Współdziałanie polskich uczelni z własnym środowiskiem lokalnym

Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA, 5(2/2012), s. 241-250
Współdziałanie polskich uczelni z własnym
środowiskiem lokalnym
The cooperation of Polish higher education
institutions with their own local environment
Michał Jarmuł
Prorektor ds. Studenckich i Rozwoju, Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie
Streszczenie
Polskie szkolnictwo wyższe stoi w obliczu
konieczności diametralnych zmian. Jedną
z nich jest paląca potrzeba otworzenia się
szkół wyższych na problemy swego otoczenia. Dyfuzja wiedzy pomiędzy uczelnią i jej
otoczeniem, stanowi niezbędny warunek
budowy, tak gospodarki, jak i społeczeństwa
opartego na wiedzy. Artykuł omawia zadania
i bariery, jakie stoją przed polskimi uczelniami w związku z koniecznością realizacji tak
zwanej trzeciej misji uczelni, zarówno na
poziomie ogólnopolskim, jak i regionalnym.
Summar y
Polish higher education is facing the need
for radical changes. One of them is an urgent need to open higher education to the
problems of its environment. The diffusion
of knowledge between the university and its
environment determines a necessary condition for the construction of both the economy and the knowledge-based society. The article discusses the tasks and the barriers that
Polish universities are faced with in relation
to the need for implement the so-called third
mission of the universities, both at national
and regional level.
S ł o w a k l u c z o w e : otoczenie uczelni, dyfuzja wiedzy, misja uczelni, społeczeństwo
oparte na wiedzy
K e y w o r d s : environment of the university,
diffusion of knowledge, mission of the university, knowledge-based society
Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA, 5(2/2012)
242
Michał Jarmuł, Współdziałanie polskich uczelni z własnym środowiskiem lokalnym
1 . W stę p
W ostatnich tygodniach eksplodowała, szczególnie na łamach Gazety Wyborczej, dyskusja nad jakością i sposobami kształcenia studentów. Detonatorem tej
eksplozji stała się wypowiedź prezesa PZU Andrzeja Klesyka1 dotycząca niedostosowania umiejętności absolwentów polskich uczelni do potrzeb rynku pracy.
W podobnym duchu wypowiedziała się na konferencji Wściekłość i oburzenie,
zorganizowanej przez Uniwersytet Gdański, profesor Ewa Nawrocka2, filolog
z Uniwersytetu Gdańskiego.
Te dwie wypowiedzi to tylko ostatnie zdarzenia z długiego cyklu raportów,
ocen i apeli sugerujących konieczność diametralnej reformy szkolnictwa wyższego. Jakość i przydatność procesu kształcenia na uczelniach wyższych zależy
w dużej mierze od modelu funkcjonowania uczelni. Wydaje się, że obecny model
wyczerpał swoje prawo do dalszego istnienia.
Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Nauki wiosną 2009 roku zleciło konsorcjum, w składzie Ernst & Young i Instytut Badań Nad Gospodarka Rynkową,
wykonanie strategii szkolnictwa wyższego. Na początku lutego 2010 roku konsorcjum opublikowało zrealizowane opracowanie. W tym samym czasie - niejako
w opozycji - powstawał środowiskowy projekt strategii realizowany przez Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Konferencję Rektorów Zawodowych Szkół Polskich i Fundację Rektorów Polskich. Strategia ta opublikowana
została na początku grudnia 2009 roku.
Po kilkumiesięcznej dyskusji środowiskowej, wywołanej obydwoma raportami, została ona wyciszona i MSZWiN skoncentrowało się na nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym oraz na wprowadzeniu do praktyki uczelni polskich
Krajowych Ram Kwalifikacji. Wdrożone rozwiązania idą w dobrym kierunku, są
jednak zbyt płytkie. Na konieczność głębszych zmian w systemie polskiego szkolnictwa wyższego wskazują bowiem także inne opracowania, które bezpośrednio,
czy pośrednio dotykają obszaru polskiego szkolnictwa wyższego.
