DZIAŁANIA MKiDN NA RZECZ PROMOCJI

DZIAŁANIA MKiDN NA RZECZ PROMOCJI CZYTELNICTWA
informacja prasowa
Warszawa, 22.01.2014
Zatrzymanie spadkowego trendu w czytelnictwie - odsetek osób deklarujących czytanie
wzrósł o 2,5 proc. Systematyczny wzrost nakładów MKiDN na czytelnictwo – w 2014 r.
przeznaczono na ten cel 120 mln zł, to 60 % więcej niż w roku poprzednim i prawie 4 razy
więcej niż w roku 2011. Milion nowych książek zakupionych dzięki dofinansowaniu MKiDN
do prawie 2,5 tys. bibliotek. 97placówek zmodernizowanych w ramach programu
Biblioteka+, 1,7 tys.bibliotekarzy przeszkolonych kosztem 1 mln zł. List intencyjny dotyczący
współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej w zakresie promowania czytelnictwa.108
nowych Dyskusyjnych Klubów Książki. 78 dotacji na wydawanie wartościowych czasopism
kulturalnych i 155 na dofinansowywanie unikalnych pozycji literatury polskiej i światowej.
Stworzenie listy 131 dzieł do wykupu i upowszechnienia w internecie. To najważniejsze
efekty dotychczasowej realizacji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2014 –
2020.
WZROST NAKŁADÓW MKIDN NA CZYTELNICTWO
Na działania służące promowaniu czytelnictwa resort przeznacza coraz więcej środków.
W 2014 r. - 119, 6 mln zł ( Programy MKiDN, Biblioteki Narodowej, Instytutu Książki
i Narodowego Centrum Kultury). W roku 2013 było to 75, 6 mln zł, w2012 – 52, 1 mlnzł,
a w 2011 - 30, 9 mln zł. W porównaniu z rokiem 2011 oznacza to więc prawie czterokrotny
wzrost nakładów.
STAN CZYTELNICTWA W POLSCE W 2014 R.
(BADANIE TNS DLA BIBLIOTEKI NARODOWEJ)
41,7 Polaków oświadczyło, że w mijającym roku przeczytało przynajmniej jedną książkę.
To o 2,5 proc. więcej, niż dwa lata wcześniej. Do 12,3 % wzrósł odsetek czytających
od 3 do 6 książek (2012 r. - 10,8 %), 1-2 książki - 16,4 % (2012 r. - 15,7 %) oraz więcej
niż 7 książek - 11,3 % ( 2012 r. - 11,1 %).
Do 34, 1 % zmalała grupa osób, które ostatnio przestały czytad (2012 r. - 47,1 %).
Powiększyło się natomiast grono osób, które kupują książki - z 29,6 % do 40 %.
mkidn.gov.pl
facebook.com/mkidn
twitter.com/MKiDN
Wyniki te oznaczają, że po gwałtownym spadku, jaki odnotowano pomiędzy 2006 a 2008 r.
obecnie można mówid o zatrzymaniu negatywnego trendu.
Kto czyta najwięcej? Osoby między 15 a 19 rokiem życia (71 %) oraz uczniowie i studenci
(73 %) - w obu tych grupach najliczniej występują czytelnicy regularni i intensywni. Po książki
sięga aż 80 % dzieci matek z wykształceniem wyższym, z czego aż 32 % należy do czytelników
intensywnych. Ponadto- osoby zadowolone ze swojej sytuacji materialnej (54 %) oraz
mieszkaocy miast powyżej 100 tys. mieszkaoców (ponad 50%). Najmniej natomiast czytają
osoby powyżej 60 roku życia (34 %), mieszkaocy wsi (34 %), rodziny o dochodzie mniejszym
niż 2 tys. zł (30 %) oraz emerytowani rolnicy (14 %).
Wyniki badao oczywiścienie są imponujące. Dlatego konieczne są dalsze działania na rzecz
stałego wzrostu czytelnictwa w Polsce. Jest to strategicznym celem ogłoszonego w ubiegłym
roku przez MKiDN Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2014-2020.
NARODOWY PROGRAM ROZWOJU CZYTELNICTWA W 2014 R.
ROZWÓJ BIBLIOTEK
Biblioteki stanowią podstawową „tkankę” kultury w regionach, a także często instytucję
„pierwszego kontaktu” z kulturą są głównym, obok zakupów własnych, źródłem lektur dla
czytelników w każdym wieku.
W ramach Wieloletniego Programu KULTURA +, Priorytet Biblioteka+, do kooca 2015 r.
zbudowanych lub zmodernizowanych zostanie 245 bibliotek gminnych za łączną kwotę
150 mln zł. W 2014 r. zakooczono 97 inwestycji.
