Pnącza Pnącza
Transkrypt
Pnącza Pnącza
INDEKS 404632 ISSN 2300-0104 Pnącza na stres 3 TYLKO 99 zł (w tym 8% VAT) Utopiona w kompocie Zaplanuj teraz, ciesz się wiosną VADEMECUM JESIENNEGO NAWOŻENIA Drodzy Czytelnicy! Leniwy, wakacyjny czas to najlepszy moment, żeby nacieszyć się pracą wykonaną wiosną. Jak w każdym numerze polecamy więc rośliny, które właśnie teraz wyglądają najpiękniej. Udowadniamy, że krwawniki – które często można spotkać w formie dzikiej, rosnące przy drogach – to wcale nie chwasty. Ich uprawa i pielęgnacja jest niezwykle łatwa, a dzięki wielu odmianom możemy w ogrodzie zapewnić sobie prawdziwą feerię barw. Od lipca do połowy września można też podziwiać piękne, roztrzepane kwiatostany pysznogłówki – znanej i lubianej byliny goszczącej w wielu polskich ogrodach. Podpowiadamy, jakie odmiany najlepiej wybrać. Nadchodząca nieubłaganie jesień to jednak nie koniec sezonu, także dla początkujących ogrodników. Wrzesień to doskonały czas na założenie trawnika – zarówno temperatura powietrza, jak i gleby sprzyja kiełkowaniu nasion i wzrostowi młodej trawy. W tym numerze znajdziecie także elementarz jesiennych nasadzeń. Kilka prostych błędów popełnionych w czasie tej z pozoru błahej czynności może w znaczący sposób wpłynąć na przyjęcie się i dalszy wzrost posadzonych roślin. Jak ich uniknąć podpowiada prawdziwy fachowiec – Wiesław Szydło ze Szkółki Niewierz. W sierpniowym wydaniu Garden & Trends znajdziecie także coś dla zdrowia. Z materiału o walorach jarzębiny dowiecie się m.in., że jej owoce zawartością witaminy C nie ustępują cytrusom. Poznacie także zalety dzwonkowca kosmatego, który może być doskonałą receptą na stres. W rubryce „Ogród osobistości” przedstawiamy natomiast ogrodnicze pasje Magdy Gessler. Araukaria, wiciokrzew, glicynia – poznajcie ulubione rośliny znanej restauratorki. Zapraszam do lektury! Michał Gradowski, redaktor naczelny magazynu Garden & Trends Nakład: 50000 egzemplarzy INDEKS 404632 ISSN 2300-0104 TYLKO na ADRES stres REDAKCJI: 60-784 Poznań, (w tym 8% VAT) ul. Grunwaldzka 43/1, Utopiona tel. 61 820 41 75, faks: 61 828 76 02 w kompocie SIERPIEŃ 2015 Szymon Skalski, [email protected] SEKRETARZ REDAKCJI: Daria Idziak, [email protected] STUDIO GRAFICZNE: MNS Design DRUK: Zakład Poligraficzny Techgraf PROJEKT OKŁADKI: Design Studio Jacek Łuczak INDEKS 404632 ISSN 2300-0104 Pnącza na stres 399 TYLKO zł (w tym 8% VAT) Utopiona w kompocie SIERPIEŃ 2015 WICEPREZES ZARZĄDU: Jarosław Olewicz, [email protected] REDAKTOR NACZELNY: Zaplanuj ciesz się wiosną Michałteraz, Gradowski, [email protected] VADEMECUM JESIENNEGO NAWOŻENIA DYREKTOR DS. STRATEGII I ROZWOJU: Karolina Kałdońska, [email protected] DYREKTOR DZIAŁU SPRZEDAŻY REKLAM: Renata Aleksandrzak, [email protected] REDAKTOR PROWADZĄCY: Katarzyna Nowacka, [email protected] REDAKCJA: Agnieszka Idziak, [email protected], Jolanta Kusiak, [email protected], GARDEN & TRENDS GARDEN & TRENDS WYDAWCA: Media Experts Pnącza 399złSp. z o.o. Zaplanuj teraz, ciesz się wiosną VADEMECUM JESIENNEGO NAWOŻENIA 4 Spis treści s. 90 OGRÓD OSOBISTOŚCI 6 Moja druga pasja POLECAMY ROŚLINY 12 Nie takie złe, jak je malują NAGRODY 18 Hibiskus bagienny – GARDEN&TRENDS król późnego lata 8 KREATORY GardenTrendów 10 KALENDARIUM 20 Rozwichrzona głowa OGRODNICZY PORADNIK 24 Vademecum jesiennego nawożenia INSPIRACJE 28 Wrzuć kamień do swojego ogródka s. 18 30 Kompozyt dobry na (prawie) wszystko OGRODNICZY PORADNIK 32 Jesienny trawnik POLECAMY ROŚLINY 34 Niebanalne trawy 36 Hipnotyzujące róże KOMPOZYCJE W DONICACH 40 Pomysły na jesień Spis treści 5 s. 56 s. 12 POLECAMY ROŚLINY 64 Sadzimy cebulowe 46 Piękna Annabelle POLECAMY ROŚLINY 84 Utopiona w kompocie 68 Lilia złotogłów 88 ZIELONY BUTIK INSPIRACJE 48 Poletka z pięknem OWOCE OGRODU w donicach 82 Ogród nie ma urlopu OWOCE OGRODU ZIOŁOLECZNICTWO POMYSŁ NA TARAS 52 Polna jarzębina 72 Pnącza na stres 90 Na ciepłe, jesienne dni ROŚLINY W DOMU INSPIRACJE EKOOGRÓD 56 Kaktusowy raj 74 Mały ogród w wielkim 92 Kompost – „złoto” OGRODNICZY PORADNIK OGRÓDEK WARZYWNY 78 Gruntowny sprawdzian 96 Mniejsza kuzynka dyni OGRODNICZY PORADNIK 60 Zaplanuj teraz, ciesz się wiosną stylu ogrodników Zdjęcie z książki „Smaczna Polska” Magdy Gessler 6 Ogród osobistości Ogród osobistości Moja druga pasja CHOĆ NATŁOK PRACY I OBOWIĄZKÓW NIE POZWALA MAGDZIE GESSLER NA SAMODZIELNĄ PIELĘGNACJĘ JEJ OGROMNEGO OGRODU, NIE MARNUJE ŻADNEJ OKAZJI, ABY SPĘDZAĆ W NIM CZAS. – OGRÓD, ZARAZ PO GOTOWANIU, TO MOJA DRUGA PASJA – MÓWI ZNANA RESTAURATORKA, PROWADZĄCA PROGRAM „KUCHENNE REWOLUCJE”, JURORKA POLSKIEJ EDYCJI „MASTER CHEF” Rozmawia: Katarzyna Nowacka M ój w y marzony og ród zaprojektowa łam i stworzyłam od podstaw ponad 20 lat temu. Inspiracją były dla mnie ogrody angielskie. Samodzielnie sadziłam niemal każdą roślinę. Do dziś wykorzystuję wiedzę i doświadczenie jakie zdobyłam wtedy, podczas zakładania pierwszego ogrodu – mówi Magda Gessler. Zarówno dom, jak i ogród powstały w miejscu, w którym kiedyś znajdował się wiśniowy sad. Dziś zostało po nim tylko jedno dorodne i obficie owocujące drzewo, nie jedyne w kolekcji Magdy Gessler, która je uwielbia. ZIELONA OAZA SPOKOJU – Kocham wszystkie rośliny, jednak najbardziej upodobałam sobie araukarię, która rośnie w tak szybkim tempie, że niedługo zasłoni cały dom – śmieje się Magda Gessler. – Zachwycające jest piękno platana oraz wiązów, które okalają ogród i dają poczucie prywatności. Mój ogród nie jest na pokaz, jest przede wszystkim dla mnie, chcę czuć się w nim komfortowo – dodaje. Drzewa to nie jedyny element dekoracyjny w ogrodzie Magdy Gessler. Prowadząca „Kuchenne rewolucje” stawia głównie na byliny i pnącza. – W moim ogrodzie zazwyczaj nie ma roślin jednorocznych, kocham byliny, a szczególnie pachnące fiołki i hiacynty. Równie cudowne są pnącza, takie jak kiwi czy wiciokrzewy, ale najpiękniej kwitnie moja ulubiona glicynia – mówi. Z OGRODU NA TALERZ W ogrodzie Magdy Gessler nie zabrakło miejsca na niewielki zbiornik wodny oraz kącik leśny. Staw pięknie komponuje się z wierzbami, o typowym, płaczącym po- W leśnym zaciszu porośniętym bujnym mchem jurorka „Master Chef” zbiera obfite plony grzybów, które potem wykorzystuje w kuchni. To jednak nie jedyne dary natury, które prosto z ogrodu trafiają na talerz kroju, a na jego powierzchni pływają bajkowe nenufary. W leśnym zaciszu porośniętym bujnym mchem jurorka „Master Chef” zbiera obfite plony grzybów, które potem wykorzystuje w kuchni. To jednak nie jedyne dary natury, które prosto z ogrodu trafiają na talerz. – Mój ogród jest zbyt blisko dużego miasta, aby uprawiać w nim zdrowe warzywa, dlatego postawiłam na podstawowe gatunki