walory turystyczne podkarpacia.docx
Transkrypt
walory turystyczne podkarpacia.docx
Turystyka i rekreacja na Podkarpaciu kitesurfing landkiting Rzeszów, 2014 snowkiting Spis treści Charakterystyka ukształtowania województwa podkarpackiego ............................................ 3 Miejsca o szczególnym potencjale do uprawiania dyscyplin opartych o kita .......................... 4 Najczęściej występujące warunki wiatrowe na terenie województwa podkarpackiego ..........10 Aspekty prawne uprawiania Land i Snow Kite ......................................................................13 Prezentacja wyników badań i optymalnej konstrukcji latawca – wnioski ...............................15 1 Zdjęcie ze strony tytułowej pochodzi ze strony http://www.kiteboarding.cz/kite-clanky/landkiting-showdown-2010flysurfer-naish.php, Photo: Tomex, Lukash, Limak Smova for KITEBOARDING.CZ str. 2 Charakterystyka ukształtowania województwa podkarpackiego Województwo podkarpackie obejmuje swoim zasięgiem 3 odrębne krainy fizjograficzne. Północną część województwa zajmuje nizina Kotliny Sandomierskiej, część środkową Pogórze Karpackie, natomiast część południową obejmują góry Beskidu Niskiego i Bieszczady. Od strony północno - wschodniej do Kotliny Sandomierskiej przylega fragment pasma wzniesień Roztocza i Wyżyny Lubelskiej, a od północno- zachodniej Wyżyna Opatowska i Niecka Nidziańska. Kotlina Sandomierska jest obszarem na ogół wyrównanym, lekko pofałdowanym, o wzniesieniach względnych rzędu kilku do kilkudziesięciu metrów, co czyni ten teren szczególnie atrakcyjny dla sportów takich jak landkiting, buggy czy w zimie snowkiting. Pod względem ukształtowania terenu na jej obszarze wyróżnia się kilka oddzielnych krain geograficznych, różniących się znacznie budową i krajobrazem. W północno zachodniej części województwa między Dunajcem a Wisłoką położony jest Płaskowyż Tarnowski. Całą środkową część Kotliny pomiędzy Wisłoką a Sanem zajmuje Płaskowyż Kolbuszowski, zaś między Sanem i wzniesieniami Roztocza występuje Płaskowyż Tarnogrodzki. Między Płaskowyżem Kolbuszowskim a progiem Pogórza zalega szerokie i płaskie obniżenie zwane Pradoliną Podkarpacką o średniej wysokości 190 - 220 m n.p.m. Pogórze Karpackie zajmuje środkową część województwa, zaczyna się na ogół progiem wzniesionym 150 - 200 m n.p.m. ponad obniżeniami podkarpackimi i tworzy pas wzgórz łagodnych i szerokich wyniesionych do około 350 - 400 m n.p.m. W granicach województwa Pogórze Karpackie dzieli się na Pogórze Ciężkowickie pomiędzy Dunajcem (woj. małopolskie) a Wisłokiem, Pogórze Dynowskie ciągnące się na wschód od doliny Wisłoka po dolinę Sanu i Doły Jasielsko - Sanockie stanowiące rozległe obniżenie oddzielające Beskid Niski od Pogórza. Beskid Niski stanowi człon Beskidów Zachodnich i rozciąga się od granicy województwa na zachodzie poprzez Przełęcz Dukielską do Przełęczy Łupkowskiej na wschodzie. Stanowią go niewysokie pasma górskie o wysokościach do 850 m n.p.m., ze śródgórskimi obniżeniami. W części polskiej Karpat Wschodnich w granicach województwa podkarpackiego leży północno - zachodnia część Bieszczadów, która dzieli się na Pogórze Przemyskie i Bieszczady Zachodnie. Pogórze Przemyskie położone jest na wschód od Sanu, Bieszczady Zachodnie rozciągają się od Przełęczy Łupkowskiej na zachodzie do Przełęczy Użockiej na wschodzie. Krajobraz Bieszczadów tworzą głównie pasma wzgórz i gór ciągnące się z północnego zachodu na południowy wschód. Największe wysokości osiągają w szczytach