Problem kulejącego polskiego szkolnictwa wyższego, niejako przy okazji, wypłynął w badaniach kapitału intelektualnego, tak na poziomie regionu, jak i całej
Polski. W roku 2007 zespół projektowy pod kierownictwem A. Wodeckiego przeprowadził badania i opublikował raport zatytułowany Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny3. Rok później powstał Raport o Kapitale Intelektualnym Polski4. Raport
ten został zrealizowany na zamówienie i we współpracy z Zespołem Doradców
Strategicznych Premiera. Oba raporty bazowały na tym samym modelu kapitału
intelektualnego, opartym na czterech komponentach: ludzkim, strukturalnym,
społecznym i relacyjnym.
3
4
1
2
Klesyk A., Szukamy tych którzy myślą samodzielnie, Gazeta Wyborcza, 23.04.2012.
Wystąpienie prof. Nawrockiej i jego omówienia dostępne są na wielu portalach internetowych.
Wodecki A., Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny, Lublin 2007.
Raport o Kapitale Intelektualnym Polski, Warszawa 2008.
Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA, 5(2/2012)
Michał Jarmuł, Współdziałanie polskich uczelni z własnym środowiskiem lokalnym
243
Raport ogólnopolski prezentuje diagnozę w pięciu kategoriach wiekowych:
dzieci, młodzież, studenci, dorośli oraz seniorzy. Krytyka szkolnictwa wyższego
pojawia się w trakcie charakterystyki kapitału intelektualnego studentów. Raport
sytuuje polskich studentów na 13 pozycji w gronie 16 przebadanych krajów europejskich. Krytykowane jest między innymi słabe dostosowanie systemu edukacyjnego do potrzeb konkurencyjnej gospodarki5. Z kolei raport lubelski w obszarze
szkolnictwa wyższego zawiera trzy rekomendacje dotyczące współpracy uczelni
z ich środowiskiem społeczno-gospodarczym: rozbudowę praktyk ( w tym telepraktyk), lepsze dostosowanie programów nauczania do potrzeb rynku pracy
oraz szersze wspieranie przedsiębiorczości akademickiej6.
Zagadnienie potencjału środowisk naukowych, i ich relacji z innymi elementami środowiska miejskiego, diagnozowane było w projekcie prowadzonym przez
firmę Ernst &Young pod nazwą Kapitał intelektualny miast. Projekt ten realizowany był w latach 2008-2009. Raport z realizacji pierwszego etapu projektu nosi
tytuł: Metodologia badania kapitału intelektualnego miast w Polsce7. Proponowana w raporcie metodologia przewiduje między innymi badanie wartości relacji
środowisk naukowych z innymi środowiskami macierzystego miasta: władzami
lokalnymi, miejscowym biznesem, mieszkańcami, obszarem kultury i mediami.
Z przyjętej metodyki wynika, iż ocena kapitału intelektualnego miasta akademickiego zależeć będzie nie tylko od potencjału środowisk naukowych, ale także od
ich relacji z wymienionymi środowiskami miejskimi.
2 . Tr z y m isj e u c z el n i
Kluczowym elementem opracowania środowiskowego: Strategia rozwoju
szkolnictwa Wyższego: 2010-2020 jest rysunek prezentujący nową wizję polskich
uczelni8. Rysunek ten przedstawia trzy równoważne misje uczelni i siedem celów
strategicznych. Według prezentowanej strategii tak zwana misyjna działalność
uczelni obejmować powinna:
• działalność edukacyjną uczelni,
• działalność badawczą i rozwojową,
• współdziałanie uczelni ze swym otoczeniem.
O ile dwa pierwsze obszary nie budzą zdziwienia i są typowe dla klasycznego
modelu uniwersytetu zwanego humboldtowskim9, to obszar trzeci ma w polskich
realiach w zasadzie ciągle wymiar szczątkowy. Ta trzecia misja nie jest jednak no
7
5
6
8
9
Tamże, s. 75-76.
Wodecki A., Kapitał …, s. 95.
Metodologia badania kapitału intelektualnego miast w Polsce, Ernst & Young 2008. Pełny tekst
dostępny jest na stronie internetowej: www.funduszestrukturalne.gov.pl.
Strategia rozwoju szkolnictwa Wyższego 2010-2020. Projekt środowiskowy, Warszawa 2009, s. 10.
