studenckie warsztaty urbanistyczne Architektura jako zbudowany
Transkrypt
studenckie warsztaty urbanistyczne Architektura jako zbudowany
studenckie warsztaty urbanistyczne Architektura jako zbudowany system ekologiczny Christopher Sharples — dyrektor biura SHoP Architects, Anna Dyson — profesor Rensselaer Polytechnic Institute oraz Wojciech Oktawiec — szef biura architektonicznego PATH Architecture w trakcie prelekcji W marcu 2010 roku, kiedy znany podróżnik Marek Kamiński samotnie spływał kajakiem w dół Wisły, aby zwrócić uwagę opinii publicznej na niedostatecznie wykorzystywany potencjał turystyczny tej pięknej rzeki, na Wydziale Architektury i Sztuk Pięknych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego odbywały się dwutygodniowe projektowe warsztaty studenckie poświęcone podobnej problematyce. Tematem warsztatów był bowiem problem kształtowania otwartych przestrzeni Krakowa na styku miasta i rzeki, ze szczególnym uwzględnieniem części doliny Wisły położonej pomiędzy Zabłociem a Grzegórzkami, w rejonie, gdzie koncentruje się współczesny rozwój miasta. Warsztaty prowadzili zaproszeni przez krakowską uczelnię wybitni amerykańscy architekci: Christopher Sharples — dyrektor biura SHoP Architects i Anna Dyson — profesor Rensselaer Polytechnic Institute, kierująca zarazem znaną nowojorską instytucją o nazwie Center for Architecture Science and Ecology (CASE), oraz Wojciech Oktawiec — szef biura architektonicznego PATH Architecture, pomysłodawca idei polsko-amerykańskich warsztatów. Pomocy w organizacji imprezy udzieliły Konsulat Generalny Stanów Zjednoczonych oraz Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie. Podczas spotkania studenci pierwszego roku architektury pracowali w kilkuosobowych grupach nad koncepcjami rozwoju terenów położonych wzdłuż bulwarów wiślanych. Zgodnie z planami rewitalizacji południowej części Krakowa, proponuje się tu kładkę pieszą jako połączenie obszaru intensywnie rozwijających się Grzegórzek z drugim brzegiem rzeki, gdzie mieści się kampus Krakowskiej Akademii oraz Fabryka Schindlera, a zarazem budowane są Muzeum Sztuki Współczesnej i Muzeum Tadeusza Kantora. Studenci w okresie poprzedzającym warsztaty przygotowali i opracowali materiały wspomagające proces projektowy, w tym analizy topograficzne i planistyczne, a także zgromadzili dokumentację dotyczącą powstających w sąsiedztwie inwestycji oraz przykładów współcześnie zrealizowanych projektów nadbrzeży z całego świata. Zadaniem studentów było stworzenie koncepcji zagospodarowania nadbrzeżnych fragmentów miasta przy użyciu elementów kubaturowych i form małej architektury, która mocniej zwiąże miasto z rzeką i podniesie atrakcyjność bulwarów (także zimą i po zmroku), z uwzględnieniem zastanych wartości krajobrazowych, kulturowych i eko- 28 S P O T K A N I A na stronie obok (u dołu) i poniżej: — praca autorstwa Anny Łosiowskiej i Aleksandry Karkoszki — praca zespołu w składzie Julia Bakalarz, Agnieszka Błażyńska, Alicja Dłubisz, Piotr Kołodziej i Mateusz Orłowski logicznych, czynników klimatycznych, ryzyka powodzi etc. Christopher Sharples w przygotowanym programie warsztatów zadał pytania, na które odpowiedział później w czasie swoich wykładów i które mieli rozważyć także studenci podczas swojej pracy. Jaka jest rola architekta w nowym proekologicznym, zrównoważonym świecie architektury? Jak zapewnić zrównoważony i trwały rozwój miast poprzez odpowiednie planowanie zagospodarowania ich wartościowych zasobów, jakimi są nadbrzeża i otwarte przestrzenie? Jaka jest przyszłość miast? Czy architekt może podejmować próby tworzenia nowych konstruktywnych dróg ochrony istniejącej struktury miejskiej przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości dla jej dalszego rozwoju? Jak tworzone są trwale zrównoważone budynki? Jak przebiega proces koordynacji projektowania? Jak wygląda nowe wielowymiarowe podejście do projektowania architektury? Jak powinna wyglądać rewitalizacja obiektów historycznych z użyciem technologii z XXI wieku? Czy jesteśmy w stanie wyobrazić sobie proces planowania naszych miast nie jako jednokierunkowy i rygorystyczny rysunek infrastruktury, lecz jako tworzenie wielofunkcyjnego, aktywnego środowiska, które przekształca fragmenty miasta w wielu wymiarach? Niezwykle interesującą częścią warsztatów była seria otwartych publicznych wykładów, zorganizowanych na Wydziale Architektury i