Kryteria Oceniania - SP Krojczyn
Transkrypt
Kryteria Oceniania - SP Krojczyn
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY - HISTORIA KLASA IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ Poniższy zestaw wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny uwzględnia planowane osiągnięcia ucznia w zakresie wiedzy i umiejętności zawarte w rozkładzie materiału i planie wynikowym zintegrowanym z serią Wehikuł czasu. Kursywą oznaczono wymagania, które nauczyciel jest zobowiązany zrealizować. Gwiazdką * zaznaczone są tematy wykraczające poza podstawę programową. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY TEMAT LEKCJI POZIOM KONIECZNY OCENA DOPUSZCZAJĄCA 1. Co to jest historia? Uczeń rozumie: • pojęcia: historia (dzieje), historyk. Uczeń potrafi: • odróżnić historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od historii rozumianej jako opis dziejów przeszłości, • wyjaśnić, w jakim celu poznaje się historię. 2.Jak poznajemy Uczeń zna: • podział źródeł historycznych. przeszłość? Uczeń rozumie: • pojęcie: źródło historyczne. Uczeń potrafi: • podać przykłady różnych źródeł historycznych. POZIOM PODSTAWOWY OCENA DOSTATECZNA Uczeń rozumie: • pojęcia: historia prywatna, historia rodzinna, historia państw. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, czym zajmują się historycy, • podać przykłady wydarzeń należących do historii prywatnej. Uczeń rozumie: • pojęcia: archeolog, archeologia, muzeum. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, dlaczego należy chronić źródła historyczne, • wyjaśnić, na czym polega praca historyka i archeologa, • przedstawić zadania muzeów. POZIOM ROZSZERZAJĄCY OCENA DOBRA POZIOM DOPEŁNIAPOZIOM WYKRACZAJĄCY OCENA BARDZO JĄCY OCENA CELUJĄCA DOBRA Uczeń zna: • postać: Juliana Ursyna Niemcewicza. Uczeń potrafi: • podać przykłady wydarzeń należących do historii rodzinnej. Uczeń potrafi: • podać przykłady wydarzeń należących do historii państw. Uczeń zna: • postać: Walentego Szwajcera. Uczeń rozumie: • pojęcia: kronika, wykopaliska archeologiczne. Uczeń potrafi: • podać przykłady źródeł historycznych uzyskanych w wyniku pracy archeologów. Uczeń rozumie: • pojęcie: ceramika, • rolę, jaką w poznawaniu historii odgrywają źródła historyczne. Uczeń potrafi: • opisać okoliczności odkrycia osady w Biskupinie, • dostrzec związki między historią a archeologią. Uczeń potrafi: • opisać Kraków w różnych okresach historycznych. 3. Jak mierzymy czas? Uczeń zna: • rzymski sposób zapisu cyfr i liczb. Uczeń rozumie: • pojęcia: wiek (stulecie),tysiąclecie, • zasady ustalania wieku i połowy wieku dla danego wydarzenia historycznego. 4. Po co nam mapy historyczne? Uczeń zna: • oznaczenia kierunków geograficznych (N północ, S - południe, E - wschód, W - zachód). Uczeń rozumie: • pojęcia: mapa, legenda mapy, mapa historyczna. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie, gdzie znajdują się kierunki: północ, południe, wschód i zachód. Uczeń zna: • różne sposoby mierzenia czasu, • wydarzenie, które dało początek obowiązującemu w Europie systemowi datacji. Uczeń rozumie: • pojęcie: kalendarz. Uczeń potrafi: • obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszczać je na linii chronologicznej, • operować pojęciami: wydarzenie wcześniejsze, wydarzenie Uczeń zna: późniejsze. • podstawowe znaki używane w legendzie mapy. Uczeń potrafi: • wymienić poznane rodzaje map. Uczeń zna: • przyczyny i skutki wydarzenia, które zapoczątkowało historię człowieka. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w jakim celu mierzy się czas, • wyjaśnić znaczenie wynalazku pisma dla wspólnoty ludzkiej. Uczeń rozumie: • pojęcie: klepsydra. Uczeń potrafi: • opowiedzieć historię zegarów, • wymienić poznane typy zegarów. Uczeń rozumie: • pojęcia: mapa geograficzna, róża wiatrów. Uczeń potrafi: • wyjaśnić różnice między mapą geograficzną a mapą historyczną. Uczeń rozumie: • rolę, jaką w poznawaniu historii odgrywają mapy historyczne. Warsztat pracy Uczeń zna: historyka – lekcja • zasady pracy ze źródłami historycznymi, ustapowtórzeniowa lania wieku i połowy wieku oraz pracy z mapą historyczną Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Na tropie przeszłości. 5. Moja rodzina Uczeń potrafi: • wyjaśnić, na czym polega praca historyka i archeologa, • obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszczać je na linii chronoloUczeń potrafi: gicznej, • wskazać przykłady źródeł pisanych i material- • zinterpretować znaki w nych, legendzie mapy histo• prawidłowo określić wiek i połowę wieku. rycznej, • odpowiedzieć na proste pytania postawione do mapy historycznej. Uczeń zna: • postacie związane z tematyką działu Na tropie przeszłości. Uczeń zna: Uczeń rozumie: • nazewnictwo stosowane do określenia relacji • pojęcia: rodzina mała, między poszczególnymi członkami rodziny. rodzina wielka Uczeń potrafi: Uczeń rozumie: • na przykładzie własnej • pojęcia: rodzina, krewny, przodek. rodziny wymienić osoby wchodzące w skład roUczeń potrafi: dziny małej i rodziny , • określić związki pokrewieństwa między powielkiej szczególnymi członkami rodziny. • opowiedzieć o wydarzeniu z historii własnej rodziny. Uczeń rozumie: • pojęcia: genealogia, drzewo genealogiczne. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jaki wpływ na historię człowieka miało wynalezienie pisma. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w jaki sposób można poznać historię swojej rodziny. Uczeń rozumie: • rolę źródeł historycznych i map historycznych w procesie poznawania historii. Uczeń potrafi: • wytłumaczyć, co oznacza sformułowanie, że historia jest nauczycielką życia. Uczeń potrafi: • wyrazić opinię na temat kultywowania tradycji i gromadzenia pamiątek rodzinnych. Uczeń potrafi: • sporządzić drzewo genealogiczne własnej rodziny. 6. Moje miejsce Uczeń zna: na ziemi • najważniejsze zabytki własnej miejscowości. Uczeń rozumie: • pojęcia: ojczyzna, mała ojczyzna. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie miejscowość, w której mieszka. 7. Ojczyzna małych ojczyzn Uczeń zna: • nazwy regionów wchodzących w skład Polski. Uczeń rozumie: • pojęcia: region, naród. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Polskę i jej regiony. Uczeń zna: • najważniejsze wydarzenia związane z historią własnej miejscowości. Uczeń potrafi: • wyjaśnić różnicę między małą ojczyzną a ojczyzną, • posługiwać się planem miejscowości. Uczeń potrafi: • opisać główne regiony Polski, • wymienić najważniejsze polskie święta i obyczaje. Uczeń zna: • najważniejsze znane postacie związane z historią własnej miejscowości, • herb własnej miejscowości. Uczeń rozumie: • pojęcie: portfolio. Uczeń potrafi: • opisać swoją małą ojczyznę, uwzględniając tradycję historyczno-kulturową. Uczeń zna: • najważniejsze legendy związane z historią własnej miejscowości. Uczeń rozumie: • pojęcie: sięga parafialna. Uczeń potrafi: • zebrać informacje o własnej miejscowości, w tym o rozmaitych formach upamiętniania postaci i wydarzeń z przeszłości małej ojczyzny. Uczeń rozumie: Uczeń zna: • pojęcia: dialekt, gwara. • przykłady dzieł Uczeń potrafi: należących do kul• określić czynniki tury łączące przedstawicieli narodowej. narodu, Uczeń rozumie: • opowiedzieć • czym jest kultura o przebiegu wybranego narodowa. święta we własnej rodzi- Uczeń potrafi: nie. • podać podstawowe informacje na temat ukształtowania powierzchni kraju. Uczeń rozumie: • rolę, jaką w życiu człowieka odgrywa ojczyzna. Uczeń potrafi: • przedstawić zalety i wady ukształtowania powierzchni Polski. 8. Polska w Europie Uczeń zna: • postać: Jana Henryka Dąbrowskiego, • oficjalną nazwę Polski • polskie symbole narodowe. Uczeń rozumie: • pojęcia: rzeczpospolita (republika), flaga, godło, hymn państwowy (narodowy). Uczeń potrafi: • wskazać Polskę na mapie politycznej Europy, • odśpiewać dwie pierwsze zwrotki i refren Mazurka Dąbrowskiego, • zachować odpowiednią postawę wobec polskich symboli narodowych. Kim jestem? Skąd Uczeń zna: pochodzę? – lekcja • postacie związane z tematyką działu powtórzeniowa Świat wokół mnie, • nazewnictwo stosowane dla określenia więzów pokrewieństwa w rodzinie, • polskie symbole narodowe. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Świat wokół mnie. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Polski własną miejscowość, • wskazać Polskę na mapie politycznej Europy, • wskazać na mapie główne regiony Polski. Uczeń zna: • postać: Józefa Wybickiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: obywatel, euro. Uczeń potrafi: • wymienić sąsiadów Polski, • wyjaśnić, czym jest Unia Europejska, • rozpoznać symbol unijny - flagę Unii Europejskiej. Uczeń zna: • daty: 1993, 2004. Uczeń potrafi: • podać podstawowe informacje na temat położenia geograficznego, powierzchni i liczby ludności Polski, • wskazać na mapie sąsiadów Polski. Uczeń rozumie: • pojęcie: waluta. Uczeń potrafi: • opisać okoliczności powstania Unii Europejskiej. Uczeń potrafi: • przedstawić korzyści wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Uczeń rozumie: • dlaczego należy okazywać szacunek dla symboli narodowych. Uczeń potrafi: • wymienić członków rodziny małej i dużej, • podać najważniejsze informacje na temat głównych regionów Polski, • opisać najważniejsze polskie święta i obyczaje, • rozpoznać symbol Unii Europejskiej - flagę. Uczeń zna: • daty związane z tematyką działu Świat wokół mnie. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o własnej małej ojczyźnie, • podać podstawowe informacje na temat położenia geograficznego, powierzchni i liczby ludności Polski, • wskazać na mapie politycznej Europy sąsiadów Polski. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, czym jest Unia Europejska. Uczeń rozumie: • korzyści wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej. 9. „Piękny i dobry” Uczeń zna: • postać: Peryklesa. Uczeń rozumie: • pojęcia: starożytność, nasza era (n.e.), przed naszą erą (p.n.e.),miasto-państwo, demokracja. Uczeń potrafi: • zlokalizować Grecję i Ateny na mapie, • opisać życie w Atenach peryklejskich. 10. W co wierzyli Grecy? Uczeń zna: • imiona najważniejszych bogów greckich, • bohaterów mitów greckich: Prometeusza, Heraklesa, Odyseusza. Uczeń rozumie: • pojęcia: bogowie olimpijscy, mit, heros. Uczeń potrafi: • zlokalizować na mapie Olimp. 11. W cieniu Akropolu Uczeń rozumie: • pojęcia: agora, Akropol, Partenon. Uczeń potrafi: • opisać życie w Atenach peryklejskich. Uczeń zna: • datę: ok. 3500 p.n.e. Uczeń potrafi: • wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu starożytnych Ateńczyków, • dostrzec, na przykładzie ustroju Aten, wpływ starożytności na współczesność. Uczeń rozumie: Uczeń zna: Uczeń rozumie: • pojęcie: mitologia. • bohatera mitu • pojęcia: wyrocznia, greckiego: Syzyfa, Pytia, Uczeń potrafi: • dziedziny życia i zajęcia, • rolę, jaką w greckiej • wyjaśnić, jak mieszreligii odgrywała kańcy Grecji wyobrażali którym patronowali mitologia. sobie bogów, najważniejsi greccy Uczeń potrafi: • wymienić główne cechy bogowie. • opowiedzieć wybrany religii starożytnych Uczeń rozumie: Greków. • pojęcia: Chaos, Hades, przez siebie mit, • zlokalizować na Tartar. mapie Delfy, Uczeń potrafi: • przedstawić wyobraże- • wytłumaczyć, w jakim celu Grecy korzynia Greków na temat stali z wyroczni. życia po śmierci. Uczeń rozumie: • cele wychowania ateńskich chłopców. Uczeń potrafi: • omówić system rządów w starożytnych Atenach, • opowiedzieć, jak wyglądał zamożny dom ateński. Uczeń rozumie: • pojęcia: pedagog, gimnazjon, niewolnik. Uczeń potrafi: • scharakteryzować pozycję społeczną mężczyzn, kobiet i niewolników w starożytnych Atenach. Uczeń potrafi: • omówić wychowanie i edukację ateńskich dzieci. Uczeń potrafi: • opowiedzieć, jak wyglądały Ateny w V w. p.n.e. Uczeń zna: Uczeń potrafi: • postacie: Fidiasza, • omówić działalność Sokratesa. Sokratesa. Uczeń rozumie: • pojęcia: kolumnada, filozofia, filozof. Uczeń potrafi: • przedstawić dokonania starożytnych Greków w dziedzinie architektury i rzeźby, • wyjaśnić, czym się zajmowali pierwsi filozofowie. Uczeń rozumie: • znaczenie słów Sokratesa: „wiem, że nic nie wiem”. 12. Dzień w teatrze Uczeń rozumie: • pojęcia: chór, orchestra, tragedia, komedia. Uczeń potrafi: • opisać wygląd starożytnego teatru greckiego. Uczeń zna: • postać: Sofoklesa. Uczeń rozumie: • pojęcie: mityczny. Uczeń potrafi: • wskazać różnice między grecką tragedią a komedią, • wskazać podobieństwa i różnice między starożytnym teatrem greckim a teatrem współczesnym. Uczeń zna: • boga Dionizosa. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jak powstał teatr, • wymienić zasady, na jakich opierała się organizacja przedstawień w starożytnym teatrze greckim. Uczeń rozumie: Uczeń potrafi: • pojęcie: akustyka, • opowiedzieć mit o Edypie. • rolę teatru w starożytnej Grecji. Uczeń potrafi: • dostrzec, na przykładzie teatru greckiego, wpływ starożytności na współczesność. 13. Igrzyska ku chwale Zeusa Uczeń zna: • dyscypliny sportowe rozgrywane podczas starożytnych igrzysk olimpijskich. Uczeń rozumie: • pojęcia: igrzyska olimpijskie, olimpiada. Uczeń rozumie: • pojęcia: atleta, wieniec oliwny. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Olimpię, • omówić przebieg igrzysk olimpijskich, • przedstawić najważniejsze podobieństwa i różnice między igrzyskami rozgrywanymi w starożytności i współcześnie. Uczeń zna: • zasady obowiązujące zawodników uczestniczących w starożytnych igrzyskach olimpijskich. Uczeń rozumie: • pojęcie: „pokój boży”. Uczeń potrafi: • opisać wygląd Olimpii, • omówić organizację igrzysk olimpijskich. Uczeń potrafi: • dostrzec, na przykładzie igrzysk olimpijskich, wpływ starożytności na współczesność. Uczeń rozumie: • rolę i charakter igrzysk organizowanych w starożytnej Grecji. Dziedzictwo starożytnej Grecji – lekcja powtórzeniowa 14. Dom, szkoła i nauczyciel z rózgą 15. W Wiecznym Mieście Uczeń zna: • postacie związane z tematyką działu Starożytna Grecja, • imiona najważniejszych bogów olimpijskich i bohaterów mitów greckich. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Starożytna Grecja. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Grecję i najważniejsze miejsca z nią związane: Ateny i Olimp, • omówić życie codzienne mieszkańców Aten w V w. p.n.e. Uczeń zna: • rzymski sposób zapisu cyfr i liczb. Uczeń rozumie: • pojęcia: łacina, Imperium Rzymskie, cesarz. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Italię i Rzym, • opisać warunki życia mieszkańców Rzymu w II w. n.e. Uczeń potrafi: • opisać wygląd Aten, • opisać wygląd teatru greckiego, • wskazać na mapie Olimpię, • wskazać podobieństwa i różnice między teatrem i sportem starożytnym i współczesnym. Uczeń zna: • położenie geograficzne Grecji. Uczeń potrafi: • scharakteryzować strukturę społeczną starożytnych Aten, • omówić dokonania starożytnych Greków w dziedzinie architektury i rzeźby, • przedstawić dokonania filozofów greckich, • opisać organizację teatru greckiego. Uczeń rozumie: Uczeń rozumie: • pojęcia: „ojciec rodziny”, • pojęcie: papirus. „matka rodziny”, rzymska Uczeń potrafi: • wskazać na mapie zasięg cnota, • cele wychowania rzym- terytorialny Imperium Rzymskiego w II w. n.e., skich chłopców. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jak wyglądała • omówić zasady panujące edukacja rzymskich dzieci. w rzymskiej rodzinie, • wyjaśnić, jak wyglądało wychowanie rzymskich dzieci. Uczeń zna: Uczeń rozumie: Uczeń rozumie: • najważniejsze budowle w sta- • pojęcie: triumf, • pojęcia: łuk architektorożytnym Rzymie. • znaczenie dróg w staro- niczny, kopuła. Uczeń rozumie: żytnym Rzymie. Uczeń potrafi: • pojęcia: Forum Romanum, Uczeń potrafi: • scharakteryzować osiąbazylika, łuk triumfalny, Panteon. • wyjaśnić, w jaki sposób gnięcia starożytnego Uczeń potrafi: Rzymianie budowali Rzymu. • opisać wygląd starożytnego drogi. Rzymu. Uczeń potrafi: Uczeń rozumie: • wskazać na mapie Delfy, • charakter starożytnych • dostrzec, na przykładzie igrzysk olimpijskich. dokonań Greków, wpływ starożytności na współczesność. Uczeń rozumie: • rolę łaciny jako jednej z podstaw współczesnego języka polskiego. Uczeń potrafi: • wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu starożytnych Rzymian, • dostrzec, na przykładzie łaciny, wpływ starożytności na współczesność. Uczeń potrafi: • wytłumaczyć, dlaczego Rzymianie nazywali swoje miasto wiecznym, • zinterpretować sformułowanie:„wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”. Uczeń potrafi: • wskazać podobieństwa i różnice w warunkach życia oraz w wychowaniu i edukacji dzieci w starożytnej Grecji i starożytnym Rzymie. 16. Prawo, woda i Uczeń zna: rzymskie lody • przykładową zasadę prawa rzymskiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: termy, akwedukt (wodociąg). Uczeń potrafi: • wyjaśnić, do czego służyły akwedukty(wodociągi). Uczeń potrafi: • wyjaśnić, do czego służyły termy, • opisać wygląd term. Uczeń potrafi: • scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu, • opowiedzieć, jak wyglądała rzymska uczta. Uczeń rozumie: • rolę prawa rzymskiego jako podstawy dzisiejszego prawa. Uczeń potrafi: • dostrzec, na przykładzie prawa rzymskiego, wpływ starożytności na współczesność. 17. „Chleba i igrzysk!” Uczeń zna: • najważniejsze rozrywki starożytnych Rzymian. Uczeń rozumie: • pojęcia: cyrk, rydwan, amfiteatr, gladiator. Uczeń potrafi: • wymienić rodzaje zawodów wchodzących w skład igrzysk rzymskich. Uczeń rozumie: • pojęcia: Circus Maximus, kwadryga, arena, Koloseum (amfiteatr Flawiuszów). Uczeń potrafi: • opisać wygląd cyrku i amfiteatru. Uczeń potrafi: • scharakteryzować osiągnięcia starożytnego Rzymu, • opowiedzieć o organizacji i przebiegu igrzysk rzymskich. Uczeń rozumie: • znaczenie igrzysk w życiu starożytnych Rzymian. Uczeń potrafi: • porównać igrzyska greckie z rzymskimi. 18. Jak powstało chrześcijaństwo? Uczeń zna: • daty: ok. 6 p.n.e. -30 n.e., • postać: Jezusa Chrystusa. Uczeń rozumie: • pojęcia: Biblia, Mesjasz, chrześcijaństwo. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa. Uczeń zna: • imiona najważniejszych bogów rzymskich. Uczeń rozumie: • pojęcia: tolerancja religijna, Żydzi (Izraelici). Uczeń potrafi: • wymienić główne cechy systemu wierzeń starożytnych Rzymian, • opisać narodziny chrześcijaństwa, • wyjaśnić, dlaczego Żydzi i Rzymianie prześladowali pierwszych chrześcijan. Uczeń rozumie: • pojęcia: Jahwe, Ewangelia, apostoł, • przyczyny, które spowodowały, że chrześcijaństwo przetrwało mimo prześladowań. Uczeń potrafi: • wymienić główne cechy systemu wierzeń starożytnych Izraelitów, • omówić metody prześladowań pierwszych chrześcijan. Uczeń zna: • datę: 313, • postacie: Nerona, Konstantyna Wielkiego. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Palestynę, • opisać rozpowszechnianie chrześcijaństwa w czasach starożytnych. Uczeń potrafi: • ocenić igrzyska w starożytnym Rzymie. Dziedzictwo starożytnego Rzymu – lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • daty związane z tematyką działu Starożytny Rzym, • postać: Jezusa Chrystusa, • położenie geograficzne Italii i Rzymu, • rzymski sposób zapisu cyfr i liczb. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Starożytny Rzym. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Rzym i Italię, • opowiedzieć o życiu codziennym w Rzymie w II w. n.e., • wymienić najważniejsze rozrywki mieszkańców Rzymu, • opowiedzieć o życiu i działalności Jezusa Chrystusa. Uczeń rozumie: • przyczyny prześladowań pierwszych chrześcijan. Uczeń potrafi: • opisać wygląd najważniejszych budowli rzymskich, • omówić okoliczności powstania chrześcijaństwa. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie zasięg terytorialny Imperium Rzymskiego w II w. n.e., • scharakteryzować osiągnięcia starożytnych Rzymian. Uczeń zna: Uczeń potrafi: • porównać i • postacie: Nerona, ocenić osiągnięcia staroKonstantyna Wielkiego. żytnych Greków i Rzyan. Uczeń potrafi: • omówić rozwój chrześcijaństwa, • dostrzec, na przykładzie osiągnięć Rzymian, wpływ starożytności na współczesność. 19. Zanim powstała Polska Uczeń zna: • daty: 476, 1492, •głównych bohaterów legend polskich, • ramy czasowe panowania dynastii Piastów. Uczeń rozumie: • pojęcia: średniowiecze, gród, legenda, Piastowie. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Wielkopolskę i Gniezno. Uczeń rozumie: • pojęcia: Słowianie, dynastia. Uczeń potrafi: • opowiedzieć legendy o Piaście i Popielu oraz Lechu, Czechu i Rusie, • wymienić różnice między legendą a historią. Uczeń potrafi: • rozpoznać cechy charakterystyczne legendy, • odróżniać fikcję od prawdy historycznej. Uczeń rozumie: • znaczenie legend dla poznania początków państwa polskiego. W państwie Mieszka I Uczeń zna: • datę: ok. 960, • postać: Mieszka I. Uczeń rozumie: • pojęcia: plemię, książę, woj, drużyna. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie państwo Mieszka I w początkach jego panowania, • umiejscowić w czasie panowanie Mieszka I. Uczeń rozumie: • pojęcia: Polanie, kmiecie, • dlaczego państwo polskie jest nazywane państwem Mieszka I. Uczeń potrafi: • opisać panowanie Mieszka I, • wymienić główne plemiona zamieszkujące ziemie polskie. Uczeń rozumie: • pojęcie: władca historyczny. Uczeń potrafi: • opisać organizację państwa Polan, • omówić warunki życia na ziemiach polskich w X w. Uczeń rozumie: • pojęcia: wielożeństwo, postrzyżyny. Uczeń potrafi: • scharakteryzować obyczaje Polan. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w jaki sposób powstało państwo Polan. 21. Chrzest Polski Uczeń zna: • datę: 966, • przyczyny, które skłoniły Mieszka I do przyjęcia chrztu. Uczeń rozumie: • pojęcia: poganie, poddany, • znaczenie chrztu jako wydarzenia, które zapoczątkowało historię Polski. Uczeń zna: • datę: 972, • postać: Dobrawy. Uczeń rozumie: • pojęcie: kultura zachodnia. Uczeń potrafi: • wymienić elementy kultury zachodniej, którą Polska przyjęła po 966 r. Uczeń potrafi: • omówić wierzenia Polan, • przedstawić okoliczności, w których doszło do chrztu Mieszka I. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jak zmieniło się położenie polityczne Polski w Europie po chrzcie Mieszka I. 22. Pierwszy król Polski Uczeń zna: •daty: 992, 1000, 1025, • postacie: biskupa Wojciecha, Bolesława Chrobrego, Ottona III. Uczeń rozumie: • pojęcia: zjazd gnieźnieński, arcybiskupstwo, biskupstwo. Uczeń potrafi: • wymienić decyzje ogłoszone podczas zjazdu gnieźnieńskiego. Uczeń rozumie: • dlaczego Mieszko I przyjął chrzest. Uczeń potrafi: • opisać zmiany, jakie zaszły w państwie polskim po 966 r, • wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Mieszka I. Uczeń zna: • datę: 997. Uczeń rozumie: • pojęcie: wyprawa misyjna. Uczeń potrafi: • opowiedzieć historię zjazdu gnieźnieńskiego, • zlokalizować na mapie grody, które ogłoszono w 1000 r. biskupstwami, • wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego. Uczeń rozumie: • pojęcie: diadem, • znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego. Uczeń potrafi: • scharakteryzować postać biskupa Wojciecha, • wyjaśnić, w jakich okolicznościach nastąpiły zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Bolesława Chrobrego. Uczeń potrafi: • wyjaśnić przyczyny zorganizowania przez Bolesława Chrobrego wyprawy misyjnej do Prus, • omówić przebieg i skutki wyprawy misyjnej do Prus. Uczeń rozumie: • znaczenie symbolicznej (dokonanej przez Ottona III) i właściwej koronacji Bolesława Chrobrego. *23. Polska pierwszych Piastów Uczeń rozumie: • pojęcie: danina. Uczeń potrafi: • przedstawić obowiązki kmieci wobec władcy. Uczeń potrafi: • opisać warunki życia i zajęcia mieszkańców Polski pierwszych Piastów. Uczeń zna: • środki płatnicze używane przez mieszkańców Polski w X-XI w., • wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu mieszkańców Polski pierwszych Piastów. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w jaki sposób uczono się czytać na przełomie X i XI wieku. *24. Śląsk Henryka Brodatego Uczeń zna: • postacie: Henryka Brodatego, świętej Jadwigi Śląskiej. Uczeń rozumie: • pojęcie: rycerz. Uczeń potrafi: • zlokalizować Śląsk na mapie. Uczeń rozumie: • pojęcie: ratusz. Uczeń potrafi: • wyjaśnić przyczyny i okoliczności, w których doszło do rozpadu państwa polskiego, • wymienić różnice między miastem a grodem. Uczeń zna: • datę: 1138, • postać: Bolesława Krzywoustego. Uczeń potrafi: • omówić zmiany, jakie zaszły na ziemiach polskich od XI do XIII w. Uczeń zna: • postać: Henryka Pobożnego. Uczeń rozumie: • pojęcie: radło, • przyczyny wysokiej śmiertelności ludzi w epoce średniowiecza. Uczeń potrafi: • opisać metody leczenia chorych w średniowieczu. Uczeń zna: • datę: 1364 Uczeń rozumie: • pojęcia: żak, Akademia Krakowska Uczeń potrafi: • wymienić najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego, • wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Kazimierza Wielkiego. Uczeń zna: • datę: 1320, • postacie: Władysława Łokietka, Mikołaja Wierzynka Uczeń rozumie: • przyczyny utworzenia Akademii Krakowskiej Uczeń potrafi: • opowiedzieć o panowaniu Kazimierza Wielkiego z uwzględnieniem powstania Akademii Krakowskiej i uczty u Wierzynka Uczeń rozumie: • pojęcia: rektor, rajca. • co oznacza sformułowanie: „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”. Uczeń potrafi: • opisać sytuację państwa polskiego w okresie panowania Władysława Łokietka, • ocenić panowanie i dokonania Kazimierza Wielkiego Uczeń zna: 25. Król Kazimierz • daty: 1333–1370, Wielki • postać: Kazimierza Wielkiego Uczeń potrafi: • wskazać na mapie i umiejscowić w czasie państwo Kazimierza Wielkiego, • wskazać na mapie Kraków. Uczeń potrafi: • wytłumaczyć, na przykładzie życia i działalności świętej Jadwigi śląskiej, jak rozumiano w tamtych czasach bycie wzorowym chrześcijaninem. *26. W Polsce Kazimierza Wielkiego Uczeń zna: • najważniejsze budowle XIV‐ wiecznego Krakowa. Uczeń potrafi: • opisać wygląd średniowiecznego Krakowa, • opowiedzieć, jak wyglądało wnętrze zamożnego domu z XIV w. Uczeń potrafi: • wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu bogatych i ubogich mieszkańców Krakowa. Uczeń rozumie: • dlaczego w średniowiecznych rodzinach było dużo dzieci. Uczeń potrafi: • omówić zasady obowiązujące w średniowiecznej rodzinie. Polska w X-XIV w. lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • najważniejsze postacie i daty związane z tematyką działu Polska Piastów, • legendy dotyczące początków państwa polskiego. Uczeń rozumie: • najważniejsze pojęcia związane z tematyką działu Polska Piastów, • przyczyny przyjęcia chrztu przez Mieszka I. Uczeń potrafi: • zlokalizować na mapie i umiejscowić w czasie państwo Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Kazimierza Wielkiego, • wskazać na mapie Gniezno i Kraków. Uczeń zna: • skutki przyjęcia chrztu przez Mieszka I. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego w czasie panowania Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Kazimierza Wielkiego. Uczeń potrafi: • omówić dokonania Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Kazimierza Wielkiego, • opisać życie codzienne mieszkańców Polski w X-XIV w. Uczeń potrafi: • ocenić dokonania Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Kazimierza Wielkiego. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA V SZKOŁY PODSTAWOWEJ Poniższy zestaw wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny uwzględnia planowane osiągnięcia ucznia w zakresie wiedzy i umiejętności zawarte w rozkładzie materiału i planie wynikowym zintegrowanym z serią Wehikuł czasu. Kursywą oznaczono wymagania, które nauczyciel jest zobowiązany zrealizować. Gwiazdką * zaznaczone są tematy wykraczające poza Podstawę programową. TEMAT LEKCJI WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY POZIOM KONIECZNY OCENA DOPUSZCZAJĄCA 1. Krzyżacy Część I. Decyzja Konrada Mazowieckiego Część II. Krzyżacy na ziemiach polskich Uczeń zna: • datę: 1230, • postać: Konrada Mazowieckiego. Uczeń rozumie: • pojęcie: zakon krzyżacki (Krzyżacy). Uczeń potrafi: • przedstawić okoliczności pojawienia się Krzyżaków na ziemiach polskich, • zlokalizować na mapie ziemię chełmińską i Pomorze Gdańskie. POZIOM PODSTAWOWY OCENA DOSTATECZNA Uczeń rozumie: • pojęcie: zakon rycerski. Uczeń potrafi: • zlokalizować na mapie Prusy, • wskazać na mapie stolicę państwa zakonnego i terytoria zajęte przez Krzyżaków, • scharakteryzować zamek średniowieczny na przykładzie zamku w Malborku. POZIOM ROZSZERZAJĄCY OCENA DOBRA Uczeń zna: • daty: 1308, 1309. Uczeń rozumie: • pojęcia: fosa, warownia. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, czym zajmowały się zakony rycerskie. POZIOM DOPEŁNIAJĄCY OCENA BARDZO DOBRA Uczeń zna: • datę: 1283, • czas i miejsce powstania zakonów rycerskich. Uczeń rozumie: • pojęcia: wielki komtur, wielki mistrz, islam. Uczeń potrafi: • omówić osiągnięcia państwa zakonnego. POZIOM WYKRACZAJĄCY OCENA CELUJĄCA Uczeń rozumie: • zagrożenia dla państwa polskiego, wynikające z pojawienia się Krzyżaków. 2. Unia Polski z Litwą 3. Wielka wojna z Krzyżakami Część I. Wybuch wielkiej wojny Część II. Bitwa pod Grunwaldem Uczeń zna: • daty: 1385, 1386, • postacie: Jadwigi, Władysława Jagiełły, • postanowienia umowy w Krewie. Uczeń rozumie: • pojęcia: unia, unia personalna, dynastia Jagiellonów. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Krewo i Wielkie Księstwo Litewskie oraz obszar państwa polsko-litewskiego po zawarciu unii. Uczeń zna: • daty: 1409–1411, 15 lipca 1410, 1411, • postanowienia pierwszego pokoju toruńskiego. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o przyczynach i skutkach bitwy pod Grunwaldem, • zlokalizować na mapie Grunwald i Toruń. Uczeń zna: • datę: 1399. Uczeń rozumie: • dlaczego Jadwigę nazywa się królem Polski. Uczeń potrafi: • scharakteryzować osobę Jadwigi i wymienić jej zasługi dla kultury polskiej, • wyjaśnić przyczyny unii polsko-litewskiej. Uczeń zna: • daty: 1370, 1384, • postać: Ludwika Węgierskiego. Uczeń potrafi: • przedstawić najważniejsze informacje o państwie litewskim w II połowie XIV w. Uczeń rozumie: Uczeń potrafi: • konsekwencje unii dla rela- • podjąć próbę oceny cji między Polską, Litwą znaczenia unii z punktu a zakonem krzyżackim. widzenia interesów Polski i Litwy. Uczeń zna: • datę: 1466, • postanowienia drugiego pokoju toruńskiego. Uczeń potrafi: • opisać przebieg bitwy pod Grunwaldem, • zlokalizować na mapie ziemię dobrzyńską i Żmudź. Uczeń zna: • datę: 1454, • postać: Ulricha von Jungingena. Uczeń rozumie: • konsekwencje przegranej pod Grunwaldem dla zakonu krzyżackiego. Uczeń potrafi: • omówić relacje między Polską, Litwą a zakonem krzyżackim po 1386 r. Uczeń potrafi: • podjąć próbę oceny skutków bitwy pod Grunwaldem. Na nowej drodze – lekcja powtórzeniowa 4. Jakie życie jest najdoskonalsze? Uczeń zna: • daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Polska i Litwa, • postanowienia umowy w Krewie oraz pierwszego pokoju toruńskiego. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Polska i Litwa. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie miejsca związane z konfliktem między Polską, Litwą a zakonem krzyżackim. Uczeń zna: • postać: św. Franciszka, • nazwy stanów średniowiecznej Europy. Uczeń rozumie: • pojęcia: stan, duchowieństwo, zakon. Uczeń zna: • postanowienia drugiego pokoju toruńskiego. Uczeń potrafi: • omówić przyczyny i skutki unii zawartej przez Polskę i Litwę, • opisać przebieg bitwy pod Grunwaldem. Uczeń rozumie: • związki przyczynowo--skutkowe zachodzące między omawianymi wydarzeniami. Uczeń potrafi: • przedstawić relacje między Polską a zakonem krzyżackim w XIII-XV w. Uczeń rozumie: • pojęcia: reguła, zakon żebraczy. Uczeń potrafi: • opisać klasztor średniowieczny i tryb życia mnichów, używając pojęć: zakon, reguła, ubóstwo, • scharakteryzować postać św. Franciszka z Asyżu. Uczeń zna: • postać: św. Benedykta. Uczeń rozumie: • pojęcia: opat, opactwo, • na czym polegały różnice między poszczególnymi stanami. Uczeń potrafi: • opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie, • przedstawić działalność św. Franciszka. Uczeń potrafi: • opowiedzieć, jak wyglądała edukacja w średniowiecznej szkole klasztornej, • przedstawić działalność św. Benedykta. Uczeń rozumie: • w jaki sposób działalność benedyktynów przyczyniła się do rozwoju Europy. 5. O rycerzach i zamkach Uczeń zna: • postać: Zawiszy Czarnego z Garbowa. Uczeń rozumie: • pojęcia: rycerz, rycerz bez skazy. Uczeń potrafi: • opisać charakterystyczne cechy wzoru osobowego średniowiecznego rycerza. Uczeń zna: • najważniejsze elementy zabudowy średniowiecznego zamku. Uczeń rozumie: • pojęcia: paź, giermek. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jakie warunki należało spełnić, aby zostać rycerzem, • scharakteryzować zamek średniowieczny i jego mieszkańców. Uczeń rozumie: • pojęcie: pasowanie na rycerza. Uczeń potrafi: • opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie, • przedstawić wychowanie dziewczynek w średniowieczu i pozycję kobiety w średniowiecznym społeczeństwie. Uczeń rozumie: • rolę Kościoła w zmianie wizerunku średniowiecznego rycerza. Uczeń potrafi: • opowiedzieć, jak wyglądała uroczystość pasowania na rycerza. 6. W średnio-wiecznym mieście Uczeń zna: • najważniejsze budowle średniowiecznego miasta. Uczeń rozumie: • pojęcia: rynek, ratusz. Uczeń potrafi: • opowiedzieć, czym zajmowali się mieszkańcy średniowiecznych miast. Uczeń rozumie: • pojęcia: samorząd, rada miejska, burmistrz, cech. Uczeń potrafi: • opisać miasto średniowieczne, używając pojęć: kupiec, rzemieślnik, cech, burmistrz, samorząd miejski, rynek, mury miejskie. Uczeń rozumie: • pojęcia: pręgierz, czeladnik, majstersztyk. Uczeń potrafi: • opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie, • omówić warunki życia panujące w średniowiecznym mieście. Uczeń potrafi: • porównać warunki życia w mieście średniowiecznym i współczesnym. 7. Najliczniejszy stan Uczeń zna: • rodzaje prac wykonywanych przez średniowiecznego chłopa. Uczeń rozumie: • pojęcia: pan, dzierżawa, czynsz, pańszczyzna, dziesięcina. Uczeń rozumie: • pojęcie: sołtys. Uczeń potrafi: • scharakteryzować stan chłopski w średniowieczu, • opisać warunki życia na wsi średniowiecznej. Uczeń rozumie: • pojęcia: targ, jarmark. Uczeń potrafi: • opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie, • wymienić produkty wchodzące w skład jadłospisu mieszkańców średniowiecznej wsi. Uczeń rozumie: • z czego wynikała duża liczebność stanu chłopskiego w średniowieczu. Uczeń potrafi: • porównać życie chłopa z życiem rycerza i mieszczanina. Uczeń potrafi: • omówić dokonania Zawiszy Czarnego. Uczeń potrafi: • dostrzec zależności między średniowieczną wsią a średniowiecznym miastem. 8. „Mądrość całego świata” Uczeń rozumie: • pojęcia: Akademia Krakowska, Uniwersytet Jagielloński, żak. Uczeń potrafi: • przedstawić okoliczności, w których doszło do odnowienia Akademii Krakowskiej. *9. Średnio wieczne Uczeń rozumie: rozrywki • pojęcia: turniej rycerski, misteria. Uczeń potrafi: • wymienić najważniejsze rozrywki ludzi żyjących w średniowieczu. Średniowieczny porządek świata – lekcja powtórzeniowa *10. „Jestem człowiekiem”... Uczeń zna: • daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Blaski i cienie średniowiecza, • nazwy stanów średniowiecznej Europy. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Blaski i cienie średniowiecza. Uczeń zna: • ramy chronologiczne epoki nowożytnej i odrodzenia. Uczeń rozumie: • pojęcie: odrodzenie (renesans). Uczeń potrafi: • wymienić cechy charakterystyczne okresu odrodzenia. Uczeń zna: • datę: 1400, • przedmioty wykładane na średniowiecznych uniwersytetach. Uczeń rozumie: • pojęcia: teologia, otrzęsiny. Uczeń potrafi: • opisać życie krakowskiego żaka. Uczeń zna: • zasady obowiązujące podczas turnieju rycerskiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: szranki, trubadur. Uczeń potrafi: • przedstawić przebieg średniowiecznego turnieju rycerskiego. Uczeń rozumie: • czym poszczególne stany różniły się od siebie. Uczeń potrafi: • opowiedzieć, jak wyglądało życie codzienne w epoce średniowiecza, • scharakteryzować klasztor, zamek, miasto i wieś średniowiecza. Uczeń zna: • datę: ok. 1450, • postacie wybitnych przedstawicieli odrodzenia (Filippa Brunelleschiego, Michała Anioła, Leonarda da Vinci). Uczeń rozumie: • pojęcie: humaniści. Uczeń potrafi: • omówić porządek panujący w średniowiecznej Europie. Uczeń rozumie: • pojęcia: bean, absolwent, stypendium. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o działalności krakowskiej uczelni w XV w. Uczeń rozumie: • pojęcia: szkoła parafialna, szkoła katedralna. Uczeń potrafi: • scharakteryzować szkolnictwo w średniowiecznej Polsce. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jak organizowano polowania. Uczeń potrafi: • omówić tematykę średniowiecznej literatury i misteriów, • scharakteryzować twórczość trubadurów. Uczeń potrafi: • opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie, • scharakteryzować szkolnictwo średniowiecznej Polski • przedstawić działalność Akademii Krakowskiej w XV w. Uczeń potrafi: • opisać zmiany, jakie nastąpiły na kontynencie europejskim w XV w., • dostrzec rolę druku jako wynalazku, który odmienił życie Europejczyków. Uczeń potrafi: • porównać warunki życia przedstawicieli poszczególnych stanów średniowiecznej Europy, • opowiedzieć, jak ludzie średniowiecznej Europy spędzali czas wolny. Uczeń potrafi: • dostrzec pozytywne i negatywne cechy związane ze strukturą i funkcjonowaniem społeczeństwa w średniowiecznej Europie. Uczeń potrafi: • przedstawić dokonania najwybitniejszych przedstawicieli odrodzenia. Uczeń rozumie: • znaczenie sformułowania: „Jestem człowiekiem i sądzę, że nic, co ludzkie, nie jest mi obce”. *11. Dzieci odrodzenia Uczeń potrafi: • opisać sposób wychowania dzieci żyjących w średniowieczu. Uczeń rozumie: • z czego wynikała surowość, z jaką średniowieczni rodzice wychowywali swoje dzieci. Uczeń potrafi: • opowiedzieć, jak wyglądały szkoły okresu odrodzenia na przykładzie Domu Radości. Uczeń zna: • postać: Vittorino da Feltre. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jak w odrodzeniu wychowywano dziewczynki. Uczeń potrafi: • wskazać różnice między Domem Radości a średniowieczną szkołą, • wymienić mocne i słabe strony systemu edukacji w odrodzeniu. Uczeń potrafi: • określić wpływ zmian zapoczątkowanych w szkołach odrodzenia na funkcjonowanie współczesnego szkolnictwa. 12. „Ziemia! Ziemia!” Uczeń zna: • datę: 1492, • postać: Krzysztofa Kolumba. Uczeń rozumie: • pojęcia: karawela, Indianie, wielkie odkrycia geograficzne, Nowy Świat. Uczeń potrafi: • podać przyczyny wypraw odkrywczych, • umieścić Krzysztofa Kolumba i jego pierwszą odkrywczą wyprawę w czasie i w przestrzeni. Uczeń rozumie: • pojęcie: karaka, • znaczenie daty odkrycia Ameryki jako końca epoki średniowiecza i początku epoki nowożytnej. Uczeń potrafi: • opisać odkrycie Krzysztofa Kolumba, używając pojęć: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna. Uczeń zna: • postacie: Ameriga Vespucciego, Vasco da Gamy. Uczeń rozumie: • pojęcia: kolonia, plantacja. Uczeń potrafi: • wymienić następstwa wypraw odkrywczych dla Europy i dla Ameryki. Uczeń potrafi: • opisać wygląd karaweli i karaki z uwzględnieniem wprowadzonych w nich ulepszeń, • wskazać na mapie tereny odkryte przez Europejczyków na przełomie XV i XVI w. Uczeń potrafi: • dostrzec znaczenie handlu z Indiami dla mieszkańców Europy. 13. „Wstrzymał Słońce”... Uczeń zna: • postać: Mikołaja Kopernika. Uczeń rozumie: • pojęcia: uczony, astronom. Uczeń potrafi: • opisać i umieścić w czasie odkrycie Mikołaja Kopernika, wyjaśniając, co znaczy powiedzenie: „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”. Uczeń rozumie: • pojęcia: człowiek renesansu, odkrycie naukowe. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o życiu Mikołaja Kopernika, używając pojęć: uczony, astronom, odkrycie naukowe. Uczeń zna: • datę: 1517, • postać: Marcina Lutra. Uczeń rozumie: • pojęcia: Kościół luterański (protestancki), reformacja, teoria, • dlaczego odkrycie Kopernika zostało poddane krytyce. Uczeń potrafi: • omówić wydarzenia w Europie będące następstwami wystąpienia Marcina Lutra, • przedstawić poglądy uczonych średniowiecznych na temat budowy wszechświata. Nowe widzenie człowieka i świata – lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Czasy odrodzenia, • ramy chronologiczne epoki nowożytnej i odrodzenia. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Czasy odrodzenia. Uczeń potrafi: • wymienić cechy charakterystyczne odrodzenia, • przedstawić przyczyny wyprawy Krzysztofa Kolumba, • wyjaśnić, na czym polegało odkrycie dokonane przez Mikołaja Kopernika. Uczeń potrafi: • scharakteryzować porządek panujący w Europie pod koniec średniowiecza, • przedstawić przebieg wyprawy Krzysztofa Kolumba. Uczeń rozumie: • znaczenie odkryć dokonanych przez Krzysztofa Kolumba i Mikołaja Kopernika. Uczeń potrafi: • opisać najważniejsze zmiany, jakie nastąpiły w Europie pod wpływem odrodzenia, • przedstawić skutki wyprawy Krzysztofa Kolumba. Uczeń potrafi: • omówić dokonania największych przedstawicieli odrodzenia, • scharakteryzować szkolnictwo odrodzenia. Uczeń potrafi: • dostrzec pozytywne i negatywne skutki zmian, jakie zaszły w Europie w okresie odrodzenia. 14. Polska złotego wieku Uczeń zna: • postacie: Zygmunta Starego, Zygmunta Augusta, królowej Bony, • ramy chronologiczne czasów zygmuntowskich (złotego wieku). Uczeń rozumie: • pojęcia: czasy zygmuntowskie (złoty wiek), szlachta, tolerancja religijna. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, dlaczego w Polsce XVI w. panowała tolerancja religijna. Uczeń zna: • postacie: Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego. Uczeń rozumie: • dlaczego lata panowania Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta nazywamy złotym wiekiem. Uczeń potrafi: • określić, czym różniła się szlachta od rycerstwa, • przedstawić wkład królowej Bony w rozwój odrodzenia na terenie Polski, • wymienić osiągnięcia twórców literatury polskiej okresu odrodzenia. Uczeń zna: • datę: 1525, • postać: Piotra Skargi. Uczeń rozumie: • pojęcia: hołd pruski, jezuici (Towarzystwo Jezusowe), kolegium. Uczeń potrafi: • opisać przebieg edukacji w szkołach jezuickich. Uczeń potrafi: • scharakteryzować międzynarodową pozycję Polski w XVI w. Uczeń potrafi: • omówić cele działalności jezuitów, • ocenić wpływ tolerancji religijnej na funkcjonowanie państwa polskiego w XVI w. 15. Na dworze Jagiellonów Uczeń rozumie: • pojęcia: paź, arras. Uczeń potrafi: • opisać życie dworskie na Wawelu w okresie panowania Zygmuntów, używając pojęć: dwór, paziowie, komnata, arras. 16. „Szlachcic na zagrodzie”... Uczeń zna: • skład i zadania sejmu walnego. Uczeń rozumie: • pojęcia: przywilej, pospolite ruszenie, sejmik, poseł, sejm walny, senator. Uczeń potrafi: • wymienić prawa szlachcica. 17. Spichlerz Europy Uczeń rozumie: • pojęcie: włoszczyzna. Uczeń potrafi: • opisać wygląd zamku królewskiego na Wawelu, • przedstawić wkład Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta w rozwój odrodzenia na terenie Polski. Uczeń potrafi: • opisać sposób działania sejmików, • scharakteryzować obowiązki szlachcica wobec państwa, używając pojęć: sejm, sejmik, pospolite ruszenie. Uczeń zna: • postać: Stańczyka. Uczeń rozumie: • pojęcie: błazen. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jaką rolę odgrywał błazen na dworze królewskim. Uczeń zna: • treść przywilejów nadanych szlachcie w 1374 i 1454 r. Uczeń potrafi: • scharakteryzować system rządów w Polsce w XIV-XVI w., • przedstawić organizację sejmu walnego. Uczeń rozumie: Uczeń rozumie: Uczeń zna: • pojęcia: szkuta, flisak. • pojęcia: folwark, kmiecie • produkty sprowadzane (poddani), pańszczyzna, spichlerz. Uczeń potrafi: do Polski z Europy ZachodUczeń potrafi: • wyjaśnić, z czego wynikała niej i wysyłane z Polski na • opisać działalność gospodar- potęga gospodarcza zachód Europy. Gdańska w XVI i XVII w. Uczeń rozumie: czą polskiej szlachty, używając • pojęcie: szyper. pojęć: folwark, pańszczyzna, Uczeń potrafi: kmiecie, spichlerz, spław rzeczny • scharakteryzować sytua– Wisłą do Gdańska. cję gospodarczą w Europie Zachodniej w XVI w. Uczeń potrafi: • scharakteryzować kuchnię polską XVI w. Uczeń rozumie: • znaczenie zachowania ciągłości władzy dla sprawnego funkcjonowania państwa. Uczeń potrafi: • opisać okoliczności narodzin Zygmunta Augusta. Uczeń rozumie: • konsekwencje nadania przez władców przywilejów szlacheckich. Uczeń potrafi: • dostrzec zagrożenia dla państwa polskiego wynikające z dominującej pozycji szlachty, • ocenić system rządów w Polsce w XV-XVI w. Uczeń potrafi: • dostrzec negatywne konsekwencje posiadania przez Polskę tylko jednego liczącego się portu nad Bałtykiem. Uczeń rozumie: • zależności między zmianami gospodarczymi w Europie Zachodniej a sytuacją gospodarczą w Polsce. 18. Wspólna Rzeczpospolita Część I. Na drodze do nowej unii Część II. Jaka unia? 19. Król z wyboru Na chwałę Rzeczypospolitej – lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • datę: 1569, • nazwy, którymi określano państwo polsko-litewskie po zawarciu unii lubelskiej. Uczeń rozumie: • pojęcia: Korona, unia realna, • różnice między unią personalną a unią realną. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, na czym polegała unia lubelska, • wskazać na mapie Lublin i Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Uczeń zna: • daty: 1572, 1573, • postanowienia artykułów henrykowskich. Uczeń rozumie: • pojęcia: bezkrólewie, wolna elekcja, artykuły henrykowskie, • zasady, na jakich odbywała się wolna elekcja. Uczeń rozumie: • pojęcie: magnaci. Uczeń potrafi: • wyjaśnić przyczyny dążenia Polaków do zawarcia nowej unii, • wskazać na mapie ziemie litewskie przyłączone do Polski przez Zygmunta Augusta. Uczeń zna: • postać: Henryka Walezego. Uczeń rozumie: • pojęcia: prymas, konfederacja, konfederacja warszawska. Uczeń potrafi: • opisać, w jaki sposób dokonywano wyboru króla, używając pojęć: elekcja, pole elekcyjne, koronacja. Uczeń potrafi: • omówić postawę Litwinów wobec propozycji zawarcia nowej unii. Uczeń rozumie: • pojęcie: interrex. Uczeń potrafi: • przedstawić zasady następstwa tronu obowiązujące w czasach rządów dynastii Piastów i Jagiellonów, • scharakteryzować sytuację Rzeczypospolitej po bezpotomnej śmierci Zygmunta Augusta. Uczeń zna: Uczeń rozumie: Uczeń potrafi: • daty, postacie i wydarzenia • dlaczego czasy panowania • wymienić najważniejsze związane z tematyką działu Lata Zygmunta Starego i Zygmunta przemiany polityczne, goświetności Polski, Augusta nazywa się złotym spodarcze, kulturalne i spo• ramy chronologiczne czasów wiekiem. łeczne w czasach zygmunzygmuntowskich (złotego wieku), Uczeń potrafi: towskich. • postanowienia unii lubelskiej • wskazać na mapie tereny i artykułów henrykowskich. Litwy przyłączone do Polski przez Zygmunta Augusta. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Lata świetności Polski. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie obszar Rzeczypospolitej po unii lubelskiej. Uczeń potrafi: • scharakteryzować relacje między Polską a Litwą od czasu zawarcia unii w 1386 r., • opisać przebieg sejmu w Lublinie. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, czym zakończyły się rządy Henryka Walezego, • dostrzec negatywny wpływ wolnej elekcji na funkcjonowanie państwa polskiego. Uczeń potrafi: • scharakteryzować najważniejsze przemiany polityczne, gospodarcze, kulturalne i społeczne w czasach zygmuntowskich. Uczeń potrafi: • dostrzec pozytywne i negatywne skutki przemian politycznych, gospodarczych, kulturalnych i społecznych w czasach zygmuntowskich. 20. Potop Uczeń zna: • daty: 1655, 1660, • postać: Stefana Czarnieckiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: potop, wojna szarpana. Uczeń potrafi: • sytuować w czasie wydarzenia potopu szwedzkiego, • wskazać na mapie najważniejsze miejsca związane z potopem szwedzkim. Uczeń rozumie: • dlaczego wydarzenia lat 1655–1660 nazywa się potopem. Uczeń potrafi: • omówić wydarzenia potopu szwedzkiego, z uwzględnieniem obrony Częstochowy i postaci Stefana Czarnieckiego. Uczeń zna: • daty: 1648, 1654, 1667, • postacie: Bohdana Chmielnickiego, Karola X Gustawa, Jana Kazimierza. Uczeń potrafi: • wymienić przyczyny wybuchu powstania Chmielnickiego, • wskazać na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w wyniku wojny z Rosją, • przedstawić skutki wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą w połowie XVII w. Uczeń potrafi: • wyjaśnić okoliczności wybuchu wojny między Moskwą a Rzecząpospolitą. Uczeń potrafi: • opisać przebieg wojny między Moskwą a Rzecząpospolitą. 21. Złota wolność Uczeń rozumie: • pojęcie: liberum veto. Uczeń potrafi: • przedstawić konsekwencje stosowania zasady liberum veto. Uczeń rozumie: • pojęcie: sarmatyzm. Uczeń potrafi: • scharakteryzować polską magnaterię w XVII w., • wymienić główne elementy ideologii sarmackiej. Uczeń rozumie: • pojęcie: złota wolność. Uczeń potrafi: • omówić funkcjonowanie sejmu polskiego w XVII w. Uczeń rozumie: • z czego wynikała postawa magnaterii polskiej w XVII w. 22. Zwycięzca spod Wiednia Uczeń zna: • datę: 1683, • postać: Jana III Sobieskiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: sułtan, husaria. Uczeń potrafi: • sytuować w czasie wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego. Uczeń zna: • datę: 1674. Uczeń potrafi: • opisać wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego, używając pojęć: oblężenie, odsiecz, sułtan, husaria, • wskazać na mapie Wiedeń, • scharakteryzować postać Jana III Sobieskiego. Uczeń zna: • daty: 1672, 1673, • postać: Kara Mustafy. Uczeń rozumie: • pojęcie: wielki wezyr, • znaczenie zwycięstwa pod Wiedniem. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Chocim. Uczeń zna: • okoliczności, w których po raz pierwszy doszło do zerwania obrad sejmu. Uczeń rozumie: • pojęcie: „przedmurze chrześcijaństwa”. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jak zmieniał się stosunek szlachty do liberum veto. Uczeń potrafi: • przedstawić relacje między Polską a Turcją w XVII w. Uczeń rozumie: • pojęcie: „lew Lechistanu”. Uczeń potrafi: • opisać organizację państwa tureckiego. *23. Czasy saskie Uczeń zna: • postacie: Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa, • ramy chronologiczne czasów saskich. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o warunkach życia na polskiej wsi w XVIIIw . Uczeń potrafi: • omówić zmiany położenia chłopów i szlachty w XVII i XVIII w., • opisać kuchnię szlachecką i magnacką w XVII i XVIII w. Uczeń zna: • daty: 1700–1721. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, skąd pochodzą i kiedy pojawiły się na ziemiach polskich ziemniaki, kawa i herbata. Uczeń rozumie: • w czym przejawiała się słabość Rzeczypospolitej w czasach saskich. Uczeń potrafi: • scharakteryzować sytuację polityczną Rzeczypospolitej w czasach saskich. *24. Rodzina i szkoła Uczeń zna: • ramy chronologiczne okresu oświecenia, • główne założenia ideologii oświecenia. Uczeń rozumie: • pojęcie: oświecenie. Uczeń rozumie: • pojęcie: Collegium Nobilium. Uczeń potrafi: • opisać sposób wychowania dzieci w XVIII w. Uczeń zna: • postać: Stanisława Konarskiego. Uczeń potrafi: • scharakteryzować szkoły jezuickie w XVIII- wiecznej Polsce, • przedstawić zmiany w sposobie nauczania, jakie zostały wprowadzone w Collegium Nobilium. Uczeń rozumie: • pojęcie: makaronizm, • zmianę w sposobie myślenia, jaka nastąpiła w okresie oświecenia. Uczeń potrafi: • porównać XVIII-wieczny model wychowania dzieci ze współczesnym. 25. Ostatni król Polski Część I. Stanisław August Poniatowski – ostatni król Polski Część II. Konstytu-cja 3 maja 26. Upadek Rzeczypospolitej Uczeń zna: • daty: 1764–1795, 1772, 3 maja 1791, • postać: Stanisława Augusta Poniatowskiego. Uczeń rozumie: • pojęcie: czasy stanisławowskie. Uczeń potrafi: • podać przykłady naprawy państwa polskiego za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, z uwzględnieniem Konstytucji 3 maja, • wymienić państwa, które uczestniczyły w I rozbiorze Polski, • wskazać na mapie ziemie odebrane Polsce w wyniku I rozbioru Polski. Uczeń zna: • daty: 1793, 1794, 1795, • postać: Tadeusza Kościuszki. Uczeń rozumie: • pojęcia: powstanie kościuszkowskie, Naczelnik powstania, patriota. Uczeń potrafi: • sytuować w czasie wydarzenia powstania kościuszkowskiego, • wskazać na mapie ziemie odebrane Polsce w wyniku II i III rozbioru. Uczeń zna: • daty: 1788–1792, • najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja. Uczeń rozumie: • pojęcia: obiady czwartkowe, Sejm Czteroletni (Sejm Wielki), • dlaczego okres panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego nazywa się czasami stanisławowskimi. Uczeń potrafi: • scharakteryzować postać Stanisława Augusta Poniatowskiego. Uczeń zna: • daty: 1765, 1773, • postać: carycy Katarzyny II. Uczeń rozumie: • pojęcia: Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej. Uczeń potrafi: • przedstawić dokonania ostatniego króla Polski w dziedzinie kultury, gospodarki i edukacji. Uczeń rozumie: • znaczenie Konstytucji 3 maja jako próby ratowania państwa polskiego. Uczeń potrafi: • opisać okoliczności, w których doszło do uchwalenia Konstytucji 3 maja, • ocenić postać Stanisława Augusta Poniatowskiego. Uczeń rozumie: • pojęcie: kosynierzy. Uczeń potrafi: • omówić wydarzenia powstania kościuszkowskiego, używając pojęć: Naczelnik powstania, przysięga Kościuszki, kosynierzy, • wyjaśnić, w jakich okolicznościach doszło do upadku państwa polskiego, i podać datę III rozbioru, • scharakteryzować postać Stanisława Augusta Poniatowskiego. Uczeń zna: • datę: 1792. Uczeń rozumie: • pojęcia: konfederacja targowicka, abdykacja. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, dlaczego zawiązano konfederację targowicką. Uczeń rozumie: • dlaczego doszło do upadku państwa polskiego. Uczeń potrafi: • przedstawić okoliczności, w których doszło do wojny w obronie Konstytucji 3 maja i II rozbioru, • ocenić postać Stanisława Augusta Poniatowskiego. Uczeń potrafi: • podjąć próbę oceny postaw różnych grup społeczeństwa polskiego wobec zagrożenia upadkiem państwa. Na drodze do upadku – lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Nieszczęsne Królestwo, • ramy chronologiczne czasów saskich i czasów stanisławowskich. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Nieszczęsne Królestwo. Uczeń potrafi: • przedstawić działania podejmowane w celu ratowania państwa polskiego przed upadkiem, • wskazać na mapie ziemie odebrane Polsce w wyniku I, II i III rozbioru. Uczeń zna: • najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja. Uczeń potrafi: • omówić najważniejsze konflikty militarne, w jakich uczestniczyła Rzeczpospolita w XVII i XVIII w. Uczeń rozumie: • na czym polegała zmiana sposobu myślenia ludzi żyjących w oświeceniu. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, dlaczego doszło do upadku państwa polskiego. Uczeń potrafi: • wymienić przejawy ingerencji państw ościennych w wewnętrzne sprawy państwa polskiego, • scharakteryzować postawę różnych grup społecznych wobec państwa polskiego w XVII i XVIII w. Uczeń potrafi: • dostrzec charakter zmian w międzynarodowym położeniu Rzeczypospolitej w XVII i XVIII w. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ Poniższy zestaw wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny uwzględnia planowane osiągnięcia ucznia w zakresie wiedzy i umiejętności zawarte w rozkładzie materiału i planie wynikowym zintegrowanym z serią Wehikuł czasu. Kursywą oznaczono wymagania, które nauczyciel jest zobowiązany zrealizować. Gwiazdką * zaznaczone są tematy wykraczające poza Podstawę programową. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY TEMAT LEKCJI 1. Jeszcze nie umarła… POZIOM KONIECZNY – OCENADOPUSZCZAJĄCA Uczeń zna: • datę: 1797, • postacie: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego. Uczeń rozumie: • pojęcie: emigracja. Uczeń potrafi: • wymienić i wytłumaczyć znaczenie najważniejszych symboli państwowych. POZIOM PODSTAWOWY – OCENADOSTATECZNA Uczeń zna: • datę: 1807, • postać: Napoleona Bonaparte, • okoliczności powstania polskiego hymnu państwowego. Uczeń rozumie: • pojęcia: Deklaracja praw człowieka i obywatela, Legiony Polskie we Włoszech. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, co głosiła Deklaracja praw człowieka i obywatela, • przedstawić okoliczności powstania Legionów Polskich we Włoszech. POZIOM ROZSZERZAJĄCY– OCENA DOBRA Uczeń zna: • datę: 1789. Uczeń rozumie: • pojęcia: rewolucja francuska, rewolucja. Uczeń potrafi: • wymienić przyczyny rewolucji francuskiej, • omówić losy Legionów Polskich, • opisać skutki wyprawy Napoleona przeciw Rosji. POZIOM DOPEŁNIAJĄCY– OCENABARDZODOBRA Uczeń zna: • datę: 1803–1815. Uczeń rozumie: • pojęcie: wojny napoleońskie Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jak doszło do powstania Księstwa Warszawskiego, • dokonać charakterystyki Księstwa Warszawskiego. POZIOM WYKRACZAJĄCY– OCENACELUJĄCA Uczeń zna: • daty: 1804, 1812, 1813. Uczeń potrafi: • ocenić postawę Napoleona wobec Polaków. 2. Pod berłem cara Uczeń zna: • postać: Fryderyka Chopina. Uczeń rozumie: • pojęcie: konstytucja. Uczeń potrafi: • przedstawić dokonania Fryderyka Chopina, • zebrać z różnych źródeł informacje o zasługach dla kultury polskiej: Fryderyka Chopina. Uczeń zna: • postać: Aleksandra I. Uczeń potrafi: • wymienić rozrywki mieszkańców Warszawy. 3. Powstanie listopadowe Uczeń zna: • daty: 29 XI 1830, 1830-1831. Uczeń rozumie: • pojęcia: sprzysiężenie podchorążych, zesłanie. Uczeń potrafi: • umiejscowić w czasie powstanie listopadowe, • wymienić cele walki powstańców, • wymienić przykłady represji zastosowanych wobec społeczeństwa po przegranym powstaniu. Uczeń zna: • postać: Mikołaja I. Uczeń rozumie: • pojęcia: ziemie zabrane, tajne związki. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych podczas powstania. 4. W kraju i na emigracji Uczeń zna: • postać: Adama Mickiewicza, • najważniejsze dzieła Adama Mickiewicza. Uczeń rozumie: • pojęcie: wieszcz narodowy. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie państwa, które przyjęły najwięcej emigrantów z ziem polskich. Uczeń rozumie: • pojęcie: Wielka Emigracja. Uczeń potrafi: • rozróżniać emigrację polityczną i zarobkową, • zebrać z różnych źródeł informacje o zasługach dla kultury polskiej: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza. Uczeń zna: • datę: 1815, • postać: wielkiego księcia Konstantego, • główne postanowienia konstytucji Królestwa Polskiego. Uczeń rozumie: • pojęcie: kongres wiedeński. Uczeń potrafi: • wymienić decyzję kongresu wiedeńskiego w sprawie Księstwa Warszawskiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: spiskowiec, noc listopadowa, Arsenał, Syberia. Uczeń potrafi: • przedstawić sytuację panującą w Królestwie Polskim po 1815 r., • opisać przebieg nocy listopadowej. Uczeń potrafi: • opisać wygląd Warszawy w czasach Fryderyka Chopina, • przedstawić warunki cywilizacyjne panujące w Warszawie w pierwszej połowie XIX w. Uczeń potrafi: • scharakteryzować politykę cara Aleksandra I wobec Polaków. Uczeń zna: • postać: księcia Adama Czartoryskiego. Uczeń potrafi: • omówić sytuację uczestników powstania listopadowego po jego klęsce. Uczeń zna: Uczeń rozumie: • główne założenia romanty- • okoliczności narodzin zmu. romantyzmu. Uczeń rozumie: • pojęcie: romantyzm. Uczeń potrafi: • opisać działalność Wielkiej Emigracji. Uczeń rozumie: • dlaczego powstanie listopadowe zakończyło się klęską. Uczeń potrafi: • omówić przebieg powstania listopadowego. Uczeń zna: • daty: 22/23 I 1863, 1863– 1864, • postać: Marii Skłodowskiej. Uczeń rozumie: • pojęcia: represje, rusyfikacja, germanizacja. Uczeń potrafi: • umiejscowić w czasie powstanie styczniowe, • wymienić cele walki powstańców, • wymienić przykłady represji zastosowanych wobec społeczeństwa po przegranym powstaniu. 6. „Dla pokrzepienia Uczeń zna: serc” • postacie: Stanisława Moniuszki, Marii SkłodowskiejCurie, Jana Matejki, Heleny Modrzejewskiej, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: muzyka narodowa, malarstwo historyczne. Uczeń potrafi: • przedstawić najważniejsze dokonania Stanisława Moniuszki, Marii SkłodowskiejCurie, Jana Matejki, Heleny Modrzejewskiej, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego. 5. Powstanie styczniowe, rusyfikacja i germanizacja Uczeń potrafi: • omówić, na wybranym przykładzie, walkę o język polski w nauczaniu, • wymienić przejawy rusyfikacji i germanizacji Polaków, podejmowanej przez zaborców. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie zasięg powstania styczniowego. Uczeń zna: • datę: 1871, • postać: Romualda Traugutta. Uczeń rozumie: • na czym polegała specyfika powstania styczniowego. Uczeń potrafi: • opisać przebieg powstaniastyczniowego. Uczeń rozumie: • pojęcia: garnizon, Rząd Narodowy, tajne państwo. Uczeń potrafi: • przedstawić sytuację w Królestwie Polskim po 1855r., • przedstawić funkcjonowanie tajnego państwa w czasie powstania. Uczeń rozumie: • pojęcie: promieniotwórczość. Uczeń potrafi: • zebrać z różnych źródeł informacje o zasługach dla rozwoju kultury polskiej: Jana Matejki, Stanisława Moniuszki, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego, Marii Skłodowskiej-Curie, Heleny Modrzejewskiej. Uczeń rozumie: • pojęcie: Galicja, • znaczenie sformułowania „dla pokrzepienia serc”. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w czym przejawiała się patriotyczna postawa twórców kultury polskiej w XIX w. Jak przywrócić niepodległość? – lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu O wolną Polskę, • najważniejsze dzieła wybitnych twórców kultury polskiej XIX w. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu O wolną Polskę. Uczeń potrafi: • lokalizować w czasie powstanie listopadowe i styczniowe, • wymienić przyczyny i omówić skutki polskich powstań narodowych. Uczeń potrafi: • lokalizować w przestrzeni powstanie listopadowe i styczniowe, • wymienić przejawy polityki rusyfikacji i germanizacji prowadzonej przez państwa zaborcze, • przedstawić zasługi dla rozwoju kultury polskiej Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Marii Skłodowskiej-Curie, Stanisława Moniuszki, Jana Matejki, Heleny Modrzejewskiej, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego. Uczeń potrafi: • scharakteryzować sytuację panującą na ziemiach polskich w XIX w., • omówić przebieg powstań narodowych, • omówić metody walki Polaków z rusyfikacją i germanizacją. Uczeń zna: • okoliczności powstania Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Uczeń potrafi: • opisać działalność Wielkiej Emigracji. 7. Wynalazki XIX wieku Uczeń zna: • postać: Jamesa Watta, • czas trwania rewolucji przemysłowej, • najważniejsze wynalazki rewolucji przemysłowej. Uczeń rozumie: • pojęcia: rewolucja przemysłowa, fabryka. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o rozwoju uprzemysłowienia w XIX w., używając pojęć: maszyna parowa, kolej żelazna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf, fabryka. Uczeń zna: • daty: 1782, 1825, • postać: George`a Stephensona. Uczeń rozumie: • związek przyczynowoskutkowy między pojawieniem się maszyny parowej, a rozwojem przemysłu. Uczeń potrafi: • podać przykłady zastosowania maszyny parowej, • przedstawić skutki rewolucji przemysłowej. Uczeń rozumie: • pojęcia: przędzalnia, rafineria. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jak doszło do powstania kolei żelaznej, • wymienić zalety i wady zastosowania maszyny parowej jako siły napędowej. Uczeń zna: • daty: 1807, 1876, 1879, 1885, 1906, • postacie: Roberta Fultona, Karla Benza, Thomasa Edisona. Uczeń potrafi: • opisać wygląd maszyny parowej oraz pierwszych samochodów, • wyjaśnić, jaki wpływ miały wynalazki XVIII i XIX w. na życie ludzi. 8. W przemysłowym mieście Uczeń rozumie: • pojęcie: strajk. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie najbardziej uprzemysłowione miasta na ziemiach polskich, • rozróżniać rzemieślnicze i fabryczne (maszynowe) formy produkcji (P). Uczeń zna: • żądania robotników organizujących strajki w XIXwiecznych fabrykach. Uczeń rozumie: • związek między warunkami higienicznymi panującymi w XIX-wiecznych miastach przemysłowych a sytuacją zdrowotną ich mieszkańców. Uczeń potrafi: • opisać warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce. Uczeń potrafi: • omówić zmiany, jakie nastąpiły w Łodzi pod wpływem rewolucji przemysłowej, • scharakteryzować zmiany społeczne, do jakich doszło pod wpływem rewolucji przemysłowej. Uczeń potrafi: • opisać warunki życia mieszkańców XIX-wiecznej Łodzi. *9. Żyć w XIX wieku Uczeń zna: • datę: 1896, • najważniejsze dyscypliny sportowe pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich. Uczeń rozumie: • pojęcie: bieg maratoński. Uczeń potrafi: • wskazać najważniejsze różnice między pierwszymi igrzyskami nowożytnymi, a dzisiejszymi igrzyskami. Uczeń zna: • daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Stulecie wielkich przemian, • czas trwania rewolucji przemysłowej, • najważniejsze wynalazki rewolucji przemysłowej. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Stulecie wielkich przemian. Uczeń rozumie: • pojęcie: obowiązek szkolny. Uczeń potrafi: • opowiedzieć, jak wyglądała sytuacja dzieci przed wprowadzeniem obowiązku szkolnego, • przedstawić okoliczności, w których doszło do odrodzenia igrzysk olimpijskich. Uczeń potrafi: • przedstawić okoliczności, w których wprowadzono obowiązek szkolny na ziemiach polskich, • opisać przebieg pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich. Uczeń zna: • datę: 1895, • postacie: braci Lumiére, Pierre`a de Coubertin. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o rozwoju fotografii, kina i rowerów. Uczeń zna: • główne postulaty robotników walczących podczas strajków o poprawę własnego bytu. Uczeń potrafi: • wymienić najważniejsze skutki gospodarcze i społeczne rewolucji przemysłowej, • opisać pracę robotników w XIX-wiecznych fabrykach. Uczeń rozumie: • wpływ rewolucji przemysłowej na życie mieszkańców miast. Uczeń potrafi: • przedstawić przebieg rewolucji przemysłowej, • omówić przebieg pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich. Uczeń rozumie: • związki przyczynowo-skutkowe między rozwojem przemysłu, a zmianami gospodarczymi i społecznymi w XIX w. Uczeń potrafi: • opisać wygląd i warunki życia w miastach przemysłowych w XIX w. Od pary do elektryczności – lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • postacie: Ludwika Pasteura, Josepha Listera. Uczeń rozumie: • pojęcia: antyseptyka, skalpel, gangrena, eter. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w czym przejawiał się postęp, jaki dokonał się w XIXwiecznej medycynie. Uczeń potrafi: • scharakteryzować postęp, jaki dokonał się w XIX-wiecznej medycynie. 10. Niepodległe państwo Uczeń zna: • datę: 11 XI 1918, • postacie: Romana Dmowskiego, Józefa Piłsudskiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: orientacja prorosyjska, orientacja proaustriacka. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, do czego dążyli przywódcy orientacji prorosyjskiej i proaustriackiej. Uczeń zna: • datę: 1914–1918, • przyczyny i skutki I wojny światowej. Uczeń potrafi: • przedstawić okoliczności, w których doszło do odzyskania niepodległości przez Polskę, • zebrać informacje o zasługach dla państwa polskiego Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: państwa centralne, ententa. Uczeń potrafi: • wymienić najważniejsze państwa uczestniczące w I wojnie światowej, • wymienić czynniki decydujące o odzyskaniu niepodległości przez Polskę. Uczeń zna: Uczeń potrafi: • daty: VII 1914, IV • omówić przebieg I 1917, XI 1917. wojny światowej. Uczeń rozumie: • pojęcia: Legiony Polskie, Komitet Narodowy Polski, komuniści. Uczeń potrafi: • omówić działalność Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego podczas I wojny światowej. 11. Walka o granice Uczeń zna: • datę: VIII 1920, Uczeń rozumie: • pojęcie: Bitwa Warszawska, Uczeń potrafi: • wskazać na mapie granice II Rzeczypospolitej oraz wymienić jej sąsiadów. Uczeń zna: • datę: 1918, • postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie granic Polski. Uczeń rozumie: • pojęcia: zasada samostanowienia narodów, traktat wersalski, plebiscyt. Uczeń potrafi: • scharakteryzować sytuację panującą na ziemiach polskich po zakończeniu I wojny światowej. Uczeń zna: • daty: XII 1918, 1919, 1919–1921, 1920, 1921, III 1921, V 1921. Uczeń rozumie: • pojęcia: Orlęta Lwowskie, bojówki. Uczeń potrafi: • opisać przebieg walk we Lwowie, • omówić proces kształtowania się wschodniej i zachodniej granicy Polski. *12. Polska między wojnami Uczeń zna: • najważniejsze narody zamieszkujące obszar II Rzeczypospolitej. Uczeń rozumie: • pojęcia: magistrala węglowa, Centralny Okręg Przemysłowy. Uczeń potrafi: • przedstawić najważniejsze osiągnięcia gospodarcze II Rzeczypospolitej. Uczeń zna: • daty: 1922, 1937. Uczeń rozumie: • pojęcie: sobór, • na czym polegały trudności z integracją ziem polskich po okresie zaborów. Uczeń potrafi: • wymienić negatywne skutki zaborów. Uczeń zna: • postać: Eugeniusza Kwiatkowskiego. Uczeń potrafi: • opisać wygląd stolicy Polski i życie jej mieszkańców po 1918 r. Uczeń rozumie: • charakter walk toczonych we Lwowie przez Polaków i Ukraińców. Uczeń potrafi: • ocenić międzynarodowe położenie II Rzeczypospolitej. *13. W II Rzeczypospolitej 14. Wybuch II wojny światowej Uczeń zna: • najpopularniejsze rozrywki mieszkańców II Rzeczypospolitej. Uczeń rozumie: • pojęcie: okres międzywojenny. Uczeń potrafi: • opisać sytuację kolei polskich po odzyskaniu niepodległości przez Polskę. Uczeń zna: • postacie: Ernesta Wilimowskiego, Haliny Konopackiej. Uczeń rozumie: • pojęcie: motowagon. Uczeń potrafi: • scharakteryzować rozwój kolei w okresie międzywojennym. Uczeń zna: Uczeń zna: Uczeń rozumie: • daty: 1 IX 1939, 17 IX 1939, • daty: VIII 1939, 3 IX 1939. • pojęcie: łagry. • postacie: Adolfa Hitlera, Uczeń rozumie: Uczeń potrafi: Józefa Stalina, • pojęcie: pakt o nieagresji, • porównać stosunek sił • żądania Hitlera wysuwane • dlaczego sytuację na zazbrojnych II Rzeczpospowobec Polski. chodzie Europy po 3 września litej oraz sił zbrojnych Uczeń rozumie: 1939 r. nazywano „dziwną Niemiec i ZSRR, • pojęcia: nazizm, rasizm, wojną”. • opisać przebieg kampawojna totalna. Uczeń potrafi: nii wrześniowej. Uczeń potrafi: • podać charakterystyczne • wskazać na mapie państwa, cechy polityki Stalina i Hitlera które dokonały agresji na wobec własnych społeczeństw Polskę, i państw podbitych. • wskazać na mapie miejsca najważniejszych starć podczas kampanii wrześniowej. Uczeń potrafi: • przedstawić osiągnięcia II Rzeczpospolitej w różnych dyscyplinach sportowych, • przedstawić rozwój kina i radia w czasach II Rzeczypospolitej. Uczeń potrafi: • omówić funkcjonowanie systemu edukacji istniejącego w II Rzeczypospolitej. Uczeń zna: Uczeń rozumie: • daty: 1924–1953, • dlaczego Adolf Hitler 1938, III 1939. zdołał przejąć władzę w Uczeń potrafi: Niemczech. • opisać sytuację w Niemczech po I wojnie światowej. 