Wissema J. G., Technostarterzy, dlaczego i jak?, Warszawa 2005, s. 31-32.
Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA, 5(2/2012)
244
Michał Jarmuł, Współdziałanie polskich uczelni z własnym środowiskiem lokalnym
wością, zarówno w Europie, jak i w USA. Uczelnie z taką misją noszą nazwę uczelni przedsiębiorczej10 lub szerzej, społecznie odpowiedzialnej11.
Według prezentowanej strategii misja ta powinna być wypełniana poprzez realizację dwóch celów strategicznych:
• rozszerzanie służebnej roli uczelni względem społeczeństwa,
• zwiększanie umiędzynarodowienia polskiego szkolnictwa wyższego i poprawę pozycji polskich uczelni w skali międzynarodowej12.
Diagnoza stanu szkolnictwa wyższego w Polsce przygotowana przez konsorcjum Ernst &Young i Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową w rozdziale: Relacje
z otoczeniem zawiera stwierdzenie: „…Relacje uczelni z otoczeniem społecznym i gospodarczym stają się coraz istotniejszym aspektem działania SW. Obok tradycyjnych
zadań uniwersytetu, kształcenia i badań naukowych, pojawia się, tak zwana „trzecia
misja” uczelni wyższej, obejmująca relacje z sektorem przedsiębiorstw, relacje z sektorem publicznym oraz relacje z sektorem pozarządowym, przy czym szczególnie istotny
jest wymiar regionalny tych stosunków, związany z lokalizacją uczelni”13.
Reasumując, obydwa cytowane opracowania akcentują konieczność uzupełnienia profilu polskich uczelni o nowy wymiar realizowanych misji. W praktyce
już dzisiaj można spotkać polskie uczelnie, które w sposób planowy realizują działania służące umacnianiu bądź budowie trójwymiarowych misji.
Dobrym przykładem ilustrującym powyższą tezę jest Uniwersytet Adama
Mickiewicza w Poznaniu. Strategia tej uczelni na lata 2009-2019 obejmuje działania w obszarze czterech celów strategicznych14:
• badania naukowe na światowym poziomie,
• najwyższa jakość kształcenia,
• uniwersytet otwarty na otoczenie,
• uczelnia profesjonalnie zarządzana.
Stosując terminologię z zakresu zarządzania procesami pracy można stwierdzić, iż zespół rektorski UAM koncentruje się na zarządzaniu trzema podstawowymi procesami: badawczym, dydaktycznym, budowie relacji zewnętrznych
i jednym procesie pomocniczym zdefiniowanym jako proces zarządczy.
Zakres zadań, jakie stoją przed współczesnymi uczelniami, dobrze scharakteryzowali autorzy raportu OECD poświęconego regionalnej roli Uczelni: „(...)
nowe zadania Uczelni pojawiły się w momencie, gdy poszczególne kraje zaczęły
przebudowywać system szkolnictwa wyższego w celu nawiązania relacji z firmami
Kościelniak C., Uniwersytet musi być przedsiębiorczy, [w:] Gazeta Wyborcza, 24.11.2009.
Leja K., Uniwersytet społecznie odpowiedzialny. Przykład AGH, www.e-mentor.edu.pl, 4/2009 (31)
Strategia rozwoju szkolnictwa …, s. 10.
Diagnoza stanu szkolnictwa wyższego w Polsce, Ernst & Young, Instytut Badań nad Gospodarką
Rynkową, listopad 2009, www.uczelnie2020.pl, s. 96.
14
Strategia Rozwoju Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2009, s. 10-17.
12
13
10
11
Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA, 5(2/2012)
Michał Jarmuł, Współdziałanie polskich uczelni z własnym środowiskiem lokalnym
245
i regionalnymi ekonomikami. Działania te miały wspólny cel: przekształcić każdą
uczelnię w maszynę generującą wzrost”15.
3 . Poz i omy t r z e c i e j m isj i
Budowa relacji uczelni ze swym środowiskiem społeczno-gospodarczym
może być realizowana na poziomie światowym, krajowym, regionalnym czy nawet miejskim. Poziom światowy wynika z nasilających się trendów globalnego
świata. Dwa główne procesy uczelni, badawczy i dydaktyczny, są dzisiaj istotnymi czynnikami kształtującymi na całym świecie tak zwane społeczeństwo wiedzy.