Tarnica 1348 m n.p.m., Halicz 1335 m i Bukowe Berdo 1313 m n.p.m. str. 3 Analizy wskazują, że pomimo stosunkowo złożonego ukształtowania terenu w obszarze województwa podkarpackiego znajduje się wiele terenów otwartych ze wszystkich kierunków, a szczególnie z kierunku południowego, południowo–zachodniego i zachodniego, z których to, jak wskazują badania róży wiatrów, wiatr wieje z największą prędkością i o największej liczbie godzin w roku. Miejsca o szczególnym potencjale do uprawiania dyscyplin opartych o kita Ze względu na ukształtowanie terenu, podkarpacie można uznać jako świetne miejsce do uprawiania sportów takich jak kitesurfing, landkiting czy buggy a w okresie zimowym snowkitingu. Do uprawiania wyżej wspomnianych sportów, najlepiej nadają się tereny płaskie o stosunkowo niewielkich wzniesieniach, a w przypadku kitesurfingu średniej wielkości lub duże zbiorniki wodne takie jak jezioro Machów k. Tarnobrzegu, zalew „Maziarnia” w Wilczej Woli czy też zalew ZEK koło Radymna. Poniżej krótka charakterystyka największych akwenów. Jezioro Machów (Jezioro Tarnobrzeskie) Jezioro Machowskie, Fot. Bogdan Myśliwiec, http://osir.tarnobrzeg.pl Jezioro Machów to sztuczny zbiornik, który powstał w wyniku napełnienia wodą Wiślaną dawnego wyrobiska siarki. Zalew jest drugim pod względem wielkości zbiornikiem wodnym na Podkarpaciu i liczy 112 mln metrów sześć. wody. Lustro jeziora rozciąga się na powierzchni 500 hektarów. str. 4 http://geoportal.gov.pl/ Duża powierzchnia, regularny kształt i stosunkowo niewielkie wzniesienia, obecne tylko przy wschodniej linii brzegowej sprawiają, że jest to świetne miejsce dla miłośników żeglarstwa, windsurfingu i kitesurfingu. Uczestniczący w regatach doświadczeni żeglarze z różnych stron Polski, chwalą Jezioro Machowskie, podkreślając że tak dobrego wiatru na próżno szukać w kraju poza Mazurami. http://img844.imageshack.us/img844/7852/59167600.jpg, http://www.skyscrapercity.com/ str. 5 Zalew Wilcza Wola - Jezioro Maziarnia http:// maps.google.com/ Zalew Wilcza Wola - Jezioro Maziarnia powstał na początku lat 90. jako zbiornik retencyjny o powierzchni 160 ha. http://geoportal.gov.pl/ str. 6 Latem panują tu doskonałe warunki do uprawiania sportów wodnych, zaś zimą ślizgów bojerowych. To idealne miejsce dla miłośników sportów wodnych (bardzo często zalew w Wilczej Woli określany jest jako mini Solina). http://polskaniezwykla.pl/web/gallery/photo,279881.html Zalew ZEK koło Radymna http://www.pzw.org.pl/pliki/prezentacje/2561/wiadomosci/34690/aa4.jpg ZEK Radymno, ma powierzchnię 70 ha. Głębokość od 1,5 m do 8 m. Poza wspomnianymi powyżej zalewami na podkarpaciu możemy znaleźć szereg mniejszych akwenów wodnych na których można pokusić się o uprawianie kitesurfingu. str. 7 Sporty zimowe dla osób lubiących aktywny wypoczynek nie są niczym nowym. Oprócz typowych sportów, jak narty i snowboard miłośnicy ekstremalnych wrażeń pokochali nowe formy zimowej rozrywki. Snowkiting, landkiting i buggy które zyskują w Polsce coraz szersze grono wielbicieli. Amatorzy tych nietypowych form ruchu znajdą wymarzone warunki do uprawiania tych dyscyplin w Bieszczadach, tak naprawdę wystarczy średniej wielkości polana nieporośnięta drzewami oraz krzewami jest wiele takich miejsc gdzie z pewnością miłośnicy sportu zaspokoją pragnienie silnych wrażeń. Idealne do uprawiania snowkitingu są tereny lotnisk. Poniżej charakterystyka najpopularniejszych miejscówek wśród miejscowych pasjonatów snowkita. Lotnisko Łężany http://landkiting.pl/ Nieużywane