Wyrok Trybunału w Strasburgu w sprawie Dzieciak przeciwko

Wyrok Trybunału w Strasburgu w sprawie Dzieciak przeciwko Polsce naruszenie prawa do życia - Progr
niedziela, 14 grudnia 2008 22:40
Wyrok Trybunału w Strasburgu w sprawie Dzieciak
przeciwko Polsce – naruszenie prawa do życia
Dnia 9 grudnia 2008 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka ogłosił wyrok w sprawie Dzieciak
przeciwko Polsce (skarga nr 77766/01). Jest to pierwszy wyrok, w którym Trybunał stwierdził
naruszenie przez Polskę prawa do życia (art. 2 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka).
Bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku w siedzibie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka odbyła się
konferencja prasowa, podczas której orzeczenie komentowali:
- prof. Marek Safjan, członek Rady Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, członek Komitetu
Helsińskiego w Polsce, były Prezes Trybunału Konstytucyjnego; - Maria Ejchart, koordynatorka Kliniki „Niewinność”; - dr Adam Bodnar, sekretarz Zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
Zbigniew Dzieciak przebywał w areszcie śledczym przez ponad 4 lata (w latach 1997-2001).
Cierpiał na poważne dolegliwości kardiologiczne. Mimo wielokrotnych próśb oraz interwencji
(również Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka) nie miał zapewnionej właściwej opieki
medycznej, adekwatnej do jego stanu zdrowia, co w konsekwencji doprowadziło do jego
śmierci.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka reprezentowała żonę skarżącego w postępowaniu przed
Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, jej pełnomocnikiem był prof. Andrzej Rzepliński. W
skardze do Trybunału w Strasburgu Fundacja podniosła, że w sprawie doszło do naruszenia na
naruszenie przez Polskę:
• art. 2 i 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, ponieważ opieka medyczna osoby
pozbawionej wolności w pełni zależnej służb państwa była zdecydowanie nieadekwatna do
1/3
Wyrok Trybunału w Strasburgu w sprawie Dzieciak przeciwko Polsce naruszenie prawa do życia - Progra
niedziela, 14 grudnia 2008 22:40
potrzeby ratowania zdrowia, a w konsekwencji do potrzeby ratowania życia Skarżącego.
Zaniechania lekarzy i władz jednostki penitencjarnej oraz Sądu wobec Skarżącego stanowiły
naruszenie art. 3 EKPC (zakaz nieludzkiego traktowania), a w konsekwencji zaniechań podjęcia
procedur ratujących jego życie, stanowiły pogwałcenie art. 2.1 EKPC (prawo do życia).
• art. 5.1 EKPC, ponieważ Sąd stosujący tymczasowe aresztowanie przez ponad 4 lata nie
brał pod uwagę okoliczności, które wymagają odstąpienia od stosowania aresztu, gdy istnieje
niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia oskarżonego (art. 259 § 1 pkt 1 Kpk). Stosowanie
tymczasowego aresztowania przez tak długi czas i przy istnieniu niebezpieczeństwa dla
zdrowia i życia Skarżącego nie było konieczne i stanowiło naruszenie art. 5.1 EKPC.
• art. 6 EKPC, ponieważ pogarszający się stan zdrowia Skarżącego, mimo tego, że nie
wzbudzał niemal do ostatniej chwili należnego zainteresowania Sądu, spowodował że jego
udział w rozprawach sądowych nie był pełny i wykluczał rozumienie tego, co dzieje się na sali
sądowej, nie był on też zdolny do stawania przed sądem na rozprawach. Zostało w ten sposób
pogwałcone prawo Skarżącego do sprawiedliwego procesu (art. 6.1 EKPC) oraz jego prawo do
bronienia się osobiście (art. 6.3.c EKPC).
Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, że brak zapewnienia Z. Dzieciakowi opieki
medycznej należytej jakości i w odpowiednim czasie podczas jego 4-letniego tymczasowego
aresztowania stworzyło zagrożenie dla jego zdrowia i życia. Naruszenie przez państwo
obowiązku ochrony życia osób aresztowanych było spowodowane w szczególności: brakiem
współpracy różnych organów państwa, niedowiezieniem skarżącego do szpitala na dwie
zaplanowane operacje, brakiem odpowiedniej informacji w odpowiednim czasie dla sądu o
stanie zdrowia skarżącego, niezapewnieniem mu pomocy lekarskiej w ostatnich dniach życia
oraz nie braniem pod uwagę jego stanu zdrowia przy automatycznym przedłużaniu
tymczasowego aresztowania. Ponadto, Trybunał stwierdził, że organy państwa nie przeprowadziły skutecznego śledztwa w
związku z zarzutem, że skarżący zmarł wskutek nieefektywnej pomocy medycznej podczas
jego 4-letniego tymczasowego aresztowania. Zdaniem Trybunału potwierdza to zwłaszcza brak
ustalenia faktów dotyczących wydarzeń bezpośrednio poprzedzających śmierć skarżącego. W konsekwencji Trybunał orzekł, że zostało naruszone prawo do życia poprzez zaniedbania
prowadzące do utraty życia przez skarżącego (jednogłośnie) oraz poprzez brak
2/3
Wyrok Trybunału w Strasburgu w sprawie Dzieciak przeciwko Polsce naruszenie prawa do życia - Progra
niedziela, 14 grudnia 2008 22:40
przeprowadzenia skutecznego postępowania wyjaśniającego w związku ze śmiercią
skarżącego (stosunkiem głosów pięć do dwóch, przy zdaniu odrębnym sędziego L. Garlickiego
oraz sędziego D. Thór Björgvinssona).
Trybunał orzekł, że nie ma potrzeby stwierdzania naruszeń pozostałych artykułów powołanych
w skardze, ponieważ zawarte w nich prawa składają się na prawo do życia. Skoro bowiem
doszło do naruszenia prawa do życia, doszło także do naruszenia tamtych praw. Jedynie w
odniesieniu do art. 6 Konwencji, Trybunał uznał, że skarga została w tym zakresie wniesiona po
upływie terminu 6 miesięcy i w tym zakresie jest niedopuszczalna.
Trybunał zasądził na rzecz żony skarżącego 20.000 euro tytułem zadośćuczynienia za
doznaną krzywdę.
Pełny tekst wyroku znajduje się tutaj .
Oficjalny komunikat prasowy Trybunału w Strasburgu znajduje się tutaj .
Joomla SEF URLs by Artio
3/3