ziół. Ogromną radość sprawia mi też to, że stojąc na balkonie mogę zrywać morele prosto z drzewa – zdradza restauratorka. n 7 8 Nagrody Garden & Trends KREATORY GardenTrendów przyznane Redakcja magazynu „Garden & Trends” już po raz piąty przyznała KREATORY GardenTrendów. Tym wyróżnieniem nagradzamy produkty, które kształtują ogrodnicze trendy, są gwarancją najwyższej jakości i oryginalnego designu. Poznajcie laureatów! OBORNIK GRANULOWANY Naturalny nawóz organiczny, który zwiększa zawartość próchnicy w glebie, polepsza jej strukturę, żyzność oraz zdolność do zatrzymywania wody. Dzięki profesjonalnym procesom fermentacji, suszenia oraz działania wysokiej temperatury jest wolny od nasion chwastów oraz patogenów. Uniwersalne zastosowanie, wydłużony okres działania – to produkt, który idealnie odpowiada na potrzeby konsumentów. www.nawozyogrodnicze.pl BROS SPRAY NA OWADY TARAS I OGRÓD Nowoczesny preparat przeznaczony do zwalczania owadów latających i biegających – much, os, mrówek i pająków. To pierwszy na polskim rynku środek do oprysku przestrzeni otwartych, częściowo otwartych, a także zamkniętych. Jego innowacyjna formuła tworzy niewidzialną barierę ochronną. To jedna z najbardziej komfortowych form ochrony przed owadami. Dodatkowym atutem jest specjalna dysza, zapewniająca precyzyjne rozpylanie. www.bros.pl SERIA NASION BIO Firma Vilmorin Garden, jako propagator zdrowego stylu życia w zgodzie z naturą, od wielu lat promuje ekologiczne produkty. Nasiona gamy BIO to 24 odmiany różnych warzyw i ziół, które spełniają europejskie wymogi stawiane produktom ekologicznym. Idealne rozwiązanie dla zwolenników zdrowego trybu życia, którzy w swoim ogrodzie chcą uprawiać zdrowe i smaczne rośliny bez stosowania zbędnych środków chemicznych. www.vilmorin-garden.pl DONICA BALUSTRADOWA FALA Unikatowa donica o formie przypominającej falę, którą można powielać zestawiając kilka obok siebie. Oryginalny design umożliwia stworzenie wielobarwnego, modułowego systemu balustradowego na każdym balkonie. Donica przystosowana do montażu na okrągłych i prostokątnych poręczach balustrad. Montaż ułatwiają specjalne stabilizatory. www.formplastic.pl Nagrody Garden & Trends „DOMOWY OGRÓD” W. LEGUTKO Nowa seria nasion firmy W. Legutko dostosowana do preferencji i potrzeb młodych ludzi, powstała na bazie aktualnych trendów – ekologii, zdrowego trybu życia, slow life. „Domowy Ogród” – 30 różnych gatunków nasion – to dowód na to, że w prosty sposób można stworzyć własny ogród w mieszkaniu, na balkonie lub tarasie. Na opakowaniu czytelne instrukcje dotyczące wysiewu i pielęgnacji. Wprowadzaniu produktu na rynek towarzyszą działania edukacyjne m.in. na nowym portalu www.domowyogrod.wordpress.com , a także akcje społeczne i promocyjne. www.legutko.com.pl 9 LINIA SYSTEMU WODNEGO ERGO Nowa, unikatowa linia systemu wodnego ERGO firmy Cellfast to połączenie trwałości, niezawodności i oryginalnego designu. Ta unikatowa seria produktów jest gwarancją efektywnej i ergonomicznej pracy, stanowiąc jednocześnie ozdobę ogrodu. Innowacyjne rozwiązania zastosowane w linii ERGO – systemy SAFETOUCH™ i HANG UP™ – gwarantują wyjątkowy komfort użytkowania. www.cellfast.com.pl SERIE TEMATYCZNE IN MY GARDEN Możliwość łatwego znalezienia poszukiwanych roślin i gwarancja powodzenia uprawy – to zalety nowej koncepcji sprzedażowej IN MY GARDEN. Pod tą marką można znaleźć pięć serii tematycznych: „Zdrowe i smaczne”, „Kolekcje odmianowe”, „Pachnący kącik”, „Rośliny na nalewki” i „Staropolski Ogród”. Każde opakowanie oraz etykieta zawierają szczegółową instrukcję sadzenia oraz niezbędne informacje o danej roślinie. www.inmygarden.eu, www.fructoplant.pl EUROPEJSKI ŻEŃ-SZEŃ Dzwonkowiec kosmaty Codonopsis pilosula to oryginalna roślina ozdobna – bylinowe pnącze dorastające do 2 m wysokości, niezbędny składnik domowej, ziołowej apteczki. Ma podobne właściwości do żeń-szenia, a jest łatwiejszy w uprawie i szybciej rośnie. Korzeń dzwonkowca działa immunostymulująco i antystresowo. Roślina w pełni mrozoodporna w naszych warunkach klimatycznych. www.clematisy.com.pl BAŃKI NAWADNIAJĄCE AQUA DECO Ozdobne bańki zapewniające odpowiednie nawodnienie roślin podczas nieobecności w domu. Wykonane z ozdobnego szkła, dostępne w różnych kolorach, pojemność 200 ml. Po napełnieniu wodą i wetknięciu do gleby dostarczają do niej wodę dzięki wbudowanej kapilarze. www.hozelock.pl, www.victus.pl TWOJA PLANTACJA Seria warzyw i owoców „Twoja plantacja” powstała z myślą o tych, którzy nie mają warunków do uprawy warzyw i owoców. Wybierając rośliny z tej serii można uprawiać pomidorki, paprykę, truskawki czy poziomki na swoim balkonie lub tarasie. Z roślinami PANEK w szybki i prosty sposób stworzysz własną miniplantację. Rośliny sprzedawane są w kolorowych doniczkach z kolorową etykietą zawierającą dokładne instrukcje uprawy. www.e-panek.pl 10 Kalendarium JESIENNY KIERMASZ OGRODNICZY POMORZA I KUJAW 26-27 sierpnia, Bydgoszcz Piękne rośliny, praktyczne akcesoria i fachowa wiedza – to wszystko czeka na odwiedzających kiermasz ogrodniczy w Bydgoszczy. Wydarzenie przyciąga nie tylko ze względu na liczne grono wystawców, ale także atrakcyjne ceny wyjątkowych roślin. SPOTKANIE BLOGERÓW OGRODNICZYCH „Biznes Ogrodniczy”, „Garden&Trends” oraz „SlowLife Food&Garden” patronują 2. edycji Spotkania Blogerów Ogrodniczych na Wystawie „Zieleń to Życie” Podobnie jak cała wystawa, również spotkanie Blogerów Ogrodniczych, odbędzie się pod hasłem „Obudź emocje!”. A tych na pewno nie zabraknie, bowiem wśród tematów poruszanych podczas spotkania znajdą się m.in. kwestie praw autorskich, zawiłości mediów społecznościowych i komercjalizacji bloga, tajniki fotografii czy ogrodów permakulturowych. Ogrodnicy, architekci krajobrazu i pasjonaci mediów społecznościowych przyjadą z całej Polski, by podzielić się z uczestnikami swoją wiedzą i doświadczeniem. Serdecznie zapraszamy wszystkich, którzy prowadzą ogrodnicze blogi, vlogi, ogrodnicze fanpage'e na Facebooku i administrują forami o ogrodniczej tematyce do wzięcia udziału w spotkaniach. Odbędą się one 4 września w godzinach 9.30-12.30 oraz 5 września w godzinach 10.00-13.00 w sali A na pierwszym piętrze. Emocji na pewno nie zabraknie! Kalendarium FESTIWAL TRAW I KWIATÓW JESIENI 27 września, Arboretum w Wojsławicach Spacer z przewodnikiem, wykłady tematyczne oraz kiermasz roślin – głównie pięknych gatunków traw. Idealna okazja na wyposażenie swojego ogrodu w nowe okazy oraz zaczerpnięcie fachowej wiedzy na temat uprawy. Imprezie towarzyszyć będzie wystawa fotograficzna „Jesień” Magdaleny Wasiczek. JESIEŃ W OGRODZIE 12-13 września, Rënk w Gdańsku Około 100 wystawców