Streszczenie Abstract Influence of the sewage sludge properties on

Archives of Waste Management
Archiwum Gospodarki Odpadami
and Environmental Protection
http://ago.helion.pl
ISSN 1733-4381, Vol. 12 nr 1 (2010), p-35-46
Wpływ właściwości osadów ściekowych
na skład uzyskiwanego gazu ze zgazowania
Werle S.,
Politechnika Śląska
44-100 Gliwice, Konarskiego 22,
+48 32 237 29 83, +48 32 237 28 72,
e-mail: [email protected]
Streszczenie
Obecnie dominującym sposobem utylizacji osadów ściekowych jest ich składowanie oraz
przyrodnicze wykorzystanie. Jednakże obowiązujące akty prawne w ciągu kilku
najbliższych lat skutecznie zablokują ten sposób neutralizacji osadów ściekowych. Dlatego
należy dążyć do rozwoju termicznych metod zagospodarowania osadów ściekowych. W
pracy przedstawiono wyniki obliczeń równowagowych procesu zgazowania różnych
osadów ściekowych. Przeprowadzono teoretyczną analizę wpływu podstawowych
czynników (skład elementarny zgazowywanego paliwa oraz stosunek nadmiaru powietrza
λ) na skład uzyskiwanego gazu w autotermicznym procesie zgazowania. W obliczeniach,
prowadzonych dla kilku rodzajów osadów ściekowych różniących się składem
elementarnym, przyjęto, że ilość powietrza atmosferycznego, użytego jako czynnik
zgazowujący, doprowadzana do procesu została tak dobrana, aby stosunek nadmiaru
powietrza zawierał się w przedziale 0,30-0,55.
Abstract
Influence of the sewage sludge properties on the composition of the
gasification gas
Currently, the predominant method for the disposal of sewage sludge is its storage and
agricultural application. However, the legislation taking effect in the next few years will
effectively block these avenues of sewage-sludge disposal. Therefore, effective methods of
thermal sewage-sludge utilization must be developed. The paper presents the results of
equilibrium calculations of gasification process for different sewage sludge. A theoretical
analysis of the influence of the main factors (elementary composition of the fuel and air
excess ratio λ) on the composition of the gas obtained in the autothermal gasification
process was conducted. The calculations were carried out for several types of sewage
sludge. It was assumed, that the quantity of air, used as a gasification factor, conveyed to
the process was such that the ratio of excess air was in the range 0.30-0.55.
36
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 12 nr 1 (2010)
1. Wstęp
Zgodnie z [1] osady ściekowe zalicza się do grupy 19 (ustabilizowane osady ściekowe
klasyfikowane w strumieniu odpadów z grupy 19.08 - kod 19.08.05) jako odpady z
instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z
uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych. Realizacja Krajowego Programu
Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) [2] i objęcie tym programem prawie
wszystkich aglomeracji o RLM (Równoważna Liczba Mieszkańców) od 2 tyś. do 100 tyś. i
>, skutkuje wzrostem ilości wytwarzanych osadów ściekowych. W tabeli 1.1 pokazano
dane dotyczące ilości osadów ściekowych powstających w komunalnych oczyszczalniach
ścieków w latach 1999-2006 [3].
Tabela 1.1 Ilość wytwarzanych osadów z komunalnych oczyszczalni ścieków w latach
1999-2006, tyś ton s.m.
1999
2002
2003
2004
2005
2006
1
2
3
4
5
6
354
435
446
476
486
501
Analizując dane, widać ciągłą tendencję wzrostową, co więcej, na podstawie założeń i
prognoz demograficznych szacuje się, iż ilość wytworzonych osadów ściekowych w Polsce
w roku 2018 wyniesie aż 706,6 tys. ton s.m. [4]. Wg stanu na 31 XII 2008r. [5] w Polsce
funkcjonowało 3090 oczyszczalni ścieków komunalnych, które obsługiwały 63,1%
społeczeństwa (w miastach 87%, na wsi, gdzie mieszka ok. 39% ludności kraju, jedynie
26%). W krajach Europy Zachodniej oczyszczalnie ścieków obsługują średnio ponad 78%
ludności. Tylko 456 miast i 559 gmin wiejskich w Polsce wyposażonych było w
nowoczesne oczyszczalnie ścieków o podwyższonej redukcji związków azotu i fosforu
(biogenów). W 2008r. 12 miast odprowadzało ścieki bezpośrednio do ziemi lub wód. Dane
te wskazują na konieczność rozwoju sieci oczyszczalni ścieków, a tym samym jasno
wskazują na fakt, iż ilość produkowanych osadów będzie rosnąć. To nasuwa pytanie,
jakimi sposobami można osiągnąć cel zwiększenia stopnia wykorzystania produkowanych
osadów ściekowych.
