Porady dla nauczycieli

Porady dla nauczycieli
•
•
•
•
Jak zyskać zaufanie uczniów,
Uczeń z dysleksją w szkole,
Procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia uczniów demoralizacją,
Informacje dla nauczycieli
Jak zyskać zaufanie uczniów?
• Unikaj krytyki.
• Wyrażaj zrozumienie i uznanie dla wysiłków podejmowanych przez uczniów i dla ważności
poruszonych przez nich spraw.
• Stwarzaj takie sytuacje, by każdy mógł się swobodnie wypowiedzieć i być wysłuchany.
• Stosuj różnorodne formy zajęć wzbudzające zaciekawienie i zaangażowanie uczniów w temat.
• Wyrażaj własne odczucia i poglądy, jednak bez narzucania tych poglądów uczniom; nie spieszyć
się z udzielaniem rad.
• Pobudzaj uczniów do samodzielnej aktywności w szukaniu pozytywnych rozwiązań
i w podejmowaniu prób nowych sposobów zachowania.
Jak rozmawiać z uczniem?
• Nie porównuj go z innymi uczniami mówiąc: dlaczego inni potrafią, a ty nie. On chce, byś
rozumiał jego trudności.
• Nie zawstydzaj go przed całą klasą mówiąc: czy nie mogłeś się lepiej ubrać? Ono chce być
szanowane przez ciebie.
• Nie odbieraj nadziei mówiąc: nic z ciebie nie będzie. Uczeń chce wierzyć, że coś w życiu
osiągnie.
• Nie lekceważ uczuć mówiąc: tu jest miejsce na naukę, problemy zostaw za drzwiami. Uczeń
potrzebuje wsparcia.
• Nie oceniaj mówiąc: jesteś po prostu nieukiem! Uczeń ma prawo dobrze myśleć o sobie.
• Nie moralizuj mówiąc: przestań się użalać, zabieraj się do roboty. Uczeń potrzebuje twojego
zrozumienia.
• Nie przypisuj mu złych intencji mówiąc: ty po prostu robisz mi na złość! Świat wydaje mu się
wtedy nieprzyjazny.
• Nie okazuj dezaprobaty, gdy ma kłopoty z zapamiętaniem pytając: co tak słabo? Wydaje mu się
wtedy, że do niczego się nie nadaje. Uczeń potrzebuje dowartościowania.
Uczeń z dysleksją w szkole
Badania w Polsce określają odsetek dysleksji na 9-10% (Bogdanowicz, Jaklewicz 1968–1982).
Oznacza to, że w przeciętnej klasie jest 3 – 4 uczniów dyslektycznych, najczęściej są to chłopcy.
Uczeń – dyslektyk ma prawo do:
1. Pomocy ze strony szkoły w formie specjalistycznych zajęć:
• korekcyjno-kompensacyjnych,
• indywidualnych – terapeutycznych.
2. Indywidualnego nauczania i oceniania dostosowanego do swoich potrzeb
psychofizycznych i edukacyjnych zgodnie z następującymi zasadami, których
powinien przestrzegać nauczyciel:
• dostosowywać tekst do czytania pod względem ilościowym i jakościowym
(krótkie teksty, większa czcionka),
• nie odpytywać z czytania nowego tekstu na forum klasy,
• nie obniżać oceny za usterki w technice czytania (tempo, płynność
poprawność),
• oceniać na podstawie wypowiedzi ustnych i treści prac pisemnych, a nie za
liczbę zrobionych błędów,
• wydłużać czas na zadania pisemne,
• umożliwiać oddawanie prac pisanych komputerowo,
• nie oceniać zeszytów za estetykę,
• w przypadku dysgrafików nie oceniać pisma pod względem kaligraficznym,
• umożliwiać korzystanie ze słownika,
• błędy w pracach pisemnych poprawiać opisowo,
• zwolnienia z nauki drugiego języka obcego w przypadku stwierdzonej
głębokiej dysleksji,
• dostosowania rozwiązań organizacyjnych i technicznych na sprawdzianie
kończącym klasę VI, egzaminie gimnazjalnym i maturalnym zgodnie z
zaleceniami OKE zawartymi w opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej
w celu wyrównania szans edukacyjnych.
Uczeń ma obowiązek:
1. Pracy samokształceniowej:
• czytania co najmniej 15 minut każdego dnia,
• utrwalania poprawnej pisowni poprzez ćwiczenia ortograficzne,
• wykonywania ćwiczeń grafomotorycznych zalecanych przez terapeutę,
• wykonywania ćwiczeń kaligraficznych,
• samokontroli wykonywanych ćwiczeń.
