Pobierz plik PDF fragmentu ksiązki

Transkrypt

Pobierz plik PDF fragmentu ksiązki
3
Historia ruchu
zielonoœwi¹tkowego
i odnowy
charyzmatycznej
Stulecie Ducha Œwiêtego
1901-2001
VINSON SYNAN
Iw
Kraków - Szczecin 2006
4
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Tytuł oryginału:
The century of the Holy Spirit:
100 Years of Pentecostal and Charismatic Renewal, 1901-2001
Przekład
Maciej Wilkosz
Redakcja naukowa
Wojciech Włoch
Konsultacja naukowa
Zbigniew Pasek
Korekta
Zespół
Redakcja
Tomasz Włoch
Opracowanie graficzne
Grzegorz Marynowski
Wydanie dofinansował
Kościół Boży w Polsce
Original English edition, copyright © 2001
by Vinson Synan. All rights reserved.
Polskie tłumaczenie, copyright © 2006
Instytut Wydawniczy COMPASSION, Kraków - Szczecin 2006
ISBN 83-89918-21-8
Instytut Wydawniczy COMPASSION
skr. pocz. 16, 71-688 Szczecin
www.compassion.pl
Druk: Drukarnia Zet 7, Szczecin
Wszelkie prawa wydania polskiego, włącznie z prawem
do reprodukcji tekstu w całości lub części
w jakiejkolwiek formie, zastrzeżone.
5
Spis treœci
Przedmowa do wydania polskiego ...................................... 7
Wprowadzenie ................................................................... 9
W poszukiwaniu tożsamości - ruch zielonoświątkowy
u progu XXI wieku .......................................................... 11
1. Stulecie zielonoświątkowe: zarys ogólny...................... 13
Vinson Synan
2. Korzenie zielonoświątkowe ......................................... 27
Vinson Synan
3. Przebudzenie przy Azusa Street .................................. 53
Robert Owens
4. Na krańce świata
– globalna ekspansja pentekostalizmu ........................ 87
Gray B. McGee
5. Uświęceniowe Kościoły zielonoświątkowe ................. 119
Vinson Synan
6. Kościoły zielonoświątkowe „dokonanego dzieła” ........ 149
Vinson Synan
7. Odnowa charyzmatyczna dociera
do Kościołów historycznych ...................................... 179
Vinson Synan
6
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
8. „Charyzmatycy” – odnowa
w głównych denominacjach protestanckich ............. 213
Vinson Synan
9. Katolicka odnowa charyzmatyczna .......................... 251
ks. Peter Hocken
10. Kobiety pełne Ducha ............................................... 279
Susan C. Hyatt
11. Pentekostalizm wśród czarnoskórych
Amerykanów w XX wieku ........................................ 315
David Daniels III
12. Latynoski pentekostalizm
w obu Amerykach ................................................... 347
Pablo A. Deiros, Everett A. Wilson
13. Kaznodzieje uzdrowieńczy i ewangeliści telewizyjni
po drugiej wojnie światowej ..................................... 383
David E. Harrell Jr.
14. Nurty odnowy pod koniec XX wieku ........................ 411
Vinson Synan
15. Ogólnoświatowa odnowa w Duchu Świętym ............ 449
David B. Barrett
16. Historia ruchu zielonoświątkowego
i odnowy charyzmatycznej na ziemiach polskich ..... 487
Zbigniew Pasek, Wojciech Włoch
Indeks ..................................................................... 513
7
Przedmowa do wydania polskiego
Vinson Synan
Z
wielką radością przyjąłem wiadomość o przetłumaczeniu na
język polski mojej książki Historia ruchu zielonoświątkowego
i odnowy charyzmatycznej. O całym przedsięwzięciu dowiedziałem
się, gdy zadzwonił do mnie Jonathan Augustine, prosząc o pozwolenie na tłumaczenie. Ucieszyło mnie również to, że Kościół Boży sfinansuje ten projekt i zostanę zaproszony do Polski z okazji ukazania
się książki na rynku.
Pierwsze wydanie Historii ruchu zielonoświątkowego i odnowy charyzmatycznej ukazało się w 2001 roku w Stanach Zjednoczonych na
życzenie oficyny wydawniczej Thomas Nelson, największego wydawnictwa chrześcijańskiego na świecie. Napisanie wielu rozdziałów tej
książki stanowiło dla mnie duże wyzwanie, podobnie zresztą jak znalezienie osób, które zechciałyby napisać pozostałe rozdziały. Wydawcy
zażyczyli sobie, by katolik przygotował przegląd katolickiego ruchu
charyzmatycznego, czarnoskóry Amerykanin przedstawił historię
czarnego pentekostalizmu, a kobieta przybliżała rolę kobiet w rozwoju ruchu pentekostalnego. Niniejsze opracowanie stanowi więc owoc
najnowszych badań nad pentekostalizmem - ruchem, który z garstki
pełnych Ducha wierzących u progu dwudziestego stulecia rozrósł się
w ciągu stu lat do 600 milionów osób.
Po dziewięciu miesiącach pisania, redagowania, zbierania zdjęć
i zamieszczania pod nimi opisów książka została ukończona. Natychmiast po jej wydaniu wiele seminariów i uniwersytetów na świecie
zaczęło wykorzystywać ją jako podręcznik. Ku mojej wielkiej radości
została również zaprezentowana w czasie uroczystości z okazji stule-
8
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
cia przebudzenia na Azusa Street, jakie w 2006 roku odbyły się w Los
Angeles.
Wiele osób przyczyniło się do wydania tej książki w języku polskim. Przede wszystkim Jonathan Augustine, który od samego początku czuwał nad całym przedsięwzięciem. Kieruję również słowa
podziękowania do wydawcy Marka Świtalskiego oraz do pastora i historyka Wojciecha Włocha, który podsunął pomysł przetłumaczenia
książki. Doceniam ich wizję i inicjatywę, dzięki którym pozycja ta mogła
ukazać się w języku polskim. Nie powstałaby ona jednak bez sumiennej pracy tłumacza Macieja Wilkosza. Cieszę się też ogromnie, że dr
Zbigniew Pasek i Wojciech Włoch napisali dodatkowy rozdział o historii polskiego ruchu zielonoświątkowego i charyzmatycznego. Z pewnością podniesie to wartość i znaczenie książki.
Modlę się, aby Pan użył tego opracowania, by Polacy dowiedzieli
się o Pięćdziesiątnicy czasów ostatecznych i mogli osobiście jej doświadczyć. Niechaj polskie wydanie Historii Ruchu Zielonoświątkowego i Odnowy Charyzmatycznej, mówiąc słowami ulubionej pieśni,
śpiewanej na Azusa Street: „zaniesie wieść wszędzie tam, gdzie mieszka człowiek, że przyszedł Pocieszyciel”.
Vinson Synan
Regent University
Virginia Beach, Wirginia
14 września 2006
9
Wprowadzenie
bp Mieczys³aw Czajko
W
swej ponad stuletniej historii ruch zielonoświątkowy doświadczył
zadziwiającej ekspansji. Zapoczątkowany przecież w niewielkiej
szkole biblijnej w Topeka, Kansas, oraz w skromnym zborze w Los
Angeles - skupiał na początku głównie czarnoskórych chrześcijan, co
było znaczące przy istniejących wówczas barierach rasowych
- rozprzestrzenił się po całym świecie. Dzięki ich szczerej wierze w Ducha Świętego i świadectwu, przeżycia zielonoświątkowe - takie jak
m. in. glosolalia, proroctwa, nadnaturalne uzdrowienie chorych - są
dzisiaj udziałem wszystkich tradycji chrześcijańskich. W wyniku owej
pentekostalizacji chrześcijanie uświadomili sobie, że Kościół jest także społecznością Ducha Świętego.
Wspomniany okres poddaje się łatwej periodyzacji. Mniej więcej
przez pół wieku ruch zielonoświątkowy był uważany za zjawisko czasowe i przemijające, którym w zasadzie nie ma sensu się zajmować.
Różnorodna była też ocena teologów. Niektórzy z nich - przede wszystkim z niemieckiego ruchu społecznościowego - odważyli się stwierdzić, iż te przeżycia są inspirowane przez demony. Inni zaś, a była
ich zdecydowana większość, nie byli tak radykalni. Zauważali bowiem potrzebę entuzjazmu, niekiedy nazywając go patologicznym,
wśród nisko ówcześnie usytuowanych grup społecznych. Jedynie
nieliczni teologowie akceptowali pentekostalizm jako chrześcijański
ruch przebudzenia charyzmatycznego. Zbytnio zagadnienia nie uprościmy, gdy powiemy, że w tym czasie teologia w sposób właściwy nie
zajmowała się ruchem zielonoświątkowym.
10
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Sytuacja zaczęła się powoli zmieniać dopiero w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Poważni teologowie z tzw. Kościołów historycznych zaczęli zwracać uwagę na „wprost fenomenalny rozwój i aktywność” chrześcijańskich wspólnot zielonoświątkowych na całym świecie. Przeżycia zielonoświątkowe spotkały się z żywym zainteresowaniem szerokich kręgów chrześcijańskich, stając się zjawiskiem ponadwyznaniowym. W rezultacie kontaktów z zielonoświątkowcami
pojawiły się przeżycia charyzmatyczne wśród duchownych i świeckich wyznawców protestantyzmu, a następnie wśród rzymskich katolików. Towarzyszyła tej fascynacji refleksja naukowa i dzięki niej
obfita jest dzisiaj bibliografia ruchu zielonoświątkowego.
Z radością trzeba też odnotować, że sami zielonoświątkowcy zajęli się naukowo swą historią, duchowością i teologią. Autorów z tego
kręgu jest coraz więcej. Należy do nich także Harold Vinson Synan,
oraz jego akademiccy koledzy, których przyczynki znajdują się w tej
książce. Wyrażamy słowa uznania i wdzięczności Wydawcy, mając jednocześnie nadzieję, iż ta praca zainspiruje kolejnych badaczy w naszym kraju i poszerzy grono naukowców zajmujących się tym najdynamiczniej rozwijającym się nurtem chrześcijaństwa.
bp Mieczysław Czajko
Zwierzchnik Kościoła Zielonoświątkowego w Polsce
11
W poszukiwaniu to¿samoœci - ruch
zielonoœwi¹tkowy u progu XXI wieku
Zbigniew Pasek
P
olska literatura naukowa poświęcona ruchowi zielonoświątkowemu
jest więcej niż skromna. Zmaga się ona z zadaniem oddania
w obiektywny sposób bardzo zróżnicowanych, subiektywnych doświadczeń członków tego ruchu. Mnogość kościołów i wspólnot, kulturowa mozaika w zakresie duchowości przejawiająca się w zróżnicowaniu form nabożeństwa, od dynamicznych, entuzjastycznych spotkań anglojęzycznych grup po wyważone i powściągliwe pietystyczne Biebelstunde powodują, że uczeni nadal nie są zgodni co do podstawowych wyróżników tego ruchu. A ujęcie naukowe winna cechować nie tylko rzetelność w referowaniu zasad wiary, ale i szerokość
perspektywy, tak pod względem geograficznym, jak i historycznym.
Encyklopedyczna synteza nie ma wartościować i ewangelizować, ale
przybliżać osobom spoza kręgu pentekostalnego charakterystyczne
dla niego idee i formy duchowości. Jednym z celów nauki jest przecież wypracowanie możliwie zobiektywizowanego języka dyskursu.
Zaproponowany przekład nie jest wolny od rozwiązań śmiałych,
ale przecież rola tłumacza nie jest rolą kulturowo bierną. Znajduje
się on w roli poszukiwacza słów, które mają oddać ducha nieprzetłumaczalnych anglojęzycznych zwrotów i które by nie raziły ucha
Polaka stylisty. Jest to zadanie niezmiernie trudne. Należy podkreślić, że zaproponowane w pracy rozwiązania redakcyjne i językowe
są doniosłym głosem w dyskusji nad standaryzacją języka opisu tak
ruchu zielonoświątkowego, jak i całego świata ewangelicznego, protestanckiego chrześcijaństwa.
12
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Niniejsza publikacja stanowi doniosły krok w przybliżaniu polskiemu czytelnikowi doktryny, praktyk kultowych i historii ruchu
zielonoświątkowego. Jest znaczącym wkładem w ubogą polskojęzyczną literaturę poświęconą duchowości pentekostalnej. To skarbnica tak dla szukających odpowiedzi na pytanie „kim jesteśmy?” samych zielonoświątkowców, jak i dla osoby postronnej, chcącej rozpocząć studia nad tym nurtem chrześcijaństwa.
Na niniejszy tom składają się teksty pisane przez różnych autorów. Jako czytelnicy stajemy niekiedy przed opowieścią bliską stylowi ewangelizacyjnego świadectwa, innym razem przed akademickim
artykułem. Tak skonstruowana książka daje potencjalnemu czytelnikowi plastyczny wgląd zarówno w aktualny stan wiedzy nad przeszłością i współczesnością ruchu zielonoświątkowego, jak i podejmuje próbę określenia jego własnej tożsamości.
dr hab. Zbigniew Pasek
Instytut Religioznawstwa
Uniwersytet Jagielloński
13
-1Stulecie zielonoœwi¹tkowe:
zarys ogólny
Vinson Synan
P
ierwszego stycznia 1901 roku młoda kobieta, Agnes Ozman, została ochrzczona w Duchu Świętym w małej szkole biblijnej w Topece, w stanie Kansas, prowadzonej przez byłego pastora metodystycznego, związanego z ruchem uświęceniowym, Charlesa Foxa Parhama.
Dar języków, jaki otrzymała, przejawił się w zadziwiający sposób i faktycznie stała się ona pierwszym zielonoświątkowcem dwudziestego
stulecia.
„Włożyłem na nią ręce i modliłem się” – wspominał później Parham. – „Nie wypowiedziałem nawet trzydziestu zdań, gdy zstąpiła na
nią chwała. Jej głowę i twarz otaczało coś jakby aureola. Zaczęła mówić po chińsku i przez trzy dni nie była w stanie mówić po angielsku”.
Według Josepha Roswella Flowera, jednego z założycieli i sekretarza Assemblies of God, doświadczenie Ozman stało się „dotknięciem
odczuwalnym na całym świecie”. Gdy Topeka i reszta świata obchodziła uroczyście nastanie nowego stulecia, mało kto mógł przypuszczać, że to niepozorne wydarzenie da początek ogólnoświatowemu
ruchowi zielonoświątkowemu i charyzmatycznemu – jednemu z najpotężniejszych przebudzeń i ruchów misyjnych w historii Kościoła.
Począwszy od garstki osób w 1901 roku, ruch zielonoświątkowy
stale się powiększał, by u progu XXI wieku stać się największym wyznaniem protestanckim na świecie. Z ponad dwustu milionami członków, należących do różnych denominacji zielonoświątkowych, grupa
ta jest obecnie większa od Kościołów prawosławnych i stanowi drugą
co do wielkości rodzinę Kościołów chrześcijańskich, pod względem
liczebnym ustępującą tylko Kościołowi rzymsko-katolickiemu.