2. Ramy prawne wykorzystania komunalnych osadów ściekowych
Istnieje szeroka gama metod wykorzystania osadów ściekowych, nie mniej jednak o
wykorzystaniu konkretnej, decydują pewne ograniczenia prawne. Nadrzędnym aktem jest
Ustawa o odpadach [6], która definiuje obowiązki posiadacza osadów (stosowanie zasad
gospodarowania odpadami, planów gospodarki odpadami, wymagań ochrony środowiska recykling i zagospodarowanie osadów). Kolejne akty mają formy Rozporządzeń. Wymienić
tu należy Rozporządzenie Ministra Środowiska [7], które określa warunki przyrodniczego,
w tym rolniczego, wykorzystania osadów (limit obciążenia osadów oraz gleb nawożonych
osadami, dopuszczalne stężenia, dawki, zakres, częstotliwość, metody referencyjne badań
osadów i gruntów), Rozporządzenia Ministra Gospodarki [8, 9], które określają między
innymi wymagania odnośnie prowadzenia procesów termicznego przekształcania osadów,
określają standardy emisyjne z instalacji w zakresie wprowadzania gazów do atmosfery
oraz precyzują sposoby postępowania z odpadami po termicznym przekształceniu osadów
oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy [10], które od 1 stycznia 2013r.
Archives of Waste Management and Environmental Protection, vol. 12 issue 1 (2010)
37
wprowadza zakaz składowania między innymi osadów ściekowych posiadających
parametry, o których mowa w tabeli 2.1.
Tabela 2.1 Kryteria dopuszczania osadów ściekowych do składowania na składowisku
odpadów innych niż niebezpieczne
l.p.
Parametr
Wartość graniczna
1
2
3
1
2
3
Ogólny węgiel organiczny, % s.m.
Strata przy prażeniu, % s.m.
Ciepło spalania, MJ/kg s.m.
5
8
Maksimum 6
Analizując powyższe informacje, należy zauważyć, iż z punktu widzenia przestrzegania
uwarunkowań prawnych wybór sposobu unieszkodliwiania jest niezwykle złożonym
problemem. Na rysunku 2.1 pokazano strukturę gospodarki osadami ściekowymi w roku
2006 [4].
22%
39%
30%
1%
8%
1
2
3
4
5
Rys. 2.1 Sposoby zagospodarowania osadów ściekowych w Polsce w roku 2006, 1 –
stosowane w rolnictwie, 2 – stosowane do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele
rolne, 3 – stosowane do upraw roślin przeznaczonych do produkcji kompostu, 4 –
przekształcone termicznie, 5 – składowane
Z punktu widzenie zobowiązań wynikających z wprowadzania prawa wspólnotowego,
przedstawiona struktura jest wysoce niekorzystna. Głównym problemem jest wysoki
odsetek składowanych osadów oraz praktycznie brak instalacji do termicznego
przekształcania osadów ściekowych. Nie dziwią, zatem przedstawione na rysunku 2.2 [4]
prognozowane, konieczne zmiany postępowania z osadami ściekowymi w Polsce.
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 12 nr 1 (2010)
38
70
59
60
50
40
40
40
%
32
30
20
12
16
20
22
18
18
10
13
10
0
rok 2010
Unieszkodliwianie termiczne
Wykorzystanie rolnicze i przyrodnicze
rok 2015
rok 2018
Kompostowanie
Stosowane do rekultywacji
Rys.2.2 Prognozowane zmiany sposobów postępowania z osadami ściekowymi w Polsce
[4]
3. Zgazowanie osadów ściekowych
Analizując dane przedstawione na rysunku 2.2 widać nadchodzącą dominację termicznych
metod przekształcania osadów ściekowych. Zgodnie z [6] pod pojęciem termicznego
przekształcania odpadów rozumie się: spalanie odpadów przez ich utlenienie oraz inne
procesy termicznego przekształcania odpadów, w tym pirolizę, zgazowanie i proces
plazmowy, o ile substancje powstające podczas tych procesów termicznego przekształcania
odpadów są następnie spalane.
