„ Cisy w Mogilnie” i „Dolina potoku Rudno” - METODYKA
Transkrypt
„ Cisy w Mogilnie” i „Dolina potoku Rudno” - METODYKA
REGIONALNA DYREKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA W KRAKOWIE Spis treści I. Szczegółowe zestawienie metodyki prac inwentaryzacyjnych dla panelu przyrodniczego – prowadzonych na potrzeby „Dokumentacji dla dwóch rezerwatów przyrody „Dolina potoku Rudno” i „Cisy w Mogilnie”........2 II. Bibliografia (wersja robocza, częściowa) dla rezerwatu przyrody „Dolina potoku Rudno”............................9 1. Akty prawne............................................................................................................................................. 9 2. Planistyka, raporty, studia i analizy.......................................................................................................... 9 3. Literatura................................................................................................................................................ 10 III. Bibliografia (wersja robocza, częściowa) dla rezerwatu przyrody „Cisy w Mogilnie”..................................11 1. Akty prawne........................................................................................................................................... 11 2. Planistyka, raporty, studia i analizy........................................................................................................ 11 3. Literatura................................................................................................................................................ 12 1 I. Szczegółowe zestawienie metodyki prac inwentaryzacyjnych dla panelu przyrodniczego – prowadzonych na potrzeby „Dokumentacji dla dwóch rezerwatów przyrody „Dolina potoku Rudno” i „Cisy w Mogilnie” Lp Przedmiot inwentaryzacji Miejsce Czas inwentaryzacji inwentaryzacji Metoda inwentaryzacji Opis metody inwentaryzacji Metody inwentaryzacji elementów środowiska abiotycznego Przyjęcie istniejących aktualnych danych inwentaryzacyjnych oraz danych z aktualnych materiałów publikowanych i niepublikowanych niezbędnych w opisie ogólnym terenu. Sierpieńwrzesień 2013 1 Odsłonięcia naturalne i sztuczne Cały obszar rezerwatów 2 1. Kartowanie terenowe Sierpień 2013 Kartowanie geologiczne (z podaniem dokładnej lokalizacji wg odbiornika GPS). Wykonanie obmiarów obiektów geologicznych w oparciu o odbiorniki GPS). Wykonanie dokumentacji fotograficznej (min. 2 fotografie każdego z obiektów). 3 4 Elementy geomorfologiczne (formy skalne, jaskinie, schroniska skalne, denudacyjne i akumulacyjne formy rzeźby) 5 Elementy hydrograficzne 6 Przestrzenne zróżnicowanie pokrywy glebowej na terenie rezerwatów Cały obszar rezerwatów Sierpieńwrzesień 2013 1. Kartowanie terenowe Sierpień 2013 Sierpień1. Analiza źródłowych wrzesień 2013 materiałów literaturowych i danych inwentaryzacyjnych 2 Przyjęcie istniejących aktualnych danych inwentaryzacyjnych oraz danych z aktualnych materiałów publikowanych i niepublikowanych niezbędnych w opisie ogólnym terenu. Kartowanie geomorfologiczne (z podaniem dokładnej lokalizacji wg odbiornika GPS). Wykonanie dokumentacji fotograficznej (min. 2 fotografie każdego z obiektów). Lp Przedmiot inwentaryzacji 7 Charakterystyka parametrów klimatycznych Miejsce Czas inwentaryzacji inwentaryzacji Metoda inwentaryzacji Opis metody inwentaryzacji Metody inwentaryzacji drzewostanów i leśnych zbiorowisk roślinnych (w tym siedlisk przyrodniczych NATURA 2000) 1. Weryfikacja terenowa kształtu wszystkich wydzieleń drzewostanowych z wykorzystaniem: pomiarów prowadzonych za pomocą odbiornika GPS oraz fotointerpretacji ortofotomapy. 