14
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Oprócz wspomnianych powyżej klasycznych zielonoświątkowców,
w Kościołach protestanckich głównego nurtu, w Kościele rzymskokatolickim i Kościołach niezależnych pojawiło się miliony charyzmatyków. Szacuje się, że łączna liczba zielonoświątkowców i charyzmatyków wynosi obecnie ponad pięćset milionów osób. Tak dynamiczny rozwój skłonił niektórych historyków do określenia XX wieku
mianem „stulecia zielonoświątkowego”.
Korzenie w ruchu uświęceniowym
Chociaż pentekostalizm bierze swój początek w Stanach Zjednoczonych, to jednak wiele elementów jego teologii wywodzi się z wcześniejszych nurtów perfekcjonistycznych i charyzmatycznych z Wysp
Brytyjskich. Przynajmniej trzy z nich – metodystyczny ruch uświęceniowy, ruch katolicko-apostolski Edwarda Irvinga oraz wywodzący
się z Wielkiej Brytanii ruch „wyższego życia” z Keswick – przygotowały
grunt pod to, co wyglądało na spontaniczne wylanie Ducha Świętego
w Ameryce. Prawdopodobnie najważniejszym bezpośrednim prekursorem pentekostalizmu był ruch uświęceniowy, który w XVIII wieku
wyłonił się z łona metodyzmu.
Duchowny anglikański John Wesley przeżył swoje ewangeliczne
nawrócenie w 1738 roku na spotkaniu przy ulicy Aldersgate, mieszczącej się w Londynie. O swoim przeżyciu powiedział później: „moje
serce zostało jakoś dziwnie rozgrzane”, i nazwał je swoimi „nowymi
narodzinami”.
Po Wesleyu zielonoświątkowcy odziedziczyli również koncepcję
przełomowego „drugiego błogosławieństwa”, następującego po nawróceniu. Wesley nazywał je w różny sposób: „całkowite uświęcenie”, „doskonała miłość”, „chrześcijańska doskonałość” czy też „czystość serca”. Powiązany z nim John Fletcher jako pierwszy określił
je mianem „chrztu w Duchu Świętym”. Miało to być przeżycie, które
przynosi duchową moc i wewnętrzne oczyszczenie.
W XIX wieku Edward Irving i grono jego przyjaciół z Londynu
zwróciło uwagę na możliwość przywrócenia darów Ducha Świętego
we współczesnym Kościele. W 1831 roku ów popularny pastor prezbiteriański poczynił pierwszą próbę wprowadzenia „odnowy charyzmatycznej” w swojej parafii przy Regents Square, a potem założył
Catholic Apostolic Church. Chociaż w jego kościele praktykowano
mówienie językami i dar proroctwa, to jednak próby przywrócenia
nowotestamentowego chrześcijaństwa zakończyły się ostatecznie
niepowodzeniem.
Innym poprzednikiem pentekostalizmu był ruch „wyższego życia”
z Keswick, który rozkwitł w Anglii po 1875 roku. Prowadzony początkowo przez amerykańskich nauczycieli uświęceniowych, takich
STULECIE ZIELONOŚWIĄTKOWE: ZARYS OGÓLNY
15
jak Hannah Whitall Smith i William E. Boardman, wkrótce wprowadził zmiany w spojrzeniu na cel i treść „drugiego błogosławieństwa”,
przenosząc akcent z wesleyańskiej „czystości serca” na „obdarzenie
mocą duchową do służby”. Czołowym ewangelistą, związanym z ruchem Keswick był Dwight L. Moody.
Tak więc, zanim doszło do eksplozji ruchu zielonoświątkowego w Ameryce w 1901 roku, przynajmniej przez cały poprzedni wiek różne
grupy podkreślały znaczenie drugiego błogosławieństwa, nazywanego chrztem w Duchu Świętym. W Ameryce tacy liderzy z ruchu Keswick, jak Albert B. Simpson i Adoniram
J. Gordon, nauczali również o uzdrowieniu
dokonywanym przez Boga.
Pierwsze zielonoświątkowe kościoły na
świecie powstały w ramach ruchu uświęceniowego jeszcze przed 1901 rokiem: United
Holy Church (1886), prowadzony przez
W. H. Fulforda, Fire-Baptized Holiness
Church (1895), prowadzony przez B. H. Irwina i Josepha H. Kinga, Church of God
z Cleveland w stanie Tennessee (1896), prowadzony przez A. J. Tomlinsona, Church of
God in Christ (1897), prowadzony przez
Charlesa H. Masona oraz Pentecostal Holiness Church (1898), prowadzony przez
A. B. Crumplera. Kościoły te, założone w ramach ruchu uświęceniowego, wyznającego
Kościół Prezbiteriański przy Regents Square
drugie błogosławieństwo, stając się zielonoświątkowymi, zachowały swoją perfekcjonistyczną doktrynę. Dodały jedynie naukę o chrzcie w Duchu Świętym jako „trzecim błogosławieństwie”, potwierdzonym mówieniem
językami. Nie byłoby więc przesadą stwierdzenie, że kolebką dwudziestowiecznego pentekostalizmu, przynajmniej w Ameryce, był ruch
uświęceniowy.
Początki pentekostalizmu
Za pierwszych zielonoświątkowców, we współczesnym znaczeniu
tego słowa, można uznać te osoby, które w 1901 roku były związane
ze szkołą biblijną Parhama w Topece w stanie Kansas. Pomimo różnicy zdań co do tego, kiedy dokładnie Parham zaczął nauczać na
temat języków, wszyscy historycy są zgodni, że ruch zielonoświątkowy powstał na początku 1901 roku, gdy świat wkraczał w dwudzieste stulecie. W wyniku owej „Pięćdziesiątnicy” w Topece Parham sfor-
16
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
mułował doktrynę, wedle której języki stanowią „biblijne potwierdzenie” chrztu w Duchu Świętym.
Nauczał on, że dar języków to nadprzyrodzone obdarowanie
umiejętnością mówienia nie znanymi językami, którego celem jest
ogólnoświatowa ewangelizacja i utrzymywał, że misjonarze nie muszą
uczyć się języków obcych, jako że dzięki temu cudownemu darowi
będą w stanie głosić ewangelię na całym świecie. Uzbrojony w tę nową
teologię, założył ruch kościelny o nazwie „Apostolic Faith” i w zawrotnym
tempie odbył podróż po środkowym
zachodzie Stanów Zjednoczonych,
niosąc przebudzenie i nauczając o nowym doświadczeniu. Początki tego ruchu zostały omówione szerzej w rozdziale drugim, zatytułowanym „Korzenie zielonoświątkowe”.
Niemniej jednak dopiero w 1906
roku pentekostalizm zyskał światoCharles Parham ze studentami
wy rozgłos. Nastąpiło to w wyniku
Charles Fox Parham jest uważany za ojca teologii
przebudzenia przy Azusa Street w Los
współczesnego ruchu zielonoświątkowego.
Angeles, na którego czele stał pastor
William Seymour. Po raz pierwszy
zapoznał się on z nauką o chrzcie w Duchu Świętym, połączonym z darem
języków, w 1905 roku w prowadzonej przez Parhama szkole biblijnej
w Houston, w stanie Teksas.
W 1906 roku poproszono go o objęcie funkcji pastora w murzyńskim kościele uświęceniowym w Los Angeles. Historyczne spotkania
rozpoczęły się w kwietniu 1906 roku w dawnym budynku African
Methodist Episcopal Church na Azusa Street 312 w centrum Los
Angeles.
To, co wydarzyło się w wyniku przebudzenia na Azusa Street, od
dziesięcioleci fascynuje historyków Kościoła. Jak dotąd nikomu nie
udało się tego w pełni zrozumieć ani wyjaśnić. Azusa Street Apostolic Faith Mission prowadziła trzy nabożeństwa dziennie nieprzerwanie przez trzy i pół roku. Tysiące osób przeżyło chrzest w Duchu
Świętym, potwierdzony mówieniem językami.
Apostolic Faith – gazeta, którą Seymour rozsyłał za darmo do około
pięćdziesięciu tysięcy czytelników, stała się nośnikiem wieści o przebudzeniu. Z Azusa Street pentekostalizm rozprzestrzenił się gwałtownie po całym świecie, stając się jednym z głównych nurtów chrześcijaństwa. Przebudzenie przy Azusa Street zostało szczegółowo opisane w rozdziale trzecim.
William J. Seymour w 1906 roku stanął na czele przebudzenia
przy Azusa Street, które przyczyniło się do rozlania fali pentekosta-
STULECIE ZIELONOŚWIĄTKOWE: ZARYS OGÓLNY
lizmu po całym świecie. Na uwagę zasługuje również fakt, że w spotkaniach uczestniczyli zgodnie przedstawiciele różnych ras.
Ruch Azusa Street stanowił swoiste połączenie religii uświęceniowej białych Amerykanów z różnymi formami pobożności, wywodzącymi się z tradycji chrześcijańskiej czarnoskórych Amerykanów,
która od czasów niewolnictwa rozwijała się na południu Stanów Zjednoczonych. Pełne ekspresji uwielbienie i pieśni pochwalne, połączone
z okrzykami i tańcem, występowały powszechnie zarówno wśród białych mieszkańców regionu Apallachów, jak i Murzynów z Południa.
Połączenie daru języków i innych charyzmatów z muzyką i uwielbieniem, charakterystycznymi zarówno dla czarnych z Południa, jak
i białych, stworzyło nową, rodzimą formę pentekostalizmu. Ten nowy
wyraz życia chrześcijańskiego okazał się niezwykle atrakcyjny dla
uciśnionych i biednych mieszkańców Ameryki i innych krajów świata.
Fakt, że przy Azusa Street spotykali się zgodnie przedstawiciele
różnych ras, stanowił w tamtych czasach, zdominowanych przez
rasizm i segregację rasową,
prawdziwy ewenement. Wielu
obserwatorom nie mieściło się
w głowie, że czarni i biali mogą
wspólnie uczestniczyć w nabożeństwie, prowadzonym przez
czarnoskórego pastora.
Miejsce Williama Seymoura
jako ważnej postaci życia religijnego w dwudziestym stuleciu nie
podlega już chyba dyskusji. Sidney Ahlstrom, znany historyk
Kościoła z Yale University, w wy- Spotkanie przy Azusa Street
William Joseph Seymour i pracownicy z Azusa Street
danej w 1972 roku klasycznej
pozycji A Religious History of the American People, umieszcza Seymoura na czele murzyńskich przywódców religijnych w Ameryce.
Stwierdza w niej, że przez swoją murzyńską pobożność „wywarł [on]
największy wpływ na dzieje religii w Ameryce”. Seymoura i Parhama
można by bez przeszkód uznać za „współzałożycieli” światowego pentekostalizmu. Rola i rozwój czarnego pentekostalizmu zostały omówione w rozdziale jedenastym.
Zielonoświątkowi pionierzy
Pierwsza fala pielgrzymów przemierzała Stany Zjednoczone, rozprzestrzeniając pentekostalny ogień w kościołach, misjach i na spo-
17
18
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
tkaniach pod gołym niebem, głównie w ramach ruchu uświęceniowego.
Wielu amerykańskich zielonoświątkowców, którzy otrzymali dar
języków na Azusa Street w 1906 roku, wracało do swoich domów,
szerząc przebudzenie w swoim otoczeniu. Jednym z pierwszych był
Gaston Barnabas Cashwell z Północnej Karoliny.
Dzięki jego posłudze kilka denominacji uświęceniowych przyłączyło się do nowego ruchu. Wśród nich: Church of God (z Cleveland
w stanie Tennessee), Pentecostal Holiness Church, Fire-Baptized
Holiness Church i Pentecostal Free-Will Baptist Church.
Charles Harrison Mason przybył na Azusa Street w 1906 roku,
po czym powrócił do Memphis w stanie Tennessee, aby rozniecić
pentekostalny ogień w Church of God in Christ. Tak on, jak i członkowie założonego przez niego kościoła należeli do pierwszego pokolenia czarnoskórych Amerykanów, narodzonego po zniesieniu niewolnictwa. Zarówno rodzice Seymoura, jak i Masona urodzili się jako
niewolnicy na południu Stanów Zjednoczonych.
Pomimo rozłamu na tle daru języków, do którego doszło w 1907
roku, Church of God in Christ rozwijał się w zawrotnym tempie
i dzisiaj stanowi zdecydowanie największą denominację zielonoświątkową w Ameryce Północnej, posiadającą niemal sześć milionów członków w ponad piętnastu tysiącach zborów.
Kolejnym pielgrzymem, który przybył na Azusa Street, był William H. Durham z Chicago. Otrzymawszy dar języków w 1907 roku,
powrócił do Chicago, gdzie wprowadził do ruchu zielonoświątkowego tysiące Amerykanów ze środkowego zachodu Stanów Zjednoczonych oraz Kanadyjczyków. Jego teologia „dokonanego dzieła”, podkreślająca znaczenie stopniowo postępującego uświęcenia, którą
zaprezentował w 1910 roku, doprowadziła do powstania Assemblies
of God w 1914 roku.
Na czele Assemblies of God stanęli Eudorus N. Bell i Joseph Flower. Z racji tego, że wielu białych pastorów, którzy należeli do kościoła Masona, przeszło do Assemblies of God, ich odejście było postrzegane częściowo jako przejaw segregacji rasowej. Z czasem Assemblies
of God stały się największą denominacją zielonoświątkową na świecie, posiadającą w roku 2000 ponad dwa miliony członków w Stanach
Zjednoczonych i około czterdzieści cztery miliony wyznawców w ponad 150 krajach.
W 1916 roku w wyniku ostrego sporu w łonie Assemblies of God
wyłonił się zielonoświątkowy nurt antytrynitarny „oneness Pentecostal”. Podkreślał on, że Jezus jest jedyną Osobą w Bóstwie, a takie
terminy jak „Ojciec”, „Syn” i „Duch Święty” są jedynie „tytułami”
stworzonymi przez Kościół rzymsko-katolicki.
Liderzy ruchu, Frank Ewart i Glenn Cook, nauczali, że jedynym
ważnym chrztem jest zanurzenie w wodzie „w imieniu Jezusa” i że
STULECIE ZIELONOŚWIĄTKOWE: ZARYS OGÓLNY
mówienie językami jest niezbędne do zbawienia. Do kościołów, które
wyłoniły się z tego ruchu, zalicza się: Pentecostal Assemblies of the
World i United Pentecostal Church. W rozdziałach piątym i szóstym
zostały omówione początki i rozwój zielonoświątkowych kościołów zarówno uświęceniowych, jak i „dokonanego dzieła”.
„Misjonarze z biletem w jedną stronę”
Oprócz duchownych, którzy doznali przeżycia zielonoświątkowego na Azusa Street, przebudzenie w Los Angeles wywarło pośredni
wpływ na tysiące innych. Był pośród nich metodystyczny pastor
z Norwegii, Thomas Ball Barratt, który zasłynął jako zielonoświątkowy apostoł Europy zachodniej.
Po przeżyciu chrztu w Duchu Świętym i otrzymaniu daru języków w 1906 roku w Nowym Jorku, powrócił do Oslo, gdzie w grudniu 1906 roku poprowadził pierwsze zielonoświątkowe nabożeństwa
w Europie. Z Norwegii wyruszył do Szwecji, Anglii, Francji i Niemiec,
dając początek kolejnym narodowym ruchom zielonoświątkowym.
