POSIEDZENIE RADY EUROPEJSKIEJ W TAMPERE

POSIEDZENIE RADY EUROPEJSKIEJ W TAMPERE
15-16 października 1999 r.
Wnioski Prezydencji
Przedmiotem obrad specjalnego posiedzenia Rady Europejskiej w Tampere w dniach 15–16
października 1999 r. było utworzenie w ramach Unii Europejskiej obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Na początku posiedzenia wymieniono poglądy z Nicole Fontaine,
przewodniczącą Parlamentu Europejskiego, na temat najważniejszych spraw przewidzianych do dyskusji.
Rada Europejska jest zdecydowana przekształcać Unię w obszar wolności, bezpieczeństwa
i sprawiedliwości i w tym celu wykorzysta wszystkie możliwości, jakie zapewnił Traktat
Amsterdamski. Rada Europejska dała mocny polityczny sygnał potwierdzający znaczenie
tego celu oraz przyjęła liczne założenia polityki w tym zakresie, a także priorytety, które
pozwolą rychło ten cel zrealizować.
Rada Europejska z całą konsekwencją będzie uwzględniać ten cel w najważniejszych priorytetach swej politycznej agendy. Rada będzie systematycznie analizować stan wdrażania
niezbędnych środków oraz dotrzymywaniu terminów zadań wyznaczonych przez Traktat
Amsterdamski, Plan Działań z Wiednia oraz niniejsze wnioski. W tym celu zachęca się Komisję
do przygotowania projektu odpowiedniego zestawienia wyników (scoreboard). Rada Europejska podkreśla znaczenie zapewnienia odpowiedniej przejrzystości oraz regularnego informowania Parlamentu Europejskiego. Rada Europejska przeprowadzi głęboką, wszechstronną
debatę na temat osiągniętego postępu podczas swego spotkania w grudniu 2001 r.
Kierując się wolą budowania obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, Rada Europejska uzgodniła skład, metody pracy oraz praktyczny regulamin (por. Załącznik) organu,
który został upoważniony do opracowania projektu Karty Podstawowych Praw Unii Europejskiej. Rada zobowiązuje wszystkie strony, które będą uczestniczyły w tym przedsięwzięciu,
aby dołożyły starań umożliwiających szybkie ich rozpoczęcie.
Rada Europejska wyraża podziękowania Joergenowi Trumpfowi, ustępującemu sekretarzowi
generalnemu Rady, za jego pracę, szczególnie zaś za wkład wniesiony w rozwój Unii po
wejściu w życie Traktatu Amsterdamskiego.
Zakładając, że jedną z najistotniejszych kwestii w działalności Unii w najbliższych latach będzie
wzmocnienie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, w tym rozwój europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony, Rada Europejska oczekuje, że Javier Solana, sekretarz generalny
Rady oraz wysoki przedstawiciel ds. WPZB, wydatnie przyczyni się do realizacji tego celu.
[Javier] Solana może liczyć na zdecydowane poparcie Rady Europejskiej w wykonywaniu
obowiązków, jakie nakłada na niego art. 18(3) Traktatu Amsterdamskiego, toteż może on w pełni
poświecić się swoim zadaniom. Jego obowiązki będą obejmowały współpracę z Prezydencją,
tak aby zapewnić skuteczność procesu decyzyjnego oraz działań podejmowanych w ramach
Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, pamiętając jednocześnie – w kontekście
uwzględniania wspólnych interesów Unii – o konsekwencji i spójności tej polityki.
W KIERUNKU UNII WOLNOŚCI, BEZPIECZEŃSTWA I SPRAWIEDLIWOŚCI: KAMIENIE
MILOWE Z TAMPERE
1. Od początku procesy składające się na pojęcie „integracja europejska” były głęboko zakorzenione w uznawanym powszechnie zaangażowaniu na rzecz wolności, opartej na prawach
288
3. Jednak wolność nie może być postrzegana jako prawo przysługujące wyłącznie obywatelom Unii. W rzeczywistości jest ona dobrem pożądanym przez wiele podmiotów na
całym świecie, które nie mogą się nią cieszyć, choć dla obywateli Unii jest ona czymś
oczywistym. Odmawianie wolności tym, których okoliczności zmuszają do uzasadnionych starań o możliwość wjazdu w nasze granice, byłoby sprzeczne z europejską tradycją.
Wymaga to od Unii opracowania wspólnej polityki w sprawach azylu i migracji oraz
właściwego zorganizowania systemu kontroli granic, tak by powstrzymać nielegalną imigrację oraz zwalczać tych, którzy planują oraz popełniają związane z tym przestępstwa
międzynarodowe. Tego rodzaju polityka musi być oparta na zasadach, które są jasne
zarówno dla naszych obywateli, jak i wychodzą naprzeciw tym, którzy szukają bądź
ochrony w ramach Unii, bądź dostępu do niej.
4. Celem jest otwarta i bezpieczna Unia Europejska, rzetelnie realizująca postanowienia
Konwencji Genewskiej o uchodźcach oraz stosująca inne istotne instrumenty w zakresie
praw człowieka, a także umiejąca odnieść się do potrzeb humanitarnych na zasadzie solidarności. Należy także rozwijać wspólne podejście, które umożliwi integrację z naszym społeczeństwem tym obywatelom państw trzecich, którzy legalnie przebywają w Unii Europejskiej.