weźmie udział w piątej edycji kiermaszu ogrodniczego „Jesień w ogrodzie”. Patronat medialny nad wydarzeniem objął miesięcznik „Biznes Ogrodniczy” oraz magazyn „Garden&Trends”. Impreza odbędzie się w godzinach od 10 do 18 na terenie Pomorskiego Centrum Hurtowego Rënk w Gdańsku, przy ul. Wodnika 50. Wśród wystawców przeważają producenci drzew, krzewów ozdobnych, owocowych, iglastych i liściastych. Część z nich stanowić będą również producenci pięknych, zwłaszcza jesienią, wrzosów. Podczas „Jesieni w ogrodzie” nie zabraknie także szerokiej oferty twórców ludowych. Plonami pochwalą się także producenci miodów, soków owocowych i rozmaitej postaci przetworów. HORTENSJOWY ZAWRÓT GŁOWY 23 sierpnia, Ogród Botaniczny we Wrocławiu Imprez poświęcona tylko jednemu rodzajowi roślin – hortensjom. Specjaliści w uprawie i pielęgnacji hortensji podzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem. Opowiedzą m.in. o tym, dlaczego hortensje nie chcą kwitnąć i jak pobudzić je do życia. Dodatkowo można będzie nabyć najpiękniejsze okazy na kiermaszu roślin. DNI STORCZYKÓW 12-13 września, Ogród Botaniczny w Warszawie Najpiękniejsze gatunki i odmiany orchidei z całego świata w jednym miejscu. Wiele z nich będzie można także nabyć w atrakcyjnych cenach. W trakcie trwania imprezy będzie można skonsultować swoją wiedzę i doświadczenie ze specjalistami w uprawie orchidei. 11 12 Polecamy rośliny Nie takie złe, jak je malują Achillea millefolium 'Cerise Queen' Krwawniki przestają być postrzegane jako chwasty, ale nadal trzeba na nie uważać, bo mogą wyprzeć z ogrodu inne wartościowe rośliny. Coraz szersza oferta odmianowa sprawia, że częściej goszczą w polskich ogrodach. Słusznie – są bardzo ozdobne i łatwe w uprawie Tekst: Katarzyna Nowacka Zdjęcia: www.dobrepole.pl K rwawnik to nasz rodzimy gatunek, często można spotkać tę roślinę w formie dzikiej, rosnącą przy drogach lub w zaniedbanych ogrodach. Świetnie czuje się w naszym klimacie, więc jej uprawa i pielęgnacja jest niezwykle łatwa i przyjemna. W ogrodzie osiąga nawet 80 cm wysokości, kwitnie od połowy lata nawet do pierwszych przymrozków. Talerzowate kwiatostany spotkać można w wielu barwach, m.in. białej, różowej i żółtej. Roślina wydziela charakterystyczny zapach, podobny do woni chry- Achillea millefolium 'Terracotta' Polecamy rośliny 13 Achillea filipendulina Achillea millefolium 'Appleblossom' Achillea millefolium 'Colorado' 14 Polecamy rośliny Achillea millefolium 'Appleblossom' Achillea millefolium 'Desert Eve Yellow' Polecamy rośliny zantem, który wabi pszczoły, motyle, a nawet biedronki – naturalnego wroga mszyc. Odstrasza natomiast mrówki, dlatego nie spotkacie ich w pobliżu krwawników. Najlepiej rosną na próchnicznej i mocno przepuszczalnej, a nawet suchej glebie. Na stanow isk ach podmokłych lub mokrych nie będą odpowiednio się rozwijały. Uwielbiają słońce – weźmy to pod uwagę planując miejsce na uprawę krwawników w swoim ogrodzie. Bardzo intensywnie rozmnażają się przez podziemne rozłogi, dlatego przez wielu ogrodników postrzegane są jako chwasty. Jest to jednak także zaleta – lubimy przecież rośliny, które w łatwy sposób można rozmnożyć i podarować bliskim. Cierpliwi ogrodnicy mogą poczekać na nasiona, które doskonale kiełkują. Kiedy kwiaty przekwitną, a kwiatostan będzie już suchy, należy go ściąć, odwrócić górą do dołu i umieścić w papierowej torebce. Nasiona po jakimś czasie same opadną na dno. n 15 Achillea millefolium 'Cerise Queen' Achillea millefolium 'Paprika' 16 Polecamy rośliny Achillea millefolium 'Kirschkonigin' Achillea millefolium 'Desert Eve Deep Rose' Achillea clypeolata Achillea ptarmica 'Double Diamond' REKLAMA ▶ Achillea millefolium 'Desert Eve Red' Achillea millefolium 'Cerise Queen' 18 Polecamy rośliny Hibiskus bagienny – król późnego lata Do ogrodu powoli zakrada się nuda? Powielane z roku na rok kompozycje nie cieszą już tak, jak na początku i nie robią wrażenia? Jeśli szukacie rośliny, która przełamie rutynę i wprowadzi do otoczenia nieco egzotyki, z pewnością warto zwrócić uwagę na Hibiskusy serii Summerific T a spektakularna bylina – dzięki swoim ogromnym kwiatom, rewelacyjnym krzewieniu i ciekawym kształcie liści – w ciągu zaledwie kilku lat podbiła europejskie rynki, a teraz coraz częściej pojawia się także w polskich ogrodach. Mimo iż hibiskusy bagienne nie są szczególnie wymagającymi roślinami, warto pamiętać o kilku zasadach, dzięki którym stworzymy im idealne warunki do rozwoju. Decydując się na tę odmianę bylinowej ketmii, warto na samym początku znaleźć jej odpowiednie miejsce, cały czas pamiętając, że docelowo osiągają one 1,5 m wysokości i ponad metr szerokości. Musimy pamiętać, że te rośliny potrzebują słońca, dlatego też nie warto sadzić ich w miejscach zacienionych. Równie ważne jest zapewnienie im dobrze przepuszczalnej gleby o umiarkowanej wilgotności. Hibiskusy wyglądają rewelacyjnie sadzone w grupie, w wyeksponowanym miejscu w ogrodzie. Można je również posadzić w ozdobnych donicach na tarasach lub balkonach. Mimo iż pierwsze kwiaty pojawiają się dopiero w okolicach sierpnia i wyglądają pięknie zaledwie kilka dni, rośliny nadrabiają to długim czasem kwitnienia trwającym aż do później jesieni. Jeśli więc nie zapomnimy o przycięciu, obsypaniu korą przed zimą oraz regularnym zasilaniu – te majestatyczne rośliny odwdzięczą się, przez długie lata przyozdabiając nasze ogrody przepięknymi kwiatami. Po zimie rośliny budzą się do życia dopiero po 15 maja, kiedy jest już zdecydowanie ciepło. Wiosną przycinamy zasuszone pędy na wysokości około 10 cm nad ziemią. Hibiskusy lubią intensywne nawożenie zbilansowanym nawozem, np. PLANTON K przeznaczonym do roślin kwitnących. Przed zimą można lekko okryć ziemię wokół rośliny, ale nie jest to konieczne do zimowania. n Summerific™- bylinowy hibiskus o ogromnych kwiatach! Więcej o roślinach na: www.poradnikogrodnika.pl zimuje w gruncie efektowna ozdoba ogrodów bardzo du˝e, urzekajàco pi´kne kwiaty Proven Winners® poleca: 20 Polecamy rośliny Rozwichrzona glowa Monarda didyma 'Pink Supreme' Pysznogłówka, monarda lub inaczej bergamotka – znana i lubiana bylina goszcząca w wielu polskich ogrodach. Jej ojczyzną jest Ameryka Północna, a konkretniej północne stany USA oraz Kanada. Nic dziwnego, że w naszym klimacie czuje się wspaniale Tekst: Katarzyna Nowacka Zdjęcia: www.dobrepole.pl J ej piękne, roztrzepane kwiatostany podziwiać możemy od lipca do połowy września. Rośliny osiągają nawet 100 cm wysokości i świetnie wyglądają posadzone w jednej, dużej grupie. Ich delikatne, a zarazem mocne pędy finezyjnie kołyszą się w powiewach wiatru. Monarda jest bardzo żarłoczna, dlatego konieczne