Biblioteki otrzymały także wsparcie na zakup nowości. Dofinansowanie otrzymało 2,4 tys.
placówek z całego kraju (17 więcej niż w 2013 r). Z dotacji MKiDN kupiono 1 mln nowych
książek.
Kontynuowano instalacje systemu MAK +, przeprowadzono je - w wersji demonstracyjnej - w
126, a w wersji pełnopłatnej - w 137 bibliotekach w całej Polsce. Z systemu korzysta obecnie
1666 placówek, czyli 20% bibliotek publicznych w Polsce.
W roku 2014 przeszkolono1,7 tys. bibliotekarzy(od 2010 r. ze szkoleo skorzystało w sumie
5,1 tys. osób).
mkidn.gov.pl
facebook.com/mkidn
twitter.com/MKiDN
MKiDN wspiera również działania na rzecz rozwoju bibliotek jako lokalnych centrów kultury
i życia społecznego. W 2014 r. po raz pierwszy przekazano 28 dotacji na organizację
partnerstw bibliotek publicznych z organizacjami pozarządowymi. Celem byłom. in.
zorganizowanie i prowadzenie wolontariatu, działao aktywizujących lokalną społecznośd
wokół biblioteki oraz zorganizowanie i przeprowadzenie wydarzenia promującego bibliotekę
wśród członków lokalnej społeczności („święto biblioteki”).
WSPÓŁPRACA Z MINISTERTWEM EDUKACJI NARODOWEJ
Biblioteki szkolne są głównym źródłem książek dla uczniów; stanowią integralną częśd
procesu dydaktycznego, powinny więc byd podstawowym partnerem dla bibliotek
publicznych.
Od początku myślenia o programie przeciwdziałającym zapaści czytelniczej, której najwyższy
wskaźnik został osiągnięty w 2008 r., MKiDN czyniło starania, by włączyd MEN do działao na
rzecz czytelnictwa. To właśnie rola szkoły jest kluczowa w kształtowaniu postaw
czytelniczych u dzieci i młodzieży uczącej się. Istotnym narzędziem w tym procesie jest sied
kilkunastu tysięcy bibliotek szkolnych, którą dysponują placówki, a także codzienny kontakt
ze słowem pisanym.
Efektem tych starao jest opracowanie przez MEN rządowego programu „Książki naszych
marzeo” z planowanym na 2015 r. budżetem 15 mln zł. Będzie on komplementarny wobec
programu MKiDN „Zakup nowości wydawniczych do bibliotek”. Ma wspierad biblioteki
szkolne w zakupach nowości wydawniczych oraz lektur rozwijających kompetencje
i zainteresowania dzieci i młodzieży.
Od 2016 r. w ramach NPRCz MEN będzie realizowad Priorytet III: „Zakup nowości
wydawniczych oraz modernizacja infrastruktury bibliotek szkolnych i pedagogicznych”.
Jego głównym celem jest upowszechnianie edukacji czytelniczej i medialnej oraz wzrost
czytelnictwa uczniów. Program ma wspierad biblioteki szkolne w zakresie zakupu nowości
wydawniczych i lektur rozwijających kompetencje i zainteresowania dzieci i młodzieży.
Natomiast doposażenie bibliotek pedagogicznych zwiększyd ma ich ofertę stanowiącą pomoc
dla nauczycieli w planowaniu i realizowaniu zadao związanych z kształtowaniem
zainteresowao czytelniczych uczniów. Planowany budżet na rok 2015 to 15 mln zł.
mkidn.gov.pl
facebook.com/mkidn
twitter.com/MKiDN
WSPARCIE DOSTĘPNOŚCI KSIĄŻKI
Po raz kolejny kilkadziesiąt najważniejszych czasopism kulturalnych i naukowo-kulturalnych
w kraju uzyskało wsparcie dzięki programowi Promocja literatury i czytelnictwa. Priorytet –
Czasopisma. 78 dotacji umożliwiło wydawanie i popularyzację pism poświęconych
m.in. literaturze, teatrowi, sztuce wizualnej i kulturom mniejszości narodowych. W ramach
Priorytetu – Literatura tylko w 2014 roku przekazano 155 dotacjidla wartościowych,
unikalnych pozycji literatury polskiej i światowej o wysokim poziomie merytorycznym
i intelektualnym. Uruchomiononowy program Udostępnianie piśmiennictwa 2014.W jego
ramach zatwierdzono listę 131 dzieł, które-po wykupieniu praw- znajdą się w wolnym
dostępie na stronie BN POLONA.