5. Aby można było w pełni korzystać z wolności, niezbędne jest ukształtowanie prawdziwego obszaru sprawiedliwości, tzn. osiągnięcie stanu, gdy obywatele jakiegokolwiek państwa członkowskiego będą mieli tak samo łatwy dostęp do sądów w pozostałych państwach członkowskich jak w swym rodzimym kraju. Nie może być też tak, by
przestępcy mogli wykorzystywać różnice w systemach sądowych państw członkowskich. Orzeczenia i decyzje muszą być respektowane i wykonywane w całej Unii,
w poszanowaniu praw przysługujących obywatelom i podmiotom gospodarczym.
Jednocześnie należy dążyć do osiągnięcia większej zgodności systemów prawnych
państw członkowskich.
6. Obywatele mają prawo oczekiwać od Unii reakcji na zagrożenia, jakie dla wolności
i praw stwarzają poważne przestępstwa. Aby można się było skutecznie temu przeciwstawić, konieczny jest wspólny wysiłek na rzecz zapobiegania i zwalczania przestępczości
oraz organizacji przestępczych na terytorium Unii. Wspólna mobilizacja policji i wymiaru
sprawiedliwości jest niezbędna, aby zagwarantować, że w Unii nie ma miejsc, gdzie mogliby
się ukrywać przestępcy lub byłyby ukrywane dochody pochodzące z działalności przestępczej.
289
Spotkania Rady Europejskiej 1993-22002
2. Unia Europejska już dzisiaj zapoznała swych obywateli z najważniejszymi elementami
wspólnie dzielonego obszaru dobrobytu i sprawiedliwości; są to Jednolity Rynek, Unia
Ekonomiczna i Monetarna oraz zdolność do podjęcia globalnych wyzwań politycznych
i gospodarczych. Ważne zadania, jakie stawia obecnie Unii Traktat Amsterdamski, to
zagwarantowanie, by wolnością, przez którą należy m.in. rozumieć prawo do swobodnego poruszania się po terytorium całej Unii, mogli się cieszyć, w warunkach bezpieczeństwa i sprawiedliwości, wszyscy jej obywatele. Stanowi to odpowiedź na często
wyrażane przez obywateli Unii niepokoje i bezpośrednio odnosi się do ich codziennego
życia.
MONITOR INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
człowieka, demokratycznych instytucjach oraz zasadzie państwa prawa. Te wspólnie
podzielane wartości okazały się konieczne, by zapewnić Unii Europejskiej pokój, rozwój
gospodarczy oraz dobrobyt. Będą one również kamieniem węgielnym rozszerzającej się
Unii.
7. Obszar wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości powinien być oparty na zasadzie
przejrzystości i demokratycznej kontroli. Musimy rozwijać wszechstronny dialog ze społeczeństwem obywatelskim na temat celów i zasad tego obszaru, dzięki czemu będą mocniejsze
akceptacja i wsparcie ze strony obywateli. W celu utrzymania zaufania dla władzy należy
upowszechniać wspólne standardy w zakresie integralności władz.
8. Rada Europejska uważa za istotne, by Unia umacniała w tej dziedzinie swą zdolność do
działań, a zarazem utrwalał się jej wizerunek jako ważnego partnera na arenie międzynarodowej. Wymaga to bliskiej współpracy z krajami partnerskimi i organizacjami międzynarodowymi, w szczególności Radą Europy, OBWE, OECD i ONZ.
9. Rada Europejska zachęca Radę UE i Komisję, ściśle współpracujące z Parlamentem, do
propagowania konieczności natychmiastowego i całościowego wdrożenia Traktatu Amsterdamskiego na podstawie Planu Działań z Wiednia, z uwzględnieniem politycznych wytycznych i celów uzgodnionych w Tampere.
A. Wspólna polityka azylowa i migracyjna UE
10. Różne, lecz ściśle ze sobą związane zagadnienia z zakresu polityki azylowej i migracyjnej
wskazują na konieczność rozwijania wspólnej polityki UE, która zawierałaby następujące
elementy.
I.
Partnerstwo z krajami pochodzenia
11. Rada Europejska powinna sformułować wszechstronne podejście dotyczące migracji,
które objęłoby kwestie polityczne, prawa człowieka oraz rozwój krajów i regionów pochodzenia i tranzytu. W takim stanowisku mieściłaby się walka z ubóstwem, poprawa warunków życia, dostęp do miejsc pracy, zapobieganie konfliktom, konsolidacja państw demokratycznych oraz zapewnienie poszanowania praw człowieka, zwłaszcza zaś praw mniejszości,
kobiet i dzieci. W tym celu Unia oraz państwa członkowskie są zaproszone do wniesienia
swego wkładu, zgodnie ze swoimi kompetencjami określonymi w Traktacie, do osiągnięcia
większej spójności w wewnętrznej i zewnętrznej polityce Unii. Partnerstwo z krajami trzecimi
będzie również stanowiło zasadniczy element sukcesu takiej polityki, służącej promowaniu
wspólnego rozwoju.
12. W tym kontekście Rada Europejska z zadowoleniem przyjmuje raport Grupy Roboczej
Wysokiego Szczebla w sprawie azylu i migracji, jaki przygotowała Rada, i zgadza się na
przedłużenie jej mandatu; dotyczy to również opracowania przez nią kolejnych planów
działań. Rada Europejska uznaje pierwsze plany działań opracowane przez Grupę Roboczą
i zaaprobowane przez Radę za użyteczne i wzywa Radę oraz Komisję do złożenia Radzie
Europejskiej na spotkaniu w grudniu 2000 r. sprawozdania z ich realizacji.
II.