jest nawożenie kompostem lub innymi nawozami. Jednocześnie, dodając nawóz organiczny, zapewnimy odpowied- Monarda hybrida 'Scorpio' Polecamy rośliny 21 nią przepuszczalność gleby. W takich warunkach rośnie bardzo intensywnie i obficie kwitnie. Oczywiście można uprawiać tę roślinę także na nieco słabszych glebach – wtedy jednak jej wzrost będzie nieco zaburzony. Pysznogłówka uwielbia słoneczne stanowiska, w takim miejscu jej młode liście wydzielają mocny, słodki aromat, który w bezwietrzne dni rozprzestrzenia się po całym ogrodzie. Jedynym zagrożeniem dla uprawy monardy jest mączniak. W miejscach osłoniętych od wiatru, nieprzewiew- Monarda didyma 'Goldmelisse' Monarda hybrida 'Beauty of Cobham' 22 Polecamy rośliny Monarda hybrida 'Beauty of Cobham' nych jest duże ryzyko porażenia roślin. Z mączniakiem można walczyć stosując domowe lub chemiczne opryski. Bergamotka jest dosyć ekspansywną rośliną, świetnie rozrasta się przy pomocy podziemnych odrostów korzeniowych. Należy co 2-3 lata odmładzać kępę, wykopując ją i sadząc ponownie tylko najmłodsze części. Można także rozmnażać roślinę wysiewając nasiona, jednak pierwszy sposób jest dużo szybszy i efektywniejszy. Monarda jest rośliną o szerokim zastosowaniu. Jej kwiaty oraz liście są wykorzystywane do produkcji perfum i kremów. Jest to także roślina lecznicza – z jej liści sporządzane są herbatki w smaku przypominające Earl Grey. n Monarda hybrida 'Mahogany' Monarda hybrida 'Cambridge Scarlet' Monarda hybrida 'Schneewittchen' 23 Polecamy rośliny Monarda hybrida 'Schneewittchen' ▶ REKLAMA 24 Ogrodniczy poradnik Vademecum jesiennego nawożenia Po co, kiedy, jak i czym nawozić? Prezentujemy poradnik jesiennego nawożenia roślin ogrodowych – to doskonała pora na zastosowanie kompostu i obornika. Można także przeprowadzić wapnowanie i nawożenie fosforem i potasem, ale nie azotem. Dowiedz się dlaczego! Tekst: Sławomir Moty PO CO I KIEDY? Jesień, choć dziwnie to zabrzmi, to doskonała pora, aby pomyśleć o wiośnie – i przygotować glebę do nowego sezonu. Większość roślin ogrodowych zakończyło już intensywny wzrost i szykuje się powoli do zimowego okresu spoczynku. Odpowiednio nawożone, będą odporne na mrozy i bezpiecznie przezimują. Jesienią możemy nawozić wszystkie rośliny w ogrodzie – warzywa, zioła, drzewa i krzewy owocowe, byliny, iglaki, a nawet trawnik. Zanim jednak rozpoczniemy nawożenie warto oddać próbkę gleby do analizy w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej, gdyż tylko właściwe oznaczenie zawartości mikro- i makroelementów pozwala na prawidłowe określenie potrzeb nawozowych. Jeśli analiza gleby nie wskazuje dużych niedoborów pierwiastków, wtedy nawożenie mineralne odkładamy do wiosny i stosujemy jedynie nawożenie organiczne, które przede wszystkim poprawia jakość, strukturę i produktywność gleby. Jeśli analiza gleby wykaże niedobory pierwiastków, zastosuj nawożenie mineralne. Nie stosuj go jednak na zapas – przenawożenie jest równie groźne jak niedobór pierwiastków REKLAMA ▶ JAK I CZYM? Nawozy sztuczne (mineralne) Jeśli analiza gleby wykazała niedobory pierwiastków, warto zastosować nawozy mineralne (sztuczne). Są to najczęściej wygodne w stosowaniu wieloskładnikowe granulaty lub nawozy sypkie. W przeciwieństwie do nawozów uniwersalnych, nawozy jesienne zawierają niewiele azotu (N) stymulującego wzrost pędów i liści lub nie zawierają go wcale. Mają za to w składzie wysoką zawartość fosforu (F) i potasu (K) odpowiedzialnych Biopon jesienny do trawnika Cena: ok. 7,80 zł za 1 kg www.bros.pl 26 Ogrodniczy poradnik Od wiosny do połowy lipca stosujemy nawozy z dużą zawartością azotu odpowiedzialnego za wzrost roślin, a już od sierpnia tylko nawozy jesienne bez tego pierwiastka. Nawożenie mineralne najlepiej przeprowadzić dwukrotnie – połowę dawki od połowy sierpnia do połowy września, a drugą na początku października. Nawożenie organiczne – obornikiem – najlepiej przeprowadzić już na koniec sezonu, w październiku za drewnienie pędów i odporność na mróz oraz miedź (Cu), bor (Br), żelazo (Fe) i mangan (Mn). W każdym centrum ogrodniczym można kupić specjalne mieszanki nawozowe – pod nazwą nawozy jesienne – zawierają one wszystkie wymienione pierwiastki. Można także stosować nawozy jednoskładnikowe – fosforowe, Nawóz jesienny do drzew i krzewów liściastych Cena: ok. 9,90 zł za 1 kg Nawóz z naturalnym guano – jesienny, uniwersalny Cena: ok. 19 zł za 1 kg www.vilmorin-garden.pl www.vila-nawozy.pl superfosfat (pylisty lub granulowany) oraz mączki fosforytowe oraz potasowe – siarczan potasu lub sól potasową. Nawozy mineralne rozsypujemy pod roślinami i mieszamy je z wierzchnią warstwą gleby, a następnie obficie podlewamy. W trakcie zimy granulki nawozu się rozłożą, a pierwiastki zostaną uwolnione do gleby, z której zostaną pobrane przez rośliny na wiosnę. 27 Ogrodniczy poradnik Obornik i kompost Fructus Jesienny Cena: ok. 33 zł za 10 kg Nawozy organiczne zawierają wprawdzie mikroi makroelementy, jednak nie wprowadzają do gleby tylu składników pokarmowych (pierwiastków), co nawozy sztuczne. Warto jednak je stosować, gdyż mają bardzo pozytywny wpływ na właściwości fizyczne gleby – wprowadzają cenną próchnice i pożyteczne mikroorganizmy – dzięki czemu gleba będzie żyzna, spulchniona, przepuszczalna i będzie posiadała odpowiednią strukturę do prawidłowego wzrostu korzeni. Najłat w iej zastosować dobrze rozłożony kompost własnej roboty – wystarczy go jedynie rozsypać pomiędzy roślinami i zmieszać z górną warstwą gleby lub tylko wysypać na powierzchnię. Obornik (suszony lub granulowany – nie zawiera nieprzyjemnego zapachu, tak jak świeży) stosujemy raz na 2-3 lata – najlepiej w miejscu gdzie, dopiero planujemy uprawę, gdyż trzeba go dobrze wymieszać z glebą – przekopać na głębokość szpadla. n www.fructus.pl ▶ REKLAMA 28 Inspiracje Wrzuć kamień do swojego ogródka Jeśli twój ogród do tej pory zdobiły krasnale, czas uderzyć się w PIERSI i wrzucić kamień do swojego ogródka – dosłownie. Kruszywa dekoracyjne to nowoczesny sposób na dekorację ogrodów, sprawdzający się w różnorodnych aranżacjach, oferujący szeroką gamę zastosowań J eśli twój ogród do tej pory zdobiły krasnale, czas uderzyć się w piersi i wrzucić kamień do swojego ogródka – dosłownie. Kruszywa dekoracyjne to nowoczesny sposób na dekorację og rodów, sprawd zając y się w różnorodnych aranżacjach, oferujący szeroką gamę zastosowań. Kamień w ogrodzie może stanowić niepowtarzalną ozdobę. Spośród wielu kruszyw warto zwrócić uwagę na wysokiej jakości gnejsy oferowane przez firmę TESM z Doboszowic na Dolnym Ślasku – trwałe, odporne na czynniki atmosferyczne i niezwykle różnorodne – do wyboru, m.in. kora