Coraz więcej obiektów znajduje się w działającej od czerwca 2013 r. Bibliotece Cyfrowej
POLONA. W czwartym kwartale ub. r. zdigitalizowano i udostępniono około 90 tys. książek,
grafik i fotografii, druków i rękopisów muzycznych, pocztówek, rękopisów oraz czasopism
naukowych i gazet. Obecnie dostępnych jest ponad 477 tys. obiektów.Liczba odwiedzin
zwiększyła się o połowę - z ok. 705 tys. do 1, 1 mln, a otwieranych stron aż czterokrotniez ok. 4, 8 mln do 25 mln. W I kwartale 2015 r.zostanie udostępniona mobilna wersja strony,
a serwis otworzy się dla zbiorów spoza Biblioteki Narodowej, umożliwiając prezentację
kolekcji instytucji, które realizują projekty digitalizacyjne w całej Polsce.
W grudniu 2014 r. ruszyła Academica – cyfrowa wypożyczalnia międzybiblioteczna
zdigitalizowanych zasobów Biblioteki Narodowej. To rewolucja w dostępie do publikacji
naukowych; platforma pozwala na udostępnianie publikacji przydatnych w pracy naukowej
lub kształceniu akademickim poprzez terminale komputerowe znajdujące się na terenie
bibliotek, które podpisały umowę przystąpienia do systemu. Obecnie to baza pół miliona
publikacji ze wszystkich dziedzin, cały czas powiększana - każdego dnia do otwartych
zbiorów dołączanych jest prawie 2 tysiące nowych tytułów.
PROMOCJA CZYTELNICTWA
W ramach programu Promocja literatury i czytelnictwa udzielono76 dotacji na wspieranie
wartościowych form promowania czytelnictwa, programy promujące powszechne praktyki
czytelnicze oraz na przedsięwzięcia popularyzujące najbardziej znaczące zjawiska literatury
współczesnej. Wśród dofinansowanych działao są najważniejsze i najpopularniejsze polskie
festiwale literackie, zyskujące międzynarodowy zasięg, gromadzące w ostatnich latach liczną
mkidn.gov.pl
facebook.com/mkidn
twitter.com/MKiDN
publicznośd. Dotacje otrzymały też wnioski podmiotów aktywnie propagujących czytelnictwo
na mniejszą skalę, dobrze służące rozwojowi czytelnictwa w wymiarze lokalnym.
Odbiorcy doceniają działania promujące czytelnictwo, czego dowodem jest program
Dyskusyjne Kluby Książki, który zanotował kolejny wzrost. Do kooca 2014 r. liczba DKK
zwiększyła się do 1295 (o 108 w stosunku do kooca 2013 r.); obecnie działa 401 klubów dla
dzieci i młodzieży oraz 894 dla dorosłych. Ich członkowie spotkali się 9254 razy, skupiając
12,5 tys. stałych członków. Odbyło się 1006 spotkao autorskich.
Wsparciem dla działao na rzecz czytelnictwa był także program Ojczysty - dodaj do
ulubionych. Przyznano 29 dotacji na działania wspierające promocję języka polskiego
i rozwój kultury języka. Ponadto Narodowe Centrum Kultury po raz trzeci, wraz z Kancelarią
Prezydenta, było organizatorem Narodowego Czytania, podczas którego w 1500 miejscach
w całym kraju czytano „Trylogię” Henryka Sienkiewicza.
NAJWAŻNIEJSZE DZIAŁANIA PLANOWANE W ROKU 2015 R.
1. Zakup nowości wydawniczych do bibliotek - 25 mln zł (dotychczas najwyższa alokacja)
2. Projekt MAK+ - 1, 5 mln zł
3. „Korpus Publikacji Polskich” - 3 mln zł
4. Promocja czytelnictwa w mediach - 3 mln zł
5. Kraszewski – komputery dla bibliotek- 2, 5 mln zł
6. Dyskusyjne Kluby Książki - 1, 8 mln zł
7. Udostępnianie piśmiennictwa - 1 mln zł
8. System ACADEMICA - 1 mln zł
9. Program szkoleo dla bibliotekarzy - 1 mln zł
10. Program „Księgarnie są bardzo ważne” - 500 tys. zł
11. „Nowe polskie książki- debiuty”
Program jest odpowiedzią na zmniejszająca się liczbę polskich debiutów literackich. Wynika to przede
wszystkim z łączącego z takim wydaniem ryzyka finansowego, ponoszonego najczęściej przez małych i średnich
wydawców. Będzie im udzielane wsparcie w formule małych grantów.
12. „Nowe polskie książki – rezydencje dla pisarzy”
Począwszy od 2016 r. pisarze, podobnie jak tłumacze, będą się zatrzymywad w budowanym przez Instytut
Książki obiekcie konferencyjno-rezydencyjnym. Po jego powstaniu IK zgłosi się programu rezydencji takich
europejskich sieci jak HALMA czy Literaturhaus network. Udział w nich jest korzystny również ze względów
finansowych, bowiem stowarzyszone europejskie domy pracy twórczej aplikują np. wspólnie o środki do UE.
mkidn.gov.pl
facebook.com/mkidn
twitter.com/MKiDN