Wspólny Europejski System Azylowy
13. Rada Europejska ponownie potwierdza wagę, jaką przywiązują Unia i państwa członkowskie do rzetelnego respektowania prawa do ubiegania się o azyl. Rada postanowiła
opracować, oparty na postanowieniach Konwencji Genewskiej, Wspólny Europejski System
Azylowy, który powinien być stosowany w pełni i inkluzywnie, zapewniając tym samym,
że nikt, komu grożą prześladowania, nie zostanie odesłany do kraju, z którego przybywa
(tzn. będzie utrzymana zasada niewydalania).
290
16. Rada Europejska wzywa Radę UE do zaktywizowania wysiłków na rzecz osiągnięcia
porozumienia w sprawie czasowej ochrony osób wysiedlonych, uwzględniającego obowiązujące między państwami członkowskimi zasady solidarności. Rada Europejska sądzi, że
należy rozważyć możliwość utworzenia rezerwy finansowej, z której środki – w przypadku
masowego napływu uchodźców – byłyby przeznaczane na udzielenie im tymczasowej
pomocy. Komisja zbada możliwość utworzenia takiej rezerwy.
17. Rada Europejska wzywa Radę UE do szybkiego zakończenia prac nad systemem identyfikacji osób ubiegających się o azyl (Eurodac).
III. Niedyskryminacyjne traktowanie obywateli państw trzecich
18. Unia Europejska musi zapewnić niedyskryminacyjne traktowanie obywateli państw
trzecich, którzy legalnie zamieszkują w danym państwie członkowskim. Należy prowadzić
bardziej zdecydowaną politykę integracyjną, której celem będzie przyznanie im praw i obowiązków porównywalnych z tymi, jakie mają obywatele Unii Europejskiej. Unia powinna również wzmocnić niedyskryminacyjne traktowanie takich osób w życiu gospodarczym, społecznym i kulturalnym oraz rozwijać środki służące zwalczaniu rasizmu i ksenofobii.
19. Opierając się na informacjach Komisji o Planie Działań przeciw rasizmowi, Rada Europejska wzywa do nasilenia walki z rasizmem i ksenofobią, z wykorzystaniem praktyki
i doświadczeń państw członkowskich. Dalej wzmacniana będzie współpraca z Europejskim
Centrum Monitorowania Rasizmu i Ksenofobii oraz Radą Europy. Ponadto Komisja jest
proszona o przedstawienie projektu implementacji art. 13 Traktatu o Wspólnocie Europejskiej w zakresie dotyczącym zwalczania rasizmu i ksenofobii, a kraje członkowskie opracują
własne, ogólne programy zwalczania dyskryminacji.
20. Rada Europejska uznaje potrzebę zbliżania przepisów krajowych dotyczących warunków przyznawania prawa pobytu i zamieszkania obywatelom krajów trzecich, którego podstawą będzie wspólna ocena sytuacji gospodarczej i demograficznej w Unii Europejskiej, jak
również sytuacja w krajach ich pochodzenia. Rada oczekuje w tej materii szybkich decyzji
Rady UE, które byłyby oparte na propozycjach Komisji. Decyzje te powinny uwzględnić nie
291
Spotkania Rady Europejskiej 1993-22002
15. W dłuższym okresie powinny zostać ustanowione wspólnotowe reguły zakładające
przyjęcie takich samych procedur azylowych oraz przyznawanie jednolitego statusu
tym, którzy otrzymali azyl, jaki obowiązywałby w całej Unii. Komisja jest proszona
o przygotowanie w ciągu roku informacji na ten temat.
MONITOR INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
14. W systemie tym powinien funkcjonować – w perspektywie krótkoterminowej – mechanizm, na podstawie którego będzie możliwe „wyznaczanie” kraju odpowiedzialnego za
rozpatrzenie podania o azyl, zostaną także określone wspólne standardy przejrzystych
i skutecznych procedur azylowych, wspólne minimalne warunki przyjmowania osób starających się o azyl oraz propozycje zbliżania reguł, na podstawie których następuje przyznanie
oraz określenie statusu uchodźcy. Należy też zadbać o środki zapewniające uzupełniające
formy ochrony, a także uwzględnić możliwość przyznawania odpowiedniego statusu wszystkim osobom, które takiej ochrony potrzebują. Toteż zachęca się Radę do szybkiego przyjęcia,
na podstawie propozycji Komisji, odpowiednich decyzji, zgodnie z harmonogramem
określonym w Traktacie Amsterdamskim oraz wiedeńskim Planie Działań. Rada Europejska podkreśla znaczenie konsultowania tych kwestii z Wysokim Komisarzem Narodów
Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR) oraz zainteresowanymi organizacjami
międzynarodowymi.
tylko zdolność każdego kraju członkowskiego do przyjęcia określonej liczby imigrantów, ale
również ich historyczne i kulturowe związki z krajami pochodzenia.
21. Status prawny obywateli państw trzecich powinien być bliski temu, jakim cieszą się
obywatele państw członkowskich. Osobie, która legalnie zamieszkiwała na terytorium
któregoś z państw członkowskich przez okres, którego długość zostanie wyznaczona
w przyszłości, a która jednocześnie ma prawo stałego pobytu, powinny zostać przyznane
określone uprawnienia, nieznacznie tylko odbiegające od tych, jakimi cieszą się obywatele
UE, m.in.: prawo do zamieszkania w danym państwie członkowskim, prawo do nauki oraz
pracy w charakterze pracownika czy na zasadzie samozatrudnienia, jak również powinny
ich dotyczyć reguły niedyskryminacji w stosunku do obywateli kraju pobytu. Rada Europejska popiera możliwość przyznania obywatelom państw trzecich obywatelstwa kraju,
w którym zamieszkują oni przez dłuższy czas.