Generalnie rzecz biorąc termiczne metody utylizacji osadów ściekowych nie są jak dotąd
szeroko stosowane w skali przemysłowej, gdyż są ciągle procesem słabo rozpoznanym i
udokumentowanym. W wielu przypadkach wciąż są na etapie badań wstępnych i
opracowywania rozwiązań technologicznych [11].
Zgazowaniem paliwa nazywa się cykl przemian prowadzących do wytworzenia gazu
palnego chociaż praktycznie zgazowane to wyłącznie proces, w którym realizowane są
endo- i egzotermiczne reakcje chemiczne (przy niedomiarze tlenu) z udziałem pierwiastka
węgla, dwutlenku węgla, tlenku węgla, wodoru, pary wodnej i metanu [12]. Oprócz
wytworzonego gazu palnego (CO, H2, CH4) powstają substancje ciekłe i smoliste oraz stałe
(koksik, żużel). Zgazowanie odbywa się przez dodanie czynnika zgazowującego. Od
rodzaju zastosowanego czynnika zgazowującego (powietrze, tlen, para wodna itd.) zależy
w dużym stopniu skład i wartość opałowa otrzymanego gazu.
Rozwój technologii zgazowania związany jest z rozwojem gazyfikatorów. Obecnie jest
znanych kilka technologii zgazowania osadów ściekowych, które jednak nie są jeszcze
Archives of Waste Management and Environmental Protection, vol. 12 issue 1 (2010)
39
stosowane szeroko komercyjnie. Znane rozwiązania konstrukcyjne reaktorów do
zgazowania biomasy w tym osadów ściekowych można podzielić na 3 główne grupy [12,
13]:
•
Reaktory ze złożem stałym (Fixed bed gasifier).
•
Reaktory ze złożem fluidalnym (Fluidised bed gasifier).
•
Reaktory strumieniowe (Entrained bed gasifier).
W zakresie małych i średnich mocy dominują technologie reaktorów ze złożem stałym.
Rozróżnia się tu następujące typy reaktorów:
•
Przeciwprądowe (górnociągowe); updraft gasifier.
•
Współprądowe (dolnociągowe ); downdraft gasifier.
•
Krzyżowo-prądowe.
W procesach zgazowania osadów ściekowych stosuje się najczęściej reaktory ze złożem
stałym i fluidalnym. Gazyfikatory fluidalne nadają się zwłaszcza do zgazowania wsadu
organicznego o znacznej zawartości części mineralnych. Powszechnie uznaje się, iż
technologie fluidalne przeznaczone są dla układów o stosunkowo dużych mocach
(>10MW). Jednocześnie wiadomo, że w turbinach gazowych lub silnikach tłokowych,
które napędzają generatory prądu elektrycznego lub maszyny robocze istnieją duże
wymagania co do jakości gazu. Na przykład minimalna wartość opałowa (4-6MJ/m3),
minimalny udział wodoru (10-20%), brak lub postać parowa smoły, maksymalny udział
chlorowodoru (1 ppm) itd. [14].
Wyniki badań pokazują [15, 16], iż zgazowanie osadów ściekowych w rektorach ze złożem
stałym dolnociągowym (współprądowym) charakteryzuje się stosunkowo niewielką
zawartością smoły w wytwarzanym gazie. Jest to spowodowane tym, iż substancje smoliste
będące produktem procesu przechodząc przez wysokotemperaturowe strefy spalania i
zgazowania ulegają w większości dekompozycji i utlenieniu. Kiedy jednak niezbyt istotna
pozostaje ilość smoły w wytwarzanym gazie, źródłem gazu mogą być reaktory
przeciwprądowe.
Osady ściekowe stanowią paliwo, które musi być odpowiednio przygotowane, by proces
ich zgazowania mógł być traktowany jako obiecująca metoda wytwarzania ciepła.
Aby określić przydatność osadów ściekowych do ich zgazowania należy poznać ich
podstawowe właściwości fizyczne i chemiczne. Skład elementarny osadów ściekowych,
zawartość pierwiastków śladowych oraz związków nieorganicznych zależny jest od wielu
czynników, przy czym główną rolę może odgrywać region kraju lub świata.
