Chrzest – Św. Wojciech - Polska. Dziedzictwo średniowiecznego

______________________________________
Koncepcja wystawy
"Chrzest – Św. Wojciech - Polska. Dziedzictwo średniowiecznego Gniezna"
Kurator wystawy: Tomasz Janiak
___________________________________________________________________
Z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski, Muzeum Początków Państwa Polskiego
w
Gnieźnie
wraz
z
Archiwum
Archidiecezji
Gnieźnieńskiej
oraz
Muzeum
Archidiecezjalnym w Gnieźnie przygotowuje jubileuszową wystawę czasową
"Chrzest – Św. Wojciech - Polska. Dziedzictwo średniowiecznego Gniezna".
Wystawa prezentowana będzie w sali wystaw czasowych od 11. marca – 25.
października 2016 roku, w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.
Kuratorem ekspozycji jest Tomasz Janiak – kierownik Działu Naukowego MPPPG.
Współorganizatorami wystawy są: Urząd Miejski w Gnieźnie oraz Starostwo
Powiatowe w Gnieźnie. Patronatu honorowego wystawie udzielili: Ksiądz Arcybiskup
Wojciech Polak – Prymas Polski, Marszałek Województwa Wielkopolskiego – Marek
Woźniak, Prezydent Miasta Gniezna – Tomasz Budasz, oraz Starosta Gnieźnieński –
Beata Tarczyńska.
Wystawa ma być dużą ekspozycją prezentującą, poprzez odpowiednio
dobrany zestaw zabytków, wybrane zagadnienia dotyczące wybitnej roli Gniezna w
początkach państwowości polskiej i Kościoła w Polsce, ale także znaczącej roli tego
ośrodka w późnym średniowieczu. Ekspozycja będzie składać się z trzech
zasadniczych
części,
poświęconych
kolejnym
chronologicznie
problemom
związanym z Gnieznem średniowiecznym. Wśród prezentowanych na wystawie
zbytków, na szczególną uwagę zasługuje Kodeks Matyldy (Ordo Romanus), który
przyjedzie do Muzeum specjalnie na tę wystawę z Niemiec. Jest to prezent księżnej
Matyldy Szwabskiej dla króla polskiego Mieszka II w latach 20. XI wieku (karta
zaginęła, istnieje tylko jej obrys). Wkrótce potem został z Polski wywieziony. Są
również i tacy badacze, którzy twierdzą, że nigdy w naszym kraju on nie był! Ten
szczególnie cenny zabytek podziwiać będzie można od połowy kwietnia do początku
czerwca.
W pierwszym module wystawy znajdą odzwierciedlenie w eksponatach takie
zagadnienia jak: prezentacja sakralnego znaczenia „świętej Góry”, czyli Góry Lecha
w Gnieźnie w okresie poprzedzającym wprowadzenie chrześcijaństwa, czy wybitne
znaczenie stołecznego grodu w Gnieźnie w dobie pierwszych Piastów. Moduł ten
powinien uzmysłowić głęboko zakorzenioną rolę sakralną tegoż miejsca, sięgającą w
głąb okresu pogańskiego a mającą swoją kontynuację w okresie po wprowadzeniu
chrześcijaństwa,
ukoronowaną
utworzeniem
tutaj
pierwszego
w
Polsce
arcybiskupstwa. Szczególna rola Gniezna w tym okresie zostanie zaprezentowana
poprzez prezentację kolekcji oryginalnych zabytków głównie archeologicznych,
dokumentujących różne dziedziny ówczesnego życia mieszkańców, w tym
przedmioty elitarne i luksusowe.
Kolejny segment wystawy zostanie poświęcony najważniejszej roli Gniezna –
jako pierwszej metropolii kościelnej w Polsce i duchowej stolicy państwa w okresie
wczesnośredniowiecznej monarchii piastowskiej. Zostanie tu przypomniana postać
św. Wojciecha i jego związki z Gnieznem a także ich konsekwencję w postaci
wielkiego Zjazdu Gnieźnieńskiego w 1000. roku z udziałem cesarza Ottona III, po
którym upowszechniła się nazwa naszego państwa – „Polonia”, czyli „Polska”. Zjazd
będzie także kanwą do zaprezentowania Gniezna jako stolicy Kościoła w Polsce, ale
również miejsca realizacji ambicji królewskich władców polskich, poprzez koronacje
pierwszych królów polskich. Tu koronowany był na króla Polski m.in. Mieszko II oraz
na królową Polski jego żona Rycheza, siostra Ottona III. Nie zabraknie również
wskazania Gniezna jako ważnego ośrodka świeckiej władzy państwowej,
w tym
grodu posiadającego zamek piastowski.
Trzeci segment wystawy skupi się na późnośredniowiecznym środowisku
kościelnym
i
intelektualnym,
skupionym
wokół
średniowiecznej
katedry
gnieźnieńskiej. W drugim i trzecim segmencie wystawy zostaną zaprezentowane
niezwykle cenne eksponaty, głównie ze zbiorów kościelnych, dokumentujące
dorobek liturgiczny, prawny i intelektualny ośrodka arcybiskupiego i kapituły
gnieźnieńskiej, w tym także środowiska skupionego wokół szkoły katedralnej. Nie
zabraknie także elementów dotyczących wystroju samego kościoła katedralnego, w
tym oryginalnych detali architektonicznych (niektóre zaprezentowane zostaną po raz
pierwszy). Planuje się również rekonstrukcję w naturalnej skali późnośredniowiecznej
kaplicy św. Wojciecha ochraniającej jego tumbę, pierwotnie ulokowanej pośrodku
nawy głównej gotyckiej bazyliki katedralnej.
Wystawie ma towarzyszyć katalog, posiadający rozbudowaną partię esejową,
napisaną przez zespół wybranych autorów, w których zostaną omówione wybrane
zagadnienia dotyczące problematyki wystawy. Na końcu publikacji znajdzie się także
zwyczajowy wykaz eksponatów wraz z ilustracjami.
Patronat medialny: Polskie Radio, Radio Merkury, TVP Kultura, Przewodnik
Katolicki, Przemiany na Szlaku Piastowskim, Tydzień Gnieźnieński, historia.org.pl,
gniezno24.com, e-gniezno.pl, informacjelokalne.pl, moje-gniezno.pl, popcentrala.com