IV. Kontrola masowych ruchów migracyjnych
22. Rada Europejska podkreśla potrzebę usprawnienia kontroli ruchów migracyjnych we
wszystkich ich fazach. Rada wezwała do prowadzenia, wspólnie z krajami pochodzenia
i tranzytu, zarówno kampanii informacyjnych dotyczących rzeczywistych możliwości legalnej migracji, jak i w zakresie przeciwdziałania wszelkim formom handlu ludźmi. Należy
rozwijać aktywną wspólną politykę wizową oraz na rzecz przeciwdziałania fałszowaniu
dokumentów, w tym również bliższą współpracę między konsulatami państw członkowskich w krajach trzecich oraz tam, gdzie to konieczne, na rzecz tworzenia wspólnych (unijnych) instytucji wizowych.
23. Rada Europejska jest przekonana, że problem nielegalnej imigracji należy rozwiązywać
już w zarodku, zwłaszcza poprzez zwalczanie tych, którzy uczestniczą w handlu ludźmi
czy czerpią korzyści materialne z wykorzystywania imigrantów. Rada wskazuje na konieczność pilnego przyjęcia ustawodawstwa przewidującego surowe kary za poważne przestępstwa w tej dziedzinie. W tym celu Rada UE jest proszona o przyjęcie do końca 2000 r., na
podstawie propozycji Komisji, odpowiednich przepisów. Państwa członkowskie, działając
wspólnie z Europolem, powinny poświęcić należytą uwagę wykrywaniu oraz likwidowaniu
zorganizowanych grup przestępczych, których działalność jest związana z opisanymi przypadkami. Jednocześnie należy zapewnić, by były przestrzegane prawa ofiar, szczególnie zaś
kobiet i dzieci.
24. Rada Europejska wzywa państwa członkowskie UE do ściślejszej współpracy oraz wzajemnej pomocy technicznej świadczonej przez służby graniczne, np. w formie wymiany programów oraz transferu technologii, zwłaszcza na granicach morskich, oraz do szybkiego
włączenia krajów kandydujących do tej współpracy. W tym kontekście Rada z zadowoleniem
odnotowuje memorandum of understanding między Włochami i Grecją, które służy wzmocnieniu współpracy tych dwóch krajów na obszarze obejmującym Morze Jońskie i Morze Adriatyckie w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, przemytu i handlu ludźmi.
25. Ponieważ acquis z Schengen zostało włączone do prawa wspólnotowego, kraje kandydujące muszą przyjąć wszystkie związane z nim regulacje oraz przepisy wykonawcze. Rada
Europejska podkreśla znaczenie skutecznej kontroli przyszłej granicy zewnętrznej Unii Europejskiej, która powinna być sprawowana przez odpowiednio przeszkolone służby.
26. Rada Europejska wzywa do kontynuowania pomocy krajom pochodzenia i tranzytu,
promując w ten sposób dobrowolne powroty do tych krajów ich obywateli oraz wzmacniając
292
B. Europejski obszar sprawiedliwości
28. W ramach europejskiego obszaru sprawiedliwości osoby fizyczne i prawne nie powinny
być powstrzymywane lub zniechęcane do wykonywania swoich praw z powodu niezgodności bądź nadmiernej złożoności systemów prawnych i administracyjnych państw członkowskich.
V.
Lepszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości w Europie
29. W celu ułatwienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości Rada Europejska zaleca Komisji
rozpoczęcie – we współpracy z innymi właściwymi instytucjami – kampanii informacyjnej
oraz opublikowanie stosownych „przewodników użytkownika” (user guides) na temat
współpracy sądowej w Unii oraz systemów prawnych w poszczególnych państwach członkowskich. Rada wezwała również do stworzenia powszechnie dostępnego systemu informacyjnego, który byłby uaktualniany przez sieć kompetentnych organów krajowych.
30. Rada Europejska zaleca Radzie UE ustanowienie, na podstawie propozycji Komisji, minimalnych standardów poziomu ochrony prawnej w sprawach transgranicznych w UE oraz
specjalnych wspólnych zasad w transgranicznych postępowaniach uproszczonych i przyspieszonych w drobnych sprawach konsumenckich i gospodarczych, jak również dotyczących roszczeń alimentacyjnych oraz bezspornych. Konieczne jest, aby państwa członkowskie
wypracowały alternatywne procedury pozasądowe.
31. Wspólne minimalne standardy powinny dotyczyć wielojęzycznych formularzy (dokumentów), które obowiązywałyby w całej Unii w postępowaniach prowadzonych w transgranicznych sprawach sądowych, po wzajemnym uznaniu ich ważności przez właściwe
władze.
32. Opierając się na informacji Komisji, należy przyjąć minimalne standardy w dziedzinie
ochrony ofiar przestępstw, w szczególności dotyczy to zapewnienia im dostępu do wymiaru
sprawiedliwości oraz prawa do odszkodowania, w tym zwrotu kosztów postępowania.
Powinny zostać również opracowane krajowe programy, które dysponowałyby wydzielonymi środkami finansowymi (publicznymi i niepublicznymi) na pomoc i ochronę ofiar
przestępstw.