7 15. Dwie okupacje 16. Powstanie warszawskie Uczeń zna: • datę: 1940. Uczeń rozumie: • pojęcia: okupacja, terror, Armia Krajowa, Polskie Państwo Podziemne, • cele polityki hitlerowskich Niemiec i ZSRR wobec Polaków na okupowanych ziemiach. Uczeń potrafi: • przedstawić organizację ziem polskich po zakończeniu działań wojennych na ziemiach polskich, • zlokalizować na mapie Oświęcim i Katyń. Uczeń rozumie: • pojęcia: obóz koncentracyjny, ruch oporu, rząd londyński. Uczeń potrafi: • opisać działalność hitlerowców na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy oraz na terenach okupowanych, • opisać działalność władz radzieckich na terenach wcielonych do ZSRR. Uczeń zna: • datę: 1942. Uczeń rozumie: • pojęcia: tajne komplety, getto, obóz zagłady, Holocaust, szoah. Uczeń potrafi: • scharakteryzować życie ludności na okupowanych terytoriach Polski, z uwzględnieniem losów ludności żydowskiej, • omówić formy oporu społeczeństwa wobec okupantów. Uczeń zna: Uczeń zna: Uczeń zna: • daty: 1 VIII 1944, 2 X 1944, 8 V 1945, • państwa wchodzące w • datę: 1944, • decyzje „wielkiej trójki” w sprawie Pol- skład „wielkiej trójki”. • postać: gen. Tadeusza ski. Uczeń rozumie: Komorowskiego. Uczeń rozumie: • przyczyny podjęcia Uczeń rozumie: • pojęcia: godzina „W”, „wielka trójka”. przez rząd londyński de- • pojęcia: bezwarunkowa Uczeń potrafi: cyzji o zorganizowaniu kapitulacja, ofensywa. • opisać postawę ludności cywilnej i żoł- akcji „Burza” i wywołaniu Uczeń potrafi: nierzy powstańczej Warszawy, powstania w Warszawie. • przedstawić plany Stalina • wymienić skutki powstania warszawUczeń potrafi: wobec Polski, skiego. • wyjaśnić, czym była i jak • omówić przebieg powstania się zakończyła akcja warszawskiego. „Burza”, • wskazać przyczyny klęski powstania. Uczeń potrafi: • przedstawić funkcjonowanie Polskiego Państwa Podziemnego w okresie II wojny światowej. Uczeń zna: • daty: VI 1941, I 1944, II 1945. Uczeń rozumie: • skutki decyzji podjętych w sprawie Polski na konferencji w Jałcie. Uczeń potrafi: • opisać udział żołnierzy polskich w walkach podczas II wojny światowej, • wskazać na mapie miejsca walk żołnierzy polskich podczas II wojny światowej. Uczeń potrafi: • ocenić decyzję o wywołaniu powstania w Warszawie. Od niepodległości do niewoli – lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Dwie wojny światowe, • żądania Hitlera wysuwane wobec Polski. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Dwie wojny światowe, • cele polityki prowadzonej przez okupantów wobec ludności polskiej w czasie II wojny światowej Uczeń potrafi: • wskazać na mapie granice II Rzeczypospolitej i wymienić jej sąsiadów, • wskazać na mapie podział ziem polskich dokonany przez III Rzeszę i ZSRR po kampanii wrześniowej. Uczeń zna: • postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie granic Polski. Uczeń rozumie: • z czego wynikały najważniejsze problemy państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości, • charakter polityki prowadzonej przez okupantów wobec ludności polskiej w czasie II wojny światowej. Uczeń potrafi: • przedstawić okoliczności, w których doszło do odzyskania niepodległości przez Polskę, • opisać politykę okupanta niemieckiego wobec ludności polskiej i żydowskiej w czasie II wojny światowej. Uczeń potrafi: • przedstawić najważniejsze dokonania Polski w okresie międzywojennym, • opisać przebieg kampanii wrześniowej. Uczeń potrafi: • omówić działania przywódców orientacji prorosyjskiej i proaustriackiej podczas I wojny światowej, • omówić działalność polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. 17. Komuniści u władzy Uczeń rozumie: • pojęcia: Ziemie Odzyskane, komunizm, socjalizm. Uczeń potrafi: • przedstawić straty poniesione przez Polskę podczas II wojny światowej, • wskazać na mapie granice Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i wymienić jej sąsiadów. Uczeń rozumie: • pojęcia: analfabetyzm, opozycja. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jak zakończyła się II wojna światowa, • opowiedzieć o Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, używając pojęć: odbudowa zniszczeń wojennych, awans społeczny i likwidacja analfabetyzmu, zależność od ZSRR. Uczeń rozumie: • pojęcie: żelazna kurtyna, • dlaczego duża część społeczeństwa poparła rządy komunistów. Uczeń potrafi: • opisać sytuację panującą w Europie po 1945 r., • wskazać na mapie państwa należące do bloku wschodniego i zachodniego. Uczeń zna: • daty: 1944, 1945. Uczeń rozumie: • pojęcia: Rząd Tymczasowy, Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, reakcja, propaganda. Uczeń potrafi: • opisać okoliczności, w których komuniści przejęli władzę w Polsce. Uczeń potrafi: • omówić przebieg I wojny światowej, • ocenić międzynarodowe położenie II Rzeczpospolitej. 18. Czasy stalinowskie Uczeń zna: • postać: Władysława Gomułki. Uczeń rozumie: • pojęcia: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, dyktatura partii komunistycznej, cenzura. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, używając pojęć: planowanie centralne, dyktatura partii komunistycznej, cenzura. Uczeń zna: • daty: 1948, X 1956, • postać: Stefana Wyszyńskiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: dyktator, stalinizm. Uczeń potrafi: • podać charakterystyczne cechy polityki Stalina wobec własnego społeczeństwa, • omówić postępowanie władz komunistycznych wobec Kościoła katolickiego. Uczeń zna: • daty: 1952, 1953. Uczeń rozumie: • pojęcia: odwilż, więzień polityczny. Uczeń potrafi: • wskazać przejawy odwilży w ZSRR i wyjaśnić, jaki był jej wpływ na sytuację w Polsce. Uczeń potrafi: • scharakteryzować stalinowskie metody rządzenia stosowane przez komunistów w Polsce. 19. Jak zbudować socjalizm? Uczeń zna: • postacie: Edwarda Gierka, Jana Pawła II. Uczeń rozumie: • pojęcie: Trójmiasto. Uczeń zna: • daty: XII 1970, 1978. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, czym charakteryzowała się gospodarka oparta na centralnym planowaniu, • omówić wydarzenia z XII 1970 r. i wyjaśnić, jakie były ich konsekwencje dla władzy komunistycznej. Uczeń zna: • daty: 1956–1970, 1970– 1980, 1976. Uczeń rozumie: • pojęcia: racjonowanie, propaganda sukcesu. Uczeń potrafi: • opisać sytuację panującą w Polsce w okresie rządów Władysława Gomułki, • opisać warunki życia w Polsce w czasach rządów Edwarda Gierka. Uczeń rozumie: • z czego wynikała słabość polskiej gospodarki w czasie rządów komunistów, • cele i konsekwencje polityki ekonomicznej Edwarda Gierka. Uczeń potrafi: • ocenić działania władz komunistycznych w Polsce w okresie 1956–1980. *20. Dzieciństwo w PRL Uczeń zna: • nazwy najpopularniejszych programów telewizyjnych dla dzieci. Uczeń rozumie: • cele nauczania w polskiej szkole w okresie rządów komunistów. Uczeń potrafi: • wymienić rozrywki dzieci w okresie PRL. Uczeń rozumie: • pojęcie: referat. Uczeń potrafi: • opowiedzieć, jak wyglądała edukacja w czasach PRL. Uczeń zna: • najważniejsze różnice między szkołą w czasach PRL a szkołą współczesną. Uczeń rozumie: • pojęcie: czarny rynek. Uczeń potrafi: • opowiedzieć, jak rodziny spędzały wakacje w czasach komunistycznych. Uczeń rozumie: • z czego wynikały utrudnienia stawiane przez władze komunistyczne osobom chcącym wyjechać za granicę. Uczeń potrafi: • porównać życie codzienne Polaków w czasach komunistycznych i współczesnych. 21. Solidarność Uczeń zna: • datę: 13 XII 1981. • postacie: Lecha Wałęsy, Wojciecha Jaruzelskiego. Uczeń rozumie: • pojęcia: strajk, związek zawodowy, NSZZ Solidarność, stan wojenny, walka bez przemocy. Uczeń potrafi: • opisać powstanie i działania Solidarności, używając określeń: strajk, walka bez przemocy, stan wojenny. Uczeń zna: • daty: VIII 1980, 31 VIII 1980, • żądania robotników strajkujących na Wybrzeżu w VIII 1980 r. Uczeń rozumie: • pojęcia: internowanie, godzina milicyjna, • przyczyny wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w czym przejawiało się funkcjonowanie stanu wojennego. Uczeń zna: • daty: 1982, 1983. Uczeń potrafi: • opisać warunki życia w Polsce w 1981 r., • przedstawić okoliczności wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, • opowiedzieć o Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, używając pojęcia: opozycja demokratyczna. Uczeń potrafi: • przedstawić sytuację gospodarczą Polski w 1980 r. • scharakteryzować politykę władz komunistycznych wobec Solidarności. Uczeń potrafi: • dostrzec wpływ rządów komunistów na życie codzienne Polaków. 22. III Rzeczpospolita Uczeń zna: • datę: VI 1989, • postać: Tadeusza Mazowieckiego, • główne postanowienia rozmów Okrągłego Stołu. Uczeń rozumie: • pojęcie: Okrągły Stół. Uczeń potrafi: • opisać powstanie i działania Solidarności, używając określenia: „Okrągły Stół”, • wskazać na mapie III Rzeczpospolitą i jej sąsiadów. Uczeń zna: • daty: 1989, 1991. Uczeń rozumie: • pojęcie: Jesień Narodów, • znaczenie rozmów Okrągłego Stołu. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jakie najważniejsze zmiany zaszły w Polsce w 1989 r. Uczeń zna: • daty: 1990, 1993. Uczeń potrafi: • opisać wydarzenia, do jakich doszło w państwach bloku wschodniego w 1989 r. Uczeń zna: • datę: 1985, • postać: Michaiła Gorbaczowa, • cele i konsekwencje polityki Michaiła Gorbaczowa. Uczeń potrafi: • przedstawić okoliczności i skutki rozpadu Związku Radzieckiego. Od niewoli do wolności – lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • daty, postacie i wydarzenia związane z tematyką działu Polska Rzeczpospolita Ludowa, • główne postanowienia rozmów Okrągłego Stołu. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Polska Rzeczpospolita Ludowa. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie granice Polski po 1945 r. i wymienić jej sąsiadów, • wskazać na mapie III Rzeczpospolitą i wymienić jej sąsiadów. Uczeń potrafi: • wymienić najważniejsze wystąpienia społeczeństwa przeciw rządom komunistycznym w Polsce, • opisać sytuację w Polsce w okresie stanu wojennego, • opisać okoliczności, w których doszło do upadku komunizmu w Polsce. Uczeń rozumie: • dlaczego komunistom udało się przejąć i utrzymać władzę w Polsce. Uczeń potrafi: • omówić najważniejsze wystąpienia społeczeństwa przeciw rządom komunistycznym w Polsce. Uczeń rozumie: • przyczyny trudności gospodarczych Polski w czasach rządów komunistów. Uczeń potrafi: • scharakteryzować rządy komunistów w Polsce, • opowiedzieć o życiu codziennym mieszkańców PRL-u. Uczeń potrafi: • ocenić skutki rządów komunistycznych w Polsce w latach 1945– 1989. 23. Rzeczpospolita Polska 24. Kto rządzi Polską? Uczeń zna: • znaczenie słowa: rzeczpospolita. Uczeń rozumie: • pojęcia: republika, obywatel, konstytucja, • dlaczego współczesną Polskę nazywa się III Rzeczpospolitą. Uczeń potrafi: • podać przykłady praw i obowiązków obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Uczeń zna: • datę: 1997, • najważniejsze postanowienia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Uczeń rozumie: • pojęcie: republika demokratyczna, • czym jest równość wobec prawa. Uczeń potrafi: • dostrzec różnicę między demokracją bezpośrednią i pośrednią. Uczeń zna: Uczeń zna: • imię i nazwisko aktualnie urzędującego • zasady obowiązujące prezydenta i premiera. podczas wyborów do Uczeń rozumie: sejmu i senatu. • pojęcia: władza ustawodawcza, władza Uczeń rozumie: wykonawcza, władza sądownicza, trójpo- • pojęcia: Zgromadzenie dział władzy, parlament. Narodowe, minister, Uczeń potrafi: • dlaczego wprowa• wymienić organy władzy w Rzeczypo- dzono trójpodział właspolitej Polskiej: parlament, prezydent, dzy. rząd i sądy. Uczeń potrafi: • omówić najważniejszą funkcję każdego z organów władzy w systemie politycznym. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w czym wyraża się demokratyczny charakter państwa polskiego, używając pojęć: wolne wybory, wolność słowa, wolne media, konstytucja. Uczeń rozumie: • pojęcia: referendum, ustawa, ustrój państwa. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w jakich okolicznościach organizuje się w Polsce referendum. Uczeń potrafi: • scharakteryzować relacje między władzą wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą. Uczeń rozumie: • pojęcia: niezawisłość, bezstronność. Uczeń potrafi: • opisać sposób działania sejmu i senatu, • wyjaśnić, na jakich zasadach opiera się praca sądów i trybunałów. 25. To, co nas łączy Uczeń zna: • lokalizację najważniejszych miejsc pamięci narodowej. Uczeń rozumie: • pojęcia: święto państwowe (narodowe), miejsca pamięci narodowej. Uczeń potrafi: • wymienić i wytłumaczyć znaczenie najważniejszych świąt narodowych, symboli państwowych i miejsc ważnych dla pamięci narodowej. Uczeń rozumie: • dlaczego obchodzimy święta państwowe (narodowe). Uczeń potrafi: • wyjaśnić, z jakimi wydarzeniami są związane miejsca pamięci narodowej. Uczeń rozumie: • co zadecydowało o nadaniu konkretnym terenom, budowlom i obiektom statusu miejsc pamięci narodowej Uczeń potrafi: • opisać najważniejsze miejsca pamięci narodowej, • zlokalizować i opisać miejsca pamięci narodowej w środowisku lokalnym. Uczeń potrafi: • przedstawić historię polskich symboli narodowych. 26. Nie tylko Polacy Uczeń rozumie: • pojęcia: mniejszość narodowa, mniejszość etniczna. Uczeń potrafi: • wymienić mniejszości narodowe i etniczne żyjące w Polsce. Uczeń rozumie: • różnice między mniejszością narodową i mniejszością etniczną. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jakie prawa przysługują mniejszościom narodowym i etnicznym w Polsce. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, na czym polega podwójna narodowość, • na wybranych przykładach opisać kulturę i tradycje mniejszości narodowych i mniejszości etnicznych w Polsce. Uczeń zna: • dane liczbowe dotyczące liczebności mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. Uczeń potrafi: • wymienić pozytywne aspekty obecności mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. 27. Polacy na świecie Uczeń rozumie: • pojęcia: emigracja, Polonia. Uczeń potrafi: • wymienić i wskazać na mapie miejsca największych skupisk Polaków na świecie. Uczeń zna: • przyczyny emigracji w przeszłości i współcześnie. Uczeń rozumie: • na czym polega różnica między osobami polskiego pochodzenia a Polakami za granicą. Uczeń potrafi: • rozróżniać emigrację polityczną i zarobkową. Uczeń rozumie: Uczeń potrafi: • problemy, jakie napotykają • opisać historię za granicą osoby udające się emigracji Polaków. na emigrację. Uczeń potrafi: • wskazać pozytywne i negatywne aspekty życia na emigracji. Polska dziś – lekcja powtórzeniowa 28. „Nikt nie jest samotną wyspą” Uczeń zna: • polskie święta narodowe, symbole narodowe i miejsca pamięci narodowej, • najważniejsze mniejszości narodowe i etniczne zamieszkujące Polskę. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Polska dziś. Uczeń potrafi: • podać przykłady praw i obowiązków obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, • wymienić organy władzy w Rzeczypospolitej Polskiej, • wymienić i wskazać na mapie miejsca największych skupisk Polaków na świecie. Uczeń rozumie: • pojęcia: potrzeby fizjologiczne, potrzeby psychiczne, grupa społeczna. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w czym wyraża się odmienność i niepowtarzalność każdego człowieka, • podać przykłady różnorodnych potrzeb człowieka oraz sposoby ich zaspokajania, • wymienić przykłady grup społecznych, do których należy uczeń. Uczeń zna: • typy emigracji oraz jej przyczyny w przeszłości i współcześnie. Uczeń rozumie: • dlaczego obchodzimy święta państwowe (narodowe). Uczeń potrafi: • omówić najważniejszą funkcję każdego z organów władzy w systemie politycznym. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w czym wyraża się demokratyczny charakter państwa polskiego, • opisać na wybranych przykładach kulturę i tradycje mniejszości narodowych i etnicznych. Uczeń potrafi: • opisać sposób działania sejmu i senatu, • przedstawić historię polskich symboli narodowych. Uczeń rozumie: • pojęcia: kultura, wartości, • znaczenie realizacji potrzeb dla funkcjonowania każdego człowieka. Uczeń potrafi: •dokonać charakterystyki własnej osoby i dostrzec te cechy, które odróżniają go od innych, •wymienić przykłady wartości, które są ważne dla ucznia. Uczeń rozumie: • pojęcia: społeczeństwo, problem społeczny, bezrobocie, narkomania. Uczeń potrafi: • wymienić przykłady wartości, które są ważne dla społeczeństwa, • opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie, • podać przykłady ważnych problemów współczesnej Polski, korzystając z różnych źródeł informacji (od osób dorosłych, z prasy, radia, telewizji, Internetu). Uczeń zna: • dane liczbowe dotyczące wysokości bezrobocia w Polsce, • sposoby walki z bezrobociem. Uczeń rozumie: • wpływ problemów społecznych na funkcjonowanie społeczeństwa. Uczeń potrafi: • opisać proces kształtowania się pierwszych społeczeństw ludzkich Uczeń zna: • daty: 1948, 1989. 29. „Każdy człowiek ma prawo” Uczeń rozumie: • pojęcia: Organizacja Narodów Zjednoczonych, rzecznik praw dziecka. Uczeń potrafi: • podać przykłady praw przysługujących każdemu człowiekowi, • omówić wybrane prawa dziecka i podać, gdzie można się zwrócić, gdy są one łamane. Uczeń zna: • główne prawa zawarte w Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz w Konwencji o prawach dziecka. Uczeń rozumie: • pojęcie: konwencja. Uczeń zna: • numer dziecięcego telefonu zaufania i adres rzecznika praw dziecka. Uczeń rozumie: • dlaczego Powszechna deklaracja praw człowieka jest uważana za wielkie osiągnięcie ludzkości. 30. Żyć w rodzinie Uczeń zna: • nazewnictwo stosowane dla określenia stopnia pokrewieństwa w rodzinie, • cele istnienia rodzin. Uczeń rozumie: • pojęcia: rodzina mała, rodzina wielka, tradycja rodzinna. Uczeń potrafi: • wskazać przykłady praw i obowiązków przysługujących poszczególnym członkom rodziny. Uczeń zna: • nazwy organów szkoły, • podstawowe prawa przysługujące uczniowi oraz jego obowiązki. Uczeń rozumie: • pojęcia: społeczność szkolna, statut szkoły. Uczeń rozumie: • na czym polega sprawiedliwy podział obowiązków w rodzinie. Uczeń potrafi: • podać przykłady pamiątek i tradycji rodzinnych. Uczeń potrafi: Uczeń potrafi: • wyjaśnić znaczenie rodziny • wyrazić opinię na temat kultywowania w życiu. tradycji i gromadzenia pamiątek rodzinnych. Uczeń rozumie: • pojęcie: społeczność. Uczeń potrafi: • wymienić najważniejsze zadania organów szkoły, • podać przykłady działań samorządu uczniowskiego w swojej szkole. Uczeń potrafi: • scharakteryzować społeczność szkolną, z uwzględnieniem swoich praw i obowiązków, • wyjaśnić, w jaki sposób samorząd uczniowski może skorzystać z posiadanych uprawnień. 31. Moja szkoła Uczeń rozumie: • co oznacza stwierdzenie, że dokumenty szkolne muszą być zgodne z obowiązującym prawem. . 32. Co wiem o mojej małej ojczyźnie? Uczeń zna: • nazwy organów władzy w gminie i powiecie. Uczeń rozumie: • pojęcia: powiat, samorząd terytorialny, społeczność lokalna, gmina. Uczeń potrafi: • zlokalizować na mapie swoją „małą ojczyznę”, • wskazać na planie miejscowości siedzibę władz lokalnych. Uczeń rozumie: • pojęcie: administracja. Uczeń potrafi: • opisać swoją „małą ojczyznę”, uwzględniając tradycję historycznokulturową i problemy społeczno-gospodarcze. Uczeń rozumie: • w jakim celu utworzono samorząd terytorialny. Uczeń potrafi: • zebrać informacje o rozmaitych formach upamiętniania postaci i wydarzeń z przeszłości „małej ojczyzny”. Uczeń potrafi: • scharakteryzować funkcjonowanie samorządu terytorialnego w Polsce, • na przykładach omówić zakres działań oraz sposoby powoływania władz lokalnych. 33. Bez pracy nie ma kołaczy Uczeń zna: • rodzaje pracy. Uczeń rozumie: • pojęcie: praca. Uczeń potrafi: • wyjaśnić znaczenie pracy w życiu człowieka. Uczeń rozumie: • pojęcie: podział pracy. Uczeń potrafi: • podać przykłady zawodów, które wymagają pracy fizycznej i umysłowej. Uczeń rozumie: • pojęcia: Bliski Wschód, cieśla, kraje rozwijające się, • charakter podziału pracy we współczesnych czasach. Uczeń potrafi: • dostrzec społeczny podział pracy. Uczeń zna: • rozwiązania prawne regulujące pracę dzieci. Uczeń potrafi: • wypowiedzieć się na temat możliwości podejmowania pracy przez dzieci. 34. Relacje między ludźmi Uczeń zna: • zasady obowiązujące przy rozwiązywaniu konfliktów. Uczeń rozumie: • pojęcie: konflikt. Uczeń potrafi: • podać przykłady konfliktów między ludźmi i zaproponować sposoby ich rozwiązywania. Uczeń rozumie: • pojęcia: tolerancja, uprzejmość. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, w czym przejawia się uprzejmość i tolerancja. Uczeń potrafi: • wytłumaczyć, odwołując się do przykładów, na czym polega postępowanie sprawiedliwe. Uczeń zna: • postać: Mahatmy Gandhiego. Uczeń rozumie: • wpływ umiejętności zrozumienia drugiego człowieka na rozwiązywanie konfliktów. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o historii pracy i wyjaśnić, jak na przestrzeni wieków zmieniał się stosunek do pracy. Jednostka i społeczeństwo – lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • nazwy organów szkoły, • podstawowe prawa przysługujące uczniowi oraz jego obowiązki, • nazwy organów władzy w gminie i powiecie, • rodzaje pracy. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Ja, ty, my. Uczeń potrafi: • podać przykłady różnorodnych potrzeb człowieka oraz sposoby ich zaspokajania, • wskazać przykłady praw i obowiązków przysługujących poszczególnym członkom rodziny, • wyjaśnić znaczenie pracy w życiu człowieka. Uczeń zna: • główne prawa zawarte w Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz w Konwencji o prawach dziecka Uczeń rozumie: • znaczenie Powszechnej deklaracji praw człowieka, • na czym polega sprawiedliwy podział obowiązków w rodzinie. Uczeń potrafi: • opisać swoją „małą ojczyznę”, uwzględniając tradycję historycznokulturową i problemy społeczno-gospodarcze. Uczeń rozumie: • charakter podziału pracy we współczesnych czasach. Uczeń potrafi: • opisać różne grupy społeczne, wskazując ich role w społeczeństwie, • wyjaśnić znaczenie rodziny w życiu, • scharakteryzować społeczność szkolną, z uwzględnieniem swoich praw i obowiązków, • dostrzec społeczny podział pracy. Uczeń potrafi: • scharakteryzować funkcjonowanie samorządu terytorialnego w Polsce, • omówić zakres władzy samorządu terytorialnego. 35. Zjednoczona Europa Uczeń zna: • datę: 1 V 2004. Uczeń potrafi: • rozpoznać symbole unijne: flagę i hymn Unii Europejskiej (Oda do radości). Uczeń zna: • datę: 1993. Uczeń rozumie: • przyczyny procesu integracji europejskiej po II wojnie światowej, • zasady, na których opiera się istnienie i działalność Unii Europejskiej. Uczeń potrafi: • wymienić państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej. Uczeń rozumie: • pojęcia: integracja, tożsamość. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o uczestnictwie Polski we wspólnocie europejskiej, używając pojęć: Unia Europejska, europejska solidarność, stosunki międzynarodowe, • wymienić pozytywne i negatywne skutki wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Uczeń zna: • daty: 1951 (1952), 1957 (1958), 2002, 2003, • postać: Roberta Schumana, • nazwy organizacji europejskich powstałych w trakcie procesu integracji europejskiej. Uczeń rozumie: • pojęcie: plan Schumana. Uczeń potrafi: • omówić etapy integracji europejskiej po 1945 r. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, jak w przeszłości rozumiano pojęcie jedności europejskiej. 36. Konflikty zbrojne Uczeń zna: • datę: 11 IX 2001. Uczeń rozumie: • pojęcie: terroryzm. Uczeń potrafi: • przedstawić okoliczności, w których prezydent USA ogłosił rozpoczęcie wojny z terroryzmem. Uczeń potrafi: • wskazać na mapie państwa uczestniczące w wojnie na terenie byłej Jugosławii, • wymienić cele działań terrorystów arabskich. Uczeń rozumie: • pojęcia: Pentagon, departament, Al-Kaida, talibowie. Uczeń potrafi: • wyjaśnić na przykładach przyczyny i następstwa konfliktów zbrojnych na świecie. 37. Świat stał się mniejszy Uczeń zna: • największe współczesne zagrożenia dla środowiska naturalnego. Uczeń rozumie: • pojęcia: katastrofa ekologiczna, fauna, flora. Uczeń potrafi: • wyjaśnić, co oznacza powiedzenie: „świat stał się mniejszy”, • opowiedzieć o przejawach nędzy na świecie. Uczeń rozumie: • pojęcie: pomoc humanitarna. Uczeń potrafi: • opisać wpływ techniki na środowisko naturalne i życie człowieka, • przedstawić skutki wybranych katastrof ekologicznych na środowisko naturalne, • wyjaśnić przyczyny globalnego ocieplenia. Uczeń rozumie: • pojęcia: materiały radioaktywne, Antarktyka. Uczeń potrafi: • wskazać przyczyny zjawiska wyrażającego się w powiedzeniu, że „świat stał się mniejszy”, • porównać tempo postępu technicznego w przeszłości i współcześnie. 38. Wirtualny świat Uczeń zna: • główne zagrożenia związane z korzystaniem z internetu. Uczeń rozumie: • pojęcia: internet, strona www, cyberprzemoc. Uczeń potrafi: • wymienić pożytki i niebezpieczeństwa korzystania z mediów elektronicznych. Uczeń rozumie: • znaczenie twierdzenia, że świat stał się globalną wioską. Uczeń potrafi: • przedstawić zalety mobilnego internetu. Uczeń potrafi: • wymienić sposoby przeciwdziałania zagrożeniom związanym z korzystaniem z internetu. Uczeń zna: • daty: 1991–1999, 2001, 2003. Uczeń rozumie: • pojęcia: czystki etniczne, nacjonalizm, kontyngent, • charakter konfliktu w byłej Jugosławii. Uczeń potrafi: • omówić przebieg wojny z terroryzmem. Uczeń zna: • datę: 1986. Uczeń potrafi: • sformułować własną opinię o działaniach pomocowych podejmowanych przez państwa lub organizacje pozarządowe. Uczeń zna: • daty: 1969, 1989, 1993. Uczeń potrafi: • opisać historię internetu. Uczeń potrafi: • scharakteryzować sytuację panującą w Jugosławii przed 1991 r. Uczeń potrafi: • ocenić na przykładach wpływ techniki na środowisko naturalne i życie człowieka. Problemy współczesnego świata – lekcja powtórzeniowa Uczeń zna: • daty i wydarzenia związane z tematyką działu Dzisiejszy świat, • największe współczesne zagrożenia dla środowiska naturalnego, • główne zagrożenia związane z korzystaniem z internetu. Uczeń rozumie: • pojęcia związane z tematyką działu Dzisiejszy świat. Uczeń potrafi: • rozpoznać symbole unijne: flagę i hymn Unii Europejskiej (Oda do radości), • wyjaśnić, co oznacza powiedzenie: „świat stał się mniejszy”, • opowiedzieć o przejawach nędzy na świecie. Uczeń rozumie: • zasady, na których opiera się istnienie i działalność Unii Europejskiej, • znaczenie twierdzenia, że świat stał się globalną wioską. Uczeń potrafi: • wymienić państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej, • opisać wpływ techniki na środowisko naturalne i życie człowieka. Uczeń potrafi: • opowiedzieć o uczestnictwie Polski we wspólnocie europejskiej, używając pojęć: Unia Europejska, europejska solidarność, stosunki międzynarodowe, • wyjaśnić na przykładach przyczyny i następstwa konfliktów zbrojnych na świecie, • wskazać przyczyny zjawiska wyrażającego się w powiedzeniu, że „świat stał się mniejszy”. Uczeń potrafi: • sformułować własną opinię o działaniach pomocowych podejmowanych przez państwa lub organizacje pozarządowe. Uczeń potrafi: • ocenić na przykładach wpływ techniki na środowisko naturalne i życie człowieka. MUZYKA Kryteria oceny osiągnięć uczniów Muzyka jako przedmiot artystyczny wymaga specyficznego podejścia do sposobów sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia. Ocena proponowana przez nauczyciela powinna przede wszystkim motywować młodego człowieka do działania. Przy ocenianiu trzeba uwzględnić różne formy aktywności ucznia (odtwarzanie, muzykowanie, tworzenie), przy czym nie należy oceniać jego zdolności, a jedynie postępy zaangażowanie oraz wkład pracy. Ważne są również informacje, jakie niesie ze sobą ocena. Powinna ona bowiem zaznajamiać ucznia (oraz osoby zainteresowane, czyli jego rodziców bądź opiekunów i nauczyciela) z postępami, jakich dokonał w danym przedziale czasu. Ocenie powinny podlegać: 1) umiejętności w zakresie: śpiewania; grania na instrumentach; tworzenia muzyki; ruchu przy muzyce; tworzenia wypowiedzi o muzyce, np. na temat wysłuchanych utworów; 2) wiedza o muzyce: zagadnienia teoretyczne – znajomość podstawowych pojęć muzycznych i umiejętność ich stosowania w wypowiedziach o muzyce; wiadomości o kompozytorach; znajomość aparatu wykonawczego muzyki wokalnej i instrumentalnej (soliści, zespoły, chóry, orkiestry); opanowanie zagadnień z zakresu szeroko pojętej kultury muzycznej; 3) postępy, zaangażowanie, wkład pracy w działania muzyczne: aktywność na lekcjach wynikająca z zainteresowania przedmiotem; umiejętność pracy w grupie – współpraca i wzajemna pomoc; prezentacja dokonań; kreatywność. Ocenę celującą (6) otrzymuje uczeń, który: opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych w realizowanym programie nauczania; zdobywa dodatkową wiedzę, korzystając z różnych źródeł informacji; na lekcjach jest bardzo aktywny i zdyscyplinowany, inicjuje różnorodne zadania, projekty; potrafi zagrać melodie przewidziane w podręczniku oraz inne proste melodie na flecie, dzwonkach, keyboardzie; umie zaśpiewać a capella i z akompaniamentem piosenki z podręcznika oraz spoza niego; opanował umiejętność łączenia wiedzy z zakresu muzyki z wiadomościami z innych przedmiotów; potrafi samodzielnie formułować pytania i rozwiązywać problemy muzyczne; zawsze jest przygotowany do lekcji, odrabia zadane prace domowe; jest wzorowym słuchaczem koncertów muzycznych. Ocenę bardzo dobrą (5) otrzymuje uczeń, który: opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych w realizowanym programie nauczania; korzysta z różnych źródeł informacji; na lekcjach jest bardzo aktywny i zdyscyplinowany; potrafi zagrać większość melodii przewidzianych w programie nauczania na flecie i dzwonkach; umie zaśpiewać z akompaniamentem większość piosenek przewidzianych w programie nauczania; odrabia prace domowe; jest uważnym słuchaczem koncertów muzycznych. Ocenę dobrą (4) otrzymuje uczeń, który: opanował większość wiadomości i umiejętności przewidzianych w realizowanym programie nauczania; korzysta z różnych źródeł informacji; potrafi zagrać kilka melodii oraz akompaniamentów do piosenek na flecie i/lub dzwonkach; umie zaśpiewać z akompaniamentem pieśni jednogłosowe poprawnie pod względem muzycznym; na lekcjach jest aktywny i zdyscyplinowany; odrabia prace domowe; jest uważnym słuchaczem koncertów muzycznych. Ocenę dostateczną (3) otrzymuje uczeń, który: opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane w realizowanym programie nauczania; jest w stanie zrozumieć najważniejsze zagadnienia przy pomocy nauczyciela; potrafi zagrać niektóre melodie przewidziane w programie nauczania na f1ecie lub dzwonkach; umie zaśpiewać z akompaniamentem niektóre piosenki przewidziane w programie nauczania; odrabia prace domowe; potrafi się skupić podczas słuchania koncertów muzycznych. Ocenę dopuszczającą (2) otrzymuje uczeń, który: w niewielkim stopniu opanował wiadomości i umiejętności przewidziane w realizowanym programie nauczania; jest w stanie wykonać proste ćwiczenie przy pomocy nauczyciela; potrafi zagrać na instrumencie melodycznym gamę i najprostsze utwory przewidziane w programie nauczania; umie zaśpiewać z akompaniamentem najprostsze piosenki przewidziane w programie nauczania; odrabia proste prace domowe; nie przeszkadza innym słuchaczom podczas koncertów muzycznych. Ocenę niedostateczną (1) otrzymuje uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych w realizowanym programie nauczania (co uniemożliwia dalsze kształcenie); nie jest w stanie wykonać prostych ćwiczeń nawet przy pomocy nauczyciela; nie potrafi grać na żadnym instrumencie melodycznym; ma duże trudności z zaśpiewaniem jakiejkolwiek piosenki; jest pasywny na lekcjach, nie uważa; nie odrabia prac domowych; nie wykazuje żadnych chęci nauczenia się czegokolwiek, nadrobienia braków, poprawienia ocen. Uwaga: Ocena niedostateczna nie może wynikać z braku możliwości czy braku uzdolnień ucznia. Należy ją traktować wyłącznie jako skutek całkowitej niechęci ucznia do przedmiotu i do pracy na lekcjach oraz braku zaangażowania. PLASTYKA Kryteria oceny osiągnięć uczniów Ocenianie osiągnięć jest w przypadku plastyki trudne ze względu na duże różnice w uzdolnieniach uczniów oraz subiektywizm odbioru twórczości. Podczas wystawiania oceny nauczyciel powinien brać pod uwagę – oprócz rozwoju umiejętności plastycznych – postawę i zaangażowanie ucznia. Proponowane kryteria ogólne dotyczą wiadomości i umiejętności, które uczeń powinien opanować w ciągu drugiego etapu kształcenia. Nauczyciel może samodzielnie dostosować wymagania na poszczególne oceny do poziomu klasy, w której uczy. Aby uzyskać stopień:• • niedostateczny – uczeń nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności z zakresu przedmiotu. Nie uczestniczy w lekcji i nie jest przygotowywany do zajęć. Nie odrabia zadanych prac domowych. Świadomie lekceważy podstawowe obowiązki szkolne. • dopuszczający – uczeń powinien być przygotowany do większości lekcji (przynosić potrzebne materiały) oraz z pomocą nauczyciela wykonywać proste ćwiczenia, uczestniczyć w zabawach, wyjaśniać najważniejsze terminy. Potrafi również wymienić kilku wybitnych polskich artystów. • dostateczny – uczeń powinien przyswoić podstawowe wiadomości oraz najprostsze umiejętności. Bardzo rzadko jest nieprzygotowany do lekcji, stara się utrzymać porządek w miejscu pracy i oddaje większość zadanych prac praktycznych. Posługuje się wybranymi środkami wyrazu i stosuje typowe, proste techniki plastyczne. Uczeń powinien samodzielnie wykonywać łatwe ćwiczenia i uczestniczyć w zabawach, a także współpracować w grupie i podejmować próby twórczości plastycznej. Umie podać nazwiska kilku wybitnych polskich twórców. • dobry – uczeń potrafi wykorzystać w praktyce zdobytą wiedzę i umiejętności. Zawsze przynosi na lekcje potrzebne materiały i dba o estetykę swojego miejsca pracy. Ponadto prawidłowo posługuje się terminologią