kamienna, GNEJS OTACZANY TO PRODUKT, KTÓRY ŚMIAŁO MOŻNA NAZWAĆ HITEM WŚRÓD KRUSZYW DEKORACYJNYCH Inspiracje 29 GNEJSY DOSKONALE SPRAWDZAJĄ SIĘ JAKO KAMIEŃ DO GABIONÓW, WYKORZYSTYWANYCH NIE TYLKO DO WZMACNIANIA SKARP, BRZEGÓW RZEK, ALE TAKŻE JAKO ELEMENT DEKORACYJNYCH OGRODZEŃ ORAZ ELEWACJI BUDYNKÓW kamień gabionowy, kamień łamany, a także płytki łupane oraz głazy ogrodowe. Kaskady i oczka wodne, tarasy, ogrodzenia, alejki i ścieżki ogrodowe – to tylko niektóre elementy ozdobne i użytkowe, które można w ogrodzie wyczarować przy użyciu gnejsu. Nieregularne kształty i ostre krawędzie tych kruszyw sprawiają także, że stworzone z nich ogródki skalne doskonale naśladują naturalny, górski krajobraz. Szeroki wybór, ciekawa kolorystyka i różna granulacja kruszyw dekoracyjnych powodują, że to materiał coraz chętniej wykorzystywany w ogrodach. n WIĘCEJ INSPIRACJI ORAZ INFORMACJI O ZASTOSOWANIU KAMIENIA MOŻNA ZNALEŹĆ NA STRONIE WWW.GNEJSY.PL Mark a Gnejsy.pl powsta ła w Doboszowicach. Gnejsy stają w Polsce ponad 3 lata temu, się materi ałem skalny m, bez obecnie jest bardzo znana na którego nie sposób wyobra zić rynku kruszy w ozdobnych za- sobie nowoc zesneg o ogrodu równo w kraju, jak i za granicą. i aranżacji przestrzeni publiczPoprze z liczne nagrod y pro- nej. Triada : kamień – zieleń duktowe i projekt y market in- – drewno w dobie spójno ści gowe wypromowała produk ty z naturą nabiera coraz większe z własnej kopalni Gnejsu TESM go znaczenia. GŁAZY OGRODOWE NA BETONOWYM STOPNIU TO NOWOŚĆ NA POLSKIM RYNKU, KTÓRA JUŻ WKRÓTCE BĘDZIE DOSTĘPNA W SPRZEDAŻY. PREMIERA JUŻ WE WRZEŚNIU NA WYSTAWIE „ZIELEŃ TO ŻYCIE” W WARSZAWIE 30 Inspiracje KOMPOZYT dobry na (prawie) wszystko J www.terradeck.pl www.terradeck.pl eśli masz już dosyć czasochłonnych zabiegów konserwujących taras, a twoje drewniane deski wyglądają efektownie tylko do czasu pojawienia się pierwszych przebarwień – kompozyt to rozwiązanie właśnie dla ciebie. Ten nowoczesny materiał, łatwy w montażu i pielęgnacji, bez dodatkowych zabiegów posłuży nam przez lata. Dzięki ryflom nawet mokra deska kompozytowa nie jest śliska, nie straszne jej też pleśń i grzyb. Materiał doskonały? Miłośników unikatowych, drewnianych słojów pewnie trudno będzie przekonać, ale dla zwolenników estetycznych i praktycznych rozwiązań to idealny wybór. www.terradeck.pl DO ZŁUDZENIA PRZYPOMINA DREWNO, ALE JEST POZBAWIONY JEGO WAD. TO CORAZ POPULARNIEJSZY MATERIAŁ DO TWORZENIA POWIERZCHNI NA TARASACH I POMOSTACH – ODPORNY, ŁATWY W PIELĘGNACJI I DŁUGOWIECZNY PALETA MOŻLIWOŚCI CO TO JEST KOMPOZYT? Deski kompozytowe wykonano z mieszanki mączki drzewnej i tworzyw sztucznych – polimerów termoplastycznych. Powstały w ten sposób materiał jest trwały, odporny na działanie wilgoci i warunków atmosferycznych, a przy tym piękny. Skrót WPC, którym określa się kompozyt, pochodzi od angielskiej nazwy Wood Plastic Composites. Skład desek może być jednak różny. Na przykład kompozyt wykorzystywany do produkcji desek TerraDeck zawiera 48% mączki drzewnej pochodzącej z całkowicie naturalnych i odnawialnych źródeł. Na rynku dostępne są różne typy kompozytów. Jednym z najpopularniejszych jest kompozyt wykonany z polipropylenu. Warto jednak zastanowić się nad zakupem kompozytu z PVC, który, choć trochę droższy, jest bardziej odporny na zarysowania, twardszy i odporny na niskie temperatury. Kompozyt może być wykonany w szerokiej gamie kolorystycznej – najpopularniejsze są odcienie brązu, grafitu i drewna egzotycznego. Deska kompozytowa daje także niemal nieograniczone możliwości tworzenia oryginalnych aranżacji – doskonale nadaje się do wykończenia tarasu, obudowy basenu, można stworzyć z niego ogrodzenie oraz akcesoria ogrodowe takie jak stoły, ławki czy kwietniki. Z kompozytu powstają także piękne i praktyczne balustrady, panele sufitowe oraz tyczki ogrodowe. Doskonałą ozdobą ogrodu mogą być również kompozytowe donice do samodzielnego montażu. www.terradeck.pl REKLAMA ▶ Klipsy łączące (metalowe lub plastikowe) pozwalają przymocować deski tarasowe do legarów estetycznie i z zachowaniem odpowiednich dylatacji ZRÓB TO SAM Montaż tarasu i innych powierzchni z desek kompozytowych nie jest trudny i można wykonać go samodzielnie. Wystarczą podstawowe narzędzia. Na przygotowanym wcześniej podłożu trzeba zamocować legary w odległości 35 cm, a później przymocować do nich deski za pomocą specjalnych klipsów. Warto wybrać producenta, który oferuje kompleksowy system do montażu – legary, listwy wykończeniowe, klipsy montażowe, samowiercące wkręty ze stali nierdzewnej. Ważne jest też, aby przed zamocowaniem wkrętu nawiercić otwór – unikniemy w ten sposób pęknięcia struktury kompozytu. Przy układaniu tarasu należy też zachować 5-milimetrowe dylatacje, czyli przerwy między deskami – dzięki temu, kiedy materiał będzie „pracował” pod wpływem temperatury, podłoga się nie wypaczy. W zachowaniu właściwych odległości pomoże klips montażowy, który pozwoli na równe ułożenie deski na całej długości. n KOMPOZYT – WADY I ZALETY + duża wytrzymałość na obciążenia +o dporność na czynniki atmosferyczne tj. słońce, opady i wahania temperatur + całkowita odporność na insekty i gryzonie oraz grzyby pleśniowe + bezpieczny, trudno zapalny materiał + nie wymaga malowania ani impregnacji + łatwość w utrzymaniu czystości + dostępność pełnego wachlarza akcesoriów systemowych i elementów wykończeniowych + prosty montaż + ekologiczny materiał, w 100% podlega recyklingowi + niskie koszty utrzymania + antypoślizgowa powierzchnia – materiał częściowo syntetyczny – brak naturalnych, zróżnicowanych wzorów w porównaniu z drewnem – deski tego samego koloru z różnych okresów produkcji mogą mieć różne odcienie 32 Jesienny Ogrodniczy poradnik Wrzesień to doskonały czas na założenie trawnika. Zarówno temperatura powietrza, jak i gleby sprzyjają kiełkowaniu nasion i wzrostowi młodej trawy. Przy właściwej pielęgnacji trawnik zdąży urosnąć i odpowiednio ukorzenić się przed zimą W brew obiegow ym opiniom trawnik można założyć nie tylko na wiosnę. Póź ny m l atem i wczesną jesienią także panują doskonałe do tego warunki. To bardzo dobry czas na założenie trawnika zarówno z siewu, jak i z rolki. We wrześniu temperatura jest już wyrównana – nie doskwierają upały, a do przymrozków jeszcze daleko. Gleba jest wystarczająco ciepła, dodatkowo znacznie częściej pada deszcz, który utrzymuje wysoką wilgotność powietrza oraz podłoża, konieczną dla prawidłowego kiełkowania nasion traw. WYMAGANIA TRAWNIKA Trawy najlepiej rosną na podłożu lekkim i przepuszczalnym o pH 5,66,5. Pamiętajmy także o wałowaniu i grabieniu powierzchni, aby była płaska i odpowiednio ubita. Jedyną