Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza nad

PUSZCZA NAD GWDĄ
PLB300012
Gwda w okolicach Jastrowia
Fot. Grzegorz Rąkowski
Obszar składa się z dwóch części połączonych wąskim
przesmykiem w okolicach Wałcza. Pierwsza z nich to duży
kompleks leśny porastający piaszczystą równinę sandrową
położoną na wschód i północ od Piły, przez który przepływa
rzeka Gwda oraz jej prawobrzeżne dopływy: Płytnica, Rurzyca
i Dobrzyca z Piławą. Druga część obszaru to położony na
zachód od Wałcza mniejszy kompleks leśny, porastający silnie
pofałdowany teren morenowy, w obrębie którego znajduje się
duże jezioro Bytyń Wielki (877 ha). Wody z tego jeziora
odprowadza rzeka Piławka, uchodząca do Dobrzycy. W obrębie
obszaru znajduje się ponadto kilkanaście innych większych
jezior, głównie rynnowych zbiorników eutroficznych oraz
stosunkowo liczne niewielkie bagienne jeziora dystroficzne.
W lasach Puszczy nad Gwdą znajdują się liczne zagłębienia
wypełnione torfowiskami, które spotyka się także nad brzegami
jezior oraz w dolinach rzecznych, gdzie występują także łąki
kośne. Lasy zajmują blisko 90% powierzchni obszaru. Wśród
zbiorowisk leśnych przeważają ubogie bory sosnowe. Inne
fitocenozy leśne zajmują stosunkowo niewielkie powierzchnie. Są
to: grądy, buczyny i bory mieszane, spotykane głównie na zboczach
dolin i w lasach w zachodniej części obszaru, bory bagienne rosnące
w bezodpływowych zagłębieniach wytopiskowych oraz łęgi
w dolinach rzek.
W granicach obszaru znalazła się znaczna część Obszaru
Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy”
i niewielki fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina
Noteci” oraz 8 rezerwatów przyrody: „Dolina Rurzycy” (554,68 ha),
„Glinki” (25,04 ha) „Golcowe Bagno” (123,83 ha), „Wielki
Bytyń” (1826,55 ha), „Diabli Skok” (20,98 ha), „Kuźnik” (96,00 ha),
„Smolary” (143,11 ha) i „Torfowisko Kaczory” (32,77 ha), a także
dwa siedliskowe obszary Natura 2000: Dolina Rurzycy PLH300017
(1766 ha) i Jezioro Wielki Bytyń PLH320011 (2011,1 ha) oraz
część obszaru Ostoja Pilska PLH300045.
Zachowaniu i utrzymaniu siedlisk cennych gatunków
ptaków w Puszczy nad Gwdą sprzyja słabe zaludnienie terenu
i rozległość występujących tu kompleksów leśnych, a także
różnorodność siedlisk związana z położonymi wśród lasów
jeziorami, torfowiskami, łąkami i dolinami rzecznymi oraz
prowadzona na terenach nieleśnych ekstensywna gospodarka
rolna. Do najważniejszych zagrożeń dla awifauny i jej siedlisk
w obszarze należą: usuwanie z lasu drzew dziuplastych
i martwych, kolidowanie terminów prowadzenia niektórych
prac leśnych z sezonem lęgowym ptaków, a także intensyfikacja
turystyki wodnej, zabudowa brzegów jezior, zanieczyszczenie
i eutrofizacja wód powierzchniowych oraz zaniechanie
tradycyjnego użytkowania rolniczego obszarów nieleśnych.
Gągoły w dziupli Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy
Puszcza nad Gwdą jest ważną ostoją lęgową ptaków
drapieżnych, a także leśnych i wodno-błotnych. Gniazduje tu
5 rzadkich gatunków drapieżników, umieszczonych w polskiej
Czerwonej Księdze zwierząt, w tym skrajnie nieliczny w kraju
rybołów Pandion haliaetus (1 para lęgowa). Tutejsze populacje
lęgowe kani czarnej Milvus migrans (3–6 par lęgowych, ponad
1% ogólnokrajowej populacji lęgowej), kani rudej Milvus
milvus (6–9 par lęgowych, ok. 1% ogólnokrajowej populacji
lęgowej) i bielika Haliaeetus albicilla (6–9 par lęgowych, ok.
1% ogólnokrajowej populacji lęgowej) osiągają stosunkowo
znaczną liczebność. Jest to także jedna z kilku największych
w Polsce ostoi lęgowych gągoła Bucephala clangula (50–70 par
lęgowych, ponad 4% ogólnokrajowej populacji lęgowej),
puchacza Bubo bubo (8–12 par lęgowych, blisko 4%
ogólnokrajowej populacji lęgowej), lelka Caprimulgus
europaeus (100–150 par lęgowych, ponad 2% ogólnokrajowej
populacji lęgowej) i lerki Lullula arborea (900–1100 par
lęgowych, ponad 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej). Na
uwagę zasługuje również stosunkowo znaczna liczebność
lokalnych populacji lęgowych nurogęsi Mergus merganser
(10–15 par lęgowych, ponad 1% ogólnokrajowej populacji
lęgowej), włochatki Aegolius funereus (10–25 par lęgowych,
ok. 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej), i zimorodka Alcedo
atthis (40–50 par lęgowych, ok. 1% ogólnokrajowej populacji
lęgowej).
Powierzchnia: 77 678,90 ha
Rok zatwierdzenia: 2007
Region geograficzny: Pojezierze Południowopomorskie
Mezoregiony: Równina Wałecka, Pojezierze Krajeńskie, Dolina Gwdy
Położenie administracyjne: województwo zachodniopomorskie,
powiaty wałecki i drawski; województwo wielkopolskie, powiaty
złotowski i pilski
Sprawujący nadzór nad obszarem:
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Poznaniu
ul. 28 Czerwca 1956 r. 223/229
61-485 Poznań
tel: 61 831 11 77, fax: 61 831 11 99
e-mail: [email protected]
www.poznan.rdos.gov.pl
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Szczecinie
ul. Jagiellońska 32
70-382 Szczecin
tel: 91 430 52 00, fax: 91 430 52 29
e-mail: [email protected]
www.szczecin.rdos.gov.pl
Dane Bazy Danych Ogólnogeograficznych, będące treścią niniejszego opracowania, są materiałem
państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, prowadzonego przez Głównego Geodetę
Kraju na podstawie przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Osoby korzystające z
tych materiałów nie mają prawa do ich zwielokrotniania, sprzedawania, udostępniania lub w inny
sposób wprowadzania do obrotu lub rozpowszechniania ich treści w całości bądź we fragmentach,
w szczególności do ich przesyłania lub udostępniania w systemach i sieciach komputerowych lub
jakichkolwiek innych systemach teleinformatycznych.