Dzięki jego służbie do ruchu przyłączyli się tacy przywódcy jak: Lewi
Pethrus ze Szwecji, Jonathan Paul z Niemiec i Alexander Boddy
z Anglii.
Z Chicago dzięki działalności Williama Durhama pentekostalizm
szybko rozprzestrzenił się po Kanadzie, Włoszech i Ameryce Południowej. Po 1908 roku dwaj włoscy emigranci z Chicago, Luigi Francescon i Giacomo Lombardy, dali początek dynamicznie rozwijającemu się ruchowi zielonoświątkowemu wśród włoskich społeczności
w Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Argentynie, a także w samych
Włoszech.
Niedaleko Chicago, w South Bend w stanie Indiana, dwaj szwedzcy emigranci będący baptystami, Daniel Berg i Gunnar Vingren, doznali przeżycia zielonoświątkowego. Na podstawie wygłoszonego proroctwa nabrali przekonania, że zostali powołani do Brazylii i w 1910
roku wyruszyli w podróż misyjną, która zaowocowała utworzeniem
brazylijskich Assembleia de Deus. Denominacja ta stała się największym narodowym ruchem zielonoświątkowym na świecie. Razem
z innymi brazylijskimi odłamami zielonoświątkowymi liczyła w 2000
roku około trzydzieści milionów członków.
Z Chicago pochodził również Willis C. Hoover, metodystyczny
misjonarz w Chile, który w 1909 roku stanął na czele zielonoświątkowego przebudzenia w chilijskim La Iglesia Metodista Episcopal.
Usunięty z tego Kościoła, wraz ze swoimi trzydziestoma siedmioma
zwolennikami utworzył La Iglesia Metodista Pentecostal, który ma
obecnie w Chile półtora miliona wyznawców.
19
Budynek w Topece
w stanie Kansas,
nazywany przez
miejscowych „Stones
Folly”.
To właśnie w nim w 1901
roku narodził się ruch
zielonoświątkowy.
John Alexander Dowie i „trofea” z uzdrowień na Światowych Targach w Chicago w 1894 roku.
Smith Wigglesworth z Walii, z żyjącego
w ubóstwie analfabety stał się jednym
z najwybitniejszych kaznodziejów
zielonoświątkowych swoich czasów.
Aimee Semple McPherson w czasie „dnia noszy” w trakcie kampanii ewangelizacyjnej w Denver w 1927 roku.
Czterej ewangeliści. Od lewej:
Demos Shakarian, Billy Graham,
Rex Humbard i Pat Robertson
(zdjęcie z roku 1979).
Chór ze zboru zielonoświątkowego w Łucku na Ukrainie, liczącego tysiąc pięciuset członków.
Kampania
ewangelizacyjna
Reinharda
Bonnke w Afryce
w 1999 roku.
Piętnaście tysięcy charyzmatyków zgromadzonych na uroczystej konferencji w St. Louis w roku 2000.
Pastor David Yonggi Cho głosi kazanie na jednym z siedmiu niedzielnych nabożeństw w kościele Yoido w Seulu
w Korei Południowej.
Największy zbór na świecie -Yoido Full Gospel (Assemblies of God) w Seulu w Korei Południowej, liczący siedemset
trzydzieści tysięcy członków.
Pracownicy „700 Club”
Pata Robertsona,
najdłużej emitowanego
chrześcijańskiego programu
telewizyjnego. Od lewej: Tery
Meeuwsen, Lee Webb, Lisa
Ryan, Gordon Robertson i
Pat Robertson.
Kampania ewangelizacyjna Benny Hinna w Nairobi w Kenii w kwietniu 2000 roku.
513
Indeks
A
Abrams, Minnie F., 104-106, 113
Absolutnie Fantastycznie, 503
Adams, Dick, 207
Adler, biskup Randy, 440
Adonai Kościół Chrześcijan we
Wrocławiu, 498, 503
African Apostlic Church of Johane Maranka, 460, 473
African Methodist Episcopal
Church (AMEC), 65, 317-320,
323
African Methodist Episcopal Zion
Church (AMEZ), 317, 323
Afryka, 20, 24, 91, 99, 100, 108111, 189, 267, 269, 333, 458,
459, 460, 461, 472, 475, 479,
480
Agape, Instytut Wydawniczy, 495
Agar, Grace, 101
Aglow, 305, 415
Ahlstrom, Sidney, 17, 325
Airport Vineyard Church (Toronto), 25, 445
Aladura, Spirit Movement 471
Aldersgate, konferencje, 219, 221
Aldersgate, ruch metodystyczny,
219, 221, 282, 431
Alfa Kurs, 272-273
Alleluia Community, 419
Allen, Amos Alonzo, 385, 388,
389, 390, 391
Allen, Richard, 316, 317
Alpha and Omega Pentecostal
Church, 333
Alsobrook, David, 245
American Baptist Charismatic
Fellowship, 225
American Baptist Churches, 224,
225, 229, 485
American Board of Commissioners of Foreign Missions, 106
American Center for Law and
Justice, 225, 433
American Lutheran Church, 192,
193, 195, 196
American Methodist Church, 215,
219
Ameryka Południowa, 21, 22, 25,
347, 361, 391, 398, 500
Ameryka Północna, 18, 23, 82,
92-94, 105, 112, 120, 268, 347,
349, 377, 398, 431, 478-480,
487, 498
Ameryka Środkowa, 23, 352,
354, 361, 364, 500
Amos, biskup Barbara, 341
Anderson, Allan, 117
Anderson, Paul, 195
Anderson, Robert Mapes, 24, 83,
85, 176, 356, 380
Andersson, Ida, 108
Andrews, William A., 343
Angelus Temple, 160-164, 297299
Angley, Ernest, 391
Anglia, 14, 19, 33-35, 40, 42, 54,
55, 90, 94, 95, 99, 182, 187,
200, 222, 238, 243, 261, 270,
273, 280, 281, 286, 296, 354,
356, 432, 441, 444, 478, 504
Anglican Renewal Ministries,
471, 483
Anglikańscy charyzmatycy, zob.
Charyzmatycy anglikańscy
Angola, 109, 476
Ann Arbor, 237, 253, 262, 263,
264, 276, 418, 419, 472
Annacondia, Carlos, 372, 373
Anthony, Susan B., 288
Antiochian, Evangelical Ortodox
Mission, 441
Antytrynitaryzm, 18, 126, 156,
166, 169, 460, 489, 492-493
Anyang Assembly of God (Seul),
438
Apostle (film), 435
Apostolic Church (Walia), 469
Apostolic Faith (Azusa Street), 16,
77, 89, 90, 92, 326, 327, 350,
Apostolic Faith (E. N. Bell), 154
Apostolic Faith (Parham), 59, 291,
293, 325, 442
Apostolic Faith (Portland, Oregon), 77, 84, 168, 294
Apostolic Faith (Seymour), 16, 93,
95, 105, 109, 168, 294
Apostolic Faith Church (Bournemouth), 469
Apostolic Faith Church of God,
324, 345
Apostolic Faith Mission (Los Angeles), 80
Apostolic Faith Mission (Południowa Afryka), 20, 109, 111, 424,
425
Apostolic Faith Movement, 16, 83,
150
Apostolic Light, 105
Apostolic World Christian Fellowship, 460, 476
Apostolski Kościół Wolnych Chrześcijan „Kanaan”, 497, 498, 499,
501
Arganares, Ricardo, 269, 506
Argentyna, 19, 25, 28, 112, 113,
223, 366, 368, 373, 375, 391
Argue, A. H., 82
Arguizoni, Sonny, 357
Arianie polscy, 492
Aridas, Chris, 264
Armia Zbawienia, 160, 165, 182,
218, 219, 242, 286, 296, 298,
481
Arnott, Carol, 310
Arnott, John, 25, 310, 444, 445, 447
Arthur, Mary, 292
Arthur, William, 37, 38, 51
Asamblea Apostolica de la Fe en
Cristo Jesus, 358
Asamblea Cristiana (Brazylia),
367
Asberry, Richard i Ruth, 62, 63,
68, 77, 293, 324, 325
Asbury, Francis, 51, 84, 215,
246, 247, 249
Asemblea de Iglesias Cristianas,
357, 358
Ashcroft, John D., 158
Aslaksen, E., 501
514
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Assambleia de Deus (Brazylia),
19, 113, 114, 158, 357, 364,
368-369, 382
Assemblies of God Theological
Seminary, 310
Assemblies of God, 13, 18, 20, 93,
102, 119, 120, 122, 123, 128,
132, 135, 136, 141, 147, 150159, 161, 163, 165, 166, 168,
170-172, 175-178, 182, 190,
200, 223, 229, 241, 279, 289,
291, 293, 297, 312, 322, 355359, 364, 367, 370, 384, 388,
392, 399, 402-403, 420, 423,
424-426, 429, 433, 436, 437,
439, 443, 445, 460-461, 468,
475, 482, 484, 489
Association for Native Evangelism, 392
Association of International Mission Services (AIMS), 482
Association of Vineyard Churches, 22, 25, 444, 445, 478, 499
Atkinson, Joe, 225
Atkinson, Maria, 370, 382
Augsburger, Fred, 234, 235
Augustyn, święty, 31, 32
Australia, 99-100, 117, 261, 262,
298, 398, 419, 459, 460, 461,
473, 480
Azja, 101, 102-108, 167, 268,
269, 271, 302, 318, 322, 327,
385, 391, 398, 407, 453, 459,
461, 479, 480
Azusa Street Mission, 64-85, 119,
131, 168, 294, 325, 360
B
Bakker, Jim, 23, 395, 396, 400,
402, 408, 410, 434
Bakker, Tammy Fay, 308, 400,
408, 410, 434
Baldwin, James, 128
Ball, Henry Cleopas, 356, 358, 359
Baptystyczna odnowa charyzmatyczna, 221-229, 246, 419, 504505
Baptystyczni zielonoświątkowcy,
zob. Zielonoświątkowcy baptystyczni
Baptyści, 19, 20, 37, 45, 47, 54,
62, 78, 82, 94-98, 113, 114,
122-123, 131, 138, 144, 149,
153, 155, 161, 166, 169, 181,
182, 186, 221-225, 227-229,
235, 246, 307, 316, 317, 321,
322-323, 325, 327, 331, 333,
335, 338, 340, 342, 355, 367,
384, 414, 419, 423, 433, 436437, 504-505
Barnett, Tommy, 157
Barnhouse, Donald Gray, 412
Barr, Edmund i Rebecca, 92
Barratt, Thomas Ball, 19, 89, 90,
91, 94, 97
Barrett, David B., 25, 119, 157,
423, 436, 447
Bartleman, Frank, 55, 59, 62, 66,
69, 73, 76, 80, 81, 84, 85, 125,
131, 327
Basham, Don, 416, 417, 427
Batmans, G. W., 109
Baxter, Ern, 416, 417, 427
Bazan, Demetrio, 356, 357
Beall, Myrtle D., 301
Beatitudes, 262, 267, 274, 507
Beatty, Bill, 419
Belgia, 21, 257, 261, 429, 472,
Bell, Charles, 441, 447
Bell, Eudorus N., 18, 153, 154,
155, 156, 171, 176, 223
Benham, Priscilla, 310
Bennett, Denis, 21, 181-187,
201, 202, 207, 208, 209, 210,
277, 417, 427, 471
Bennett, Rita, 415
Bentley, William, 335, 337, 345
Berg, Daniel, 19, 113, 114, 368,
369, 380, 382
Berlińska Deklaracja, 95, 487, 488
Bernard, David, 176
Berntsen, Bernt, 93
Bess, Ray i Marjorie, 224, 225
Bethel African Methodist Episcopal Church, 317
Bethel Bible College, 291
Bethesda Missionary Temple, 301
Beulah Heights Bible and Missionary Training School, 296
Beverly Hills Baptist Church, 224
Białoruś, 489, 500
Bible Standard Church, 167, 168
Bieganie, 46
Blachnicki, Franciszek, 505
Black Entertainment Network
(BET), 404
Black, Warren, 242, 243, 249
Blackston, Lorenzo D., 317, 318
Blake, biskup Charles, 440
Blessed Trinity Society, 187, 471
Bloy, biskup Francis, 185
Blumhofer, Edith L., 26, 84, 85,
175, 176, 177, 178, 299, 310,
312, 313
Błogosławieństw, wspólnota, zob.
Beatitudes
Boardman, William, 15, 199, 287
Boberg, Folke, 110
Boddy, Alexander A., 19, 90, 94,
182, 184, 471
Bonnie Brea Street, 62-64, 67,
76, 77, 293, 294, 325
Bonnke, Reinhard, 23, 24, 373,
406, 421, 431, 445
Boone, Pat, 190
Booth, Catherine Mumford, 286,
312
Booth, William, 286
Bosworth, F.F., 290, 291
Boyd, Frank, 153
Boydton Institute, 319
Bradford, Brick, 21, 202, 203,
207, 208, 209, 212, 427
Bradin, Gheorghe, 99, 117
Branham, William Marion, 180,
223, 301, 334, 384, 385, 388,
408, 414, 491, 493
Brasil Para Cristo, 364, 369, 460,
476
Bratlie, Sigurd, 491
Brazylia, 19, 23, 25, 28, 112-116,
137, 158, 207, 271, 349, 364372, 377, 380, 458, 460, 473,
476
Bredesen, Harald, 180, 186, 190,
191, 210, 225, 226, 401
Bresee, Phineas, 68, 242
Brethren Renewal Services, 235
Bridal Call, 161, 297, 298
Bridegroom's Messenger, 134
Brighton, konferencja, 273, 274,
432
Bringham, Ray, 245
Brinkman, George, 166
Broczyna, ośrodek Teen Challenge,
495
Brown, Charles Edwin, 320, 344
Brown, James, 181, 186, 201, 203
Brown, Marie Burgess, 82, 96, 291
Brownsville Assembly of God (revival), 25, 435, 445, 447
Brumback, Carl, 175, 176, 177,
312, 313
Brunk, George, 234
Brunk, Henry, 232, 248
Brusco, Elizabeth, 348, 380
Buchart, Wayne, 245
Buckingham, Jamie, 223, 225,
246, 306, 312, 408, 427, 447
Bullard, Ray, 253
Bułgaria, 95, 96
Bundy, David, 116
Burciaga, Cesareo, 371
Burgess, Stanley M., 26, 50, 116,
146, 178, 208, 276, 312, 342,
345, 379, 407, 446, 447
Burnett, William, 187
Burning Bush, 320
Burns, Percy, 207
Burton, William F. P., 95
Bushnell, Katherine, 287, 288, 309
Buskirk, Jimmy, 217
Bynum, Juanita, 341
C
Calisi, Matteo, 274
Callahan, George, 207
Calvary Ministries International,
478
Całkowite uświęcenie, 14, 27, 39,
40, 120, 122, 135, 145, 149,
152, 199, 200, 215, 325, 329,
464, 491
Camp Creek, Holiness Church,
139, 140
Camp Farthest Out, 202
Camp meetings, zob. Zjazdy
Campbell, Alexander, 321
Campbell, Jabez, 317, 318
Campbell, Joseph, 146, 147
Campbell, Mary, 35, 36, 199
Campus Crusade for Christ 505,
506,
Cane Ridge, 45, 198, 444
Cane Ridge, Presbyterian Church,
45
Cantalamessa, Raniero OFMCap,
267, 274, 506
Canterbury, 188-189, 432, 441
Capps, Charles, 421
Carlyle, Thomas, 37, 51
Carman, 444
Carmichael, Ralph, 396
Carpenter, Joel, 117
INDEKS
Cashwell, Gaston Barnabas, 18,
81, 82, 131-134, 141, 142, 200,
223
Catholic Apopstolic Church (E.