4. Obliczenia składu gazu ze zgazowania
Teoretyczna analiza procesu zgazowania osadów ściekowych może pomóc w znalezieniu
parametrów prowadzenia procesu, przy których uzyskiwany gaz ze zgazowania
charakteryzować się będzie względnie dużą wartością opałową. W literaturze zajmującej
się problematyką zgazowania można wyróżnić dwie możliwości analizy zjawiska. Pierwszy
40
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 12 nr 1 (2010)
z nich [17] jest skoncentrowany na równowagowe obliczenie składu gazu. Drugi zaś [18],
polega na wydzieleniu w procesie kilku stref w reaktorze. Większość modeli
równowagowych bazuje na minimalizacji funkcji Gibbsa [17, 19].
Obliczenia składu gazu uzyskanego ze zgazowania osadów ściekowych przeprowadzono
opierając się na równowadze termodynamicznej, przy założeniach, że proces prowadzony
jest w reaktorze dolnociągowym ze złożem stałym, przy ciśnieniu atmosferycznym.
Czynnikiem zgazowującym jest powietrze atmosferyczne. Ilość smół powstających w tego
typu reaktorach jest niewielka, dlatego założono, że substancjami, jakie powstają w
procesie zgazowania są CO2, CO, H2O, H2 i CH4 oraz N2 i O2. Założono, iż czas pobytu
substratów w reaktorze jest na tyle długi, aby osiągnąć stan równowagi. Takie uproszczenie
zostało wcześniej potwierdzone przez innych autorów [19]. Analiza elementarna danego
rodzaju osadu ściekowego przyjęta została na podstawie dostępnych źródeł literaturowych
[20-23]. Obliczenia składu gazu przeprowadzono dla czterech rodzajów osadów
ściekowych różniących się krajem pochodzenia. W tabeli 4.1 przedstawiono średni skład
elementarny ustabilizowanych, analizowanych osadów ściekowych w stanie suchym i
bezpopiołowym (daf).
Tabela 4.1 Średni skład elementarny ustabilizowanych osadów ściekowych w stanie
suchym i bezpopiołowym (daf)
Kraj wytworzenia
Hiszpania
Australia
Islandia
Korea Pd,
c
52,3
41,8
53,5
55,1
h
8,0
5,4
6,6
8,6
n
6,7
4,3
4,1
7,2
o
33,0
48,5
35,8
29,1
Strumień doprowadzonego powietrza do reaktora został doprany w taki sposób, aby
stosunek nadmiaru powietrza zawierał się w przedziale λ=0,3÷0,55. Do obliczeń
wykorzystano program Gaseq.
Wyniki symulacji obliczeniowych przedstawiono na rysunkach 4.1-4.5. Na rysunku 4.1
przedstawiono skład gazu ze zgazowania w funkcji stosunku nadmiaru powietrza podczas
zgazowania osadów ściekowych (kraj wytworzenia – Korea Pd.) dla założonej temperatury
w strefie zgazowania równej Tzg=1000K. Wyniki otrzymane dla pozostałych
analizowanych osadów były podobne jeśli wziąć pod uwagę tendencje przebiegów zmian
udziałów molowych rozpatrywanych składników. Udział metanu w gazie ze zgazowania
zmniejsza się wraz ze wzrostem stosunku nadmiaru powietrza. Dla większej części
analizowanego zakresu λ jest on mały, osiągając maksymalnie wartość około 10% dla
λ=0,3. Udział wodoru w gazie ze zgazowania osadów ściekowych wykazuje zmienną
tendencję, gdyż obserwuje się maksimum udziału molowego wodoru dla stosunku
nadmiaru powietrza wynoszącego ok. 0,42. Nie są to jednak zmiany duże – oscylują w
granicach od około 0,07 do 0,12. Udział ditlenku węgla w gazie ze zgazowania zwiększa
się wraz ze wzrostem stosunku nadmiaru powietrza. W badanym zakresie λ, molowy udział
tlenku węgla spada od wartości około 0,27 do około 0,19. Udział molowy azotu rośnie wraz
Archives of Waste Management and Environmental Protection, vol. 12 issue 1 (2010)
41
ze wzrostem stosunku nadmiaru powietrza, czego należało się spodziewać, ze względu na
doprowadzaną do procesu większą ilość powietrza.
0,6
udział molowy składnika
0,5
metan
0,4
tlenek wegla
ditlenek węgla
wodór
0,3
azot
0,2
0,1
0
0,3
0,35
0,4
0,45
0,5
0,55
lambda
Rys. 4.1 Skład gazu w funkcji stosunku nadmiaru powietrza dla zgazowania osadu
ściekowego (Korea); Tzg=1000K
Na rysunkach 4.2-4.4 przedstawiono porównanie uzyskanych wyników dla badanych
rodzajów osadów ściekowych.