Światowy poziom relacji uczelni z jej otoczeniem określa się mianem internacjonalizacji uczelni. Obejmuje ona międzynarodową wymianę wykładowców i studentów, pozyskiwanie studentów zagranicznych, publikowanie za granicą, a także
współpracę z organizacjami międzynarodowymi.
Krajowy poziom trzeciej misji wynika z faktu, iż szkolnictwo wyższe w poszczególnych krajach jest zarządzane i finansowane z poziomu państwa, i wobec
tego państwa oraz jego całego społeczeństwa ma pełnić służebną rolę. Poza naturalnymi kontaktami z krajowymi instytucjami nadzorującymi szkolnictwo wyższe, relacje te mogą obejmować instytucje rządowe, przedsiębiorstwa, uczelnie,
media i organizacje pozarządowe działające na tym poziomie. Przeprowadzone
badania wykazują, iż polskie uczelnie utrzymują głównie kontakt z innymi uczelniami w kraju, a właściwie kontakty te realizowane są na poziomie środowisk
uczelnianych, zgrupowanych wokół poszczególnych dyscyplin naukowych16.
W oficjalnych dokumentach dotyczących polskiego szkolnictwa wyższego
trzecia misja, a w rzeczywistości stwierdzenie jej braku, pojawia się we wzmiankowanej już diagnozie SW sporządzonej na zamówienie MSZWiN. W rozdziale
omawiającym relacje polskiego SW z otoczeniem, autorzy raportu stwierdzają:
„Uczelniom wyższym w Polsce wyraźnie brakuje sformułowanej misji regionalnej.
Brak ten skutkuje m.in. niezgodnością oczekiwań lokalnego rynku pracy i lokalnej
oferty kształcenia na poziomie wyższym. Podkreślają to liczne raporty międzynarodowe na temat Polski. Raport UNDP wskazuje, że uczelnie publiczne, zwłaszcza
uniwersytety, zazwyczaj uważają, że odpowiadają na ogólnonarodowe potrzeby
rynku pracy. Sektor niepubliczny w Polsce, zwłaszcza w szkolnictwie zawodowym,
wydaję się o wiele bardziej świadom swojej regionalnej roli i ścisłych związków z regionalnym rynkiem pracy”17.
Na kulturotwórczą rolę relacji uczelni z jej najbliższym otoczeniem zwróciła
uwagę prof. Barbara Skarga w swym wykładzie Co to znaczy Uniwersytet?, wygło Higher Education and Regions: Globally Competitive, Locally Engaged, OECD 2007, s. 14.
Promocja w nauce. Poradnik dobrych praktyk, www.nauka.gov.pl/mn/_gAllery?31/12/31122/
promocja_w_nauce_poradnik.pdf, s. 7.
17
Strategia rozwoju szkolnictwa …, s. 101.
15
16
Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA, 5(2/2012)
246
Michał Jarmuł, Współdziałanie polskich uczelni z własnym środowiskiem lokalnym
szonym w Uniwersytecie Białostockim: „Wokół uniwersytetów grupowali się nie
tylko adepci nauki, ale i spragnieni intelektualnego otoczenia. Cieszą się więc one
wielkim autorytetem. I do dziś nie tylko w mniejszych aglomeracjach uniwersytety pełnią podobną funkcję. Przez publiczne wykłady, konferencje, rozmaitego typu
uroczystości, studenckie inicjatywy skupiają społeczność miejską. Jest to sprawa
znana i na ogół doceniana. Uniwersytet zmienia miasto, nadaje mu często – a widać to zwłaszcza w miastach starych, jak: Bolonia, Oksford, Getynga – specyficzną
atmosferę. Mówimy wtedy o miastach uniwersyteckich i chlubimy się nimi, miastach
u nas takich, jak: Warszawa, Kraków, Poznań, Toruń itd.”18.