Irving), 200
Catholic Apostolic Church (Zion
City), 99, 109, 110
Catholic Apostolic Church, 14,
37, 200
Catholic Fraternity of Charismatic Covenant Communities and
Fellowships, 270
Cavnar, Bobby, 419
Cel, 503
Celina de Albuquerque, 368
Centrum Biblijne „Jezus jest Panem”, 499, 502-503
Centrum Biblijne "Słowo Życia"
w Szczecinie (KBwCh), 504
Centrum Chrześcijańskie „Emanuel” w Mońkach (KBwCh), 497
Centrum Chrześcijańskie Woda
Życia” w Koszalinie (KBwCh),
496, 498, 502
Centrum Formacji „Wieczernik”
z Magdalenki, wydawnictwo, 507
Cessation theory, zob. Teoria o ustaniu darów Ducha Świętego
Chambers, Nora, 300
Chant, Barry, 117
Chapman, J. Wilbur, 42, 99
Chappell, Paul, 387
Charisma, 24
Charismatic Bible Ministries, 478
Charismatic Episcopal Church, 440
Charismatic Renewal Services, 419
Charyzmatycy anglikańscy, 187189, 208, 432, 436, 440-441,
458-461, 462, 464, 471-472,
482, 484-485
Charyzmatycy katoliccy, 14, 2122, 26, 217, 226, 233, 251-277,
414, 416-418, 420-429, 436,
443, 453, 458, 460, 464, 471,
472, 493, 494, 506-507
Charyzmatycy metodystyczni,
214-222, 246
Charyzmatycy niezależni, 452,
454, 466, 477-478
Charyzmatycy protestanccy, 21,
25, 179-212, 213-249, 254,
256, 259, 416, 417, 428, 236,
453, 458-461, 464, 473, 482,
500, 504
Charyzmatycy Wesleyańscy, 241
Charyzmatycy, 14, 21, 25, 145,
164, 195, 196, 197, 201-204,
207, 208, 213-249, 251-278,
303, 326, 377, 396, 401, 411,
412, 416, 417, 421-423, 426,
428, 430-436, 441-443, 450457, 458-465, 469-485, 493,
494, 506, 508
Charyzmatyczne wspólnoty, 237,
253, 254, 256, 259, 262-277,
418-420, 440, 451, 453, 457,
471, 472, 478, 484, 493-494,
498, 500-503, 505-508
Chavez, Enrique, 367
Chawner, Charles i Emma, 111
Chen Ye-Su Chiao Hui, 107, 460,
469
Chemin Neuf, wspólnota, 262,
267, 272, 419, 507
Cherry, John A., 338
Chile, 19, 23, 28, 104, 113, 116,
118, 137, 220, 349, 365-367,
374, 379, 381-382, 438, 460
Chiny, 88, 93, 95, 99, 100, 101,
106, 107, 112, 160, 287, 307,
351, 436, 453, 458, 460, 475,
477
Chitemo, Biskup, 187
Chiu, Ban it, 187
Chleb Życia, wspólnota 507
Cho, Paul (David) Yonggi, 20, 157,
303, 304, 406, 430, 438, 439
Cho, Yong Mok, 438
Choi, Jashil, 304
Christ for the Nations, 301, 391,
393, 395, 409, 478
Christ's Sanctified Holy Church,
320
Christenson, Larry, 51, 181, 192196, 207, 208, 210, 211, 277,
427, 429
Christian and Missionary Alliance, 42, 112, 151, 153, 163, 176,
200, 288, 289, 296, 300, 405
Christian Band, 329
Christian Broadcasting Network
(CBN), 23, 395, 396, 401-403
Christian Catholic Apostolic
Church (J. A. Dowie), 99, 109,
110
Christian Century, 400
Christian Coalition, 225, 433, 435
Christian Evangel, 153
Christian Growth Ministries, 416
Christian History, 46, 123, 133,
140, 152, 161, 170, 299, 326,
360, 435
Christian Life, 225
Christian Recorder, 318
Christian Union, 138
Christian, William, 321, 327, 330
Christianity Today, 184, 197,
433, 435,
Chryzostom, Jan, 32
Chrzest w Duchu Świętym, 1316, 19, 20, 27, 30, 32, 35, 3844, 47, 54, 56-58, 61-64, 66, 68,
72-73, 75-77, 79-81, 89-94, 9697, 99-100, 104-105, 107-112,
114-116, 121, 125-126, 131135, 141, 144, 145, 149-151,
153, 155, 159-160, 163, 166,
168-169, 173, 181, 183-186,
188, 190, 192-195, 200-205,
209, 215-219, 221-227, 229,
232-235, 239-246, 251-254,
256, 258-260, 269, 279, 283,
285, 289, 291-294, 296, 298,
300, 307, 311, 316, 325, 327,
331-332, 342, 351, 359, 363,
365-366, 368, 370, 383, 401,
423, 424, 433, 443, 445, 460,
464, 465, 468, 470-471, 475,
488, 489, 492, 493, 498, 505
Chrzest w ogniu, 41, 47, 48, 66,
104, 113, 131, 135, 138, 139,
184
Chrześcijańska Wspólnota „Górna Izba” w Gorzowie Wielkopolskim (KBwCh), 497
Chrześcijańska Wspólnota Ewangeliczna w Bielsku Białej, 498
515
Chrześcijańska Wspólnota Pięćdziesiątników, zob. Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa
Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa, 490, 493
Chrześcijański Kościół „Dobra
Nowina” w Pabianicach, 498
Chrześcijański Kościół „Maranatha” w Wiśle, 498, 501
Chrześcijański Kościół Reformacyjny, 497, 503
Chrześcijańskie Centrum „Pan jest
Sztandarem” w Tarnowie, 499
Chrześcijańskie Centrum „Słowo
Życia” w Uppsali (Szwecja), 502,
503
Chrześcijanin, 494, 500
Church of Christ (Holiness, USA),
126, 146-147, 343
Church of God (Anderson, Ind.),
60, 138, 141, 241, 242, 244246, 317, 320-321, 325
Church of God (Cleveland, Tennessee), 15, 18, 29, 82, 93, 119,
132-133, 136, 138, 140-143,
146, 148, 242, 300, 360, 364,
370, 392, 438, 460, 468, 503
Church of God (Mountain Assembly), 82
Church of God Graduate School
of Theology, 310
Church of God in Christ, 15, 18,
77, 81, 119, 122-130, 146, 151,
154, 155, 223, 242, 324, 328329, 330-335, 343, 344, 413,
129, 438, 460, 467, 468, 476, 496
Church of God of Prophecy, 138,
140, 143, 146, 148, 361
Church of God, (Apostolic), 324,
329, 344, 460
Church of God, World Headquarters, 138, 143
Church of Nazarene, 145, 153,
215, 219
Church of Our Lord Jesus Christ
of the Apostolic Faith, 329, 335, 460
Church of the Living God, the Pillar and ground of Truth, 321,
324, 329, 332, 344
Church of the Redeemer (Houston), 186, 484
Church on the Rock (Rockwall), 227
Church on the Way, 164, 165, 438
City of Faith, 387, 434
Clark, Gary, 21, 224, 225, 227, 248
Clark, Steve, 22, 253, 263, 418
Cleary, Edward L., 116
Clemmons, Ithiel, 146, 147, 337,
345, 413
Cleveland, E.E., 334
Coakley, Thomas, 355, 380
Cobbins, Otho, 343
Coe, Jack, 180, 385, 388
Coggan, Donald, 188
Cole, Rilda, 293
Collins, A. P., 153
Collins, David, 187
Colored Methodist Episcopal
Church, 320
Communio e Liberazione, ruch, 269
Community of Jesus, 419, 484
Compassion, Instytut Wydawniczy, 503
516
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Conatser, Howard, 21, 181, 223,
224
Cone, James, 337
Confidence, 90, 94
Congo Evangelistic Mission, 95
Congregacao, Crista (Brazylia),
113, 364, 367, 368, 460, 476
Congregational Holiness Church,
135
Conn, Charles W., 140, 146, 300
Cook, F. M., 109
Cook, Glenn A., 18, 68, 125, 156,
169, 327
Cook, Mozella, 333
Cookman, Alfred, 216
Copeland, Kenneth, 24, 341, 397,
398, 403, 404, 406, 421, 423
Coppin, Levi, 317, 318
Cordes, Paul, 258, 272
Corvin, R. O., 135
Couples for Christ, 272
Courtney, Howard P., 164
Covenant Ministries, 478, 496, 504
Cox, Harvey, 26
Crandall, Benjamin, 300
Crawford, Florence, 77, 78, 82,
168, 294, 327
Criswell, W. A., 224
Crouch, Andre, 338, 341
Crouch, Jan, 308, 403
Crouch, Paul, 23, 340, 396, 400,
403
Crouch, Samuel, 332
Crumpler, A.B., 15, 130, 131, 133
Crutchfield, Finis, 218
Cruz, Nicky, 357
Cuda, 20 22, 27, 31-32, 35, 46,
49, 58, 59, 70-74, 77, 80, 82,
89-90, 99, 100, 104, 108, 110112, 115, 128, 130, 161, 180,
193, 196, 198, 221, 222, 232,
234, 236, 290, 306, 334, 372374, 383-385, 388-392, 397,
404, 424, 463-465
Cullis, Charles, 289
Cumberland Presbyterian Church,
199, 207
Cunningham, Loren, 443
Curtis Hotel, strzelanina, 417, 427
Czasy ostateczne, 8, 34, 37, 57,
88, 89, 112, 139, 159, 231, 232,
285, 425
D
D.C. Talk, 444
Dabney, Elizabeth, 332
Dania, 478
Daniels, David, 315
Darby, John Nelson, 34
Dary Ducha, 14, 23, 27, 30-35,
38, 41, 42, 77, 89, 96, 99, 102,
115, 124, 126, 182, 185, 189,
193, 196, 198, 200, 203-206,
219, 222, 232, 234, 236, 240,
241, 245, 246, 252, 255, 256,
258, 265, 270, 273, 280, 281,
301, 413, 437, 440-442, 457,
461, 463-465, 481, 488, 492
Daugherty, Billy Joe, 438, 442
Daughtry, Alonzo, 333
Davidson, Charles, 146, 148
Davies, W. J., 88
Davis, W. H., 317
Dawidow, Bolesław, 496
Dayton, Donald, 40, 49, 51, 84, 246
de Klerk, F. W., 429
De Leon, Victor, 355, 379, 380
De Menleon, Albert, 259
DeCelles, Paul, 419
Deeper Life Bible Church (Lagos),
438, 460
Deiros, Pablo A., 347
Dekada ewangelizacji, 268, 273,
431
Deliverance Evangelistic Centers,
334, 345
Dembowski, biskup Bronisław,
505
Demony, wyrzucanie, 30, 88,
125, 179, 203, 228, 437, 442,
464
Dempster, Murray W., 116
Denham, Dick, 207
Denny, Dick, 196
Derstine, Gerald, 22, 180, 230233, 236, 246, 248
Deus e Amor (Brazylia), 364, 460,
476
Dialog, katolicko-zielonoświątkowy, 424-429
Dieter, Melvin, 41, 50, 51
Difato, Edith, 419
Dinakaran, D.S., 406, 407, 410
Diocesan Renewal Centers, 264
Dodge, Flo, 253
Dokonanego dzieła teologia, 1819, 79-80, 135, 149-177, 468
Dollar, Creflo, 342, 403, 406, 410
Dorries, David, 50, 51
Dorsey, Thomas, 333, 335, 341
Douglass, Frederick, 324
Dowie, Alexander, 20, 94, 99,
109, 110, 111, 291
Drake, Harriett, 216
Draper, Minnie Tingley, 112, 296
Drgawki, 45, 46, 80, 215
Droga - Prawda - Życie, 490
Druga fala, 214, 422, 449-452,
458-484
Drugi Zbór ZKE w Lublinie, 489,
495, 496
Drugie błogosławieństwo, 14, 15,
27-29, 38-40, 42, 44, 47, 60, 79,
120, 122, 123, 134, 135, 141,
145, 149-153, 195, 215, 216,
219, 241, 325, 468
Drugie przyjście Chrystusa, 30,
34, 101, 121, 135
Drugie Wielkie Przebudzenie, 76,
283
Dryden, Ron, 438
Du Plessis, David, 20, 192, 201,
256, 277, 424-426, 430, 446
Duffield, Guy, 165, 178
Duncan, Siostry, 295, 296, 300
Dunn, Północna Karolina, 81,
106, 132, 133, 223
Duquesne University, 22, 251,
253
Durham, William H., 18, 19, 7882, 112, 135, 144, 149-153,
217, 319, 320, 365, 367, 368,
468
Dutch Pentecostal Missionary
Society, 95
Dutch Reformed Church, 190, 226
Duvall, Robert, 435
Dynamite, chrzest Ducha Świętego, 48, 131, 138
Dzieło łaski, zob. Drugie błogosławieństwo
Dżentelmeńska umowa, 127
E
Easton, Susan, 101
Ecumenical charismatic conference, 235, 273, 274, 428, 430, 432
Edwards, Jonathan, 199, 211
Egipt, 103, 473
Egzorcyzmy, 89, 204, 334, 427,
468
Egzotyczne manifestacje, 25, 263,
437, 444-445
El Shaddai, ruch, 272
Elaw, Zilpha, 316
Elbert, Paul, 484
Elim Bible Institute, 301
Elim Pentecostal Church, 182
Ellel Ministries, 501
Emmanuel, wspólnota (Australia,
Brisbane), 262
Emmanuel, wspólnota (Paryż),
259, 262, 267, 272, 419, 484
Emmert, Athanasius, 237, 248, 473
Emmons, David, 240
Episcopal Church, 182, 184-187,
189, 440, 471, 484
Episcopal Renewal Ministries,
472, 483
Episkopalianie, 22, 180-188, 208,
213, 414, 428, 433, 471
Epstein, Daniel, 312
Epstein, David, 175
Ervin, Howard, 224, 246
Espinosa, Gaston, 360, 381
Espinoza, Efraim, 359
Estonia, 95
Etter, Maria Woodworth, 23, 180,
289, 290
European Charismatic Consultstion, 268
Evangelical and Reformed Church,
238
Evangelical Holiness Church (Korea), 480
Evangelii Nuntiandi, encyklika,
267
Evans, Colleen Townsend, 205
Evans, Louis, 205
Evening Light Saints, 61, 325
Every Nation, 497
Ewangeliczna Wspólnota Zielonoświątkowa, 488, 492
Ewangeliczny Kościół Metodystyczny, 504
Ewangeliści telewizyjni, zob. Kaznodzieje telewizyjni
Ewangeliści uzdrowieńczy, zob.
