52. Międzynarodowy Dzień Teatru 27 marca 2013

POLSKI OŚRODEK MIĘDZYNARODOWEGO INSTYTUTU TEATRALNEGO
CENTRE POLONAISE DE L'INSTITUT INTERNATIONAL DU THEATRE
POLISH CENTRE OF THE INTERNATIONAL THEATRE INSTITUTE
Ul. Jazdów 1, 00-467 Warszawa, Poland tel.+48 601173318
Stowarzyszenie jest zarejestrowane w KRS 0000130038
Konto Bankowe : 56 1160 2202 0000 0000 5515 6033
52. Międzynarodowy Dzień Teatru 27 marca 2013
Orędzie Międzynarodowego Instytutu Teatralnego
napisał Dario Fo
Orędzie polskie pod hasłem Grajmy Fredrę
napisał Andrzej Seweryn
***
Z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru Zarząd Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu
Teatralnego /ITI/ przyznał Nagrodę IM. STANISŁAWA IGNACEGO WITKIEWICZA – 2013
za wybitne osiągnięcia w propagowaniu polskiej kultury teatralnej na świecie. Otrzymał
ją Manfred Beilharz – dramaturg i reżyser niemiecki, dyrektor Hessisches Staatstheater
w Wiesbaden i dyrektor Biennale „Nowe Sztuki z Europy”.
***
Sekcja Krytyków Teatralnych Polskiego Ośrodka ITI przyznała Nagrodę za popularyzację polskiej
kultury teatralnej za granicą Stefanowi Sutkowskiemu – założycielowi i wieloletniemu
dyrektorowi Warszawskiej Opery Kameralnej.
TEATRALNĄ KSIĄŻKĄ ROKU 2012 została praca Diany Poskuty-Włodek Dzieje teatru w Krakowie
w latach 1918-1939. Zawodowe teatry dramatyczne, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Polski Ośrodek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego /ITI/
Międzynarodowy Dzień Teatru ustanowiony został przez IX Światowy Kongres ITI w Wiedniu w 1961 roku.
Obchodzony jest na całym świecie od 1962 roku. Wybrano dzień 27 marca dla upamiętnienia pierwszego sezonu
Teatru Narodów w Paryżu w 1957 roku. Z okazji tego święta publikowane są orędzia pióra najwybitniejszych twórców
teatralnych.
Nagroda im. S.I. Witkiewicza
Laureat Nagrody im. S.I. Witkiewicza za wybitne zasługi w propagowaniu polskiej kultury
na świecie - Manfred Beilharz
Manfred Beilharz (ur. 1938), niemiecki reżyser teatralny i operowy, od roku 2002 dyrektor
Hessisches Staatstheater w Wiesbaden, przedtem Schauspiel Bonn, wcześniej zaś teatrów
w Tybindze, Freiburgu i w Kassel. Pomysłodawca i dyrektor artystyczny (wraz z Tankredem
Dorstem i Ursulą Ehler) prestiżowego festiwalu nowej dramaturgii europejskiej Biennale Neue
Stücke aus Europa oraz dyrektor organizowanego w Wiesbaden Internationale Maifestspiele. Jako
dyrektor kolejnych teatrów wielokrotnie zapraszał do współpracy polskich reżyserów i aktorów,
np. Janusza Wiśniewskiego do realizacji w Bonn Arrival Quai 2 (1992) i Jedermann (2012)
w Wiesbaden, Krzysztofa Warlikowskiego – W poszukiwaniu straconego czasu wg Prousta w Bonn
(2002). Członkiem swego zespołu w Bonn uczynił przez sezon Olgierda Łukaszewicza; od 1980
zatrudnia w swym zespole Zygmunta Apostoła.