8 Stan lasu i zasobów drzewnych. 1. Szacunkowo2. Weryfikacja opisu wszystkich parametrów drzewostanów (składu Wyłączenia Lipiec-sierpień pomiarowa metoda gatunkowego, wieku, wymiarów, zasobności, itd.) z wykorzystaniem drzewostanowe 2013 określania stanu lasu szacunku wzrokowego wspieranego powierzchniami próbnymi kołowymi i zasobów drzewnych. (wykonywanymi zgodnie z pkt. 4.7. ppkt. 6 Załącznika I SIWZ) oraz w oparciu o fotointerpretację ortofotomapy. 3. Wykonanie dokumentacji multimedialnej dla każdego rodzaju drzewostanu. 9 Martwe drewno (nekromasa). 1. Pomiarowa metoda określania zasobów Określenie zasobów martwego drewna w m3/ha w każdym wydzieleniu Wyłączenia Lipiec-sierpień martwego drewna na drzewostanowym (wykonywane zgodnie z pkt. 4.7. ppkt. 6d Załącznika I drzewostanowe 2013 powierzchniach SIWZ) kołowych. 3 Lp Przedmiot inwentaryzacji Miejsce Czas inwentaryzacji inwentaryzacji Metoda inwentaryzacji Opis metody inwentaryzacji 1. Kartowanie zbiorowisk roślinnych w terenie (na podkładzie map w skali 1:5000 (1:3000)). 10 Leśne zbiorowiska roślinne (w tym siedliska przyrodnicze NATURA 2000). Obszar leśny w granicach rezerwatów Sierpień 2013 1. Kartografia fitosocjologiczna 2. Wykorzystanie przy określaniu kształtu poszczególnych płatów zbiorowisk: pomiarów prowadzonych za pomocą odbiornika GPS i fotointerpretacji ortofotomapy. 3. Założenie zdjęć fitosocjologicznych (20x20m – o ile pozwala na to powierzchnia)) na stabilizowanych powierzchniach próbnych kołowych wg metody Braun-Blanqueta w ilości min. 3 szt. na 1 zbiorowisko. 4. Wykonanie dokumentacji multimedialnej dla każdego zbiorowiska (min. 2 fot. dla każdego zbiorowiska). Metody inwentaryzacji flory naczyniowej 1. Opracowanie listy gatunków w oparciu o dane literaturowe i wizję terenową. 11 Cenne gatunki roślin naczyniowych zinwentaryzowanych w granicach rezerwatów. Cały obszar rezerwatu (oraz obszar przyległy – inwentaryzacja kłokoczki południowej) 2. Powtórna penetracja obszaru rezerwatu w poszukiwaniu stanowisk cennych gatunków roślin naczyniowych. Sierpieńwrzesień 2013 1. Kartografia florystyczna. 3. Zaznaczenie stanowisk na mapach 1:3000 (1:5000). Wykonanie opisu stanowisk i opisu populacji zgodnie z pkt. 4.8 załącznika I SIWZ 4. Wykorzystanie do prac pomiarów prowadzonych za pomocą odbiornika GPS. 5. Wykonanie dokumentacji multimedialnej (min. 2 fot. dla każdego gatunku). 4 Lp Przedmiot inwentaryzacji Miejsce Czas inwentaryzacji inwentaryzacji Metoda inwentaryzacji Opis metody inwentaryzacji 1. Penetracja obszaru rezerwatów w poszukiwaniu stanowisk gatunków obcych ekologicznie. 2. Opracowanie listy gatunków. 12 Gatunki obce ekologicznie (gat. krajowe i obce (w tym inwazyjne)) Cały obszar rezerwatu Sierpieńwrzesień 2013 1. Kartografia florystyczna. 3. Zaznaczenie stanowisk na mapach (skala 1:3000 (1:5000)). Wykonanie opisu stanowisk i opisu populacji zgodnie z pkt. 4.5 ppkt. 5 załącznika I SIWZ. 4. Wykorzystanie do prac pomiarów prowadzonych za pomocą odbiornika GPS. 5. Wykonanie dokumentacji multimedialnej (min. 2 fot. dla każdego gatunku). Metody inwentaryzacji zwierząt oraz ich siedlisk 13 Płazy (Amphibia) 1.Opracowanie listy gatunków w oparciu o materiały publikowane, Cały obszar niepublikowane, informacje ustne oraz inwentaryzacyjne wizje terenowe. 