Testy kliniczne
Transkrypt
Testy kliniczne
Klaus Buckup, Johannes Buckup Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni Redakcja naukowa wydania polskiego Dariusz Białoszewski Anna Słupik PZWL K lau s Buckup, Jo h a n n e s B uckup Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni Redakcja naukowa wydania polskiego dr hab. n. med. Dariusz Białoszewski dr n. o zdr. Anna Słupik & PZWL Spis treści P o d sta w y .................................................................................................................... XIX Podstawy badania pacjenta......................................................................................... XIX 1. K r ę g o s łu p ......................................................................................................... 1 Ocena ruchomości kręgosłupa (punkt wyjścia w pozycji z e ro w e j)....................... Test odległości końca palca od p o d ło ż a .......................................................... Objaw O t t a ......................................................................................................... Objaw S ch o b era................................................................................................. Test fałdu skóry K iblera...................................................................................... 3 6 6 6 7 Testy klatki piersiowej ............................................................................................. Test ucisku m o stk a............................................................................................. Test ucisku żeber................................................................................................. Test obwodu klatki piersio w ej.......................................................................... Test Schepelmanna............................................................................................. 8 8 8 9 9 Testy szyjnego odcinka k rę g o słu p a .......................................................................... Badanie przesiewowe ruchów rotacyjnych szyjnego odcinka kręgosłupa . . Test rotacji głowy przy maksymalnym w yproście........................................... Test rotacji głowy przy maksymalnym z g i ę c iu ............................................... Segmentarny test funkcjonalny szyjnego odcinka kręgosłupa........................ Test S o to -H a lla ................................................................................................. Test p e rk u sy jn y ................................................................................................. Test 0 ’Donoghue’a ............................................................................................. Test V a ls a lv y ..................................................................................................... Test S purłinga..................................................................................................... Test dystrakcyjny szyjnego odcinka kręgosłupa............................................... Test Elveya (testy rozciągowe kończyny g ó r n e j ) ........................................... Test rozciągowy splotu ram iennego.................................................................. Test przemieszczania barku w kierunku dystałnym ....................................... Test odwiedzenia ramienia (test B a k o d y )...................................................... Test kompresyjny J a c k s o n a .............................................................................. Test kompresyjny otworów m iędzykręgow ych............................................... Test kompresyjny w z g ię c iu .............................................................................. Test kompresyjny w w yproście.......................................................................... Objaw Lhermitte’a ............................................................................................. 10 10 12 13 14 14 15 15 16 16 17 18 20 21 21 22 22 23 23 24 Testy piersiowego odcinka kręgosłupa...................................................................... Objaw A d a m a ..................................................................................................... Test wypadu (osuwania)...................................................................................... Segmentarne testy funkcjonalne piersiowego odcinka kręgosłupa w wyproście i zg ięc iu .......................................................................................... 25 25 26 26 X Spis treści Testy lędźwiowego odcinka k rę g o słu p a .................................................................. Test biernego zginania goleni wbrew oporowi.................................................. Test opukiwania wyrostków kolczystych.......................................................... Objaw ze strony mięśnia lędźwiowego.............................................................. Test uwalniania (upuszczania) Lasegue’a ...................................................... Test sprężynowania I (resorow y)...................................................................... Test p r z e p ro s tu ................................................................................................. Test stania na jednej nodze (test Storcha, test przeprostu lęd źw i)................ Test podpieranego (podtrzymywanego) zgięcia do przodu (test obręczy) . . 27 28 28 29 29 30 31 32 32 Zespoły uciskowe korzeni nerwowych...................................................................... Test zgięciowy (Slump T e s t) .............................................................................. Objaw Lasegue’a (test SLR - Straight Leg R aise)........................................... Objaw udowy Lasegue’a (odwrócony objaw Lasegue’a ) ............................... Objaw Bonneta (objaw mięśnia gruszkow atego)........................................... Objaw Lasegue’a-M outauda-M artina (skrzyżowany objaw Lasegue’a). . . Objaw B ra g a rd a ................................................................................................. Różnicujący test Lasegue’a .............................................................................. Objaw Duchenne’a ............................................................................................. Test Kerniga-Brudzińskiego.............................................................................. Test poruszania się na piętach lub p alcach....................................................... Objaw Lasegue’a w pozycji s ie d z ą c e j.............................................................. Objaw H o o v e r a ................................................................................................. 