Konstrukcja programów studiów i oparciu o KRK. Jadwiga Mirecka

Transkrypt

Konstrukcja programów studiów
w oparciu o KRK
Jadwiga Mirecka – Grupa Robocza ds. KRK
Warszawa.28.01.2011
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Prezentację przygotowano z wykorzystaniem opracowania
„AUTONOMIA PROGRAMOWA UCZELNI
Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego”
Autorstwa:
Ewy Chmieleckiej, Andrzeja Kraśniewskiego, Zbigniewa
Marciniaka, Marii Próchnickiej, Tomasza SaryuszaWolskiego
Odzwierciedlenie KRK w ustawie –
Prawo o szkolnictwie wyższym
• Program kształcenia – zdefiniowany w odniesieniu do
KRK (opis zakładanych efektów kształcenia zgodny z
Krajowymi Ramami Kwalifikacji)
• Wprowadzone definicje kwalifikacji, efektów kształcenia
3
Wpłływ KRK na konstrukcję
ę programów
•
•
•
•
•
Wzrost autonomii programowej uczelni
Moż
żliwość
ść tworzenia programów poza istniejącymi
kierunkami
Moż
żliwość
ść budowania na nowo, lub modyfikacji programów
już istniejących (z wyjątkiem kierunków regulowanych)
Możliwość zróżnicowania programów i ścieżek kształcenia
Możliwość zwiększenia wpływu studentów i pracodawców
na kształt programów
Wpływ KRK na konstrukcję programów
•
•
Konieczność zdefiniowania kompetencji (profilu) absolwenta
zgodnie z poziomami KRK
Obowiązek odniesienia się do KRK w dyplomach po r. 2012)
• Zmiana sposobu opisu studiów (od procesu i treści do
efektów)
•
Konieczność opracowania sposobów uzyskania założonych
efektów oraz oceny stopnia ich osiągnięcia
•
Zwrócenie uwagi na kompetencje uniwersalne
•
Zaliczanie uprzednich osiągnięć (walidacja)
•
Obowią
ązek zapewnienia jakoś
ści
Od KRK do programów studiów
• Opis efektów uczenia się dla obszarów kształcenia
Opracowanie Standardów Kształcenia dla kierunków
regulowanych przez MNiSW
- propozycje opisów kierunkowych „Benchmarków”
- Wzorcowe opisy efektów uczenia się z akceptacją RGSW
- Prawo tworzenia nowych kierunków dla uczelni z
uprawnieniami habilitacyjnymi
- Propozycje nowych kierunków tworzonych przez pozostałe
uczelnie zatwierdzane przez PKA
Cele kształłcenia - ogólny opis intencji nauczania; wskazujący na
to co nauczyciel zamierza zawrzeć w przedmiocie nauczania
Efekty uczenia się
ę - to co nauczyciel zakłada iż student ma
wiedzieć, umieć wykonać i wykazywać jako postawę po
zakończeniu studiów (kursu)
Kompetencje - to co student rzeczywiście wie, umie wykonać i
wykazuje jako postawę po zakończeniu studiów (kursu)
Przykład:
Cel kształłcenia: zapoznanie studentów z nowoczesnymi
technologiami inżynierskimi
Na drodze odpowiednich działań i procesów dydaktycznych
osiągamy:
Efekty kształcenia: student potrafi właściwie identyfikować
technologie inżynierskie, krytycznie oceniać przydatność
poszczególnych rozwiązań do zadanych sytuacji
rzeczywistych..
M.Próchnicka, T.Saryusz Wolski, A. Kraśniewski
Program kształcenia (curriculum)
Podporządkowany wspólnemu celowi i wynikający
z ogólnego opisu efektów uczenia się spójny i
dobrze ustrukturowany zestaw wzajemnie
połączonych ze sobą kursów/przedmiotów/, ich
treści oraz osiąganych efektów uczenia się,