lotnisko Łężany jest oddalone od Krosna o jakieś 5km. Lotnisko ze względu na brak infrastruktury, wykorzystywane jest w ograniczonym zakresie, głównie do działalności szkoleniowej i treningowej. Ze względu na posiadanie wyłącznie trawiaste pola wzlotów, działalność lotniska jest często utrudniona przez bardziej obfite opady deszczu. Lotnisko również praktycznie zamiera w sezonie zimowym. Potencjał str. 8 lotniska można wykorzystać lepiej, poprzez uprawianie zimowych dyscyplin sportu jakim niewatpliwie jest snowkite. Lotnisko w Krzywej obok Sędziszowa Młp. http://rc-rzeszow.pl/images/photoalbum/album_84/bimg_0456mopis.jpg Niewielkie lotnisko w Krzywej, bardzo popularne wśród lokalnej grupy milosników zimowej odmiany kitesurfu. Podczas bezsnieznych okresów można pojeździć na mountainbodzie. Spot Karlików Miejscówka położona jest 15 km od Sanoka znajduje się tu około trzydziestu hektarow nieporośniętej przestrzeni. Nieopodal znajduje się wyciąg narciarski Karlików położony na stoku góry Kamień wyposażony jest w dwa podwójne wyciągi orczykowe, które obsługują dwie trasy zjazdowe średniej trudności i długości 1200 m każda. Dodatkowo działa tutaj mały wyciąg orczykowy, które obsługuje trasę dla początkujących o długości 150 m. Miłośnicy snowboardu mogą skorzystać ze snowparku. Stok jest sztucznie naśnieżany i utrzymywany ratrakami, dodatkowo jedna z tras jest oświetlana, co umożliwia zjazd także po zmroku. Na miejscu funkcjonuje szkółka narciarska, wypożyczalnia sprzętu oraz zaplecze gastronomiczne i hotelowe. Bezpieczeństwa na stoku pilnują ratownicy GOPR. str. 9 Najczęściej występujące warunki wiatrowe na terenie województwa podkarpackiego Na terenie województwa podkarpackiego można wyróżnić obszary szczególnie predysponowane pod względem wiatrowym, takie jak: - południowe część powiatów leskiego i jasielskiego, - południowe i północne części powiatów krośnieńskiego (ze szczególnym uwzględnieniem gmin Rymanów i Dukla), bieszczadzkiego i sanockiego, - obszary centralnej części województwa t.j. obszar powiatu brzozowskiego, przemyskiego i strzyżowskiego, - południowe części powiatów, rzeszowskiego, dębickiego i ropczycko-sędziszowskiego. Właśnie na tych obszarach województwa podkarpackiego dominuje czwarta klasa wiatru, a lokalnie spotykane są klasy piąte. Pomiary rzeczywiste będące podstawą określenia zasobów wiatru województwa podkarpackiego str. 10 Przestrzenny rozkład energii wiatru w województwie podkarpackim przedstawiony na mapach średniej gęstości mocy i klas wiatru na wysokościach 30-50-70 m wskazuje, że województwo podkarpackie posiada stosunkowo dobre warunki wiatrowe, szczególnie w obszarze południowym i południowo-centralnym. Klasy zasobów wiatru str. 11 Potencjał teoretyczny wiatru wyrażony przez średnią gęstość mocy wiatru na terenie województwa podkarpackiego na wysokości 70 m npg. Klimat województwa podkarpackiego związany jest z ukształtowaniem powierzchni i podziałem fizjograficznym. Wyróżnić tu można trzy zasadnicze rejony klimatyczne: nizinny: obejmujący północną część województwa - Kotlina Sandomierska, podgórski: obejmujący środkową część województwa - Pogórze Karpackie, górski: obejmujący południową część województwa - Beskid Niski i Bieszczady. Nizinny klimat północnej części województwa charakteryzuje się długim upalnym latem, ciepłą zimą i stosunkowo niedużą ilością opadów. W ciągu roku przeważają wiatry str. 12 zachodnie. Klimat w rejonie pogórza posiada charakter przejściowy między nizinnym a górskim. Przeważają