33 36 37 38 40 40 41 42 43 44 45 45 46 Staw krzyżow o-biodrow y......................................................................................... Testy więzadlowe................................................................................................. Test sprężynowania I I ...................................................................................... Test Patricka (test Fabere)-objaw c z w ó r k i................................................... Trójfazowy test p r z e p r o s tu .............................................................................. Test k olcó w ......................................................................................................... Objaw w yprzedzania......................................................................................... Test sprężynowania stawów krzyżowo-biodrowych....................................... Test mobilizacji stawu krzyżowo-biodrowego (test potrząsania, podrzucania, p o d n o sz en ia )..................................................................................................... Objaw Derbolowsky’ego...................................................................................... Test Gaenslena (drugi objaw M ennella).......................................................... Test uciskowy kości biodrow ej.......................................................................... Pierwszy objaw M e n n ella.................................................................................. T estY eom ana..................................................................................................... Test Laguerre’a ................................................................................................. Krzyżowo-biodrowy test ro zciągania.............................................................. Test odwodzenia z o b c ią ż e n ie m ...................................................................... 47 48 49 50 51 52 53 54 2. 60 B ark i staw r a m ie n n y ...................................................................................... 54 55 56 56 57 57 58 58 59 Zakres ruchomości stawu ramiennego (punkt wyjścia w pozycji zerowej stawu) 63 Testy orientacji (ustaw ienia)...................................................................................... Szybki test do oceny złożonego ruchu w stawie (test A p ley a )....................... Chwyt C odm ana................................................................................................. Test „znaku dłoni” i test „znaku palca” .......................................................... Testy zapalenia k a le te k ............................................................................................. 66 66 67 68 68 Spis treści K a le tk i................................................................................................................. Objaw zapalenia kaletki..................................................................................... TestDawbarna..................................................................................................... Dyskineza topatkowo-żebrowa.................................................................................. Test łopatkowy z a s y s tą ...................................................................................... Pierścień rotatorów ..................................................................................................... Test zerowego odwodzenia.................................................................................. Test mięśnia nadgrzebieniowego Jobe’a(test pustej p u s z k i ) ......................... Test mięśnia podtopatkow ego.......................................................................... Objaw utożeniowy ramienia w rotacji wewnętrznej (IRLS, Internal Rotation Lag S ig n )............................................................................................................. Test startu G erbera............................................................................................. Test ucisku b r z u c h a ......................................................................................... Objaw oderwania ręki od b r z u c h a .................................................................. Test przytulania „na misia” .............................................................................. Objaw N a p o le o n a ......................................................................................... Test zerowej rotacji zewnętrznej (test mięśnia podgrzebieniowego) . . . . Objaw utożeniowy ramienia w rotacji zewnętrznej (ERLS, External Rotation Lag S ign)............................................................................................. Test odwodzenia i zewnętrznej rotacji (test P atte)........................................... Niespecyficzny test mięśnia nadgrzebieniow ego........................................... Objaw opadającego ramienia (d ro p -a rm )....................................................... Objaw trębacza wg Walcha.................................................................................. Test draśnięcia Apleya (Apleys Scratch T est)................................................... Bolesny tuk I ..................................................................................................... Test ciasnoty N eera............................................................................................. Test siły w rotacji wewnętrznej ramienia (IRRST, Internal Rotation Resistance Strength-Test).................................................................................. Test ciasnoty Hawkinsa i Kennedyego.............................................................. Test ciasnoty Neera po iniekcji środka przeciwbólowego............................... Staw barkowo-obojczykowy...................................................................................... Bolesny luk I I ..................................................................................................... Test forsownego przywodzenia zwisającej kończyny górnej........................... Test przemieszczania dalszego końca obojczyka w płaszczyźnie poziomej . Test skrzyżowanego przyw odzenia.................................................................. Test forsownego przywodzenia w płaszczyźnie horyzontalnej (cross body ac tio n )............................................................................................. Test stawu barkowo-obojczykowego po iniekcji środka przeciwbólowego . . Ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego.............................................................. Niespecyficzny test ścięgna mięśnia dwugłowego........................................... Test A botta-S aundersa...................................................................................... Test dłoni zwróconej ku górze (Palm up T e s t ) ............................................... Test trz a sk u ......................................................................................................... Test Y e rg a s o n a ................................................................................................. Objaw H u e t e r a ................................................................................................. Test więzadla poprzecznego kości ram iennej................................................... Test L udingtona................................................................................................. Test Lippmana..................................................................................................... Uszkodzenie typu SLAP (Superior Labrum Anterior P o s te r io r ) ................ Czynno-kompresyjny test 0 ’B riena.................................................................. Test rozciągania................................................................................................. XI 68 69 69 70 70 71 73 74 76 77 77 78 79 80 81 81 82 83 83 84 85 85 86 87 88 89 90 91 92 92 93 93 94 94 95 95 96 96 97 98 98 99 99 100 100 101 101 XII Spis treści Test obciążania mięśnia dwugłowego ramieniaI ............................................ Test obciążania mięśnia dwugłowego ramienia I I ............................................ Test zgięcia z oporem Habermeyera.................................................................. Niestabilność stawu ram ien n eg o .............................................................................. Test u c i s k u ......................................................................................................... Przedni test o b ro n n y ......................................................................................... Test obronny w pozycji le żą ce j.......................................................................... Test rz u tu ............................................................................................................. Test L e f f e r t a ..................................................................................................... Test szufladki przedniej i tylnej.......................................................................... Tylny test obronny (Posterior Shift and Load T e s t ) ........................................ Test przedniej szufladki Gerbera-Ganza (Anterior Drawer T e st)................ Test tylnej szufladki Gerbera-Ganza (Posterior Drawer T e s t ) .................... Test sz arp n ięc ia................................................................................................. T estFukudy......................................................................................................... Objaw rowka, dolna szu flad k a.......................................................................... Test nadmiernego odwiedzenia G ag ey a.......................................................... Test Rowego......................................................................................................... 102 102 103 104 106 106 108 108 108 109 109 110 111 112 112 113 114 114 3. Staw łokciowy...................................................................................................... 115 Ocena ruchomości stawu łokciowego (punkt wyjściaw pozycji zerowej stawu). . 117 Testy funkcjonalne stawu łokciow ego...................................................................... 120 Testy orientacyjne......................................................................................................... Test maksymalnego z g ię c ia .............................................................................. Test wymuszonego odwracania.......................................................................... Testy stabilności stawu łokciow ego.......................................................................... Test wymuszonego szpotaw ienia...................................................................... Test wymuszonego koślawienia.......................................................................... Test koślawienia w r u c h u .................................................................................. Tylno-boczny test obawy (tylno-boczny pivot-shift)....................................... 120 120 120 121 121 121 122 122 Testy świadczące o obecności zespołów bolesnościprzedziałów stawu łokciowego Test k rz e s ła ......................................................................................................... Test B o w d en a..................................................................................................... Test Thomsona (objaw łokcia te n isisty ).......................................................... Test M illa............................................................................................................. Test wymuszonego r u c h u .................................................................................. Test C ozena......................................................................................................... Odwrócony test C ozena...................................................................................... Objaw łokcia gracza w g o lf a .............................................................................. Test prostowania przedram ienia...................................................................... 123 123 123 124 124 125 126 127 128 128 Objawy ucisku pni nerw ow ych.................................................................................. Test T i n e l a ......................................................................................................... Test zginania stawu ło k c io w e g o ...................................................................... Test kompresyjny mięśnia o d w ra c a c z a .......................................................... 129 129 129 130 Spis treści 4. XIII N adgarstek, ręka i p a l c e ............................................................................... 131 Ocena ruchomości ręki (punkty wyjścia w pozycji zerowej s ta w ó w ).................... 132 Testy funkcjonalne ręki (testy ścięgien zg in a c z y )................................................... Mięsień zginacz głęboki p a lc ó w ...................................................................... Mięsień zginacz powierzchowny palców .......................................................... Mięsień zginacz długi kciuka i mięsień prostownik długi k c i u k a ................ Test Muckarda..................................................................................................... Test Finkelsteina................................................................................................. Test G rin d a ......................................................................................................... T estL in b u rg a..................................................................................................... Test funkcjonalny B u n n ella-L ittlera.............................................................. Test Watsona (test przemieszczania kości łódeczkow atej)........................... Test balotowania lódeczkowato-pólksiężycowatego....................................... Test wyprostu palców (test łu sk i)...................................................................... Test przemieszczenia grzbietowego kości główkowatej................................... Test reakcji (test balotowania półksiężycowato-trójgraniastego).................... Test stabilności po uszkodzeniu pobocznych więzadeł łokciowych stawu śródręczno-paliczkowego k ciu k a...................................................................... Test unoszenia w o d w ró c e n iu .......................................................................... 