Na festiwalach, którymi kieruje, zawsze poczesne miejsce zajmują polskie spektakle; np. opery Król
Roger Szymanowskiego w reżyserii Mariusza Trelińskiego z Opery Wrocławskiej, Ubu Rex
Pendereckiego w reżyserii z Teatru Wielkiego oraz spektakle Janusza Wiśniewskiego z Teatru
Nowego w Poznaniu gościły na Maifestspiele. We wszystkich edycjach organizowanego od 1992
Biennale reprezentowany jest polski teatr, najczęściej więcej niż jednym spektaklem. Dzięki
Beilharzowi niemiecka i międzynarodowa publiczność mogła poznać twórczość takich autorów
dramatycznych jak Różewicz, Mrożek, Głowacki, Villqist, Tomaszuk, Demirski, Palyga, SikorskaMiszczuk, Słobodzianek i reżyserów takich jak Grzegorzewski, Jarocki, Lupa, Augustynowicz,
Jarzyna, Zadara, Klata. Z organizowanych podczas Biennale warsztatów dla młodych autorów
dramatycznych korzystało wielu młodych polskich dramatopisarzy.
Nagroda za popularyzację polskiej kultury teatralnej na świecie
Laureat Nagrody za popularyzację polskiej kultury teatralnej na świecie – Stefan Sutkowski
Z okazji 52. Międzynarodowego Dnia Teatru, 27 marca 2013, Sekcja Krytyki Polskiego Ośrodka ITI
doroczną Nagrodę za promowanie polskiej kultury teatralnej na świecie przyznała Stefanowi
Sutkowskiemu, założycielowi i dyrektorowi Warszawskiej Opery Kameralnej w latach 1961-2012.
STEFAN SUTKOWSKI jest artystą, który wywarł znaczny wpływ na kształt polskiej kultury
muzycznej i teatralnej drugiej połowy XX wieku. Z urodzenia Warszawianin, z wykształcenia
oboista i muzykolog, talent i osobiste pasje potrafił przemienić w wartości trwałe i cenne dla
kultury narodowej i światowej.
Zawsze uważał, że muzyka polska stanowi integralną część muzyki europejskiej. Ubolewał,
że Europa o tym nie wie, choć już w początkach XVII wieku warszawska scena operowa na Zamku
Królewskim była jednym z przodujących ośrodków kultywujących włoską operę, a królewska
kapela należała do najznamienitszych w Europie. Z wielkim staraniem wyszukiwał i wystawiał
w swej Warszawskiej Operze Kameralnej opery pisane dla polskich królów przez włoskich
kompozytorów: Franceskę Caccini, Domenica Scarlattiego, Tarquinia Merulę, Giovanniego
Paisiella. Jego teatr podróżując w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych po wielu krajach
z przedstawieniami i koncertami wykonywał muzykę polskiego renesansu i baroku (Holland
Festival), uteatralizowane średniowieczne Gry – o Herodzie oraz o Męce i Zmartwychwstaniu
(w Lubece, na festiwalu Karynckie Lato w austriackim Villach), opery Józefa Elsnera w Berlinie,
Macieja Kamieńskiego i Karola Kurpińskiego w USA; światową premierę wileńskiej wersji Halki
Stanisława Moniuszki dano w Brighton, prezentowano też w Wilnie i Leningradzie. Pozostająca
wówczas w strukturach WOK Polska Orkiestra Kameralna pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka,
koncertowała z powodzeniem, z polskim po części repertuarem, we Francji, NRD i RFN.
W uruchomionej przy WOK firmie płytowej „Pro Musica Camerata” (1992) nagrano, dokonując
fonograficznych premier, średniowieczne Historie o św. Stanisławie i św. Wojciechu, utwory
mistrzów polskiego renesansu i baroku Marcina Mielczewskiego i Sylwestra S. Szarzyńskiego,
oratorium pasyjne Józefa Elsnera, śpiewogrę Jana Stefaniego i Wojciecha Bogusławskiego Cud
mniemany czyli Krakowiacy i Górale, dwuaktową (pierwotną) wersję Halki.
Co więcej, Stefan Sutkowski założył prywatne wydawnictwo „Sutkowski Edition Warsaw” (1991),
w którym wydaje siedmiotomową, z podziałem na okresy i części powierzane różnym autorom Historię muzyki polskiej; trudno uwierzyć, ale takowa nie istnieje (!); wydaje ją w dwu wersjach
językowych, polskiej i angielskiej. Większość tych tomów już się ukazała.
