metody ilościowe w badaniach ekonomicznych - MIBE

Transkrypt

XVII
SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO
W WARSZAWIE
WYDZIAŁ ZASTOSOWAŃ INFORMATYKI I MATEMATYKI
KATEDRA EKONOMETRII I STATYSTYKI
METODY ILOŚCIOWE
W BADANIACH EKONOMICZNYCH
QUANTITATIVE METHODS IN ECONOMICS
WARSZAWA 20 – 21 CZERWCA 2016
AKCEPTOWANY PRZEDZIAŁ WARTOŚCI PARAMETRU
WYGŁADZANIA WYZNACZONEGO METODAMI Q&D
W ESTYMACJI JĄDROWEJ FUNKCJI GĘSTOŚCI
Aleksandra Baszczyńska
Katedra Metod Statystycznych Uniwersytet Łódzki
[email protected]
Metody Q&D (quick and dirty) wyboru parametru wygładzania w metodzie jądrowej estymacji
funkcji gęstości są stosowane dość często w praktyce. Ich popularność jest spowodowana prostotą
konstrukcji i szybkością stosowania procedur Q&D. W wielu sytuacjach zapomina się niestety o
założeniach, które są przyjmowane przy konstrukcji tych metod. Parametr wygładzania wyznaczony metodą
Q&D może być parametrem docelowym stosowanym w estymacji jądrowej funkcji gęstości, lub też może
stanowić punkt startowy dla bardziej zaawansowanych metod wyboru parametru wygładzania metody
jądrowej. Możliwe jest również określenie akceptowanego przedziału dla wartości parametru wygładzania.
W pracy przedstawione są wybrane metody Q&D wyboru parametru wygładzania w estymacji jądrowej
funkcji gęstości, ze szczególnym uwzględnieniem konstrukcji tych metod. Zaprezentowane są również
wyniki badania symulacyjnego dotyczącego własności oraz porównania rozważanych metod. Określone są w
ten sposób te sytuacje badawcze, gdzie metody Q&D charakteryzują się dobrymi własnościami.
Słowa kluczowe: estymator jądrowy funkcji gęstości, metoda odwołania do standardowego rozkładu,
metoda maksymalnego wygładzenia
ACCEPTABLE SMOOTHING PARAMETER INTERVAL
BASED ON Q&D METHODS IN KERNEL DENSITY ESTIMATION
Q&D (quick and dirty) methods of smoothing parameter choosing in kernel density estimation are
used quite often in practice. Their popularity is due to the simplicity of construction and speed of
procedures. In many cases, unfortunately, we forget about the assumptions that are adopted in the
construction of these methods. Smoothing parameter chosen by Q&D may be the target parameter used in
the kernel density estimation, or it can be a starting point for more advanced methods of smoothing
parameter selection. It is also possible to determine an acceptable interval for the values of the smoothing
parameter. In the paper chosen Q&D methods in the kernel density estimation are presented with particular
emphasis on the design of these methods. The results of simulation study are presented taking into account
the properties and comparison of regarded methods. In this way, the research situations where methods of Q
& D have good properties are determined.
Keywords: kernel estimator of density function, reference normal rule, maximum smoothing principle
3
MODELE ANALIZY TRWANIA
W OCENIE SEKTORÓW SPÓŁEK GIEŁDOWYCH
Beata Bieszk-Stolorz, Iwona Markowicz
Instytut Ekonometrii i Satatystyki
Uniwersytet Szczeciński
e-mail: [email protected], [email protected]
Celem artykułu jest analiza wahań cen akcji spółek notowanych na Giełdzie Papierów
Wartościowych w Warszawie w czasie bessy w 2011 roku i w ciągu dwóch kolejnych lat. Pierwszy etap
badania to ocena ryzyka i intensywności spadku cen akcji spółek poszczególnych sektorów w 2011 roku.
Drugi etap – to ocena szansy i intensywności odrobienia strat do końca 2013 roku. Ryzyko spadku wartości
akcji spółek poszczególnych sektorów o 30% i szansa 40-cioprocentowego wzrostu tych cen od wartości
minimalnej (każdej spółki) zbadano przy wykorzystaniu modelu logitowego. Interpretacja parametrów
modelu regresji Coxa umożliwiła natomiast wskazanie branż, których ceny akcji spadały najintensywniej i
które najintensywniej odrabiały straty. W analizie zastosowano kodowanie zmiennej objaśniającej –1;0;1,
które umożliwia porównanie ryzyka, szans i intensywności analizowanych sektorów z ryzykiem, szansą i
intensywnością średnią dla wszystkich grup.
Porównano także sytuację poszczególnych sektorów spółek giełdowych w badanym okresie i w
czasie kryzysu finansowego z lat 2008-2009.
Słowa kluczowe: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, akcje spółek giełdowych, bessa, indeks
WIG, sektory, analiza trwania
DURATION ANALYSIS MODELS TO THE ASSESSMENT
OF SECTORS OF LISTED COMPANIES
The aim of the article is to analyze the fluctuations in the prices of shares of companies listed on the
Stock Exchange in Warsaw during the bear market in 2011 and over the next two years. At the first stage the
authors assess of the risk and intensity of the 2011 drop in shares prices in particular sectors. At the second
stage the authors assess the chance of recovery by the end 2013. A logit model is used to assess the risk of
share value decrease by 30% in each sector as well as the chance for those prices to grow by 40% from the
minimum value (each company). The interpretation of the Cox regression model parameters make it possible
to identify the sectors where the drop in share prices was the most intense and which companies most
intensely made up for that loss. In the analysis the encoding of the explanatory variable –1;0;1 is used which
allows to compare the risk, odds and hazard in the analysed industries with the average risk, odds and hazard
in all the groups.
Moreover, the article also compares the situation of particular sectors of the listed companies in the
period considered and in the financial crisis of 2008-2009.
Keywords: Warsaw Stock Exchange, listed companies’ shares, bear market, WIG index, sectors,
duration analysis
4
MODELE VAR CELÓW POLITYKI GOSPODARCZEJ KRAJÓW OECD
W LATACH 1990-2015. ZAŁOŻENIA I WYNIKI ESTYMACJI
Dariusz J. Błaszczuk
Wydział Biznesu i Stosunków Międzynarodowych, Akademia Finansów i Biznesu Vistula
e-mail: [email protected]
Joanna M. Landmesser
Wydział Zastosowań Informatyki i Matematyki,
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
W teorii makroekonomii zakłada się cele polityki gospodarczej oraz formułuje hipotezy dotyczące
zależności między nimi. Celem weryfikacji hipotez dotyczących celów mierzalnych buduje się (strukturalne)
wielorównaniowe modele ekonometryczne liniowe (LWEM), nieliniowe (NIEWIEM) albo dynamiczne
stochastyczne modele równowagi ogólnej (DSGEM).
Odmienna logika ma miejsce przy modelowaniu systemów gospodarczych za pomocą wektorowych
modeli autoregresyjnych (VAR), przy formułowaniu których zakłada się, że „wszystko zależy od
wszystkiego”. Mianowicie, każda z n zmiennych wyjaśniana jest, jako funkcja wszystkich pozostałych
(n – 1) zmiennych nieopóźnionych oraz n x k zmiennych opóźnionych (gdzie k – liczba opóźnień). Przy
formułowaniu modeli VAR nie uwzględnia się, a priori, ani założeń teorii ekonomicznych, ani zależności
zaobserwowanych w praktyce. Na strukturę modeli wpływają one dopiero na etapie weryfikacji
merytorycznej kolejnych wersji tych modeli. W wyniku eliminacji kolejnych zmiennych nieistotnych
otrzymuje się modele analogiczne do LWEM dynamicznych. Oszacowane zależności traktuje się, jako
współzależne (między zmiennymi nieopóźnionymi) oraz przyczynowo-skutkowe między zmiennymi
opóźnionymi i zmiennymi nieopóźnionymi.
Spośród celów polityki gospodarczej zajmiemy się poziomami stóp: wzrostu PKB (r(PKB)), inflacji
(HCPI) oraz bezrobocia (HUNR). Odnośne modele oszacowane będą oddzielnie dla każdego kraju OECD na
podstawie danych kwartalnych z lat 1990 – 2015. Analiza uzyskanych wyników pozwoli na sformułowanie
wniosków dla polityków gospodarczych.
Słowa kluczowe: cele polityki gospodarczej, tempo wzrostu PKB, stopa inflacji, stopa bezrobocia, kraje
OECD, modele VAR
VAR MODELS FOR THE ECONOMIC POLICY TARGETS OF THE OECD
COUNTRIES IN 1990 – 2015: ASSUMPTIONS AND REGRESSION RESULTS
Economic policy targets are assumed in macroeconomic theory. Next hypotheses are formulated
about relationships between them. Hypotheses concerning the relationships between the measurable targets
are verified with the help of the (stochastic) econometric multiequational linear models (LMEM), non-linear
ones (NLMEM) or dynamic stochastic general equilibrium models (DSGEM).
Different logic occurs when modelling economic systems using vector autoregressive models
(VAR). At their formulation one assumes that "everything depends on everything". Namely, every of the n
variables is explained by the remaining n – 1 non-lagged variables and n x k lagged ones (k is the number of
lags). So, no account is taken, a priori, neither of the assumptions of any economic theory nor of the
relationships observed in practice. They affect structure of the VAR models only at the stage of economic
verification of their successive versions. As a result of the subsequent elimination of the insignificant
variables VAR models become similar to the dynamic LMEMs. Estimated relationships are discussed as
simultaneous ones (between non-lagged variables) or cause and effect relationships (between lagged and
non-lagged variables).
We shall analyse three of the economic policy targets, namely the rates of: GDP growth, inflation
(HCPI) and unemployment (HUNR). The relevant models will be estimated separately for every OECD
country on the basis of 1990 – 2015 quarterly data. Analysis of the obtained results will be the basis for
formulation of suggestions for economic policymakers of the respective countries.
Keywords: economic policy targets, GDP growth rates, inflation rates, unemployment rates, OECD
countries, VAR models
5
PREDYKCJA REZERW IBNR W OPARCIU O INDYWIDUALNE
WSPÓŁCZYNNIKI ROZWOJU SZKÓD
Agata Boratyńska
Instytut Ekonometrii, Szkoła Główna Handlowa
Szacowanie rezerw szkodowych jest jednym z głównych zadań w działalności ubezpieczeniowej.
Rezerwy stanowią istotny element zobowiązań i zarazem źródło niepewności finansowej. Ważną rolę
odgrywa tu predykcja wysokości szkód, które już zaistniały, ale jeszcze nie zostały zgłoszone (IBNR)
zakładowi ubezpieczeń i będą musiały być uregulowane w przyszłości. Szacowanie takich rezerw
przeprowadza się w oparciu o tak zwane trójkąty szkód pokazujące jak wyglądał proces zgłaszania
(rozpatrywania) szkód w przeszłości.
W pracy przedstawiono metody predykcji oparte na indywidualnych współczynnikach rozwoju
szkód: metodę łańcuchową (chain ladder), metodę Bornhuetter-Fergusona, zastosowanie modelu
lognormalnego, modelu Buhlmanna-Strauba (predyktory credibility). Zastosowano model bayesowski
wykorzystujący wykładnicze rodziny z kwadratową funkcją wariancji i podano w tym modelu estymatory
bayesowskie wartości oczekiwanych indywidualnych współczynników rozwoju szkód oraz predyktory
rezerw przy kwadratowej funkcji straty. Otrzymane statystyki mają formułę estymatorów i predyktorów
credibility.
Słowa kluczowe: rezerwy IBNR, współczynniki łańcuchowe, model lognormalny, predyktor i estymator
bayesowski, rodzina wykładnicza z kwadratową funkcją wariancji, rozkład a priori, kwadratowa funkcja
straty
PREDICTION OF IBNR RESERVES
APPLYING INDIVIDUAL LOSS DEVELOPMENT RATIOS
The claim reserving problem is one of the most important in the insurance mathematics and is the
main task of insurance actuaries. In a typical non-life insurance claim cannot be settled immediately at
occurrence. Thus it is important to predict claims which has occurred but not yet been reported (IBNR) and
will be settled in the future. Statistical inference is based on claims development tringles.
The paper presents prediction methods based on individual loss development ratios especially: chain
ladder and Bornhuetter-Ferguson methods, the use of lognormal model and Buhlmann-Straub model
(credibility predictors). The exponential family with quadratic function of variance and conjugate priors is
applied and Bayes estimators of the expected values of individual loss development ratios and Bayes
predictors of reserves under square-error loss function are calculated. The obtained statistics have the form of
credibility formula.
Keywords: IBNR reserves, chain-ladder factors, lognormal model, credibility, Bayes estimator and
predictor, exponential family with quadratic function of variance, priors, square-error loss
6
NIEZABEZPIECZONY PARYTET STÓP PROCENTOWYCH NA RYNKU
PLN/JPY. MODEL PRZEŁĄCZNIKOWY TYPU MARKOWA
Katarzyna Czech
Wydział Nauk Ekonomicznych
Niezabezpieczony parytet stóp procentowych (ang. Uncovered Interest Parity, UIP) zakłada, że
waluty krajów o wysokich stopach procentowych wykazują tendencję do osłabiania się, a waluty krajów
o niskich stopach procentowych do umacniania się. Wielu badaczy wskazuje jednak, że kierunek zależności
między stopami procentowymi, a wartością walut jest niejednokrotnie przeciwny do tego, co mówi teoria
UIP. Zjawisko to określane jest w literaturze mianem anomalii premii terminowej.
Celem artykułu jest sprawdzenie, czy poziom zmienności na rynku walutowym ma wpływ na kierunek
relacji między stopami procentowymi w Polsce i Japonii, a przyrostem kursu walutowego PLN/JPY. Badania
wykonano przy użyciu modelu przełącznikowego typu Markowa dla danych obejmujących okres od stycznia
2000 r. do grudnia 2015 r. W modelach przełącznikowych dynamika badanego szeregu czasowego zależy od
zmian pomiędzy reżimami jakiegoś innego procesu. Zakłada się wówczas, że mogą istnieć pewne
specyficzne reżimy, w ramach których dany proces ekonomiczny przebiega nieco inaczej. W artykule
przyjęto, że jeden reżim odpowiada okresowi małej zmienności cen i dobrych nastrojów wśród uczestników
rynku finansowego, natomiast drugi reżim okresowi o dużej zmienności cen i niepokoju.
Wyniki badań wskazują na istnienie dwóch reżimów, które różnią się od siebie wartością oszacowań
parametrów strukturalnych. Wykazano, że w reżimie o niskiej zmienności cen na rynku walutowym mamy
do czynienia ze zjawiskiem anomalii premii terminowej na rynku PLN/JPY, natomiast w reżimie
charakteryzującym się niepokojem i wysoką zmiennością cen, niezabezpieczony parytet stóp procentowych
był zachowany.
Słowa kluczowe: rynek walutowy, parytet stóp procentowych, anomalia premii terminowej, model
przełącznikowy typu Markowa
UNCOVERED INTEREST RATE PARITY IN THE PLN/JPY MARKET.
APPLICATION OF MARKOV-SWITCHING MODEL
Uncovered Interest Rate Parity argues that a high-interest-rate currency tends to depreciate and lowinterest-rate currency to appreciate. However, many researchers have usually rejected the theory, pointing the
fact that low interest-yielding currencies has a tendency to depreciate rather than appreciate. This puzzling
feature of foreign exchange market is one of the robust anomaly in financial economy and it is generally
known as forward premium puzzle.
The aim of the paper is to examine how exchange rate volatility influences the direction of the relationship
between returns and interest rate differentials in Poland and Japan. The Markov-switching model is applied
for time series data covering the period from January 2000 through December 2015. Switching models
assume that a chosen variables may exhibit different patterns over time. The model involves multiple
structures that may characterize the time series behavior in different regimes. The paper employs two-regime
model which can be interpreted as high- and low-volatility periods. High-volatility period is associated with
the time of high financial turbulences and recession. Low-volatility period is related with booms and
economic expansion.
It is shown that the estimated coefficient are different in each regime. In the regime of low volatility in the
PLN/JPY exchange market, the forward premium anomaly was observed. However, during the time of high
volatility in the foreign exchange market, the uncovered interest rate parity held.