Wzmiankowany wykład wygłoszony został w ramach Podlaskiego Festiwalu
Nauki i Sztuki, który odbył się w Uniwersytecie Białostockim w kwietniu 2007
roku. Wykład ten stanowił więc wkład prof. B. Skargi w realizację trzeciej misji
goszczącej ją uczelni. Misja macierzystej Uczelni autora określona w roku 2004
brzmi: Misja Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie polega na zapewnieniu, we współpracy ze społecznością lokalną, szerokiego zakresu usług edukacyjnych
i badawczych, które sprzyjają poprawie kondycji społeczno-ekonomicznej regionu,
zaś słuchaczy przygotowują do aktywnego życia zawodowego i obywatelskiego.
Jak widać misja ta wyraźnie akcentuje regionalną orientację Uczelni, z naciskiem na jej społeczną odpowiedzialność. Tekst misji, poprzez użycie słowa usługi
w odniesieniu do badań i dydaktyki, podkreśla służebny charakter naszej organizacji. Sposoby realizacji misji WSEI relacjonował Marian Stefański w swoim
wystąpieniu na konferencji w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Konferencja
poświęcona była problemom regionów słabo rozwiniętych19.
Forum OECD poświęcone edukacji na poziomie wyższym czyli Programme on
Institutional Management in Higher Education (IMHE), poczynając od roku 2004,
realizuje program badawczy Higher Education in Regional and City Development.
W latach 2004-07 przeanalizowano 14 regionów. W latach 2008-10 zaplanowano
badanie 15 regionów. Niestety, ani w pierwszej, ani w drugiej fazie projektu żaden
polski region nie został objęty badaniem. Jeśli zainteresowanie pracami IMHE
mierzyć ilością jego członków pochodzących z poszczególnych krajów, to jest ono
bardzo zróżnicowane. Rekordzistą jest Finlandia posiadająca 23 zarejestrowanych
członków. Polska należy do krajów posiadających tylko jednego członka.
4 . Tre ś ć t r z e c i e j m isj i u c z el n i
Diagnoza SW przygotowana przez konsorcjum Ernst & Young i Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową do trzeciej misji uczelni zalicza:
Skarga B., Co to znaczy uniwersytet?, [w]: www.wyborcza.pl/1,98304,4124732.html2as=2xstart=x
19
Stefański M., Universities as the endogenic factor of the development of Lublin Provence. Materiały
z Konferencji Potrójne Europejskie Mezzogiorno, Warszawa 24-25.09.2009, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
18
Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA, 5(2/2012)
Michał Jarmuł, Współdziałanie polskich uczelni z własnym środowiskiem lokalnym
247
• komercjalizację wyników badań naukowych,
• uczestnictwo w inicjatywach regionalnych (mających na celu podniesienie
konkurencyjności gospodarczej i atrakcyjności regionów),
• współpracę uczelni z pracodawcami w celu dostosowania programów kształcenia do wymagań rynku pracy,
• udział praktyków spoza uczelni w procesie kształcenia oraz w badaniach naukowych20.
O ile punkt pierwszy i trzeci można realizować tak na poziomie krajowym, jak
i regionalnym, to pozostałe dwa punkty można realizować jedynie w wymiarze
regionalnym. Problem udziału praktyków w badaniach i kształceniu ma charakter
symetryczny w stosunku do bezpośredniego udziału pracowników uczelni w procesie komercjalizacji jej wyników naukowych. Chodzi tutaj o dwustronną wymianę pracowników pomiędzy uczelnią i jej społeczno-gospodarczym otoczeniem.
Na ten problem zwrócił uwagę Ramon Tancinco z Cisco Systems komentując
wyniki badań przeprowadzonych wiosną 2009 roku, a poświęconych relacjom pomiędzy polskimi uczelniami i amerykańskimi przedsiębiorstwami zlokalizowanymi w Polsce. Cytowany menedżer opisując sytuację na amerykańskich uczelniach,
powiedział między innymi: „(...) istnieją drzwi obrotowe pomiędzy uczelniami
i biznesem. Wiele osób zamienia pozycję profesora na aktywność w biznesie lub je
łączy i taka rotacja jest normą i to mocno wspieraną”(…) 21.