wiatry południowo - zachodnie. W ciągu roku występują głównie wiatry południowe. W wielu rejonach województwa, w dolinach i górskich kotlinach można zaobserwować znaczne odchylenia klimatyczne spowodowane lokalnymi mikroklimatami. Klimat województwa kształtuje się pod dominującym wpływem oddziaływania mas powietrza kontynentalnego. Obszar leżący w Kotlinie Sandomierskiej jest w ciągu całego roku nieco cieplejszy niż Pogórze. Reasumując, należy stwierdzić, że najlepszą infrastrukturę turystyczną posiadają powiaty: bieszczadzki, krośnieński, sanocki i jasielski oraz miasta Rzeszów i Przemyśl, i to właśnie na tych terenach znajduje się najwięcej „spotów” czyli miejsc gdzie można uprawiać kitesurfing, landkiting czy też snowkiting. Sprzyja temu ukształtowanie terenu, duże powierzchnie łąk (tereny po dawnych nieistniejących obecnie wsiach i wielkoobszarowych gospodarstwach rolnych) oraz w miarę stałe wiatry jakie wieją w tych rejonach. Aspekty prawne uprawiania Land i Snow Kite Zabawa w Kite to ciągłe szukanie wiatru. Spotów wodnych jest duża, ale policzalna ilość i każdy z nich ma opisaną i dobrze znaną specyfikę. LanKite i SnowKite to raczej lokalne akcje sportowe, są miejscówki gorsze i lepsze, ale cały czas szuka się czegoś lepszego w danym dniu. Często (albo raczej prawie zawsze) miejsce to nie jest naszą własnością, dlatego musimy uważać gdzie latamy i mieć świadomość jakie mamy prawa i obowiązki. Kultura wymaga, aby chcąc korzystać z czyjegoś pola, zanim zaczniemy rozwijać sprzęt, najpierw podejść i zapytać się o zgodę. W praktyce jednak, często słabo znamy okolicę i nie wiemy czyją własnością jest pole, nie wspominając o euforii i adrenalinie, które odciągają naszą uwagę zupełnie od takich rzeczy jak uzyskanie zezwolenia na deptanie czyjegoś nieużytku. Należy uważnie dobierać miejsce latania, aby nie wejść w szkodę. Starannie omijamy ogródki działkowe, ze względu na niebezpieczeństwo uszkodzenia sprzętu i jeźdźca oraz ze względu na artykuł 150 kodeksu wykroczeń (uszkodzenie cudzego ogrodu). Oczywistym jest, że ze względu na nasz komfort latania, omijamy urządzenia melioracyjne. Poza brakiem zainteresowania z naszej strony chroni je również artykuł 155 kodeksu wykroczeń. str. 13 Szczególnie trzeba uważać, aby nie zniszczyć upraw, zasiewu czy pól uprawnych przygotowanych do prac polowych pamiętając o artykule 156 kodeksu wykroczeń. W przypadku, gdy nie zauważymy lub zignorujemy czyjś dobytek (bo tym właśnie jest zasiew dla rolnika) musimy się liczyć z artykułem 124 kodeksu wykroczeń lub nawet z artykułem 288 kodeksu karnego Generalnie, jeśli widzimy, że dany grunt jest nieużytkiem możemy sobie na niego wkroczyć, ponieważ jest nieogrodzony, ale w przypadku pojawienia się właściciela, który żąda od nas opuszczenia terenu należy zgodnie z artykułem 157 kodeksu wykroczeń (oraz ze względu na dobre wychowanie) grzecznie opuścić teren. Najbardziej kontrowersyjnym przepisem, jest artykuł 156 kodeksu wykroczeń, ze względu na sformowanie: „Niszczenie (...) trawy na cudzym gruncie”, które może znaleźć zastosowanie w prawie każdym przypadku (zawsze można znaleźć złamane źdźbło trawy). Na całe szczęście SnowKite w tym przypadku jest bezpieczny – trawa uschła jesienią, a to co z niej zostało jest pokryte grubą warstwą śniegu. Artykuł 157 kodeksu wykroczeń daje nam pewną swobodę działania, ponieważ mandatem jesteśmy zagrożeni dopiero w przypadku zignorowania żądania opuszczenia gruntu przez właściciela. Całe szczęście, że mamy tą furtkę „do