różnicą pomiędzy jesiennym a wiosennym zakładaniem trawnika jest to, że we wrześniu trawnika już nie nawozimy. Niestety jest już za późno na stosowanie nawozów. Młodej trawie muszą wystarczyć składniki pokarmowe zawarte w podłożu. PRZYGOTOWANIE GLEBY POD TRAWNIK Tylko odpowiednio głębokie przekopanie ziemi, na głębokość 15-20 cm, wzbogacenie jej w próchnicę i usunięcie trwałych chwastów gwarantuje zdrowy wzrost trawy i jej piękny wygląd. Bez względu na wybór metody zakładania trawnika, prace rozpoczynamy od wyrównania i oczyszczenia ziemi. To najważniejszy etap i od niego uzależniony jest przyszły wygląd trawnika. Wielu początkujących ogrodników bagatelizuje to zalecenie i przygotowanie podłoża wykonuje niedbale lub nie robi tego wcale. trawnik Ogrodniczy poradnik ki nasion traw oraz jej odmian. Przykładowo rajgras angielski kiełkuje około tygodnia, a wiechlina łąkowa nawet 20 dni. Nasiona wysiewamy metodą na krzyż w dawce podanej na opakowaniu: zazwyczaj jest to 30 g/m2 w przypadku siewu siewnikiem oraz 50 g/m2 w przypadku siewu ręcznego. WYSIEW NASION Nasiona traw w ysiane od końca sierpnia do końca września będą miały bardzo dobre warunki do kiełkowania. W przeciągu kilku tygodni trawa wyrośnie na tyle, aby z powodzeniem przezimować. Minimalna temperatura dla kiełkowania nasion traw to 6-8°C. Czas niezbędny na pełne wykiełkowanie nasion różni się przede wszystkim od zastosowanej mieszan- Po wysiewie nasiona przykrywamy niew ielk ą warst wą ziemi i wałujemy. Na koniec całość delikatnie podlewamy. Do zakładania trawnika polecamy podłoże do trawnika z linii NAJLEPSZE TRAWY Z IŁAWY. n 33 34 Polecamy rośliny Niebanalne trawy Miskant chiński 'Memory' Miscanthus sinensis 'Memory' Uniwersalna dekoracja ogrodów i popularna roślina tarasowa – zaletą traw ozdobnych jest nie tylko ich łatwa uprawa, ale też wszechstronne zastosowanie. Oto kilka odmian wartych polecenia N a Zachodzie moda na trawy ozdobne trwa już od wielu lat, ale to rośliny coraz popularniejsze także w naszym kraju. Decyduje ich piękny wygląd oraz względy praktyczne – większość traw ozdobnych przyjmuje się nawet na najsłabszych glebach, a jednocześnie – właściwie wkomponowane w przestrzeń – mogą stworzyć w ogrodzie niepowtarzalną aranżację. Najpopularniejsze są wszystkie odmiany miskantów, a także piórkówki, ale trawy oferują nam także pełen wachlarz innych możliwości. n Jęczmień grzywiasty Hordeum jubatum Proso fioletowe Panicum violaceum 36 Polecamy rośliny Hipnotyzujące Rosa ‘Sunshine Babylon Eyes’® ‘INTereybabnus’PBR róże Polecamy rośliny Róże z hipnotyzującym okiem to nowość ogrodnicza, która – miejmy nadzieję – na szerszą skalę pojawi się niebawem także w Polsce. Budową kwiatów są podobne do naszej rodzimej dzikiej róży, jednak barwą zupełnie odbiegają od znanych odmian Zdjęcia: www.interplantroses.nl R óże Babylon Eyes® dobrze sprawdzają się nie tylko w ogrodzie, ale także w uprawie pojemnikowej w domu, na balkonie czy tarasie. Wyróżniają się pięknymi, wielokolorowymi kwiatami, które w zależności od padania promieni słonecznych mienią się różnorodnymi odcieniami. Żywozielone liście oraz oryginalna paleta barw kwiatów podkreślają wyjątkowość ogrodu, a wnętrzom nadaje niepowtarzalny klimat.n Rosa ‘Sunshine Babylon Eyes’® ‘INTereybabnus’PBR 37 38 Polecamy rośliny Rosa ‘Cream Babylon Eyes’® Rosa ‘Maja Babylon Eyes’® REKLAMA ▶ Rosa ‘Coral Babylon Eyes’® Rosa ‘Queen Babylon Eyes’® Rosa ‘Pastel Babylon Eyes’® 40 Kompozycje w donicach Pomysły na jesień Nie ma sensu lamentować nad przemijaniem lata – jesień to piękne kolory: pomarańcze, czerwienie, purpury i żółcie, a nową porę roku warto uświetnić nowymi kompozycjami. To czas na zmiany dekoracji kwiatowo-roślinnych w donicach Tekst: Danuta Młoźniak, gardenarium.pl, ogrodowisko.pl 41 Kompozycje w donicach R oślinne dekoracje w donicach warto przygotować już pod koniec sierpnia, bo letnie kwiaty po upalnej pogodzie nie wyglądają już tak doskonale. To idealny sposób na wydłużenie sezonu. Pomyślmy zatem, co mamy w ogrodzie albo co jest dostępne w najbliższym centrum ogrodniczym i do dzieła. Najważniejsze są pojemniki Najlepsze do takich dekoracji są duże donice. Dzięki temu można zastosować w kompozycji nawet miniaturowe drzewka. Dużą donicę stawiamy na froncie domu lub na tarasie, gdzie będziemy ją najczęściej podziwiać. Do takiego pojemnika możemy dostawić kilka małych, najlepiej w jednym stylu, ale różnorodność umiejętnie tel. 54 283 62 63 www.formplastic.pl ▶ REKLAMA 42 Kompozycje w donicach zestawiona też jest mile widziana. Na parapecie możemy postawić jedną lub dwie skrzynki. Na schodach jednakowe małe doniczki np. z wrzosami lub turzycami. Materiał, z którego są wykonane pojemniki, powinien być mrozoodporny. Dobrze sprawdza się kamień, włókno szklane i plastik. Terakota nie zawsze jest odporna, szkliwione donice także. W harmonii z otoczeniem Ważne jest też miejsce, tło, czyli kolor ścian i materiał wykorzystany do wykończenia domu – np. cegły koloru czerwonego wymuszają na nas zastosowanie donic w czarnym lub brązowym kolorze, a czarne cegły dają możliwość zastosowania donic szarych lub białych, a nawet kolorowych. Donice muszą współgrać także ze stylem domu. Jeśli jest nowoczesny, najlepiej będą wyglądały wysokie donice w formie cylindrów lub prostych kubików w jednolitym kolorze, bez zdobień. Do domu tradycyjnego pasują donice z terakoty, w naturalnym kolorze, do domu typu dworkowego – wazy na postumencie. Dom rustykalny można ozdobić koszami z wikliny lub zw ykłymi doniczkami glinianymi. Rośliny na jesienne dekoracje W dużych donicach prym wiodą drzewka, czyli japońskie i palmowe klony. Nierzadko mają intere- REKLAMA ▶ sujący pokrój np. parasolowaty, zwisający lub pochyły. Jedno takie drzewko w atrakcyjnej, wysokiej donicy i już nic więcej nie trzeba. Innym polecanym drzewkiem jest trzmielina oskrzydlona (Euonymus elatus), która jesienią przybiera ogniste barwy. Wielopniowy okaz będzie najlepszy albo taka sama trzmielina na pniu, w formie małego drzewka. Pod nią sadzimy kilka wrzosów, np. o żółtych igiełkach albo o białych kwiatach. Łatwo je umieścić razem. Możemy także zastosować dość długi bluszcz, który będzie zwisał aż do ziemi. Jako element dominujący w kompozycji możemy także posadzić derenie o kolorowych gałązkach, leszczynę pogiętą, ognika szkarłatnego, karłowe drzewko iglaste, np. świerk biały w odmianach szczepiony na pniu albo karłową sosnę, cisa czy tuję na pniu. Z jesiennymi dekoracjami dobrze komponują się trawy (miskanty, rozplenice, molinie) i rośliny podobne do traw (turzyce, tataraki, liriope i konwalniki). Dysponują dużą rozpiętością kolorów: od białych, pa- 