plastyczną i samodzielnie rozwiązuje typowe problemy. Przejawia aktywność w działaniach indywidualnych i grupowych, wkłada dużo wysiłku w wykonywane zadania i systematycznie pracuje na lekcjach. Świadomie wykorzystuje środki plastyczne i stosuje różnorodne, nietypowe techniki plastyczne. Wymienia też nazwiska kilku twórców polskich i zagranicznych. Samodzielnie próbuje analizować i porównywać wybrane dzieła sztuki oraz wyrażać własne opinie na ich temat. • bardzo dobry – uczeń powinien opanować i wykorzystywać w praktyce wszystkie określone w programie wiadomości i umiejętności. Ponadto bierze udział w dyskusjach na temat sztuk plastycznych i potrafi uzasadnić swoje zdanie. Korzysta z różnorodnych źródeł informacji w przygotowywaniu dodatkowych wiadomości, a także uczestniczy w działaniach plastycznych na terenie szkoły i poza nią, wykazuje się zaangażowaniem i pomysłowością. Umiejętnie posługuje się środkami plastycznymi i dobiera technikę do tematu pracy. Podaje też nazwiska wybitnych artystów w Polsce i na świecie. Analizuje i porównuje dzieła sztuki oraz wyraża własne opinie na ich temat. • celujący – uczeń powinien przejawiać szczególne zainteresowanie sztukami plastycznymi oraz talent, a także wykazywać dużą znajomość treści pozaprogramowych oraz zaangażowanie i twórczą inicjatywę w działaniach grupowych. Ponadto bierze udział w pozaszkolnych konkursach plastycznych i odnosi w nich sukcesy oraz aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły i regionu. Twórczo posługuje się różnymi środkami plastycznymi i eksperymentuje z technikami plastycznymi. Potrafi wymienić wybitnych twórców polskich i zagranicznych oraz podać przykłady ich twórczości. Uczeń analizuje i interpretuje dowolne dzieła sztuki oraz uzasadnia ich wartość artystyczną. TECHNIKA Kryteria oceny osiągnięć uczniów ocenę celującą uczeń otrzymuje, gdy: - biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w sytuacjach praktycznych - wiedzą znacznie wykracza poza program nauczania - osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych - systematycznie korzysta z wielu źródeł informacji - twórczo rozwija własne uzdolnienia - śledzi najnowsze osiągnięcia nauki i techniki - swoje uzdolnienia racjonalnie wykorzystuje na każdych zajęciach - stosuje rozwiązania nietypowe, racjonalizatorskie - biegle i właściwie posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu - wykonuje dokumentację ciekawych rozwiązań technicznych ocenę bardzo dobrą uczeń otrzymuje, gdy: - opanował pełny zakres wiedzy określonej w planie wynikowym - rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne - prezentuje wzorowe cechy i postawy podczas zajęć - potrafi współdziałać w grupie podczas realizacji zadań zespołowych - ambitnie realizuje zadania indywidualne - bardzo chętnie i często prezentuje swoje zainteresowania techniczne - jest świadomy zasad bhp podczas pracy - poprawnie rozpoznaje materiały, określa ich cechy - sprawnie posługuje się narzędziami i przyborami - cechuje się systematycznością, konsekwencją działania - systematycznie korzysta z różnych źródeł informacji - systematycznie, poprawnie i estetycznie prowadzi dokumentację - właściwie posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu - bierze udział w konkursach przedmiotowych ocenę dobrą uczeń otrzymuje, gdy: - nie opanował w pełni zakresu wiedzy określonej w planie wynikowym - rozwiązuje samodzielnie zadania teoretyczne - wykorzystuje czas zaplanowany przez nauczyciela - sporadycznie prezentuje swoje zainteresowania techniczne - zna i stosuje zasady bhp - poprawnie rozpoznaje materiały, określa ich cechy - poprawnie posługuje się narzędziami i przyborami - właściwie posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu - czasami korzysta z różnych źródeł informacji - systematycznie i poprawnie prowadzi dokumentację ocenę dostateczną uczeń otrzymuje, gdy: - opanował minimum zakresu wiedzy określonej w planie wynikowym - rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności - poprawnie posługuje się przyrządami i narzędziami - poprawnie rozpoznaje materiały, określa ich podstawowe cechy - stosuje zasady organizacji i bezpieczeństwa pracy - mało efektywnie wykorzystuje czas pracy - rzadko korzysta z różnych źródeł informacji - systematycznie prowadzi dokumentacje, jednak nie zawsze poprawnie ocenę poduszczającą uczeń otrzymuje, gdy: - ma braki w opanowaniu minimum wiedzy określonej w planie wynikowym - rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności - posługuje się prostymi przyrządami i narzędziami - w nieznacznym stopniu potrafi posługiwać się urządzeniami z najbliższego otoczenia - posługuje się urządzeniami w najbliższym otoczeniu - wykazuje trudności w organizowaniu pracy, wymaga kierowania - nie korzysta z żadnych źródeł informacji - prowadzi dokumentację niesystematycznie i niestarannie ocenę niedostateczną uczeń otrzymuje, gdy: - nie opanował minimum wiedzy określonej w planie wynikowym - nie jest w stanie rozwiązać podstawowych zadań - nieumiejętnie używa prostych narzędzi i przyborów - posługuje się niektórymi urządzeniami w najbliższym otoczeniu - nie potrafi organizować pracy - jest niesamodzielny - nie korzysta z żadnych źródeł informacji - nie prowadzi dokumentacji ZAŁĄCZNIK DO PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA Z RELIGII KLASA IV Program AZ-2-01/10 WYMAGANIA PODSTAWOWE: I. MODLITWY Odtwarza z pamięci formuły modlitewne: poznane w kl. I- III zawarte w książeczce nabożeństwa Modlitwa różańcowa; II. WIADOMOŚCI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Wyjaśni, czym jest rok liturgiczny i opisze najważniejsze wydarzenia roku liturgicznego. Zna religijne znaczenie życia, nauczania i działalności Jezusa. Wyjaśni sens przeżywania czasu adwentu i wielkiego postu. Wyjaśni symbole i znaczenie liturgii Triduum Paschalnego. Zna księgi Starego i Nowego Testamentu. Wyjaśni, dlaczego sakramenty św. są skarbem Kościoła. Uczestniczy we Mszy św. Zna zwyczaje wigilijne. Ocena dopuszczająca Uczeń: Nie potrafi stosować wiedzy zdobytej na zajęciach, nawet przy pomocy nauczyciela Prowadzi zeszyt Wykazuje poprawny stosunek do katechezy Ma problemy ze znajomością odczytywania parametrów biblijnych, wyszukiwaniem poszczególnych fragmentów Pisma Św., pracą z Pismem Św., ze znajomością historii zbawienia, Wie co to jest Adwent Zna zwyczaje Świąt Bożego Narodzenia Wie kto to jest prorok Zna treść przykazania miłości Zna warunki sakramentu pokuty Ocena dostateczna Uczeń: Wykazuje się podstawowymi wiadomościami zdobytymi na zajęciach Potrafi stosować wiadomości dla celów praktycznych i teoretycznych przy pomocy nauczyciela W zeszycie ćwiczeń lub w zeszycie sporadyczne braki notatek, zadań Prezentuje przeciętną pilność, systematyczność i zainteresowanie przedmiotem Wykazuje się podstawową znajomością odczytywania parametrów biblijnych, wyszukiwania poszczególnych fragmentów Pisma Św., pracą z Pismem Św., znajomością historii zbawienia Zna wybrane przypowieści Wie czym jest Eucharystia Potrafi wymienić okresy roku liturgicznego Wie kto jest autorem Pisma Świętego Wie co opisuje ST, a co NT Wie co to jest Ewangelia Plus wymagania na ocenę dopuszczającą Ocena dobra Uczeń: Stosuje wiedzę w sytuacjach teoretycznych i praktycznych podanych przez nauczyciela W zeszycie ćwiczeń lub zeszycie ma wszystkie notatki i prace domowe Jest zainteresowany przedmiotem i systematycznie uczestniczy w zajęciach Stara się być aktywny podczas lekcji Postawa ucznia nie budzi wątpliwości Wykazuje się dobrą znajomością odczytywania parametrów biblijnych, wyszukiwania poszczególnych fragmentów Pisma Św., pracą z Pismem Św., ze znajomością historii zbawienia Wymienia księgi NT i zna ich autorów Wskazuje części Liturgii słowa i Liturgii eucharystii Wie co to jest homilia Wymienia stacje Drogi Krzyżowej Plus wymagania na ocenę dostateczną Ocena bardzo dobra Uczeń: Umiejętnie wykorzystuje wiadomości poznane na lekcji w teorii i praktyce bez ingerencji nauczyciela Wzorowo prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe Aktywnie uczestniczy w zajęciach Jego postępowanie nie budzi żadnych zastrzeżeń Jest pilny, systematyczny, zainteresowany przedmiotem Odpowiedzialnie włącza się w dynamikę i przeżycie roku liturgicznego W zeszycie ćwiczeń lub zeszycie ma wszystkie notatki i prace domowe Jest zainteresowany przedmiotem i systematycznie uczestniczy w zajęciach Stara się być aktywny podczas lekcji Postawa ucznia nie budzi wątpliwości Wykazuje się dobrą znajomością odczytywania parametrów biblijnych, wyszukiwania poszczególnych fragmentów Pisma Św., pracą z Pismem Św., ze znajomością historii zbawienia. Przygotuje rozważania wybranej stacji Drogi Krzyżowej Potrafi wymienić priorytety przyjaźni kształtuje w sobie postawę modlitwy rozumie potrzebę czynnego uczestnictwa we Mszy Świętej Zna istotę uczestnictwa w pierwsze piątki miesiąca umie wyjaśnić pojęcia: odkupienie , zbawienie, zadośćuczynienie Rozwija postawę apostolską Plus wymagania na ocenę dobrą Ocena celująca Uczeń: Uczeń spełnia wymagania określone w zakresie oceny bardzo dobrej, Wykazuje się wiadomościami wykraczającymi poza program religii własnego poziomu, Angażuje się w prace pozalekcyjne, Uczestniczy w konkursach tematyce religijnej, plastycznych, Twórczo uczestniczy w życiu parafii, np. należy do chóru, jest lektorem, ministrantem, uczestniczy w pielgrzymkach, poznane prawdy wiary stosuje w życiu. KL.V PROGRAM – AZ-2-01/10 dopuszczający wiadomości stworzenie świata i człowieka, życiorys Jezusa Chrystusa, znaczenie i istota świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, zwyczaje wigilijne, życiorys św. Stanisława Kostki, wybrane fragmenty z Pisma świętego dotyczące Osoby Boga Ojca, Jezusa Chrystusa, Ducha Świętego, umiejętności i postawy recytacja podstawowych modlitw chrześcijańskich, jak: Modlitwa Pańska, Pozdrowienie Anielskie, Credo, Dekalog, Główne prawdy wiary, Akty... rozróżnianie dobra od zła. dostateczny PONADTO wiadomości istota i znaczenie Adwentu i Wielkiego Postu, życiorys św. Piotra i Pawła, działalność Jana Chrzciciela, przykazania Boże, jako wezwanie do miłości Boga i ludzi, Aniołowie – istoty duchowe, umiejętności i postawy wyrażanie swej wiary za pomocą słów i gestów, podjęcie walki ze złem w najbliższym otoczeniu. dobry PONADTO wiadomości kult Matki Bożej w Roku Liturgicznym, życiorys św. Wojciecha, istota i znaczenie Środy Popielcowej, drogi Krzyżowej, Niedzieli Palmowej, Wniebowstąpienia Pana Jezusa, wszystkich Świętych, Dnia Zadusznego, Pismo Święte księgą natchnioną, zawierającą prawdę objawioną przez Boga, umiejętności i postawy interpretacja poznanych tekstów biblijnych, modlitwa osobista i wspólnotowa, omówienie okresów w Roku Liturgicznym, podejmowanie rozmów na tematy wiary. bardzo dobry PONADTO wiadomości kult świętych w Roku Liturgicznym, podział Pisma Świętego, życiorys św. Stanisława ze Szczepanowa, Kościół, jako wspólnota, zapowiedzi mesjańskie, symbole i znaczenie Liturgii Triduum Paschalnego, znaczenie zesłania Ducha Świętego, Uroczystości Bożego Ciała i Najświętszego Serca Pana Jezusa, umiejętności i postawy szerzenie jedności i przebaczania w środowisku szkolnym i rodzinnym, zaangażowanie w uczestnictwo w Liturgii, odkrywanie zbawczego planu Boga w życiu własnym i całej ludzkość. celujący PONADTO wiadomości wykraczające poza ramy programu w kl. V np. życiorys współczesnych świętych, pojęcia liturgiczne i teologiczne, umiejętności i postawy analiza i interpretacja Pisma Świętego w duchu Kościoła, włączanie się w działalność wspólnot parafialnych, obdarzanie miłością nawet nieprzyjaciół. KL.VI PROGRAM – AZ-2-01/10 dopuszczający wiadomości istota i znaczenie sakramentu chrztu świętego, sakramentu małżeństwa, sakramentu pokuty, świętość i grzech w Kościele, Maryja – Matka Kościoła, ustanowienie Eucharystii umiejętności i postawy kojarzenia poznanych wydarzeń biblijnych z Rokiem Liturgicznym, przezwyciężania własnych słabości, znajomość sakramentów świętych, wyjaśnienie ich znajomość warunków sakramentu pokuty i objaśnienie ich, dostateczny PONADTO wiadomości ustanowienie Kościoła, zadania świeckich w Kościele, znaczenie i skutki sakramentu bierzmowania, sens i znaczenie modlitwy chrześcijańskiej, życie po śmierci: niebo, czyściec, piekło, umiejętności i postawy omówienia obrzędu pogrzebu chrześcijańskiego, kształtowanie swego życia według wskazań Pisma Świętego, prowadzenie dialogu na tematy biblijne, religijne, dobry PONADTO wiadomości cechy i funkcje Kościoła, hierarchiczna struktura Kościoła, powszechne powołanie do świętości, cierpienie i formy pokuty w życiu chrześcijańskim, istota i skutki sakramentu namaszczenia chorych, Chrystus – Najwyższy Sędzia, powszechne zmartwychwstanie, umiejętności i postawy świadomy i pełny udział w Eucharystii, formułowanie własnych modlitw, dawanie świadectwa chrześcijańskiego życia, posługiwanie się Księgą Pisma świętego. bardzo dobry PONADTO wiadomości tajemnica Kościoła, nazwy obrazy, życie konsekrowane, podziały wśród chrześcijan, istota i znaczenie odpustów w Kościele, liturgia i obrzędy poszczególnych sakramentów, sakramentalia w życiu chrześcijanina, umiejętności i postawy rozumienie czytań liturgii niedzielnej, odczytywanie wymowy symboliki liturgicznej Mszy świętej, modlitwa wspólnotowa i osobista w każdym czasie i miejscu, podejmowanie czynów pokutnych. celujący PONADTO wiadomości wiadomości wykraczające poza ramy programu w klasie VI np. - aktualne wydarzenia z życia Kościoła, - historia Kościoła, - modlitwy Kościoła, - sztuka sakralna, umiejętności i postawy odczytanie własnego powołania życiowego w świetle Słowa Bożego, podejmowanie różnych funkcji w zgromadzeniu eucharystycznym w parafii, czynne przeżywanie Roku Liturgicznego, dostrzeganie sensu i wartości wysiłków doczesnych w perspektywie wieczności. STANDARDY WYMAGAŃ W ZAKRESIE WIEDZY MATEMATYCZNEJ UCZNIA KLASY IV W ROZBICIU NA OCENĘ Uwaga: -zakres wiedzy i umiejętności podkreślony ( proste przypadki ) muszą opanować uczniowie, którym dostosowano wymagania do ich umiejętności i predyspozycji na podstawie orzeczeń Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Lipnie, - w przypadku uczniów dyslektyków aspekt ortograficzny nie będzie brany pod uwagę, - w przypadku uczniów z zaburzeniami lateralizacji, orientacji przestrzennej i percepcji wzrokowej indywidualna pomoc ze strony nauczyciela przy przyswajaniu treści z zakresu geometrii. Zakres treści i posiadane umiejętności w rozbiciu na poszczególne oceny Treści i umiejętności 1. Działania pamięciowe. Zapisywanie i odczytywanie liczb naturalnych i znaków rzymskich. celująca bardzo dobra dobra dostateczna dopuszczająca 2. 3. 4. 5. 6. Sprawnie i bezbłędnie wykonuje poznane działania na liczbach naturalnych. Potrafi podać warunki wykonalności poszczególnych działań w zbiorze liczb naturalnych. Zna i stosuje przy obliczeniach podstawowe prawa i własności działań na liczbach naturalnych w tym dzielenie z resztą. Bezbłędnie oblicza wartości wyrażeń zachowując kolejność wykonywania działań. Rozwiązuje trudniejsze zadania z treścią na porównywanie różnicowe i ilorazowe wymagające większej liczbv obliczeń. Potrafi dokonać właściwej analizy, prezentować treść zadania za pomocą rysunku schematycznego oraz umie sprawdzać otrzymane rozwiązanie z warunkami zadania. Umie przedstawić rozwiązanie zadania w postaci jednego zapisu. Potrafi ułożyć treść zadania do danego rozwiązania. Uczeń sprawnie rozróżnia liczby naturalne spośród innych liczb. Bezbłędnie potrafi porównywać i porządkować liczby naturalne oraz ilustrować ich położenie na osi liczbowej. Bezbłędnie zapisuje sło- Sprawnie wykonuje poznane działania w zbiorze liczb naturalnych w tym dzielenie z resztą. Zna podstawowe prawa działań na liczbach naturalnych i potrafi je stosować w praktyce. Zna i umie stosować przy obliczeniach właściwą kolejność wykonywania działań. Bardzo dobrze rozwiązuje zadania tekstowe na porównywanie różnicowe i ilorazowe. Umie dokonać analizy treści zadania i sprawdzać jego rozwiązanie z warunkami zadania. Dobrze wykonuje obliczenia na liczbach naturalnych. Przy obliczeniach skutecznie stosuje prawa działań. Umie rozwiązywać proste zadania z treścią i sprawdzić ich rozwiązania z warunkami zadania. Dobrze samodzielnie wykonuje łatwiejsze obliczenia na liczbach naturalnych. Umie rozwiązać proste zadania z treścią na porównywanie różnicowe i ilorazowe. Wykonuje proste obliczenia na liczbach naturalnych. Uczeń potrafi rozróżniać liczby naturalne spośród znanych liczb. Potrafi porównywać i porządkować liczby naturalne. Umie zapisać słowami i odczytać Uczeń wyróżnia liczby naturalne spośród znanych liczb. Potrafi porównać liczby naturalne. Umie zapisywać Uczeń potrafi podać przykłady liczb naturalnych. Określać, która liczba naturalna jest większa, Uczeń potrafi podać przykład liczby naturalnej. Czyta proste liczby naturalne. Potrafi zapisać proste wami i odczytuje liczby naturalne wielocyfrowe zapisane w pozycyjnym systemie dziesiątkowym. Umie zapisywać i odczytywać liczby zapisane znakami rzymskimi i potrafi je przeliczać. liczby naturalne wielocyfrowe podane w układzie dziesiątkowym. Umie zapisywać i odczytywać liczby za pomocą znaków rzymskich. i odczytywać liczby naturalne wielocyfrowe. Zna znaki rzymskie i zapisuje proste liczby przy ich pomocy. a która mniejsza. Uczeń zapisuje słowami i odczytuje liczby naturalne. Rozróżnia znaki rzymskie. liczby naturalne słowami. Zna znaki rzymskie. Sprawnie wykonuje poznane działania w zbiorze liczb naturalnych w tym dzielenie z resztą. Zna podstawowe prawa działań na liczbach naturalnych i potrafi je stosować w praktyce. Zna i umie stosować przy obliczeniach właściwą kolejność wykonywania działań. Bardzo dobrze rozwiązuje zadania tekstowe na porównywanie różnicowe i ilorazowe. Umie dokonać analizy treści zadania i sprawdzać jego rozwiązanie z warunkami zadania. Dobrze wykonuje obliczenia na liczbach naturalnych. Przy obliczeniach skutecznie stosuje prawa działań. Umie rozwiązywać proste zadania z treścią i sprawdzić ich rozwiązania z warunkami zadania. Dobrze samodzielnie wykonuje łatwiejsze obliczenia na liczbach naturalnych. Umie rozwiązać proste zadania z treścią na porównywanie różnicowe i ilorazowe. Wykonuje proste obliczenia na liczbach naturalnych. Znajomość podstawowych figur geometrycznych. Sprawnie i bezbłędnie wykonuje poznane działania na liczbach naturalnych. Potrafi podać warunki wykonalności poszczególnych działań w zbiorze liczb naturalnych. Zna i stosuje przy obliczeniach podstawowe prawa i własności działań na liczbach naturalnych w tym dzielenie z resztą. Bezbłędnie oblicza wartości wyrażeń zachowując kolejność wykonywania działań. Rozwiązuje trudniejsze zadania z treścią na porównywanie różnicowe i ilorazowe wymagające większej liczbv obliczeń. Potrafi dokonać właściwej analizy, prezentować treść zadania za pomocą rysunku schematycznego oraz umie sprawdzać otrzymane rozwiązanie z warunkami zadania. Umie przedstawić rozwiązanie zadania w postaci jednego zapisu. Potrafi ułożyć treść zadania do danego rozwiązania. Uczeń bezbłędnie rozróżnia i opisuje podstawowe figury geometryczne oraz określa ich charakterystyczne własności. Rozróżnia rodzaje kątów. Uczeń potrafi wymienić podstawowe figury geometryczne i rozróżnia je. Zna kąty proste, ostre i rozwarte. Uczeń potrafi wymienić podstawowe figury geometryczne. Potrafi wskazać kąt ostry, prosty i rozwarty. Uczeń podaje przykłady podstawowych figur geometrycznych. Potrafi wskazać kąt ostry, prosty i rozwarty. Odczytywanie i zapisywanie ułamków dziesiętnych. Uczeń zna podstawowe jednostki miary różnych wielkości i potrafi dokonywać zamiany i przeliczeń jednostek odpowiednich miar. Bezbłędnie potrafi zapisywać i od- Uczeń potrafi wymienić i rozróżniać podstawowe figury geometryczne. Zna własności poznanych figur geometrycznych. Zna kąt prosty, ostry i rozwarty i potrafi je rozróżniać. Uczeń zna podstawowe jednostki miary różnych wielkości i potrafi dokonywać zamiany i przeliczeń Uczeń zna podstawowe jednostki miary różnych wielkości. Potrafi zapisywać Uczeń zna podstawowe jednostki miary. Potrafi odczytywać i zapisywać proste ułamki Uczeń zna podstawowe jednostki miary. Potrafi odczytywać i zapisywać proste Działania pisemne w zbiorze liczb naturalnych. czytywać ułamki dziesiętne. Bezbłędnie zapisuje wyrażenie dwumianowane w postaci ułamka dziesiętnego i ułamek dziesiętny w postaci wyrażenia dwumianowanego. Sprawnie porównuje, porządkuje i przedstawia ułamki dziesiętne na osi liczbowej. jednostek odpowiednich miar. Bezbłędnie potrafi zapisywać i odczytywać ułamki dziesiętne. Bezbłędnie zapisuje wyrażenie dwumianowane w postaci ułamka dziesiętnego i ułamek dziesiętny w postaci wyrażenia dwumianowanego. Sprawnie porównuje, porządkuje i przedstawia ułamki dziesiętne na osi liczbowej. i odczytywać ułamki dziesiętne. Potrafi zapisać wyrażenie dwumianowane w postaci ułamka dziesiętnego i ułamek dziesiętny w postaci wyrażenia dwumianowanego . Porównuje i przedstawia ułamki dziesiętne na osi liczbowej. dziesiętne. Potrafi zapisać wyrażenie dwumianowane w postaci ułamka dziesiętnego i ułamek dziesiętny w postaci wyrażenia dwumianowanego. Porównuje i przedstawia ułamki dziesiętne na osi liczbowej. ułamki dziesiętne i porównać dwa ułamki dziesiętne. Działania na ułamkach dziesiętnych. Uczeń bezbłędnie potrafi wykonać dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych oraz mnożenie i dzielenie ułamków dziesiętnych przez 10, 100,1000,... Przy wykonywaniu działań na ułamkach dziesiętnych stosuje poznane prawa i własności działań. Sprawnie rozwiązuje zadania z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych dokonując właściwej analizy i sprawdzenia otrzymanego rozwiązania z warunkami zadania. Uczeń bezbłędnie potrafi wykonać dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych oraz mnożenie i dzielenie ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000, ... Sprawnie rozwiązuje zadania z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych. Uczeń potrafi wykonać dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych oraz mnożenie i dzielenie ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000,... Dobrze rozwiązuje zadania z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych. Uczeń potrafi wykonać dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych oraz mnożenie i dzielenie ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000, Rozwiązuje proste zadania z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych. Uczeń potrafi wykonać dodawanie i odejmowanie ułamków dziesiętnych oraz mnożenie i dzielenie ułamków dziesiętnych przez 10, 100, 1000, ... Znajomość ułamków zwykłych. Uczeń rozumie pojęcie ułamka zwykłego jako części całości i jako ilorazu dwóch liczb naturalnych. Wskazuje w ułamku licznik, mianownik i kreskę ułamkową oraz zna znaczenie licznika, mianownika i kreski ułamkowej w zapisie ułamka. Bezbłędnie rozróżnia ułamki właściwe i niewłaściwe i sprawnie potrafi wyłączać całości z ułamka niewłaściwego i zamieniać ułamek niewłaściwy na liczbą mieszaną. Bezbłędnie potrafi skracać oraz rozszerzać Uczeń rozumie pojęcie ułamka zwykłego jako części całości i jako ilorazu dwóch liczb naturalnych. Wskazuje w ułamku licznik, mianownik i kreskę ułamkową oraz zna znaczenie licznika mianownika i kreski ułamkowej w zapisie ułamka. Rozróżnia ułamki właściwe i niewłaściwe i potrafi wyłączać całości z ułamka Uczeń rozumie pojęcie ułamka zwykłego jako części całości i jako ilorazu dwóch liczb naturalnych. Wskazuje w ułamku licznik, mianownik i kreskę ułamkową. Rozróżnia ułamki właściwe i niewłaściwe, potrafi wyłączać całości z ułamka niewłaści- Uczeń zna pojęcie ułamka zwykłego i potrafi podać przykład ułamka zwykłego. Wskazuje w ułamku licznik, mianownik i kreskę ułamkową. Rozróżnia ułamki właściwe i niewłaściwe oraz potrafi podać przykłady ułamków właściwych, niewłaściwych i liczby mieszanej. Uczeń potrafi podać przykład ułamka zwykłego. Wskazuje w ułamku licznik mianownik i kreskę ułamkową. Potrafi podać przykłady ułamków właściwych, niewłaściwych i liczby mieszanej. ułamki i doprowadzać je do postaci nieskracalnej. Bezbłędnie ilustruje położenie ułamków na osi liczbowej. Dodawanie i odejmowanie ułamków zwykłych o jednakowych mianownikach. niewłaściwego i zamieniać ułamek niewłaściwy na liczbę mieszaną. Bezbłędnie potrafi skracać i rozszerzać ułamki oraz doprowadzać je do postaci nieskracalnej. Dobrze ilustruje położenie ułamków na osi liczbowej. Uczeń sprawnie i bezbłędnie porównuje ułamki Uczeń sprawnie porównuje o jednakowych mianownikach lub jednakowych ułamki o jednakowych mialicznikach. Bezbłędnie potrafi porządkować ułamki nownikach lub jednakowych o jednakowych mianownikach lub jednakowych licznikach. Potrafi porządlicznikach rosnąco lub malejąco. kować ułamki o jednakowych Sprawnie dodaje i odejmuje ułamki o mianownikach jednakowych mianownikach. lub jednakowych licznikach Bezbłędnie dodaje i odejmuje liczby mieszane. rosnąco lub malejąco. Przy wykonywaniu działań na ułamkach zwyDodaje i odejmuje ułamki o kłych dobrze stosuje poznane prawa i własności jednakowych mianownikach. działań. Dodaje i odejmuje liczby Pamięta o warunku wykonalności odejmowamieszane. Przy wykonywaniu nia w zbiorze ułamków działań na ułamkach zwykłych zwykłych. Sprawnie rozwiązuje zadania z zastosuje poznane prawa i włastosowaniem sności działań. Sprawnie rozdodawania i odejmowania ułamków zwykłych wiązuje o jednakowych mianowzadania z zastosowaniem nikach. Dokonuje właściwej analizy i sprawdze- poznanych działań na ułamnia rozwiązania zadania z jego warunkami. kach zwykłych. Dokonuje właściwej analizy i sprawdzenia rozwiązania z warunkami zadania. wego i zamieniać ułamek niewłaściwy na liczbę mieszaną. Potrafi skracać i rozszerzać ułamki. Ilustruje położenie ułamków na osi liczbowej. Potrafi skracać i rozszerzać ułamki. Potrafi skracać i rozszerzać ułamki. Uczeń porównuje ułamki o jednakowych mianownikach lub jednakowych licznikach. Potrafi porządkować ułamki o jednakowych mianownikach lub jednakowych licznikach rosnąco lub malejąco. Dodaje i odejmuje ułamki o jednakowych mianownikach. Dodaje i odejmuje liczby mieszane. Przy wykonywaniu zadań na ułamkach zwykłych stosuje poznane prawa i własności działań na ułamkach zwykłych. Dobrze rozwiązuje zadania z zastosowaniem poznanych działań na ułamkach zwykłych. Potrafi wykonywać analizę i sprawdzenie rozwiązania z warunkami zadania. Uczeń porównuje ułamki o jednakowych mianownikach. Potrafi porządkować ułamki o jednakowych mianownikach. Dodaje i odejmuje ułamki o jednakowych mianownikach. Dodaje i odejmuje liczby mieszane. Rozwiązuje zadania z zastosowaniem poznanych działań na ułamkach zwykłych. Uczeń porównuje ułamki o jednakowych mianownikach. Dodaje i odejmuje ułamki o jednakowych mianownikach. Umiejętność kreślenia i mierzenia odcinków i kątów. Umiejętność kreślenia odcinków i prostych, prostopadłych i równoległych. Prostokąt i kwadrat. Skala i plan Sprawnie umie mierzyć i wykreślać odcinki o danej długości oraz kąty o danej mierze. Sprawnie porównuje długości dwóch odcinków i miary dwóch kątów. Umie mierzyć i wykreślać odcinki danej długości i kąty o danej mierze. Potrafi porównać długości dwóch odcinków i miary dwóch kątów. Bezbłędnie i precyzyjnie potrafi wykreślić dwie Kreśli proste (odcinki) Potrafi wykreślić proste Umie wykreślić dwie proste i proste (dwa odcinki) równoległe i prostopadłe. (odcinki) równoległe i dwa odcinki równoległe i równoległe i prostopadłe. Sprawnie posługuje się Dobrze posługuje się przyprostopadłe. Umie poprostopadłe. Potrafi posłuprzyrządami geomerządami geometrycznymi. sługigiwać się przyrządami geotrycznymi. Rozróżnia odcinki prostopadłe i rówRozróżnia odcinki prostopa- wać się przyrządami metrycznymi. noległe w figurach geometrycznych. Potrafi dłe geometrycznymi. Roz- Potrafi wybrać wskazać w otaczającej rzeczywistości przykłady i równoległe w figurach różnia odcinki spośród podanych przykłaprostych (odcinków) prostopadłych geometrycznych. prostopadłe i równoległe dów proste prostopadłe i i prostych (odcinków) równoległych. Potrafi wskazać w otaczają- w figurach geomeproste równoległe. cej rzeczywistości przykłady trycznych. prostych (odcinków) prosto- Potrafi wskazać w paotaczającej rzeczywidłych i prostych (odcinków) stości przykłady prostych równoległych prostopadłych i prostych równoległych. Bezbłędnie opisuje prostokąt i kwadrat oraz Dobrze opisuje prostokąt i Umie opisać prostokąt i Potrafi wskazać potrafi wskazać przedmioty w kształcie prokwadrat. Potrafi wskazać kwadrat oraz potrafi Przedmioty w kształcie stokąta przewskazać przedmioty w prostokąta i kwadratu. Zna i kwadratu. Bezbłędnie opisuje władmioty w kształcie prostokształcie prostokąta i podstawowe sności prostokąta i kwadratu. Kreśli prostokąt i kąta i kwadratu. Bardzo kwawłasności prostokąta i kwakwadrat. Zna wzory na oblidobrze opisuje własności dratu. Zna własności dratu. Umie wykreślić czanie obwodu i pola prostokąta (kwadratu) i prostokąta prostokąta i kwadratu. prostokąt i kwadrat. sprawnie oblicza obwód oraz pole prostokąta i i kwadratu. Umie wykreślić Umie wykreślić prosto- Umie obliczać obwód i pole kwadratu. prostokąt i kwadrat. Zna kąt i kwadrat. Zna wzory prostokąta oraz Umie zamieniać jednostki pola. wzory na obliczanie obwodu i na obliczanie obwodu i kwadratu. pola prostokąta (kwadratu). pola prostokąta i kwaUmie obliczać obwód oraz dratu. pole prostokąta i kwadratu. Umie zamieniać jedUmie zanostki pola. mieniać jednostki pola. Uczeń precyzyjnie potrafi kreślić w skali odci- Umie mierzyć i wykreślać odcinki danej długości i kąty o danej mierze. Porównuje długości dwóch odcinków i miary dwóch kątów. Uczeń kreśli w skali odcinek Umie mierzyć i wykreślać odcinki danej długości i kąty o danej mierze. Porównuje długości dwóch odcinków i miary dwóch kątów. Uczeń potrafi kreślić w Urnie mierzyć i wykreślać odcinki danej długości i kąty o danej mierze Umie wykreślić dwie proste równoległe i prostopadłe. Potrafi wskazać przedmioty w kształcie prostokąta i kwadratu. Umie wykreślić prostokąt i kwadrat. Wie jak obliczać obwód i pole prostokąta oraz kwadratu. Uczeń potrafi kreślić w skali Uczeń potrafi nek oraz kwadrat i prostokąt. Bezbłędnie odczytuje z planu wymiary odcinków i przedstawia ich rzeczywistą długość. Sprawnie posługuje się mapą i planem. Powiększa i zmniejsza proste figury w skali. Okrąg i koło. Uczeń bezbłędnie rozróżnia okrąg i koło oraz potrafi wskazać przedmioty w kształcie tych figur. Sprawnie za pomocą cyrkla potrafi wykreślać okrąg (koło). Potrafi zaznaczyć w okręgu i w kole: środek, promień, średnicę i cięciwę oraz potrafi podać ich definicję. Potrafi wykreślić okrąg (koło) w skali. oraz kwadrat i prostokąt. Potrafi odczytywać z planu wymiary odcinków i przedstawiać ich rzeczywistą długość. Sprawnie posługuje się mapą i planem. Powiększa i zmniejsza proste figury w skali. skali odcinki. Potrafi odczytywać z planu wymiary odcinków i przedstawiać ich rzeczywistą długość. Sprawnie posługuje się mapą i planem. Powiększa i zmniejsza proste figury w skali. Uczeń rozróżnia okrąg i Uczeń rozróżnia okrąg koło. i koło. Potrafi wskazać Potrafi wskazać przedmioty przedmioty w kształcie w kształcie koła lub okręgu. koła lub okręgu. Umie Sprawnie za pomocą cyrkla za pomocą cyrkla wypotrafi wykreślać okrąg (ko- kreślić okrąg (koło). ło). Potrafi zaznaczyć w Potrafi zaznaczyć w okręgu i okręgu i w kole: śrow kole: środek, promień, dek, promień, średnicę i cięciwę oraz pośrednicę i cięciwę. trafi Potrafi wykreślić okrąg podać ich definicję. Potrafi (koło) w skali. wykreślić okrąg (koło) w skali. odcinki. kreślić w skali Umie posługiwać się mapą i odcinki. Umie posługiplanem. wać się mapą i planem. Powiększa i zmniejsza proste figury w skali. Uczeń potrafi wskazać przedmioty w kształcie koła lub okręgu. Umie za pomocą cyrkla wykreślić okrąg (koło). Potrafi zaznaczyć w okręgu i w kole: środek, promień, średnicę i cięciwę. Uczeń potrafi wskazać przedmioty w kształcie koła lub okręgu. Umie za pomocą cyrkla wykreślić okrąg (koło). STANDARDY WYMAGAŃ W ZAKRESIE WIEDZY MATEMATYCZNEJ UCZNIA KLASY V W SZKOLE PODSTAWOWEJ W KROJCZYNI W ROZBICIU NA OCENĘ Uwaga: -zakres wiedzy i umiejętności podkreślony ( proste przypadki ) muszą opanować uczniowie, którym dostosowano wymagania do ich umiejętności i predyspozycji na podstawie orzeczeń Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Lipnie, - w przypadku uczniów dyslektyków aspekt ortograficzny nie będzie brany pod uwagę, - w przypadku uczniów z zaburzeniami lateralizacji, orientacji przestrzennej i percepcji wzrokowej indywidualna pomoc ze strony nauczyciela przy przyswajaniu treści z zakresu geometrii. Treści i umiejętności Znajomość zbioru liczb naturalnych i działań w zbiorze liczb naturalnych. Zakres opanowanej wiedzy i posiadane umiejętności w rozbiciu na poszczególne oceny. celująca bardzo dobra dobra dostateczna dopuszczająca Bezbłędnie zapisuje, odczytuje, porównuje i porządkuje liczby naturalne. Sprawnie i bezbłędnie wykonuje poznane działania na liczbach naturalnych. Bardzo dobrze zna i stosuje przy obliczeniach poznane prawa i własności działań na liczbach naturalnych. Zna kolejność wykonywania działań na liczbach naturalnych i potrafi bezbłędnie obliczyć wartość wielodziałanio wego wyrażenia. Sprawnie i bezbłędnie rozwiązuje trudniejsze zadania z treścią. Precyzyjnie potrafi dokonać właściwej analizy i zapisu rozwiązania zadania, prezentować treść zadania za pomocą rysunku schematycznego oraz umie sprawdzać otrzymane rozwiązanie z warunkami zadania. Bardzo dobrze zapisuje, odczytuje, porównuje i porządkuje liczby naturalne. Bardzo dobrze wykonuje poznane działania na liczbach naturalnych. Dobrze zna i stosuje przy obliczeniach poznane prawa i własności działań na liczbach naturalnych. Umie stosować kolejność wykonywania działań na liczbach naturalnych i potrafi obliczyć wartość wyrażenia zawierającego kilka działań. Bardzo dobrze samodzielnie rozwiązuje zadania z treścią. Dobrze potrafi dokonać właściwej analizy treści zadania i sprawdzać jego rozwiązanie z warunkami zadania. Dobrze zapisuje, odczytuje, porównuje i porządkuje liczby naturalne. Dobrze wykonuje poznane działania na liczbach naturalnych. Zna i stosuje przy obliczeniach poznane prawa i własności działań na liczbach naturalnych. Zna kolejność wykonywania działań na liczbach naturalnych. Dobrze rozwiązuje zadania z treścią. Potrafi dokonać właściwej analizy treści zadania i sprawdzać jego rozwiązanie z warunkami zadania. Zapisuje, odczytuje i porównuje liczby naturalne. Poprawnie wykonuje poznane działania na liczbach naturalnych. Zna prawa i własności działań na liczbach naturalnych. Zna kolejność wykonywania działań na liczbach naturalnych. Umie rozwiązać proste zadania z treścią oraz potrafi dokonać analizy treści zadania i sprawdzać jego rozwiązanie. Uczeń potrafi podać przykłady liczb