VI. Wzajemne uznawanie orzeczeń sądowych
33. Umocnienie ram wzajemnego uznawania decyzji, a także orzeczeń sądowych, jak również zbliżenie przepisów prawnych ułatwią współpracę władz oraz wzmocnią ochronę
sądową praw jednostki. Dlatego też Rada Europejska popiera zasadę wzajemnego uznawania,
293
Spotkania Rady Europejskiej 1993-22002
27. Traktat Amsterdamski przyznał Wspólnocie kompetencje w dziedzinie readmisji. Rada
Europejska zaleca Radzie UE zawieranie umów o readmisji lub włączanie standardowych
klauzul do innych umów zawieranych między Wspólnotą Europejską a poszczególnymi krajami lub grupami krajów trzecich. Nieodzowne jest także rozważenie kwestii zdefiniowania
zasad rządzących readmisją w skali międzynarodowej.
MONITOR INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
zdolność władz tych państw do skutecznego zwalczania handlu ludźmi oraz wypełniania
zobowiązań w stosunku do Unii oraz państw członkowskich, jakie płyną z umów o readmisji.
która – jej zdaniem – powinna się stać fundamentem współpracy sądowej w Unii zarówno
w sprawach cywilnych, jak i karnych. Zasada ta powinna się odnosić tak do orzeczeń, jak
i innych decyzji władz sądowych.
34. Jeśli chodzi o sprawy cywilne, Rada Europejska poprosiła Radę o opracowanie projektu
dalszej redukcji środków tymczasowych, które wciąż są wymagane przy uznawaniu oraz
egzekwowaniu orzeczeń i innych postanowień sądów w kraju, wobec którego został wysunięty taki wniosek. Procedury tymczasowe, które powinny zostać zniesione w pierwszej
kolejności, dotyczą drobnych skarg konsumenckich, określonych spraw z zakresu prawa
gospodarczego oraz niektórych orzeczeń z dziedziny prawa rodzinnego (np. roszczenia
alimentacyjne oraz prawo do kontaktu). Tego rodzaju postanowienia byłyby automatycznie
uznawane w całej UE, bez jakichkolwiek procedur pośrednich czy prawa do odmowy egzekucji. Przy okazji tych zmian należy też przyjąć katalog minimalnych standardów w odniesieniu do niektórych obszarów postępowania cywilnego.
35. Jeśli chodzi o sprawy karne, Rada Europejska zobowiązuje państwa członkowskie do
rychłej ratyfikacji Konwencji UE z 1995 i 1996 r. w sprawie ekstradycji. Rada uważa, że
formalna procedura ekstradycyjna między państwami członkowskimi powinna zostać zniesiona wobec osób skazanych i uchylających się przed wymiarem sprawiedliwości i zastąpiona rutynowym przekazaniem takich osób, zgodnie z art. 6 Traktatu o UE. W stosunku
do niektórych przypadków ekstradycji należy rozważyć możliwość funkcjonowania tzw.
szybkiej ścieżki proceduralnej, zapewniając – oczywiście – obowiązywanie zasady uczciwego
procesu. Rada Europejska zobowiązuje Komisję do przedstawienia propozycji dotyczących
powyższych zagadnień, zgodnie z treścią Konwencji wykonawczej z Schengen.
36. Zasada wzajemnego uznawania powinna mieć zastosowanie w przypadku postanowień
wydawanych przed rozpoczęciem postępowania, w szczególności tych, które umożliwiają
odpowiednim władzom szybkie zabezpieczenie dowodów oraz zajęcie przedmiotów, które
mogą być łatwo przenoszone. Dowody uzyskane zgodnie z prawem przez władze jednego
z państw członkowskich powinny być dopuszczone w postępowaniach sądowych w innych
państwach członkowskich, bez naruszania obowiązujących tam standardów.
37. Rada Europejska prosi Radę i Komisję o przyjęcie do grudnia 2000 r. programu obejmującego środki, które umożliwią implementację zasady wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych. W ramach tego projektu należy rozpocząć prace nad Europejskim Systemem Egzekucji
i nad tymi aspektami postępowania, w stosunku do których konieczne będzie ustanowienie
minimalnych standardów, tak aby ułatwić stosowanie zasady wzajemnego rozpoznania,
zapewniając jednak poszanowanie fundamentalnych zasad prawnych państw członkowskich.
VII. Większa zbieżność systemów prawa cywilnego
38. Jeśli chodzi o postępowanie w sprawach cywilnych, Rada Europejska zaleca Radzie UE
i Komisji przygotowanie odpowiednich zmian w procedurach stosowanych w sprawach
transgranicznych, w szczególności w stosunku do tych elementów, które są niezbędne do
prowadzenia płynnej współpracy instytucji wymiaru sprawiedliwości oraz zapewniają
swobodny dostęp do nich, jak np. postanowienia o charakterze tymczasowym, uzyskiwanie
dowodów, wezwania do zwrotu długów oraz terminy.
39. W sprawach dotyczących prawa cywilnego materialnego należy przeprowadzić
wszechstronne badania nad możliwościami zbliżenia krajowych systemów prawnych, tak
294
40. Rada Europejska zrobiła już wiele w sprawie nasilenia walki z poważną przestępczością
zorganizowaną i transgraniczną. Aby osiągnąć wysoki poziom bezpieczeństwa w obszarze
wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, trzeba wcześniej przyjąć konkretne, wszechstronne stanowisko dotyczące zwalczania wszelkich form przestępczości. Należy osiągnąć
równowagę w przyjmowaniu unijnych środków w zakresie zwalczania przestępczości, gwarantując jednocześnie ochronę wolności i praw jednostek i podmiotów gospodarczych.