Keywords: foreign exchange market, uncovered interest rate parity, forward premium anomaly,
Markov-switching model
7
BADANIE EFEKTYWNOŚCI FINANSOWEJ SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
W WYBRANYCH KRAJACH UE
PRZY WYKORZYSTANIU NIEPARAMETRYCZNEJ METODY DEA
Anna Ćwiąkała-Małys
Zakład Zarządzania Finansami
Instytut Nauk Ekonomicznych WPAiE
Uniwersytet Wrocławski
Monika Mościbrodzka
Zakład Statystyki i Badań Operacyjnych
Instytut Nauk Ekonomicznych WPAiE
Uniwersytet Wrocławski
W artykule autorki pokazują próbę analizy efektywności finansowej szkolnictwa wyższego
w wybranych krajach Unii Europejskiej W tym celu skonstruowane zostały decyzyjne modele
wejścia/wyjścia. Na ich podstawie został utworzony ranking efektywności finansowej szkół wyższych
w wybranych krajach Unii Europejskiej. W analizie tej, przy użyciu oprogramowania deawin, zostałaa
wykorzystana nieparametryczna metoda DEA. Jest to pierwsze globalne podejście do oceny efektywności
finansowej w obszarze szkolnictwa wyższego.
Słowa kluczowe: DEA, szkolnictwo wyższe, efektywność finansowa
AN ANALYSIS OF HIGHER EDUCATION FINANCIAL EFFICIENCY IN
CHOSEN EUROPEAN UNION COUNTRIES WITH THE USAGE OF NONPARAMETRIC DEA METHOD
In this article the author shows an attempt to analyze financial efficiency of higher education in
chosen European Union countries That is why new input/output decision-making models have been
constructed. On the basis of this a ranking of financial efficiency of universities in chosen European Union
countries has been created. In this analysis a non-parametric DEA method has been used and supported by
deawin software. It is the first attempt to a global analysis of financial efficiency in higher education area.
Keywords: DEA, higher education, financial efficiency
8
IDENTYFIKACJA EFEKTU DNI TYGODNIA W MIESIĘCZNYCH
SZEREGACH CZASOWYCH NA PRZYKŁADZIE SPRZEDAŻY
DETALICZNEJ PRODUKTÓW FARMACEUTYCZNYCH
Szczepan Figiel, Aleksandra Olejarz-Wahba
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Sprzedaż podobnie jak wiele innych zmiennych ekonomicznych ulega różnorodnym zmianom w
czasie. Dysponując danymi miesięcznymi ograniczamy się zwykle w analizie do identyfikacji takich
komponentów zmienności jak długookresowy trend, cykliczność lub sezonowość. Zachowania zakupowe
nabywców determinowane są jednakże przez czynniki, których działanie ujawnia się ze znacznie większą
częstotliwością niż na przykład miesięczna. Z handlowego punktu widzenia istotna jest zatem nie tylko
sezonowość sprzedaży, ale także w jakich dniach tygodnia następuje jej nasilenie, a w jakich ulega ona
osłabieniu. W artykule przedstawiono wyniki analizy kształtowania się miesięcznych wartości detalicznej
sprzedaży produktów farmaceutycznych w Polsce w latach 2010-15. Analizę przeprowadzono z użyciem
metod ARIMA-X-12 i TRAMO-SEATS zaimplementowanych w pakiecie Demetra+ z wbudowanym
kalendarzem, co umożliwia wykrywanie efektów dni tygodnia. W celu uwzględnienia specyfiki
analizowanego rynku kalendarz może być modyfikowany zgodnie z datami dni wolnych w danym kraju.
Stosując to rozwiązanie stwierdzono występowanie statystycznie istotnego efektu niektórych dni tygodnia w
wartości krajowej sprzedaży detalicznej produktów farmaceutycznych.
Słowa kluczowe: efekt dni tygodnia, sprzedaż detaliczna, produkty farmaceutyczne
DETECTING THE DAY OF THE WEEK EFFECT IN MONTHLY TIME
SERIES BASED ON THE EXAMPLE OF RETAIL SALE OF
PHARMACEUTICAL PRODUCTS
Sale like many other economic variables undergo various changes over time. Having monthly data
available we usually limit our analysis to identification of such variability components as long term trend,
cyclicality, or seasonality. Purchasing behaviors of buyers are however determined by factors revealing their
influence with much higher frequency than for instance monthly. Therefore, from a merchandising point of
view not only seasonality of the sale is important, but also in which days of the week it is getting stronger,
and in which of them it weakens. In the article results of analysis of monthly retail sales of pharmaceutical
products in Poland in 2010-15 are presented. The analysis was performed using ARIMA-X-12 and TRAMOSEATS methods implemented in software package Demetra+ with a built-in calendar, what allows to detect
the day of the week effects. In order to account for specificity of the analyzed market the calendar can be
modified according to the dates of holidays in a particular country. Using this solution existence of a
statistically significant effect of some days of the week in the value of the domestic retail sale of
pharmaceutical products was found.
Keywords: day of the week effect, retail sale, pharmaceutical products
9
MIĘDZYSEKTOROWA MOBILNOŚĆ ZATRUDNIENIA ORAZ PŁAC
A EFEKTYWNOŚĆ RYNKÓW PRACY
Karol Flisikowski
Katedra Nauk Ekonomicznych, Zakład Statystyki, Wydział Zarządzania i Ekonomii
Politechnika Gdańska
Celem artykułu jest zaprezentowanie oraz próba dokonania oceny efektywności wybranych rynków
pracy, rozumianej jako stan niskiego poziomu bezrobocia i wysokiego zatrudnienia. W połowie lat
dziewięćdziesiątych XX wieku Paul Krugman dowodził, iż negatywne szoki gospodarcze skutkują w krajach
europejskich wzrostem bezrobocia, natomiast w USA wzrostem rozpiętości płac. Tymczasem odmienność
reakcji wynika w głównej mierze ze zróżnicowania poziomu elastyczności rynku pracy, w tym przede
wszystkim płac. Ocena efektywności przeprowadzona zostanie dwutorowo: z jednej strony za pomocą
zobrazowania reakcji rynków na międzysektorowe przesunięcia zatrudnienia, a z drugiej z użyciem
zagregowanej zmiany zróżnicowania sektorowych płac (mobilność płac). W związku z tym, iż hipoteza ta
nadal wydaje się być niezwykle popularna, zdaniem autora warto podejmować kolejne próby jej weryfikacji
w nieco innym świetle – zagregowanych, sektorowych danych dotyczących zatrudnienia oraz płac dla 20
wybranych krajów OECD.
Słowa kluczowe: mobilność zatrudnienia, mobilność płac, mobilność międzysektorowa, efektywność
rynku pracy, nierówności płac, zróżnicowanie płac, zagregowane łańcuchy Markowa, procesy Markowa
INTERSECTORAL EMPLOYMENT AND WAGE MOBILITY VS.
EFFECTIVENESS OF LABOR MARKETS
The main aim of the article is to present and to attempt to assess the effectiveness of selected labor
markets, understood as a state of low unemployment rate and high level of employment. In the mid-nineties
of the twentieth century, Paul Krugman argued that negative economic shocks result in European countries
the rise in unemployment, while in the USA the increase in wage differentials. Meanwhile, the difference in
reaction stems mainly from differences in levels of labor market flexibility, primarily salaries. Evaluation of
the effectiveness will be carried out in two ways: on the one hand, observing labor market reaction to the
cross-sectoral shifts of employment, and on the other with the use of the aggregate change in sectoral
differentiation of wages (wage mobility). Due to the fact that this hypothesis still seems to be very popular
among many empirical studies, according to the author’s opinion we should make further attempts to revise
it in a slightly different light – with the use of aggregated (sectoral) data of employment and wages. Wide
time spectrum of the analysis was obtained thanks to applied measure of mobility based on a transition
probability matrix estimated with the use of the analysis of Markov processes for aggregated data. Because
of the fact, that availability of homogeneous, highly aggregated sectoral data is limited to the period 19952010, the analyses were performed for 20 selected OECD countries.
Keywords: mobility, wage mobility, labor mobility, labor market, Markov chains, wage inequality,
intersectoral mobility
10
ZALEŻNOŚĆ RYZYKO-DOCHÓD WYBRANYCH SPÓŁEK
ODPOWIEDZIALNYCH SPOŁECZNIE
Barbara Fura
Katedra Metod Ilościowych i Informatyki Gospodarczej, Uniwersytet Rzeszowski
Gracz giełdowy w procesie decyzyjnym uwzględnia przede wszystkim dwa komponenty: stopa
zwrotu z papieru wartościowego oraz ryzyko związane z tą inwestycją. Jednak nie zawsze te wielkości
determinują ostatecznie podjęte decyzje. Część inwestorów chce poprzez swoje wybory chce wspierać
przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzialne. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom Giełda Papierów
Wartościowych w Warszawie utworzyła RESPECT Index, który grupuje spółki społecznie odpowiedzialne
czyli podmioty stosujące najwyższe standardy zarządzania i strategie zmierzające do wytworzenia trwałych
i dobrych relacji w swoim szeroko rozumianym otoczeniu biznesowym oraz uwzględniających dbałość
o środowisko naturalne.
Celem artykułu jest zaobserwowanie relacji: większa stopa zwrotu – większe ryzyko, na przykładzie
spółek akcyjnych spełniających wymagania RESPECT Index. W artykule zależność tę można zaobserwować
na wykresie korelacyjnym (tzw. mapie ryzyko–dochód) oczekiwanej stopy zwrotu oraz odchylenia
standardowego oczekiwanej stopy zwrotu. Punktem odniesienia dla badanej relacji w każdej ze spółek jest
Warszawski Indeks Giełdowy (WIG), który obrazuje miejsce przeciętnej akcji notowanej na polskiej
giełdzie.
Dane wykorzystane w artykule to miesięczne kursy akcji 23. spółek notowanych na GPW. Analiza
obejmuje okres 80 miesięcy – od pierwszej publikacji RESPECT Index (19 listopada 2009 r.) do momentu
powstawania niniejszego opracowania (31 maja 2016 r.).
SUMMARY
Stock-exchange player in his decision-making process takes into account two main components: the
rate of return and the risks associated with the investment. However, this values not always determine the
final decisions. Some investors want their choices to support socially responsible companies. To meet these
expectations Warsaw Stock Exchange created the RESPECT Index, which classify socially responsible
companies i.e. entities applying the highest standards of management and strategies generating stable and
good relations in their wider business environment as well as taking into account care for the environment.
The aim of this article is to observe the relationship i.e. higher rate of return – a higher risk on the
example of joint-stock companies that meet the requirements of the RESPECT Index. In the article, this
relationship is observed on the correlation chart (i.e. risk-income map) of expected rate of return and the
standard deviation. The reference point for the studied relation in each of the companies is the Warsaw Stock
Exchange Index (WIG), which shows the position of the average share listed on the Polish stock exchange.
In addition, for the comparison aim, we presented values of the entire RESPECT Index and WIG-Poland.
The data used in the article is a monthly share prices of 23 companies listed on the Warsaw Stock
Exchange. The analysis covers a period of 80 months – from the first publication of the RESPECT Index (19
November 2009) to 31 May 2016 i.e. the moment of preparing this publication.
11
OCENA NASTĘPSTW POLITYKI OGRANICZENIA EMISJI CO2 DLA ROZWOJU
GOSPODARCZEGO POLSKI
Jan Gadomski, Lech Kruś
Zakład Podejmowania Decyzji w Warunkach Ryzyka, Instytut Badań Systemowych PAN
W pracy analizowane są skutki wprowadzenia limitów emisji oraz handlu pozwoleniami na emisję
CO2 dla rozwoju gospodarczego Polski. Narzędziem analizy jest długookresowy model składający się z
czterech sektorów produkujących odpowiednio: energię, nieenergetyczne nakłady pośrednie, dobra
konsumpcyjne, dobra inwestycyjne, jak również z sektorów konsumpcji (obejmującego gospodarstwa
domowe i sektor publiczny) oraz wymiany z zagranicą. Każdy z sektorów produkcyjnych, poza sektorem
energii, ma do dyspozycji dwie technologie wytwarzania. Sektor produkcji energii ma ma do dyspozycji
trzy technologie produkcji. Założono, że dotychczas stosowane technologie są ekonomicznie efektywniejsze,
lecz ich wykorzystaniu towarzyszy wyższa emisja CO2. Nowe technologie są ekonomicznie mniej
efektywne, lecz powodują niższe emisje CO2. Trzecią technologię w sektorze produkcji energii należy
interpretować jako technologię preferowaną ze względu na najniższą emisyjność (technologie odnawialne),
charakteryzującą się zarazem najniższą efektywnością ekonomiczną. Sektor wymiany z zagranicą pozwala
na handel pozwoleniami, zadłużanie się zagranicą lub jej kredytowanie, jak również na uzupełnianie podaży
krajowej importem oraz przeznaczaniu nadwyżek na eksport. W modelu, ze względu na różne cele analizy,
stosowane są różne kryteria, jak np. maksymalizacja konsumpcji (kryterium polityki gospodarczej), bądź
wielokryterialna optymalizacja godząca sprzeczne cele, jakimi są maksymalizacja konsumpcji i
minimalizacja emisji CO2 (kryterium negocjacji liczby pozwoleń na emisję). W każdym kroku modelu
zachowana jest równowaga wszystkich sektorów produkcyjnych.
Słowa kluczowe: modelowanie ekonomiczne, modele wielosektorowe, optymalizacja, optymalizacja
wielokryterialna, emisja gazów cieplarnianych
ASSESSMENT OF THE CONSEQUENCES OF THE CO2 EMISSION
CURBING POLICY IN POLAND
Paper presents the analysis of the consequences of the limits of the allowances for CO2 emissions
and trade in those allowances on economic growth of Poland. Long-term model is used for this task. Model
consists of four production sectors, which produce: energy, intermediary input goods, consumer goods and
investment goods, respectively, as well as the consumption sector (consisting of the households and public
sector) and the foreign trade sector. Each production sector, except for the energy sector, chooses between
two production technologies. The energy sector has three technologies at the disposal where one can be
interpreted as the renewable energy. It was assumed that older technologies are economically more efficient
but dirtier, emitting more CO2. The newer technologies are economically less effective but emit less. The
third technology in the energy sector is interpreted as the preferred one. The foreign trade sector enables
trade in the emission allowances, building foreign debt or loans, as well as supplementing domestic supply
with imports and/or selling surpluses abroad. Different optimization criteria can be used in the model, such
as the consumption maximization (common criterion of the macroeconomic policy) or multicriteria
optimization (being the criterion in negotiation concerning numbers of the emission allowances). At each
model step all sectors remain in equilibrium.
Keywords: economic modelling, multisector models, optimization, multicriteria optimization,
emissions of the greenhouse gases
12
ANALIZA SKUTKÓW SPADKU CEN ROPY NAFTOWEJ DLA RYNKU
WALUTOWEGO EKSPORTERÓW
Stanisław Gędek
Katedra Ekonomii Politechnika Rzeszowska
W teorii ekonomii istnieje pojęcie „choroby holenderskiej", które odnosi się do problemów
gospodarki spowodowanych dominacją przemysłu związanego z wydobyciem i eksportem surowców
naturalnych. Jednym z kanałów oddziaływania choroby holenderskiej gospodarkę kraju powodujących
spowolnienie jej wzrostu jest umacnianie waluty krajowej. Powiązania kursu waluty krajowej z cenami
surowców energetycznych, badane były dotychczas niemal wyłącznie w odniesieniu do wzrastających ich
cen. Brak jest natomiast wyników badań empirycznych nad skutkami spadku cen surowców energetycznych
dla rynku walutowego kraju będącego ich eksporterem. W artykule zostanie podjęta próba określenia
parametrów opisujących zależność pomiędzy zmianami cen ropy naftowej a kursem walut krajów
eksportujących ropę naftową w okresie od maja 2016 roku. W analizie wykorzystany zostanie wektorowy
model korekty błędem (VECM). W dalszym etapie analizy wykorzysta zostanie koncepcja przyczynowości
w sensie Gangera dla określenia współzależności pomiędzy cenami ropy naftowej i kursami walutowymi
eksporterów ropy naftowej. Opis tych współzależności dopełniony zostanie przy pomocy funkcji odpowiedzi
na impuls (IRF).