1. Analiza źródłowych rezerwatu, a w materiałów 2 Prowadzenie obserwacji wzrokowej i nasłuchów w ciągu dnia i nocy. szczególności literaturowych i Poszukiwanie płazów nad potokami, w oczkach wodnych i na drogach oczka wodne oraz Lipiec-wrzesień danych (wędrujące po drogach lub rozjechane przez pojazdy kołowe). inne płytkie 2013 inwentaryzacyjnych. Największa efektywność prac w czasie deszczu oraz bezpośrednio po nim. okresowe zbiorniki Identyfikacja miejsc rozrodu płazów. wodne, rozlewiska 2. Obserwacja potoków oraz 3. Opis i mapowanie wszystkich obserwacji – nanoszenie na mapy i terenowa koleiny i kałuże. rejestracja przy pomocy odbiornika GPS. 4. Wykonanie dokumentacji fotograficznej. 5 Lp 14 15 16 Przedmiot inwentaryzacji Miejsce Czas inwentaryzacji inwentaryzacji Gady (Reptilia) 1.Opracowanie listy gatunków w oparciu o materiały publikowane, 1. Analiza źródłowych niepublikowane, informacje ustne oraz inwentaryzacyjne wizje terenowe. materiałów Cały obszar literaturowych i 2. Prowadzenie obserwacji wzrokowej; poszukiwanie gadów pod stertami rezerwatu, a w Lipiec-wrzesień danych gałęzi, kamieniami, nad potokami, na drogach (rozjechane przez pojazdy szczególności 2013 inwentaryzacyjnych. kołowe). obrzeża lasów, miejsca 3. Opis i mapowanie wszystkich obserwacji - nanoszenie na mapy i 2. Obserwacja nasłonecznione. rejestracja przy pomocy odbiornika GPS. terenowa Ptaki (Aves) Ssaki (Mammalia) Cały obszar rezerwatu Cały obszar rezerwatu Metoda inwentaryzacji Opis metody inwentaryzacji 4. Wykonanie dokumentacji fotograficznej. 1. Opracowanie listy gatunków w oparciu o materiały publikowane, 1. Analiza źródłowych niepublikowane, informacje ustne oraz inwentaryzacyjne wizje terenowe. materiałów 2 Prowadzenie obserwacji wzrokowej oraz nasłuchów w ciągu dnia i nocy, literaturowych i stymulacja głosowa. Lipiec-wrzesień danych 2013 inwentaryzacyjnych. 3. Rejestrowanie innych śladów obecności ptaków (żerowisk, wypluwek, oskubów, piór, skorupek jaj, dziupli, gniazd). 2. Obserwacja 4.Opis i mapowanie wszystkich obserwacji - nanoszenie na mapy i terenowa rejestracja przy pomocy odbiornika GPS. 4. Wykonanie dokumentacji fotograficznej. 1. Analiza źródłowych materiałów 1. Opracowanie listy gatunków w oparciu o materiały publikowane, literaturowych i niepublikowane, informacje ustne oraz inwentaryzacyjne wizje terenowe. danych inwentaryzacyjnych. 2. Prowadzenie całodobowych obserwacji zwierząt, śladów bytowania Lipiec-wrzesień (tropy, odchody, nory, ślady żerowania, miejsca odpoczynku), nasłuchy. 2013 2. Wywiad 3. Opis i zaznaczenie na mapach miejsc obserwacji osobników/śladów środowiskowy wśród bytowania z wykorzystaniem pomiarów prowadzonych przy pomocy służb leśnych, odbiornika GPS. 3. Bezpośrednia 4. Wykonanie dokumentacji fotograficznej. obserwacja terenowa. 6 Lp 17 Przedmiot inwentaryzacji Miejsce Czas inwentaryzacji inwentaryzacji Obszary leśne SierpieńPopielicowate (Gliridae) rezerwatów (lasy wrzesień 2013 liściaste). Metoda inwentaryzacji 1. Analiza źródłowych danych inwentaryzacyjnych. 