X.
Zapobieganie przestępczości na poziomie unijnym
41. Rada Europejska uważa, że należy już przejść od rozważań na temat różnych teoretycznych aspektów zapobiegania przestępczości do konkretnych działań; wzywa również do
systematycznych wysiłków na rzecz rozwoju narodowych programów zapobiegania przestępczości. Należy określić i rozbudowywać wspólne priorytety w przeciwdziałaniu przestępczości w wewnętrznej i zewnętrznej polityce Unii oraz uwzględniać je przygotowując
nową legislację.
42. Należy rozwijać wymianę praktycznych doświadczeń, rozszerzać zakres powiązań
instytucji rządowych odpowiedzialnych za przeciwdziałanie przestępczości oraz wzmocnić
współpracę między innymi krajowymi organizacjami odpowiedzialnymi za przeciwdziałanie przestępczości. Należy rozważyć możliwość opracowania specjalnego programu obejmującego powyższe zagadnienia, którego realizacja byłaby finansowana ze środków wspólnotowych. Najważniejszymi priorytetami tej współpracy byłyby zagadnienia związane
z przestępczością nieletnich, przestępczością w ośrodkach miejskich oraz z narkotykami.
IX. Wzmocnienie współpracy w walce z przestępczością
43. Należy maksymalnie wykorzystywać możliwości współpracy między władzami państw
członkowskich w wykrywaniu przestępstw transgranicznych. Rada Europejska wzywa do
niezwłocznego powołania wspólnych zespołów śledczych (zgodnie z postanowieniami
Traktatu Amsterdamskiego) w celu zwalczania, w pierwszej kolejności, przemytu narkotyków, handlu ludźmi oraz terroryzmu. W pracach takich zespołów powinni brać udział
przedstawiciele Europolu.
44. Rada Europejska wzywa do utworzenia Zespołu Zadaniowego Europejskich Szefów
Policji, który – we współpracy z Europolem – będzie forum wymiany doświadczeń, wymiany
informacji o najskuteczniejszych metodach działania, a także wiedzy na temat kierunków
rozwoju przestępczości transgranicznej, tym samym przyczyniając się do planowania
działań operacyjnych.
45. Europol odgrywa podstawową rolę we wspieraniu, zapobieganiu, analizowaniu
oraz ściganiu przestępczości na całym terytorium Unii. Rada Europejska wzywa Radę
do udzielenia Europolowi niezbędnego wsparcia oraz zapewnienia odpowiednich środków. W najbliższym czasie rola Europolu będzie zapewne większa, gdyż będzie on miał
dostęp do danych operacyjnych zgromadzonych w krajach członkowskich oraz przyznane mu będzie prawo występowania do państw członkowskich z wnioskami o rozpo-
295
Spotkania Rady Europejskiej 1993-22002
C. Ogólnounijna walka z przestępczością
MONITOR INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
aby wyeliminować przeszkody we właściwym stosowaniu procedur cywilnych. Raport
w tej sprawie Rada UE powinna przedstawić do 2001 r.
częcie, prowadzenie oraz koordynowanie dochodzeń, jak również będzie mógł tworzyć
wspólne zespoły śledcze dla niektórych rodzajów przestępstw, uwzględniając uprawnienia
systemu kontroli sądowej, właściwego w poszczególnych państwach członkowskich.
46. Pragnąc wzmocnić walkę ze zorganizowaną przestępczością, Rada Europejska zdecydowała o utworzeniu jednostki, nazwanej EUROJUST, w skład której weszliby prokuratorzy
krajowi, urzędnicy związani z wymiarem sprawiedliwości oraz równorzędni sobie oficerowie
policji z poszczególnych państw członkowskich (zgodnie z ustawodawstwem krajowym).
EUROJUST byłby odpowiedzialny za koordynowanie działań prokuratur krajowych oraz
wspieranie dochodzeń w sprawach karnych z dziedziny przestępczości zorganizowanej,
przede wszystkim na podstawie analiz Europolu i w ścisłej współpracy z Europejską Siecią
Sądową (European Judicial Network); szczególnym zaś celem byłoby uproszczenie rekwizycji sądowych. Rada Europejska wzywa Radę do przyjęcia niezbędnych instrumentów prawnych do końca 2001 r.
47. Należy powołać Europejską Akademię Policyjną (European Police College), w ramach
której będzie można szkolić wyższych urzędników odpowiedzialnych za stosowanie prawa.
Początkowo działalność Akademii będzie oparta na sieci istniejących już ośrodków szkoleniowych. Akademia powinna być otwarta dla przedstawicieli zainteresowanych krajów
kandydujących.
48. Nie negując potrzeby wielopłaszczyznowych działań, jakie określono w Traktacie Amsterdamskim oraz Planie Działań z Wiednia, Rada Europejska uznaje, że w sprawach dotyczących prawa karnego istota współpracy powinna polegać na przyjęciu wspólnych definicji,
aktów oskarżenia oraz sankcji w – początkowo – nielicznych, ale szczególnie ważnych dziedzinach, jak np.: przestępczość w zakresie finansów (pranie brudnych pieniędzy, korupcja,
fałszowanie euro), przemyt narkotyków, handel ludźmi, a zwłaszcza przestępcze wykorzystywanie kobiet, seksualne wykorzystywanie dzieci, przestępstwa z dziedziny technologii
informacyjnych oraz ochrony środowiska.