Kaznodzieje uzdrowieńczy
Ewangelskij Hołos, 489
Ewart, Frank, 18, 156, 169, 170,
172, 175
INDEKS
F
Faith Christian Fellowship International, 478
Faith Churches, 420-421, 423,
478, 497, 502, 503-504
Faith Movement, zob. Wiary ruch
Faith Seminar of the Air, 421
Falwell, Jerry, 396
Family Channel, 400, 401
Faricy, Robert SJ, 506
Farrow, Lucy, 61, 63, 91, 109,
292, 293, 294, 324, 325, 327
Federation of Transparochial Covenant Communities, 272
Fell, Margaret, 281
Fellowship of Charismatic Christians in the United Church of
Christ, 239-240, 249
Fellowship of Christian Assemblies, 478
Fellowship of Covenant Ministers
and Churches, 478
Felts, C. C, 317
Ferry, Jim, 419
Fetler, William, 95
Feu et Lumiere, wspólnota, 262
Fierro, Robert, 357, 360
Filadelfia, Kościół (Sztokholm),
95, 96, 97
Filipiny, 265, 268, 269, 272, 393,
405, 453, 458, 460, 472, 477
Finlandia, 90, 95, 98
Finney, Charles Grandison, 28,
40, 199, 283, 285, 287
Fire Baptized Holiness Church,
15, 18, 47, 81, 131, 132, 133,
134, 138, 144, 319, 321, 324,
328, 329, 345, 468
First Great Awekening, zob.
Pierwsze Wielkie Przebudzenie
First wave, zob. Pierwsza fala
Fisher, Elmer, 81
Fisher, H. L., 144, 148, 319, 339
Fletcher, William C, 116
Flores, Jose Prado, 267, 269
Flower, J. Roswell, 13, 18, 58, 82,
91, 117, 118, 153, 154, 156,
170, 171, 176, 279
Focolari, ruch, 271
Foote, Julia, 316
Forbes, Bishop James A., 144, 145
Forbes, James A, Jr., 337
Ford, Bishop L. H., 336
Forrest, Tom, 268, 269, 411, 430,
431
Fortuna, Stan, 266
Foster, Fred J., 175
Fountain Trust, 187, 210, 471
Francescon, Luigi, 19, 112, 113,
115, 367, 368, 382
Franciscan Friars of the Renewal,
266
Francja, 19, 33, 259, 261, 262,
267, 269, 274, 369, 419, 432,
473, 478
Francuska Rewolucja, 33
Frazee, J. J., 172
Free Methodist Church, 44, 46,
219, 242, 431
Freeman, D. S., 144
Free-Will Baptists, 18, 82, 132,
133, 223, 242
Freidzon, Claudio, 25, 373-376
French, Talmadge L., 176
Frey, biskup William, 187
Fritsch, Cora, 101, 108, 115, 118
Frodsham, Stanley, 83
Fulford, W. H., 15, 144, 319, 320,
327, 332
Full Gospel Baptist Church, 338
Full Gospel Business Men's Fellowship International, 253, 256
Full Gospel Chaplaincy, 478
Full Gospel, 119
Fullam, Everett Terry, 22, 187,
189, 210
Fuller Theological Seminary, 22,
197, 229, 310, 422, 441, 500
Fuller, William E., 321, 327
Fullness, 228, 248
Fulton, Charles, 22
G
Gambino, Hannah Stewart, 116
Gardiner, Gordon P., 291
Garr, Alfred G. i Lillian, 105, 106,
107
Garrison, Gene, 229
Gaxiola, Dr. Manuel J., 351, 379,
380
Gee, Donald, 489
Gemeinschaftsbewegung, 487
Geminez, John, 431, 432
Generalna Konferencja Charyzmatyczna w Kansas City, 24,
218, 219, 226, 235, 239, 240,
245, 261, 262, 303, 420, 428430, 432
George, Don, 157
Ghezzi, Bert, 259
Gibson, Christine, 297, 300
Gibson, Reuben A., 300
Gill, Kenneth, 170
Gillquist, Peter, 441, 447
Gingerich, Harold, 234
Gitre, Ed, 90
Glad Tidings Tabernacle, 82, 96,
291
Glemp, kardynał Józef, 506,
Glencoe, spotkania, 427, 428, 430
Glick, biskup Elam, 233
Glory of God Covenant Community (Malta), 267
Glory of God Covenant Community, 267
Glosolalia, 9, 32, 35, 132, 141, 142,
163, 181, 182, 184, 199, 203,
204, 242, 243, 244, 245, 259,
327, 464, 465, 468
Głos Prawdy, 488
God Chanel, 502
Godawa, Paweł, 497
God's Bible School, 300
God's Delight Community, 419
God's Little Children, wspólnota,
269
Godwin, J. R., 221
Goff, James R., Jr., 26, 84, 117,
152, 409
Goforth, Jonathan, 87, 88, 117
Goings, George, 322, 327, 330
Goldsberry, Harry Willis, 334
517
Goodwin, Benny Jr., 337, 345
Gordon, Adoniram J., 15, 42,
222, 289, 295
Gospel Crusade Evangelistic Association, 232
Goss, Howard A., 154, 172, 313
Gould, Jack, 390
Gould, Theophilius, 317
Górna Wolta, 103
Graham, Billy, 28, 230, 373, 387,
396, 418, 431
Grant, Amy, 444
Grant, W. V, 390
Greek Orthodox Church, 441
Green, Keith, 444
Gregory, Chester, 146, 148, 343,
344
Griffin, Merv, 396
Groeschel, Benedict, 266
Grona gniewu, 120, 167
Gros, Jeffrey, 348, 380
Gruzja, 478
Grycz-Śmiełowski, Karol, 492
Guerra, Elena, 254
Guide to Holiness, 39, 40, 216,
285
Gustin, Steve, 244
Gwatemala, 23, 207, 364
H
Hadden, Jeffrey K., 408, 410
Hagee, John, 438
Hagin, Kenneth E. Sr., 24, 397,
398, 405, 406, 410, 421, 501,
502
Hunter, Harold, 439, 447
Hutchins, Julia, 60, 61, 109, 324,
325
Hyatt, Susan C., 279, 312
Hybels, Bill, 437, 442
I
Iglesia Cristiana Independiente
Pentecostal (Meksyk), 370
Iglesia de Dios Pentecostal (Portoryko), 357
Iglesia Metodista Evangelica (Chile), 366, 367
Iglesia Metodista Pentecostal (Chile), 19, 137, 220, 365- 367
Iglesia Metodista Wesleyana (Brazylia), 137
Iglesia Pentecostal de Chile, 367
Iglesia Santa Pentecostes (Meksyk), 370
Indianapolis Charismatic Conference (1990), 24, 240, 273, 420,
431
Indie, 24, 88, 94, 95, 98, 101,
103-106, 112, 257, 262, 268,
271, 287, 296, 365, 392, 406,
407, 439, 445, 453, 460, 472
Indonezja, 95, 143, 436, 453,
458, 460, 472, 477
Iniziativa di Comunione nel Rinnovamento Carismato, 271
Inskip, John S., 45
Instytut Biblijny w Gdańsku, 489
Instytut Dereka Prince’a, 495, 496
518
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Instytut Gallupa, 197, 213, 229,
387, 433
International Brotherhood of
Communities, 419
International Catholic Charismatic Renewal Office, 263, 472
International Catholic Charismatic Renewal Services, 270, 277,
483
International Catholic Programme of Evangelization, 267
International Charismatic Bible
Ministries, 403
International Charismatic Consultation on World Evangelization (ICCOWE), 268, 273-274,
432
International Church of the Foursquare Gospel, 23, 119, 158160, 168, 176, 178, 297, 361,
392, 438, 460
International Convention of Faith Ministries, 478
International Council for the Catholic Charismatic Renewal Services (ICCRS), 506
International Fellowship of Faith
Ministries, 478
International Ministers Forum,
478
Iowa Holiness Association, 47
Irish, Charles M., 187
Irving, Edward, 14, 34, 35-37, 50,
51, 199, 200, 211
Irwin, Benjamin Hardin, 15, 47,
48, 131, 135, 138, 141, 144,
321
J
Jackson, John Paul, 501
Jackson, Wilbur, 245
Jacobs, Cindy, 304, 500
Jacobs, Sam, 264, 265, 266
Jaffray, Robert, 107
Jakes, Thomas Dexter, 145, 340,
341, 406, 410, 438
Jan Paweł II, papież, 258, 265,
268, 269, 270, 425
Jan XXIII, papież, 254
Janowice Wielkie, Ośrodek Misji
Nowa Nadzieja, 495
Janseniści, 27
Japonia, 20, 100, 101, 107, 108,
477
Jaramillo, Diego, 269
Jednota Braci Polskich, 492, 493
Jednota Czeskobraterska, 492
Jesus name, 156, 169, 171, 493
Jesus only, 156, 169, 384, 469,
493
Jesus people revolution, 336, 443
Jeter, J. A., 125
Johns, Cheryl Bridges, 310
Johns, Redding B., 317, 318
Johnson, Mary, 108
Jones, Charles E., 26, 148, 247,
249, 381, 456,
Jones, Charles Price, 122-126,
130, 322, 323, 327, 343, 344,
Jones, O. T, Sr., 129
Jorstad, Erling, 209
Jotabeche Iglesia Metodista Pentecostal, 366, 367, 465
Joyner, Rick, 501
Jungkuntz, Theodore, 194, 195,
211
K
Kajfosz, Jan, 488
Kalwin, Jan, 32, 198
Kanada, 19, 40, 48, 82, 92, 164,
200, 234, 238, 260, 266, 291,
292, 294, 296, 309, 349, 473
Kansas City, Konferencja Charyzmatyczna (1977), 24, 218, 226,
235, 239, 240, 245, 261, 262,
303, 418, 420, 428, 430, 432
Karaibski pentekostalizm, 143,
352-355, 365
Kassell, 487
Katoliccy charyzmatycy, zob. Charyzmatycy katoliccy
Katolicka odnowa charyzmatyczna,
7, 21-22, 26, 226, 251-278, 414,
418-420, 424-429, 443, 453,
459, 461, 464, 471, 472, 482,
492, 493-494, 496, 498, 501,
503, 505-508
Katolicka tradycja mistyczna, 33,
215, 348
Katolicy, 7, 10, 22, 27, 28, 32,
47-49, 65, 100, 179, 180, 186,
213, 217, 226, 232, 251-278,
303, 360, 363, 365, 370, 374,
377, 378, 412, 414, 416, 418420, 424, 426, 428, 432, 433,
436, 458, 460, 470-472, 480
Kaznodzieje telewizyjni, 23, 25,
180, 218, 306, 308, 337, 340,
383-410, 416, 421, 434,
Kaznodzieje uzdrowieńczy, 23-24,
168, 180, 305, 383-386, 388,
390, 392, 395, 397, 399, 403,
404, 406-408, 414, 423
Keifer, Ralph, 253
Kekako, program, 267, 269, 507
Keler, Marian, 92
Kellar, Sister Nancy, 22, 264, 269
Kelsey, Morton, 30
Kendrick, Klaud, 83, 147, 175, 176
Kenia, 92, 187, 207, 405, 462,
471, 473, 476
Kennedy, Minnie, 160, 299
Kenoly, Ron, 341
Kenyon, Essek William, 420
Kerala, (Indie), 103, 257, 271
Keswick, 14, 15, 42-44, 88, 98,
103, 283, 284, 287, 288
Kildahl, John, 194, 210
Kilpatrick, John, 25, 445
Kim, David, 442
Kimbangu, Simon, 460
King, Edward, 34
King, Joseph Hilary, 15, 132, 135,
147, 220
King, Martin Luther, 130, 325
Kings Mountain Faith Fellowship,
245
Kisiel, Robert, 493
Kivengere, biskup Festo, 187, 189
Klasyczni zielonoświątkowcy, 14,
21, 28, 92, 106, 112, 164, 167,
176, 184, 188, 190, 195, 214,
219-220, 241, 255, 307, 334,
362-363, 377, 387, 411, 412,
414, 420, 424, 438, 442, 450,
451, 458, 460, 464, 466-469,
476, 478, 489, 491, 496
Klaus, Byron D., 116,
Knapp, Martin Wells, 41, 51
Knight, Kate, 105
Knox, Ronald, 198
Koch, Roy, 233, 234, 235, 248
Kolumbia, 269, 348, 370
Komisja Teologiczna (przy KZK),
506
Komórkowy kościół, 507
Kongresy Odnowy w Duchu Świętym w Polsce, 506
Korea Południowa, 304, 438
Kornweibel, Theodore Jr., 330,
345
Kostaryka, 364
Kościoły Boże, 139-144
Kościół „Chrystus dla wszystkich”, 497, 504
Kościół „Droga sprawiedliwych”
w Warszawie, (KBwCh) 497
Kościół „Słowo Życia” we Wrocławiu, (KBwCh) 497, 502
Kościół Anastasis w Legnicy,
(KBwCh) 497
Kościół Boży w Chrystusie
(KBwCh), 496-497, 498, 499,
500, 502, 504
Kościół Boży w Polsce, 497
Kościół Chrystusowy, 501
Kościół Chrześcijan Baptystów,
504
Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej (KChWE), 488- 490,
494, 495-496, 497, 498, 499,
501
Kościół Chrześcijański „Arka”
w Poznaniu, 503
Kościół Chrześcijański „Miecz
Ducha” w Kaliszu, 497, 498, 499,
503
Kościół Chrześcijański „Nowe
Przymierze” w Gdyni, 498, 503
Kościół Chrześcijański „Otwarte
Drzwi” w Warszawie, 497
Kościół Chrześcijański „Słowo
Wiary” w Gdyni, 497, 503
Kościół Chrześcijański „Spichlerz”
(KChWE), 496, 498
Kościół Chrześcijański „Wieczernik”, 498, 499, 501
Kościół Chrześcijański w Rypinie,
493
Kościół Chrześcijański w Świdniku, 503
Kościół Chrześcijański w Toruniu,
493
Kościół Chrześcijański w Warszawie, 503
Kościół Ewangelicko-Augsburski,
498
Kościół Ewangelicko-Metodystyczny, 504
Kościół Ewangelicznych Chrześcijan, 491
Kościół Jeruzalem w Kuźni Raciborskiej (KBwCh), 496
Kościół Jezusa Chrystusa „Syjon”
w Rzeszowie, 498
Kościół Jezusa Chrystusa w Krakowie, 498, 503
INDEKS
Kościół Jezusa Chrystusa w Lublinie, 503
Kościół Wiary, 497, 498, 503
Kościół Wolnych Chrześcijan, 491
Kościół Zielonoświątkowy (KZ),
489, 491, 493, 494-495, 497,
499, 500
Krajowy Zespół Koordynatorów
(KZK), 506
Kristet Center „Livets Ord” (Uppsala, Szwecja), zob. Chrześcijańskie Centrum „Słowo Życia”
w Uppsali
Krűger, Gerhard, 490
Krzyż i sztylet, 494
Ku Klux Klan, 328
Kuhlman, Kathryn, 23, 305, 306,
312, 336, 385, 396, 416, 426
Kumuyi, William, 438, 442
Kuria, arcybiskup Manassas, 187
Kwakrzy, 139, 163, 280-283,
287-288, 290
L
L. I. F. E. Bible College, 162, 165,
292, 297
Lake, John Graham, 20, 109111, 118, 291
Lambert, Eva, 332, 334
Lambeth, Konferencja, 188
Lancaster, Janet, 99, 100, 117
Lane, Isaac, 316, 343
Lang, G. H., 105, 118
Lankford, Sarah A., 39
Latin American Bible Institute,
357
Latourette, Kenneth Scott, 87
Latter Rain, ruch, 59, 116, 119,
175, 460
Latynoski pentekostalizm, 21, 23,
69, 316, 347-382, 431
Laurentin, Rene, 259
Lawson, James Gilchrist, 43
Lawson, Robert C., 329, 332, 335
Lea, Larry, 227
Lebeau, Paul, 259
Ledbetter, J. R., 330
Lee College, 300, 401, 424
Lee, Bernice C, 291
Lee, Edward, 63, 324
Lee, Flavius Josephus, 142, 143
Lee, Jarena, 316
Lee, Owen „Irish”, 62, 63
Lee, Witness, 504
LeMaster, Don, 228
Lensch, Rodney, 194
Leon XIII, papież, 49, 254, 255
Leonard, T. K., 155
Lernoux, Penny, 364, 381
LeSourd, Leonard, 205
Lewis, H. H., 317
Lewis, William Fisher, 185
Liardon, Roberts, 442
Liban, 401, 405, 472, 473