44 Kompozycje w donicach skowanych, żółtych, poprzez zielone, srebrne i brązowe, aż po czarne. Taka niezwykła gama daje nam wielkie pole do popisu. Dużą grupę roślin na jesienne dekoracje stanowią krzewinki i byliny, zwłaszcza te o zimozielonych liściach. Warto wymienić bergenie sercolistne, żurawki o barwnych liściach, trzmieliny Fortune’go. Kolejna grupa to różnobarwne wrzosy i inne wrzosowate (Hebe, Skimmia). W moim ogrodzie od wiosny konsekwentnie mam kolory białe, czarne i cytrynowe. Czarne petunie zamieniłam na konwalnik, jako biały pozostały cyklameny. Żółty kolor uzyskałam przy pomocy żurawki 'Citronelle' i żółtolistnych traw np. Hakonechloa macra 'All Gold' oraz prosownicy rozpierzchłej odmiany 'Aurea'. Sadzenie i pielęgnacja Wielkość roślin dostosowujemy do wielkości donicy. Rzadziej odwrotnie, bo z reguły donice już posiadamy. Na 2015 02-04 października ▶ REKLAMA Ostróda, ul. Grunwaldzka 55 Drzewa i krzewy Rośliny doniczkowe Artykuły dekoracyjne Prezentacje | Wystawy Wykłady branżowe Szkółkarstwo | Florystyka Hortiterapia Architektura Krajobrazu dnie donicy umieszczamy drenaż, aby odpływał nadmiar wody, dodajemy żyznego podłoża i przymierzamy rośliny. Jeśli pasują, sadzimy i uzupełniamy podłoże. Uciskamy przy ściankach, ponownie uzupełniamy i podlewamy, aby ziemia obsiadła. Jesiennych dekoracji nie należy zasilać nawozami. Należy je jedynie podlewać do czasu, aż zamarznie gleba. W okresach odwilży również podlewamy i w miarę potrzeby przycinamy. W szczególności usuwamy martwe lub porażone liście. Jeśli chcemy, aby rośliny przeżyły w donicach do wiosny, musimy użyć takich z niższej strefy mrozoodporności niż tych, które rosną w naszym ogrodzie. Gdy nadejdą mrozy, wskazane jest, aby donice postawić na styropianie i owinąć folią bąbelkową, którą maskujemy pędami krzewów lub ozdobną jutą. Kilka tych prostych zasad sprawi, że nasz ogród i taras także jesienią będzie wyglądał niezwykle pięknie. n Centra ogrodnicze garden-arena.pl Organizator: Patronat Honorowy: 46 Polecamy rośliny Odp orna na mróz i wiatr Piekna Annabelle Jedna z najbardziej rozpoznawalnych roślin na świecie, nawet ogrodniczy laik bez wahania poda jej prawidłową nazwę. Zachwyca kwiatowymi pomponami oraz różnorodnością barw i odcieni. Nie uwłacza jej nawet to, że w wielu kwestiach zależna jest także od… gleby H Tekst: Katarzyna Nowacka Zdjęcia: Van Son & Koot, www.sonkoot.nl ortensja to gwiazda nie tylko polskich ogrodów, jest uwielbiana na całym świecie. W pełnym rozkwicie wygląda imponująco, aż chciałoby się rzucić w to morze puchowych kwiatostanów. Odmiana ‘Strong Annabelle’ ma je tak duże, że nie mieszczą się w dwóch dłoniach! Wyobraźcie sobie, że ich wielkość zbliżona jest do wielkości naszej głowy. Robi wrażenie, prawda? Pojawiające się w czerwcu śnieżnobiałe kwiatostany idealne kontrastują z żywozielonymi liśćmi. Ta piękność osiąga maksymalnie 125 cm wzrostu i tworzy gęsty, zwarty pokrój. Sadząc kilka egzemplarzy obok siebie można stworzyć płot nie do zdarcia, a w dodatku niesamowicie ozdobny. Taki widok utrzymywał się będzie aż do pierwszych przymrozków. Wtedy to mięk- kie i delikatne kwiatostany zamienią się w zasuszone kule o słomkowej barwie, które także mają swój urok. A w zimowych miesiącach okryte śniegowym puchem wprowadzą do ogrodu odrobinę nostalgii. Może się wydawać, że pod ciężarem tak dużych kwiatostanów jej pędy będą zwisać do samej ziemi – nic bardziej mylnego. Silna Annabelle radzi sobie z tym doskonale i trzyma fason w każdych, nawet najbardziej ekstremalnych warunkach. Nie straszny jej wiatr i mróz, wytrzyma nawet 35-stopniowe mrozy i jak nikt inny zniesie mroźne i uporczywe wiatry. Wszystko po to, aby wywołać uśmiech na twarzy ogrodnika, który zapewnił jej słoneczne miejsce i nieco nawozu na wiosnę. W marcu stare gałęzie należy koniecznie usunąć, trzeba przyciąć je na wysokości 40 cm od ziemi. W ich miejsce pojawią się nowe, równie mocne i ozdobne. n Polecamy rośliny 47 Kwitnie całe lato i jesień ny Kwiatosta ze w rozmiar X XL Gęsty i zwarty p okrój 48 Inspiracje Poletka z pięknem Takich widoków jak w Jutrosinie nie zobaczycie nigdzie w Polsce. Mała miejscowość niedaleko Rawicza przyciąga wielu pasjonatów ogrodnictwa – zarówno amatorów, jak i wykwalifikowanych specjalistów w tej dziedzinie. Wszystkich łączy jedno – miłość do roślin ® Tekst: Katarzyna Nowacka K ażdego roku firma hodowlano-nasienna W. Legutko przyciąga wielu miłośników roślin. Wszystko za sprawą szerokiej oferty, którą można podziwiać na kilku hektarach ziemi należącej do firmy – 12 tys. poletek nie tylko brzmi niesamowicie, ale i zachwycająco wygląda. Poletka pokazowe dostępne są dla wszystkich. Dzięki temu każdy może zobaczyć, jak wyglądają rośliny, jaki mają pokrój, barwę kwiatów, wysokość i jak dobrze radzą sobie na specyficznym stanowisku. W ofercie firmy W. Legutko można spotkać wiele nietypowych i ciągle mało popularnych roślin. Poletka spełniają jednak rolę nie tylko pokazową. Wszystko robione jest głównie po to, aby sprawdzić czy, z nasion, które oferuje firma W. Legutko, wyrastają identyczne rośliny jak te deklarowane na opakowaniu. Losowo wybrana partia nasion zostaje co roku wysiana i sprawdzona według ściśle określonych kryteriów. Dzięki temu mamy pewność, że z nasion, które kupimy w sklepie uzyskamy zdrowe i piękne rośliny. W. Legutko Przedsiêbiorstwo Hodowlano-Nasienne Sp. z o.o. Piękne pola słoneczników to tylko jedna z wielu atrakcji Jutrosina. Na zdjęciu Wiesław Legutko, właściciel firmy W. Legutko SZCZEĆ RÓŻOWA DIPSACUS SATIVUS Inspiracje To roślina dwuletnia dorastająca do 150 cm. Na przełomie czerwca i lipca na sztywnych pędach tworzą się główkowate kwiatostany długości 8-10 cm. Drobne białoliliowe kwiaty szybko przekwitają, a na roślinie pozostają okazałe, nieco kolczaste jajowate owoce. Nadają się one znakomicie do suchych kompozycji florystycznych. Idealnie prezentują się w postaci grup roślin na trawnikach i w parkach. DZWONKI IRLANDZKIE MOLUCELLA LAEVIS W naszym klimacie to roślina jednoroczna, dorasta do wysokości 60 cm. Wytwarza zielone, dzwonkowate kwiaty osadzone w kątach liści. Pięknie komponuje się na wysokich rabatach jako dodatek lub na niskich jako tło dla innych kwiatów. We florystyce wykorzystywany świeżo ścięty lub zasuszany do suchych bukietów. FASOLA KARŁOWA ‘HESTIA’ Idealnie nadaje się do małych ogródków oraz do uprawy pojemnikowej. Dzięki wyjątkowo ozdobnym kwiatom oraz zwartemu pokrojowi będzie piękną ozdobą przydomowego ogrodu wystawnego. Jej młode, świeże strąki można jeść bezpośrednio z rośliny, a suche nasiona tej fasoli można wykorzystać np. do zup. 49 50 Inspiracje SZARŁAT TRÓJBARWNY AMARANTHUS TRICOLOR Jest rośliną jednoroczną dorastającą do wysokości 70 cm. Ma krzaczasty pokrój i kilka wzniesionych, sztywnych pędów. Wyjątkowo dekoracyjny ze względu na różnokolorowe liście – purpurowe, czerwone, różowe, żółte i czekoladowobrązowe. Wyjątkowo atrakcyjnie komponuje się na rabatach kwiatowych w towarzystwie innych barwnych roślin. 