49. Ze względu na fakt, że w poważnych przestępstwach gospodarczych coraz większą rolę
odgrywają aspekty podatkowe i celne, Rada Europejska wzywa państwa członkowskie do
udzielania sobie określonej pomocy prawnej podczas czynności śledczych oraz w trakcie
dochodzeń w sprawach o poważne przestępstwa gospodarcze.
50. Rada Europejska podkreśla znaczenie poszukiwania wszechstronnych rozwiązań problemów związanych z narkotykami. Rada Europejska wzywa Radę do przyjęcia europejskiej
strategii zwalczania przestępczości narkotykowej na lata 2000-2004 (przed spotkaniem Rady
Europejskiej w Helsinkach).
X.
Specjalne działania związane z walką z praniem brudnych pieniędzy
51. Pranie brudnych pieniędzy to rdzeń zorganizowanej przestępczości, toteż walka z tym
procederem powinna być prowadzona nieustannie. Rada Europejska jest zdecydowana
czuwać, aby zostały podjęte konkretne kroki na rzecz ścigania, zamrażania, zajmowania
oraz konfiskowania przedmiotów pochodzących z przestępstw.
52. Państwa członkowskie są zobowiązane do szybkiej i pełnej implementacji dyrektywy
w sprawie prania brudnych pieniędzy, Konwencji Strasburskiej z 1990 r., zaleceń Zespołu
Zadaniowego ds. Działań Finansowych (Financial Action Task Force), dotyczy to również ich
wszystkich terytoriów zależnych.
296
55. Rada Europejska wzywa do zbliżania przepisów krajowych w zakresie prawa karnego
oraz postępowania karnego dotyczących prania brudnych pieniędzy (ściganie, zamrażanie
i konfiskowanie funduszy). Zakres działalności przestępczej, na którą składają się przestępstwa, z jakimi wiąże się pranie brudnych pieniędzy, powinien być ujednolicony i w miarę
szeroko zakreślony we wszystkich państwach członkowskich.
56. Rada Europejska wzywa Radę do przekazania Europolowi kompetencji w ogólnych
kwestiach związanych z praniem brudnych pieniędzy, bez względu na rodzaj przestępstwa,
którego następstwem jest proceder prania pieniędzy.
57. Należy opracować wspólne standardy, które pozwolą przeciwdziałać wykorzystywaniu
spółek lub innych przedsiębiorstw zarejestrowanych poza obszarem jurysdykcji Unii do
ukrywania dochodów pochodzących z przestępstw oraz do prania brudnych pieniędzy.
Unia oraz państwa członkowskie powinny się porozumieć z państwami trzecimi,
w których istnieją tzw. oazy podatkowe, w sprawie zapewnienia przejrzystej i skutecznej
współpracy w dziedzinie wzajemnej pomocy prawnej, uwzględniając zalecenia Zespołu
Zadaniowego ds. Działań Finansowych.
58. Komisja jest zobowiązana przygotować raport na temat krajowych regulacji z zakresu
prawa bankowego, finansowego oraz przedsiębiorstw, które negatywnie wpływają na współpracę międzynarodową. Rada jest proszona o opracowanie wniosków płynących z takiego
sprawozdania.
D. Wzmocnione działania zewnętrzne
59. Rada Europejska podkreśla, że wszystkie kompetencje i instrumenty pozostające w gestii
Unii, szczególnie w sferze stosunków zewnętrznych, muszą być wykorzystywane w jednolity
sposób w celu budowy obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Zagadnienia
z zakresu wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych powinny zostać skoordynowane
z procesami związanymi z formułowaniem, a także wdrażaniem innych polityk i działań Unii.
60. Należy w pełni wykorzystać możliwości, jakie otwierają nowe instrumenty wprowadzone przez Traktat Amsterdamski w zakresie działań zewnętrznych, w szczególności dotyczy
to wspólnych strategii i układów zawieranych przez Wspólnotę z państwami trzecimi oraz
układów zawieranych na podstawie art. 38 Traktatu o UE.
61. Należy jasno zdefiniować priorytety polityczne oraz cele i środki w działaniach zewnętrznych prowadzonych przez Unię w sferze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrz-
297
Spotkania Rady Europejskiej 1993-22002
54. Ze względu na konieczność ochrony danych poprawy wymaga przejrzystość transakcji
finansowych oraz praw właścicielskich do przedsiębiorstw korporacyjnych, jak również tryb
wymiany informacji między jednostkami wywiadu finansowego (Financial Intelligence Units)
w sprawach budzących podejrzenia transakcji. Wymiarowi sprawiedliwości oraz jednostkom
wywiadu finansowego powinno zostać przyznane prawo kontroli oraz uzyskiwania informacji
niezbędnych w tropieniu przestępstwa prania brudnych pieniędzy, bez względu na klauzule
tajności wynikające z prowadzonej działalnością bankowej lub komercyjnej. Rada Europejska
wzywa więc Radę do przyjęcia koniecznych do osiągnięcia tego celu regulacji.
MONITOR INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
53. Rada Europejska wzywa Radę i Parlament Europejski do przyjęcia, tak szybko jak to
możliwe, projektu modyfikacji dyrektywy dotyczącej prania brudnych pieniędzy przedstawionego niedawno przez Komisję.
nych. Rada, ściśle współpracując z Komisją, jeszcze przed spotkaniem Rady Europejskiej,
jakie odbędzie się w czerwcu 2000 r., powinna opracować specjalne zalecenia w sprawie
celów polityki oraz środków stosowanych w działaniach zewnętrznych Unii w dziedzinie
wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, w tym kwestie tymczasowych rozwiązań
strukturalnych.