0,2
0,18
udział molowy wodoru
0,16
0,14
Hiszpania
Australia
0,12
Islandia
Korea
0,1
0,08
0,06
0,04
0,3
0,35
0,4
0,45
0,5
0,55
lambda
Rys. 4.2 Udział molowy wodoru w gazie ze zgazowania w funkcji stosunku nadmiaru
powietrza dla różnych typów osadów ściekowych
Jak widać, istnieje wartość stosunku nadmiaru powietrza, dla którego udział molowy
wodoru jest największy. Jednocześnie widać, iż osady ściekowe australijskie charakteryzują
się najwyższym udziałem wodoru (udział molowy tlenu wynoszący około zH2=17%)
spośród wszystkich analizowanych osadów. Widać również, iż australijskie osady ściekowe
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 12 nr 1 (2010)
42
wykazują najwyższą zawartość metanu spośród wszystkich analizowanych osadów.
Niezależnie od typu osadu zawartość metanu w uzyskanym gazie maleje wraz ze wzrostem
stosunku nadmiaru powietrza osiągając wartość bliską 0 dla λ=0,55.
0,18
0,16
0,14
udział molowy metanu
0,12
Hiszpania
0,1
Australia
Islandia
0,08
Korea
0,06
0,04
0,02
0
0,3
0,35
0,4
0,45
0,5
0,55
lambda
Rys. 4.3 Udział molowy metanu w gazie ze zgazowania w funkcji stosunku nadmiaru
powietrza dla różnych typów osadów ściekowych
Udział CO maleje wraz ze wzrostem stosunku nadmiaru powietrza, przy czym największe
wartości występują dla λ=0,3 i osadów ściekowych z Australii. Osady te charakteryzują się
najwyższą zawartością tlenu i jednocześnie najniższą zawartością węgla (w porównaniu z
pozostałymi osadami), jednakże charakteryzują się najwyższą zawartością składników
palnych w gazie. Wytłumaczyć to można wykorzystując regułę przekory Le ChatelieraBrauna. Palne składniki gazu ze zgazowania tworzą się na drodze reakcji egzotermicznych.
Wysoka zawartość tlenu w osadach ściekowych z Australii powoduje obniżenie
temperatury reakcji a to – przekornie – powoduje przesuniecie reakcji w kierunku
równowagi i wzrost ilości palnych składników w gazie.
Udział molowy CO2 w gazie ze zgazowania rośnie wraz ze wzrostem stosunku nadmiaru
powietrza. Na rysunku 4.5 pokazano zależność wartości opałowej uzyskanego gazu w
funkcji stosunku nadmiaru powietrza dla badanych osadów ściekowych. Analizując
poniższy wykres widać, iż wartość opałowa gazu ze zgazowania maleje wraz ze wzrostem
stosunku nadmiaru powietrza. Jest to spowodowane faktem, iż wzrost ilości tlenu
doprowadzanego do strefy zgazowania powoduje dopalanie niezupełnych produktów
reakcji.
Archives of Waste Management and Environmental Protection, vol. 12 issue 1 (2010)
0,4
43
0,25
0,35
0,2
0,25
0,15
0,2
0,1
0,15
Hiszpania
Australia
Islandia
Korea
Hiszpania
Australia
Islandia
Korea
udział molowy ditlenku węgla
udział molowy tlenku węgla
0,3
0,1
0,05
0,05
0
0
0,3
0,35
0,4
0,45
0,5
0,55
lambda
Rys. 4.4 Udział molowy tlenku i ditlenku węgla w gazie ze zgazowania w funkcji stosunku
nadmiaru powietrza dla różnych typów osadów ściekowych
12000
10000
Wdd, kJ/m3n
8000
Hiszpania
Australia
6000
Islandia
Korea
4000
2000
0
0,3
0,35
0,4
0,45
0,5
0,55
lambda
Rys. 4.5 Zależność wartości opałowej w funkcji stosunku nadmiaru powietrza
5. Posumowanie
Teoretyczna analiza procesu zgazowania osadów ściekowych może pomóc w znalezieniu
parametrów prowadzenia procesu, przy których uzyskiwany gaz ze zgazowania
charakteryzować się będzie względnie dużą wartością opałową. Osady ściekowe są bardzo
specyficznym materiałem pod kątem ich zgazowania. Ich skład elementarny jest bardzo
zmienny, zależny od regionu powstania. Uznając za nadrzędną potrzebę rozwoju
termicznych metod unieszkodliwiania osadów ściekowych, a szczególnie niepoznanego
44
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 12 nr 1 (2010)
dotąd w dostatecznie dobrym stopniu zgazowania, należy dokonywać teoretycznych analiz
tego procesu. Wnioski z tych analiz pomogą w znalezieniu parametrów prowadzenia
procesu, przy których uzyskiwany gaz ze zgazowania charakteryzować się będzie
względnie dużą kalorycznością.