Słowa kluczowe: ceny ropy naftowej, choroba holenderska, kurs walutowy, model VECM
ANALYSIS OF THE EFFECTS OF THE OIL PRICES DECREASE
FOR THE FOREIGN EXCHANGE MARKET OF OIL EXPORTERS
In the theory of economics there exists the term “Dutch Disease” which refers to the problems in
countries’ economy caused by the massive exploitation of natural resources. One of the channels of the
Dutch Disease impact the economy, causing the slowing of its growth, is the appreciation of the national
currency. The national currency exchange rate relationship with the prices of crude oil have been tested
almost exclusively for the case of oil price increase. There is a lack of empirical study on the effects of the
decrease of oil prices for the foreign exchange market of the country that is its exporter. This the paper is an
attempt to determine the parameters that describe the parameters that describe the relationship between
changes in oil prices and the exchange rate of petroleum exporting countries from May 2016. The vector
error correction model (VECM ) will used in the analysis. The further stage of the study will consist of the
Ganger causality analysis to determine the interdependencies between oil prices and exchange rate of crude
oil exporters. A description of these interrelationships will be expanded with the help of impulse response
function (IRF).
Keywords: oil prices, Dutch Disease, exchange rate, VECM model
13
ANALIZA SZANS OSÓB MŁODYCH ORAZ W ŚREDNIM WIEKU
NA POSIADANIE PRACY Z WYKORZYSTANIEM BAYESOWSKIEGO
MODELU REGRESJI LOGISTYCZNEJ
Wioletta Grzenda
Instytut Statystyki i Demografii, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Szanse na posiadanie pracy zależą zarówno od sytuacji makroekonomicznej, dotyczącej głównie
koniunktury gospodarczej kraju, jak i sytuacji mikroekonomicznej dotyczącej lokalnego rynku pracy.
Ponadto istotny wpływ na status na rynku pracy mają indywidualne charakterystyki osób aktywnych
zawodowo.
W literaturze najczęściej rozważa się indywidualne cechy takie, jak: wiek, płeć, wykształcenie i miejsce
zamieszkania. W niniejszym opracowaniu poszerzono zestaw powszechnie badanych cech o następujące
charakterystyki: stan cywilny, sytuacja finansowa gospodarstwa domowego, ocena stanu zdrowia oraz w
przypadku osób młodych zamieszkiwanie z rodzicami.
W badaniu wykorzystano bayesowski model regresji logistycznej. Podejście bayesowskie umożliwiło
uwzględnienie w badaniu informacji ze wcześniejszych badań. W modelowaniu wykorzystano metody
Monte Carlo oparte na łańcuchach Markowa.
Słowa kluczowe: zatrudnienie, regresja logistyczna, wnioskowanie bayesowskie, MCMC
THE ANALYSIS OF CHANCES OF YOUNGLE
AND IN MIDDLE-AGED PEOPLE FOR HAVING A JOB
USING BAYESIAN LOGISTIC REGRESSION MODEL
The chances of having a job depend both on the macroeconomic situation, mainly concerning
economic situation of the country, and the microeconomic situation in the local labor market. Moreover,
individual features of economically active people have a significant impact on their labor market status. Most
frequently, features such as age, sex, education and place of living are considered. In this research, the latter
commonly studied set of features has been extended by adding the following characteristics: marital status,
financial situation of the household, health assessment and the fact of living with parents, considered in the
case of young people.
Furthermore, in this study, Bayesian logistic regression model has been used. The Bayesian approach
enabled to incorporate information from previous studies. Moreover, in the modeling, Markov chain Monte
Carlo methods have been used.
Keywords: employment, logistic regression, Bayesian inference, MCMC
14
ZASTOSOWANIE SZTUCZNEJ SIECI NEURONOWEJ W ZAKRESIE
INTERPRETACJI GRAFICZNEJ PARAMETRÓW PRZYPADKÓW
INWESTYCYJNYCH SPORZĄDZONYCH W OPARCIU O MIARĘ
RYZYKA FOSTERA-HARTA
Marcin Halicki1, Tadeusz Kwater2
1
Zakład Polityki Regionalnej i Gospodarki Żywnościowej, 2 Katedra Inżynierii Komputerowej
Uniwersytet Rzeszowski
W obszarze zarządzania portfelami, dla pomiaru ryzyka najczęściej wykorzystywane są modele, które nie
uwzględniają faktu możliwości bankructwa inwestora. Mając to wszystko na uwadze, warto podjąć próbę analizy nowej
miary, zwanej miarą Fostera – Harta. Miara ta jest monotoniczna, obiektywna i uniwersalna. Pozwala ona na wskazanie
zbyt ryzykownych inwestycji, które mogą prowadzić do bankructwa inwestora. Szczegółowe analizy matematyczne
wykazały też, że abstrahuje ona od celów i preferencji inwestorów oraz nie zależy od żadnych parametrów typu ad hoc.
Miara Fostera-Harta przyjmuje postać następującej formuły:
,
(1)
gdzie R(g) – jest miarą ryzyka inwestycji i krytyczną wartością bogactwa inwestora. Prezentowana formuła traktuje
R(g) jako niewiadomą, a wynik równania Fostera-Harta interpretuje się w sposób następujący: jeśli bieżący poziom
bogactwa inwestora jest niższy od wartości R(g) w danym horyzoncie czasowym, wówczas inwestycja „g” jest zbyt
ryzykowna i w długim okresie czasu może prowadzić do jego bankructwa. Jeśli zaś poziom ten będzie równy lub
wyższy od wartości R(g), wówczas inwestycję uznaję się za akceptowalną i powodującą wzrost majątku inwestora w
długim okresie czasu.
Celem publikacji jest zatem próba zastosowania sztucznych sieci neuronowych w procesie interpretacji
graficznej dla wybranych przypadków inwestycyjnych. Przypadki te dotyczą 2 lub więcej prognozowanych wypłat
generowanych przez inwestycje przy różnych prawdopodobieństwach i różnych wartościach ryzyka.
Słowa kluczowe: ryzyko, inwestycje, sztuczna inteligencja, miary
THE APPLICATION OF ARTIFICIAL NEURAL NETWORK
IN THE INTERPRETATION OF GRAPHICAL PARAMETERS
OF CASES OF INVESTMENT MADE ON THE BASIS
OF THE FOSTER-HART MEASURE OF RISKINESS
In the area of portfolio management for risk measurement the most commonly used models are those, which do
not take into account the possibility of the investor’s bankruptcy. With all this in mind, one should try to analyze new
measure, called the Foster – Hart measure. This measure is monotonic, objective and universal. It allows you to identify
too risky investment that can lead to the investor’s bankruptcy. Detailed mathematical analysis also showed it ignores
the investors’ objectives and preferences and does not depend on any parameters ad hoc. The measure of Foster-Hart
takes the form of the following formula:
,
(1)
where R(g) – is a measure of investment risk and the critical value of the investor's wealth. Presented formula treats
R(g) as unknown, and the result of the Foster-Hart equation is interpreted as follows: if the investor’s current level of
wealth is lower than the value of R(g) in a given period of time, then the investment "g" is too risky and in a long period
of time can lead to its bankruptcy. But if this level is equal to, or higher than the value of R (g), the investment is
considered to be acceptable and causes an increase in investor’s wealth in the long term.
The aim of the publication is therefore an attempt to apply the artificial neural networks in the process of
graphical interpretation for selected cases of investments. These cases concern 2 or more projected payments generated
by investments with different probabilities and different values of risk.
Keywords: riskiness, investment, artificial intelligence, measures
15
ANALIZA WPŁYWU ZASOBÓW BIG DATA NA STRATEGIĘ BIZNESOWĄ
Z WYKORZYSTANIEM MIAR DYWERGENCJI
Katarzyna Jezierska, Ryszard Szupiluk
Instytut Informatyki i Gospodarki Cyfrowej, Kolegium Analiz Ekonomicznych
Szkoła Główna Handlowa
e-mail: katarzyna.jezierska @gmail.com
W niniejszym artykule przedstawimy metodę oceny realizacji strategii korporacyjnej na bazie
zasobów Big Data. Zaproponowana zostanie autorska metodyka identyfikacji roli i wpływu zastosowań Big
Data w poszczególnych obszarach biznesowych. Na jej podstawie określona będzie karta kontrolna
pozwalająca na szacowanie wielkości wpływu Big Data. Ocena różnić w wartościach elementów karty
kontrolnej dokonana zostanie z wykorzystaniem dywergencji Itakura-Saito, posiadającej dogodne dla tego
przypadku właściwości. Prezentacja oceny będzie obejmować porównanie z wynikami opartymi
na p-normie. Całokształt rozważań zostanie zobrazowany symulacjami komputerowymi.
Słowa kluczowe: strategia biznesowa, Big Data, funkcje dywergencji
THE ANALYSIS OF THE BIG DATA RESOURCES INFLUENCE
ON BUSINESS STRATEGY WITH USE OF DIVERGENCE MEASURES
This paper presents a method for assessing the realization of corporate strategy based on the
resources of Big Data domain. It proposes a new methodology to identify the role and impact of Big Data
applications in different business areas. Scorecards developed on the basis of the model allow estimation of
Big Data impact. Differences in scorecard components are evaluated using Itakura-Saito divergence, as it
holds convenient properties. Estimation display consist of comparison with the results based on the p-norm.
The considerations are illustrated using computer simulations.
Keywords: business strategy, Big Data, divergence functions
16
UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH O ROZMYTYCH PARAMETRACH
I METODY ICH ROZWIĄZYWANIA
NA PRZYKŁADZIE MODELU RÓWNOWAGI CZĘŚCIOWEJ1
Dariusz Kacprzak
Katedra Matematyki, Wydział Informatyki, Politechnika Białostocka
W pracy zaprezentowano model równowagi częściowej dla dwóch dóbr, który prowadzi do układu
równań liniowych. W złożonej sytuacji rynkowej precyzyjne określenie wpływu cen dóbr na wielkość
popytu i podaży, wyrażoną parametrami modelu, może być trudna. W tej sytuacji możemy się zwrócić w
stronę narzędzi, które pozwalają na matematyczne modelowanie wielkości nieprecyzyjnych czy niepewnych.
Jednym z nich są liczby rozmyte.
W pracy rozważono układy równań liniowych o parametrach reprezentowanych za pomocą
wypukłych liczb rozmytych (CFN) oraz za pomocą skierowanych liczb rozmytych (OFN). W obu
przypadkach układy takie można rozwiązać stosują -przekroje i arytmetyką przedziałową. Dodatkowo,
ponieważ działania w modelu skierowanych liczb rozmytych są analogiczne do działań na liczbach
rzeczywistych, układy o parametrach opisanych przez OFN, możemy rozwiązywać za pomocą metod
znanych za algebry liniowej. Ponadto podano również warunki, aby rozwiązanie układu istniało.
Słowa kluczowe: układ równań liniowych, wypukłe liczby rozmyte, skierowane liczby rozmyte, model
równowagi częściowej
SYSTEMS OF LINEAR EQUATIONS WITH FUZZY PARAMETERS
AND METHODS TO SOLVE THEM AS EXEMPLIFIED
BY THE PARTIAL EQUILIBRIUM MODEL
The paper describes the partial equilibrium model for two goods, leading to a system of linear
equations. In a complex market situation, precise determination of impact of the goods’ prices on their
demand and supply, expressed in parameters of the model, can be difficult. In this situation, we can use the
tools allowing mathematical modelling of inaccurate or uncertain data. One of these tools are fuzzy numbers.
In the paper, the systems of linear equations with the parameters represented by convex fuzzy
numbers (CFN) and ordered fuzzy numbers (OFN) have been considered. In both cases, such systems can be
solved by applying α-cuts and interval arithmetic. Additionally, since the operations in the model of ordered
fuzzy numbers are analogous to the operations processed with real numbers, systems of linear equations with
the parameters described by OFN can be solved using methods known from linear algebra. Moreover, the
conditions of existence of solution have been presented.
Keywords: System of Linear Equations, Convex Fuzzy Numbers, Ordered Fuzzy Numbers, Partial
Equilibrium Model
1
Badania zostały zrealizowane w ramach pracy nr S/WI/1/2016 i sfinansowane ze środków na naukę MNiSW
17
EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCYJNA POLSKICH FUNDUSZY
EMERYTALNYCH W OKRESIE ZMIAN ZASAD PRAWNYCH
Andrzej Karpio
Dorota Żebrowska - Suchodolska
Katedra Ekonometrii i Statystyki, SGGW w Warszawie
e-mail: [email protected]; [email protected]
Praca zajmuje się oceną wyników inwestycyjnych osiągniętych przez 14 otwartych funduszy
emerytalnych funkcjonujących na polskim rynku kapitałowym w latach 2012-1015. Okres badań został
wybrany zgodnie ze zmianami prawnymi wprowadzonymi w 2014 roku. Zatem, głównym celem badań jest
udzielenie odpowiedzi dotyczącej efektywności inwestycyjnej funduszy tuż przed i tuż po wprowadzeniu
zmian prawnych. Skarbowe papiery dłużne warte 150 miliardów złotych wycofano z portfeli funduszy.
Liczba uczestników gwałtownie spadła do 2,7 miliona. Warunki funkcjonowania funduszy uległy
gwałtownej zmianie, zatem badanie efektywności inwestycyjnej funduszy wydaje się bardzo ważne z punktu
widzenia polskiego rynku kapitałowego. Cały okres badań podzielono na dwa podokresy: styczeń 2012 –
styczeń 2014 oraz luty 2014 – październik 2015. Miary efektywności obliczono biorąc pod uwagę
tygodniowe stopy zwrotu i na ich podstawie utworzono rankingi otwartych funduszy emerytalnych.
Stabilność rankingów zbadano obliczając współczynnik korelacji rangowej Spearmana dla obu okresów. W
badaniach wykorzystano następujące współczynniki efektywności: współczynniki beta w liniach
charakterystycznych skonstruowanych dla każdego funduszu, Information Ratio, współczynnik Sharpe’a –
Izraelsena, współczynnik Calmara, Omega oraz UPR. Indeks TBSP został wybrany jako benchmark
rynkowy.
Słowa kluczowe: otwarte fundusze emerytalne, współczynniki efektywności, rankingi funduszy
emerytalnych, stabilność pozycji rankingowych
INVESTMENT EFFECTIVENESS OF POLISH PENSION FUNDS
DURING THE CHANGING OF THE LEGAL RULES
This paper deals with the assessment of the investment results achieved by 14 pension funds
functioning on the Polish capital market in 2012-2015. The period has been chosen with regard to the legal
changes that came into force in 2014. So, the main goal of the investigation is the answer to the question
about effectiveness of pension funds just before and after the changes of the legal rules. The treasury debt
securities worth almost 150 billion zlotys were withdrawn from pension funds’ portfolios. The amount of the
participants has decreased sharply to about 2,7 million. The terms of functioning of pension funds have
drastically changed and the investigation of pension funds’ effectiveness seems very important from the
point of view of Polish capital market. The whole period was divided into two periods: January 2012 –
January 2014 and February 2014 – October 2015. The effectiveness measures were calculated taking into
account weekly rates of return and rankings of pension funds were created. The performance persistence was
investigated by evaluating the Spearman's rank correlation for the two chosen periods. The following
coefficients were taken into consideration: beta coefficients in characteristic lines constructed for every fund,
Information Ratio, Sharpe-Izraelsen, Calmar, Omega and UPR. The TBPS index was chosen as the
benchmark in measures that need it.
Keywords: open-end mutual pension funds, effectiveness coefficients, rankings of pension funds,
performance persistence of ranking positions
18
ZASTOSOWANIE METODY L-MOMENTÓW W BADANIU
JEDNORODNOŚCI GRUP SPÓŁEK PRODUKCYJNYCH
OPISYWANYCH WSKAŹNIKAMI FINANSOWYMI
Marek Karwański, Urszula Grzybowska
Katedra Informatyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
W analizie finansowej przedsiębiorstw wykorzystywane są systemy ratingowe do podziału
przedsiębiorstw na jednorodne grupy. Jedna z metod, DEA, oparta jest na optymalizacyjnym wyznaczeniu
wskaźnika efektywności na podstawie wskaźników finansowych firmy. Istotnym elementem analizy tego
systemu jest nie tylko ocena efektywności w poszczególnych klasach ale również kontrola homogeniczności
klas. W pracy przedstawiona zostanie analiza jednorodności grup DEA z zastosowaniem modelu HoskingaWallisa. W modelu Hoskinga-Wallisa porównuje sią zmienność wskaźników wyliczanych ze stosunku Lmomentów ze zmiennością „oczekiwaną” dla grup homogenicznych. L-momenty są bardziej odporne na
zaburzenia od normalnych momentów i dlatego często wykorzystywane są przy badaniu problemów, kiedy
nie można zakładać normalności rozkładów. Wartości „oczekiwane” uzyskiwane są ze scenariuszy
symulowanych metodą Monte Carlo. Takie podejście pozwala na zdefiniowanie rozkładu efektywności F, a
następnie testowanie złożonej hipotezy, że rozkład F jest taki sam dla każdej klasy.