136 136 136 137 138 138 139 139 140 141 142 143 143 144 Zespoły uciskowe nerwów kończyny g ó r n e j .......................................................... Test mięśnia nawrotnego o b łe g o ...................................................................... Zespół kanału de G uyona.................................................................................. Zespół kanału nadgarstka.................................................................................. Zespól rowka nerwu łokciowego...................................................................... 147 147 147 148 148 Motoryczne testy funkcjonalne r ę k i.......................................................................... Badanie chwytu szczypcowego.......................................................................... Badanie chwytu k lu c z a ...................................................................................... Badanie chwytu z g ru b n e g o .............................................................................. Badanie chwytu d ło n ią ...................................................................................... Badanie siły chwytu............................................................................................. Szybki test dla nerwu promieniowego.............................................................. Test prostowania k c i u k a .................................................................................. Test odwracania (supinacji).............................................................................. Objaw Hoffmanna-Tinela.................................................................................. Szybki test dla nerwu pośrodkow ego.............................................................. Test O ch sn era..................................................................................................... Objaw zespołu kanału n a d g a r s tk a .................................................................. T estPhalena......................................................................................................... Objaw cyrkla (k rę g u )......................................................................................... Test butelki Liithy’e g o ...................................................................................... Odwrócony test Phalena...................................................................................... Test n aw racania................................................................................................. Objaw F rom enta................................................................................................. Szybki test nerwu łokciow ego.......................................................................... Test wewnętrznych mięśni rę k i.......................................................................... Test O ................................................................................................................. Test zginania n a d g a rs tk a .................................................................................. 149 149 149 149 149 149 151 152 153 154 154 155 155 156 156 157 157 158 158 159 159 160 160 145 146 XIV Spis treści 5. Staw b io d r o w y ..................................................................................................... 161 Zakres ruchomości stawu biodrowego (punkt wyjścia w pozycji zerowej stawu) 163 Testy funkcjonalne stawu biodrowego...................................................................... Test końca p a lc a ................................................................................................. Test przykurczu mięśnia prostego u d a.............................................................. Test rozciągnięcia mięśnia prostego uda (test Ely’ego)................................... Test wyprostu stawu biodrow ego...................................................................... Chwyt T h o m a sa ................................................................................................. Test kompresyjny Noble’a .................................................................................. Test O b e r a ......................................................................................................... Objaw D rehm anna............................................................................................. Test rotacji biernej (test rolow ania).................................................................. T e stA n v ila ......................................................................................................... Test bólu przy pchnięciu w osi u d a .................................................................. Test na mięsień gruszkowaty.............................................................................. Objaw Trendelenburga-Duchenne’a .............................................................. Objaw czwórki (test P a tr ic k a ) .......................................................................... Objaw teleskopowy............................................................................................. Test Rosera-Ortolaniego-Barlowa.................................................................. Test G aleazzi-E llisa.......................................................................................... Test antetorsji (test C r a ig a ) .............................................................................. Test określający różnicę długości kończyn d o ln y c h ....................................... Objaw sztywności prostowników biodrow o-lędźw iow ych........................... Objaw podrażnienia krętarza (test r o w e r u ) ................................................... Test tylnego brzegu............................................................................................. Testy dysplazji biodra wg Kalchschmidta........................................................... Test cieśni udowo-panewkowej.......................................................................... 166 166 167 168 168 169 170 171 172 173 173 174 174 175 176 177 177 179 180 181 183 183 184 185 187 6. Staw k o la n o w y ..................................................................................................... 188 Ocena ruchomości stawu kolanowego (punkt wyjścia w pozycji zerowej) . . . . Testy rozciągania m i ę ś n i .......................................................................................... Test rozciągania mięśnia czworogtowego uda (test przykurczu mięśnia czworogtowego u d a ) .......................................................................................... Test rozciągania mięśnia prostego u d a .......................................................... Test rozciągania mięśni zginaczy kolana (mięśni tylnej grupy uda) . . . . 