Literatura
[1] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 27 IX 2001 w sprawie katalogu odpadów Dz. U. z dn. 8 X 2001r. (Dz.U. 2001 nr 112 poz. 1206)
[2] Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Ministerstwo Środowiska.
Warszawa 2003
[3] Rocznik Statystyczny. Ochrona Środowiska. GUS Warszawa 2008
[4] „Krajowy Plan gospodarki odpadami 2010”. Uchwała Rady Ministrów nr 233 z dn. 29
XII 2006 (Monitor Polski z dn. 29 grudnia 2006)
[5] Mały rocznik statystyczny Polski 2009
[6] Ustawa z dnia 27 IV 2001r. o odpadach (Dz. U. 2001 nr 62 poz. 628)
[7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych
osadów ściekowych (Dz.U. 2002 nr 134 poz. 1140)
[8] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie rodzajów
odpadów innych niż niebezpieczne oraz rodzajów instalacji i urządzeń, w których
dopuszcza się ich termiczne przekształcenie (Dz.U. 2002 nr 18 poz. 176)
[9] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz.U.
2002 nr 37 poz. 339)
[10]Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie
kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku
odpadów danego typu (Dz.U. 2005 nr 186 poz. 1553)
[11] J. Bień, W. Nowak, Zgazowanie osadów ściekowych cz. II, Czysta energia, (43), 5,
2005
[12] T. Chmielniak, J. Skorek, J. Kalina, S. Lepszy, Układy zintegrowane ze zgazowaniem
biomasy, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2008
[13] J. Bień, W. Nowak, Zgazowanie osadów ściekowych cz. I, Czysta energia, (42), 4,
2005
[14] J. Nadziakiewicz, K. Wacławiak, S. Stelmach, Procesy termiczne utylizacji odpadów,
Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2007
Archives of Waste Management and Environmental Protection, vol. 12 issue 1 (2010)
45
[15] M. Dogru, A. Midilli, C.R. Howarth, Gasification of sewage sludge using a throated
downdraft gasifier and uncertainty analysis, Fuel Processing Technology, 75 (2002),
pp. 55-82
[16] A. Midilli, M. Dogru, C.R. Howarth, M.J. Ling, T. Ayhan, Combustible gas production
from sewage sludge with a downdraft gasifier, Energy Conversion and management,
42 (2001), pp. 155-172
[17] R. Altafini, P. Bander, M. Barreto, Prediction of the working parameters of a wood
waste gasifier through equilibrium model, Energy Conversion and Management, 44
(2003), p. 459-469
[18] C.D. Blasi, Dynamic behavior of stratified downdraft gasifier, Chemical Engineering
Science, 55 (2000), p. 2931-2944
[19] A. Zainal, R. Ali, C.H. Lean, K.N. Seetharamu, Prediction of performance of a
downdraft gasifier using equilibrium modeling for different biomass materials, Energy
Conversion and Management 42 (2001), p. 1499-1515
[20] A. Dominguez, J.A. Menendez, J.J. Pis, Hydrogen rich fuel gas production from the
pyrolysis of wet sewage sludge at high temperature, J.Anal. Appl. Pyrolysis, 77 (2006),
p.127-132
[21] L. Shen, D.-K. Hang, An experimental study of oil recovery from sewage sludge by
low-temperature pyrolysis in a fluidised-bed, Fuel 82 (2003), p. 465-472
[22] A. Mountouris, E. Voutsas, D. Tassios, Plasma gasification of sewage sludge: process
development and energy optimization. Energy Conversion and Management. 49 (2008)
p. 2264-2271
[23] P.J. Hyun, H.S. Hyeon, P. Young-Kwon, T. Jin-Heong, J. Jong-Ki, P. Junhong, R.
Changkook, K. Seung-Soo, Bioresource Technology 101 (2010) p. 83-85
46
Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 12 nr 1 (2010)