naturalnych oraz porównać dwie liczby naturalne. Umie dodawać, odejmować, mnożyć i dzielić liczby naturalne. Potrafi wypisać dane z szukane z treści zadania. Podzielność liczb naturalnych. Znajomość ułamków zwykłych i działania na ułamkach zwykłych. Uczeń bezbłędnie rozróżnia liczby pierwsze i liczby złożone. Bezbłędnie znajduje dzielniki i wielokrotności liczby. Bardzo dobrze umie poznane cechy podzielności liczb i stosuje je w praktyce. Sprawnie wyznacza NWD i NWW liczb naturalnych. Sprawnie rozwiązuje zadania na podzielność liczb. Uczeń potrafi bezbłędnie rozróżniać, zapisywać, odczytywać, porównywać i porządkować ułamki zwykłe. Bezbłędnie potrafi skracać, rozszerzać i zamieniać ułamki niewłaściwe na liczbą mieszaną i odwrotnie oraz ilustrować położenie ułamków na osi liczbowej. Bezbłędnie dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki zwykłe oraz oblicza kwadraty i sześciany ułamków. Bezbłędnie oblicza ułamek danej liczby i liczbę na podstawie danego jej ułamka. Przy wykonywaniu działań na ułamkach zwykłych bardzo dobrze stosuje poznane prawa i własności działań. Sprawnie rozwiązuje zadania z treścią na zasto- Uczeń dobrze rozróżnia liczby pierwsze i liczby złożone. Umie znajdować dzielniki i wielokrotności liczby. Bardzo dobrze umie poznane cechy podzielności liczb i stosuje je w praktyce. Bardzo dobrze wyznacza NWD i NWW liczb naturalnych. Sprawnie rozwiązuje zadania na podzielność liczb. Uczeń poprawnie rozróżnia liczby pierwsze i liczby złożone. Umie znajdować dzielniki i wielokrotności liczby. Dobrze umie poznane cechy podzielności liczb i stosuje je w praktyce. Wyznacza NWD i NWW liczb naturalnych. Rozwiązuje zadania na podzielność liczb. Uczeń rozróżnia liczby pierwsze i liczby złożone. Umie znajdować dzielniki i wielokrotności liczby. Umie poznane cechy podzielności liczb. Potrafi wyznaczyć NWD i NWW dwóch liczb naturalnych. Uczeń potrafi rozróżnić liczbę pierwszą od liczby złożonej. Umie znajdować dzielniki i wielokrotności liczby. Zna cechy podzielności liczb. Uczeń potrafi rozróżniać, zapisywać, odczytywać, porównywać i porządkować ułamki zwykłe. Bardzo dobrze potrafi skracać, rozszerzać i zamieniać ułamki niewłaściwe na liczbą mieszana i odwrotnie oraz ilustrować położenie ułamków na osi liczbowej. Bardzo dobrze dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki zwykłe oraz oblicza kwadraty i sześciany ułamków. Sprawnie oblicza ułamek danej liczby i liczbą na podstawie danego jej ułamka. Przy wykonywaniu działań na ułamkach zwykłych bardzo dobrze stosuje poznane prawa i własności działań. Dobrze rozwiązuje zadania z Uczeń potrafi rozróżniać, zapisywać, odczytywać, porównywać i porządkować ułamki zwykłe. Potrafi skracać, rozszerzać i zamieniać ułamki niewłaściwe na liczbę mieszaną i odwrotnie oraz ilustrować położenie ułamków na osi liczbowej. Dobrze dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki zwykłe oraz oblicza kwadraty i sześciany prostych ułamków. Umie obliczać ułamek danej liczby i liczbę na podstawie danego jej ułamka. Poprawnie rozwiązuje zadania z treścią na zastosowanie poznanych działań na ułamkach zwykłych. Potrafi sprawdzić rozwiązanie zadania z jego warunkami. Uczeń potrafi rozróżniać, zapisywać i odczytywać ułamki zwykłe. Umie porównywać dwa ułamki zwykłe. Poprawnie skraca, rozszerza i zamienia ułamki zwykłe. Dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki zwykłe. Umie obliczać ułamek danej liczby i liczbę na podstawie danego jej ułamka. Potrafi rozwiązywać nietrudne zadania z treścią na zastosowanie poznanych działań na ułamkach zwykłych. Uczeń potrafi podać przykłady ułamków zwykłych. Umie porównać dwa ułamki zwykłe. Zna sposób skracania, rozszerzania ułamków zwykłych. Dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki zwykłe. Znajomość ułamków dziesiętnych, działania na ułamkach dziesiętnych oraz na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. sowanie poznanych działań na ułamkach zwykłych. Dokonuje właściwej analizy i sprawdzenia rozwiązania zadania z jego warunkami. Uczeń potrafi bezbłędnie rozróżniać, zapisywać, odczytywać, porównywać i porządkować ułamki dziesiętne. Bezbłędnie potrafi ilustrować położenie ułamków na osi liczbowej oraz zamieniać ułamek dziesiętny na zwykły i odwrotnie. Bezbłędnie dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne oraz oblicza ich kwadraty i sześciany. Przy wykonywaniu działań na ułamkach dziesiętnych stosuje poznane prawa i własności działań. Sprawnie i bezbłędnie rozwiązuje zadania z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych dokonując właściwej analizy i sprawdzenia otrzymanego rozwiązania z warunkami zadania. Sprawnie oblicza wartości wyrażeń zawierających kilka działań na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. treścią na zastosowanie poznanych działań na ułamkach zwykłych. Dokonuje właściwej analizy i sprawdzenia rozwiązania zadania z jego warunkami. Uczeń dobrze potrafi rozróżniać, zapisywać, odczytywać, porównywać i porządkować ułamki dziesiętne. Bardzo dobrze potrafi ilustrować położenie ułamków na osi liczbowej oraz zamieniać ułamek dziesiętny na zwykły i odwrotnie. Sprawnie dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne oraz oblicza ich kwadraty i sześciany. Przy wykonywaniu działań na ułamkach dziesiętnych stosuje poznane prawa i własności działań. Sprawnie rozwiązuje zadania z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych dokonując właściwej analizy i sprawdzenia otrzymanego rozwiązania z warunkami zadania. Bardzo dobrze oblicza wartości wyrażeń zawierających działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Sprawnie rozwiązuje Uczeń dobrze potrafi zapisywać, odczytywać, porównywać i porządkować ułamki dziesiętne. Dobrze ilustruje położenie ułamków na osi liczbowej oraz zamienia ułamek dziesiętny na zwykły i odwrotnie. Umie dodawać i odejmować, mnożyć i dzielić ułamki dziesiętne. Przy wykonywaniu działań na ułamkach dziesiętnych stosuje poznane prawa i własności działań. Dobrze rozwiązuje zadania z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych dokonując sprawdzenia otrzymanego rozwiązania z warunkami zadania. Umie obliczać wartości wyrażeń zawierających działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Sprawnie rozwiązuje zadania z zastopowaniem działań na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Uczeń potrafi zapisywać, odczytywać, porównywać ułamki dziesiętne. Potrafi ilustrować położenie ułamków na osi liczbowej oraz zamienia ułamek dziesiętny na zwykły. Poprawnie dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne. Poprawnie rozwiązuje proste zadania z zastosowaniem działań na ułamkach dziesiętnych. Umie obliczać wartości prostych wyrażeń zawierających działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Uczeń potrafi odczytywać i zapisywać proste ułamki dziesiętne. Potrafi porównać dwa ułamki dziesiętne. Poprawnie dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne. Wielokąty i ich własności. Sprawnie i bezbłędnie rozwiązuje zadania z zastosowaniem działań na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Uczeń bardzo dobrze zna podstawowe figury geometryczne oraz ich własności. Bezbłędnie potrafi wykreślić za pomocą ekierki i linijki dwie proste i dwa odcinki równoległe i prostopadłe. Bezbłędnie potrafi zaznaczać odległość: - między dwoma punktami, - punktu od prostej, - między dwiema prostymi równoległymi. Bezbłędnie rozróżnia rodzaje kątów i potrafi je narysować i zmierzyć. Bezbłędnie potrafi wykreślić i podać własności kątów: przyległych, wierzchołkowych, odpowiadających i naprzemianległych. Sprawnie i bezbłędnie rozwiązuje różne zadania, w których występują kąty przyległe, wierzchołkowe, odpowiadające i naprzemianległe. Bardzo dobrze zna pojęcie łamanej, potrafi podać i narysować przykłady różnych łamanych oraz obliczyć długość łamanej. zadania z zastosowaniem działań na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Uczeń bardzo dobrze zna podstawowe figury geometryczne oraz ich własności. Sprawnie potrafi wykreślić za pomocą ekierki i linijki dwie proste i dwa odcinki równoległe i prostopadłe. Umie zaznaczać odległość: - między dwoma punktami. -punktu od prostej, — między dwiema prostymi równoległymi. Dobrze rozróżnia rodzaje kątów i potrafi je narysować i zmierzyć. Potrafi wykreślić i podać własności kątów: przyległych, wierzchołkowych, odpowiadających i naprze mianległych. Sprawnie rozwiązuje różne zadania, w których występują kąty przyległe, wierzchołkowe, odpowiadające i naprzemianległe. Bardzo dobrze zna pojęcie łamanej, potrafi podać i narysować przykłady różnych łamanych oraz obliczyć długość łamanej. Sprawnie rozróżnia i wskazuje przykłady poznanych wielokątów. Uczeń dobrze zna podstawowe figury geometryczne oraz ich własności. Potrafi wykreślić za pomocą ekierki i linijki dwie proste i dwa odcinki równoległe i prostopadłe. Umie zaznaczać odległość: — między dwoma punktami, - punktu od prostej, - między dwiema prostymi równoległymi. Rozróżnia rodzaje kątów i potrafi je narysować i zmierzyć. Potrafi wykreślić i podać własności kątów: przyległych, wierzchołkowych, odpowiadających i naprzemianległych. Dobrze rozwiązuje różne zadania, w których występują kąty przyległe, wierzchołkowe, odpowiadające i naprzemianległe. Zna pojęcie łamanej, potrafi podać i narysować łamaną oraz obliczyć jej długość. Rozróżnia i wskazuje przykłady wielokątów. Potrafi obliczyć obwód wielokąta. Dobrze zna własności trójką- Uczeń zna figury geometryczne oraz ich własności. Potrafi wykreślić za pomocą ekierki i linijki dwie proste i dwa odcinki równoległe i prostopadłe. Umie zaznaczać odległość między dwoma punktami. Rozróżnia rodzaje kątów i potrafi je narysować i zmierzyć. Potrafi narysować kąty: przyległe, wierzchołkowe, odpowiadające i naprzemianległe. Rozwiązuje proste zadania, w których występuj ą kąty przyległe, wierzchołkowe, odpowiadające i naprzeciwległe. Zna pojęcie łamanej, potrafi podać i narysować łamaną oraz obliczyć jej długość. Rozróżnia, wykreśla i wskazuje przykłady poznanych wielokątów. Potrafi obliczyć obwód wielokąta. Umie dokonać podziału trójkątów ze względu na boki i na kąty. Potrafi narysować trójkąt prostokątny i wskazać w nim przyprostokątne i przeciwprostokątną. Potrafi narysować poznane Uczeń podaje przykłady podstawowych figur geometrycznych. Potrafi wykreślić za pomocą ekierki i linijki dwie proste równoległe i prostopadłe. Potrafi podać przykłady poznanych kątów. Potrafi narysować łamaną. Rozróżnia i wskazuje przykłady poznanych wielokątów. Rozróżnia trójkąt prostokątny, ostrokątny i rozwartokątny. Potrafi narysować oraz podać własności poznanych czworokątów. Potrafi podać przykłady wielokątów foremnych i narysować trójkąt równoboczny i kwadrat. Umie obliczać obwody poznanych czworokątów. Pola wielokątów. Bezbłędnie rozróżnia i wskazuje przykłady wielokątów. Bezbłędnie potrafi obliczyć obwód wielokąta. Doskonale zna własności trójkąta. Bezbłędnie dokonuje podziału trójkątów ze względu na boki i na kąty. Starannie i precyzyjnie potrafi wykreślić wysokości w dowolnym trójkącie. Bezbłędnie rozwiązuje zadania na obliczanie sumy miar kątów wewnętrznych trójkąta. Bardzo dobrze zna zależność między długością mniejszej przyprostokątnej i długością przeciwprostokątnej w trójkącie prostokątnym o kątach ostrych 30° i 60?. Bezbłędnie zna własności poznanych czworokątów. Bardzo dobrze klasyfikuje poznane czworokąty oraz wyróżnia ich wspólne własności. Bardzo dobrze zna wielokąty foremne i potrafi je narysować oraz określić ich własności. Bezbłędnie wykreśla wysokości w poznanych czworokątach. Sprawnie oblicza obwody poznanych czworokątów. Rozumie pojęcie pola figury. Bardzo dobrze zna jednostki Bezbłędnie potrafi obliczyć obwód wielokąta. Dobrze zna własności trójkąt. Bardzo dobrze dokonuje podziału trójkątów ze względu na boki i na kąty. Potrafi starannie wykreślić wysokości w dowolnym trójkącie. Dobrze rozwiązuje zadania na obliczanie sumy miar kątów wewnętrznych trójkąta. Zna zależność między długością mniejszej przyprostokątnej i długością przeciwprostokątnej w trójkącie prostokątnym o kątach ostrych 30° i 60°. Zna własności poznanych czworokątów. Bardzo dobrze klasyfikuje czworokąty i umie podać ich wzajemne zależności. Bardzo dobrze zna wielokąty foremne i potrafi je narysować oraz określić ich własności. Bezbłędnie wykreśla wysokości w poznanych czworokątach. Sprawnie oblicza obwody poznanych czworokątów. ta. Umie dokonać podziału trójkątów ze względu na boki i na kąty. Potrafi wykreślić wysokości w dowolnym trójkącie. Umie rozwiązywać zadania na obliczenie sumy miar kątów wewnętrznych trójkąta. Zna zależność między długością mniejszej przyprostokątnej i długością przeciwprostokątnej w trójkącie prostokątnym o kątach ostrych 30° i 60°. Potrafi podać własności poznanych czworokątów. Klasyfikuje czworokąty i umie podać ich wzajemne zależności. Dobrze zna wielokąty foremne i potrafi je narysować oraz określić ich własności. Wykreśla wysokości w poznanych czworokątach. Sprawnie oblicza obwody poznanych czworokątów. czworokąty oraz podać własności poznanych czworokątów. Klasyfikuje czworokąty. Potrafi podać przykłady wielokątów foremnych i narysować je. Wykreśla wysokości w poznanych czworokątach. Umie obliczać obwody poznanych czworokątów. Rozumie pojęcie pola figury. Dobrze zna jednostki miary pola i potrafi je przeliczać. Zna jednostki miary pola i potrafi je przeliczać. Zna jednostki miary pola. Zna wzory na obliczanie pola miary pola i potrafi je przeliczać. Zna wzory na obliczanie pola trójkąta i poznanych czworokątów. Bezbłędnie stosuje poznane wzory do obliczania pól trójkąta i poznanych czworokątów oraz rozwiązywania zadań tekstowych. Bardzo dobrze zna jednostki miary pola i potrafi je przeliczać. Zna wzory na obliczanie pola trójkąta i poznanych czworokątów. Bardzo dobrze stosuje poznane wzory do obliczania pól trójkąta i poznanych czworokątów. Zna wzory na obliczanie pola trójkąta i poznanych czworokątów. Umie stosować poznane wzory do obliczania pól trójkąt i poznanych czworokątów. Zna wzory na obliczanie pola trójkąta i poznanych czworokątów. trójkąta, kwadratu i prostokąta. STANDARDY WYMAGAŃ W ZAKRESIE WIEDZY MATEMATYCZNEJ UCZNIA KLASY VI W SZKOLE PODSTAWOWEJ W KROJCZYNI W ROZBICIU NA OCENĘ Uwaga: -zakres wiedzy i umiejętności podkreślony ( proste przypadki ) muszą opanować uczniowie, którym dostosowano wymagania do ich umiejętności i predyspozycji na podstawie orzeczeń Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Lipnie, - w przypadku uczniów dyslektyków aspekt ortograficzny nie będzie brany pod uwagę, - w przypadku uczniów z zaburzeniami lateralizacji, orientacji przestrzennej i percepcji wzrokowej indywidualna pomoc ze strony nauczyciela przy przyswajaniu treści z zakresu geometrii. Treści i umiejętności Ułamki zwykle i dziesiętne powtórzenie Zakres opanowanej wiedzy i posiadane umiejętności w rozbiciu na poszczególne oceny. celująca bardzo dobra dobra dostateczna dopuszczająca Uczeń sprawnie i bezbłędnie: - zapisuje, odczytuje, porównuje i porządkuje ułamki zwykłe i ułamki dziesiętne, - wskazuje i odczytuje położenie ułamków na osi liczbowej, - wykonuje poznane działania na ułamkach, - wykonuje obliczenia wielodziałaniowe, - oblicza ułamek danej liczby, liczbę, gdy dany jest jej ułamek, oraz jakim ułamkiem jednej liczby jest druga liczba, - zamienia ułamek zwykły na dziesiętny przez rozszerzenie i przez dzielenie licznika przez mianownik, - rozróżnia ułamki dziesiętne Uczeń bardzo dobrze: - zapisuje, odczytuje, porównuje i porządkuje ułamki zwykle i ułamki dziesiętne, - wskazuje i odczytuje położenie ułamków na osi liczbowej, - wykonuje poznane działania na ułamkach, - wykonuje obliczenia wielodziałaniowe, - oblicza ułamek danej liczby, liczbę, gdy dany jest jej ułamek, oraz jakim ułamkiem jednej liczby jest druga liczba, - zamienia ułamek zwykły na dziesiętny przez rozszerzenie i przez dzielenie licznika przez mianownik, - rozróżnia ułamki dziesiętne Uczeń dobrze: - zapisuje, odczytuje, porównuje i porządkuje ułamki zwykłe i ułamki dziesiętne, - wskazuje i odczytuje położenie ułamków na osi liczbowej, - umie wykonywać poznane działania na ułamkach, - wykonuje obliczenia wielodziałaniowe, - umie obliczać ułamek danej liczby, liczbę, gdy dany jest jej ułamek oraz jakim ułamkiem jednej liczby jest druga liczba, - zamienia ułamek zwykły na dziesiętny przez rozszerzenie i przez dzielenie licznika przez mianownik, - rozróżnia ułamki dziesiętne skończone i nieskończone okresowe, Uczeń: - zapisuje i odczytuje ułamki zwykłe i ułamki dziesiętne, - wskazuje i odczytuje położenie ułamków na osi liczbowej, - porównuje dwa ułamki, - porządkuje ułamki rosnąco l malejąco, - potrafi wykonywać poznane działania na ułamkach, - umie obliczać ułamek danej liczby, liczbę, gdy dany jest jej ułamek, - potrafi zamienić proste ułamki zwykle na dziesiętne przez rozszerzenie i przez dzielenie licznika przez mianownik, - wskazuje ułamek dziesiętny skończony i nieskończony okresowy, - potrafi wskazać okres ułamka Uczeń: - potrafi zapisywać i odczytywać ułamki zwykłe i ułamki dziesiętne, - potrafi porównać dwa ułamki oraz wskazać ich położenie na osi liczbowej, - umie wykonać proste poznane działania na ułamkach, - potrafi obliczać ułamek danej liczby, - potrafi zamienić ułamki: itp. na dziesiętne, - wskazuje ułamek dziesiętny skończony i nieskończony okresowy, - poda przykład ułamka zwykłego, który ma rozwinięcie dziesiętne skończone. Procenty Liczby wymierne skończone i nieskończone okresowe, - znajduje okresy ułamków okresowych, - określa, który ułamek zwykły ma rozwinięcie dziesiętne skończone, a który nieskończone okresowe, - zamienia ułamek okresowy na ułamek zwykły, - podaje przybliżenie dziesiętne liczby z nadmiarem lub niedomiarem, - zaokrągla ułamki dziesiętne z dokładnością, do ustalonego rzędu, - szacuje wyroki działań, - rozwiązuje trudniejsze zadania z treścią, z zastosowaniem ułamków zwykłych i dziesiętnych. Uczeń sprawnie i bezbłędnie: - zamienia liczby na procenty i procenty na liczby, - oblicza procent danej liczby, liczbę z danego jej procentu oraz jakim procentem jednej liczby jest druga liczba, - umie stosować procenty do obliczeń bankowych, - wykonuje obliczenia z zastosowaniem promili, - rozwiązuje trudniejsze zadania z treścią, z zastosowaniem procentów i promili oraz zadania na stopy procentowe. skończone i nieskończone okresowe, - znajduje okresy ułamków okresowych, - określa, który ułamek zwykły ma rozwinięcie dziesiętne skończone, a który nieskończone okresowe, - zamienia ułamek okresowy na ułamek zwykły, - podaje przybliżenie dziesiętne liczby z nadmiarem lub niedomiarem, - zaokrągla ułamki dziesiętne z dokładnością, do ustalonego rzędu, - szacuje wyniki działań. - wskazuje okresy ułamków okresowych, - określa, który ułamek zwykły ma rozwinięcie dziesiętne skończone, a który nieskończone okresowe, - zamienia ułamek okresowy na ułamek zwykły, - podaje przybliżenie dziesiętne liczby z nadmiarem lub niedomiarem. okresowego, - poda przykład ułamka zwykłego, który ma rozwinięcie dziesiętne skończone i nieskończone okresowe. Uczeń bardzo dobrze: - zamienia liczby na procenty i procenty na liczby, - oblicza procent danej liczby, liczbę z danego jej procentu oraz jakim procentem jednej liczby jest druga liczba, - umie stosować procenty do obliczeń bankowych, - wykonuje obliczenia z zastosowaniem promili, - rozwiązuje zadania z treścią, z zastosowaniem procentów i promili. Uczeń dobrze: - zamienia liczby na procenty i procenty na liczby, - oblicza procent danej liczby, liczbę z danego jej procentu oraz jakim procentem jednej liczby jest druga liczba, - umie stosować procenty do obliczeń bankowych, - wykonuje obliczenia z zastosowaniem promili, - rozwiązuje zadania z treścią, z zastosowaniem procentów i promili. Uczeń: - potrafi zamieniać liczby na procenty i procenty na liczby, - umie obliczać procent danej liczby i liczbę z danego jej procentu, - potrafi obliczyć odsetki od złożonych do banku oszczędności, - wykonuje poprawnie obliczenia z zastosowaniem procentów i promili, |- rozwiązuje proste zadania z treścią z zastosowaniem procentów i promili. Uczeń: - potrafi zamieniać liczby na procenty i procenty na liczby, - umie obliczać procent danej liczby i odsetki od złożonych do banku oszczędności, - wykonuje poprawność obliczenia z zastosowaniem procentów i promili. Uczeń sprawnie i bezbłędnie: - zapisuje, odczytuje, porównuje i porządkuje liczby wymierne, - wskazuje i odczytuje położenie liczb dodatnich, ujemnych i liczb przeciwnych na osi liczbowej, - rozumie pojęcia: zbioru liczb nieujemnych i zbioru liczb niedodatnich, - oznacza liczbamiujemnymi Uczeń bardzo dobrze: - zapisuje, odczytuje, porównuje i porządkuje liczby wymierne, - wskazuje i odczytuje położenie liczb dodatnich, ujemnych i liczb przeciwnych na osi liczbowej, - rozumie pojęcia: zbioru liczb nieujemnych i zbioru liczb niedodatnich, Uczeń dobrze: - zapisuje, odczytuje, porównuje i porządkuje liczby wymierne, - wskazuje i odczytuje położenie liczb dodatnich, ujemnych i liczb przeciwnych na osi liczbowej, - rozumie pojęcia: zbioru liczb nieujemnych i zbioru liczb niedodatnich, - oznacza liczbami ujemnymi Uczeń: - zapisuje, odczytuje, porównuje i porządkuje liczby wymierne, - wskazuje i odczytuje położenie liczb dodatnich, ujemnych i liczb przeciwnych na osi liczbowej, - potrafi podać przykłady wielkości, które opisujemy liczbami ujemnymi, - potrafi podać wartość Uczeń: - potrafi zapisać i odczytać liczby wymierne, - umie porównać dwie liczby tego samego znaku i dwie liczby różnych znaków, - odczytuje położenie liczb dodatnich, ujemnych i liczb przeciwnych na osi liczbowej, - potrafi podać przykład wielkości, którą opisujemy różne wielkości w praktyce, -wyznacza wartość bezwzględną każdej liczby wymiernej, -podaje interpretację wartości bezwzględnej liczby na osi liczbowej, - dodaje, odejmuje dwie liczby ujemne oraz liczby różnych znaków, - mnoży i dzieli dwie liczby ujemne i liczby różnych znaków, - wykonuje obliczenia wielodziałaniowe na liczbach wymiernych, -w działaniach na liczbach wymiernych stosuje prawa przemienności i łączności oraz wie jak zachowują się w działaniach liczby 0 i l, - oblicza potęgi liczb wymiernych o wykładniku 0, l, 2 13, - oblicza pierwiastki drugiego i trzeciego stopnia z liczb, które są kwadratami lub sześcianami liczb nieujemnych. Wyrażenia algebraiczne. Uczeń sprawnie i bezbłędnie: - zapisuje i odczytuje wyrażenia algebraiczne, - zapisuje treść zadania za pomocą wyrażenia algebraicznego, - porządkuje jednomiany, - buduje sumy algebraiczne i wyodrębnia poszczególne wyrazy sumy, - dodaje, odejmuje sumy algebraiczne oraz mnoży sumę przez liczbę, - przeprowadza redukcję wyrazów podobnych sumy algebraicznej, - oblicza wartość liczbową wyrażenia algebraicznego. - oznacza liczbami ujemnymi różne wielkości w praktyce, -wyznacza wartość bezwzględną każdej liczby wymiernej, - podaje interpretację wartości bezwzględnej liczby na osi liczbowej, - dodaje, odejmuje dwie liczby ujemne oraz liczby różnych znaków, -mnoży i dzieli dwie liczby ujemne i liczby różnych znaków, -wykonuje obliczenia wielodziałaniowe na liczbach wymiernych, -w działaniach na liczbach wymiernych stosuje prawa przemienności i łączności oraz wie jak zachowują się w działaniach liczby 0 i l, - oblicza potęgi liczb wymiernych o wykładniku 0,1, 2 i 3, - oblicza pierwiastki drugiego i trzeciego stopnia z liczb, które są kwadratami lub sześcianami liczb nieujemnych. Uczeń dobrze: - zapisuje i odczytuje wyrażenia algebraiczne, - zapisuje treść zadania za pomocą wyrażenia algebraicznego, - porządkuje jednomiany, - buduje sumy algebraiczne i wyodrębnia poszczególne wyrazy sumy, - dodaje, odejmuje sumy algebraiczne oraz mnoży sumę przez liczbę, - przeprowadza redukcję wyrazów podobnych sumy algebraicznej, - oblicza wartość liczbową wyrażenia. różne wielkości w praktyce, -wyznacza wartość bezwzględną liczby wymiernej, -podaje interpretację wartości bezwzględnej liczby na osi liczbowej - dodaje, odejmuje dwie liczby ujemne oraz liczby różnych znaków, - mnoży i dzieli dwie liczby ujemne i liczby różnych znaków, -wykonuje obliczenia wielodziałaniowe na liczbach wymiernych, -w działaniach na liczbach wymiernych stosuje prawa przemienności i łączności, -oblicza potęgi liczb wymiernych o wykładniku 0, l, 2 i 3, - oblicza pierwiastki drugiego i trzeciego stopnia z liczb, które są kwadratami lub sześcianami liczb nieujemnych. bezwzględną liczby wymiernej, -dodaje, odejmuje dwie liczby ujemne oraz liczby różnych znaków, -mnoży i dzieli liczby ujemne i liczby różnych znaków, -wykonuje proste obliczenia kilkudziałaniowe na liczbach wymiernych, -oblicza potęgi liczb wymiernych o wykładniku 2 i 3 w zakresie 200, - oblicza pierwiastki drugiego i trzeciego stopnia z liczb, które są kwadratami lub sześcianami liczb nieujemnych w zakresie 200. liczbą ujemną, -dodaje, odejmuje dwie liczby całkowite ujemne oraz liczby całkowite różnych znaków, -mnoży i dzieli liczby całkowite ujemne i liczby różnych znaków, -potrafi obliczyć potęgi liczb wymiernych o wykładniku 2 i 3 w zakresie 200, -potrafi obliczyć pierwiastki drugiego stopnia z liczb, które są kwadratami liczb nieujemnych w zakresie 200. Uczeń dobrze: - zapisuje i odczytuje wyrażenia algebraiczne, - potrafi zapisać treść zadania za pomocą wyrażenia algebraicznego, - zapisuje i porządkuje jednomiany, - buduje sumy algebraiczne, wyodrębnia poszczególne wyrazy sumy, - dodaje, odejmuje sumy algebraiczne oraz mnoży sumę przez liczbę, - przeprowadza redukcję wyrazów podobnych sumy algebraicznej. Uczeń: - umie zapisać i odczytać wyrażenia algebraiczne, - zapisze treść prostego zadania za pomocą wyrażenia algebraicznego, - zapisze i uporządkuje jednomian, - wyodrębnia poszczególne wyrazy sumy, - dodaje, odejmuje sumy algebraiczne oraz mnoży sumę przez liczbę, - potrafi wykonać redukcję wyrazów podobnych sum algebraicznych. Uczeń: - umie zapisać i odczytać proste wyrażenie algebraiczne, - zapisze i uporządkuje jednomian, - wyodrębni poszczególne wyrazy sumy, - dodaje, odejmuje proste sumy algebraiczne, - potrafi wykonać redukcję wyrazów podobnych w sumie algebraicznej. Równania i nierówności Uczeń sprawnie i bezbłędnie: - zapisuje i odczytuje równania i nierówności, - potrafi zapisać treść zadania za pomocą, równania lub nierówności, - rozwiązuje równania i nierówności, - zaznacza rozwiązanie nierówności na osi liczbowej, - rozwiązuje za pomocą równań zadania z treścią. Uczeń bardzo dobrze: - zapisuje i odczytuje równania i nierówności, - potrafi zapisać treść zadania za pomocą, równania lub nierówności, - rozwiązuje równania i nierówności, - zaznacza rozwiązanie nierówności na osi liczbowej, - rozwiązuje za pomocą równań zadania z treścią Układ współrzędnych Uczeń sprawnie I bezbłędnie: -określa osie układu współrzędnych oraz poszczególne ćwiartki układu, -znajduje, odczytuje i zapisuje współrzędne punktów położonych w układzie i zaznacza położenie punktów o danych współrzędnych, -podaje różne sposoby przyporządkowań, -opisuje zbiory punktów podanych w układzie współrzędnych za pomocą, równań i nierówności, -zaznacza położenie punktów na płaszczyźnie opisanych równaniami i nierównościami. Uczeń bardzo dobrze: - nazywa osie układu współrzędnych oraz poszczególne ćwiartki układu, - potrafi znajdować, odczytywać i zapisać współrzędne punktów położonych w układzie i zaznaczać punkty o danych współrzędnych, - umie podać różne sposoby przyporządkowań, - opisuje zbiory punktów podanych w układzie współrzędnych za pomocą równań i nierówności, - zaznacza położenie punktów na płaszczyźnie opisanych równaniami i nierównościami. Uczeń dobrze: - zapisuje i odczytuje równania i nierówności, - potrafi zapisać treść zadania za pomocą, równania lub nierówności, - rozwiązuje równania i nierówności, - zaznacza rozwiązanie nierówności na osi liczbowej, - umie rozwiązać za pomocą równań proste zadania z treścią. Uczeń dobrze; - nazywa osie układu współrzędnych oraz poszczególne ćwiartki układu, - potrafi znajdować, odczytywać i zapisać współrzędne punktów położonych w układzie i zaznaczać punkty o danych współrzędnych, - wymieni różne sposoby przyporządkowań, - opisuje zbiory punktów podanych w układzie współrzędnych za pomocą równań i nierówności, - zaznacza na płaszczyźnie położenie punktów opisanych równaniami i nierównościami Uczeń: - zapisuje i odczytuje równania i nierówności, - potrafi zapisać treść prostego zadania za pomocą równania lub nierówności, - rozwiązuje proste równania i nierówności, - zaznaczy rozwiązanie nierówności na osi liczbowej, - potrafi rozwiązać za pomocą równia proste zadania z treścią. Uczeń: - zapisuje i odczytuje równania i nierówności, - rozwiązuje proste równania i nierówności, - zaznacza rozwiązanie nierówności osi liczbowej. Uczeń: - zna nazwy osi układu współrzędnych oraz poszczególne ćwiartki układu, - potrafi znajdować, odczytywać i zapisywać współrzędne punktów położonych w układzie i zaznaczać punkty o danych współrzędnych, - opisuje zbiory punktów podanych w układzie współrzędnych za pomocą prostych równań i nierówności, - zaznacza na płaszczyźnie położenie punktów opisanych równaniami i nierównościami. Uczeń: - zna nazwy osi układu współrzędnych, - potrafi odczytywać współrzędne punktów położonych w układzie i zaznaczać punkty o danych współrzędnych, - zaznacza położenie punktów na płaszczyźnie opisanych równaniami i nierównościami Podstawowe konstrukcje geometryczne Graniastosłupy proste. Uczeń sprawnie i bezbłędnie: -wykonuje podstawowe konstrukcje geometryczne, -podaje opis i uzasadnienie poprawności przeprowadzonej konstrukcji, -definiuje symetralną odcinka i podaje jej własności, -stosuje konstrukcję symetralnej odcinka przy rozwiązywaniu zadań, -definiuje dwusieczną kąta i podaje jej własności, - stosuje konstrukcję dwusiecznej kąta przy rozwiązywaniu zadań, -kreśli konstrukcyjnie proste prostopadle i proste równoległe, -stosuje konstrukcję prostych prostopadłych i prostych równoległych przy rozwiązywaniu zadań. Uczeń sprawnie i bezbłędnie: -potrafi wymienić różne graniastosłupy proste i wskazać ich modele, - podaje własności graniastosłupów prostych i wskazuje ich poszczególne elementy, - potrafi narysować każdy ze znanych graniastosłupów prostych, -wykreśla precyzyjnie siatkę i sporządza model graniastosłupa trójkątnego, czworokątnego i sześciokątnego, - oblicza pola powierzchni bocznej i całkowitej graniastosłupów prostych, -oblicza objętości graniastosłupów prostych, -rozwiązuje zadania z treścią na obliczanie pól powierzchni i objętość graniastosłupów prostych. Uczeń bardzo dobrze: - wykonuje podstawowe konstrukcje geometryczne, - podaje opis i uzasadnienie poprawności przeprowadzonej konstrukcji, - definiuje symetralną odcinka i podaje jej własności, - stosuje konstrukcję symetralnej odcinka przy rozwiązywaniu zadań, - definiuje dwusieczną kąta i podaje jej własności, - stosuje konstrukcję dwusiecznej kąta przy rozwiązywaniu zadań, - stosuje konstrukcję prostych prostopadłych i prostych równoległych przy rozwiązywaniu zadań. Uczeń dobrze: -wykonuje podstawowe konstrukcje geometryczne, -podaje opis przeprowadzonej konstrukcji, -definiuje symetralną odcinka i podaje jej własności, -umie wykorzystać konstrukcję symetralnej odcinka przy rozwiązywaniu zadań, - definiuje dwusieczną kąta i podaje jej własności, umie wykorzystać konstrukcję dwusiecznej kąta przy rozwiązywaniu zadań, - stosuje konstrukcję prostych prostopadłych i prostych równoległych przy rozwiązywaniu zadań. Uczeń: -potrafi wykonać niektóre podstawowe konstrukcje geometryczne i podać ich opis, -zna definicję symetralnej odcinka i podaje jej podstawowe własności, - zna definicję dwusiecznej kąta i podaje jej podstawowe własności, -umie wykonać konstrukcję symetralnej odcinka i dwusiecznej kąta, - umie wykorzystać konstrukcję prostych prostopadłych i prostych równoległych przy rozwiązywaniu prostych zadań. Uczeń: -potrafi podać definicję symetralną odcinka i dwusiecznej kąta, -umie wykonać konstrukcję symetralnej odcinka i dwusiecznej kąta, -umie skonstruować proste prostopadłe i proste równoległe. Uczeń bardzo dobrze: -potrafi wymienić różne graniastosłupy proste i wskazać ich modele, - zna własności graniastosłupów prostych i wskazuje ich poszczególne elementy, - potrafi narysować graniastosłup prosty - wykreśla siatkę i sporządza model graniastosłupa trójkątnego, czworokątnego i sześciokątnego, - oblicza pola powierzchni bocznej i całkowitej graniastosłupów prostych, -oblicza objętości graniastosłupów prostych, -rozwiązuje zadania z treścią na obliczanie pól powierzchni i objętość graniastosłupów prostych. - potrafi wymienić różne graniastosłupy proste i wskazać ich modele, - zna własności graniastosłupów prostych i wskazuje ich poszczególne elementy, - potrafi narysować graniastosłup prosty, - wykreśla siatkę i sporządzi model graniastosłupa trójkątnego, czworokątnego i sześciokątnego, - oblicza pola powierzchni bocznej i całkowitej graniastosłupów prostych, -oblicza objętości graniastosłupów prostych, -rozwiązuje zadania z treścią na obliczanie pól powierzchni i objętość graniastosłupów prostych. Uczeń: - wymieni podstawowe graniastosłupy proste i wskaże ich modele, - zna własności graniastosłupów prostych, - potrafi narysować graniastosłup prosty, - wykreśli siatkę i sporządzi model graniastosłupa trójkątnego i czworokątnego, - zna wzory i obliczy pole powierzchni bocznej i całkowitej graniastosłupa prostego, -zna wzory i obliczy objętość graniastosłupa prostego. Uczeń: - wymieni graniastosłup prosty trójkątny, czworokątny i sześciokątny i wskaże ich modele, - potrafi narysować graniastosłup prosty czworokątny, wykreślić jego siatkę i sporządzić model, - umie obliczyć pole powierzchni bocznej, całkowitej i objętość graniastosłupa prostego czworokątnego. KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO Sky High Starter W Kryteriach Oceniania nie zostały uwzględnione oceny: niedostateczna oraz celująca. Szczegółowe kryteria oceniania na ocenę niedostateczną są takie same dla wszystkich rozdziałów podręcznika. Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, jeśli nie spełnia kryteriów na ocenę dopuszczającą, czyli nie potrafi wykonać: - zadań o elementarnym stopniu trudności - wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej, a braki w wiadomościach i umiejętnościach uniemożliwiają dalszą naukę. Szczegółowe kryteria oceniania dla oceny niedostatecznej: wypowiedź ustna – całkowicie niepoprawna konstrukcja wypowiedzi, uboga treść i słownictwo, brak opanowania podstawowej leksyki, nieprawidłowe użycie struktur składniowych, rażące błędy językowe, uniemożliwiające porozumiewanie się, brak płynności wypowiedzi, niepoprawna wymowa i intonacja; wypowiedź pisemna – wypowiedź nie zawiera elementów określonych w poleceniu, znaczne odstępstwa od tematu lub praca nie na temat, niezgodna z założoną formą, wypowiedź niespójna, nie na temat, uboga treść i słownictwo, częste powtórzenia, rażące błędy gramatyczne i leksykalne, uniemożliwiające zrozumienie treści, liczne błędy ortograficzne i interpunkcyjne. Ocena celująca podlega oddzielnym kryteriom, często określanym przez Przedmiotowe Systemy Oceniania i jest najczęściej oceną semestralną lub roczną. Ocenę celującą uczeń może otrzymać rozwiązując 100% testu. W kryteriach oceniania uwzględnione zostały wypowiedzi ustne i pisemne, jako najczęściej poddawane ocenie przez nauczyciela. Opanowanie sprawności czytania i rozumienia ze słuchu oceniane jest najczęściej jako element testów w odrębnie określonej skali punktowej. KRYTERIA OCENIANIA POZIOM PODSTAWOWY OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA OCENA PROJEKTÓW Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna POZIOM PONADPODSTAWOWY Ocena dobra Ocena bardzo dobra ☼ niewielka samodzielność ☼ odtwórcza wiedza ☼ skuteczne próby opanowania materiału ☼ wiedza i umiejętności na poziomie minimalnym, umożliwiającym dalsze przyswajanie materiału ☼ wolne tempo wypowiedzi ☼ proste zdania ☼ właściwa reakcja językowa na prostą wypowiedź rozmówcy ☼ poprawne mówienie z uwzględnieniem zasad właściwej wymowy, zapewniających zrozumienie wypowiedzi ☼ dopuszczalne błędy językowe, które nie zakłócają rozumienia ☼ logiczna konstrukcja wypowiedzi ☼ niezbyt urozmaicone konstrukcje do wyrażania opinii ☼ błędy językowe, które nie zakłócają komunikacji; poprawna wymowa i intonacja ☼ wypowiedź w pełni zrozumiała ☼ poprawny wybór formy i stylu wypowiedzi ☼ wypowiedź ciekawa, płynna, bogata w treść i słownictwo ☼ poprawna wymowa i intonacja, zbliżona do wypowiedzi rodzimych użytkowników języka ☼ sporadyczne błędy językowe, które nie zakłócają komunikacji ☼ wypowiedź w całości zrozumiała ☼ bezbłędny wybór formy i stylu wypowiedzi Projekt oparty o podstawowe słownictwo i wyrażenia. Praca w większości odtwórcza, zawierająca liczne błędy, które jednak nie zakłócają odbioru. Projekt zbudowany w oparciu o proste zdania. Praca zawierająca sporo błędów językowych. Widoczny większy stopień samodzielności. Ograniczone słownictwo. Praca ciekawa, ale nie wyczerpująca tematu i możliwości leksykalnych. Zdania proste, ale w większości poprawne. Pojedyncze błędy językowe. Praca bardzo interesująca, wykonana z dużą starannością. Wyczerpany temat i wykorzystane możliwości leksykalne. Użyte w pełni poprawne konstrukcje gramatyczne. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: Lekcje 1-5 Hello! OCENA DOSTATECZNA Uczeń: OCENA DOBRA Uczeń: Potrafi przywitać się i przedstawić przy użyciu zwrotu Hi, I’m … Potrafi przywitać się i przedstawić przy użyciu zwrotu Hi / Hello! I’m … Potrafi przywitać się i przedstawić przy użyciu zwrotów: Hi / Hello! I’m … / My name is… Potrafi przywitać się, przedstawić, zapytać o imię przy użyciu różnych zwrotów: Hi / Hello! I’m… / My name is… / What’s your name? Zna i zapisuje kilka liczebników 1-20. Zna i zapisuje połowę liczebników 1-20. Zna i zapisuje większość liczebników 1-20. Zna i zapisuje wszystkie liczebniki 1-20. Podaje swój wiek: I’m ten. Podaje swój wiek oraz wiek innych osób: I am ten. She is nine. Pyta kolegę o wiek: How old are you? Pyta o wiek kolegi lub koleżanki oraz innych osób: How old are you? How old is she / he? Odpowiada na takie pytania. How old are you? He's my little brother. Lucky Star Revision OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: Pisze email o sobie i swoim koledze lub swojej koleżance. Praca jest w większości odtwórcza. Przy pomocy pojedynczych wyrazów nazywa członków rodziny. Pisze email o sobie i swoim koledze lub swojej koleżance. Praca jest częściowo odtwórcza. Opisuje członków rodziny: He’s my brother Janek. He’s twelve. Pisze email o sobie i swoim koledze lub swojej koleżance. Praca jest w większości samodzielna. Zadaje pytania o osoby w rodzinie: Who’s Wiktor? Who is she? Odpowiada na podobne pytania: He’s my grandfather. Pisze email o sobie i swoim koledze lub swojej koleżance. Praca jest całkowicie samodzielna. Rozmawia na temat rodziny, zadaje pytania z zaimkami his / her i odpowiadania na nie: Who is he / she? – He / she is my… What’s his / her name? His / her name is… OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: OCENA DOSTATECZNA Uczeń: OCENA DOBRA Uczeń: OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: Lekcje 1-5 (c.d.) Sporadycznie poprawnie uzupełnia zdania zaimkami osobowymi: he, I, it, you, she. Częściowo poprawnie uzupełnia zdania zaimkami osobowymi: he, I, it, you, she. W większości poprawnie uzupełnia zdania zaimkami osobowymi: he, I, it, you, she. Całkowicie poprawnie uzupełnia zdania zaimkami osobowymi: he, I, it, you, she. Hello! Sporadycznie poprawnie uzupełnia zdania formami czasownika to be (am, is, are). Częściowo poprawnie uzupełnia zdania formami czasownika to be (am, is, are). W większości poprawnie uzupełnia zdania formami czasownika to be (am, is, are). Sporadycznie poprawnie uzupełnia zdania wyrazami pytającymi: what, how, who. Częściowo poprawnie uzupełnia zdania wyrazami pytającymi: what, how, who. W większości poprawnie uzupełnia zdania wyrazami pytającymi: what, how, who. Sporadycznie poprawnie układa zdania z podanych wyrazów. Częściowo poprawnie układa zdania z podanych wyrazów. W większości poprawnie układa zdania z podanych wyrazów. How old are you? He's my little brother. Lucky Star Revision Całkowicie poprawnie uzupełnia zdania formami czasownika to be (am, is, are). Całkowicie poprawnie uzupełnia zdania wyrazami pytającymi: what, how, who. Całkowicie poprawnie układa zdania z podanych wyrazów. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: Lekcje 6-10 Potrafi się przywitać: Good morning. Good morning It's a very funny cow! OCENA DOSTATECZNA Uczeń: Potrafi się przywitać: Good morning / afternoon / evening. Wie, kiedy zastosować poszczególne zwroty w zależności od pory dnia. Na pytanie o samopoczucie odpowiada: Fine, thanks. Can you spell it? Me and my family Revision Przy pomocy pojedynczych rzeczowników nazywa większość poznanych zwierząt. Przypisuje rzeczowniki do dwóch grup (a / an). Częściowo poprawnie zna alfabet. Potrafi przeliterować swoje imię. Nazywa zwierzęta: It’s a dog., częściowo poprawnie stosując przedimki a / an. W większości poprawnie zna alfabet. Częściowo poprawnie literuje wyrazy. OCENA DOBRA Uczeń: OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: Potrafi się przywitać Prowadzi krótką rozmowę, wita i przedstawić nową osobę: This is się, przedstawia inną osobę, wita [Mark]. ją: Nice to meet you. Welcome to [Weston Junior School. Rozmawia na temat samopoczucia: How are you? Fine, thanks. Pyta o przedmioty i zwierzęta: What’s this? Odpowiada, w większości poprawnie stosując przedimki a / an. Poprawnie zna alfabet. W większości poprawnie literuje wyrazy. Rozmawia na temat samopoczucia: How are you? Fine, thanks. Pyta o przedmioty i zwierzęta: What’s this? Is it a cow? Odpowiada, poprawnie stosując przedimki a / an. Zna alfabet. Prosi o przeliterowanie: Can you spell your name / it, please? Prawidłowo literuje wyrazy. Wykonuje projekt My family / My Wykonuje projekt My family / My best friend. Wykonuje projekt My family / My Wykonuje projekt My family / My best friend. best friend. best friend. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: Lekcje 11-15 Nazywa większość kolorów. What colour is it? Where's Dido? Two hot dogs, please. The go-kart final Revision W większości poprawnie dopasowuje nazwy pomieszczeń i przedmiotów do obrazka. Częściowo poprawnie nazywa jedzenie. Częściowo poprawnie tworzy liczbę mnogą. OCENA DOSTATECZNA Uczeń: OCENA DOBRA Uczeń: Zna nazwy kolorów. W prosty sposób opisuje przedmioty: It’s red and blue. Pyta o kolory przedmiotów: What Pyta o kolory i opisuje przedcolour is your bag? Odpowiada: mioty. It’s green and blue. Częściowo poprawnie opisuje swój ulubiony kolor. W większości poprawnie opisuje swój ulubiony kolor. Poprawnie dopasowuje nazwy pomieszczeń i przedmiotów do obrazka. Częściowo poprawnie podpisuje obrazki przyimkami miejsca: in, on, under, behind. Pyta o miejsce położenia przedmiotów i osób. W większości poprawnie stosuje przyimki miejsca oraz przedimek the: Where’s…? It’s on the… W większości poprawnie nazywa potrawy / jedzenie, w tym również w liczbie mnogiej. Zamawia jedzenie (w liczbie pojedynczej i mnogiej): Can I have two hot dogs, please? Poprawnie odpowiada na pytania z czasownikiem to be. Krótko, w większości poprawnie, odpowiada na pytania z czasownikiem to be: Yes, he is./ No, he isn’t. OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: Częściowo poprawnie zadaje pytania z czasownikiem to be. Odpowiada na nie. Samodzielnie i poprawnie opisuje swój ulubiony kolor. Pyta o położenie przedmiotów i osób: Where’s he? Is he in the kitchen? Prawidłowo stosuje przyimki miejsca, przedimek the oraz wszystkie poznane wyrażenia. Odgrywa scenkę w barze (w roli kupującego i ekspedienta). Prawidłowo stosuje poznane słownictwo (w liczbie pojedynczej i mnogiej). Stosuje formy grzecznościowe. Prawidłowo zadaje pytania z czasownikiem to be. Odpowiada na nie. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: Lekcje 16-20 Matt's new bike OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: Pyta o pochodzenie: Are you from Pyta o pochodzenie: Where are Rozmawia na temat krajów poPoland? i krótko odpowiada: Yes, you from? Are you from Poland? i chodzenia, improwizuje dialog. I am. / No, I’m not. odpowiada: I’m from Canada. Częściowo poprawnie pisze email, w którym opisuje siebie i swojego przyjaciela lub swoją przyjaciółkę. W większości poprawnie pisze email, w którym opisuje siebie i swojego przyjaciela lub swoją przyjaciółkę. Zna formy we / they are. Sporadycznie stosuje je w wypowiedzi. W większości poprawnie stosuje formy we / they are w zdaniach twierdzących. Prawidłowo stosuje formy: we / they are, we / they aren’t. Rozumie formę dopełniacza. Częściowo poprawnie potrafi ją utworzyć (Matt’s bike). Sporadycznie stosuje ją w wypowiedzi. Częściowo poprawnie wykorzystuje w wypowiedzi formę dopełniacza. Formułuje proste zdania: It’s Matt’s bike. W większości poprawnie wykorzystuje w wypowiedzi formę dopełniacza: It’s Matt’s bike. They’re Tim’s comics. Częściowo poprawnie opisuje polską flagę. Samodzielnie opisuje polską flagę. Wykonuje projekt My country. Wykonuje projekt My country. The United Kingdom Revision OCENA DOBRA Uczeń: Odpowiada na pytania o pochodzenie: I’m from Poland. We're from the USA. They're lion cubs. OCENA DOSTATECZNA Uczeń: Wykonuje projekt My country. Zasadniczo poprawnie pisze email, w którym opisuje siebie i swojego przyjaciela lub swoją przyjaciółkę. Samodzielnie i poprawnie pisze email, w którym opisuje siebie i swojego przyjaciela lub swoją przyjaciółkę. Prawidłowo stosuje formy czasownika to be. Prawidłowo wykorzystuje w wypowiedzi formę dopełniacza. Samodzielnie i poprawnie opisuje polską flagę. Wykonuje projekt My country. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: Lekcje 21-25 I’ve got a new game. We've got Maths today. Can you swim? Drama at Bird Island Revision Dopasowuje większość nazw przedmiotów do obrazków. Krótko mówi o posiadanym przedmiocie: I’ve got a computer. OCENA DOSTATECZNA Uczeń: OCENA DOBRA Uczeń: OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: Dopasowuje wszystkie nazwy przedmiotów do obrazków. W większości poprawnie mówi o posiadanych przedmiotach: I’ve got a radio but I haven’t got a camera. Dopasowuje wszystkie nazwy przedmiotów do obrazków. Prawidłowo mówi o posiadanych przedmiotach: I’ve got a radio but I haven't got a camera. Dopasowuje wszystkie nazwy przedmiotów do obrazków. Mówi o posiadanych przedmiotach. Pyta kolegę lub koleżankę: Have you got a computer? Pisze email i opisuje pokój. Praca Pisze email i opisuje pokój. Praca jest częściowo odtwórcza, zajest w większości odtwórcza, wiera kilka błędów językowych. zawierająca liczne błędy językowe. W większości poprawnie nazywa dni tygodnia „na wyrywki”. W większości poprawnie Często myli Tuesday / Thursday. wymienia dni tygodnia w prawidłowej kolejności. W większości poprawnie opisuje plan lekcji: I’ve got French on Monday. Uzupełnia tabelkę planem lekcji (wpisuje nazwy przedmiotów). Krótko opisuje swoje umiejętności: I can swim. I can't jump. Odpowiada na pytanie o umiejętności: Can you swim? Yes, I can. / No, I can’t. Pisze email i opisuje pokój. Praca Pisze email i opisuje pokój. Praca jest w większości samodzielna, jest samodzielna, poprawna jęzawiera sporadyczne błędy językowo. zykowe. Poprawnie nazywa dni tygodnia „na wyrywki”. Odpowiada na pytania typu: What day is tomorrow? Poprawnie nazywa dni tygodnia „na wyrywki”. Odpowiada na pytania typu: What day is tomorrow? Prawidłowo opisuje plan lekcji: I’ve got English on Friday. Zadaje pytania o plan lekcji: When have we got Art? Poprawnie odpowiada: We’ve got Art on Tuesday. Pyta kolegę o umiejętności: Can you sing? i odpowiada na podobne pytania. Pyta o umiejętności innych osób: Can he jump? Dokładnie opisuje umiejętności swoje i innych osób: I can swim 50 metres. He / She can sing. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: Lekcje 26-30 He's got sharp teeth! Jump! Don't laugh! Favourite pets Revision Podpisuje obrazek podanymi nazwami części ciała. Opisuje zwierzęta i potwory niektórymi przymiotnikami: It’s big. Wykonuje kilka usłyszanych poleceń. Częściowo poprawnie dopasowuje polecenia do obrazków (z przeczeniem i bez). Wykonuje projekt Me and my pet. OCENA DOSTATECZNA Uczeń: OCENA DOBRA Uczeń: OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: Krótko opisuje zwierzęta i potwory: It’s got short ears. Wykorzystuje większość poznanych wyrażeń. Opisuje wygląd zwierząt i potworów: It’s got three small eyes, a big nose and a long tail. Rozmawia na temat wyglądu. Zadaje pytania i odpowiada na nie. Wypowiedzi są w pełni poprawne. Wykonuje większość usłyszanych poleceń. Wykonuje usłyszane polecenia. Wykonuje usłyszane polecenia. Poprawnie dopasowuje polecenia do obrazków. Częściowo poprawnie wydaje polecenia (z przeczeniem lub bez). Prawidłowo wydaje polecenia (z przeczeniem i bez). Wykonuje projekt Me and my pet. Wykonuje projekt Me and my pet. W większości poprawnie dopasowuje polecenia do obrazków (z przeczeniem lub bez). Wykonuje projekt Me and my pet. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: Lekcje 31-35 How much is it? It's nine o'clock. OCENA DOSTATECZNA Uczeń: OCENA DOBRA Uczeń: OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: Zna część liczebników 21-100. Zna przynajmniej połowę liczebników 21-100. Zna większość liczebników 21-100. Zna wszystkie liczebniki 21-100. W niewielkim stopniu poprawnie podaje ceny. Częściowo poprawnie podaje ceny. W większości poprawnie podaje ceny. Prawidłowo podaje ceny. Częściowo poprawnie pyta o cenę pojedynczych przedmiotów: How much is the guitar? Prawidłowo pyta o cenę pojedynczych przedmiotów: How much is the guitar? Pyta o cenę pojedynczego przedmiotu lub kilku rzeczy: How much is the guitar? How much are the sunglasses? W większości poprawnie podpisuje zegary. Częściowo poprawnie stosuje godziny w wypowiedzi. W większości poprawnie stosuje określenia godzin w wypowiedzi. Do you like tuna? Don't say 'cheese'! Revision Częściowo poprawnie podpisuje zegary. Nazywa posiłki i poprawnie poNazywa posiłki (breakfast, lunch, daje ich godziny. dinner) i częściowo poprawnie ich godziny. Sporadycznie poprawnie opisuje swój dzień i podaje godziny posiłków. Częściowo poprawnie, krótko opisuje swój dzień i podaje godziny posiłków. Poprawnie podaje godziny swoich posiłków. Częściowo poprawnie pyta kolegę lub koleżankę o godziny posiłków. W większości poprawnie opisuje swój dzień i podaje godziny posiłków. W pełni poprawnie podaje godziny, pyta o czas: What time is your breakfast? It’s at eight o’clock. Używa przyimka at. Poprawnie podaje godziny swoich posiłków. Poprawnie pyta kolegę lub koleżankę o godziny posiłków. Dokładnie i prawidłowo opisuje swój dzień i podaje godziny posiłków. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: Lekcje 31-35 (c.d.) How much is it? It's nine o'clock. Do you like tuna? Don't say 'cheese'! Revision Używając krótkich sformułowań wymienia posiłki i napoje, które lubi: I like chicken. OCENA DOSTATECZNA Uczeń: Wykorzystując poznane słownictwo, wymienia produkty i napoje, które lubi, i których nie lubi: I like chicken. I don’t like tuna. Sporadycznie poprawnie uzupełnia dialog operatorami: do / don't. Częściowo poprawnie uzupełnia dialog operatorami: do / don't. Sporadycznie poprawnie uzupełnia zdania słowami pytającymi: Częściowo poprawnie uzupełnia Who, What, How, Where, When. zdania słowami pytającymi: Who, What, How, Where, When. OCENA DOBRA Uczeń: Wykorzystując poznane słownictwo, wymienia produkty i napoje, które lubi, i których nie lubi. Zadaje pytania koledze lub koleżance: Do you like tuna? OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: Rozmawia na temat produktów i napojów, zadaje pytania i odpowiada na nie: I like chicken. I don’t like tuna. Do you like coffee? No, I don't. W większości poprawnie uzupeł- Poprawnie uzupełnia dialog openia dialog operatorami: do / don't. ratorami: do / don't. W większości poprawnie stosuje w wypowiedzi słowa pytające: Who, What, How, Where, When. Poprawnie zadaje pytania ze słowami pytającymi: Who, What, How, Where, When. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: Lekcje 36-40 She likes pop music. I get up at 7.30. She plays football. A day in the life of... Revision Częściowo poprawnie mówi o upodobaniach innych osób (często zapomina o dodaniu końcówki -s): She likes pop music. Krótko, w formie pisemnej, opisuje ulubionego piosenkarza lub piosenkarkę. Praca zawiera liczne błędy językowe. Częściowo poprawnie opisuje swój dzień: I get up at seven. Częściowo poprawnie opisuje dzień innych osób (popełnia częste błędy przy użyciu końcówki -s): She lives in Leeds. OCENA DOBRA Uczeń: OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: Częściowo poprawnie mówi o upodobaniach innych osób (twierdzenia i przeczenia): She likes pop music but she doesn’t like rap. W większości poprawnie mówi o upodobaniach innych osób (twierdzenia i przeczenia). Częściowo poprawnie formułuje pytania. W pełni poprawnie mówi o upodobaniach innych osób. Rozmawia, zadaje pytania, formułuje twierdzenia i przeczenia. Krótko, w formie pisemnej, opisuje ulubionego piosenkarza lub piosenkarkę. Praca jest częściowo poprawna. Opisuje w formie pisemnej ulubionego piosenkarza lub piosenkarkę. Popełnia nieliczne błędy językowe. OCENA DOSTATECZNA Uczeń: W większości poprawnie opisuje swój dzień, podając godziny. Poprawnie opisuje swój dzień, podając godziny. W większości poprawnie opisuje dzień innych osób. Zasadniczo poprawnie opisuje dzień innych osób. Częściowo poprawnie zadaje pytania. Wykonuje projekt My day. Dokładnie opisuje w formie pisemnej ulubionego piosenkarza lub piosenkarkę. Praca jest poprawna językowo. Poprawnie opisuje swój dzień. Swobodnie rozmawia na temat typowego dnia, prawidłowo zadaje pytania. Prawidłowo opisuje dzień innych osób. Swobodnie rozmawia, prawidłowo zadaje pytania. Wykonuje projekt My day. Wykonuje projekt My day. Wykonuje projekt My day. JĘZYK POLSKI OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI niedostateczny _ poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szóstej uniemożliwia osiąganie celów polonistycznych _ uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności dopuszczający _ poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szóstej umożliwia osiąganie celów polonistycznych _ uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności dostateczny _ poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szóstej pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej _ uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe, o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej dobry _ uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne bardzo dobry _ uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemow w nowych sytuacjach celujący _ uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemow teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest tworczy, rozwija własne uzdolnienia SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, ktory nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, ktory: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ skupia uwagę na prostych wypowiedziach innych osob _ reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą) _ rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniow _ identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji _ rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis _ wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej, i uzupełnia rożne typy notatek graficznych o te informacje _ rozumie ogolny sens słuchanych utworow _ rozpoznaje nastroj słuchanych komunikatow _ dostrzega etyczny wymiar języka (prawdę, kłamstwo, przemilczanie informacji, brutalizację wypowiedzi) _ rozpoznaje manipulację CZYTANIE _ identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji (autor, narrator, czytelnik, słuchacz) _ rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, zawiadomienie, instrukcję, ogłoszenie, w tym przepis _ wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost, i uzupełnia na podstawie czytanego tekstu rożne typy notatek graficznych o te informacje _ wskazuje części składowe wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie) _ rozumie dosłowne znaczenie wyrazow w wypowiedzi _ rozumie ogolny sens czytanych utworow _ określa nastroj wypowiedzi _ wyciąga wnioski z przesłanek zawartych w tekście, w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz _ rozpoznaje manipulację Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI _ rozumie mechanizmy oddziaływania reklam na odbiorcę _ stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, wyrożnia pauzą koniec wypowiedzenia _ rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazow użytych w wypowiedziach (orzeczenie, podmiot) _ rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłowek, liczebnik, zaimek, przyimek, spojnik) _ rozpoznaje zdanie pojedyncze i zdanie złożone _ wskazuje cudzysłow DOCIERANIE DO INFORMACJI _ sprawdza pisownię wyrazow w słowniku ortograficznym _ wyszukuje synonimy w słowniku wyrazow bliskoznacznych _ wybiera proste informacje z hasła encyklopedycznego, poradnika, leksykonu, czasopisma, podanej strony internetowej II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ mowi o swoich reakcjach czytelniczych _ porownuje swoje wrażenia związane z odbiorem innych tekstow _ wyraża swoj stosunek do postaci _ odrożnia fikcję od rzeczywistości _ rozpoznaje typowe elementy fikcji, charakterystyczne dla poznanych gatunkow _ odrożnia elementy fantastyczne od realistycznych w baśniach, legendach, mitach, bajkach, opowiadaniach, powieściach _ odrożnia autora od osoby mowiącej w tekście literackim _ charakteryzuje osobę mowiącą na podstawie jej wypowiedzi _ określa najważniejsze elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, _ omawia akcję _ wyodrębnia w utworze epickim wydarzenia układające się w wątki _ rozpoznaje baśń, legendę, bajkę, mit, powieść, opowiadanie, komiks, fraszkę, wiersz, przysłowie _ rozpoznaje wers, strofę, rym, refren, rytm _ odrożnia wiersz rymowany od nierymowanego (białego) _ rozpoznaje przenośnię, porownane, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie _ wyodrębnia film, program informacyjny, program rozrywkowy, spektakl teatralny spośrod innych przekazow i tekstow kultury oraz potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa) _ odczytuje informacje z plakatu teatralnego III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem _ w rozmowie zadaje pytania uzupełniające Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI _ formułuje proste pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym _ wypowiada komunikaty zawierające proste informacje _ wyraża wprost swoje intencje _ odrożnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie, instrukcję, gratulacje, życzenia, przekonać, zachęcić, przestrzec _ stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rowieśnikiem _ mowi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu _ za pomocą prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę _ za pomocą prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat, fotografię _ wygłasza tekst utworu z pamięci (teksty poetyckie, fragmenty prozy) PISANIE _ stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu _ zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni o – u, rz – ż, ch – h _ tworzy proste wypowiedzi oraz notatki na podany temat _ uzupełnia prosty schemat, tabelę _ zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego i oficjalnego, dialogu, zaproszenia, ogłoszenia, planu ramowego i szczegołowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie, ogłoszenie, instrukcję, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej, proste sprawozdanie _ zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtworcze z dialogiem _ za pomocą prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci _ za pomocą prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu, fotografii _ stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (stosuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłowki w zdaniu), fonetyki (dzieli wyrazy przy przenoszeniu do następnej linii, zna sposoby oznaczania miękkości głosek, zauważa rożnicę między wymową a zapisem samogłosek ustnych, dźwięcznych i bezdźwięcznych) _ stara się dbać o estetykę zapisu wypowiedzi Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz: Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ słucha innych, uczestniczy w rozmowie oraz innych sytuacjach komunikacyjnych (zadaje pytania, odpowiada, instruuje, gratuluje, zaprasza, przeprasza) _ wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI _ tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, planu _ określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogolny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu _ rozpoznaje proste intencje niewyrażone wprost _ wyciąga wnioski z przesłanek zawartych w tekście, w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz _ rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne i literackie _ na podstawie intonacji odrożnia wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające _ rozumie mechanizmy oddziaływania reklam na odbiorcę _ odrożnia fakty od opinii, wskazuje elementy perswazji CZYTANIE _ identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi _ określa temat i głowną myśl tekstu _ oddziela informacje ważne od drugorzędnych _ wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu _ wskazuje cytat _ wskazuje przenośne znaczenie wyrazow w wypowiedzi _ rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, zawiadomienia, ogłoszenia, instrukcji, przepisu _ określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogolny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu, wskazuje morał wyrażony wprost _ rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne, literackie, reklamowe _ rozumie funkcję znakow interpunkcyjnych (kropki, przecinka, znaku zapytania, wykrzyknika, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu), akapitow i marginesow w tekście prozatorskim _ wskazuje wersy, strofy, rymy w tekstach poetyckich _ poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworow _ odrożnia części mowy odmienne od nieodmiennych _ rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazow użytych w wypowiedziach (orzeczenie, podmiot, dopełnienie, przydawka, okolicznik) _ odrożnia zdanie pojedyncze od zdania złożonego, zdanie pojedyncze rozwinięte od zdania nierozwiniętego _ rozpoznaje w tekście formy przypadkow, liczb, rodzajow gramatycznych (rzeczownik, przymiotnik, zaimek w związku z rzeczownikiem), osob, czasow i rodzajow gramatycznych (czasownik), określa stopień przymiotnika i przysłowka _ posługuje się alfabetem, uwzględnia rożnice między zapisem a wymową samogłosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, oznacza miękkość głosek Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI DOCIERANIE DO INFORMACJI _ wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, słownika wyrazow bliskoznacznych, szkolnego słownika języka polskiego, słownika frazeologicznego _ korzysta z encyklopedii, czasopisma, stron internetowych, leksykonu, poradnika II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ nazywa swoje reakcje czytelnicze _ dostrzega cechy wyrożniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe _ nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątki _ wyodrębnia wątki _ wskazuje elementy akcji _ wskazuje w utworze cechy baśni, legendy, bajki, mitu, opowiadania, powieści, wiersza, fraszki, komiksu _ rozpoznaje przysłowie _ wskazuje w tekście porownanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie _ posługuje się terminami: wiersz rymowany i nierymowany (biały) _ wyodrębnia film spośrod innych dziedzin sztuki _ zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, kurtyna, kulisy, proba, program teatralny, afisz, ujęcie, kadr, plan _ przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada _ odczytuje sens utworow na poziomie semantycznym (dosłownym) _ odczytuje przesłanie baśni, odczytuje morał bajek, zauważa metaforyczny charakter mitu _ odczytuje informacje z plakatu teatralnego III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej _ dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera rożne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, stosuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące _ formułuje pytania zamknięte i otwarte _ udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych _ wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą _ stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rowieśnikiem _ składa życzenia, gratulacje, instruuje, przekonuje, zachęca, przestrzega Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI _ wypowiada się w sposob uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne _ opisuje przedmiot,miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, fotografię, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłowkow i wyrażeń przyimkowych) _ dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne _ recytuje utwor poetycki, oddając jego ogolny nastroj i sens _ stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazow rodzimych _ posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem, postawą ciała) PISANIE _ stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni o – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji _ odrożnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą _ poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe oraz nie z rożnymi częściami mowy _ poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłowki _ konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym _ używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, stosuje przecinki _ w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące _ samodzielnie zapisuje dialog _ dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne (wstęp, rozwinięcie, zakończenie) _ buduje ramowy i szczegołowy plan wypowiedzi _ układa opowiadanie odtworcze z dialogiem oraz z elementami opisu, krotką relację, proste sprawozdanie, zaproszenie, ogłoszenie, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej, regulamin _ redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu _ zapisuje instrukcję z uwzględnieniem sformułowań wskazujących na kolejność wykonywanych czynności _ tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, obrazu, ilustracji, fotografii, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłowkow i wyrażeń przyimkowych) _ w liście prywatnym i oficjalnym, dialogu, zaproszeniu i ogłoszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny _ stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa rożnych typow wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spojnika w wypowiedzenia złożone, rozdziela przecinkiem wypowiedzenia składowe w wypowiedzeniu złożonym), fleksji (używa poprawnych form gramatycznych czasownikow, rzeczownikow, przymiotnikow, zaimkow, liczebnikow; poprawnie zapisuje formy bezokolicznikow oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasownikow w czasie przyszłym i przeszłym) _ stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych oraz odtwarzanych utworow _ w typowych sytuacjach komunikacyjnych cytuje wypowiedzi innych, wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu _ odrożnia informacje ważne od mniej ważnych _ właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu (rownież te niewyrażone wprost) _ na podstawie słuchanego tekstu tworzy notatkę, pisze krotkie streszczenie _ odrożnia wypowiedzi literackie od informacyjnych i reklamowych _ dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy _ odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworow poetyckich i prozatorskich (omawia przesłanie baśni, objaśniamorał bajki, wyjaśnia metaforyczny charakter mitu) _ rozumie mechanizmy oddziaływania reklam na odbiorcow _ na podstawie intonacji odrożnia zdania neutralne od wykrzyknikowych CZYTANIE _ wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio _ rozumie funkcję akapitu i cytatu w wypowiedzi _ objaśnia przenośne znaczenie wybranych wyrazow, związkow wyrazow w wypowiedzi _ odrożnia teksty literackie od informacyjnych i reklamowych _ dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy _ odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworow poetyckich i prozatorskich _ wskazuje typowe elementy konstrukcyjne w zaproszeniach, życzeniach, gratulacjach, ogłoszeniach, zawiadomieniach, instrukcjach, przepisach _ głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji, wprowadza pauzę _ wskazuje rożnice między rzeczownikami, czasownikami, przymiotnikami, liczebnikami, zaimkami, przyimkami i spojnikami _ rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone (wspołrzędnie i podrzędnie) _ rozpoznaje rownoważnik zdania _ wydziela w zdaniu grupę podmiotu i orzeczenia _ rozpoznaje zdania bezpodmiotowe _ ustala stosunki nadrzędno-podrzędne i wspołrzędne z zdaniu pojedynczym _ rozpoznaje w tekście formy przypadkow, liczb, osob, rodzajow; odrożnia formy osobowe czasownikow od nieosobowych (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to) _ odrożnia wyrazy gwarowe od potocznych Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI DOCIERANIE DO INFORMACJI _ wie, jakiego typu informacje zawierają słownik ortograficzny, słownik wyrazow bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazow obcych, łownik frazeologiczny i umiejętnie je stosuje _ wybiera