Liberia, 102, 109, 112, 287, 293,
330, 331
Lie, Geir, 398, 423
Lindsay, Freida, 302, 394, 404
Lindsay, Gordon, 301, 385, 391,
393, 394, 408, 423
Lion de Juda, wspólnota, 262
List, 507
Litwiller, Nelson, 22, 181, 233, 235
Living Stream Ministry, 504
Llewellyn, I. S., 142
Local Chuch, zob. Lokalnych kościołów, ruch
Local Covenant Churches, 478
Lockwood, Cora O., 112
Logos Ministry for Orthodox Renewal, 237, 249
Lokalnych kościołów, ruch, 504
Lombardi, Giacomo, 112
Long, Bradford, 21, 207
Lopez, Esteben, 370
Los Angeles, 7, 16, 19, 51, 54,
55, 59-85, 90, 93, 102, 124,
131, 133, 151, 162, 242, 292,
297, 298, 299, 306, 308, 337,
351, 359, 405, 412, 414, 438,
468
Lourdes, 267
Lovett, Leonard, 147, 337, 446
Lowery, T. L., 136
Lowney, Elijah, 319
Luce, Alice, 351, 356, 358, 359,
380, 381
Lugo, Juan L., 92
Lum, Clara, 77, 78, 294, 327
Luter, Marcin, 30, 198
Lutheran Charismatic Renewal,
196, 210
Lutheran Church in America,
193, 194, 196
Lutheran Church, Missouri Synod, 193, 194, 196, 197, 484
Lyddit, chrzest Ducha Świętego,
48, 131, 138
Łacińska Ameryka, 21, 23, 25,
100, 108, 112, 116, 167, 233,
262, 347, 349-351, 353, 360,
361, 362-381, 385, 459. 461,
472, 479, 480
Łemkowie, 490
M
„m”, Wydawnictwo, 507
MacDonald, William, 317
Mackay, John A., 203, 426
Madagaskar, 369
Madina, biskup, 187
Madre, Philippe, 506
Mahan, Asa, 40, 283, 284, 287
Malezja, 477
Malines, dokumenty, 258, 260
Mandela, Nelson, 429
Mangan, David, 252
Manley, William F., 60, 80
Manoel de Mello, 369
Mansfield, Patty Gallagher, 251,
252, 253, 277
Marable, P. N., 320
Maranatha (Bob Weiner) , 443
Maranatha Christian Churches,
478
Maranatha, Wspólnota, 419
Marienschwestern (Darmstadt,
Niemcy), 473
Mariologia, 507
Marshall, Catherine, 205, 212
Marshall, Peter, 205, 419
519
Martin, David, 116, 347, 348,
379, 380
Martin, Francis, 259, 420
Martin, LeRoy, 228, 248
Martin, Ralph, 22, 253, 263, 272,
418, 428
Martin, Sally, 333, 341
Martin, William, 138
Marty, Martin E., 73
Mason Temple, 129, 130
Mason, Campbell Hall, 291
Mason, Charles Harrison, 15, 18,
81, 122-130, 151, 223, 322,
323, 327, 330, 332
McCauley, Mattie, 331
McCauley, Ray, 421
McClurkan, J. O., 153
McDonald, James i George, 35
McDonnell, Kilian, 26, 177, 208,
209, 210, 246, 247, 255, 258,
259, 260, 276, 424, 426
McGee, Gary B., 50, 87, 276, 333
McGready, James, 198
McGuire, Barry, 444
McIntire, Carl, 412
McIntosh, T. J., 106
McKenna, Briege OSC, 506
McKinney, biskup Joseph, 266
McKinney, George, 335
McNabb, Milton, 138, 139
McNeil, J. V., 65
McPherson, Aimee Semple, 23,
99, 100, 102, 107, 159-163,
168, 175, 177, 178, 180, 296299, 308, 312
McPherson, Harold Stewart, 79,
160
McPherson, Rolf Kennedy, 160
Megakościoły, 480
Mehl, Ron, 165
Meksyk, 267, 272, 349-379
Melody Christian Center, 478
Melton, Gordon, 343
Memphis, cud, 413, 439
Mennonicka odnowa, 229-236
Mennonite Renewal Services
(MNS), 235-236
Menzies, William, 147, 175, 176,
177
Merrick, William S., 50, 51, 211
Merritt, Timothy, 39, 216
Methodist Renewal (UMRSF),
219, 247
Metodystyczne napady, 215
Metodystyczni charyzmatycy,
zob. Charyzmatycy metodystyczni
Metropolitan Christian Association, 320
Metz, Ken, 264, 270
Meyer, Joyce, 23, 308, 403, 405,
410
Męczeństwo, 20, 98, 236, 452, 480
Michigan State University, 253
Miecz Ducha, 503
Międzynarodowa Konferencja Luterańska poświęcona Duchowi
Świętemu, 195, 427, 471
Milczący Zielonoświątkowcy, 360,
379, 380
Miller, Terry, 233, 248
520
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Miłości Ukrzyżowanej, wspólnota,
507
Miner, Terry, 232
Ministries Today, 26
Minnich, Herbert, 233, 235
Mirly, Herb, 194, 197, 211
Misja Centrum Służby Życia, 498
Missouri, Springfield, 157, 364
Mitchell, R. Bryant, 175, 178
Mix, Elizabeth, 289, 331
Mjorud, Herbert, 193,194, 210
Młodzież z Misją, 501
Modalizm monarchistyczny, 492,
493
Moehler, Johann Adam, 48, 49
Montague, George, 26, 259, 260,
276
Montanizm, 30-31
Montgomery, Carrie Judd, 289,
296, 357
Montgomery, G. H., 359, 389
Moody Bible Institute, 42, 44,
108, 359
Moody, Dwight L., 15, 28, 42, 4344, 200, 373
Moore, Charles, 224
Moore, David, 417, 446
Moore, Gary, 220
Moore, Jennie Evans, 63, 68, 77,
294, 327
Moore, Oscar, 135
Morey, Earl W. Jr., 204
Morken, Hugh, 340
Morton, Paul, 338, 345
Moss, Virginia E. „Matka”, 296
Mother of God Community, 419,
420
Mount Vernon Bible College, 165
Mówienie językami (dar Ducha
Świętego), 13-14, 23, 27, 30-38,
41, 48, 54-58, 61-64, 66-70, 7276, 79, 83, 89-91, 95-97, 99101, 103-108, 112, 113, 121,
123-126, 132, 133, 137, 139142, 144-145, 150-152, 155156, 160, 169, 171, 179-185,
189-195, 197, 199-208, 217,
221, 223-228, 230-232, 234,
239, 241-246, 251-252, 258,
273, 279-280, 286, 293, 300,
306, 325-326, 359, 363, 365,
366, 369, 372, 386, 388, 394,
398, 403, 412, 415, 421, 422,
424, 428, 433, 437, 441, 443,
445, 460, 464-465, 467, 468,
470, 474, 477, 487
Msze św. o uzdrowienie, 506
Mt. Helms Baptist Church, 122
Mt. Sinai Holy Church, 333, 344
Mueller, Robert, 245
Mülheim, stowarzyszenie, 95
Mumford, Bob, 24, 262, 416, 417,
418, 428
Munk, Gerald, 238
Munson, Ray B., 288
Murcutt, Florence, 356
Murphy, J. C, 140
Murray, Andrew, 116, 117
N
Nakładanie rąk, zob. Wkładanie rąk
National Association of Evangelicals (NAE), 136, 143, 158, 335,
412, 413
National Baptist Convention of
America, 335
National Baptist Convention,
USA, 127, 335
National Camp Meeting Association for the Promotion of Holiness, 45
National Council of Churches,
390, 424, 425
National Fraternal Council of Negro Churches, 335
National Holiness Association,
130, 216
National Leadership Conference,
478
National Religious Broadcasters,
403
National Service Committee, 264,
265, 266, 273, 483
Nauczyciele wiary, 24, 397-399,
404, 421-423, 501
Nee, Watchman, 504
Neighbour, Ralph, 438
Nelson, Douglas, 83, 343, 345
Neocharyzmatycy niezależni, 451,
458-460, 474, 479
Neocharyzmatycy, 23, 423, 449445, 458-461, 463, 465, 473485, 498-499, 507
Neokatechumenat, 269
Neozielonoświątkowcy, 21, 28,
181, 182, 186-188, 192, 194,
201, 204, 207, 213, 214, 223,
224, 242, 243, 338, 341, 342,
350, 417, 424, 464-467, 469,
472, 473, 492
Nepal, 500
Network of Christian Ministries,
478
New Apostolic Church, ruch, 442,
447
New Covenant Community, 419
New Covenant, 255, 262, 264,
418, 428, 472
New Order of the Latter Rain,
ruch, 468
New Orlean, Kongres Charyzmatyczny (1987), 24, 219, 229,
238, 240, 245, 420, 430, 431
New Wine, 416-418
Newbigin, Lesslie, 439, 440, 447
Niblock, A. M., 95
Nichols, John, 83, 84, 148,
Nida, Eugene, 350, 380
Niedenominacyjni zielonoświątkowcy, zob. Zielonoświątkowcy
niedenominacyjni
Niemcy, 19, 90, 94, 95, 197, 232,
261, 268, 273, 274, 406, 473,
487, 488, 489, 490
Niezależni charyzmatycy, zob.
Charyzmatycy Niezależni
Niezależni neocharyzmatycy, zob.
Neocharyzmatycy niezależni
Niezależni zielonoświątkowcy,
zob. Zielonoświątkowcy niezależni
Nigeria, 112, 207, 269, 340, 438,
462, 471, 476
Nikaragua, 207, 352, 472,
Nixon, Richard Milhous, 163
Nodar, Dave, 272
Norman, Larry, 444
North American Renewal Service
Committee, 240, 268
North Avenue Mission, 78, 79, 112,
114, 152
North Heights, Kościół Luterański, 196
Northfield, konferencje, 42, 44,
200
Norwegia, 90, 91, 97, 478, 492
Norwescy Bracia, 501, 492
Notre Dame, University, 22
Nowa Droga, zob. Chemin Neuf
Nowa Nadzieja, Chrześcijańska
Misja Pomocy Uzależnionym,
495
Nowa Zelandia, 99, 100, 207,
261, 268, 478
O
Oazowy ruch, zob. Światło Życie,
ruch
Oberlin College, 40, 283
Obmywanie nóg, 126, 140, 274,
490
Ockenga, John, 413
O'Connor, Edward, 255, 276, 277
Odnowa luterańska, 190-197,
208
Odnowa w Duchu Świętym, zob.
Katolicka odnowa charyzmatyczna
Oglesby, Charles, 321
Oksydit, chrzest Ducha Świętego,
48, 131
Olazabal, Francisco, 358, 359
Olson, Ellen, 415
Olszewski, Frank, 502
Omdlenia w Duchu, zob. Upadanie w Duchu
Oneness Apostolics, 329
Oneness, 18, 106, 126, 156, 166,
169-177, 329, 358, 379, 413,
452, 458, 460, 469, 475, 476,
493
Open Bible Evangelistic Association, 167, 168
Open Bible Standard Church,
167, 168, 178
Operation Blessing, 225, 401
Opperman, D. C. O., 154, 172
Oral Roberts Evangelistic Association, 403
Oral Roberts University, 136,
205, 217, 218, 224, 227, 246,
247, 306, 310, 387, 394, 395,
402, 434
Organiczna teologia, 188, 195
Orlando, Konferencja Charyzmatyczna (1995), 24, 240, 273, 431
Ornelas, Andres, 370
Orthodox Charismatic Renewal
Service Committee, 236-238, 473
Osborn, Tommy Lee i Daisy, 167,
302, 373, 385, 391, 392, 393,
407, 409
Osteen, John, 221-224, 242, 248,
404, 438
Osterberg, Arthur G., 61, 62, 65,
81, 85
INDEKS
Ośrodek w Duchu Świętym w Łodzi, wydawnictwo, 507
Ottolini, Pietro, 112
Owen, Valarie, 309
Owens, biskup Chandler, 129
Owens, Robert, 53, 83, 343
Owens, Rosalee, 339
Ozman, Agnes, 13, 23, 41, 58,
106, 279, 280, 291, 311
P
Pacyfizm, 126, 127, 232, 330
Padanie w Duchu, zob. Upadanie w Duchu
Pagard, Kenneth, 21, 224, 225,
419
Pain de Vie, wspólnota, 267, 269
Palau, Luis, 373,
Paliwoda, Bolesław, 501
Palmer, Phoebe Worrall i Walter
Clarke, 39, 40, 216, 285-289,
312
Para (Brazylia), 113, 114, 368
Para, proroctwo, 368
Parham, Charles Fox, 13, 15-17,
56-63, 83, 85, 91, 93, 106, 109,
118, 119, 145, 150, 152, 220,
281, 287, 290-292, 302, 325,
327-328, 442
Parham, Pauline E., 302, 303
Parham, Sarah Thistlethwaite,
281, 290-292, 302, 313
Parsley, Rod, 438
Pasek, Zbigniew, 487
Pasterzowania/uczniostwa, ruch,
24, 415-418, 427, 446, 478, 504
Pastor, Bart, 269
Pastoral Renewal, 262, 264
Patrick, Eleanor, 95
Patten, Rebecca, 310
Patterson, biskup Gilbert E., 129,
342
Patterson, biskup J. O., 129, 146,
147, 335, 336, 429
Paul, Jonathan, 19, 94, 95
Paulceus, Joseph, 331
Paweł VI, papież, 265
Payne, Daniel Alexander, 316
Pearson, Glen, 194
Pederson, W. Dennis, 196, 211
Pendleton, John, 81
Pendleton, William, 62
Peniel, misja uświęceniowa, 62, 68
Pentecostal and Charismatic Churches in North America (PCCNA),
413, 439
Pentecostal Assemblies of Canada, 93
Pentecostal Assemblies of Jesus
Christ, 174, 469
Pentecostal Assemblies of the
World, 170, 171, 172, 174, 175,
176, 178, 324, 328, 329, 330,
332, 460, 475
Pentecostal Association of the
Mississippi Valley, 82
Pentecostal Church of God, 138,
165-167, 175, 178, 460
Pentecostal Church of the Nazarene, 47, 68, 241-244
Pentecostal Church, Incorporated, 174
Pentecostal Evangel, 90, 153, 359
Pentecostal Fellowship of North
America (PFNA), 143, 335, 383,
388, 413
Pentecostal Free-Will Baptist
Church, 18, 82, 133, 223, 242
Pentecostal Holiness Advocate,
389
Pentecostal Holiness Church, 15,
18, 47, 81, 130-137, 141, 146,
147, 148, 200, 229, 242, 328,
370, 386, 413, 438, 460, 468
Pentecostal Ministerial Alliance,
174
People of Destiny, 478
People of Praise Community, 262,
419-420, 472, 478
Pepper, E. I. D., 317
Perkin, Noel, 153
Peron, Juan, 391
Perron, John, 81
Peters, John L., 242, 247, 249
Petersen, Douglas, 116
Peterson, Vicki Jamison, 305
Pethrus, Lewi, 19, 90, 94-97
Pfingstbewegung, 488
Pfotenhauer, Donald, 194
Piątkowski, Marian, 505
Pickett, Fuschia, 307, 308, 309
Pierwsza fala, 21, 145, 422, 449452, 458-484
Pierwsze Wielkie Przebudzenie, 76
Pietyści, 492
Pięćdziesiątnicy, 489, 490
Pike, J. M., 81
Pike, James A., 185
Pilgrim Holiness Church, 242
Pinson, M. M., 132, 141, 153, 154,
156
Pius X, papież, 254
Pleasant, Walter, S., 323
Plymire, Victor G., 107
Płonka, Franciszek, 505
Poewe, Karla, 116
Polhill, Cecil H., 94
Polman, Gerrit R., 94, 95
Polska dla Jezusa, ruch, 500
Polska, 9, 28, 262, 268, 474, 478,
484, 487-508
Poole, Mattie i Charles, 332
Popoff, Peter, 404
Portoryko, 23, 92, 269, 349, 352,
353, 357, 358, 359, 360, 370
Portugalia, 261, 369, 476
Positive confession theology, 420,
421
Post, Avery, 240
Poysti, Mikołaj J., 98, 99, 117
Pozytywnego wyznawania teologia, zob. Positive confession theology
Północna Irlandia, 472
Praise the Lord (PTL), 400, 402,
403, 434
Prange, Erwin, 193, 194
Prawdziwy Kościół Jezusa, zob.