oferowany przez uczelnię, prowadzący do
uzyskania pełnej kwalifikacji na określonym
poziomie, zgodnie z wymaganiami prawnymi i
wewnętrznymi regulacjami obowiązującymi w
uczelni
M.Próchnicka
Kurs/ przedmiot/moduł
„Jednostka programu kształcenia posiadająca
wyodrębnione cele i efekty uczenia się, zgodne
z celem i efektami programu kształcenia,
realizowana w oparciu o specyficzne dla niej
metody nauczania i uczenia się oraz oceny i
walidacji efektów kształcenia”
M.Próchnicka
Metody kształcenia
„Celowo i systematycznie stosowane sposoby
pracy nauczyciela ze studentami, zharmonizowane
z celami, treściami i efektami uczenia się, które
zapewniają studentom osiągnięcie efektów
uczenia się ...zdefiniowanych dla danego
modułu/przedmiotu”
M.Próchnicka
Program studiów obejmuje:
-
Efekty uczenie się generyczne właściwe dla poziomu
studiów
-
Efekty uczenia się dziedzinowe
-
Efekty uczenia się specyficzne dla kierunku
-
Efekty uczenia się charakterystyczne dla uczelni
(związane z jej misją)
Planowane efekty kształcenia winny
obejmować:
1. Obszar wiedzy
2. Obszar umiejętności:
kognitywnych i proceduralnych
generycznych i specyficznych
3. Obszar kompetencji personalno-społecznych
(postaw i zachowań)
Taksonomia Blooma:
Kategorie efektów uczenia się w dziedzinie
poznawczej (wiedza):
ocena
synteza
analiza
zastosowanie
rozumienie
znajomość faktów
Taksonomia (Dave’a):
psychoruchowej (umiejętności)
naturalizacja
modyfikacja
precyzja
wykonywanie
naśladowanie
Taksonomia Blooma:
afektywnej (kompetencje personalnospołeczne):
charakteryzacja
organizowanie
wartościowanie
odpowiadanie
przyjmowanie
Planowane efekty kształcenia winny być:
- wyrażone w formie czasownikowej
- zrozumiałe
- realne (osiągalne)
- mierzalne
- istotne dla absolwenta
- niezbyt liczne, ale dotyczące spraw ważnych
---------------------------------------------------------------------określamy minimalny poziom wymagań
- unikamy niejednoznacznych czasowników takich jak:
rozumie, wie, jest świadom
Efekty kształcenia dla programu
- Niezbyt liczne ( < 9 dla 1-go poziomu
< 6 dla 2-go poziomu
(gdy lista zbyt długa tracimy perspektywę)
- Niezbyt ogólne
(bo zatracimy spójność programu)
- Niezbyt szczegółowe
(bo ograniczamy inwencję nauczycieli, a studentów
ukierunkowujemy w stronę uczenia się pod efekty)
Opis studiów w formie efektów
Oznacza przesunięcie akcentu
•
z procesu i treści na skutek
•
z nauczyciela na studenta
•
z nauczania na uczenie się
Powiązanie efektów uczenia się z
punktami ECTS :
Zamierzone efekty uczenia się powinny być możliwe do
zrealizowania w czasie i przy nakładzie pracy mierzonym w
punktach ECTS przewidzianym dla danego poziomu studiów:
Poziom 1
180 -240 pkt ECTS
Poziom 2
90- 120 pkt.ECTS
Poziom 1+2
180 + 120, lub 240 + 90 (120)
Jednolite studia magisterskie 300-360 pkt
Zdefiniowanie efektów uczenia się
ę oznacza:
•
•
•
•
•
•
Zmianę koncepcji programu (odchodzenie od opisu w oparciu o
czas i treści)
Potrzebę dostosowania form dydaktycznych do zamierzonych
efektów
Konieczność
ść opracowania sposobów pomiaru osią
ągnię
ęcia
efektów
Zwię
ększenie odpowiedzialnoś
ści studentów