Celem pracy jest zastosowanie modelu Hoskinga-Wallisa w badaniu jednorodności wyodrębnionych
przy pomocy DEA grup spółek. Wyniki prezentowane są na przykładzie analizy przeprowadzonej dla
polskich spółek z branży produkcyjnej notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
Słowa kluczowe: DEA, L-momenty, badanie jednorodności grup obiektów, model Hoskinga-Wallisa
APPLICATION OF L-MOMENTS IN HOMOGENEITY EXAMINATION
FOR GROUPS OF PRODUCTION COMPANIES
THAT ARE DESCRIBED BY FINANCIAL INDICATORS
In financial analysis rating systems can be applied to divide firms into homogeneous groups. One of
the methods is DEA. It is based on the efficiency optimization based on the set of financial indicators that
describe a given firm. An important issue is not only estimation of efficiency but also homogeneity of given
groups. In our research we apply the Hosking-Wallis model to investigate homogeneity of DEA groups of
companies. Within the Hosking-Wallis model one compares variability of indicators calculated with respect
to L-moments with expected variability for homogeneous groups. L-moments are more resistant to
disturbances than classical moments. Therefore they are frequently used in situations when normality
assumption of distributions is violated. Expected values are obtained with Monte Carlo simulated scenarios.
This approach allows for a definition of distribution of F-effectivity and for testing a complex hypothesis that
F-distribution is the same for each class.
The aim of our research was to apply the Hosking-Wallis model to investigate the homogeneity of DEA
groups of companies. In the paper we present the results of our research for a set of Polish production
companies listed on Warsaw Stock Exchange.
Keywords: DEA, L-moments, investigation of homogeneity of groups of objects, Hosking-Wallis
model
19
WEWNĄTRZREGIONALNA KONWERGENCJA TAKSONOMICZNYCH
WSKAŹNIKÓW ROZWOJU GMIN
WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO W LATACH 2005-2014
Marek Kiczek
Celem opracowania jest zbadanie czy w latach 2005-2014 w obrębie gmin województwa
podkarpackiego zachodził proces konwergencji czy dywergencji w zakresie rozwoju społecznogospodarczego. Podstawą do określenia poziomu rozwoju była syntetyczna miara Hellwiga, do konstrukcji
której wykorzystano szereg zmiennych o charakterze ekonomicznym, społecznym, technicznym i
ekologicznym. Aby zbadać przebieg procesu konwergencji lub dywergencji w poszczególnych typach gmin
oraz porównać szybkość ewentualnej zbieżności analizy przeprowadzono w podziale na gminy miejskie,
wiejskie i miejsko-wiejskie. Do estymacji równania konwergencji na danych panelowych wykorzystano
dwie metody uogólnioną metodę momentów (UMM), oraz (dla porównania wyników) klasyczną metodę
najmniejszych kwadratów (KMNK).
Słowa kluczowe: konwergencja, rozwój lokalny
INTRAREGIONAL TAXONOMIC INDICATORS CONVERGENCE OF
PODKARPACKIE PROVINCE COMMUNES DEVELOPMENT BETWEEN
2005 AND 2014
The main purpose of the paper is to study the occurrence of the convergence or divergence effect of
Podkarpackie Province communes socio-economic development in the years 2005-2014. The method used in
this paper is Hellwig synthetic development measurement. This method takes into account a number of an
economic, social, technical and ecological indicators. The study divided the communes in urban, urban-rural
and rural to analyse the process of convergence or divergence in particular types of communes and compare
the speed of possible convergence. To the estimation of convergence equation on panel data, used two
methods: generalized method of moments (UMM) and (to compare the results)classical least squares method
(KMNK).
Keywords: convergence, local development
20
INWESTOWANIE A PŁYNNOŚĆ RYNKU FINANSOWEGO
Marek Kociński
Katedra Zastosowań Matematyki
Na rzeczywistym rynku finansowym istnieją zazwyczaj ograniczenia w realizacji transakcji. Kupno
lub sprzedaż akcji giełdowych może pociągać za sobą wymaganie zapłaty kosztów przeprowadzenia
transakcji. W przypadku zmiany właściciela dużej ilości jednostek akcji najważniejszym źródłem takich
kosztów jest niekorzystny wpływ kupna/sprzedaży na cenę (ang. market impact). Istotnym zagadnieniem jest
również wpływ czasu realizacji transakcji na jej koszt. Wielkość kosztów transakcji jest ilościową miarą
płynności rynku. Dobrze wybrany i oszacowany model kosztów transakcyjnych może być użytecznym
narzędziem w podejmowaniu decyzji finansowych i zarządzaniu ryzkiem. Omówione będą modele służące
do pomiaru płynności rynku finansowego i przedstawione zostanie w jaki sposób ilościowy model kosztów
transakcji może być wykorzystany w podjęciu decyzji dotyczącej na rynku akcji.
Słowa kluczowe: płynność rynku, koszty z transakcje, oczekiwana stopa zwrotu
INVESTMENT AND MARKET LIQUIDITY
On the real financial market there are usually constraints in the transaction realization. Buying or
selling shares of the companies quoted on a stock exchange may imply the requirement of the trading costs
payment. In case of trading of the large number of stock units the main source of such costs is unfavorable
change in price caused by transaction (market impact). An important issue is also the influence of the trade
duration on its cost. The amount of transaction costs is a quantitative measure of market liquidity. Wellchosen and estimated transaction costs model can be a useful tool in financial decision-making and risk
management. There will be discussed models for measuring the liquidity of the financial market and shown
how quantitative model of transaction costs can be used in decision making on the stock exchange.
Keywords: market liquidity, transaction costs, expected rate of return
21
BADANIE PRZESTRZENNEGO ZRÓŻNICOWANIA POZIOMU
INNOWACYJNOŚCI W POLSCE Z WYKORZYSTANIEM ANALIZY
DYSKRYMINACYJNEJ
Michał Kościółek
Monika Ziółko
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Innowacyjność jest czynnikiem istotnie wpływający na rozwój regionalny i stanowi źródło przewagi
konkurencyjnej poszczególnych regionów oraz całych gospodarek. Zdolność generowania i przyswajania
innowacji są ważnym elementem w dobie gospodarki opartej na wiedzy. Wzrost przewagi konkurencyjnej
poszczególnych regionów umożliwia im efektywniejsze wykorzystanie posiadanych zasobów.
W artykule zaprezentowano problematykę przestrzennego zróżnicowania poziomu innowacyjności
w Polsce w ujęciu regionalnym. Celem artykułu jest badanie i ocena dysproporcji występujących w
województwach w zakresie innowacyjności, przeprowadzona na podstawie wielowymiarowej analizy
dyskryminacyjnej.
Działania innowacyjne w poszczególnych województwach zostały usystematyzowane na podstawie
czterech grup wskaźników. Charakteryzują one aktywność innowacyjną pod kątem nakładów
inwestycyjnych, działalności badawczo –rozwojowej, nakładów na działalność innowacyjną oraz ilość
zgłoszonych patentów, wynalazków i wzorów użytkowych. Wymienione parametry były podstawą do
skonstruowania syntetycznego wskaźnika innowacyjności, ilustrującego konkurencyjność regionalną
województw.
Słowa kluczowe: innowacyjność, wskaźniki innowacyjności, poziom innowacyjności, zróżnicowanie
przestrzenne innowacyjności
STUDY OF SPATIAL DIVERSIFICATION LEVEL OF INNOVATION IN
POLAND USING DISCRIMINANT ANALYSIS
The article presents the problem of spatial differentiation of the level of innovation in Poland in
regional terms. The aim of this article is to examine and assess disparities in the provinces in terms
of innovation, carried out on the basis of multivariate discriminant analysis.
Keywords: innovation, innovation indicators, the level of innovation, spatial differentiation
of innovativeness
22
PORÓWNANIE FRAKCJI CECHY DRAŻLIWEJ W DWÓCH
POPULACJACH PRZY ZASTOSOWANIU EKSPERYMENTU
Z LISTĄ Z CECHĄ KONTROLNĄ O ROZKŁADZIE POISSONA
LUB UJEMNYM DWUMIANOWYM
Barbara Kowalczyk
Instytut Ekonometrii, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Robert Wieczorkowski
Główny Urząd Statystyczny
Cechy stygmatyzujące, działania nielegalne czy społecznie nieakceptowane są bardzo trudne
do zbadania ankietą bezpośrednią. W celu maksymalnej ochrony respondentów, a co za tym idzie
pozyskania możliwie szczerych odpowiedzi, zaproponowano w teorii statystyki szereg metod pośrednich,
stosowanych z powodzeniem również w praktyce. Nową technikę eksperymentu z listą z jedną zmienną
kontrolną, w której cecha drażliwa będąca przedmiotem zainteresowania ma charakter ukryty, a rolę cechy
kontrolnej pełni zmienna o rozkładzie Poissona lub ujemnym dwumianowym, zaproponowali niedawno Tian
et al. (2014). W bieżącym artykule skupiono uwagę na ważnym z praktycznego punktu widzenia problemie
możliwości porównywania frakcji cechy drażliwej w dwóch populacjach, przy zastosowaniu nowo
zaproponowanej techniki, w której zmienna drażliwa będąca przedmiotem zainteresowania ma charakter
ukryty. Uwzględniono ogólny przypadek zastosowania zarówno tych samych jak i różnych zmiennych
kontrolnych w dwóch populacjach. Wyznaczono asymptotyczne funkcje mocy odpowiednio
skonstruowanych testów i niezbędne liczebności próby. Przeprowadzono też szeroką analizę numeryczną,
aby zilustrować implikacje jakie niesie za sobą badanie metodą pośrednią i wnioskowanie na podstawie
zmiennej ukrytej.
Słowa kluczowe: pytania drażliwe, metody ankietowania pośredniego, eksperyment z listą, zmienna
ukryta, test asymptotyczny
COMPARING PROPORTIONS OF SENSITIVE ITEMS
IN TWO POPULATIONS WHEN USING POISSON
AND NEGATIVE BINOMIAL ITEM COUNT TECHNIQUES
Stigmatizing, illegal, and socially unaccepted attributes are extremely difficult to be measured via
direct questioning. To assure better cooperation, protect respondents’ privacy, and elicit truthful answers,
several indirect methods of questioning have been developed in statistical theory and successfully applied in
practice. Recently Tian et al. (2014) proposed Poisson and negative binomial item count techniques (ICTs),
with latent sensitive variable under study and one control variable having either Poisson or negative binomial
distribution. The paper focuses on important problem of comparing proportions of sensitive attributes in two
populations when using new proposed technique, in which the variable of interest is not directly observable.
Possibilities of using the same and different control variables in two populations are taken into account.
Asymptotic power functions of the proposed tests are explored together with required sample sizes in both
populations. Comprehensive numerical analysis is conducted to illustrate implications of applying latent
variable and indirect method of questioning.
Keywords: sensitive questions, indirect questioning, Poisson and negative binomial item count
techniques, latent variable, asymptotic test
23
SKOŚNOŚĆ ROZKŁADU A ESTYMACJA KWANTYLOWYCH MIAR
RYZYKA – PRZYPADEK RYNKU METALI
Dominik Krężołek
Katedra Demografii i Statystyki Ekonomicznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
Pomiar ryzyka inwestycyjnego wymaga zastosowania narzędzi, które w odpowiedni sposób
uwzględniają anomalie obserwowane w empirycznych rozkładach stóp zwrotu. Klasyczne modele
szacowania ryzyka zakładają gaussowskie rozkłady prawdopodobieństwa, które nie uwzględniają asymetrii
rozkładu, mającej związek z występowaniem obserwacji ekstremalnych. Takie obserwację istotnie wpływają
na poziom prawdopodobieństwa w ogonach rozkładów. W pracy podjęto próbę oceny wpływu skośności
rozkładu prawdopodobieństwa na ocenę poziomu ryzyka inwestycji podejmowanych na rynku metali.
Zastosowano kwantylowe miary ryzyka, m.in. wartość zagrożoną oraz warunkową wartość zagrożoną przy
wykorzystaniu różnych teoretycznych rozkładów prawdopodobieństwa. Analizę przeprowadzono
uwzględniając okres kryzysu finansowego.
Słowa kluczowe: skośność, pomiar ryzyka, Value-at-Risk, ryzyko ekstremalne, grube ogony
SKEWNESS OF THE DISTRIBUTION AND ESTIMATION OF QUANTILE
RISK MEASURES – THE CASE OF METALS MARKET
Investment risk measurement requires specific statistical tools which take into account anomalies
observed in empirical distributions of returns. Classical models used for modelling risk are based on gaussian
approach and do not include asymmetry in data, which is significantly related to extreme observations. These
observations affect the thickness of both right and left tails of the empirical distributions. In this paper the
influence of skewness observed in empirical probability distributions on the assessment of extreme risk is
examined. The area of research is the metals market within the period including economic crisis. The
analysis contains some selected quantile risk measures and their estimation using chosen theoretical
distributions.
Keywords: skewness, risk measurement, Value-at-Risk, extreme risk, heavy tails
24
ANALIZA INTERAKCJI POLITYKI FISKALNEJ I MONETARNEJ
Z WYKORZYSTANIEM TEORII GIER
NA PRZYKŁADZIE GOSPODARKI POLSKIEJ
Lech Kruś, Irena Woroniecka-Leciejewicz
Instytut Badań Systemowych PAN, 01-447 Warszawa ul. Newelska 6
Referat przedstawia wyniki analizy policy mix z wykorzystaniem zaproponowanej gry
niekooperacyjnej rozgrywanej między władzami fiskalnymi i monetarnymi oraz modelu
makroekonomicznego opartego na koncepcji modelu nowej syntezy neoklasycznej. Model zawiera trzy
podstawowe równania: luki popytowej, inflacji, inflacji oczekiwanej oraz uwzględnia wpływ stopy
procentowej na gospodarkę. W celu umożliwienia obserwacji oddziaływania nie tylko instrumentów
polityki monetarnej, ale również fiskalnej, model ten został rozbudowany z uwzględnieniem wydatków
budżetowych. Model ma charakter dynamiczny pozwalający na śledzenie koniunktury gospodarczej w
czasie. Dokonano estymacji modelu na podstawie kwartalnych szeregów czasowych dla gospodarki polskiej
w latach 2000-1014 z wykorzystaniem potrójnej metody najmniejszych kwadratów.
Dla sformułowanej gry monetarno-fiskalnej, w której władze fiskalne i monetarne podejmują
decyzje wyboru optymalnej strategii z punktu widzenia realizacji swoich celów ekonomicznych,
przeprowadzono szereg symulacji z wykorzystaniem zbudowanego modelu oraz systemu komputerowego
wyznaczającego wypłaty gry. Przeprowadzono analizę alternatywnych policy mix w stosunku do
realizowanych w przeszłości polityk: monetarnej i fiskalnej. Wyznaczono i przeanalizowano optymalne
strategie odpowiedzi oraz strategie równowagi Nasha.
Słowa kluczowe: gra monetarno-fiskalna, model makroekonomiczny, równowaga Nasha, Pareto
optymalność
POLICY MIX ANALYZED USING THE GAME THEORY
IN THE CASE OF POLAND
Analysis of the policy mix is presented using a noncooperative game and a macroeconomic model
for Poland. The game describes interactions of the fiscal and monetary authorities trying to achieve own
economic targets. The model has been formulated on the basis of the New Neoclassical Synthesis concept. It
includes the three fundamental equations describing the production gap, inflation and expected inflation and
takes into account the impact of the interest rate on inflation. It has been respectively extended to describe
effects of the fiscal instruments. It is a dynamic model enabling analysis of the economic situation in time.
The model parameters have been estimated using statistical data of the Polish economy for the period 2000 –
2014.
A computer-base system has been constructed implementing the model and the game. Some number
of simulations have been made. The derived fiscal and monetary policies alternative to the historical ones are
shown and analyzed. In particular the best response strategies and the Nash equilibria have been derived and
are discussed.