3. Dodatkowe badania terenowe. Opis metody inwentaryzacji 1. Przyjęcie istniejących aktualnych danych inwentaryzacyjnych oraz danych z aktualnych materiałów publikowanych (firma BIOEXPERT – projekt wykonywany na zlecenie ZPKWM – pierwszy pomiar w sierpniu 2013 roku) 2. Prowadzenie uzupełniających obserwacji terenowych (podczas inwentaryzacji innych gatunków zwierząt) polegające na rejestrowaniu śladów żerowania osobników (zgryzy na bukwi) oraz nasłuchów nocnych. 3. Opis i zaznaczenie na mapach miejsc obserwacji osobników/śladów bytowania z wykorzystaniem pomiarów prowadzonych przy pomocy odbiornika GPS. 4. Wykonanie dokumentacji multimedialnej 7 8 REGIONALNA DYREKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA W KRAKOWIE II. Bibliografia (wersja robocza, częściowa) dla rezerwatu przyrody „Dolina potoku Rudno” 1. Akty prawne 1. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. U. L 206 z 22.7.1992, str. 7 z późn. zm.). 2. Europejska Konwencja Krajobrazowa z dnia 20 października 2000r. Konwencja ratyfikowana przez RP, Dz.U. 14/2006, poz. 98. 3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. nr 0, poz. 81) 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2011 r. Nr 237 poz. 1419) 5. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie sporządzenia projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody (Dz. U. 2005 r. Nr 94 poz. 794). 6. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody (Dz. U. 2005 r. Nr 60 poz. 533). 7. Rozporządzenie Nr 2/2001 Wojewody Małopolskiego z dnia 4 stycznia 2001 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody – akt powołujący rezerwat „Dolina potoku Rudno”. 8. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. Poz. 627). 9. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 856 ). 10. Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity: Dz. U. 2011 r. Nr 12 poz. 59 z późn. zm.). 2. Planistyka, raporty, studia i analizy 1. [2010] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krzeszowice (Uchw. XLVI/369/2012 Rady Miejskiej w Krzeszowicach). 2. [2012] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Alwernia (Uchw. VII/69/2012 Rady Miejskiej w Alwerni). 3. [2002] Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla wsi Zalas (Uchwała nr XVII/162/2012 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 29 czerwca 2004 r.) (wraz z aktualizacjami). 9 REGIONALNA DYREKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA W KRAKOWIE 3. Literatura 1. Berger L., 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. PWN, Warszawa-Poznań. 2. Bocheński Z., Harmata W., 1962. Ptaki południowego krańca Jury Krakowsko-Wieluńskiej. Acta Zool. Crac., t.7,z.15, Kraków. 3. Czarniecki S., 1956. Fauna dolnokarbońska w osadach facji kulmowej we wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przegl. Geol. 4. Drużkowski M., Dubiel E. 1994. Zbiorowiska roślinne projektowanego rezerwatu projektowanego rezerwatu przyrody „Dolina potoku Rudno”. Ochrona Przyrody 51: 81-105. 5. Dzwonko Z. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Sorus, Poznań 6. Fabijanowski J., Feliksiak E., Bednarz Z., 1997. Projekt utworzenia rezerwatu przyrody „Dolina Potoku Rudno” (Rudniański Park Krajobrazowy). 7. .Faliński J. B., 1990. Kartografia geobotaniczna. Cz. 2. Kartografia fitosocjologiczna. PPWK, Warszawa-Wrocław. 8. Głowaciński Z., Rafiński J., 2003. Atlas płazów i gadów Polski. Status – rozmieszczenie – ochrona. Biblioteka monitoringu środowiska, Kraków. 