Chen Ye-Su Chiao Hui
Prawica religijna (USA), 433
Prawosławne Kościoły, 13, 32, 96,
97, 236, 237, 238, 246, 440
Premilenaryzm, 42, 103, 121,
135, 146, 168, 325, 377
521
Presbyterian and Reformed Renewal Ministries (PRRM), 205, 207,
212
Presbyterian Charismatic Communion, 202, 205, 209, 212
Presbyterian Church, 14, 34-37,
45, 82, 104, 134, 149, 197, 208,
210, 253, 306, 317, 355, 367,
414, 436, 477
Price, Frederick K. C., 24, 337,
342, 404, 405, 406, 408, 410,
412, 420, 421, 423, 438
Price, Joseph, 316, 343
Priidiet Primiritiel, 489
Prince, Derek, 24, 416-418, 427,
495, 496
Princeton Theological Seminar,
34, 198, 203, 224, 425, 426
Prorocka Szkoła w Kielcach, 501
Prorocki ruch, 501
Prorocy z Kansas, 501
Prosperity gospel, 499, 501
Protestanccy charyzmatycy, zob.
Charyzmatycy protestanccy
Protestancka Wspólnota Regionu
Bieszczadzkiego, 492
Przebudzenie śmiechu, 507
Prześladowanie, 20, 28, 30, 69,
70, 96, 98-100, 119, 139, 232,
233, 238, 360, 412, 452
Przystęp, 489
Pulkingham, Graham, 186, 418
Pulliam, Stan, 245
Purkie, Lidia, 200
Q
Quebedeaux, Richard, 208, 210
Quinn, Anthony, 163
R
Radio I. B. R. A., 97
Ramabai, Pandita, 104, 296
Ranaghan, Dorothy, 253, 276
Ranaghan, Kevin, 22, 24, 26,
233, 235, 253, 257, 276, 419,
427, 428
Rankin, John, 198
Rawcliffe, biskup Derek, 187, 189
Red River Presbyterian Church,
198
Reed, David A., 173, 175
Reems, Ernestine C., 341
Regent University, 24, 340, 400,
401, 434
Regents Square, Kościół prezbiteriański, 14, 15, 35, 37, 199
Rhema Bible Training Center
(Tulsa), 24, 398, 422, 423, 502
Rhema Ministerial Association,
423, 478
Rhema, słowo, 421
Richey, John R., 168
Rimini, Włochy, 267, 274
Rinnovamento nello Spirito Santo (RnS), 267, 271
Rituale Romanorum, 32
Robeck, Cecil, 82, 83, 324, 345, 426
Robeck, Mel, 439
Robert, Dana L., 105
Roberts, Evan, 54, 55, 56, 469
Roberts, G. W., 144
522
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Roberts, Oral, 22, 23, 24, 135,
136, 180, 217, 218, 246, 336,
386-403, 408-410, 414, 415,
420, 426, 430, 434
Roberts, Richard, 403
Roberts, Thomas, 432
Roberts, William, 334, 335
Robertson, Marion G. „Pat”, 21, 23,
24, 190, 191, 222, 226, 395-402,
408-410, 416, 417, 427, 433
Robinson, Ida, 333, 339
Robinson, Martha Wing, 291
Robinson, Ras, 228, 248
Robison, James, 228
Rochester Bible Training School,
295
Rodriguez, Sam, 376
Rogers, H. G., 132
Rollins, Esther, 300
Rosja, 20, 95-99, 174, 184, 478,
489
Ross, Dick, 396
Rossi, Marcelo, 271
Rossin, Delbert, 194, 196, 197
Rozróżnianie duchów, 464
Ruch Braci Polskich, zob. Jednota Braci Polskich
Ruch kościołów domowych, 417,
459-461, 482
Ruch Modlitwy „Wstawiennicy za
Polskę”, 500
Ruch Wstawienników za Polskę,
499
Rumsey, Mary, 20, 108
Rumunia, 99, 143
Ruthven, Jon, 50
Ryan, Martin L., 101, 106-108
Ryłko, biskup Stanisław, 258
Rzym, 505
Rzymsko-katolicki Kościół, 7, 13,
14, 18, 21, 22, 25, 26, 28, 31,
32, 100, 169, 193, 215, 217,
226, 251-278, 348, 349, 354,
363, 355, 372, 376, 394, 395,
414, 416-421, 424, 425, 426,
427, 428, 429, 435, 440, 443,
453, 464, 471, 472, 476, 481,
485, 492, 493, 494, 496, 498,
501, 503, 505-508
S
Salter, James, 95
Salwador, 116, 352, 364
Samarytanka, 495
Sandeen, Ernest R., 33, 50, 51
Sanders, Cheryl J., 343, 345
Sanford, Agnes, 192, 471
Sargent, Phoebe, 294
Sargent, W. L., 81
Saxby, William, 80
Scanlan, Michael, 266
Schaeffer, Franky, 441
Schambach, Robert W., 389, 391,
403
Schearer, szkoły, 48, 138, 139
Scheeben, Matthias, 48, 49
Schmidt, Gustaw Herbert, 489
Schuller, Robert, 396
Schultze, Quentin J., 408, 410
Scofield, Cyrus I., 48
Scott, Douglas R., 94
Scott, John, 320
Scott, Renny, 189, 327
Scott, William, 316
Second Chapter of Acts, 444
Second Great Awakening, zob.
Drugie Wielkie Przebudzenie
Second wave, zob. druga fala
Seiss, J. A., 34
Semple, Robert, 107, 298
Servants of the Light Community, 419
Service Committee for Orthodox
Spiritual Renewal (SCOSR), 473
Seven Hundred Club (700 Club),
225, 395, 400, 401, 416, 433
Seymour, William J., 16-18, 54,
57-68, 71, 75-85, 91, 93, 119,
121, 124, 126, 131, 132, 145,
150, 151, 152, 168, 220, 292,
293-299, 324-330, 343, 468
Shakarian, Demos, 256, 389,
414-416, 420, 423, 430
Sharing of Ministries Abroad
(SOMA), 472, 483
Shaw, Elsie, 332
Shaw, Gwen, 307
Sheaffer, Dan, 136, 157
Sheares, Reuben II, 239
Shenk, Wilbert R., 117
Shepherding/discipleship, zob.
Pasterzowania/uczniostwa, ruch
Sherrill, John, 30, 190, 210, 226
Shideler, Robert, 109
Sievers, Ernst, 273
Silver, Joseph, 320
Simons, Menno, 232, 233
Simpson, Albert B., 15, 42, 107,
112, 151, 163, 176, 200, 289,
296, 357
Simpson, Charles, 24, 223, 262,
416, 417, 504
Simpson, William W., 101
Sinclair, John C., 165-167
Sizelove, Rachel, 294
Skidmore, Louis, 207
Skinner, Arturo, 334, 345
Słowo mądrości, (dar Ducha Świętego), 72, 125, 251, 464
Słowo poznania (dar Ducha Świętego), 125, 234, 306, 384, 464
Służby nauczania, 397-398
Smale, Joseph, 54, 55, 59, 68
Smith, Amanda Berry, 286, 287,
316, 318, 323, 327, 343, 344
Smith, Angie, 218
Smith, Brian, 379, 380
Smith, Chuck, 443
Smith, Elias Dempsey, 330
Smith, Hanna Whitall, 15, 42,
283, 287-289
Smith, Lucy, 332, 334
Smith, Michael W., 444
Smith, Robert Pearsall, 42, 287
Smith, Timothy, 50, 51, 247, 249
Smorodin, M., 489, 493
Smorodinowcy, 489
Sny i wizje, 56, 63, 73, 74, 78,
89, 90, 103-105, 125, 139, 158,
159, 232, 290, 325, 425, 464,
474
Snyder, Howard, 246, 247, 249
Society for Pentecostal Studies
(SPS), 310
Solomon, Sidney, 330
Sought Out Church of God in
Christ, 333
Southern Baptists, 136, 153,
155, 221, 223, 224, 227-229,
400, 401, 480
Southern Bible Conference, 174
Spirit Led Women, 308
Spiritual Warfare Network, 305,
500
Spittler, Russell P., 26, 246, 426
Społeczność Chrześcijańska, 488
Spurgeon, C. H., 37, 51, 222
Spurling, R. G., Sr., 138, 139
Sri Lanka, 101, 105
St. Giles w Richmond, parafia
prezbiteriańska, 204, 207
St. Louis, Kongres Charyzmatyczny (2000), 24, 240, 431
St. Luke's Episcopal Church, 181,
185-186, 277
St. Mark's Episcopal Church, 19,
179, 183
Stankiewicz, Irena, 501
Stanley, Charles, 136, 229
Stanley, Maude i Howard, 291
Stara Czołnica k/Łucka, zjazd
założycielski Kościół Chrześcijan
Wiary Ewangelicznej, 488
Steinbeck, John, 120, 167
Stephanou, Eusebius A., 237,
248
Stevens, Emily Calkins, 319
Stewart, Don, 389, 391, 406
Stiles, W. H., 315
Stokes, biskup Mack, 217
Stoll, David, 116, 347, 379, 380
Stoltzfus, Merle, 235
Stone, Barton, 46
Stone, Jean, 184, 187
Stoop, Vernon, 22, 240, 241, 249,
430
Storey, Bill, 253
Strachan, Gordon, 50, 51
Strader, Karl, 157
Strang, Stephen, 24
Strasburg, Francja, 432
Strawberry Lake Mennonite Church,
230-232, 235
Strobhar, biskup W. N., 144, 145
Strumień Życia, Fundacja, 504
Strumień, 504
Stuttgart, 504
Suenens, kardynał Leon Joseph,
257-260, 276, 277, 429
Sullivan, Francis A. 259, 260, 276
Sumrall, Ken, 24, 223
Sunderland conventions, 90, 94,
182, 184
Sung Rak Baptist Church, 479
Swaggart, Jimmy, 23, 396, 399,
402, 408, 434
Swedeberg, Paul, 194
Sword of the Spirit, 263, 419, 420
Sydnor, Charles Jr., 28, 50
Synan, Joseph A., 136
Synan, Vinson, 11, 26, 27, 39, 49,
83, 119, 146, 149, 175, 179,
208, 213, 246, 256, 259, 261,
INDEKS
312, 326, 387, 408, 411, 425,
426, 428, 430, 431
Szczekanie, 46
Szkocja, 35, 87, 197, 478
Szkoły Nowej Ewangelizacji, 268269, 275, 507
Szwajcaria, 90, 197, 273, 478
Szwecja, 19, 95, 97, 114, 421,
478, 503
Śmiech, 25, 45, 46, 56, 215, 231,
422, 444, 507
Śpiew w językach (dar Ducha
Świętego), 46, 55, 63, 72, 185,
231, 252, 258, 280, 422, 437,
442, 464
Śpiewnik Pielgrzyma, 488
Światło Życie, ruch, 498, 505
Światowa Konferencja Misyjna
w Edynburgu, 87-89, 115
Światowa Rada Kościołów, 425426
Światowe Konferencje Zielonoświątkowe, 97, 136, 335, 424,
425
Święci Boży z sali balowej, 415
Święci epileptycy, 30, 119
Święty śmiech, 25, 45, 215, 422,
444
Święty taniec, 45, 215, 326
T
Talbert, A. W., 318
Taniec w Duchu, 45, 56, 125,
215, 326, 331, 334, 422, 468
Tanner, Benjamin, 317, 318
Tanzania, 92, 187, 272, 473
Tardif, Emilien, 506
Tate, Magdalena, 321, 327, 332
Tatham, Oca, 167
Taylor, biskup William, 109
Taylor, George Floyd, 135, 147
Taylor, James, 318
Teen Challenge, 357, 443
Teen Challenge, Misja Wśród Uzależnionych od Narkotyków (Polska), 495
Tennekes, Juan, 379, 382
Teoria o ustaniu darów Ducha
Świętego, 31-32, 38, 50, 89,
193, 198, 204, 222, 236
Terry, Neely, 60, 61, 62, 293
The Morning Star - edycja polska
501
Theosis, 238
Third blessing, zob, Trzecie błogosławieństwo
Third blessingism , zob. Trzeciobłogosławizm
Third wave, zob. Trzecia fala
Thistlethwaite, Lillian, 281, 292,
293
Thompson, J. Ray, 239, 240
Thompson, J. S., 317
Thompson, John, 92
T'Hooft, W. A. Visser, 426
Thorp, David, 264
Tilton, Robert, 399, 404, 408,
Tinney, James, 337
Tipton, Joe M., 138, 139
Tłumaczenie języków, (dar Ducha
Świętego), 30, 35, 95, 96, 142
Tomlinson Church of God, 15,
140-143
Tomlinson, Ambrose Jessup, 15,
91, 117, 132, 139-143, 148
Topeka, 9, 13, 15, 58, 59, 83, 92,
93, 106, 119, 281, 290, 291
Toronto Airport Christian Fellowship (TACF), 25, 272, 310, 445
Toronto blessing, 272, 310, 437,
444-445, 499, 501, 507
Torrey, R. A., 42, 43, 51, 99
Traettino, Giovanni, 274
Trasher, Lillian, 103
Trask, Thomas, 158, 159
Traveling Timothy, program, 264
Trinity Broadcasting Network
(TBN), 23, 340, 391, 396, 400,
403, 405, 406, 410, 502
Trinity, 187
Trogen, Larry, 207
Truro, parafia, 189
Truth, Sojourner, 316
Trzecia fala, 21, 22, 23, 25, 229,
310, 422, 423, 436, 437, 446,
449-452, 457, 458-484, 499
Trzecie błogosławieństwo, 15, 41,
47, 48, 121, 131, 135, 152, 241,
325
Trzeciobłogosławizm, 41
Turner, Henry McNeal, 317
Turner, William, 337
Tuttle, Robert, 217
Tybet, 107
Tydings, Judith, 419
Tyson, James L., 175, 178
Tyson, Tommy, 21, 180, 216-218
U
Uganda, 187, 207, 272, 273, 462,
473,
Ukraina, 20, 95, 96, 97, 478, 489,
490, 500, 501
Uldine, Adolf, 114,
Umana, Manuel, 366