Keywords: fiscal monetary game, macroeconomic modeling, Nash equilibrium, Pareto optimality
25
WPŁYW STRUKTURY FINANSOWANIA NA EFEKTYWNOŚĆ
SYSTEMÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ
W KRAJACH BYŁEGO BLOKU WSCHODNIEGO
Justyna Kujawska
Wydział Zarządzania i Ekonomii, Politechnika Gdańska
Opieka zdrowotna jest finansowana z czterech źródeł: podatków, składek na ubezpieczenia
społeczne, składek na ubezpieczenia prywatne i bezpośrednich płatności przez pacjenta (out-of-pocket), a ich
struktura różni się w poszczególnych krajach. Wydatki ponoszone bezpośrednio przez pacjenta są uważane
za jedną z istotnych barier w dostępie do usług medycznych. Wysoki wolumen tych płatności jest częstą
przyczyną zwiększenia ryzyka problemów finansowych pacjentów, a często jest powodem rezygnacji z usług
medycznych, zwłaszcza w najuboższych grupach. Celem tego artykułu jest analiza struktury systemu
finansowania w kontekście wskaźników skuteczności systemów opieki zdrowotnej. Badanie zostało
przeprowadzone dla 28 krajów byłego bloku wschodniego w latach 2000 i 2013. Wykorzystano dane
Światowej Organizacji Zdrowia. Zastosowano modele Data Envelopment Analysis zorientowane na wejścia.
Jako nakłady przyjęto wydatki prywatne, jako procent całkowitych wydatków na zdrowie i wydatki
ponoszone bezpośrednio przez pacjenta, jako procent wydatków prywatnych. Oczekiwana długość życia w
wieku 60 lat i oczekiwana długość życia w zdrowiu (osobno dla kobiet i mężczyzn) oraz śmiertelność na
1 000 osób (niepożądany rezultat) zostały przyjęte jako rezultaty. Wyniki pozwoliły ustalić ranking
badanych krajów na podstawie kryterium minimalizacji nakładów ponoszonych bezpośrednio przez
pacjentów. Wskazano różnice między dwoma okresami badania oraz kierunki zmian w strukturze
finansowania, które pozwoliłyby krajom o niższej efektywności uzyskać lepsze rezultaty.
Słowa kluczowe: system opieki zdrowotnej, wydatki prywatne, out-of-pocket, DEA
EFFECTS OF THE FINANCING STRUCTURE
ON EFFICIENCY OF HEALTHCARE SYSTEMS
IN THE FORMER EASTERN BLOC COUNTRIES
Healthcare is financed from four sources: taxes, social insurance contributions, private insurance
contributions and out-of-pocket payments, and its structure varies between countries. Out-of-pocket
expenditures are considered to be one of the significant barriers in accessing health services. The high
volume of out-of-pocket payments is the common reason of increasing the risk of patient financial problems,
and often is the cause of abandon of medical services, especially in the poorest groups. The goal of this paper
is to analyze the structure of financing system in terms of indicators of health system performance. The study
was conducted for the 28 countries of the former eastern bloc in the years 2000 and 2013. World Health
Organization data were used. Data Envelopment Analysis input oriented models were adopted. Private
expenditure on health as a percentage of total expenditure on health and out-of-pocket expenditure as a
percentage of private expenditure on health were adopted as inputs. Life expectancy at 60 and healthy life
expectancy (separately for women and men) and the mortality rate per 1 000 people (undesirable result) were
treated as outputs. The results allowed establishing the ranking of the studied countries on the basis of
minimizing out-of-pocket expenditure. The differences between the two periods of the study were shown and
the directions of changes in the financing structure, which would allow countries with lower efficiency to get
better results, were presented.
Keywords: healthcare system, private expenditure, out-of-pocket, DEA
26
WYKORZYSTANIE LINIOWEJ ANALIZY DYSKRYMINACYJNEJ
ORAZ REGRESJI LOGISTYCZNEJ NA POTRZEBY
OKREŚLENIA ZAGROŻENIA RESTRUKTURYZACJĄ
BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH W POLSCE
Arkadiusz Kurasz
Katedra Bankowości i Rynków Finansowych, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
Grzegorz Sitek
Katedra Statystyki, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
W artykule zaprezentowano wykorzystanie liniowej analizy dyskryminacyjnej oraz regresji
logistycznej na potrzeby określenia zagrożenia restrukturyzacją banków spółdzielczych w Polsce. Na
potrzeby przeprowadzonych badań, dotyczących zbudowania systemu wczesnego ostrzegania banków
spółdzielczych w Polsce, analizie poddano wybrane dane finansowe z lat 2007 do 2015, 84 z grupy 371
banków spółdzielczych największego zrzeszenia w Polsce. W analizowanej grupie, 31banków realizowało
program postępowania naprawczego, zaś 53 stanowiły banki o dobrej sytuacji ekonomiczno-finansowej. W
ocenie autorów, wykorzystanie liniowej analizy dyskryminacyjnej oraz regresji logistycznej, jest skutecznym
narzędziem, które powinno być stosowane przez organy zarządcze oraz nadzorcze w procesie oceny
funkcjonowania banków spółdzielczych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem określenia grupy
banków, które powinny rozpocząć procesy restrukturyzacji. Uzyskane wyniki powinny stanowić podstawę
do dalszej analizy sektora bankowości spółdzielczej w Polsce w tym obszarze.
Słowa kluczowe: linowa analiza dyskryminacyjna, regresja logistyczna, ocena sytuacji ekonomicznofinansowej, program postępowania naprawczego, bank spółdzielczy
USE OF LINEAR DISCRIMINANT ANALYSIS, LOGISTIC REGRESSION
AND THE NEED TO DETERMINE THE THREATS RESTRUCTURINGS
COOPERATIVE BANKS IN POLAND
The article presents the use of linear discriminant analysis and logistic regression for the purpose of
determining the risk of the restructuring of cooperative banks in Poland. For the purposes of the study,
concerning the construction of an early warning system of cooperative banks in Poland, analyzed selected
financial data from 2007 to 2015, 84 of the group of 371 cooperative banks, the largest association in Poland.
In the analyzed group, 31banków implement a program of rehabilitation proceedings, and 53 were banks
with good financial and economic situation. According to the authors, the use of linear discriminant analysis
and logistic regression, is an effective tool that should be used by the management and supervisory
authorities in the assessment of the functioning of cooperative banks in Poland, with particular emphasis on
determining the group of banks, which should start the process of restructuring. The results should provide
the basis for further analysis of the cooperative banking sector in Poland in this area.
Keywords: linear discriminant analysis, logistic regression, assessment of the economic and financial
rehabilitation program, a cooperative bank
27
BAYESOWSKA ANALIZA MODELI GARCH
Z WARUNKOWYM ROZKŁADEM NIG
Jacek Kwiatkowski
Katedra Ekonometrii i Statystyki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Modele klasy GARCH są podstawowym narzędziem umożliwiających opisanie zjawiska tzw.
grupowania zmienności stóp zwrotu. Z licznych badań empirycznych wiadomo (zob. Fiszeder, 2009), że
warunkowa normalność składnika losowego w przypadku większości procesów finansowych nie jest
spełniona z powodu występowania m.in. wysokiej kurtozy rozkładów stóp zwrotów. Problem ten
rozwiązywano przez wprowadzenie rozkładów warunkowych o grubszych ogonach niż w rozkładzie
normalnym, najczęściej poprzez zastosowanie rozkładu t Studenta. Alternatywnym podejściem do
modelowania zmienności jest użycie modelu GARCH z warunkowym rozkładem normalnym odwrotnym
gaussowskim NIG, który został wprowadzony przez Jensena i Lundego (2001). Podstawowa zaleta tego
podejścia polega na modelowaniu procesu z rozkładem o grubych ogonach, który w przeciwieństwie do
rozkładu t Studenta ma skończone wszystkie momenty. W pracy przedstawiono bayesowską estymację oraz
predykcję modeli klasy GARCH-NIG dla wybranych szeregów czasowych stóp zwrotu indeksów
giełdowych oraz kursów walutowych. Dodatkowo porównano moc wyjaśniającą tych modeli z modelami
klasy GARCH z rozkładem warunkowym t Studenta.
Słowa kluczowe: modelowanie zmienności, GARCH, rozkład NIG, wnioskowanie bayesowskie
BAYESIAN ANALYSIS OF THE GARCH-NIG MODEL
GARCH models are the basic models to describe non-normality and volatility clustering of returns
from ﬁnancial markets. Based on many empirical researches (see Fiszeder, 2009) we know that returns are
not normally distributed, instead of that the empirical distribution of returns is leptokurtic. This problem is
often solved by assuming that returns have a conditional Student's t distribution. Another alternative
approach is to use GARCH model with conditional NIG errors, i.e. errors with the normal inverse Gaussian
distribution, introduced by Jensen and Lunde (2001). The basic advantage of this approach is that NIG
distribution, instead of Student’s t distribution, has heavy tails and finite moments. In this work we present
Bayesian estimation and prediction of GARCH-NIG models for the returns of stock indices and exchange
rates. Additionally we compare of the explanatory power of these models and GARCH model with
Student’s t innovations.
Keywords: volatility modeling, GARCH model, NIG distribution, Bayesian inference
28
PODEJŚCIE BAYESOWSKIE
W IDENTYFIKACJI EFEKTU DNI ROBOCZYCH
W PRODUKCJI PRZEMYSŁOWEJ
Łukasz Lenart
Katedra Matematyki, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Celem artykułu jest konstrukcja parametrycznej metody (w podejściu bayesowskim) identyfikacji
efektu dni roboczych w przypadku danych o częstotliwości miesięcznej. Popularną metodą jest metoda
graficzna identyfikacji częstotliwości korespondujących do efektu dni kalendarzowych (ang. visual spectral
test) zaimplementowana w X-12-ARIMA. W artykule skonstruowano metodę w oparciu o założenie o
prawie okresowej postaci funkcji wartości oczekiwanej z uwzględnieniem znanych w literaturze przedmiotu
wartości częstotliwości utożsamianych z efektem dni kalendarzowych dla danych miesięcznych. Metodę
zilustrowano na przykładzie rocznej stopy wzrostu produkcji przemysłowej dla wybranych gospodarek
europejskich w przypadku danych oczyszczonych i nieoczyszczonych z efektu dni kalendarzowych.
Słowa kluczowe: efekt dni roboczych, produkcja przemysłowa, szereg czasowy APC, funkcja prawie
okresowa
TESTING FOR A TRADING-DAY EFFECTS IN PRODUCTION IN
INDUSTRY: BAYESIAN APPROACH
The aim of the paper is to construct parametric method in Bayesian framework to identify tradingday effect for monthly data. The well-known in the literature visual spectral test was implemented in X-12ARIMA. In method proposed in the article the assumption concerning almost periodicity of the mean
function plays a central role. We use well known in literature set of frequencies that corresponds to tradingday effect for monthly data. As an illustration we examine this effect in y-o-y production in industry in
European economies for data adjusted by working days and gross data.
Keywords: trading-day effect, production in industry, APC time series, almost periodic mean function
29
DYSTRYBUANTA SPEKTRALNA W ANALIZIE DOMINUJĄCEJ
DŁUGOŚCI WAHAŃ PROCESU CYKLICZNEGO
Łukasz Lenart
Katedra Matematyki Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Nieparametryczna analiza spektralna jest powszechnie wykorzystywana do badań nad cyklicznością
koniunkturalną. Stosowane są miary oparte na funkcji gęstości spektralnej. Dystrybuanta spektralna
stacjonarnego szeregu czasowego jest mniej znaną miarą spektralną w tej analizie, pomimo iż znane są
metody jej estymacji. Dystrybuanta spektralna, jako funkcja zbioru znajduje naturalną interpretację - jako
miara dominującej długości wahań procesu cyklicznego. W analizie empirycznej wykorzystano cykl
odchyleń (filtr HP) dla wielkości produkcji przemysłowej w państwach grupy Wyszehradzkiej.
Słowa kluczowe: cykle koniunkturalne, dystrybuanta spektralna, cykl odchyleń, grupa Wyszehradzka
SPECTRAL DISTRIBUTION FUNCTION IN THE ANALYSIS OF
DOMINATING LENGTH OF THE BUSINESS CYCLE
The non-parametric spectral analysis is one of the most popular tools in analyzing the stylized facts
for business cycle. In such approach the measures based on the spectral density function plays a central role.
However, the spectral distribution function (set function) is not common tool. The interpretation of this set
function is natural and corresponds clearly to dominating length of the cycle. In empirical part we examine
dominating length of the deviation cycle (under HP filtration) in production in industry in Visegrad Group.
Keywords: business cycle, spectral distribution function, deviation cycle, Visegrad Group
30
FUNKCJA KOSZTU DLA GOSPODARSTW MLECZNYCH W POLSCE –
ZAŁOŻENIA I WYNIKI
Jerzy Marzec
Katedra Ekonometrii i Badań Operacyjnych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Andrzej Pisulewski
Instytut Ekonomiczno-Społeczny, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
W artykule dokonano mikroekonomicznej analizy procesu produkcyjnego oraz pomiaru
efektywności kosztowej polskich gospodarstw mlecznych. W tym celu wykorzystano mikroekonomiczną
funkcję kosztu, która uwzględnia potencjalne błędy optymalizacyjne, wynikające z nieefektywności
technicznej i nieefektywności alokacyjnej. W wyspecyfikowanej funkcji kosztu wszystkie pięć czynników
produkcji tj. kapitał, pracę, materiały, ziemię użytkowaną rolniczo oraz stado zwierząt potraktowano jako
czynniki zmienne. W związku z tym skonstruowano ceny dla tych czynników. Zmienne w modelu zostały
skonstruowane na podstawie danych FADN (ang. Farm Accountancy Data Network) oraz Głównego Urzędu
Statystycznego. Stochastyczną analizę graniczną przeprowadzono z wykorzystaniem metod bayesowskich.
Mikroekonomiczne charakterystyki procesu produkcyjnego gospodarstw mlecznych otrzymano na podstawie
translogarytmicznej funkcji kosztu. Szczegółowe wyniki empiryczne zaprezentowano w podziale na grupy
gospodarstw, wyodrębnione ze względu na m.in.: wielkość, stopień specjalizacji i położenie wg
województw.
Słowa kluczowe: bayesowska stochastyczna analiza graniczna, efektywność kosztowa, dane panelowe,
translogarytmiczna funkcja kosztu, gospodarstwa mleczne.
Klasyfikacja JEL: C23, D22, D24, Q12
A COST FUNCTION FOR POLISH DAIRY FARMS
– ASSUMPTIONS AND RESULTS
This paper analyses the technology and measures the cost efficiency of Polish dairy farms. For this
purpose, the microeconomic cost function, which captures the errors in optimization due to technical or
allocative inefficiency, was used. In the specified cost function all five inputs i.e. capital, labour, materials,
area and livestock were treated as variable factors. Therefore, the prices for these inputs were constructed.
The variables in the model were constructed using the Farm Accountancy Data Network and Central
Statistical Office data. Stochastic frontier analysis was conducted using a Bayesian procedure. The all
economically relevant information of farms technology was derived from translog cost function. The detailed
empirical results were divided into several groups based on farm size, degree of specialization and
localization of farm.
Keywords: Bayesian stochastic frontier analysis, cost efficiency, panel data, translog cost function,
dairy farms.
31
ZRÓŻNICOWANIE GRANIC WZROSTU BEZZATRUDNIENIOWEGO
POLSKIEGO PRZEMYSŁU W UJĘCIU REGIONALNYM
Tomasz Misiak
Katedra Ekonomii, Politechnika Rzeszowska
W artykule podjęto próbę wyznaczenia bezzatrudnieniowych stóp wzrostu w polskim przemyśle w
ujęciu regionalnym. Stopę wzrostu bezzatrudnieniowego można zdefiniować jako taką stopę wzrostu
produkcji (PKB czy w ujęciu sektorowym np. produkcję sprzedaną przemysłu), która powoduje zerową
stopę wzrostu liczby pracujących (w całej gospodarce lub w określonym sektorze). Za przyczyny stopy
wzrostu bezzatrudnieniowego uważa się postęp techniczny oraz efekt substytucji pracy ludzkiej nakładami
kapitału fizycznego. Pozwala to zatem gospodarkom osiągać odpowiedni poziom wzrostu gospodarczego,
poprzez wzrost wydajności pracy, zaś stopa wzrostu pracujących może być zbliżona do zera. W celu
zbadania zróżnicowania stóp wzrostu bezzatrudnieniowego wykorzystano dane panelowe dotyczące
produkcji sprzedanej przemysłu brutto oraz liczbę pracujących w przemyśle dla poszczególnych
województw na poziomie powiatów za lata 2005-2013. Dane pozyskano z Banku Danych Lokalnych
Głównego Urzędu Statystycznego.
Słowa kluczowe: rynek pracy, bezzatrudnieniowa stopa wzrostu, produkcja sprzedana przemysłu.