Utrzymując w WOK bardzo bogaty i różnorodny repertuar, Stefan Sutkowski zorganizował Festiwal
Mozartowski (1991). Warszawa stała się jedynym miejscem na ziemi, gdzie co roku latem,
nieprzerwanie gra się wszystkie dwadzieścia cztery dzieła sceniczne Mozarta: dziecięce,
młodzieńcze, nieukończone, aż po późne arcydzieła. Cykl tworzy jednolitą estetycznie całość dzięki
reżyserii jednego artysty – Ryszarda Peryta – i scenografii Andrzeja Sadowskiego. Festiwal cieszy
się ogromnym zainteresowaniem zagranicznych melomanów. Z przedstawieniami oper Mozarta
w wykonaniu polskich śpiewaków i w realizacji polskich inscenizatorów WOK zapraszano
kilkakrotnie na Festiwal do Madrytu (1992-2005), do Holandii (2000, 2003), Bejrutu (1999-2006),
Francji (2006). W Wiedniu, mieście będącym ośrodkiem kultu i pielęgnacji dziedzictwa Mozarta,
Warszawska Opera Kameralna dała w 1997 roku siedemnaście przedstawień dwudziestu oper;
kilku z tych oper Wiedeń nigdy wcześniej nie widział! Ostrożni impresariowie japońscy w 1999
roku zaprosili Warszawską Operę Kameralną na kilkanaście spektakli z jednym mozartowskim
przedstawieniem, w 2002 poprosili już o dwa tytuły (i 30 spektakli), a w 2004 o trzy
przedstawienia (33 spektakle) plus powtarzany koncert. W 2006 roku w długim, półtora miesiąca
trwającym tournée po 24 miastach Japonii łącznie z Tokio, w salach dla tysięcy widzów, WOK grała
sześć przedstawień i koncert. Nadal czasem w tym dalekim kraju występuje, nie tylko z operami
Mozarta, ale już ziściło się marzenie Stefana Sutkowskiego: dzięki jego teatrowi Japończycy
na dźwięk nazwy kraju „Polska” myślą może „Nie tylko Chopin...”
Stefan Sutkowski propagował polska kulturę na świecie prezentując przedstawienia, które miały
zawsze wysoki poziom muzyczny i teatralny, swój niepowtarzalny, subtelny styl.
Teatralna Książka Roku 2012
Sekcja Krytyków Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego postanowiła
przyznać nagrodę TEATRALNA KSIĄŻKA ROKU 2012 pracy Dzieje teatru w Krakowie w latach
1918-1939. Zawodowe teatry dramatyczne Diany Poskuty-Włodek.
Książka laureatki, oparta na znakomitej kwerendzie archiwalnej, prasowej, rozmowach z żyjącymi
jeszcze uczestnikami i świadkami tamtych wydarzeń, prezentuje obraz życia teatralnego 20 lat,
jakże ważnych, pełnych radykalnych przeobrażeń, walki tradycji („zawsze tak się grało…”)
i nowoczesności („no kto widział coś takiego?”). Dokumentuje 20 lat historii jednego
z najistotniejszych ośrodków teatralnych w Polsce. Jest świetnym podsumowaniem i dopełnieniem
dotychczasowych prac autorki o teatrach Krakowa.
Honorując nagrodą książkę zamykającą (miejmy nadzieję, na razie) 9 tomową serię Dzieje teatru
w Krakowie, wydawaną od ponad 30 lat przez krakowskie Wydawnictwo Literackie pod opieką
naukową Jana Michalika (autora aż 5 jej woluminów) jurorzy pragną zwrócić uwagę
na to monumentalne zbiorowe dzieło krakowskich historyków (oprócz wymienionych: Jerzy Got,
Zbigniew Jabłoński, Kazimierz Nowacki), dzięki któremu Kraków należy do tych nielicznych miast,
które może postawić na bibliotecznej półce kompletną historią swojego teatru.
Diana Poskuta-Włodek, Dzieje teatru w Krakowie w latach 1918-1939. Zawodowe teatry
dramatyczne; Wydawnictwo Literackie 2012, ss.600.