62. Rada popiera współpracę regionalną w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej,
w tym współpracę państw członkowskich oraz krajów trzecich graniczących z Unią. W tym
kontekście Rada wyraża satysfakcję z konkretnych i praktycznych rezultatów, jakie przynosi
współpraca w tych kwestiach w regionie Morza Bałtyckiego. Rada Europejska przywiązuje
szczególną wagę do współpracy regionalnej i rozwoju regionu bałkańskiego. Unia Europejska
z zadowoleniem odnotowuje decyzję o zorganizowaniu przez rząd włoski w pierwszej połowie 2000 r. europejskiej konferencji na temat rozwoju i bezpieczeństwa w rejonie Adriatyku
i Morza Jońskiego, w której zamierza uczestniczyć. Ta inicjatywa będzie istotnym wsparciem
działań podejmowanych w ramach Paktu Stabilności dla Europy Południowo-Wschodniej.
Załącznik
Skład, metody pracy oraz ustalenia praktyczne co do organu odpowiedzialnego
za opracowanie projektu Karty Podstawowych Praw UE,
zgodnie z wnioskami Rady Europejskiej z Kolonii
A. Skład organu
(i) Członkowie
(a) Szefowie państw lub rządów krajów członkowskich
Piętnastu reprezentantów szefów państw lub rządów państw członkowskich.
(b) Komisja
Reprezentant przewodniczącego Komisji Europejskiej.
(c) Parlament Europejski
Szesnastu członków Parlamentu Europejskiego wyznaczonych przez Parlament.
(d) Parlamenty narodowe
Trzydziestu członków parlamentów krajowych (po dwóch z każdego parlamentu krajowego)
wyznaczonych przez te parlamenty.
Jeżeli członkowie organu nie mogą uczestniczyć w spotkaniu, mogą ich zastąpić wyznaczone
przez nich osoby.
(ii) Przewodniczący i wiceprzewodniczący organu
Przewodniczący będzie wybierany przez ten organ. Jeśli członek Parlamentu Europejskiego,
członek parlamentu krajowego lub przedstawiciel przewodniczącego Rady Europejskiej nie
zostanie wybrany przewodniczącym, będzie on wiceprzewodniczącym organu.
298
Dwóch przedstawicieli Trybunału Sprawiedliwości wybieranych przez Trybunał.
Dwóch przedstawicieli Rady Europy, w tym jeden reprezentant Europejskiego Trybunału
Praw Człowieka.
(iv) Organy Unii Europejskiej, które zostaną zaproszone do wyrażania swojej opinii:
Komitet Ekonomiczno-Społeczny
Komitet Regionów
Rzecznik Praw Obywatelskich
(v) Wymiana poglądów z krajami kandydującymi
Odpowiednia wymiana poglądów z krajami kandydującymi powinna odbywać się na forum
całego organu lub za pośrednictwem przewodniczącego.
(vi) Zapraszanie innych organów, grup społecznych i ekspertów do wyrażenia opinii
Inne organy, grupy społeczne i eksperckie mogą zostać zaproszone do wyrażenia swych opinii.
(vii) Sekretariat
Sekretariat Generalny Rady zapewni organowi obsługę sekretarską. Aby zagwarantować
właściwą koordynację, zostaną ustanowione bliskie kontakty z Sekretariatem Generalnym
Parlamentu Europejskiego, Komisją i – w odpowiednim zakresie – z sekretariatami parlamentów krajowych.
B. Metody pracy
(i) Przygotowanie
Przewodniczący organu, ściśle współdziałając z wiceprzewodniczącymi, zaproponuje plan
pracy organu i wykona inne odpowiednie prace przygotowawcze.
(ii) Przejrzystość procedur
Zasadą jest, że posiedzenia organu oraz przedstawiane dokumenty powinny być jawne.
(iii) Grupy robocze
Organ może ustanowić grupy robocze ad hoc, które powinny być otwarte dla wszystkich
członków ciała.
(iv) Przygotowywanie projektów
Na podstawie planu pracy uzgodnionego przez organ, Komitet ds. Projektu Karty, złożony
z przewodniczącego, wiceprzewodniczącego oraz przedstawiciela Komisji, jednocześnie
korzystając z pomocy Sekretariatu Generalnego Rady, opracuje wstępny projekt Karty,
uwzględniając propozycje zgłoszone do projektu przez każdego z członków organu.
299
Spotkania Rady Europejskiej 1993-22002
(iii) Obserwatorzy
MONITOR INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
Członek Parlamentu Europejskiego pełniący obowiązki wiceprzewodniczącego będzie
wybierany przez wchodzących w skład tego organu członków Parlamentu Europejskiego.
Każdy z trzech wiceprzewodniczących powinien regularnie prowadzić konsultacje z tym
gremium, do którego należy.
(v) Opracowanie projektu Karty przez organ
Jeśli przewodniczący, w porozumieniu z wiceprzewodniczącym, uzna, że tekst projektu
Karty opracowany przez organ może uzyskać ostateczną akceptację wszystkich stron,
przekaże go Radzie Europejskiej, zgodnie ze zwykłą procedurą przygotowawczą.
C. Ustalenia praktyczne
Organ powinien się spotykać w Brukseli (na przemian) w siedzibie Rady i Parlamentu
Europejskiego.
Podczas posiedzeń będą miały zastosowanie zasady dotyczące używania języków państw
członkowskich w instytucjach wspólnotowych.
300