informacje niewyrażone wprost z rożnych źrodeł, np. czasopism, stron internetowych II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ uzasadnia swoje reakcje czytelnicze _ porownuje swoje wrażenia związane z odbiorem innych tekstow kultury _ analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątek _ rozpoznaje typowe elementy fikcji, charakterystyczne dla poznanych gatunkow _ omawia zależność osoby mowiącej (narratora, podmiotu lirycznego) i świata ukazanego w utworze _ posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, związek przyczynowo-skutkowy _ omawia powiazania między częściami tekstu (rozdział, podrozdział) w dłuższym utworze prozatorskim, np. w opowiadaniu, powieści _ identyfikuje baśń, legendę, mit, bajkę, komiks, opowiadanie, powieść, fraszkę, wiersz, przysłowie _ omawia akcje w utworze dramatycznym _ rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, rytmu oraz objaśnia znaczenie i funkcję środkow poetyckich, takich jak: przenośnia, porownanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie _ dostrzega zależność między zastosowanymi w utworze środkami stylistycznymi a treścią _ rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście _ wyodrębnia elementy dzieła filmowego, zna głowne etapy powstawania filmu i przedstawienia, rozumie pojęcie adaptacji _ określa zadania tworcow dzieła filmowego – aktora, reżysera, scenarzysty _ określa zadania tworcow dzieła teatralnego – aktora, reżysera, dekoratora, suflera _ posługuje się pojęciami z zakresu sztuki filmowej, np. kadr, scena, plan, a także związanymi z przedstawieniem teatralnym i sztuką teatralną _ charakteryzuje i ocenia bohaterow oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada _ konfrontuje sytuację bohaterow z własnym doświadczeniem _ odczytuje przesłanie utworu III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ dostosowuje sposob wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej, takiej jak: podziękowanie, przemowienie, wystąpienie _ przedstawia własne zdanie w rozmowie Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI _ przestrzega zasad kulturalnej rozmowy _ dyskutuje na wybrany temat _ świadomie dobiera wypowiedzenia, by osiągnąć zamierzony cel (np. zachęcić, przekonać, przestrzec) _ tworzy spojne, logiczne wypowiedzi _ świadomie dobiera intonację zdaniową _ udziela odpowiedzi w formie krotkiej wypowiedzi _ uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami; łączy za pomocą odpowiednich spojnikow wspołrzędne związki wyrazowe w zdaniu _ wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń _ wyjaśnia motywy postępowania postaci _ gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw _ wypowiada się logicznie i w sposob uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłowki i wyrażenia przyimkowe _ w sposob uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, fotografię, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porownania, zdrobnienia, poprawnie używa odpowiedniego stopnia przymiotnika i przysłowka) _ objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazow _ odrożnia wyrazy pokrewne od synonimow _ umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje rożnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone; stosuje odpowiedni szyk wyrazow w zdaniu; celowo używa rożnych typow wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach), wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu; zwraca uwagę na ważne treści tekstu _ stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazow i intonowania wypowiedzeń PISANIE _ stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni o – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji, poprawnie używa i zapisuje formy nieosobowe czasownika _ w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spojnikow wspołrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji _ w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne, zastępuje powtarzające się w tekście wyrazy odpowiednimi zaimkami _ w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw _ układa życzenia, gratulacje, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie _ stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentow wypowiedzi Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI _ pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń (pamiętnik, dziennik) _ zapisuje dialog w opowiadaniu _ w sposob uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, fotografię, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porownania, zdrobnienia) _ opisując obraz, rzeźbę, ilustrację, plakat, fotografię; stosuje podstawowe słownictwo charakterystyczne dla danej dziedziny sztuki _ dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, potrafi ustosunkować się do wypowiedzi innych oraz nawiązać do nich podczas własnej wypowiedzi _ uzasadnia swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu _ nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi, w sytuacjach typowych odrożnia fakty od opinii CZYTANIE _ wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą _ oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytaniu znaczeń dosłownych i przenośnych _ wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce _ nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi _ nazywa osobę mowiącą w tekście w zależności od rodzaju utworu (podmiot liryczny, narrator) _ w sytuacjach typowych odrożnia fakty od opinii _ wskazuje typowe elementy stylistyczne i graficzne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, zawiadomieniach, instrukcjach, przepisach _ dostrzega relacje między takimi elementami konstrukcji, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity _ głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu _ interpretuje głosowo wybrane fragmenty prozy _ rozumie funkcje użytych w tekście zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, pojedynczych i złożonych, rownoważnikow zdań Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI _ rozumie funkcję użytych form przypadkow, liczb, osob, czasow w tekstach literackich, użytkowych, reklamowych _ wykorzystuje wiedzę o języku podczas analizy rożnych tekstow kultury DOCIERANIE DO INFORMACJI _ w zależności od celu poszukiwań świadomie wybiera odpowiedni słownik (słownik ortograficzny, słownik wyrazow bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazow obcych, słownik frazeologiczny) _ konfrontuje ze sobą informacje zgromadzone na podstawie rożnych źrodeł II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami _ charakteryzuje osobę mowiącą na podstawie jej wypowiedzi _ objaśnia funkcję analizowanych elementow świata przedstawionego w utworze epickim oraz środkow stylistycznych w utworze poetyckim (w tym rozrożnia ożywienie i uosobienie jako rodzaje przenośni) _ omawia funkcje elementow realistycznych i fantastycznych w: baśniach, legendach, mitach, bajkach, opowiadaniu, powieści _ wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu, rytmu, refrenu do interpretacji utworu _ nazywa elementy świata przedstawionego w utworze dramatycznym _ rozumie powiązania między częściami utworu dramatycznego (akt, scena) _ dostrzega zależność między rodzajem i funkcją komunikatu a jego odbiorcą (programy edukacyjne, rozrywkowe, informacyjne, reklamy) _ wyrożnia wśrod przekazow audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy; dostrzega rożnice między celem tych programow _ charakteryzuje i ocenia bohaterow oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada; konfrontuje sytuację bohaterow z własnymi doświadczeniami III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ tworzy wypowiedź zrożnicowaną stylistycznie w zależności od intencji nadawcy, sytuacji komunikacyjnej i rodzaju adresata _ tworzy wypowiedź zrożnicowaną ze względu na funkcję komunikatu (ekspresywna, impresywna, poetycka) _ uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, cytuje, stosuje się do reguł grzecznościowych _ rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego _ zadaje pytania alternatywne (przedstawia rozmowcy dwie możliwości rozwiązania problemu) _ udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym _ posługuje się przysłowiami i powiedzeniami regionalnymi 134 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI _ w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką _ poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym _ w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła _ interpretuje przenośne treści utworow poetyckich przewidzianych w programie nauczania _ zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu _ wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi _ wykorzystuje wiedzę o częściach mowy podczas tworzenia własnej wypowiedzi _ dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka PISANIE _ potrafi zastosować reguły ortograficzne w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazow, pisowni nie w przeciwstawieniach) _ przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, a także zdania w równoważniki zdań i odwrotnie – odpowiednio do przyjętego celu _ wprowadza i przekształca rożne typy wypowiedzeń w zależności od celu i intencji wypowiedzi (zdania pojedyncze i złożone, rownoważniki zdań) _ komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji _ uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury _ udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym _ w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką _ komponuje i przekształca plan wypowiedzi _ pisze opowiadanie tworcze, list z perspektywy bohatera, baśń, sprawozdanie _ świadomie wprowadza dialog, słownictwo opisujące przeżycia bohaterow jako element ożywiający akcję _ tworzy folder, charakterystykę, komiks _ w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła _ dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu _ sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych, wydziela przecinkiem lub wpisuje w nawias wypowiedzenia wtrącone), fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI 135 oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazow) Ocenę celującą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ w rozmowie i innych sytuacjach komunikacyjnych celowo odwołuje się do wypowiedzi innych osob _ dokonuje selekcji informacji w celu wykorzystania ich w sytuacjach nietypowych _ dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjnym CZYTANIE _ czyta ze zrozumieniem na poziomie krytycznotworczym teksty spoza listy lektur _ interpretuje utwory poetyckie i prozatorskie DOCIERANIE DO INFORMACJI _ wybiera i wykorzystuje informacje z rożnych źrodeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ porownuje funkcję analizowanych elementow świata przedstawionego w rożnych utworach epickich, poetyckich, dramatycznych _ wskazuje elementy baśni, legendy, bajki, mitu w innych tekstach kultury oraz odnajduje i omawia nawiązania do tego typu utworow we współczesnych tekstach kultury, np. opowiadaniach, powieściach, reklamach, oraz w języku, np. we frazeologii _ odnosi się do postaw bohaterow fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość _ dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjnym III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania, formułuje tworcze uwagi _ podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury, dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie szostej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur 136 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI _ interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworow literackich i plastycznych PISANIE _ tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, pomysłową formą, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych _ wykazuje się szczegolną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi _ świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki KRYTERIA OCENY FORM WYPOWIEDZI kryteria oceny sprawozdania punktacja Uwaga. Kryteria b), c), d) punktujemy, jeśli uczeń za kryterium a) otrzymał co najmniej 1 punkt. a) Realizacja tematu 0–3 _ Uczeń pisze wypowiedź, ktora jest sprawozdaniem, podaje informacje o czasie, miejscu, celu, przebiegu oraz uczestnikach relacjonowanego zdarzenia; prezentuje wydarzenia w kolejności chronologicznej; używa czasownikow w czasie przeszłym i wykorzystuje słownictwo oddające relacje czasowe; logicznie i spojnie wiąże poszczegolne części pracy – 3 p. _ Uczeń: podaje informacje o czasie, miejscu, celu, przebiegu oraz uczestnikach relacjonowanego zdarzenia; prezentuje wydarzenia w kolejności chronologicznej, ale nie używa czasownikow w czasie przeszłym LUB nie wykorzystuje słownictwa oddającego relacje czasowe; tworzy tekst w większości uporząd- kowany – 2 p. _ Uczeń: pomija większość informacji dotyczących relacjonowanego zdarzenia; niekonsekwentnie stosuje formy gramatyczne czasownikow; zachowuje spojność w części pracy – 1 p. _ Uczeń pisze pracę na inny temat lub w innej formie – 0 p. b) Język 0–1 _ Nie więcej niż 3 błędy językowe – 1 p. _ Więcej niż 3 błędy językowe – 0 p. c) Ortografia 0–1 Uwaga. Jeżeli w wyrazie (lub rodzinie wyrazow) wielokrotnie popełniono ten sam błąd, liczy się go tylko jeden raz. Poprawność zapisu należy sprawdzać zgodnie z zakresem znajomości zasad ortograficznych wyznaczonych przez program nauczania oraz zasadą kumulatywności. _ Nie więcej niż 3 błędy – 1 p. _ Więcej niż 3 błędy – 0 p. Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń zamyka myśl w obrębie zdań (nie ma potoku składniowego). d) Interpunkcja 0–1 Uwaga. Poprawność zapisu należy sprawdzać zgodnie z zakresem znajomości zasad interpunkcyjnych wyznaczonych przez kolejne działy podręcznika oraz z zasadą kumulatywności. _ Nie więcej niż 2 błędy – 1 p. _ Więcej niż 2 błędy – 0 p. Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń rozpoczyna zdanie wielką literą i kończy we właściwych miejscach odpowiednimi znakami interpunkcyjnymi. 138 KRYTERIA OCENY FORM WYPOWIEDZI kryteria oceny opowiadania z dialogiem punktacja Uwaga. Kryteria b), c), d) punktujemy, jeśli uczeń za kryterium a) otrzymał co najmniej 1 pkt. a) Realizacja tematu 0–3 _ Uczeń: konsekwentnie tworzy świat przedstawiony z różnorodnych elementow, uplastycznia je; układa wydarzenia w logicznym porządku, zachowując ciąg przyczynowo-skutkowy; konsekwentnie posługuje się wybraną formą narracji; dynamizuje akcję; wprowadza dialog; urozmaica wypowiedź – 3 p. _ Uczeń: tworzy świat przedstawiony, ale niekonsekwentnie LUB nie uplastycznia go; LUB nie układa wydarzeń w logicznym porządku; LUB niekonsekwentnie posługuje się wybraną formą narracji; LUB nie dynamizuje akcji; wprowadza dialog – 2 p. _ Uczeń: tworzy świat przedstawiony, ale informacje o jego elementach są ogolnikowe; niekonsekwentnie stosuje wybraną formę narracji; tworzy tekst w większości uporządkowany – 1 p. _ Uczeń pisze pracę na inny temat lub w innej formie – 0 p. b) Język 0–1 _ Nie więcej niż 3 błędy językowe – 1 p. _ Więcej niż 3 błędy językowe – 0 p. c) Ortografia 0–1 Uwaga. Jeżeli w wyrazie (lub rodzinie wyrazow) wielokrotnie popełniono ten sam błąd, liczymy go tylko jeden raz. Poprawność zapisu należy sprawdzać zgodnie z zakresem znajomości zasad ortograficznych wyznaczonych przez program nauczania oraz zasadą kumulatywności. _ Nie więcej niż 3 błędy – 1 p. _ Więcej niż 3 błędy – 0 p. Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń zamyka myśl w obrębie zdań (nie ma potoku składniowego). d) Interpunkcja 0–1 Uwaga. Poprawność zapisu należy sprawdzać zgodnie z zakresem znajomości zasad interpunkcyjnych wyznaczonych przez kolejne działy podręcznika oraz z zasadą kumulatywności. _ Nie więcej niż 2 błędy – 1 p. _ Więcej niż 2 błędy – 0 p. Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń rozpoczyna zdanie wielką literą i kończy we właściwych miejscach odpowiednimi znakami interpunkcyjnymi. OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY V niedostateczny poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej uniemożliwia osiąganie celów polonistycznych uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności dopuszczający poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej umożliwia osiąganie celów polonistycznych uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności dostateczny poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe, o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej dobry uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne bardzo dobry uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach celujący uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY V Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą, m. in. nie potrafi skupić uwagi na wypowiedziach innych osób nie reaguje na wypowiedzi innych nie rozumie prostych poleceń nauczyciela i wypowiedzi innych nie rozumie ogólnego sensu przeczytanego lub wysłuchanego utworu nie stara się czytać płynnie i poprawnie nie rozpoznaje podstawowych części mowy nie zna i nie stosuje poznanych zasad ortograficznych nie korzysta ze słownika ortograficznego nie rozpoznaje zdań pojedynczych i złożonych wypowiada się w sposób niekomunikatywny niechętnie wypowiada się nawet na bliskie tematy nie zapisuje prostej, kilkuzdaniowej wypowiedzi na bliskie tematy nie dba o estetykę zapisu nie współpracuje z nauczycielem nad niwelowaniem trudności w nauce nie wykazuje się najmniejszą nawet aktywnością Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE • skupia uwagę na prostych wypowiedziach innych osób • reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą) • rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów • identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji * rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, instrukcję • wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej, i uzupełnia różne typy notatek graficznych o te informacje • rozumie ogólny sens słuchanych utworów • rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów • dostrzega etyczny wymiar języka (prawdę, kłamstwo, przemilczanie informacji, brutalizację wypowiedzi) CZYTANIE • identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji (autor, narrator, czytelnik, słuchacz) • rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, instrukcję, ogłoszenie • wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost, i uzupełnia na podstawie czytanego tekstu różne typy notatek graficznych o te informacje • wskazuje części składowe wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie) • rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi • rozumie ogólny sens czytanych utworów • określa nastrój wypowiedzi • stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, wyróżnia pauzą koniec wypowiedzenia • rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek) • rozpoznaje zdanie pojedyncze i zdanie złożone DOCIERANIE DO INFORMACJI • sprawdza pisownię wyrazów w słowniku ortograficznym • wyszukuje synonimy w słowniku wyrazów bliskoznacznych • wybiera proste informacje z hasła encyklopedycznego, czasopisma, podanej strony internetowej II. • • • • • • • • • • kowa) ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY mówi o swoich reakcjach czytelniczych wyraża swój stosunek do postaci odróżnia fikcję od rzeczywistości odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych odróżnia autora od osoby mówiącej w tekście literackim określa najważniejsze elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, omawia akcję zna cechy baśni, legendy, bajki, wie, co to jest mit rozpoznaje wers, strofę, rym, refren rozpoznaje przenośnię, porównane, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy wyodrębnia film i spektakl teatralny spośród innych przekazów i tekstów kultury oraz potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwię- III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE • nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem • formułuje proste pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym • wypowiada komunikaty zawierające proste informacje • wyraża wprost swoje intencje • odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie, instrukcję, gratulacje, życzenia • stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem • mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu • za pomocą prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę • za pomocą prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat • wygłasza tekst utworu z pamięci PISANIE • stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu • zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó – u, rz – ż, ch – h • tworzy proste wypowiedzi oraz notatki na podany temat • uzupełnia prosty schemat, tabelę • zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego i oficjalnego, dialogu, zaproszenia, ogłoszenia, planu ramowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie, ogłoszenie, instrukcję, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej • zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze z dialogiem • za pomocą prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci • za pomocą prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu • stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (stosuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki w zdaniu), fonetyki (dzieli wyrazy przy przenoszeniu do następnej linii, zna sposoby oznaczania miękkości głosek, zauważa różnicę między wymową a zapisem samogłosek ustnych, dźwięcznych i bezdźwięcznych) • stara się dbać o estetykę zapisu wypowiedzi Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE • słucha innych, uczestniczy w rozmowie oraz innych sytuacjach komunikacyjnych (zadaje pytania, odpowiada, instruuje, gratuluje, zaprasza, przeprasza) • wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu • tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, planu • określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu • rozpoznaje proste intencje niewyrażone wprost • rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne i literackie • na podstawie intonacji odróżnia wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające CZYTANIE • identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi • określa temat i główną myśl tekstu • oddziela informacje ważne od drugorzędnych • wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu • wskazuje cytat • wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi • rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu • określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu, wskazuje morał wyrażony wprost • rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne, literackie, reklamowe • rozumie funkcję znaków interpunkcyjnych (kropki, przecinka, znaku zapytania, wykrzyknika), akapitów i marginesów w tekście prozatorskim, wskazuje cudzysłów • wskazuje wersy, strofy, rymy w tekstach poetyckich • poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów • odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych • rozpoznaje w wypowiedziach liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik • rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach (orzeczenie, podmiot) • odróżnia zdanie pojedyncze od zdania złożonego, zdanie pojedyncze rozwinięte od zdania nierozwiniętego • rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, rodzajów gramatycznych (rzeczownik, przymiotnik), osób, czasów i rodzajów gramatycznych (czasow- nik), określa stopień przymiotnika i przysłówka • posługuje się alfabetem, uwzględnia różnice między zapisem a wymową samogłosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, oznacza miękkość głosek DOCIERANIE DO INFORMACJI • wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, słownika wyrazów bliskoznacznych, szkolnego słownika języka polskiego • korzysta z encyklopedii, czasopisma, stron internetowych II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY • nazywa swoje reakcje czytelnicze • dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe • nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątki • wskazuje elementy akcji • wskazuje w utworze cechy baśni, legendy, bajki • rozumie, czym jest mit • wie, czym jest: wers, zwrotka, rym, rytm, refren • wskazuje w tekście porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy • wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki • zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, kurtyna, kulisy, próba, program teatralny, afisz • przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość • odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym) • odczytuje morał baśni, bajek, zauważa metaforyczny charakter mitu III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE • świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej • dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, stosuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące • formułuje pytania zamknięte i otwarte • udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych • wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą • stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem • składa życzenia, gratulacje, instruuje • wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne • opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych) • dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne • recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens • stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych • posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem) PISANIE • stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji • odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą • poprawnie zapisuje nie z różnymi częściami mowy • poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe • poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki • konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym • używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, stosuje przecinki • w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące • samodzielnie zapisuje dialog • dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne (wstęp, rozwinięcie, zakończenie) • buduje ramowy i szczegółowy plan wypowiedzi • układa opowiadanie odtwórcze z dialogiem oraz z elementami opisu, krótką relację, zaproszenie, ogłoszenie, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej • redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu • zapisuje instrukcję z uwzględnieniem sformułowań wskazujących na kolejność wykonywanych czynności • tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych) • w liście prywatnym i oficjalnym, dialogu, zaproszeniu i ogłoszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny • stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych; łączy wypowie- dzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenia złożone), fleksji (używa poprawnych form gramatycznych czasowników, rzeczowników, przymiotników; poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasowników w czasie przyszłym i przeszłym • stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE • koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych oraz odtwarzanych utworów • w typowych sytuacjach komunikacyjnych cytuje wypowiedzi innych, wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu • odróżnia informacje ważne od mniej ważnych • właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu (również te niewyrażone wprost) • na podstawie słuchanego tekstu tworzy notatkę, pisze krótkie streszczenie • odróżnia wypowiedzi literackie od informacyjnych i reklamowych • dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy • odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich (objaśnia morał baśni, bajki, wyjaśnia metaforyczny charakter mitu) • na podstawie intonacji odróżnia zdania neutralne od wykrzyknikowych CZYTANIE • wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio • rozumie funkcję akapitu i cytatu w wypowiedzi • objaśnia przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi • odróżnia teksty literackie od informacyjnych i reklamowych • dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy • odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich • wskazuje typowe elementy konstrukcyjne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach • głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji • wskazuje różnice między rzeczownikami, czasownikami, przymiotnikami, liczebnikami, zaimkami, przyimkami i spójnikami • rozpoznaje równoważnik zdania • rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, rodzajów; odróżnia formy osobowe czasowników od nieosobowych (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to) DOCIERANIE DO INFORMACJI • wie, jakiego typu informacje zawierają słownik ortograficzny, słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych i umiejętnie je stosuje • wybiera informacje niewyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY • uzasadnia swoje reakcje czytelnicze • analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątek • posługuje się pojęciami akcja, fabuła, związek przyczynowo-skutkowy • identyfikuje baśń, legendę, mit, bajkę, komiks • rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, rytmu oraz objaśnia znaczenie i funkcję środków poetyckich, takich jak: przenośnia, porównanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy • rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście • wyodrębnia elementy dzieła filmowego, zna główne etapy powstawania filmu i przedstawienia, rozumie pojęcie adaptacji • określa zadania twórców dzieła filmowego i teatralnego – aktora, reżysera, dekoratora, suflera, reżysera • charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość • odczytuje przesłanie utworu III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE • przedstawia własne zdanie w rozmowie • świadomie dobiera intonację zdaniową • udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi • uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami; łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu • wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń • gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw • wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki i wyrażenia przyimkowe • w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania, zdrobnienia, poprawnie używa odpowiedniego stopnia przymiotnika i przysłówka) • objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów • odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów • umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje różnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone; celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach), *wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu; zwraca uwagę na ważne treści tekstu • stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń PISANIE • stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji, poprawnie używa i zapisuje formy nieosobowe czasownika • w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji • w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne, zastępuje powtarzające się w tekście wyrazy odpowiednimi zaimkami • w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw • układa życzenia, gratulacje, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie, zaproszenie • stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi • pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń (pamiętnik, dziennik) • zapisuje dialog w opowiadaniu • w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania, zdrobnienia) • opisując obraz, rzeźbę, ilustrację, plakat, stosuje podstawowe słownictwo charakterystyczne dla danej dziedziny sztuki • dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE • przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, potrafi ustosunkować się do wypowiedzi innych oraz nawiązać do nich podczas własnej wypowiedzi • uzasadnia swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu • nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi, w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii CZYTANIE • wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą • oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytaniu znaczeń dosłownych i przenośnych • wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce • nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi • nazywa osobę mówiącą w tekście w zależności od rodzaju utworu (podmiot liryczny, narrator) • w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii • wskazuje typowe elementy stylistyczne i graficzne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach • dostrzega relacje między takimi elementami konstrukcji, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie • głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu • rozumie funkcje użytych w tekście zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, pojedynczych i złożonych, równoważników zdań • rozumie funkcję użytych form przypadków, liczb, osób, czasów w tekstach literackich, użytkowych, reklamowych DOCIERANIE DO INFORMACJI • w zależności od celu poszukiwań świadomie wybiera odpowiedni słownik (słownik ortograficzny, słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych) • konfrontuje ze sobą informacje zgromadzone na podstawie różnych źródeł II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY • konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami • charakteryzuje osobę mówiącą na podstawie jej wypowiedzi • objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim oraz środków stylistycznych w utworze poetyckim (w tym rozróżnia ożywienie i uosobienie jako rodzaje przenośni) • wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu, rytmu, refrenu do interpretacji utworu • wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy; dostrzega różnice między celem tych programów • charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE • uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, cytuje, stosuje się do reguł grzecznościowych • rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego • udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym • w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką • poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym • w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła • interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania • zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu • wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi • dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka PISANIE • potrafi zastosować reguły ortograficzne w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazów, pisowni nie w przeciwstawieniach) • przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, a także zdania w równoważniki zdań i odwrotnie – odpowiednio do przyjętego celu • komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji • uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury • udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym • w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką • komponuje i przekształca plan wypowiedzi • pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń • w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła • sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych), fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów) • dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE • w rozmowie i innych sytuacjach komunikacyjnych celowo odwołuje się do wypowiedzi innych osób • dokonuje selekcji informacji w celu wykorzystania ich w sytuacjach nietypowych • dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjnym CZYTANIE • czyta ze zrozumieniem na poziomie krytycznym teksty spoza listy lektur • interpretuje utwory poetyckie i prozatorskie DOCIERANIE DO INFORMACJI • wybiera i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY • porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich i poetyckich • wskazuje elementy baśni, legendy, bajki, mitu w innych tekstach kultury oraz odnajduje i omawia nawiązania do tego typu utworów we współczesnych tekstach kultury, np. opowiadaniach, reklamach, oraz w języku, np. we frazeologii • odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość • dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjnym III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE • przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania, formułuje twórcze uwagi • podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie piątej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur • interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych PISANIE • tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, pomysłową formą, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych • wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi • świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV niedostateczny _ poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej uniemożliwia osiąganie celow polonistycznych _ uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności dopuszczający _ poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej umożliwia osiąganie celow polonistycznych _ uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności dostateczny _ poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej _ uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej dobry _ uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne bardzo dobry _ uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemow w nowych sytuacjach celujący _ uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemow teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest tworczy, rozwija własne uzdolnienia SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, ktory nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, ktory: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ skupia uwagę na krotkich wypowiedziach innych osob _ reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą) _ rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniow _ rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny _ wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej _ rozumie ogolny sens słuchanych utworow CZYTANIE _ identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji _ rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny _ wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost _ rozumie dosłowne znaczenie wyrazow w wypowiedzi _ rozumie ogolny sens czytanych utworow _ stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym DOCIERANIE DO INFORMACJI _ sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ mowi o swoich reakcjach czytelniczych _ odrożnia fikcję od rzeczywistości _ odrożnia elementy fantastyczne od realistycznych _ określa wybrane elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia _ zna cechy baśni i legendy _ wyodrębnia film i spektakl spośrod innych przekazow i tekstow kultury Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV 3 III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem _ formułuje proste pytania i udziela prostych pod względem konstrukcyjnym odpowiedzi _ wypowiada komunikaty zawierające proste informacje _ wyraża wprost swoje intencje _ odrożnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie _ stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rowieśnikiem _ mowi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu _ za pomocą kilku prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę _ za pomocą kilku prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat _ stosuje wyrazy o znaczeniu dosłownym _ wygłasza tekst utworu z pamięci PISANIE _ stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu _ zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni o – u, rz – ż, ch – h _ dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu _ tworzy proste wypowiedzi na podany temat _ uzupełnia prosty schemat, tabelę _ zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego, dialogu, zaproszenia, planu ramowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie _ zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtworcze _ za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia _ za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu _ stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (wskazuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki w zdaniu, przy pomocy nauczyciela określa formę odmiennych części mowy), fonetyki (zna alfabet, dzieli wyrazy na litery, głoski i sylaby) _ stara się o estetykę zapisu wypowiedzi 4 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada _ wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi _ powtarza swoimi słowami ogolny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii _ rozpoznaje nastroj słuchanych komunikatow CZYTANIE _ identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi _ określa temat i głowną myśl tekstu _ oddziela informacje ważne od drugorzędnych _ wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu _ wskazuje przenośne znaczenie wyrazow w wypowiedzi _ rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu _ wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie _ poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworow DOCIERANIE DO INFORMACJI: _ wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, encyklopedii, czasopisma, stron internetowych II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ nazywa swoje reakcje czytelnicze _ dostrzega cechy wyrożniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe _ odrożnia autora od osoby mowiącej w utworze _ określa i nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia _ wskazuje cechy baśni i legendy w utworze _ wie, czym jest: wers, zwrotka, rym _ wskazuje w tekście porownanie, przenośnię _ wyodrębnia film spośrod innych dziedzin sztuki _ zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena widownia, proba _ przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość _ odczytuje sens utworow na poziomie semantycznym (dosłownym) _ odczytuje morał baśni Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV 5 III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej _ dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera rożne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące _ formułuje pytania otwarte _ udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych _ wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą _ stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rowieśnikiem _ wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym _ składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry _ wypowiada się w sposob uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne _ opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni _ dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne _ recytuje utwor poetycki, oddając jego ogolny nastroj i sens _ stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazow rodzimych _ posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem) PISANIE _ stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni o – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji _ odrożnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą _ dzieli wyrazy na głoski i litery, rozrożnia funkcję zmiękczającą i sylabotwórczą i w typowych przykładach _ konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym _ używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych _ w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące _ zapisuje pytania otwarte _ udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych _ samodzielnie zapisuje dialog _ dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne _ tworzy ramowy plan wypowiedzi _ układa opowiadanie odtworcze _ redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu _ zapisuje prostą instrukcję, np. przepis kulinarny, zasady gry _ tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni _ w liście prywatnym, dialogu, zaproszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny 6 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV _ stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa rożnych typow wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych), fleksji (określa formę gramatyczną czasownikow, rzeczownikow, przymiotnikow; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenie złożone; poprawnie zapisuje formy bezokolicznikow oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasownikow w czasie przyszłym i przeszłym), fonetyki (wykorzystuje umiejętność dzielenia wyrazow na sylaby przy przenoszeniu wyrazow do następnej linijki) _ stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych, a zwłaszcza odtwarzanych utworow _ odrożnia informacje ważne od mniej ważnych _ na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: rysuje plan, ilustracje do tekstu, formułuje pytania _ właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu _ odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworow poetyckich i prozatorskich CZYTANIE _ wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio _ wskazuje akapit _ oddziela informacje ważne od drugorzędnych _ wybiera i wykorzystuje informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu _ wskazuje przenośne znaczenie wyrazow w wypowiedzi oraz samodzielnie tłumaczy przenośne znaczenie wybranych wyrazow, związkow wyrazow w wypowiedzi _ wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach _ rozumie funkcje części składowych wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie zakończenie _ głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji DOCIERANIE DO INFORMACJI: _ wybiera informacje niewyrażone wprost z rożnych źrodeł, np. czasopism, stron internetowych Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV 7 II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ uzasadnia swoje reakcje czytelnicze _ analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia _ identyfikuje baśń i legendę _ rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu _ rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście _ objaśnia znaczenia porownań i przenośni w tekście _ wyodrębnia elementy dzieła filmowego, odrożnia film animowany i aktorski _ charakteryzuje i ocenia bohaterow oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość _ odczytuje przesłanie utworu III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ przedstawia własne zdanie w rozmowie _ świadomie dobiera intonację zdaniową _ udziela odpowiedzi w formie krotkiej wypowiedzi _ uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami;łączy za pomocą odpowiednich spojnikow wspołrzędne związki wyrazowe w zdaniu _ wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń _ stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika _ gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw _ wypowiada się logicznie i w sposob uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłowki _ w sposob uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć _ objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazow _ odrożnia wyrazy pokrewne od synonimow _ umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje rożnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone; celowo używa rożnych typow wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach), fonetyki (stosuje wiadomości z zakresu podziału wyrazow na litery, głoski i sylaby w poprawnym ich zapisie) _ wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu _ stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazow i intonowania wypowiedzeń 8 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV PISANIE _ stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni o – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji oraz potrafi je zastosować w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazow) _ w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spojnikow współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji _ w wypowiedziach stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika _ w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne _ w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw _ układa życzenia, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie _ stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentow wypowiedzi _ pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłowki; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń _ zapisuje dialog w opowiadaniu _ w sposob uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć _ dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi _ odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworow prozatorskich i poetyckich _ wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu _ nazywa intencje nadawcy komunikatu CZYTANIE _ wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą _ wskazuje akapit _ oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytywaniu znaczeń dosłownych i przenośnych _ odczytuje i wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce _ wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazow w wypowiedzi Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV 9 _ wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach _ ma świadomość konstrukcji wypowiedzi i rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie _ głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu DOCIERANIE DO INFORMACJI _ wybiera informacje wyrażone pośrednio w rożnych źrodłach, np. czasopismach, stronach internetowych; konfrontuje je z innymi źrodłami II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami _ objaśnia funkcję analizowanych elementow świata przedstawionego w utworze epickim _ wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu do interpretacji utworu _ objaśnia funkcję porownań i przenośni w tekście _ wyrożnia wśrod przekazow audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy _ charakteryzuje i ocenia bohaterow oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość; konfrontuje sytuację bohaterow z własnymi doświadczeniami III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje się do reguł grzecznościowych _ rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego _ udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym _ w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką _ poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym _ w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła _ interpretuje przenośne treści utworow poetyckich przewidzianych w programie nauczania _ zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu _ wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi _ dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka 10 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV PISANIE _ komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji _ uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury _ udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym _ w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką _ komponuje i przekształca plan wypowiedzi _ pisze opowiadanie tworcze, list z perspektywy bohatera, baśń _ w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła _ sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych), fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazow) _ dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu Ocenę celującą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ odczytuje i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanych utworow poetyckich i prozatorskich CZYTANIE _ czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, również teksty spoza listy lektur _ wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach w tworzeniu własnych wypowiedzi _ odczytuje głośno utwory poetyckie i prozatorskie i je interpretuje DOCIERANIE DO INFORMACJI _ wybiera i wykorzystuje informacje z rożnych źrodeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym Ogólne kryteria oceniania dla klasy IV szkoły podstawowej 11 II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ porownuje funkcję analizowanych elementow świata przedstawionego w rożnych utworach epickich _ wskazuje elementy baśni i legendy w innych tekstach kultury _ dostrzega rożnice między celem programow informacyjnych, rozrywkowych, reklam _ odnosi się do postaw bohaterow fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania _ podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie czwartej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur _ interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworow literackich i plastycznych PISANIE _ tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środkow językowych _ wykazuje się szczegolną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi _ świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki SYSTEM OCENIANIA WYCHOWANIE FIZYCZNE KLASY IV-VI SZKOŁA PODSTAWOWA W KROJCZYNIE Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego należy w szczególności brać pod uwagę wysiłek wkładany w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć, chęć do pracy, zaangażowanie, aktywność i postęp. I. SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCEN Z POSZCZEGÓLNYCH OBSZARÓW AKTYWNOSCI: 1) POSTAWA WOBEC WYCHOWANIA FIZCZNEGO I ZDROWEGO CIAŁA 1. 2. 3. 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 1. 2. 3. 1. 2. 3. 1. 2. Uczeń chętnie, aktywnie uczestniczy w lekcji wychowania fizycznego, nie opuszcza zajęć. Zawsze nosi strój sportowy ( nie wykorzystał limitu 2 nieprzygotowań do lekcji) Stosuje zasadę „czystej gry”, jego postawa wobec nauczyciela i kolegów stanowi wzór do naśladowania. Uczeń opuścił kilka lekcji wychowania fizycznego, ale są one usprawiedliwione. Systematycznie nosi strój sportowy (2 razy może go nie mieć). Jego postawa społeczna , zaangażowanie i stosunek do zajęć edukacyjnych wychowanie fizyczne nie budzą żadnych zastrzeżeń. Zachowuje należytą dyscyplinę na lekcji, szanuje sprzęt. Posiada nawyki higieniczno- zdrowotne. Uczeń opuścił kilka lekcji wychowania fizycznego, ale są one usprawiedliwione. Systematycznie nosi strój sportowy (2 razy może go nie mieć). Jego postawa społeczna , stosunek do wychowania fizycznego nie budzi większych zastrzeżeń (chętnie ćwiczy, stosuje zasady higieny). Opuszcza lekcje wychowania fizycznego i zdarza mu się je nie usprawiedliwiać. Często nie przynosi stroju sportowego. Przejawia pewne luki w zakresie wychowania społecznego: ma niechętny stosunek do ćwiczeń, nie zachowuje dyscypliny, przeszkadza w lekcji, nie szanuje sprzętu sportowego. Często opuszcza lekcje wychowania fizycznego nie usprawiedliwiając ich. Bardzo często nie przynosi stroju sportowego. Ma niechętny stosunek do ćwiczeń , często nie stosuje poleceń nauczyciela, nie zachowuje dyscypliny. Notorycznie opuszcza lekcje wychowania fizycznego nie usprawiedliwiając ich. Ma lekceważący stosunek do zajęć : brak stroju (więcej niż 2 razy), nie słucha poleceń nauczyciela , przeszkadza kolegom, swoim zachowaniem stwarza zagrożenie bezpieczeństwa ćwiczących. OCENA CELUJĄCA OCENA BARDZO DOBRA • • OCENA • DOBRA OCENA TECZNA OCENA JĄCA DOSTA- DOPUSZCZA- OCENA TECZNA NIEDOSTA- 2) POSTĘP W ROZWOJU FIZYCZNYM 3. Uczeń osiągnął sprawność fizyczną znacznie przekraczającą stawiane wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń potrafi samodzielnie dokonać samooceny sprawności fizycznej na podstawie testów sprawności fizycznej. Uczeń poczynił znaczne postępy w osobistym usprawnianiu. Wykazuje się wynikami wyższymi od stawianych wymagań w dyscyplinach realizowanych na lekcji. Uczeń osiągnął sprawność fizyczną spełniającą stawiane wymagania na ocenę bardzo dobrą. Uczeń wykorzystuje test sprawności fizycznej do określenia swojej samooceny sprawności fizycznej. Doskonali swoją sprawność fizyczną. 1. 2. 3. Uczeń osiągnął sprawność fizyczną spełniającą stawiane wymagania na ocenę dobrą . Uczeń wykorzystuje 4 próby z testu sprawności fizycznej do samooceny sprawności fizycznej. Nie potrzebuje zachęty ze strony nauczyciela do pracy nad osobistym 1. 2. 3. 1. 2. OCENA CELUJĄCA • • OCENA • BARDZO DOBRA usprawnieniem. OCENA DOBRA 3. Uczeń osiągnął sprawność fizyczną spełniającą stawiane wymagania na ocenę dostateczną. Potrafi wykorzystać 2 próby z testu sprawności fizycznej do określenia własnej sprawności fizycznej. Wykazuje pewne postępy w usprawnianiu motorycznym. 1. 2. 3. 4. Uczeń w małym stopniu spełnił wymagania sprawnościowe na ocenę dostateczną. Nie potrafi wykonać prostych zadań związanych z samooceną sprawności fizycznej. Wykazuje nikłe postępy w osobistym usprawnianiu motorycznym. Nie dba o swoje postępy w rozwoju sprawności fizycznej. 1. 2. Uczeń nie spełnia wymagań sprawnościowych stawianych przez szkołę. Nie potrafi dokonać samooceny i samokontroli sprawności fizycznej (nie posługuje się żadnym OCENA testem sprawności fizycznej TECZNA Nie wykazuje postępów w usprawnianiu fizycznym. 1. 2. 3. 3) UMIEJĘTNOŚCI OCENA TECZNA OCENA CZAJĄCA 3. NIEDOSTA- OCENA CELUJĄCA OCENA BARDZO DOBRA • OCENA • DOBRA OCENA TECZNA OCENA CZAJĄCA OCENA TECZNA 4) WIADOMOŚCI 2. DOPUSZ- RUCHOWE 1. Uczeń opanował wszystkie umiejętności ruchowe określone jako wymagania ponadpodstawowe oraz wykraczające poza te wymagania. (uczeń posiada umiejętności ruchowe z klasy programowo wyższej ). 2. Ćwiczenia wykonuje z właściwą techniką , lekko, ekonomicznie, pewnie co wykorzystuje w praktyce ( grze zespołowej) . 3. Uczeń w dużym stopniu przyczynia się do zdobywania punktów przez drużynę. 4. Potrafi samodzielnie sędziować rozgrywki klasowe- elementy sędziowania. 1. Uczeń opanował umiejętności ruchowe określone jako wymagania ponadpodstawowe. 2. Ćwiczenia wykonuje z właściwą techniką, pewnie, w odpowiednim tempie i dokładnie, wkładając duży wysiłek w osiągnięcie celu. 3. Prawidłowo realizuje założenia taktyczne i przepisy dyscyplin sportowych zawartych w wymaganiach ponadpodstawowych. 4. Próbuje sędziować rozgrywki klasowe. 5. Przyczynia się do zdobywania punktów przez drużynę. 6. Stosuje wyuczone umiejętności w grze zespołowej. 1. Uczeń opanował umiejętności ruchowe określone jako wymagania ponadpodstawowe w stopniu dobrym z małymi błędami. 2. Ćwiczenia wykonuje prawidłowo, lecz nie dość lekko i dokładnie oraz z małymi błędami technicznymi. 3. W pewnym stopniu przyczynia się do zdobywania punktów przez drużynę. 1. Uczeń opanował umiejętności ruchowe określane jako wymagania podstawowe, czyli wystarczające . 2. Ćwiczenia wykonuje niepewnie i z większymi błędami technicznymi. 3. Uczestniczy w zabawach , grach, ćwiczeniach , ale mało się stara. 4. Ma problemy z wykorzystaniem nabytych umiejętności w grze. 1. Uczeń ledwie spełnia umiejętności ruchowe określone jako wymagania podstawowe. 2. Ćwiczenia wykonuje z dużymi błędami technicznymi i niechętnie. 3. Nabyte umiejętności nie przedkładają się na wyniki. 4. Poziom opanowania umiejętności technicznych ćwiczeń , gier i zabaw jest niewystarczający. 5. Nie wykorzystuje nabytych umiejętności w praktyce. 1. Uczeń daleki jest od spełnienia umiejętności ruchowych określanych jako wymagania podstawowe. 2. Wykonuje jedynie najprostsze ćwiczenia i to z rażącymi błędami. 3. Nie wykazuje postępów w umiejętnościach ruchowych. 4. Nie potrafi opanować podstawowych umiejętności technicznych , ćwiczeń i gier. 5. Wyniki osiągane z poszczególnych dyscyplin są poniżej przewidzianego minimum 1. DOSTA- Uczeń opanował wiadomości określone jako wymagania ponadpodstawowe oraz wykraczające poza te wymagania (uczeń opanował wiadomości z klasy programowo wyższej) . Uczeń zna przepisy i mechanikę sędziowania oraz taktykę z poszczególnych dyscyplin spor- OCENA towych uprawianych w szkole podstawowej. CELUJĄCA Posiada duże wiadomości z zakresu wychowania fizycznego, sportu, zdrowia ( wiadomości sportowe lokalne, krajowe i światowe ). DOSTA- DOPUSZ- NIEDOSTA- 1. 2. 3. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 1. 2. 3. 1. 2. 3. Uczeń opanował wiadomości określone jako wymagania ponadpodstawowe objęte przedmiotem wychowanie fizyczne. Na pytania nauczyciela odpowiada samodzielnie, prawidłowo i wyczerpująco. Zna przepisy i mechanikę sędziowania oraz taktykę z dyscyplin sportowych realizowanych na lekcjach . Uczeń opanował wiadomości określone jako wymagania ponadpodstawowe w stopniu dobrym z małymi lukami . Zna podstawowe przepisy i elementy taktyki z dyscyplin sportowych realizowanych na lekcjach z małymi lukami. Posiada pewne wiadomości z zakresu sędziowania. Na pytania nauczyciela odpowiada niezbyt wyczerpująco. Zna zasady właściwego stosowania wysiłku fizycznego: regulacja oddechu, odpoczynek po wysiłku. Uczeń opanował wiadomości określane jako wymagania podstawowe. W jego wiadomościach z zakresu przepisów dyscyplin sportowych uprawianych na lekcjach są duże luki. Na pytania nauczyciela odpowiada z jego pomocą. Wypowiedzi ucznia są niesamodzielne, pobieżne. Uczeń opanował wiadomości określane jako wymagania podstawowe z bardzo dużymi lukami. Na pytania nauczyciela odpowiada z jego dużą pomocą lub w ogóle. Przepisy gier, zabaw ruchowych zna bardzo pobieżnie, z dużą pomocą nauczyciela. Uczeń nie opanował wiadomości określanych jako wymagania podstawowe. Cechuje go niewiedza w zakresie wychowania fizycznego. Nie zna podstawowych przepisów gier i zabaw ruchowych oraz dyscyplin sportowych uprawianych na lekcjach. • • OCENA • BARDZO DOBRA OCENA DOBRA OCENA DOSTATECZNA OCENA CZAJĄCA OCENA TECZNA DOPUSZ- NIEDOSTA- 5) AKTYWNOŚĆ NA ZAJĘCIACH 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 1. 2. 3. 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. Uczeń aktywnie uczestniczy w życiu sportowym na terenie szkoły, w różnych formach działalności związanych z wychowaniem fizycznym (SKS, UKS). Zajmuje punktowane miejsca w zawodach sportowych powiatowych i gminnych. OCENA Potrafi zagospodarować czas wolny na działalność sportową. CELUJĄCA Organizuje gry i zabawy dla siebie i kolegów. Uczeń aktywnie uczestniczy w życiu sportowym na terenie szkoły (lekcje, zajęcia pozalekcyjne) Bierze udział w zawodach gminnych oraz uczestniczy w zawodach sportowych szkolnych zajmując i nich punktowane miejsca. Potrafi czynnie spędzać czas wolny. Pomaga nauczycielowi w organizowaniu i przeprowadzaniu lekcji. Chętnie przygotowuje rozgrzewkę, grę, zabawę wykazując swoją pomysłowość. Potrafi zorganizować przybory do ćwiczeń. Uczeń korzysta z organizowanych imprez rekreacyjnych. Potrafi zagospodarować swój czas, aby spędzić go czynnie. Angażuje się w organizowanie różnych form rywalizacji, pomaga nauczycielowi w organizowaniu zajęć (pomoce do lekcji, rozkładanie i sprzątanie sprzętu ). Uczeń bardzo rzadko bierze udział w życiu sportowym szkoły. Nie wykazuje aktywności na lekcjach, tylko biernie w niej uczestniczy. Swój wolny czas spędza jako kibic. Uczeń bardzo słabo interesuje się sportem i rekreacją . Nie podejmuje żadnych działań na lekcji. Unika czynnego sposobu spędzania czasu wolnego – ma niechętny stosunek do ćwiczeń. Unika pomocy nauczycielowi w organizowaniu lekcji np. rozłożenie sprzętu, sprzątnięcie go . Uczeń nie interesuje się w ogóle sportem i rekreacją. Unika czynnego sposobu spędzania czasu wolnego. Nie uczestniczy w imprezach organizowanych przez szkołę. Odmawia nauczycielowi pomocy w organizowaniu lekcji np. rozłożenie sprzętu. • • • OCENA • BARDZO DOBRA OCENA DOBRA OCENA DOSTATECZNA • OCENA DOPUSZCZAJĄCA OCENA TECZNA NIEDOSTA- II.WYMAGANIA PODSTAWOWE Z ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH WYCHOWANIE FIZYCZNE DLA KLAS IV – VI WIADOMOŚCI: Uczeń: -wie co robić, aby utrzymać zdrowie i zapobiegać jego utracie (zdrowy tryb życia aktywny wypoczynek itd.) -zna prawidłową terminologię kilku podstawowych ćwiczeń fizycznych np. przewrót w przód, pozycji wyjściowych np. postawa zasadnicza, zadań ruchowych -prawidłowo rozumie pojęcia: szybkość, siła, zwinność, zręczność itd. -potrafi wymienić dwie wady postawy ciała, -wie, jak dbać o prawidłową postawę ciała, -zna trzy próby sprawdzające poziom sprawności fizycznej, -zna kilka dyscyplin sportowych letnich i zimowych -zna podstawowe zasady i przepisy poznanych na lekcjach zabaw i gier ruchowych, -zna podstawowe przepisy dwóch zespołowych gier sportowych i jednej indywidualnej uprawianych w szkole, UMIEJĘTNOŚCI: Uczeń: -próbuje prawidłowo wykonywać umiejętności ruchowe przewidziane programem nauczania dla danej klasy określone jako wymagania podstawowe, -osiąga sprawność fizyczną mieszczącą się na poziomie podstawowym, -umie dokonać dwóch prób sprawności ruchowej i porównać z wynikami kolegów, -próbuje wykorzystać podstawowe elementy techniki z zakresu dyscyplin sportowych uprawianych w szkole w zabawach ruchowych, -opanował jedną z technik relaksacji-dwa ćwiczenia oddechowe lub dwa typu streching, -potrafi posługiwać się przyrządami pomiarowymi (stoper, taśma miernicza), POSTAWY: Uczeń: -zna i stosuje zasady bezpiecznego poruszania się po drodze i w terenie naturalnym, -bezpiecznie zachowuje się na zajęciach wychowania fizycznego, przestrzega zasady samoasekuracji, -zna i stosuje zasady higieny osobistej i stroju po wysiłku fizycznym, -szanuje sprzęt sportowy, -wie, co oznacza zasada „czystej gry” będąc w roli zawodnika i widza, III.WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE Z ZAJĘĆ FIZYCZNE DLA KLAS IV - VI EDUKACYJNYCH WYCHOWANIE WIADOMOŚCI: Uczeń : -określa wpływ ruchu na organizm, -wie co zrobić, aby utrzymać i doskonalić swoje zdrowie, -określa znaczenie stosowania ćwiczeń oddechowych, -stosuje zasadę stosowania odpoczynku po wysiłku fizycznym, -zna przepisy gier sportowych, rekreacyjnych uprawianych w szkole, -prawidłowo i samodzielnie nazywa ćwiczenia gimnastyczne, pozycje wyjściowe do ćwiczeń oraz zadania ruchowe, -dba o prawidłową postawę ciała i przeciwdziała powstawaniu wad postawy, -określa wszystkie rodzaje prób sprawdzających poziom sprawności fizycznej, -zna wiadomości sportowe lokalne, krajowe, światowe, -zna znaczenie kształtowania cech motorycznych, UMIEJĘTNOŚCI: Uczeń: -wykonuje prawidłowo i samodzielnie umiejętności ruchowe przewidziane programem nauczania dla danej klasy określone jako wymagania ponadpodstawowe rozwija je i utrzymuje wysoki ich poziom, -potrafi ocenić stan swojego rozwoju fizycznego (wzrost i ciężar ciała) oraz sprawność fizyczną za pomocą sprawdzianów sprawności fizycznej, -rozwija i wykorzystuje umiejętności techniczne i taktyczne z zakresu dyscyplin sportowych uprawianych w szkole we współzawodnictwie sportowym, -opanował kilka technik relaksacji, -potrafi samodzielnie zainicjować i bezpiecznie przeprowadzić z rówieśnikami zabawę, grę, konkurs -umie przeprowadzić i dobrać ćwiczenia kształtujące przygotowujące organizm do wysiłku fizycznego, -czynnie uczestniczy w zajęciach dodatkowych organizowanych przez szkołę, -reprezentuje szkołę na zewnątrz uczestnicząc w zawodach sportowych, -potrafi sędziować rozgrywki klasowe, POSTAWY: Uczeń: -stosuje zasady bezpieczeństwa, potrafi asekurować kolegę w czasie wykonywania ćwiczeń, -umie zachować się w sytuacji zwycięstwa i porażki oraz przestrzega zasady „fair play” -potrafi podporządkować się ustalonym przepisom i regułom pracy w zespole, -dostrzega występujące na co dzień sytuacje oraz zachowania zagrażające zdrowiu i życiu ludzkiemu, - umie ochronić się przed przegrzaniem, przemarznięciem i nadmiernym promieniowaniem słonecznym, - umie dobrać strój do pogody, - potrafi udzielić pomocy przy zranieniach i omdleniach. IV. PRZYGOTOWANIE DO ZAJĘĆ Przez przygotowanie do zajęć będzie rozumiane posiadanie przez ucznia czystego, odpowiedniego stroju sportowego. Należy zwrócić szczególną uwagę na higienę i właściwe przeznaczenie stroju (tylko do ćwiczeń fizycznych). Za każdy przypadek braku stroju lub brak odpowiedniego obuwia lub niewłaściwej higieny stroju, nauczyciel stawia po jednym minusie, za trzeci minus i każdy kolejny uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. V. UDZIAŁ W ZAJECIACH NADOBOWIĄZKOWYCH, ZAWODACH SPORTOWYCH W zajęciach nadobowiązkowych (jeśli takie istnieją), Szkolnych Igrzyskach Sportowych, pozaszkolnych zawodach sportowych powinni brać udział wszyscy uczniowie, którzy spełniają określone warunki postawione przez nauczyciela wychowania fizycznego (np. poziom sprawności fizycznej, postawa społeczna). Bezpodstawne odmówienie wzięcia udziału w określonych imprezach sportowych powoduje obniżenie oceny semestralnej o jeden stopień. Udział ucznia w zawodach sportowych oceniany jest każdorazowo. Udział ucznia w dodatkowych zajęciach oceniamy dwa razy w roku (przed zakończeniem każdego semestru). VI. ZASADY OCENIANIA 1. Częstotliwość sprawdzania i oceniania Częstotliwość sprawdzania i oceniania jest uzależniona od tematyki realizowanej podczas zajęć wychowania fizycznego. Przyjmuje się, że: sprawność motoryczną ocenia się dwa razy w roku szkolnym (w I i II semestrze), umiejętności ruchowe - 3-6 razy w semestrze, wiadomości – wynikające z realizacji zadań lekcji, inne komponenty ocenia się w zależności od potrzeb i możliwości 2. Zasady poprawiania ocen bieżących Poprawianie ocen bieżących może wystąpić tylko wówczas, gdy uczniowie będą realizowali podobne treści programowe, tj. gdy wystąpią ku temu odpowiednie warunki lokalowo - sprzętowe (np. poprawienie oceny ze skoku wzwyż wymaga ponownego rozstawienia odpowiedniego specjalistycznego sprzętu). Uczeń może poprawić ocenę bieżącą w terminie 14 dni. Chęć poprawy danej oceny należy zgłosić nauczycielowi wychowania fizycznego. Nauczyciel wyznacza termin i sposób poprawy oceny. Daną ocenę można poprawić tylko jeden raz. Nieudana próba nie skutkuje obniżeniem poprawianej oceny. 3.Zasady poprawy proponowanej oceny semestralnej. Uczeń może poprawić proponowaną ocenę semestralną po zgłoszeniu do nauczyciela wychowania fizycznego, który wyznaczy mu termin poprawy oraz zakres wiadomości i umiejętności, określone ćwiczenia lub zadania.