Bezrobotny - status, utrata statusu, prawa i obowiązki

Powiatowy Urząd Pracy w Wieruszowie
BEZROBOTNY - STATUS, UTRATA STATUSU, PRAWA I OBOWIĄZKI
1. Kto może zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna?
2. Prawa bezrobotnego
3. Obowiązki bezrobotnego
4. Bezrobotny traci swój status gdy
1.Kto może zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna?
Status bezrobotnego nabywa osoba która:
1. Nie jest zatrudniona – tzn. nie wykonuje pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą.
2. Nie wykonuje innej pracy zarobkowej tzn. nie wykonuje pracy lub nie świadczy usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy
zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych.
3. Jest zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia:
a. w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie,
b. co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy – w przypadku osoby niepełnosprawnej, której stan zdrowia pozwala na podjęcie zatrudnienia.
4. Nie uczy się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych lub szkół wyższych w formie studiów niestacjonarnych.
5. Ukończyła 18 lat.
6. Nie ukończyła 60 lat kobieta, 65 lat mężczyzna.
7. Nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej w wysokości przekraczającej
połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności, nie
pobiera nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku
chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
8. Nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. – Kodeksu
cywilnego o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy
jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe.
9. Nie uzyskuje przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba że dochód z działów
specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości przeciętnego dochodu z pracy w
indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2 ha przeliczeniowych ustalonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlega
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w takim gospodarstwie.
10. Nie posiada wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo nie podlega na podstawie odrębnych przepisów, obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z
wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników.
11. Nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem kary pozbawienia wolności odbywanej poza zakładem
karnym w systemie dozoru elektronicznego.
12. Nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z
tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych.
13. Nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego.
14. Nie pobiera na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego
wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania
15. Nie pobiera po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego.
16. Zarejestruje się we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy lub gdy nie posiada zameldowania zarejestruje
się w powiatowym urzędzie pracy, na którego obszarze działania przebywa.
2.Prawa bezrobotnego
Bezrobotny zarejestrowany w powiatowym urzędzie pracy ma prawo:
1. do korzystania z pośrednictwa pracy,
2. do korzystania z poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej,
3. w przypadku braku ofert pracy:
a. skierowania na miejsce pracy interwencyjnej oraz w ramach robót publicznych,
b. skierowania na staż, szkolenie, do odbycia przygotowania zawodowego dorosłych,
c. ubiegania się o dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej,
d. otrzymania, o ile jest do tego uprawniony – zasiłku dla bezrobotnych,
e. zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia, o ile nie posiada innego tytułu do ubezpieczenia,
4. odwoływania się od wydanych decyzji administracyjnych, uzyskania pełnej informacji dotyczącej instrumentów rynku pracy oraz statusu osoby bezrobotnej,
5. po upływie 6 miesięcy od dnia zarejestrowania w powiatowym urzędzie pracy ubiegania się o świadczenie przedemerytalne, jeżeli spełnia warunki do nabycia
tego świadczenia na podstawie odrębnych przepisów (dotyczy bezrobotnych powyżej 50 roku życia),
6. do otrzymania na swój wniosek zaświadczenia.
3.Obowiązki bezrobotnego
1. Bezrobotny ma obowiązek aktywnego poszukiwania pracy.
2. Bezrobotny jest obowiązany do składania lub przesyłania powiatowemu urzędowi pracy pisemnego oświadczenia o przychodach pod rygorem
odpowiedzialności karnej oraz innych dokumentów niezbędnych do ustalenia jego uprawnień do świadczeń przewidzianych w ustawie w terminie 7 dni od dnia
uzyskania przychodów. W razie niedokonania tych czynności zasiłek lub inne świadczenia z tytułu bezrobocia przysługują od dnia złożenia oświadczenia i
innych wymaganych dokumentów.
3. Bezrobotny ma obowiązek zgłaszania się do właściwego powiatowego urzędu pracy w wyznaczonym przez urząd terminie w celu przyjęcia propozycji
odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy proponowanej przez urząd lub w innym celu wynikającym z ustawy i określonym przez urząd pracy, w tym
potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy. W przypadku bezrobotnego będącego dłużnikiem alimentacyjnym, w rozumieniu przepisów o pomocy osobom
uprawnionym do alimentów, wyznaczony termin nie może być dłuższy niż 90 dni.