Strategia środowiskowa w punkcie poświęconym współdziałaniu uczelni z ich
otoczeniem definiuje cel operacyjny CO5.3 Wzmocnienie służebnej funkcji uczelni
poprzez działalność na rzecz podmiotów z jej otoczenia. Wymienione są tu następujące działania:
• uruchamianie różnych form aktywizacji intelektualnej osób niebędących studentami uczelni,
• organizowanie przedsięwzięć popularyzujących osiągnięcia naukowe,
• udostępnianie zaplecza naukowego i dydaktycznego wspieranym organizacjom pozarządowym,
• tworzenie centrów promocji kultury politycznej i upowszechniania kultury
wysokiej,
• organizowanie działań o charakterze charytatywnym,
• organizowanie szkoleń adresowanych do grup społecznych, takich jak: bezrobotni, niepełnosprawni czy ludzie zmarginalizowani społecznie22.
W ramach celu CO5.3 wzmiankowana strategia sugeruje także uczelniom:
• harmonizowanie własnych planów rozwojowych z planami miast i regionu,
Diagnoza stanu szkolnictwa …, s. 96.
Ćwok T., Academia and business: A conundrum, American Investor, November 2009, www.amcham.pl.
22
Strategia rozwoju szkolnictwa …, s. 91.
20
21
Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA, 5(2/2012)
248
Michał Jarmuł, Współdziałanie polskich uczelni z własnym środowiskiem lokalnym
• współdziałanie przy tworzeniu specjalnych stref ekonomicznych, parków
technologicznych, biznes parków,
• współdziałanie z lokalnymi interesariuszami poprzez ich udział w pracach
konwentów uczelni23.
Omówiony cel CO5.3 nie zawiera zaleceń w zakresie działań związanych z komercjalizacją wyników badań i modyfikacją kierunków kształcenia i treści programowych stosownie do potrzeb lokalnego rynku pracy. Te działania związane
z realizacją dwu pierwszych misji uczelni zostały omówione w innych częściach
strategii.
Warto zwrócić też uwagę na fakt, iż materiały OECD sugerują, by zamiast
mówić o komercjalizacji wiedzy posługiwać się pojęciem dyfuzji24. Dyfuzja jest
pojęciem szerszym i obejmuje także przepływ wiedzy do niekomercyjnych interesariuszy uczelni: władz i instytucji lokalnych oraz organizacji pozarządowych.
Zakres trzeciej misji uczelni w strategii środowiskowej jest dość szeroki i ma
szerokie zabarwienie społeczne. Realizacja takiej misji niewątpliwie sprzyjać będzie
budowie społeczeństwa nie tylko wiedzy, ale w dużej mierze także obywatelskiego.
5 . We w nę t r z ne i z e w nę t r z ne uwar un kowani a
re a l i z a c j i t r z e c i e j m isj i u c z elni
Praktyczna realizacja trzeciej misji uczelni napotykać będzie na bariery, tak
zewnętrzne, jak i wewnętrzne.
Do zewnętrznych barier zaliczyć należy:
• Politykę i procedury akredytacyjne. W chwili obecnej zespoły wizytacyjne PKA
koncentrują się głównie na sprawach proceduralnych, jakości kształcenia
i badań oraz obsadach personalnych.
• Sposoby finansowania uczelni wyższych. Dotacja finansująca uczelnię państwową nie zależy od jej relacji z otoczeniem, natomiast uczelnie prywatne
finansując się z czesnego często preferują szybkie wpływy pochodzące od studentów.
• Poziom kapitału intelektualnego w regionie. Niski jego poziom skutkuje niskimi oczekiwaniami otoczenia w stosunku do lokalnych uczelni.
Barierę pierwszą stosunkowo łatwo można usunąć zmieniając założenia polityki akredytacyjnej. Problem bariery drugiej rozwiąże malejąca liczba studentów.
Tak uczelnie państwowe, jak i prywatne, będą musiały rozejrzeć się za innymi
dochodami niż dotacja ministerialna czy czesne.
Trzecia bariera będzie trudniejsza do usunięcia w krótkim okresie czasu. Aby
tego dokonać uczelnie będą musiały bardzo rozbudować swe działania promo Tamże, s. 91.