Ułatwienie przenoszenia osiągnięć z innych instytucji
Ułatwienie mobilności studentów
Konstrukcja programów wg. KRK :
-
-
Od dołłu (bottom up) – re-definiowanie programów
istniejących wychodząc od efektów cząstkowych
przedmiotów
Od góry (top down) – tworzenie programów
nowych wychodząc od efektów końcowych
Konstrukcja programów od dołu:
-
Zdefiniowanie efektów uczenia się dla istniejących kursów
-
Sporządzenie „macierzy efektów”
-
Podsumowanie efektów końcowych
-
Analiza zdefiniowanych efektów pod kątem zgodności z KRK
-
-
Ewentualne uzupełnienia (umiejętności generyczne,
kompetencje personalno-społeczne !)
Dostosowanie form nauczania i oceniania
-
Macierz kompetencji
Przedmiot/efekt
kształcenia
Kompetencja
A
Przedmiot 1
Przedmiot 2
C
D
X
F
X
X
X
E
G
H
I
J
X
X
Przedmiot 3
Przedmiot 4
B
X
X
X
X
X = Kompetencja jest rozwijana, oceniana i wymieniona
w efektach kształcenia przedmiotu
X
Macierz kompetencji
- Odzwierciedla relacje między typem zajęć a kompetencjami
studentów kształtowanymi w trakcie tych zajęć
- Pozwala na sprawdzenie, czy przewidziane zajęcia,
gwarantują uzyskanie oczekiwanych efektów uczenia się
(kompetencji)
- Umożliwia identyfikację kompetencji, które są rozwijane w
niedostatecznym stopniu lub wcale
- Pozwala na zachowanie równowagi w kształtowaniu
kompetencji różnych typów
M.Próchnicka
Dobór form dydaktycznych do efektów
Efekty uczenia się
Wykł. Sem. Lab.
.
Zastosowanie wiedzy
+
Wyrażanie sądów, opinii
interdyscyplinarność
Umiejętność samodzielnego
uczenia się
Praca w zespole
Proj.
Prakt Praca
.
dyplom
+
++
+++
+++
++
++ +
++ ++
+++
+
Konstrukcja programów od góry:
-
• Rozpoznanie potrzeb
• Identyfikacja kompetencji generycznych na określonym
poziomie
• Zdefiniowanie kompetencji kierunkowych/specyficznych
• Zwrócenie uwagi na progresję kompetencji przy studiach
2-stopniowych
• Określenie warunków „brzegowych” (kandydaci,
nauczyciele, środowisko)
Poziomy opisu kwalifikacji
Ramy Europejskie (RKEOSW, ERK--LL )
Opisy sektorowe międzynarodowe
Opis ogólnokrajowy (KRK)
Opis obszarowy
„benchmarki”, standardy
Projekt Komisji Europejskiej TUNING
Lista kluczowych
kompetencji ogólnych
i kierunkowo
specyficznych absolwentów
określonych studiów
Ustalona w oparciu o
opinie:nauczycieli
akademickich,absolwentów,
pracodawców
i studentów z różnych
krajów
Kierunki objęte projektem TUNING
Handel
Chemia
Nauki o Ziemi
Edukacja
St. Europejskie
Historia
Matematyka
Pielęgniarstwo
Fizyka
Rolnictwo
Architektura
Sztuki Piękne
Informatyka
Inżynieria
Techn. żywienia
Geodezja
Geografia
St.Humanistycze
Filologie
Prawo
Medycyna
Muzyka
Ter. zajęciowa
Politologia
Radiografia
Praca socjalna
WF
ERASMUS Thematic Network project (2003 - 2006):
„Align a European Higher Education Structure in Sport
Science” (The AEHESIS Project)
with 4 sectors:
• Physical education
• Sport Management
• Health and Fitness
• Sport Coaching
Opisy kwalifikacji dla różnych obszarów
1. dla obszaru studiów humanistycznych
2. dla obszaru studiów w naukach społecznych
3. dla obszaru studiów w naukach ścisłych
4. dla obszaru studiów przyrodniczych
5. dla obszaru studiów technicznych