189 192 192 193 193 Obrzęk stawu kolanowego.......................................................................................... Test szczotkowania.............................................................................................. Objaw balotowania rzepki (tańcząca rzepka)................................................... 194 196 196 Rzepka ..................................................................................................................... Kąt Q ..................................................................................................................... Test przemieszczania rz e p k i.............................................................................. Objaw Z o h l e n a ..................................................................................................... Test bólowy po ucisku powierzchni staw owych............................................... Test trzeszczenia (krepitacji).............................................................................. Test obronny Fairbanka...................................................................................... Test McConnella................................................................................................. Test hamowania podwichnięcia.......................................................................... 197 198 199 200 201 201 202 203 204 Spis treści XV Test nachylania..................................................................................................... Test Dreyera......................................................................................................... Test fałdu przyśrodkowego rzepki...................................................................... Test fałdu H ughstona......................................................................................... 205 206 206 207 Łąkotka ..................................................................................................................... Test dystrakcyjno-kompresyjny Apleya (Grinding T e s t ) ............................... Test Thessaly'ego..............................................., .............................................. Test McMurraya (objaw F ouche)...................................................................... Test B ra g a rd a ..................................................................................................... Objaw Payra......................................................................................................... Test P ayra............................................................................................................. Objaw Steinmanna I ......................................................................................... Objaw Steinmanna I I ......................................................................................... Test B óhlera-K róm era...................................................................................... Test Merke’a ......................................................................................................... Test C a b o ta ......................................................................................................... Objaw Finoschietto (signo del s a l t o ) .............................................................. Objaw Childressa................................................................................................. Objaw Turnera..................................................................................................... Przyśrodkowy i boczny test kompresyjny A n d e r s o n a ................................... Test rotacyjno-kompresyjny P a s s le r a .............................................................. Objaw C z a k lin a ................................................................................................. Test Wilsona......................................................................................................... 208 209 210 211 212 213 213 214 215 216 217 218 219 220 220 221 222 223 223 Testy sta b iln o śc i......................................................................................................... Test odwodzenia-przywodzenia (test koślawienia-szpotawienia)................ 224 225 Testy funkcjonalne do oceny przedniego więzadla krzyżow ego........................... Test Lachmanna (szufladka w pobliżu wyprostu)/test N o u lis a ................... Test Lachmanna w pozycji leżenia p rz o d e m ................................................... Test Lachmanna po stabilizacji.......................................................................... Test Lachmanna bez dotykania (no touch)...................................................... Czynny test Lachmanna..................................................................................... Test przedniej szufladki w zgięciu stawu kolanowego do 9 0 ° ....................... Test maksymalnej szufladki Jakoba.................................................................. Test pivot-shift (test G alw aya).......................................................................... Stopniowany test pivot-shift Jakoba.................................................................. Zmodyfikowany test pivot-shift.......................................................................... Test przyśrodkowego przesunięcia (Medial Shift Test)................................... Łagodny test pivot-shift (Soft Pivot-shift T e s t) ............................................... Test M a rten sa..................................................................................................... Test L o s e e g o ..................................................................................................... Test S lo c u m a ..................................................................................................... Test cross over Arnolda (Cross over T e s t ) ...................................................... Test N oyesa......................................................................................................... Test ustępowania (giving way) Jakoba.............................................................. Test L e m a ir e ..................................................................................................... Test szarpnięcia H u g h sto n a.............................................................................. 226 226 227 228 229 230 231 233 234 236 238 240 241 242 243 244 244 245 246 246 247 Testy funkcjonalne do oceny tylnego więzadla krzyżowego................................... Test tylnej szuflady w zgięciu stawu kolanowego do 90° - tylny test Lachmanna 248 248 XVI Spis treści Odwrócony test pivot-shift J a k o b a .................................................................. Test skurczu mięśnia czworoglowego.............................................................. Test tylnego opadania......................................................................................... Łagodny tylno-boczny test szuflady.................................................................. Test opadania pod wpływem grawitacji (Gravity Sign Recurvatum Test) . . Test zewnętrznej rotacji i przeprostu H u g h sto n a ........................................... Test G odfreya..................................................................................................... Dynamiczny tylny test przem ieszczenia.......................................................... Test rotacyjny niestabilności przednio-tylnej Loomera................................... Pasmo biodrowo-piszczelowe...................................................................................... Test kompresyjny Noble’a .................................................................................. 