4. Bezrobotny ma obowiązek przyjmowania odpowiedniej pracy oznacza to zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, które podlegają ubezpieczeniom
społecznym i do wykonywania których bezrobotny ma wystarczające kwalifikacje lub doświadczenie zawodowe lub może je wykonywać po uprzednim
szkoleniu albo przygotowaniu zawodowym dorosłych, a stan zdrowia pozwala mu na ich wykonywanie oraz łączny czas dojazdu do miejsca pracy i z
powrotem środkami transportu zbiorowego nie przekracza 3 godzin, za wykonywanie których osiąga miesięczne wynagrodzenie brutto w wysokości co
najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.
5. Bezrobotny ma obowiązek poddania się badaniom lekarskim lub psychologicznym mającym na celu ustalenie zdolności do pracy. Osoba, która odmówiła bez
uzasadnionej przyczyny poddania się badaniom mającym na celu ustalenie zdolności do pracy, traci status bezrobotnego na okres:
a. 120 dni w przypadku pierwszej odmowy,
b. 180 dni w przypadku drugiej odmowy,
c. 270 dni w przypadku trzeciej i każdej kolejnej odmowy.
6. Osoba, która z własnej winy nie ukończyła szkolenia, jest obowiązana do zwrotów kosztów szkolenia, z wyjątkiem sytuacji, gdy powodem nieukończenia
szkolenia było podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (dotyczy również stażu i przygotowania zawodowego dorosłych). Bezrobotny, który z własnej
winy przerwał szkolenie (staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych) zostaje pozbawiony statusu bezrobotnego od dnia przerwania na okres wymieniony w
pkt 5.
7. Bezrobotny obowiązany jest zawiadomić w ciągu 7 dni Powiatowy Urząd Pracy o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalności
oraz o zaistnieniu innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku. Bezrobotny, który podjął zatrudnienie, inną
pracę zarobkową lub działalność gospodarczą bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy, podlega karze grzywny nie niższej niż 500
zł.
8. Bezrobotny, który w okresie krótszym niż 10 dni przebywa za granicą lub pozostaje w innej sytuacji powodującej brak gotowości do podjęcia zatrudnienia, nie
zostaje pozbawiony statusu bezrobotnego, jeżeli o zamierzonym pobycie lub w pozostawaniu w sytuacji powodującej brak gotowości do podjęcia zatrudnienia
zawiadomił powiatowy urząd pracy. Zasiłek za ten okres nie przysługuje. Całkowity okres zgłoszonego pobytu za granicą oraz braku gotowości do pracy z
innego powodu nie może przekroczyć łącznie 10 dni w okresie jednego roku kalendarzowego.
9. Osoba, która pobrała nienależne świadczenia pieniężne, jest obowiązana do zwrotu, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, kwoty otrzymanego
świadczenia wraz z przekazaną od tego świadczenia zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składką na ubezpieczenie zdrowotne.
10. Osoba bezrobotna jest zobowiązana w terminie 7 dni do zawiadomienia powiatowego urzędu pracy o wszelkich zmianach danych zawartych w karcie
rejestracyjnej.
11. W każdym przypadku zmiany miejsca zameldowania lub pobytu bezrobotny obowiązany jest zawiadomić powiatowy urząd pracy, w którym jest
zarejestrowany, podając aktualne miejsce zameldowania lub pobytu.
12. W przypadku czasowej niezdolności do pracy, bezrobotny jest obowiązany zawiadomić powiatowy urząd pracy w terminie 2 dni od dnia wystawienia
zaświadczenia o niezdolności do pracy wskutek choroby na druku określonym w odrębnych przepisach i przekazać zaświadczenie o tej niezdolności
wystawione na odpowiednim wzorze – w terminie 7 dni od jego wystawienia. Nieprzedstawienie zaświadczenia w wymaganej formie skutkuje
pozbawieniem statusu bezrobotnego z pierwszym dniem niezdolności do pracy.
13. Bezrobotny biorący udział bez skierowania starosty w szkoleniu organizowanym przez inny podmiot niż powiatowy urząd pracy, obowiązany jest poinformować
powiatowy urząd pracy o udziale w tym szkoleniu w terminie 7 dni przed dniem rozpoczęcia szkolenia.