9. Harmata W., 1981. Obserwacje nad awifauną Ziemi Chrzanowskiej. Studia Ośrodka Dok. Fizj. PAN VIII. 10. Herbich. J (red.), 2004. Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny T. 5 Lasy i bory. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. 11. Kajtoch Ł., Żmihorski M., Wieczorek P., (w przygotowaniu). Can forest-dwelling species benefits from forest fragmentation? The competitor release effect within owl community. 12. Malik R., 2011. Siedliska przyrodnicze oraz cenne gatunki roślin występujące na terenie Nadleśnictwa Olkusz – perspektywy ich zachowania i możliwości ochrony. Prace Dyplomowe uczestników Studium Ochrony Przyrody UR (promotor dr hab. Jan Bodziarczyk). 13. Matuszkiewicz J.M., 2008. Geobotanical regionalization of Poland (Regionalizacja geobotaniczna Polski). IGiPZ PAN, Warszawa. 14. Matuszkiewicz J.M., 2008. Potential natural vegetation of Poland (Potencjalna roślinność naturalna Polski). IGiPZ PAN, Warszawa. 15. Rothmaler W., Jäger E. J., Werner K. (red.), 2000. Exkursionflora von Deutschland. 3.Gefäßpflanzen. Atlasband. Spektrum Akademischer Verlag Heidelberg, Berlin. 16. Szafer W., Zarzycki K. (red.), 1972. Szata roślinna Polski. PWN, Warszawa. 17. Szafer W., Kulczyńki S., PawłowskI B., 1988. Rośliny polskie. T. 1-2. PWN, Warszawa. 18. Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W.,C Hołdyński C., 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa. 19. Tomiałojć L., 1990. Ptaki Polski rozmieszczenie i liczebność. PWN. 20. Walasz K. (red.), 1992. Atlas ptaków lęgowych małopolski 1985-1991. Biologica Silesiae, Wrocław. 10 REGIONALNA DYREKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA W KRAKOWIE III. Bibliografia (wersja robocza, częściowa) dla rezerwatu przyrody „Cisy w Mogilnie” 1. Akty prawne 1. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. U. L 206 z 22.7.1992, str. 7 z późn. zm.). 2. Europejska Konwencja Krajobrazowa z dnia 20 października 2000r. Konwencja ratyfikowana przez RP, Dz.U. 14/2006, poz. 98. 3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. nr 0, poz. 81) 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2011 r. Nr 237 poz. 1419) 5. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie sporządzenia projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody (Dz. U. 2005 r. Nr 94 poz. 794). 6. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody (Dz. U. 2005 r. Nr 60 poz. 533). 7. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. Poz. 627). 8. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 856 ). 9. Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity: Dz. U. 2011 r. Nr 12 poz. 59 z późn. zm.). 10. Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 27 maja 1963 roku w sprawie uznania za rezerwat – akt powołujący rezerwat „Cisy w Mogilnie”. 2. Planistyka, raporty, studia i analizy 1. [2010] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krzeszowice (Uchw. XLVI/369/2012 Rady Miejskiej w Krzeszowicach). 2. [2012] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Alwernia (Uchw. VII/69/2012 Rady Miejskiej w Alwerni). 3. [2002] Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla wsi Zalas (Uchwała nr XVII/162/2012 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 29 czerwca 2004 r.) (wraz z aktualizacjami). 