DIVERSIFICATION OF BORDERS OF JOBLESS GROWTH
IN POLISH INDUSTRY AMONG REGIONS
The article attempts to determine jobless growth rates in the Polish industry among regions. Jobless
growth rate can be defined as the rate of output growth (GDP, or by sector, e.g. industrial production sold),
which results in a zero growth rate of the number of employees (in the whole economy or in a particular
sector). Technical progress and the effect of substitution of human labor by physical capital inputs are
considered as the causes for the jobless growth rate. This allows economies therefore achieve an appropriate
level of economic growth by increasing labor productivity, and the growth rate of employment may be close
to zero. In order to investigate the diversification of jobless growth rates there were used panel data on gross
industrial production sold and the number of employees in the industry for individual provinces at the county
level for the years 2005-2013. The data have been obtained from the Local Data Bank of the Central
Statistical Office.
Keywords: labor market, jobless growth rate, industrial production sold.
32
ZASTOSOWANIE METODY DEA W OCENIE EFEKTYWNOŚCI
GOSPODAROWANIA NADLEŚNICTW
Wojciech Młynarski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi, Instytut Badawczy Leśnictwa
Artur Prędki
Katedra Ekonometrii i Badań Operacyjnych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Efektywność przedsiębiorstw może być oceniana różnymi metodami. Przykładem takich metod są
metody wskaźnikowe, parametryczne i nieparametryczne. Celem badań jest ocena efektywności technicznej
nadleśnictw - podstawowych jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych, z zastosowaniem
nieparametrycznej metody DEA (Data Envelopment Analysis). Badania zostały przeprowadzone na
przykładzie czterech regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych (Wrocław, Katowice, Kraków i Krosno).
Badane nadleśnictwa pogrupowano pod kątem zbliżonych typów siedliskowych lasu, co pozwoliło na
uwzględnienie postulatu jednorodności technologicznej.
W badaniach analizowane nadleśnictwa potraktowano jako jednostki produkcyjne o określonych
nakładach i efektach. W celu uwzględnienia skali działalności nadleśnictw oraz postulatu dążenia do wzrostu
przychodów ze sprzedaży drewna przyjęto model o zmiennych korzyściach skali w orientacji na efekty.
Przeanalizowano efektywność techniczną nadleśnictw z punktu widzenia dwóch różnych zestawów
nakładów i efektów. W ramach tzw. modelu zasobów gospodarczych ujęto je w jednostkach naturalnych,
natomiast w modelu finansowym jako kategorie wyrażone wartościowo. Porównano także wyniki uzyskane
z obu modeli w ramach wyodrębnionych wcześniej kategorii nadleśnictw o zbliżonej technologii.
Słowa kluczowe: gospodarka leśna, efektywność techniczna, metoda DEA
THE DEA METHOD IN EVALUATING THE EFFICIENCY OF FOREST
DISTRICTS
The efficiency of an enterprise activity may be assessed using various methods, including indices
and parametric or nonparametric approaches. The aim of this paper is to evaluate technical efficiency of
forest districts – basic organizational entities of the State Forests National Forest Holding – by means of a
nonparametric approach of Data Envelopment Analysis (DEA). Four Regional Directorates of the State
Forests National Forest Holding are under study: Wrocław, Katowice, Kraków and Krosno. The forest
districts are grouped according to similar forest site types, which ensures technological homogeneity of the
analyzed units.
In the study forest districts are perceived as production units with given inputs and outputs. In order
to take into account the scale of district activity along with the premise of maximizing lumber sales income,
we consider an output-oriented model featuring variable returns to scale. The technical efficiency of forest
districts is examined under two different sets of inputs and outputs. Within the so called model of economic
resources these are quantified in their natural units, whereas in the financial model – in value terms. Finally,
the results obtained in the two models are compared within the previously formed groups of forest districts
featuring similar technology.
Keywords: Forest economy, technical efficiency, Data Envelopment Analysis
33
TEST EMPIRYCZNY MODELU HULL – WHITE’A
Arkadiusz Orzechowski
Instytut Bankowości
W niniejszym artykule analizie poddawany jest model wyceny opcji J. Hulla i A. White’a. W ramach
podejmowanej problematyki wykonywane są działania zmierzające do wyprowadzenia formuły pozwalającej
określić wartość teoretyczną kontraktów opcyjnych – opcji call i put. Następnie, sprawdzany jest wpływ
zwiększenia precyzji obliczeniowej wynikającej z uwzględnienia kolejnych rozwinięć szeregu Taylora na
wynik końcowy wyceny. Ostatecznie, przeprowadzany jest test empiryczny modelu J. Hulla i A. White’a.
Słowa kluczowe: test empiryczny modelu Hulla – White’a, szereg Taylora
EMPIRICAL TEST OF HULL – WHITE MODEL
In this article, Hull -White model is analyzed. As a part of their subject matter formula for theoretical
value of the contracts is derived – both for call and put options. Then, the effect of increasing precision of
calculation by including subsequent expansions of Taylor series on the final result of valuation is
investigated. Ultimately, empirical test of Hull - White model is performed.
Keywords: empirical test of Hull – White model, Taylor series
34
ANALIZA WYBRANYCH NIEPARAMETRYCZNYCH I
SEMIPARAMETRYCZNYCH METOD ESTYMACJI KWANTYLI
Dorota Pekasiewicz
Katedra Metod Statystycznych
Uniwersytet Łódzki
W pracy rozważane są wybrane metody przedziałowej estymacji kwantyli, w tym mediany, decyli
i kwantyli wyższych rzędów. Nieparametryczne przedziały ufności konstruowane są w oparciu o statystyki
pozycyjne odpowiednich rang wyznaczone w oparciu o elementy wylosowanej próby lub generowanych
prób bootstapowych. Semiparametryczna metoda bootstrapowa wykorzystywana jest do estymacji kwantyli
wyższych rzędów, gdyż sposób generowania elementów prób bootstrapowych gwarantuje występowanie
wartości z „ogona” rozkładu. Przeprowadzone badania dokładności oszacowań pozwalają porównać
rozważane metody i sformułować wnioski dotyczące ich praktycznego zastosowania.
Słowa kluczowe: estymacja przedziałowa, kwantyl, metoda bootstrapowa
ANALISYS OF CHOSEN NONPARAMETRIC AND SEMIPARAMETRIC
QUANTILE ESTIMATION METHODS
In paper chosen interval estimation methods of quantiles are presented. Especially, estimation
methods of median, deciles and higher order quantiles are considered. Construction of nonparametric
confidence intervals is based on order statistics of appropriate ranks from random samples and from
generated bootstrap samples. Semiparametric bootstrap methods are used to estimate higher order quantiles
as the method of generating elements of bootstrap samples guarantees the occurrence of values from the tail
of distribution. The results of the comparing the accuracy of chosen interval quantile estimation allow to
draw conclusions for these methods application.
Keywords: interval estimation, quantile, bootstrap method
35
ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI FRAKTALNYCH SZEREGÓW CZASOWYCH
WYBRANYCH INDEKSÓW GIEŁDOWYCH
Zuzanna Rzeszótko
Zakład Analizy Matematycznej
Uniwersytet Przyrodniczo – Humanistyczny w Siedlcach
W niniejszej pracy zastosowano wybrane metody analizy danych eksperymentalnych do
identyfikacji chaosu deterministycznego w szeregach czasowych notowań wybranych indeksów giełdowych.
Szacowano m.in.: wartość wykładnika Hursta (analiza przeskalowanego zakresu), określającego stopień
ryzyka inwestycji w akcje danej spółki; długość cyklu; uogólniony wymiar fraktalny (suma korelacyjna) a
wraz z nim minimalną liczbę zmiennych, charakteryzującą w sposób pełny dany układ dynamiczny.
Zwrócono uwagę na istotność właściwego doboru przesunięcia czasowego dla poprawności
wyników analizy fraktalnej. Dla małych przesunięć czasowych bowiem, występująca w szeregach cen akcji
pamięć krótkoterminowa powoduje trudności w wyznaczaniu wymiaru fraktalnego – wraz ze wzrostem
wymiaru zanurzenia obserwuje się stały wzrost wymiarów korelacyjnych.
Obliczenia wykonano w programie Mathematica, który posiada bazę danych finansowych, w tym
notowania głównych światowych indeksów, jak np. SP500 czy Nikkei225, a także ceny ropy naftowej i
złota.
Celem autorki było opracowanie metodologii badania właściwości fraktalnych empirycznych
szeregów czasowych przy wykorzystaniu wymienionego wyżej systemu obliczeń numerycznych, a następnie
zastosowanie jej w analizie konkretnych danych giełdowych.
Słowa kluczowe: wymiar zanurzenia, całka korelacyjna, wymiar fraktalny, analiza przeskalowanego
zakresu
THE ANALYSIS OF FRACTAL PROPERTIES
FOR TIME SERIES OF SOME MARKET INDICES
In this work a few different methods of experimental data analysis have been applied to identify
deterministic chaos in the behaviour of time series for some market indices. Among others, the value of the
Hurst exponent has been estimated (rescaled range analysis), as well as the length of cycle, the generalized
fractal dimension (correlation sum) and the minimal number of variables, fully characterizing the given
dynamical system.
The author emphasized the significance of the correct selection of time delay to get the right results
in fractal analysis. For small time delay, determination of fractal dimension is becoming difficult because of
a short memory which occurs in time series of shares' prices – the increase of embedding dimension involves
the constant increase of correlation dimensions.
The calculations have been done by use of computer algebra system Mathematica, which is featured
with the financial database, including the quotations of the main world stock indices, e.g. SP500 or
Nikkei225 and prices of oil and gold, as well.
The aim of the author was to work out the methodology of investigation for fractal properties in
empirical time series using the above mentioned computer programme and then to apply the procedures for
given financial data.
Keywords: embedding dimension, correlation sum, fractal dimension, rescaled range analysis
36
MECHANIZMY WPLYWU DZIAŁAŃ OSZCZĘDNOŚCIOWYCH
W NIEMCZECH NA GOSPODARKI
KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ
Viktor Shevchuk
Instytut Ekonomii, Socjologii i Filozofii
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Roman Kopych
Wydział Stosunków Międzynarodowych
Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki
Działania oszczędnościowe w Niemczech bardzo często są postrzegane jako istotny czynnik słabego
wzrostu gospodarczego w krajach europejskich. Jednak takie twierdzenie nie wydaje się aktualne w stosunku
do krajów Europy Środkowej i Wschodniej (EŚW). Jak otrzymano na podstawie oszacowań VAR z
wykorzystaniem danych kwartalnych z okresu lat 2003-2015, korzystne nie-Keynesowskie oddziaływanie
działań oszczędnościowych w Niemczech na wzrost gospodarczy w krajach EŚW jest realizowane głownie
przez zwiększenie inwestycji. Natomiast oddziaływanie polityki fiskalnej za granicą na eksport badanych
krajów jest raczej dwuznaczne. Polepszenie bilansu budżetowego w Niemczech skutkuje zwiększeniem
eksportu jako odsetka PKB na Czechach, w Bułgarii, Estonii oraz Polsce, w tym jak zmniejszenie eksportu
otrzymano dla Łotwy, Węgier, Słowenii i Słowacji (żadnego wpływu nie odnotowano w przypadku Litwy i
Rumunii). Można stwierdzić, że oddziaływanie działań oszczędnościowych w Niemczech na inwestycje i
eksport w krajach ESW odzwierciedla raczej wpływ przepływów kapitału albo poziomu zaufania niż zmian
w popycie za granica czy cen względnych.
Słowa kluczowe: efekt rozniesienia się polityki fiskalnej; Niemcy; kraje Europy Środkowej
i Wschodniej; inwestycje; eksport
MECHANISMS OF GERMAN FISCAL AUSTERITY TRANSMISSION:
THE CASE OF CENTRAL AND EAST EUROPEAN COUNTRIES
Fiscal austerity in Germany used to be blamed for a stagnant growth in European countries.
However, it seems not to be a case for the Central and East European (CEE) countries. As it is established on
the basis of VAR estimates for quarterly series over the 2003-2015 period, a positive non-Keynesian
spillover from the fiscal austerity in Germany to output in the CEE countries is realized mainly through an
increase in investments, with the export channel being rather ambiguous across countries. Following an
improvement in the German budget balance, there is an increase in exports measured as percent of GDP in
the Czech Republic, Bulgaria, Estonia and Poland, while just the opposite relationship is obtained for
Hungary, Latvia, Slovenia and the Slovak Republic (no impact is detected for Lithuania and Romania). It is
possible to suggest that investment and export effects of German austerity on the CEE countries reflect
impact of rather capital flows or confidence measures than changes of foreign demand or relative prices.
Keywords: fiscal spillovers; Germany; Central and East European countries; investments; exports
37
SZACOWANIE WPŁYWU DOPŁAT DO INWESTYCJI NA WYDAJNOŚĆ
PRACY W POLSKICH GOSPODARSTWACH ROLNYCH
ZA POMOCĄ METODY PROPENSITY SCORE MATCHING
Agata Sielska, Aleksandra Pawłowska
Zakład Zastosowań Matematyki w Ekonomice Rolnictwa
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB
W teorii ekonomii wydajność pracy występuje jako jeden z ważniejszych czynników wzrostu
gospodarczego. Może być ona mierzona za pomocą stosunku wartości dodanej do nakładów czynnika pracy.
Wskaźnik ten bywa również stosowany jako miernik dochodu, co stanowi o jego uniwersalności.
Wśród źródeł wzrostu wydajności pracy można wyróżnić czynnik zewnętrzny, jakim jest polityka
rolna. Istotną staje się zatem możliwość oceny zasadności i skuteczności stosowanych narzędzi polityki.
Przedmiotem badania będą działania polityki rolnej powiązane ze wsparciem inwestycji
podejmowanych przez gospodarstwo rolne, co wiąże się ściśle ze wzrostem wydajności pracy. Celem
badania będzie oszacowanie przeciętnego wpływu oddziaływania otrzymywanych dopłat do inwestycji na
wydajność czynnika pracy, mierzonej jako relacja wartości dodanej brutto do rocznej jednostki pracy
(GVA/AWU).
W badaniu wykorzystane zostaną dane FADN (Farm Accountancy Data Network) dotyczące
indywidualnych gospodarstw rolnych dla lat 2005-2013. Narzędziem badawczym będą modele logitowe
służące do specyfikacji wektora propensity score oraz metoda propensity score matching pozwalająca na
obliczenie wskaźnika przeciętnego efektu oddziaływania wobec jednostek poddanych oddziaływaniu (ATT).
Słowa kluczowe: gospodarstwa rolne, wydajność pracy, polityka rolna, propensity score matching
EVALUATION OF THE INFLUENCE OF SUBSIDIES TO INVESTMENT
ON LABOUR PRODUCTIVITY ON POLISH FARMS
WITH PROPENSITY SCORE MATCHING METHOD
Labour productivity occurs in the economic theory as one of the most important factors of economic
growth. It can be measured by the ratio of value added to labour input. This indicator is also used as a
measure of income, which makes it universal.
The agricultural policy can be distinguished as the external source of labour productivity growth.
Hence, the ability to assess validity and effectiveness of policy instruments is crucial.
The subject of research is to examine agricultural policy operations linked to the investment
undertaken by the farms, which is closely connected to the increase in labour productivity. The aim is to
estimate the average effect of influence of the subsidies to investment on the labour productivity, measured
as Gross Value Added to Annual Work Unit (GVA/AWU).
The study used data from the Farm Accountancy Data Network (FADN) database for individual
Polish farms for 2005-2013. The applied research tools include the logistic regression to specify propensity
score vector and propensity score matching method enabling to calculate the Average Treatment Effect on
Treated (ATT).