Underwood, Biskup Bernard E.,
413
Union Holiness Convention, 320,
United Church of Christ, 22, 238249
United Holy Church, 15, 144,
145, 146, 148, 242, 324, 329,
331, 332, 333, 339, 343, 345,
460
United Methodist Church, 217220, 387
United Pentecostal Church, 19,
170, 172, 174, 178, 384, 460,
469, 493
Universal Church of the Kingdom
of God (Brazylia), 460
Universal Negro Improvement
Association (UNIA), 330
University of Steubenville, 266,
275
Upadanie w Duchu, 25, 45, 46,
56, 64, 70, 215, 230, 290, 306,
373, 422, 437, 444
Urshan, Andrew David, 172, 174
523
Uświęcenie, 14, 18, 27, 38-41, 47,
48, 60, 61, 66, 75, 79, 82, 94,
103, 104, 120-124, 131, 135,
141, 144, 145, 149-153, 160,
169, 199, 200, 214-1216, 219,
241, 282, 292, 317, 319, 320,
325, 329, 331, 332, 460, 464,
468, 475, 488, 489, 491
Uświęceniowy, ruch, 13, 14-15,
18, 27-28, 38-44, 47, 50, 54-55,
59-61, 68, 94, 113, 120-124,
132-134, 140-141, 145, 150,
152, 200, 215, 216, 242, 249,
279, 284-286, 312, 315-320,
322-324, 327, 331-332, 338,
467
Uświęcony kościół, 331, 334,
336, 337, 338, 342, 476
Uzdrowienia przez wiarę, 42, 99,
102, 423
Uzdrowienie, 9, 15, 23, 30-31, 35,
42-57, 59, 63, 66, 70, 73, 75,
78, 79, 89, 99, 102, 106, 108,
110-112, 121, 123, 125, 135,
141, 145, 168, 180, 190, 192193, 200-201, 204, 221-222,
234, 236, 243, 257, 275, 280,
289-292, 295-296, 301, 306,
325, 338, 342, 372-375, 383,
385-387, 389, 391, 392, 394,
397, 400, 403, 404, 407, 420,
421, 423, 442, 457, 474, 502,
506
Uzdrowieńcze przebudzenie, 135,
157, 300, 301, 384-386, 388397, 403-408, 423, 493, 502
V
Vaagenes, Morris, 194, 196
Valdez, A. C, 71, 360
Van Cleave, Nathaniel, 165
Van der Maas, Eduard M., 26, 50,
116, 146, 208, 312, 342, 379,
407
Van Dusen, Henry P, 28, 50, 447
Vasquez, Javier, 438
Vaughn, John, 438, 447
Velbert Mission, 95
Victory Churches International,
497
Vineland, New Jersey, 40, 45,
130, 216
Vineyard Christian Fellowship,
441
Vingren, Adolf Gunnar, 19, 113,
114, 368
Voeks, George, 194
Vogt, Virgil, 419
Voice of Healing, 301, 302, 385,
386, 388, 391, 408, 423
Von Brasch, Frau, 95
W
W wyłomie, 500
W wyłomie, wydawnictwo, 496
Wacker, Grant A., 26
Wagner, C. Peter, 211, 229, 305,
373, 422, 423, 441, 442, 443,
446, 465, 499, 500
Walijskie Przebudzenie, 54, 55,
56, 94
Walker, Paul, 438
Walker, Robert, 225
524
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Walters, biskup Alexander, 320,
323, 327, 330
Ward, biskup T. M. D., 318
Ward, C. M., 136
Warfield, Benjamin B., 34, 198, 211
Warner, Daniel, 317
Warner, Wayne, 312
Warren, J. A., 63
Warszawskie Seminarium Teologiczne, 495
Washington for Jesus, 431-432
Watt, James, 158, 433
Watykański II , Sobór, 254, 256,
257, 265, 270, 275, 425, 426
Way of Faith, 59, 66, 81, 131
Way, Lewis, 34
Weaver, C. Douglas, 408
Weeden, Robert, 240
Weiner, Bob, 443
Welsh, Robert, 240
Weslejańscy zielonoświątkowcy,
zob. Zielonoświątkowcy Weslejańscy
Wesley, John, 14, 27, 28, 29, 39,
44, 129, 152, 214-216, 219,
282, 481
Wesley, Susanna Annesley, 282
Wesleyan Church, 241, 504
Wesleyan Holiness Charismatic
Fellowship, 241
Wesleyan Methodist Church, 47,
145, 242
Wesleyan Pentecostal Churches,
120-121
Wesleyańscy charyzmatycy, zob.
Charyzmatycy Wesleyańscy
Węgry, 478
Whetstone, Ross, 21, 218
Whitaker, Robert C, 202-204,
207, 212
White, biskup Alma, 69, 242, 249
White, Stan, 440
Whitefield, George C, 317, 318
Whitehead, Charles, 270, 273
Whitten, Clark, 227
Wiary ruch, 499, 501-502, 507,
508
Widney, J. P., 242
Wigglesworth, Smith, 94, 100,
424, 425
Wilcox, C. J., 319, 320
Wiley, Ophelia, 327
Wilkerson, David, 226, 253, 256,
443, 494, 496, 506
Willard, Frances, 287, 288
Williams, Emma, 319
Williams, J. Rodman, 21, 205,
206, 207, 209, 402, 426
Williams, Jane, 320
Williams, Smallwood, 329, 336
Wilson, Aaron, 175
Wilson, Everett, 117, 347
Wimber, John, 22, 25, 227, 272,
430, 445, 478
Winkler, Richard, 180, 184-187,
471
Wise, Robert, 207
Wizje, zob. Sny i wizje,
Wkładanie rąk, 13, 31, 58, 66,
89, 109, 131, 135, 203, 222,
237, 251, 293, 388, 437, 468
Włoch, Wojciech, 487
Włochy, 19, 112, 255, 261, 267,
269, 271, 274, 368,
Wolna Myśl Religijna, 492
Woman's Christian Temperance
Union, 284, 287, 295
Women's Aglow Fellowship International, 305, 415
Women's Suffrage, 284
Wood, Max, 101
Woodworth-Etter, Maria, 23, 180,
289, 290
Word and Witness, 154, 177
Word Churches (Word of Faith
Movement), 478
Word of God Community, 418,
419
World Assemblies of God Fellowship, 177, 494
World Council of Churches, zob.
Światowa Rada Kościołów
World Pentecostal Confereces,
zob. Światowe Konferencje Zielonoświątkowe
World Reach, 225, 402
Woronajew, Ivan, 20, 95-98, 490
Wschodnio-Europejska, Misja,
489
Wskrzeszenie, 100. 384, 468
Wspólnota „Emanuel” z Kalisza,
498, 503
Wspólnota „Hallelu Jah” we Wrocławiu 500
Wspólnota „Maranatha” w Warszawie, 505
Wspólnota „Miriam” w Krakowie,
503
Wspólnota „Syjon” we Wrocławiu,
498
Wspólnota „Wieczernik” z Kielc,
498
Wspólnota Chrześcijańska „Wrocław dla Jezusa”, 498, 503
Wspólnoty charyzmatyczne, zob.
Charyzmatyczne wspólnoty
Wstawienniczy ruch, 499-500
Wybrzeże Kości Słoniowej, 112
Wycliffe College, Toronto, 173
Wyrzucanie, Demony, zob. Demony, wyrzucanie
Wyższego życia, ruch, 14, 42, 44,
88, 103, 200
Y
Yale University, 17, 191, 225,
325, 401
Yeomans, Lillian B., 292
YMCA, 101
Yocum, Bruce, 263
Yoder, Allen, 233
Yoido Full Gospel Church, 21,
157, 303, 304, 406, 438, 439,
460, 482
Young, D. J., 125, 320
Youth with a Mission, zob. Młodzież z Misją
Yutz, Dan, 234, 235
Z
Zbieżności, ruch, 439-441
Zbór „Betania” w Katowicach
(KZ), 495
Zbór „Chrystus Królem” w Krakowie (KBwCh), 497
Zbór „Filadelfia” w Bielsku Białej
(KZ), 495
Zbór „Stołeczny” w Warszawie
(Kościół Zielonoświątkowy), 495
Zbór „Zwycięstwo w Chrystusie”
w Jeleniej Górze (KBwCh), 497
Zbór Ewangelicznych Chrześcijan
w Duchu Apostolskim w Ełku,
489, 492, 493
Zbór Ewangelicznych Chrześcijan
w Duchu Apostolskim, 489
Zbór Ewangelii Łaski, 491, 492
Zbór Jezusa Chrystusa „Oblubienica” w Szczecinie (KChWE), 496
Zbór w Kaliszu (KBwCh), 497
Zbór w Miasteczku Śląskim
(KChWE), 496
Zeszyty Odnowy w Duchu Świętym, 507
Zielonoświątkowcy baptystyczni,
223
Zielonoświątkowcy niedenominacyjni, 274, 287, 317, 413, 414
Zielonoświątkowcy niezależni,
150, 377
Zielonoświątkowcy uświęceniowi,
19, 121, 169, 458, 460, 468,
475
Zielonoświątkowcy Weslejańscy,
241, 468
Ziemba, Wiesław, 497
Zimmerman, Thomas, 158, 429
Zion Apostolic Church, 111
Zion Christian Church, 20, 109,
460
Zion City, 20, 93, 99, 109, 110,
111, 291, 292
Zion Faith Homes, 291
Zion Union Apostolic Church, 317
Zjazdy, 40, 45, 46, 47, 66, 92,
124, 170, 198, 215, 358, 444
Zjednoczony Kościół Ewangeliczny ZKE, 488, 489, 491, 494, 495
Złote Wybrzeże (obecna Ghana),
112
Znak początkowy, 124, 125, 133,
134, 151, 155, 163, 219, 244246, 460, 464
Znaki i cuda, 22, 27, 32, 46, 49,
89, 115, 130, 193, 196, 222,
236, 290, 374, 422, 464, 465
Związek Sowiecki (ZSRR), 18, 9496, 234, 476, 490
Związek Stanowczych Chrześcijan, 488, 490, 492, 494
525
Autorzy
David B. Barrett jest jednym z redaktorów monumentalnego dzieła World Christian Encyklopedia. Jest także dyrektorem Global Evangelization Movement w Richmond w stanie Wirginia.
David Daniels III jest profesorem nowożytnej historii Kościoła w McCormick Theological Seminary w Chicago. Dzięki artykułom w wielu naukowych publikacjach,
w tym w Encyklopedia of African American Religions, stał się autorytetem w dziedzinie murzyńskiego amerykańskiego pentekostalizmu. David jest także duchownym Church of God in Christ.
Pablo A. Deiros pracuje jako profesor historii chrześcijaństwa w International
Baptist Theological Seminary w Buenos Aires w Argentynie. Uzyskał tytuł doktora
filozofii na Southwestern Baptist Theological Seminary w Forth West w stanie
Teksas i jest autorem wielu publikacji. Specjalizuje się w historii latynoamerykańskiego chrześcijaństwa.
David Edwin Harrell Jr. jest profesorem historii w Auburn University w stanie
Alabama. Opublikował m. in. All Things All Possibile oraz Oral Roberts: An American Life. Zajmuje się historią ruchów uzdrowieńczych w Stanach Zjednoczonych.
Peter Hocken jest kapelanem biskupim i kanclerzem w Domu Biskupim w Northampton w Anglii. Zaangażowany jest w ruch charyzmatyczny w Kościele rzymsko-katolickim. Opublikował wiele materiałów na temat jego historii i teologii.
Susan Hyatt jest założycielką International Christian Women’s History Project w
Dallas w stanie Teksas. Uzyskała tytuł doktorski na Regent University. Jest autorką:
In the Spirit We Are Equal: The Spirit, The Bible, and Women.
Gary B. McGee pracuje jako profesor historii Kościoła i badań nad pentekostalizmem w Assemblies of God Theological Seminary w Springfield w stanie Missouri.
Jest jednym z redaktorów popularnego Dictionary of Pentecostal and Charismatic
Movements.
Robert Owens jest dziekanem School of Christian Ministries w Emmanuel College we Franklin Springs w stanie Georgia. Uzyskał tytuł doktora filozofii na Regent
University. Jest autorem Speak to the Rock: Azusa Street Revival – Its Roots and Its
Message.
526
HISTORIA RUCHU ZIELONOŚWIĄTKOWEGO I ODNOWY CHARYZMATYCZNEJ
Everett A. Wilson jest prezydentem Bethany College of California (Assemblies of
God), mającego swoją siedzibę w Scotts Valley w Kalifornii. Jest autorem Strategy
of the Spirit: J. Philip Hogan and the Growth of the Assemblies of God, 1960-1990
i byłą misjonarką. Zajmuje się latynowskim ruchem pentekostalnym w Stanach
Zjednoczonych.
Zbigniew Pasek jest pracownikiem naukowym w Instytucie Religioznawstwa na
Uniwersytecie Jagiellońskim oraz założycielem Pracowni Dokumentacji Wyznań
Religijnych w Polsce Współczesnej. Specjalizuje się w badaniach nad ewangelicznym chrześcijaństwem w Polsce.
Wojciech Włoch jest pastorem w Kościele Bożym w Polsce oraz historykiem ruchu
zielonoświątkowego i odnowy charyzmatycznej w Polsce.