6. dla obszaru studiów medycznych
7. dla obszaru studiów rolniczych, leśnych i weterynaryjnych
8. dla obszaru studiów poświęconych sztuce
Opisy kwalifikacji dla różnych obszarów
Obejmują:
1. Kompetencje ogólne
2. Kompetencje dziedzinowe
3. (Kompetencje szczegółowe)
dla każdego poziomu
Cykl projektowania programu
kształcenia
Koncepcja
Sprawdzanie
Wdrażanie
Planowanie
Projektowanie
Budować program nie jak wieżę z równych
cegiełek lecz jak układankę, której elementy
muszą do siebie pasować
1.
2.
3.
4.
Sprawdzić czy wszystkie kompetencje z profilu są
realizowane
Zapewnić progresje ich w rozwoju
Unikać niepotrzebnego powtarzania
Zadbać o zróżnicowanie metod uczenia i oceny
Zdefiniowanie efektów uczenia się
ę oznacza:
•
•
•
•
•
•
Zmianę koncepcji programu (odchodzenie od opisu w oparciu o
czas i treści)
Konieczność opracowania sposobów pomiaru osiągnięcia
efektów
Podejście nakierowane na studenta
Zwię
ększenie odpowiedzialnoś
ści studentów
Ułatwienie przenoszenia osiągnięć z innych instytucji
Ułatwienie mobilności studentów
Koncepcja:
•
Ocena zapotrzebowania na nowy program
(odpowiedź na istniejące lub nowe potrzeby)
•
Konsultacje z interesariuszami (dobór grup)
•
Rozeznanie przyszłej zatrudnialności
•
Świadomość kontekstu edukacyjnego w którym program
ma być oferowany
Planowanie:
Określenie poziomu i profilu kształcenia:
- poziom kwalifikacji
- profil ogólny lub praktyczny
- wiedza kierunkowa (jedno, wielo międzydyscyplinarna,)
- kompetencje generyczne
- umiejętności kierunkowe
- zatrudnialność (regulowana, bądź nie)
---------------------------------------------------------------------------------Profil winien uwzględniać perspektywę rożnych interesariuszy
Charakterystyka profili
Profil ogólny
„podstawowe wymagania dotyczące efektów kształcenia
(wiedzy, umiejętności i postaw etycznych) zdefiniowane
dla danej dziedziny/kierunku”
Profil praktyczny
wiedza wspomagająca działalność praktyczną w wybranej
dziedzinie
zwiększony udział punktów ECTS przypisywanych
umiejętnościom praktycznym
częściowe kształcenie środowisku pracy typowym dla
absolwenta danego kierunku/programu
M.Próchnicka
Planowanie (cd):
•
•
•
•
Zebranie istniejących wzorów dotyczących podobnego
kształcenia
Określenie wstępnych wymagań
Zdefiniowanie ogólnych efektów uczenia się (we wszystkich 3
kategoriach)
Rozważenie sposobów osiągnięcia i oceny efektów
Projektowanie:
•
•
•
•
•
•
Opis szczegółowych efektów uczenia się
Zestaw kursów kształtujących ww.efekty (opartych o dyscypliny,
zintegrowanych, modułów tematycznych)
Opis treści tematycznych zawartych w kursach
Dobranie właściwych form dydaktycznych
Sporządzenie planu obejmującego godziny i sekwencje kursów
Wstępna analiza nakładu pracy studentów koniecznego dla
osiągnięcia ww. efektów (punkty ECTS)
Wdraż
żenie:
•
•
•
•
Wybór osób odpowiedzialnych za zajęcia
Opis zajeć (sylabus)
Harmonogram i organizacja zajęć
Przygotowanie materiałów (informacyjnych i dydaktycznych)
Sprawdzanie:
•
Odniesienie do KRK
Ocena osiągnięcia efektów
•
Weryfikacja punktów ECTS
•
Informacja zwrotna od studentów, nauczycieli, absolwentów
•