drugiego upomnienia” i że nikt nas nie będzie od razu karał za wejście na czyjś nieogrodzony teren. Reasumując, dopóki nie orzemy ziemi, nie niszczymy drzewek i innych plonów rolnych to nie widać przeszkód w lataniu po polu. Nieogrodzone, zasypane śniegiem pole jest idealnym miejscem na SnowKite. LandKite jest tak swobodny tylko wtedy gdy nie niszczymy trawy. Ale ile musielibyśmy zniszczyć trawy, żeby sprawiedliwie przyjąć mandat w pełnym wymiarze kary. Swoją drogą, wydaje mi się, że chodzi tu o trawę jako plon rolniczy (pasza dla zwierząt) a nie o dziko rosnące kępki trawy. Oczywiście ważne jest również, aby każdy użytkownik miał ubezpieczenie OC. str. 14 Prezentacja wyników badań i optymalnej konstrukcji latawca – wnioski W zaproponowanym rozwiązaniu konstrukcji latawca istnieje możliwość zmiany powierzchni nośnej o 47% oraz wydłużenia o 38%. Konstrukcja o większym wydłużeniu charakteryzuje się maksymalnym współczynnikiem siły nośnej niższym o 12% w stosunku do latawca o mniejszym wydłużeniu, ale za to zapewnia łagodniejszy przebieg przeciągnięcia, co przekłada się na komfort użytkowania (brak gwałtownych zmian siły ciągu przy dużych kątach natarcia i stabilność czaszy). Pamiętać należy o tym, że przeciągnięciu latawca towarzyszy zwijanie się powłoki, a co za tym idzie rzeczywiste pogorszenie charakterystyk użytkowych jest znacznie większe niż wynika to z obliczeń dla niedeformowalnej struktury zamodelowanej dla potrzeb analizy CFD. Jednocześnie zwiększenie wydłużenia zwiększa doskonałość aerodynamiczną o około 12% w użytkowym zakresie kątów natarcia (5°-10°). Największy zysk otrzymujemy dla współczynnika mocy, który rośnie o 22%. W analizowanym latawcu zaproponowano również zastosowanie usztywnionych zaokrąglonych wlotów powietrza. Zabieg ten pozwolił na poprawienie charakterystyk użytkowych konstrukcji. Modyfikacja ta zapewniła poprawę przebiegu przeciągnięcia i przesunięcie go w stronę wyższych kątów natarcia (+2°), co za tym idzie poszerzenie zakresu użytkowania latawca, a także zwiększenie tolerancji na błędy popełnione przez ridera. Uzyskanemu wzrostowi krytycznego kąta natarcia towarzyszy przyrost maksymalnego współczynnika siły nośnej o 5%. Zastosowanie modyfikacji geometrii wlotu poprawia doskonałość aerodynamiczną o 5% i zwiększa wartość współczynnika ciągu o 7%. W czasie prób w locie okazało się, że zwinięta tkanina bardzo dobrze stabilizuje kształt latawca w jego centralnej części, a latawiec w tej konfiguracji charakteryzuje się większą zwrotnością i łatwością sterowania. Przeprowadzone analizy udowodniły korzyści płynące z zapewnienia możliwości dopasowania powierzchni latawca do panujących warunków wiatrowych. Uzyskana poprawa charakterystyk aerodynamicznych pozwala na zwiększenie mocy generowanej przez latawiec o około 80%, a ciągu o około 30%, dla stałej prędkości wiatru lub uzyskanie niezmienionej wartości mocy przy wietrze słabszym o 30% i niezmienionego ciągu przy wietrze słabszym o 15%. Postulowana w założeniach projektowych minimalna zmiana powierzchni nośnej o 15% okazała się niewystarczająca do osiągnięcia wymiernych korzyści. Analizy wykazały, że dla osiągnięcia wymiernych korzyści wymagana zmiana tego parametru powinna zostać zwiększona do około 50%. Zwiększenie tego parametru powyżej tej wartości powoduje wzrost masy latawca, potrzebę zapewnienia dodatkowej objętości do pomieszczenia złożonej części latawca, oraz komplikacji uzdy (konieczność demontażu/montażu części linek nośnych i sterujących). str. 15