskie, Puszcza Solska, Puszcza Piska, Puszcza
Notecka, Puszcza Białowieska, Bory Stobrawskie, Bory Tucholskie, Puszcza Augustowska.
Zaznacz je na mapie konturowej.
Oceń skład gatunkowy lasów w Polsce pod kątem zagrożenia atakami szkodników.
4
Polecenie 19: Na mapie przedstawiono pozyskiwanie drewna w mln m 3 .
a) Wymień siedmiu głównych potentatów w pozyskiwaniu drewna na świecie.
b) Wymień trzech głównych potentatów w pozyskiwaniu drewna w Europie:
c) Jaką rolę pełni gospodarka leśna w tych krajach?
d) Na czym polega racjonalna gospodarka leśna?
e) Wymień gałęzie przemysłu rozwinięte na bazie drewna.
Polecenie 20: W tabeli przedstawiono kraje o największych połowach oraz wielkość połowów przypadająca
w tych krajach na 1 mieszkańca.
Połowy morskie
a) Podaj główną przyczynę dominacji
Połowy w kg
Państwo
i słodkowodne w %
tych krajów w światowych połowach
na 1 mieszkańca
udziału w świecie.
ryb.
Chiny
17,9
13,3
Peru
11,2
415,0
Japonia
5,3
39,3
USA
5,0
17,2
Chile
4,5
287,0
Indonezja
4,4
19,7
Rosja
4,2
27,3
Indie
3,8
3,6
b) Jakie czynniki biologiczne
Tajlandia
3,1
46,9
i ekonomiczne wpływają na wielkość
Norwegia
2,9
602,0
połowów?
Islandia
2,1
7057,0
Filipiny
2,0
24,8
RP Korei
1,9
38,6
Nowa Zelandia
0,6
146,0
Polska
0,3
6,2
c) Wskaż państwa wyróżniające się
wielkością połowów na 1 mieszkańca
i oceń, jaką rolę mogą mieć ryby w
gospodarce tych krajów.
5