11 REGIONALNA DYREKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA W KRAKOWIE 3. Literatura 1. Berger L., 2000. Płazy i gady Polski. Klucz do oznaczania. PWN, Warszawa-Poznań. 2. Dzwonko Z. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Sorus, Poznań 3. Fabijanowski J., Feliksiak E., Bednarz Z., 1997. Projekt utworzenia rezerwatu przyrody „Dolina Potoku Rudno” (Rudniański Park Krajobrazowy). 4. .Faliński J. B., 1990. Kartografia geobotaniczna. Cz. 2. Kartografia fitosocjologiczna. PPWK, Warszawa-Wrocław. 5. Głowaciński Z., Rafiński J., 2003. Atlas płazów i gadów Polski. Status – rozmieszczenie – ochrona. Biblioteka monitoringu środowiska, Kraków. 6. Głowacka M., 2005. Ekologiczne uwarunkowania występowania cisa pospolitego (Taxus baccata L.) w Polsce. Rozprawa doktorska. 7. Herbich. J (red.), 2004. Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny T. 5 Lasy i bory. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. 8. Kajtoch Ł., Żmihorski M., Wieczorek P., (w przygotowaniu). Can forest-dwelling species benefits from forest fragmentation? The competitor release effect within owl community. 9. Kruszelnicki J., 2001. Cis pospolity Taxus baccata L. Kaźmierczakowa R., Zarzycki K. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Polska Akademia Nauk. Instytut Botaniki im. W Szafera. Instytut Ochrony Przyrody. ss. 68-70. 10. Kurzeja W., 2007. Struktura populacji cisa pospolitego Taxus baccata L. w rezerwacie przyrody „Cisy w Mogilnie”. Praca inżynierska Uniwersytet Rolniczy w Krakowie (promotor dr hab.. Jan Bodziarczyk). 11. Matuszkiewicz W., 2008. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa. 12. Matuszkiewicz J.M., 2008. Geobotanical regionalization of Poland (Regionalizacja geobotaniczna Polski). IGiPZ PAN, Warszawa. 13. Matuszkiewicz J.M., 2008. Potential natural vegetation of Poland (Potencjalna roślinność naturalna Polski). IGiPZ PAN, Warszawa. 14. Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 2002. Flowering Plants and Pteridophytes of Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. 15. Pawelec M., 2010. Ochrona i restytucja cisa pospolitego na terenie RDLP Kraków. R. 12. Zeszyt 2 (25), Studia i Materiały CELP w Rogowie. 16. Rothmaler W., Jäger E. J., Werner K. (red.), 2000. Exkursionflora von Deutschland. 3.Gefäßpflanzen. Atlasband. Spektrum Akademischer Verlag Heidelberg, Berlin. 17. Niedojad J., Szlaga H. 2005. Projekt ścieżki edukacyjnej „Cisy w Mogilnie”. Praca dyplomowa Zespołu Szkół Zawodowych Technikum Leśne Stary Sącz (promotor mgr inż. Paweł Szczygieł. 18. Pawelec M. 19. Siwy M. 2012. Rozmieszczenie, struktura i stan zdrowotny populacji cisa pospolitego Taxus baccata L. w rezerwacie przyrody „Cisy w Mogilnie”. Praca magisterska, Uniwersytet rolniczy, Kraków (promotor dr hab.. Jan Bodziarczyk). 20. Szafer W., Zarzycki K. (red.), 1972. Szata roślinna Polski. PWN, Warszawa. 12 REGIONALNA DYREKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA W KRAKOWIE 21. Szafer W., Kulczyńki S., PawłowskI B., 1988. Rośliny polskie. T. 1-2. PWN, Warszawa. 22. Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W.,C Hołdyński C., 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa. 23. Tomasiewicz J. 1996. Plan ochrony rezerwatu „Cisy w Mogilnie”. GORC-EKO, Lubomierz. 24. Tomiałojć L., 1990. Ptaki Polski rozmieszczenie i liczebność. PWN. 25. Walasz K. (red.), 1992. Atlas ptaków lęgowych małopolski 1985-1991. Biologica Silesiae, Wrocław. 13