Sztuk Pięknych Krakowskiej Akademii oraz w Międzynarodowym Centrum Kultury. Christopher Sharples przedstawił podczas nich swoje metody pracy i organizacji procesu projektowego. Mówił o filozofii działania pracowni SHoP często wykraczającej poza schematy i utarte ścieżki praktyki, przesuwającej granice zakresu pracy i odpowiedzialności zawo- Architektura & Biznes 52010 Architektura & Biznes 52010 powyżej (o dlewej): ………… dowej architektów. Wszyscy partnerzy amerykańskiego biura posiadają oprócz architektonicznego także dodatkowe wykształcenie z takich dziedzin jak: historia, sztuki plastyczne, konstrukcje budowlane, ekonomia. Cechą charakterystyczną dla warsztatu projektowego SHoP Architects jest budowa modeli fizycznych — od najwcześniejszych etapów pracy nad koncepcją aż do prototypowych rozwiązań realizowanych w skali 1:1. Obecnie biuro tworzy też aktywne modele komputerowe (Building Information Model), które wykorzystywane są nie tylko do wznoszenia obiektów, ale także — później — do kontroli i monitorowania ich działania. Zaprezentowany w Międzynarodowym Centrum Kultury wykład Christophera Sharplesa dotyczył natomiast najnowszych projektów otwartych przestrzeni realizowanych na Manhattanie, między innymi parku High Line zaprojektowanego przez zespół Diller Scofidio + Renfro na platformach osadzonych na podporach dawnej trasy kolejowej [por. A&B 5/2009], oraz projektu zagospodarowania nadbrzeży East River autorstwa biura SHoP. Anna Dyson zaprezentowała z kolei wyniki prac badawczych ośrodka CASE. Jest to niezwykła instytucja założona wspólnie przez Rensselaer Polytechnic Institute oraz pracownię Skidmore, Owings and Merrill. Siedzibą CASE jest biurowiec SOM przy Wall Street na Manhattanie. W pracach nad programami badawczymi placówka ta korzysta ze wsparcia zarówno najlepszych inżynierów, m.in. z biur SOM, Ove Arup czy Buro Happold, jak i środowisk naukowych skupionych na amerykańskich uniwersytetach. Anna Dyson pokazywała zarówno wysokobudżetowe projekty high-tech wywodzące się z technologii kosmicznych i badań NASA, m.in. zielone żyjące ściany wykorzystywane do filtracji powietrza i naturalnej wentylacji pomieszczeń czy aktywne ściany solarne zbudowane ze szklanych kryształów, które filtrują i przepuszczają do wnętrza budynku światło dzienne, odzyskując przy tym ponad sześćdziesiąt procent energii słonecznej, jak i rozwiązania low-tech, oparte o naturalne surow- ce i lokalnie dostępne rzemiosło, takie jak na przykład system ażurowych glinianych elementów ściennych, które w krajach o pustynnym i gorącym klimacie mogą polepszać wentylację i schładzać pomieszczenia mieszkalne. Wojciech Oktawiec w swoim wykładzie poświęconym komputeryzacji — zarówno warsztatu pracy architekta, jak i procesu produkcji materiałów budowlanych, dowodził, że dzięki temu zagadnieniu architekt może odzyskać pozycję „mistrza budowlanego”, głównego ogniwa procesu inwestycyjnego, pozycję, którą zawód ten utracił na rzecz specjalistów zarządzania i realizacji projektów. Ostatnim etapem warsztatów była publiczna ocena jedenastu przedstawionych przez studentów prac, mających formę plansz-plakatów. Jury złożone z amerykańskich gości i kilku polskich architektów prowadzących zajęcia z projektowania architektonicznego na WAiSP (Stanisław Deńko, Artur Jasiński, Katarzyna Jucha, Marcin Pawłowski i Jerzy Wójcik) dokonało oceny prac i wybrało spośród nich dwie najlepsze: Anny Łosiowskiej i Aleksandry Karkoszki, które za swój cel obrały stworzenie zróżnicowanej typologii ukształtowania terenu nadbrzeżnego parku w sposób, który nawiązuje do cech polskiego krajobrazu, oraz Julii Bakalarz, Agnieszki Błażyńskiej, Alicji Dłubisz, Piotra Kołodzieja i Mateusza Orłowskiego, którzy przedstawili propozycję zabudowy nadbrzeży Zabłocia wielofunkcyjnym obiektem będącym skrzyżowaniem publicznego parku z amfiteatrem otoczonym nowymi obiektami dydaktycznymi kampusu Krakowskiej Akademii. Marcowe międzynarodowe warsztaty projektowe z całą pewnością przyniosły studentom szereg korzyści, zmuszając ich do intensywnej i efektywnej pracy, wyzwalając rywalizację, poszerzając pole widzenia, wzbogacając ich wiedzę i warsztat projektowy. Okazało się, że dla większości studentów komunikacja w języku angielskim nie stanowiła problemu, a kiedy zawodziło słownictwo, przydawał się ołówek i kartka papieru. Artur JASIŃSKI koordynator warsztatów S P O T K A N I A 29