249 250 251 251 252 253 254 255 255 256 256 7. 257 Staw skokowy i s t o p a ...................................................................................... Ocena ruchomości stawu skokowego - stopy (punkt wyjścia w pozycji zerowej) 258 Testy funkcjonalne stawu skokow ego...................................................................... Test G r i f k i ......................................................................................................... Test Strunsky’ego................................................................................................. Test przesuwania p a lu c h a .................................................................................. Test „chrupania” ................................................................................................. Chwyt Gansslena................................................................................................. Test opukiwania ś ró d sto p ia .............................................................................. Test uciskowy Thompsona.................................................................................. Objaw Hoffy......................................................................................................... Test opukiwania ścięgna piętowego (Achillesa)............................................... Test Colemana..................................................................................................... Test giętkości (elastyczności) sto p y .................................................................. Test korekcji przywiedzenia przodostopia....................................................... 262 262 262 263 264 264 265 266 267 267 268 269 270 Więzadła poboczne i więzozrosty.............................................................................. Test stabilności skokowej 1 (test przywiedzenia/szpotawienia).................... Test stabilności skokowej 2 (test odwiedzenia/koślawienia)........................... Test szufladki przedniej i t y l n e j ...................................................................... Test rotacji zewnętrznej (test K le ig e ra ).......................................................... Test w y c isk a n ia ................................................................................................. Test zgięcia grzbietow ego.................................................................................. Test uciskania p i ę t y .......................................... 271 272 272 273 274 274 275 275 Zespoły cieśni stawu skokowego górnego (skokowo-goleniowego)........................ Test na przedni zespól cieśni stawu skokowo-goleniowego (test przeprostu) Test na tylny zespól cieśni stawu skokowo-goleniowego (test maksymalnego zgięcia)................................................................................................................. 276 276 277 Uszkodzenia n erw ó w ................................................................................................. Test rozciągania na nerw m iędzypalcow y....................................................... Test trzasku Muldera (test M o rto n a ).............................................................. Objaw T i n e l a ..................................................................................................... Z ła m a n ia ..................................................................................................................... Test kompresji p i ę t y .......................................................................................... 278 278 279 279 280 280 Spis treści XVII 8. Z aburzenia postaw y............................................................................................. Test K rausa-W ebera......................................................................................... Testy zdolności do utrzymania postawy M a tth ia s a ....................................... 281 282 284 9. Z akrzepica ż y l n a ................................................................................................. Test Lowenberga................................................................................................. Test T rendelenburga......................................................................................... Test P e r th e s a ..................................................................................................... Test H om ansa..................................................................................................... 286 287 288 289 290 10. Z aburzenia przepływu krwi w naczyniach tętniczych - zespoły cieśni Test Allena (test zamknięcia pięści).................................................................. Test tętnicy kręgowej wedtug George’a (test D e-K ly n a)............................... Test Ratschowa-Boergera.................................................................................. Zespół górnego otworu klatki piersiowej.......................................................... Test żebrowo-obojczykowy (chwyt G e is e la ) ................................................... Test forsownego o d w ied z en ia.......................................................................... Test chromania przestankow ego...................................................................... Manewr A l l e n a ................................................................................................. Chwyt A lle n a ..................................................................................................... Test Wrighta......................................................................................................... Test A dsona......................................................................................................... 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 11. Zaburzenia nerwowe o ś r o d k o w e .................................................................. Test utrzymywania kończyn g ó rn y c h .............................................................. Test utrzymywania kończyn d o ln y c h .............................................................. 303 303 304 P iś m ie n n ic tw o ......................................................................................................... Skorowidz..................................................................................................................... 305 323