2. Uczestnictwa w zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych.
3. Realizacji programu nauczania.
4. Systematycznego uczestnictwa i przygotowywania się do zajęć terapeutycznych.
Dostosowanie wymagań uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Procedura dostosowania wymagań:
• Uczeń lub rodzic dostarcza opinie/orzeczenie do pedagoga szkolnego.
• Pedagog dokonuje analizy opinii pod kątem występujących trudności, ich
przyczyn oraz zawartych w niej wskazań do pracy.
• Pedagog na podstawie opinii/orzeczenia opracowuje szczegółowe wskazówki
dotyczące pracy i oceniania ucznia. W razie konieczności konsultuje problem
dziecka ze specjalistami z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.
• Każdy wychowawca po otrzymaniu wskazań do pracy z uczniem przekazuje
je wszystkim uczącym nauczycielom.
• Nauczyciele dostosowują wymagania i zasady oceniania ucznia zgodnie
z zaleceniami. W razie wątpliwości konsultują się indywidualnie
z psychologiem/pedagogiem szkolnym.
• Rodzic ucznia zostaje zapoznany przez wychowawcę z zaleceniami w czasie
najbliższych konsultacji.
• Pedagog szkolny/terapeuta wspólnie z nauczycielami (zwłaszcza
nauczycielem języka polskiego) i rodzicami omawiają zasady współpracy
i zakres obowiązków poszczególnych osób.
• Jeżeli uczeń nie uczęszcza nigdzie na zajęcia terapeutyczne, proponuje mu się
zajęcia na terenie szkoły lub pracę pod kierunkiem nauczyciela polonisty.
• Uczeń pracuje w domu i jest rozliczany z wykonywanych zadań przez
nauczyciela terapeutę lub polonistę.
• Na zakończenie każdego roku szkolnego pedagog szkolny dokonuje oceny
skuteczności podjętych działań (analiza postępów w nauce, wywiad
z nauczycielami i rodzicami).
Dyslektycy mają trudności:
• W zakresie języka polskiego (poza typowymi błędami ortograficznymi
popełniają inne, tzw. specyficzne dla zaburzeń analizatora wzrokowego lub
słuchowego, np.: opuszczają, dodają, podwajają, przestawiają w wyrazach
litery i sylaby, łączą wyrazy lub rozdzielają wyrazy na dwa człony, nie umieją
przenosić wyrazów, mylą litery odpowiadające podobnym fonetycznie
głoskom, nie potrafią pisać zmiękczeń, mylą „i-j”. Nieczytelne pismo,
łączenie wyrazów, błędy ortograficzne.
• Wolno i niepoprawnie czytają, co utrudnia im zapoznawanie się z lekturami
oraz naukę historii, geografii czy biologii, gdzie podręcznik jest podstawą
przyswajania wiedzy – mają trudności z zapamiętywaniem trudniejszych
nazw, nazwisk itp., z zapamiętywaniem chronologii zdarzeń, dat, sekwencji
wieloelementowych; w geografii mylą kierunki przestrzeni, mają złą
orientację na mapie.
• Z rozumieniem bardziej skomplikowanych instrukcji, mogą je błędnie
odczytać.
• Doznają niepowodzenia na matematyce – niepoprawnie odczytują treść
zadań z tekstem, nie mogą zapamiętać reguł, błędnie zapisują działania
matematyczne, popełniają błędy związane z czytaniem cyfr od strony prawej
do lewej, np. 65 zamiast 56 itp., mylą znaki arytmetyczne, mają trudności
z zapamiętywaniem tabliczki mnożenia, w geometrii – rysowanie,
odwzorowanie figur, trudności z orientacją przestrzenną.
• W fizyce i chemii – niepoprawny zapis reakcji chemicznych, wzorów,
schematów, wykresów.
• W językach obcych – trudności z zapamiętywaniem słówek, struktur
gramatycznych, poprawną pisownią, fonetyką. Trudności w odróżnianiu
podobnych wyrazów.
• Na lekcjach wychowania fizycznego – trudności w grach ruchowych,
bieganiu, przewrotach, odtwarzaniu pewnej sekwencji ruchów, utrzymaniu
równowagi, mają złą koordynację ruchową.
• Trudność sprawia im zapisywanie informacji z tablicy i podczas ich
dyktowania, piszą z wieloma błędami.
• Nie potrafią ukończyć zadań w wyznaczonym czasie.
• Dodatkowe utrudnienia związane są z okresem dorastania – zwiększenie
pobudliwości, trudności z koncentracją, szybka męczliwość.