4.Bezrobotny traci swój status gdy:
1. nie spełnia warunków, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy;
2. otrzymał pożyczkę z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub instytucji z udziałem środków publicznych na podjęcie działalności
pozarolniczej lub rolniczej albo otrzymał jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, o których mowa w art. 46 ust. 1 pkt 2; pozbawienie
statusu bezrobotnego następuje od następnego dnia po dniu otrzymania środków na podjęcie działalności;
3. otrzymał jednorazowo środki z PFRON lub z instytucji z udziałem środków publicznych na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub na wniesienie
wkładu do spółdzielni socjalnej; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od następnego dnia po dniu otrzymania środków na podjęcie działalności lub na
wniesienie wkładu;
4. rozpoczął realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu socjalnym lub podpisał kontrakt socjalny, o
którym mowa w art. 50 ust. 2 pkt 2, pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od następnego dnia po dniu rozpoczęcia realizacji indywidualnego programu
zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego;
5. odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy określonej w ustawie lub poddania się badaniom
lekarskim lub psychologicznym, mającym na celu ustalenie zdolności do pracy lub udziału w innej formie pomocy określonej w ustawie; pozbawienie statusu
bezrobotnego następuje od dnia odmowy na okres:
a. 120 dni w przypadku pierwszej odmowy,
b. 180 dni w przypadku drugiej odmowy,
c. 270 dni w przypadku trzeciej i każdej kolejnej odmowy;
6. nie stawił się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym przez urząd terminie i nie powiadomi w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego
niestawiennictwa; osoba traci posiadany status na okres:
a. 120 dni w przypadku pierwszego niestawienia się,
b. 180 dni w przypadku drugiego niestawienia się
c. 270 dni w przypadku trzeciego i każdego kolejnego niestawienia.
7. nie stawił się w powiatowym urzędzie pracy w terminie 14 dni od dnia zmiany miejsca zameldowania, skutkującą zmianą właściwości powiatowego urzędu
pracy;
8. z własnej winy przerwał szkolenie, staż lub wykonywanie prac społecznie użytecznych, lub inną formę pomocy określoną w ustawie; pozbawienie statusu
bezrobotnego następuje od dnia przerwania na okres wskazany w pkt 5;
9. po skierowaniu nie podjął szkolenia, przygotowania zawodowego dorosłych, stażu, wykonywania prac społecznie użytecznych, lub innej formy pomocy
określonej w ustawie; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od dnia następnego po dniu skierowania na okres wskazany w pkt 5;
10. pozostaje niezdolny do pracy wskutek choroby lub przebywania w zamkniętym ośrodku odwykowym przez nieprzerwany okres 90 dni, przy czym za okres
nieprzerwany uważa się również okresy niezdolności do pracy wskutek choroby oraz przebywania w zamkniętym ośrodku odwykowym w sytuacji, gdy każda
kolejna przerwa między okresami niezdolności do pracy wynosi mniej niż 30 dni kalendarzowych; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje z upływem
ostatniego dnia wskazanego okresu 90 – dniowego;
11. nieprzedstawił zaświadczenia o niezdolności do pracy wskutek choroby;
12. z własnej winy przerwał program przygotowania zawodowego dorosłych, nie przystąpił do egzaminu kwalifikacyjnego, czeladniczego lub sprawdzającego;
13. złożył wniosek o pozbawienie statusu bezrobotnego.
Bezrobotny nie traci swojego statusu z powodu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 90 dni, tylko w sytuacji gdy dotyczy to kobiet w ciąży i w trakcie
połogu. Nie dotyczy to okoliczności gdy bezrobotna sama wystąpi z wnioskiem o pozbawienie posiadanego statusu.
Podstawa prawna
Typ
Nazwa
Rozmiar
z dnia 14 czerwca 1960 r.
kodeks postępowania administracyjnego
Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.
332 kB
z dnia 18 sierpnia 2009 r.
Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowego trybu przyznawania zasiłku dla bezrobotnych, stypendium i dodatku
aktywizacyjnego
Dz. U. Nr 136, poz. 1118
29 kB
z dnia 25 października 2005 r.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy zmieniające rozporządzenie w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujàcych pracy
Dz.U. 2005 nr 210 poz. 1746 z pozn. zm.
21 kB
z dnia 20 kwietnia 2004 r.
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
Dz. U. z 2008r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.
966 kB