Tertiary Education for the Knowledge Society. Pointers for policy development, September 2008,
www.oecd.org/dataoecd/40/14/44007619.pdf,
23
24
Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA, 5(2/2012)
Michał Jarmuł, Współdziałanie polskich uczelni z własnym środowiskiem lokalnym
249
cyjne, budujące świadomość w regionalnym otoczeniu, natury i zawartości oferty
w zakresie trzeciej misji. Działania te powinny wykorzystywać głównie narzędzia
z zakresu public relations.
Bariery wewnętrzne utrudniające realizację trzeciej misji uczelni, to przede
wszystkim:
Systemy ocen pracowników naukowo-dydaktycznych. Stosowane obecnie na polskich uczelniach systemy ocen pracowników merytorycznych, zgodnie z dominująca w nich wizją uniwersytetu humboldtowskiego, koncentrują się głównie na dokonaniach ocenianych pracowników w obszarach dydaktyki i badań. W rezultacie
misja zewnętrzna uczelni traktowana jest trochę jako swoista moda czy fanaberia.
Funkcjonalne struktury uczelni. Wydziałowa struktura uczelni bardzo utrudnia
rozwiązywanie, multidyscyplinarnych z natury, problemów lokalnego otoczenia.
Wspólne międzywydziałowe przedsięwzięcia nie są mocną stroną naszych Uczelni.
Długa ścieżka awansowania pracowników naukowo-dydaktycznych. Obowiązek
robienia habilitacji skłania młodych doktorów do koncentracji swej aktywności,
przez długie lata, na działaniach, których efektem ma być uzyskanie kolejnego stopnia, a nie doskonalenie swych umiejętności dydaktycznych, realizacja istotnych badań czy rozwiązywanie rzeczywistych problemów swego lokalnego otoczenia.
Bibl i o g r af i a :
1.Ćwok T., Academia and business: A conundrum, American Investor, November
2009, www. amcham.pl.
2.Diagnoza stanu szkolnictwa wyższego w Polsce, Ernst & Young, Instytut Badań
nad Gospodarką Rynkową, listopad 2009, www.uczelnie2020.pl.
3.Fulton O., (2007), Santiago P., Edquist Ch. i in., OECD Reviews of Tertiary
Education. Poland, OECD.
4.Higher Education and Regions: Globally Competitive, Locally Engaged, OECD
2007.
5.Klesyk A., Szukamy tych którzy myślą samodzielnie, [w]: Gazeta Wyborcza,
23.04.2012.
6.Kościelniak C., Uniwersytet musi być przedsiębiorczy, [w]: Gazeta Wyborcza,
24.11.2009.
7.Leja K., Uniwersytet społecznie odpowiedzialny. Przykład AGH, [w]: www.ementor.edu.pl, 4/2009 (31).
8.Metodologia badania kapitału intelektualnego miast w Polsce, Ernst & Young
2008, www.funduszestrukturalne.gov.pl.
9.Promocja w nauce. Poradnik dobrych praktyk, www.nauka.gov.pl/mn/_gAllery?31/12/31122/promocja_w_nauce_poradnik.pdf
Zeszyty Naukowe WSEI seria: EKONOMIA, 5(2/2012)
250
Michał Jarmuł, Współdziałanie polskich uczelni z własnym środowiskiem lokalnym
10.Raport o Kapitale Intelektualnym Polski, Warszawa 2008.
11.Skarga B., Co to znaczy uniwersytet?, [w]: www.wyborcza.pl/1,98304,4124732.
html2as=2xstart=x.
12.Stefański M., Universities as the endogenic factor of the development of Lublin
province, Materiały Konferencji Potrójne Europejskie Mezzogiorno, Warszawa 24-25.09.2009, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
13.Strategia rozwoju szkolnictwa Wyższego 2010-2020. Projekt środowiskowy,
Warszawa 2009.
14.Strategia Rozwoju Uniwersytetu im Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań
2009.
15.Tertiary Education for the Knowledge Society. Pointers for policy development,
www.oecd.org/dataoecd/40/14/44007619.pdf, September 2008.
16.Wissema J.G. Technostarterzy, dlaczego i jak?, Warszawa 2005.
17.Wodecki A., Kapitał Intelektualny Lubelszczyzny, Lublin 2007.