Akredytacja
•
Benchmarking
•
Konstrukcja programów w oparciu o
efekty uczenia się :
-
Sprzyja budowaniu programów bardziej odpowiadających
potrzebom studentów
-
Ułatwia identyfikację luk i niepotrzebnych powtórzeń
-
Zwraca uwagę na nowe kategorie kompetencji
-
Umożliwia eksperymenty dydaktyczne
-
Pozwala na indywidualizację procesu kształcenia
-
Wiąże się z udoskonalaniem metod nauczania i oceniania
studentów
Przykłładowe formy dydaktyczne:
wykłady
konwersatoria,
seminaria
laboratoria
ćwiczenia
praktyki
konstruowanie map umysłu
dyskusja
studium przypadku
gry dydaktyczne
uczenie się w oparciu o problem (PBL)
sesje rozwiązywania problemu
projekty
zajęcia terenowe
Zalecany tryb oceniania postępów
studentów
• Oceny formujące – przeprowadzane w trakcie zajęć,
dostarczają informacji zwrotnej studentom i
nauczycielom, służą poprawie uczenia się
• Oceny podsumowujące – przeprowadzane na koniec
zajęć/studiów, potwierdzają uzyskanie efektów uczenia
się, służą promocji, wydaniu świadectwa,
Zalecany tryb oceniania postępów
studentów cd.
• Ocenianie winno być prowadzone w sposób ciągły
• Poziom odcięcia decydujący o zdaniu – nie zdaniu
winien być określany w stosunku do z góry
zdefiniowanych kryteriów (odniesienie do kryteriów), a
nie w przez porównanie z grupą (odniesienie do
normy)
Ocena osiągnięcia założonych efektów:
W zakresie wiedzy:
Egzaminy ustne
- standaryzowane
- na bazie problemu
Egzaminy pisemne
- Eseje, raporty, egzaminy z „otwartą książką”
- Krótkie ustrukturyzowane pytania (SSQ)
- Pytania testowe: MCQ, MRQ, typu Tak/Nie,
W zakresie umieję
ętnoś
ści
•
Egzamin praktyczny (obserwacja wykonawstwa)
•
Realizacja zleconego zadania
•
Projekt, prezentacja
•
Odgrywanie ról
•
Portfolio
W zakresie kompetencji personalnych i społłecznych
•
•
•
Esej refleksyjny
Przedłużona obserwacja przez opiekuna (nauczyciela
prowadzącego)
Ocena 360° ( opinie nauczycieli, innych pracowników,
klientów)
•
Ocena przez kolegów
•
Samoocena
Walidacja osiągnięć zgodnie z koncepcją
Ram Kwalifikacji
• wg Prawa o Szkolnictwie Wyższym mogą być uznawane i
przenoszone osiągnięcia z innej uczelni, w tym
zagranicznej
• Zgodnie z Rozporządzeniem MNiSW z lipca 2007r możliwe
jest uznawanie certyfikatów w dziedzinie kształcenia
językowego
• W ramach projektu wdrażania KRK – podprojekt:
”Uznawanie efektów uczenia się zdobytych poza systemem
edukacji formalnej w polskim szkolnictwie wyższym”
„ Od środowiska akademickiego, uczonych i nauczycieli
akademickich, rad wydziałów i uczelni, a także od
samych doktorantów i studentów zależeć będzie, jakie
efekty przyniesie wprowadzenie ram. Czy spełnią swe
zadania, czy raczej spotkają się z zaniechaniem ze
strony środowiska akademickiego. „
Prof. Dr hab. Barbara Kudrycka
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Konstrukcja programów studiów i oparciu o KRK. Jadwiga Mirecka

Transkrypt

Podobne dokumenty

Portal A Sp. z oo „Interaktywna platforma kompleksowego

Ferie pod hasłem: „Uczymy się aktywnie spędzać czas wolny”. W

20150325 informacja o wyborze PKT

Zawiadomienie o wyborze oferty9 elektronarzędzia

PDF - ORPEG