Keywords: farms, labour productivity, agricultural policy, propensity score matching
38
WYKORZYSTANIE ALGORYTMU AMUSE
DO ESTYMACJI MODELU APT
Tomasz Soboń
Kolegium Zarządzania i Finansów, Szkoła Główna Handlowa
Ryszard Szupiluk
Kolegium Analiz Ekonomicznych, Szkoła Główna Handlowa
Wśród koncepcji związanych z wyceną aktywów kapitałowych do najbardziej popularnych należy
Teoria Arbitrażu Cenowego (APT). Ze względu na stosunkowo otwartą formułę jej modele mogą
występować w wielu postaciach. Podstawową kwestią związaną z określeniem oraz wykorzystaniem
modelu APT jest dobór czynników mających wpływ na rentowność poszczególnych instrumentów
finansowych. W niniejszym artykule zaprezentowano nowe podejście oparte na metodach ślepej
identyfikacji, w szczególności rozszerzonym algorytmie AMUSE. Algorytm ten może eksplorować
statystyki zarówno drugiego rzędu jak również wyższych rzędów, co pozwala wyodrębnić z szeregów
finansowych kluczowe dla modelu APT czynniki. Podejście to jest szczególnie adekwatne dla danych
niegaussowskich. Przedstawiona koncepcja teoretyczna zostanie potwierdzona praktycznym eksperymentem
na danych finansowych
Słowa kluczowe: APT, AMUSE, Ślepa Separacja Sygnałów, rynki kapitałowe
FINANCIAL APT MODEL VIA AMUSE ALGORITHM
Among the concepts related to the valuation of capital assets arbitrage pricing theory (APT) is the
most popular. Due to relatively open formula its models can be found in many forms. The main issue related
to the definition and use of APT model is the selection of the factors which have an effect on the profitability
of individual financial instruments. This article presents a new approach based on blind separation methods,
in particular the extended algorithm AMUSE. This algorithm can explor both the second-order statistics as
well as a higher order, which allows you to extract the key factors for APT model from the financial series .
This approach is particularly appropriate for non-Gaussian data. The presented theoretical concept will be
confirmed by practical experiment on financial data.
Keywords: APT, AMUSE, Blind Signal Separation, capital markets
39
PORÓWNANIE METODY HELLWIGA I METODY WALORYZACJI
WEDŁUG BONITACJI PUNKTOWEJ DO OCENY ATRAKCYJNOŚCI
TURYSTYCZNEJ GMIN NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTWA
PODKARPACKIEGO
Artur Stec
Katedra Ekonomii, Politechnika Rzeszowska
Atrakcyjność turystyczna odgrywa istotną rolę w kształtowaniu ruchu turystycznego oraz umożliwia
określanie wizerunku i tożsamości regionów. Naukowe próby oceny atrakcyjności środowiska na potrzeby
turystyki były już podejmowane w okresie międzywojennym. Kompleksowe opracowania, w których
dokonano oceny atrakcyjności turystycznej obszaru ze względu na różne kryteria i założenia metodologiczne
zaczęły się pojawiać w latach 60-tych XX wieku. Za jedną z bardziej obiektywnych ocen atrakcyjności
turystycznej regionu uważa się metodę bonitacji punktowej, ponieważ pozwala ona na grupowanie cech
posiadających różne miana oraz łączy cechy ilościowe i jakościowe. Metoda ta jest obecnie powszechnie
stosowana. W ocenie atrakcyjności turystycznej obszarów można również zastosować taksonomiczną
metodę miary rozwoju Hellwiga. Podstawową miarą rozwoju jest miernik syntetyczny, który stanowi
wypadkową analizowanych zmiennych takich jak walory turystyczne, stan środowiska naturalnego i jego
czystość, rezultaty podejmowanych działań z zakresu środowiska naturalnego i dostępność komunikacyjna.
Każda z metod oprócz niewątpliwych zalet ma również wady. W opracowaniu autor zwróci uwagę na te
aspekty przeprowadzając analizę atrakcyjności turystycznej dla gmin województwa podkarpackiego.
Słowa kluczowe: metoda bonitacji punktowej, metoda Hellwiga, atrakcyjność turystyczna, metody oceny
atrakcyjności turystycznej
COMPARISON OF HELLWING AND VALORISATION BY POINT
BONITATION METHODS FOR THE EVALUATION OF MUNICIPALITIES
TOURIST ATTRACTIVENESS – PODKARPACKIE REGION EXAMPLE
Tourist attractiveness plays an important role in the development of tourist traffic and allows to
specify the image and identity of the regions. Scientific attempts to assess the attractiveness of the
environment for tourism were already taken in the interwar period. A comprehensive study, which evaluated
the tourist attractiveness of the area due to different criteria and methodological assumptions began to appear
in the 60s of the twentieth century. Valorisation by point bonitation method is considered as one with a more
objective assessment for assesment of region tourist attractiveness, because it allows the breakdown of
characteristics with different titers and combines both quantitative and qualitative features. This method is
now widely used. In the assessment of the attractiveness of the tourist areas, the Hellwig taxonomic method
of measuring development can also be used. The key development measure is the synthetic indicator, which
is the result of the analyzed variables such as tourist attractions, the state of the environment and its purity,
the results of activities undertaken in the field of environment and transport accessibility. Each of these
methods in addition to the undoubted advantages also has disadvantages. In this study, author draws attention
to these aspects by analyzing the tourist attractiveness of the municipalities in Podkarpackie Region.
Keywords: point bonitation method, Hellwig method, tourist attractiveness, tourist attractiveness
evaluation methods
40
POJĘCIE MIARY ODEJŚCIA OD RÓWNOMIERNOŚCI
ORAZ JEJ WPŁYW NA TESTOWANIE NIEZALEŻNOŚCI
W TABLICACH DWUDZIELCZYCH ŚREDNICH ROZMIARÓW
Piotr Sulewski
Instytut Matematyki
Akademia Pomorska w Słupsku
Artykuł dotyczy tablic dwudzielczych średnich rozmiarów. Gdy hipoteza H0 o niezależności cech
jest słuszna, bardzo często wówczas — za sprawą małych próbek — rozkład statystyki testowej odbiega od
rozkładu chi-kwadrat. Kwantyl rozkładu chi-kwadrat nie jest zatem właściwą wartością krytyczną.
Problemem nie jest, przy obecnej wydajności komputerów, wyznaczenie metodą modelowania
statystycznego Monte Carlo właściwej wartości krytycznej, lecz modelowanie H0. Modelowanie H0 to
generowanie takich tablic, w których wartości cechy przypisane wierszom są niezależne od wartości cechy
przypisanej kolumnom. Odpowiednie do takiego modelowania są tablice — równomierna o jednakowym
prawdopodobieństwie przynależności do komórek oraz nierównomierna mająca jednakowe
prawdopodobieństwo we wszystkich wierszach danej kolumny lub we wszystkich kolumnach danego
wiersza. W artykule zdefiniowano miarę odejścia od równomierności zwanej także miarą
nierównomierności. Gdy H0 jest słuszna, miara ta przyjmuje wartości w przedziale <0;1>. Wartość zero
przyjmuje oczywiście dla tablicy równomiernej o jednakowym prawdopodobieństwie przynależności do
komórek. Analiza wyników modelowania statystycznego ujawniła, że nawet gdy H0 jest słuszna, rozkład
statystyki testowej w istotny sposób zależy od nierównomierności wypełnienia tablicy dwudzielczej. W
artykule pokazano, że chcąc maksymalizować moc testu należy wartość krytyczną ustalać z uwzględnieniem
miary nierównomierności.
Słowa kluczowe: tablica dwudzielcza, test niezależności, wartości krytyczne, metoda Monte Carlo
A CONCEPT OF DEPARTURE-FROM-UNIFORMITY MEASURE
AND ITS IMPACT ON THE TESTING FOR INDEPENDENCE
IN TWO-WAY CONTINGENCY TABLES OF MEDIUM DIMENSIONS
This paper deals with tests for independence in contingency table of medium dimensions. Even when
so called “Main” hypothesis denoted H0 is true, test statistics may not follow the chi-square distribution. It
takes place when the contingency table is filled with a small sample. The relevant quantile of the chi-square
distribution is no longer a proper critical value. Again and again, also in this case, the Monte Carlo method
turns out to be irreplaceable. Modeling H0 means generating such tables in which values ascribed to rows are
independent of values ascribed to columns. In this sense a paragon is a uniform table i.e. such having equals
probabilities of falling into all the cell. Moreover many fairly non-uniform tables testify to H0 when they
have probabilities equally distributed in all rows of the given column or in all columns of the given row. For
a purpose of this paper a departure-from-uniformity measure was defined. When H0 is true this measure,
denoted mn, takes values within <0;1> interval and 0 is, of course, assigned to uniform table. In-depth
analysis of results of large-scale Monte Carlo experiments on contingency tables of medium dimensions
revealed that mn has a strong impact on distribution of the test statistics. So, determining test critical values
one has to take mn into account.
Keywords: two-way contingency table, independence test, critical values, Monte Carlo method
41
IDENTYFIKACJA I ANALIZA MAKROEKONOMICZNYCH
UWARUNKOWAŃ ENERGOCHŁONNOŚCI TRANSPORTU LĄDOWEGO
Elżbieta Szaruga
Katedra Metod Ilościowych, Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług, Uniwersytet Szczeciński
Artykuł porusza niezwykle istotną problematykę z zakresu energochłonności transportu lądowego
oraz jej uwarunkowań, które po kryzysie 2007+ stały się punktem centralnym polityki dekarbonizacji
i polityki rozwoju transportu UE, jak również polityki rozwoju kraju czy ugrupowań państw. Należy
zaakcentować fakt, że z jednej strony energochłonność transportu lądowego jest uwarunkowana sytuacją
makroekonomiczną kraju, z drugiej strony zaś wywiera ona wpływ na kondycję gospodarki i jej wzrost
między innymi poprzez pobudzanie popytu globalnego. Można zatem zauważyć, że zachodzą
wielokierunkowe i bardzo złożone zależności pomiędzy energochłonnością transportu lądowego
a kategoriami makroekonomicznymi. Toteż niezwykle ważna jest identyfikacja kierunku zależności
pomiędzy kategoriami makroekonomicznymi a energochłonnością transportu lądowego, czyli identyfikacja
zarówno przyczyn (uwarunkowań energochłonności), jak i efektów energochłonności transportu lądowego.
Ma to szczególne znaczenie z punktu widzenia szeroko pojętej racjonalizacji energochłonności transportu
lądowego, która jest jednym z celów paradygmatu zrównoważonego rozwoju. Paradygmat ten jest
odpowiedzią na zagrożenie sekularnej stagnacji. W tym kontekście należy nadmienić, że sekularna stagnacja
jest kolejną fazą globalnego kryzysu zapoczątkowanego w 2007+, która koncentruje się na negatywnej
prognozie zahamowania wzrostu, co w kontekście wyczerpalności zasobów energetycznych
(przesądzających o granicach wzrostu) stanowi istotny problem zarówno naukowy, jak i pragmatyczny
niedalekiej przyszłości.
Słowa kluczowe: energochłonność transportu, transport lądowy, analiza przyczynowości
IDENTIFICATION AND ANALYSIS OF MACROECONOMIC
CONDITIONS OF ENERGY INTENSITY OF LAND TRANSPORT
The article is about very important issues in the field of energy intensity of land transport and the its
conditions, that after the crisis 2007+ became the focal point of the decarbonization policy and development
policy of EU transport, as well as the development policies of the country or groups of countries. It should
emphasize the fact that, on the one hand the energy intensity of land transport is conditioned by the
macroeconomic situation of the country, on the other hand has an impact on the condition of the economy
and its growth, among other things by boosting global demand. It can therefore be seen that there are
omnidirectional and complex links between the energy intensity of land transport and macroeconomic
categories. Therefore, it is extremely important to identify the links between the macroeconomic categories
and energy intensity of land transport, namely the identification of both the causes (determinants of energy
intensity), and the effects of the energy intensity of land transport. This is particularly important from the
point of view of the broader rationalization of energy intensity of land transport, which is one of the
objectives of the paradigm of sustainable development. This paradigm is a response to the risk of secular
stagnation. In this context, it should be noted that secular stagnation is the next phase of the global crisis
started in 2007+, which focuses on the negative forecast of cessation of economic growth, which in the
context of depletion of energy resources (decisive about the limits of growth) is a significant problem both
scientific and pragmatic in the near future.
Keywords: transport energy intensity, land transport, causality analysis
42
OCENA EFEKTYWNOŚCI DZIAŁALNOŚCI BADAWCZO-ROZWOJOWEJ
W KRAJACH OECD
Andrzej Szuwarzyński
Wydział Zarządzania i Ekonomii, Politechnika Gdańska
Rozwój gospodarczy uzależniony jest od prawidłowo prowadzonej polityki innowacyjnej, której
jednym z kluczowych elementów jest działalność badawczo-rozwojowa (B+R). Pomiar i ocena tej
działalności jest przedmiotem wielu badań, jednak podkreśla się trudności związane z wielowymiarowym
charakterem tego obszaru. Wykorzystuje się metody wskaźnikowe i Data Envelopment Analysis (DEA).
Przyjmuje się, że rezultatami działalności B+R są publikacje naukowe i patenty o zasięgu światowym oraz
ich efekty w postaci cytowań i wielkości eksportu wyrobów zaawansowanych technologicznie. Jako nakłady
zwykle przyjmuje się wysokość zaangażowanych środków finansowych i kapitału ludzkiego. Celem
niniejszego artykułu jest zaproponowanie modelu DEA umożliwiającego ocenę efektywności działalności
B+R w krajach OECD, przyjmując powszechnie stosowane rezultaty, uzupełnione o liczbę doktoratów z
nauk ścisłych i technicznych oraz inny niż powszechnie stosowany zestaw nakładów: liczba absolwentów
studiów po kierunkach ścisłych i technicznych, udział osób z wykształceniem wyższym, udział zatrudnienia
w usługach intensywnie wykorzystujących wiedzę i udział firm współpracujących z instytucjami
badawczymi. Model uwzględnia opóźnienia czasowe między wykorzystaniem nakładów a osiągnięciem
rezultatów. Uzyskane wyniki pozwoliły na utworzenie rankingu, jak również na sformułowanie kierunków i
wielkości zmian, jakie powinny wprowadzić kraje nieefektywne, aby w pełni wykorzystać swój potencjał.
Dokonano również oceny wpływu rezultatów systemu kształcenia na poziomie wyższym, mierzonego liczbą
absolwentów, na działalność B+R.
Słowa kluczowe: badania i rozwój, efektywność, Data Envelopment Analysis
EVALUATION OF EFFICIENCY OF RESEARCH AND DEVELOPMENT
ACTIVITIES IN OECD COUNTRIES
Economic development depends on properly performed innovation policy, one of whose key
elements is a research and development activities (R&D). The measurement and assessment of these
activities is the subject of many studies, however, highlights the difficulties arising from the multidimensional nature of this area. Indicators methods and Data Envelopment Analysis (DEA) are commonly
used. It is assumed that the results of R&D activities are worldwide scientific publications and patents and
their effects in the form of citations and volume export of high-tech products. The engaged funds and human
capital are usually taken into account as inputs. The purpose of this article is to propose a DEA model
allowing the evaluation of the efficiency of R&D activities in OECD countries, assuming commonly used
results, supplemented by the number of doctorates in science and engineering and other than a commonly
used set of inputs: the number of graduates in the fields of science and engineering, the share of people with
higher education, the share of employment in knowledge intensive services and the share of companies
cooperating with research institutions. The model takes into account the time lags between the use of inputs
and the achievement of the results. As the outcome the ranking was obtained, as well the direction and
magnitude of needed changes in inefficient countries to fully exploit its potential were formulated. The
impact of the results of the higher education system, measured by the number of graduates, on R&D
activities was assessed.
Keywords: research and development, efficiency, Data Envelopment Analysis
43
METODA ZMIAN KONKURENCYJNOŚCI ESTEBANA- MARQUILLASA
A SPECJALIZACJA REGIONU NA PRZYKŁADZIE POTENCJAŁU
PRODUKCYJNEGO ROLNICTWA W POLSCE
Agnieszka Tłuczak
Zakład Ekonometrii i Metod Ilościowych, Uniwersytet Opolski
Analiza składników zmiany (ang. shift-share analysis) jest popularną techniką analizy gospodarek
regionalnych. Mankamentem klasycznej analizy zmian strukturalnych jest to, że nie uwzględnia ona relacji
pomiędzy konkurencyjnością a efektem zmian strukturalnych. Esteban-Marquillas w 1972 roku
zaproponował zmianę klasycznego równania shift-share, wprowadzając kategorię homotetyczną badanego
zjawiska, co pozwoliło na uwzględnienie efektu konkurencyjności oraz powiązań między poszczególnymi
składowymi. Ta zmiana pozwoliła na oczyszczenie efektu zmian pozycji konkurencyjności z wpływu
wszelkich lokalnych zmian strukturalnych.
Celem artykułu jest przedstawienie analizy składników zmiany i możliwości jej wykorzystania do
diagnostyki potencjału produkcyjnego rolnictwa regionu, a w szczególności analiza pozwoliła na wskazanie
obiektów wyspecjalizowanych oraz charakteru zmian strukturalnych w zakresie badanego zjawiska.
Słowa kluczowe: potencjał produkcyjny, rolnictwo, konkurencyjność, specjalizacja, Esteban-Marquillas
ESTEBAN-MARQUILLAS METHOD OF COMPETITIVNESS CHANGES
AND SPECIALISATION OF THE REGION ON THE EXAMPLE OF
AGRICULTURAL PRODUCTIVITY IN POLAND
Analysis of the components of change (ang. Shift-share analysis) is a common technique for the
analysis of regional economies. A shortcoming of the classical analysis of structural changes is that it does
not take into account the relationship between competitiveness and the effect of structural changes. EstebanMarquillas in 1972 proposed to change the classical equation of shift-share, introducing the homotetic
category of studied phenomenon, which allowed for the consideration of the effect of competitiveness and
the links between components. This change allowed the cleansing effect of changes in competitive position
of the impact of any local structural change.
The aim of the article is to analyse the components of change and the possibility of its use for the
diagnosis of the productive potential of agriculture in the region, and in particular the analysis allowed to
identify specialized and nature of the structural changes within the analysed phenomenon.
Keywords: productive potential, agriculture, competitiveness, specialization, Esteban-Marquillas
44
OPTYMALIZACJA ELASTYCZNOŚCI CAŁKOWITEJ
SYSTEMU BONUS-MALUS
Marcin Topolewski, Michał Bernardelli
Instytut Ekonometrii, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
e-mail: [email protected], e-mail: [email protected]
Systemy bonus-malus używane są, jako narzędzie różnicowania składek w procesie oceny ryzyka a posteriori
w ubezpieczeniach komunikacyjnych. Podczas gdy narzędzia analizy systemów i kryteria obliczania składek są dobrze
opisane w literaturze, stosunkowo mało miejsca poświęca się optymalizacji reguł przejścia pomiędzy klasami systemu
bonus-malus. Problem wydaje się być szczególnie interesujący z punktu widzenia projektowania systemu. Możliwość
budowy systemu, który spełnia określone z góry kryterium optymalności wydaje się być pożądana.
W badaniu optymalizujemy reguły przejścia systemów bonus-malus, aby osiągnąć możliwie najlepszą
elastyczność składki, zgodnie z definicją elastyczności oczekiwanej składki stacjonarnej określoną w Loimaranta
(1972), a później uogólnioną w De Prill (1978), jako elastyczność globalna. Używamy składek otrzymanych w wyniku
minimalizacji błędu średniokwadratowego oceny ubezpieczonych, zgodnie z kryterium zaproponowanym w Norberg
(1976). Niniejsze zagadnienie stanowi dyskretny nieliniowy problem optymalizacyjny. Aby rozwiązać ten problem
stosujemy udoskonalony algorytm zachłanny, oparty o metodę zaproponowaną w Marlock (1984). Proponujemy
również alternatywne miary globalnej elastyczności składki, które pozwalają na lepsze monitorowanie cech systemu
bonus-malus. Badamy systemy o różnej wielkości, dla portfeli ryzyka charakteryzujących się różną strukturą ryzyka
modelowaną rozkładem odwrotnym gaussowskim o różnych parametrach.
Pokazujemy, że dla stosunkowo małych systemów nie jest możliwe osiągnięcie zadowalającego poziomu
globalnej elastyczności dla tego konkretnego kryterium obliczania składek, nawet dla najostrzejszych reguł przejścia, z
powodu niewystarczającej rozpiętości składek. Również w przypadku większych systemów ich globalna elastyczność
jest ograniczona zarówno w świetle miar oryginalnych i alternatywnych. Pokazujemy także, że w niektórych
przypadkach oryginalna miara globalnej elastyczności nie odzwierciedla odpowiednio właściwości systemu, a miary
alternatywne wydają się być bardziej adekwatne.
Słowa kluczowe: system bonus-malus, reguły przejścia, optymalizacja, elastyczność składki,
ubezpieczenia komunikacyjne
IMPROVING GLOBAL ELASTICITY OF BONUS-MALUS SYSTEM
Bonus-malus systems are used as a tools of a'posteriori premiums differentiation in risk assessment process in
automobile insurance. While the tools of systems analysis and premium calculation criteria are well-described in the
literature, relatively little space is devoted to the optimization of transition rules between classes of a bonus-malus
system. The problem appears to be particularly interesting from the viewpoint of system design. The possibility of
building a system that meets the specified optimality criterion in advance seems to be desirable.
We optimize the transition rules of bonus-malus systems to achieve possibly the best premium elasticity as
defined by Loimaranta (1972) and later generalized as global elasticity by De Prill (1978). We use premium scale given
by the minimization of mean square error proposed by Norberg (1976). This issue constitutes a nonlinear nonconvex
discrete optimization problem. To solve this problem improved greedy optimization algorithm is engaged, similar to the
one proposed by Marlock (1984). We also propose alternative measures of global premium elasticity, which allow for
better monitoring of characteristics of a bonus-malus system. We analyse systems of different size applied for risk
portfolios characterized by the inverse Gaussian risk structure function of various parameters.
We find that for relatively small systems it is impossible to achieve satisfactory level of global elasticity with
this particular premium calculation principle even for the toughest transition rules due to not sufficient premium span.
Also for larger systems their global elasticity is limited both for original and alternative measures. We also show that in
some cases the original measure of global elasticity fails to reflect adequate system properties, thus making alternative
measures more favourable.
Keywords: bonus-malus system, transition rules, optimization, premium elasticity, automobile
insurance
45
DOJAZDY DO PRACY A KONWERGENCJA REGIONALNA W POLSCE
Piotr Wójcik
Zakład Finansów Ilościowych, Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Natalia Krejckant
Celem artykułu jest analiza zróżnicowań regionalnego dochodu na mieszkańca oraz konwergencji
regionalnej w Polsce na poziomie podregionów (NUTS3) po skorygowaniu wartości PKB z wykorzystaniem
danych o dojazdach do pracy. W obliczeniach produktu krajowego (regionalnego) brutto na mieszkańca
licznik i mianownik mają różną podstawę. Wielkość produktu dotyczy regionu, w którym został on
wytworzony, ale jest on efektem pracy także osób dojeżdżających do pracy z innych regionów. Ma to
szczególne znaczenie w przypadku dużych miast i obszarów je otaczających, które są odrębnymi
jednostkami administracyjnymi, ale tworzą wspólny rynek pracy. W opracowaniu wykorzystano dane o
przepływach ludności związanych z zatrudnieniem na poziomie gmin (GUS, 2006, 2014) do obliczenia
skorygowanych wielkości PKB per capita na poziomie podregionów w okresie 2000-2012. Korekta polega
na zapisaniu wielkości PKB wytworzonej przez osoby dojeżdżające do pracy w miejscu ich zamieszkania, a
nie w regionie zatrudnienia. W analizie konwergencji wykorzystano klasyczne podejścia typu beta oraz
sigma oraz podejścia alternatywne, umożliwiające analizę pełnego rozkładu (macierze przejścia, estymacja
jądrowa). Zgodnie z oczekiwaniami, dane skorygowane wykazują mniejsze zróżnicowania międzyregionalne
w porównaniu z danymi bez korekty (największe korekty dotyczą dużych miast). Modyfikacja danych
poprzez uwzględnienie dojazdów do pracy nie zmienia jednak wniosków dotyczących procesów regionalnej
konwergencji – jedynym obserwowanym wzorcem była konwergencji klubów osobno dla regionów
najbogatszych i najbiedniejszych.
Słowa kluczowe: konwergencja regionalna, dojazdy do pracy, skorygowany PKB per capita, analiza
dynamiki rozkładu, macierze przejścia, estymacja jądrowa
COMMUTERFLOWS AND REGIONAL CONVERGENCE IN POLAND
The aim of the article is the analysis of diversification of regional income per capita and regional
convergence in Poland od the level of subregions (NUTS3) after correcting GDP values with the data on
commuterflows. When calculating gross domestic (regional) product per capita the numerator and
denominator are measured on a different basis. Production is attributed to a region in which it was generated,
while it is produced also by workers who commute from other regions. This is particularly important in case
of large cities and surrounding regions, which are separate administrative areas, but create a common labor
market. In the article we use the data on commuterflows between Polish municipalities (GUS, 2006, 2014) to
correct the values of regional GDP per capita on the level of subregions in the period 2000-2012. The
correction attributes production generated by commuters in their place of living instead of their place of
employment. In the empirical analysis we use a classical approach of beta and sigma convergence and also
alternative approaches allowing for the analysis of the whole distribution dynamics (transition matrices and
kernel density estimation). The corrected data shows lower interregional diversification of per capita income
as compared with the original data, in line with expectations (the largest corrections in large cities).
However, modification of data did not change the conclusions relating to the regional convergence processes
– the only observed pattern of convergence was convergence of clubs separately for the richest and the
poorest regions.
Keywords: regional convergence, commuterflows, corrected GDP per capita, distribution dynamics,
transition matrices, kernel density estimation
46
PLANY LOSOWANIA PRÓB ZALEŻNE
OD STATYSTYK POZYCYJNYCH CECHY DODATKOWEJ
Janusz L. Wywiał
Katedra Statystyki, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
[email protected] .pl
W referacie przedstawiono propozycje warunkowego planu losowania próby zależnego od wartości
statystyk pozycyjnych cechy dodatkowej. Ponadto, opisano schemat losowania takiej próby.
Zaprezentowano wyprowadzone ich prawdopodobieństwa inkluzji rzędu pierwszego i drugiego.
Przedstawiono różne warianty tego planu. W szczególności chodzi o plan losowania proporcjonalny do
wartości pary statystyk pozycyjnych, który przy dodatkowych założeniach daje prawdopodobieństwa
inkluzji proporcjonalne do wartości cechy dodatkowej. Inne warianty planu losowania są użyteczne przy
estymacji kwantyli cechy badanej.
Słowa kluczowe: metoda reprezentacyjna, plan losowania próby, schemat losowania próby, statystyka
pozycyjna, prawdopodobieństwo inkluzji, estymacja
SAMPLING DESIGN DEPENDENT
ON ORDER STATISTICS OF AUXILIARY VARIABLE
Conditional sampling design dependent on order statistics of a positive valued auxiliary variable
is considered. Its sampling scheme is described. Inclusion probabilities of first and second order are
presented. Some particular cases of the sampling scheme is presented. For instance the specific sampling
design proportional to the sum of the two order statistics has the inclusion probabilities of the first order
proportional to the auxiliary variable. Another variants of the sampling design are useful during estimation of
quantiles of a variable under study.
Keywords: survey sampling, sampling design, sampling scheme, order statistic, inclusion probability,
estimation
47
PRZESTRZENNA ANALIZA
OLSZTYŃSKIEGO RYNKU NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH
Z WYKORZYSTANIEM REGRESJI WAŻONEJ GEOGRAFICZNIE
Marcelina Zapotoczna, Radosław Cellmer
Katedra Finansów i Bankowości
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
W pracy przedstawiono wyniki przestrzennej analizy olsztyńskiego rynku mieszkaniowego. Badanie
wykonano dla lat 2006 – 2015, w ujęciu kwartalnym. Wykorzystanie regresji ważonej geograficznie
pozwoliło na poznanie rozkładu dynamiki zmian cen transakcyjnych lokalowych nieruchomości
mieszkaniowych w zależności od lokalizacji. W badaniu wykorzystano informacje o cenach transakcyjnych
pozyskane z RCiWN. Dokonywanie analiz dla rynków aktywnych inwestycyjnie jest szczególnie istotne dla
podmiotów realizujących inwestycje mieszkaniowe, bowiem może stanowić podstawę do prognozowania
cen na subrynkach charakteryzujących się pewną odmiennością wynikającą z walorów lokalizacyjnych.
SPATIAL ANALYSIS OF OLSZTYN'S HOUSING REAL ESTATE MARKET
WITH THE USE OF GEOGRAPHICALLY WEIGHTED REGRESSION.
The paper presents the results of a spatial analysis of the housing real estate market in Olsztyn. The
study was conducted for the years 2006-2015, with a quarterly approach. The use of geographically weighted
regression allowed for an insight into the distribution of transaction prices change rate in the case of housing
real estate depending on location. For the study, information on transaction prices obtained from the real
estate prices and value register RCiWN was used. Conducting analyses for markets active in terms of
investing is especially important for entities realizing housing investments as it may constitute the base for
forecasting prices on submarkets that are somewhat distinct due to their location advantages.
48
PORÓWNANIE DYNAMIKI ZMIAN WYMOGÓW KAPITAŁOWYCH
Z TYTUŁU RYZYKA OPERACYJNEGO W LATACH 2010-2014
NA PRZYKŁADZIE TRZECH SEKTORÓW BANKOWYCH W POLSCE.
Lech Zaręba
Katedra Dydaktyki Nauk Ścisłych, Uniwersytet Rzeszowski
Nowa Umowa Kapitałowa opublikowana w czerwcu 2004 roku przez Bazylejski Komitet Nadzoru
Bankowego pod nazwą „International Convergence of Capital Measurement and Capital Standards”
wprowadziła do Europejskiego Systemu Bankowego nowy wymóg kapitałowy związany z występowaniem
ryzyka operacyjnego. W tym zakresie Banki otrzymały do wyboru jedną z trzech metod wyliczania wymogu
kapitałowego są to: metoda wskaźnika podstawowego (BIA), metoda standardowa (TSA), zaawansowane
metody pomiaru (AMA). Polski sektor bankowy jest dość silnie zróżnicowany pod względem wielkości,
skali działania czy stopnia zaawansowania produktów. Co powoduje stosowanie od kilku lat różnych metod
wyliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego. Sektor banków z oddziałami
zagranicznymi, Sektor krajowych banków komercyjnych działających z oddziałami zagranicznymi
wykorzystują metody AMA natomiast, Sektor Banków Spółdzielczych korzystając z dyrektyw KNF metody
BIA lub TSA. Oczywiście Banki z jednej strony powinny dbać o bezpieczeństwo ale z drugiej
maksymalizować zysk. Ponieważ metodologia wyliczania wymogu kapitałowego za pomocą AMA jest
całkowicie odmienna od metodologii BIA czy TSA, zatem zachodzi pytanie czy w rzeczywistości
wykorzystanie zaawansowanych metod pomiaru daje mniejsze obciążenia finansowe? Celem niniejszego
artykułu jest przeanalizowanie i porównanie na podstawie danych KNF (2010-2014) trendów określających
udział wymogów kapitałowych związanych z ryzykiem operacyjnym w funduszach podstawowych oraz
łącznych wymogach kapitałowych w trzech wymienionych sektorach bankowych.
Słowa kluczowe: Ryzyko Operacyjne, analiza statystyczna, funkcja trendu, NUK
COMPARISON OF THE DYNAMICS OF CHANGES IN CAPITAL
EQUIREMENTS FOR OPERATIONAL RISK IN 2010-2014 ON THE
EXAMPLE OF THREE BANKING SECTORS IN POLAND
New Basel Capital Accord (Basel II), which was published in June 2004 by the Basel Committee on
Banking Supervision under the name "International Convergence of Capital Measurement and Capital
Standards" introduced to the European Banking System a new requirement calculation of capital associated
with the occurrence of operational risk. In this regard, Banks received a choice of one of three methods of
calculating capital requirements are: a method of Basic Indicator Approach (BIA), the standardized approach
(TSA) , the Advanced Measurement Approaches (AMA). The Polish banking market is a great diversity in
respect of size, scale of operations, or the stage of the products. Hence, Banks use of a few years different
methods for calculating the capital requirement for operational risk. Sector of banks with foreign branches
and Sector of domestic commercial banks operating with foreign branches used AMA, however Sector of
Co-operative Banks using the directives Supervision Commission Financial (KNF) employed BIA or TSA
method. For Banks on the one hand it is important to safety but on the other to maximize profit. Since the
methodology of calculating the capital requirement using the AMA is completely different from the
methodology of BIA or TSA, therefore, the following question arises: whether, the use of advanced methods
of measurement is less financial burden. The purpose of this article is to analyze and compare trends defining
the share of capital requirements related to operational risk fund core and total capital requirements in the
three sectors of banking.
Keywords: Operational risk, statistical analysis, trend function, NUK
49

metody ilościowe w badaniach ekonomicznych - MIBE

Transkrypt

Podobne dokumenty

cocas polaco 2 low

Człowiek – najlepsza inwestycja A0 Zad.1 Uzupelnij

Fitoremediacja gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi

Sprawiedliwa gospodarka mieszkaniowa