51 Inspiracje BURAK OZDOBNY Nie nadaje się do spożycia, ale doda charakteru i uroku każdemu ogrodowi. Raz posiany na rabacie kwiatowej będzie gościł tam już na zawsze. ▶ REKLAMA 52 Owoce ogrodu Polna jarzębina Mało kto wie, jak wiele składników mineralnych, witamin i innych związków pozytywnie wpływających na nasze zdrowie i samopoczucie zawiera jarzębina. Zawartością witaminy C dorównuje cytrusom, a ilością beta-karotenu prześciga nawet marchew Tekst i przepisy: Sylwia Tysowecka 53 Owoce ogrodu J arząb pospolity (Sorbus aucuparia L.) występuje w Europie, Azji Południowo-Zachodniej oraz w zachodniej części Syberii. Natomiast w Polsce możemy go spotkać na terenie całego kraju. Jarzębina jest bogata w witaminy, zwłaszcza C, zawiera też witaminy z grupy B, PP i K, potas, sód, magnez i miedź oraz kwasy organiczne, antocyjany, flawonoidy, garbniki, pektyny i cukry. W medycynie ludowej jej zdrowotne właściwości wykorzystywane są od stuleci. Sprawdza się doskonale jako lek na przeziębienie. Jej owoce wykorzystywano też w leczeniu chorób płuc, nerek i wątroby. Napary z jarzębiny działają przeczyszczająco, przeciwzapalnie, moczopędnie, stosuje się ją także w zaburzeniach krążenia i trawienia, kamicy nerkowej oraz stanach zapalnych nerek. Dzikie owoce jarzębiny najlepiej zbierać w miejscach oddalonych od zakładów przemysłowych i ruchliwych szos. Nie mogą być przejrzałe czy mokre, bo takie łatwo pleśnieją. Owoce dziko rosnące zazwyczaj nie nadają się do jedzenia na surowo, ale po przetworzeniu będą doskonałym dżemem, konfiturą czy nalewką albo idealnym dodatkiem do tłustych mięs. Zbiór jarzębiny należy rozpocząć, gdy owoce są już intensywnie czerwone. Najlepiej w październiku po pierwszych przymrozkach, by straciła gorycz. Brak przymrozków nie jest jednak problemem, ten sam efekt uzyskuje się wkładając owoce na 2 dni do zamrażalnika. Jagody obrywamy z kiści zostawiając tylko te najzdrowsze. n ▶ REKLAMA 54 Owoce ogrodu Konfitura jarzębinowa z orzechami laskowymi SKŁADNIKI: 1 kg jarzębiny 1 kg cukru 30-40 dkg orzechów laskowych 1 szklanka wody PRZYGOTOWYWANIE: 1 Cukier wsypujemy do garnka, zalewamy wodą i podgrzewamy na wolnym ogniu aż powstanie syrop. 2 i orzechy, na bardzo małym ogniu doprowadzamy Do gotującego się syropu dodajemy jarzębinę do wrzenia. 3 Zdejmujemy z ognia na kilka minut, po czym 4 Do wcześniej przygotowanych słoików wkładamy znów doprowadzamy do wrzenia. Czynność tę powtarzamy 3 razy. owoce, a syrop zlewamy do butelki (zimą będzie doskonałym dodatkiem do herbaty, idealnym na przeziębienie). 5 Słoiki mocno zakręcone wkładamy do garnka i gotujemy przez 10 minut na małym ogniu. Gdy nieco ostygną wyjmujemy i stawiamy do góry dnem. n 56 Rośliny w domu Na czym polega fenomen kaktusów? Ich wielbicieli można podzielić na kilka grup: jedni cenią sobie mało absorbującą uprawę, inni zachwycają się ich różnorodnością i pięknem, kolejna grupa identyfikuje się z zadziornością, z którą się kojarzą. Są jeszcze ci oporni, którzy nie zdążyli jeszcze przekonać się do wyjątkowości roślin z cierniami Tekst: Katarzyna Nowacka, www.kropkiikwiatki.pl bszarem występowania roślin z rodziny Cactaceae są suche tereny Ameryki. Wyjątek stanowi rodzaj Rhipsalis, k t óre go w z n a c z ne j części spotkać możemy na terenach A fr yk i Północnej. Aby domowa uprawa była równie skuteczna jak naturalny rozwój roślin, należy zapew nić k a ktusom ident yczne lub praw ie ident yczne war unk i środowiskowe. Idealnym stanowiskiem dla większości gatunków kaktusów jest pełne nasłonecznienie. W okresie letnim warto wystawić rośliny na taras lub balkon o wystawie południowej lub południowo-wschodniej albo zagwarantować im miejsce przy oknie o podobnym naświetleniu. Latem kaktusy doskonale sobie poradzą w temperaturze pokojowej lub w temperaturze panującej na zewnątrz. W okresie jesienno-zimowym należy je przenieść do miejsca chłodnego, gdzie panuje temperatura w granicach 8-10°C. Takie przechłodzenie pozwoli roślinom wejść w okres spoczynku, a wiosną ruszyć z intensywną wegetacją. Kaktusy powinno się podlewać rzadko, ale obficie, jedynie w miesiącach wiosenno-letnich. Wczesną wiosną, aby pobudzić rośliny do wzrostu, warto podlać je ciepłą, a nawet gorącą wodą. Nie jest wskazane nawadnianie ich zimą, może to prowadzić do zgnicia rośliny i jej obumarcia. REKLAMA ▶ Echinocactus grusonii, czyli fotel teściowej. Wyjątkowy kaktus o kulistym pokroju, wytwarzający długie i sztywne ciernie. W mieszkaniu może osiągnąć nawet 80 cm średnicy oraz zakwitnąć pięknymi kwiatami Raz na 2-3 lata, w zależności od intensywności wzrostu kaktusów, należy przesadzić je do doniczki nieznacznie większej od poprzedniej. Idealne do uprawy kaktusów jest podłoże mineralne z niewielkim dodatkiem torfu. Powinno być przepuszczalne i lekkie. Podczas przesadzania warto dokładnie obejrzeć korzenie i usunąć możliwie jak najwięcej starego podłoża, aby zastąpić je świeżym. Po przesadzeniu warto lekko zwilżyć wierzchnią warstwę podłoża i przenieść roślinę w ciepłe miejsce. n Cereus peruvianus ‘Monstruosus’ to monstrualna forma jednego z najpowszechniejszych kaktusów. Wygląda bardzo spektakularnie i jest najczęściej spotykana w sprzedaży 58 Rośliny w domu Opuntia microdasys w domowych warunkach dorasta do 60 cm i niezwykle rzadko kwitnie. Wytwarza kruche i ostre glochidy, które bez problemu wbijają się skórę, przyczepiają do ubrań i przedmiotów Gymnocalycium mihanovichii ‘Friedrichii’ to bezchlorofilowa forma kaktusa, szczepiona na innym gatunku, aby podtrzymać jej funkcje życiowe. Taki kaktus może zakwitnąć w domu, jednak nie ma pewności, że z uzyskanych nasion otrzymamy tę samą odmianę Opundia ficus-indica w odróżnieniu od Opuntia microdasys wytwarza jadalne owoce i w mieszkaniu może dorastać nawet do 2 metrów. Owoce jednak trudno dojrzewają, a przed zjedzeniem należy dokładnie usunąć glochidy Mammilaria, nazwana tak ze względu na liczne odrosty obrazujące matkę z potomstwem. Jest wyjątkowo groźna, jej ciernie zakończone są haczykami. Może zakwitnąć w domowych warunkach 60 Ogrodniczy poradnik Zaplanuj teraz, ciesz się wiosną – SADZIMY CEBULKI KWIATOWE Uprawa kwiatów cebulowych daje spektakularne efekty i nie wymaga dużo cierpliwości. Sadząc cebulki warto jednak zwrócić uwagę na najlepsze terminy wysadzania poszczególnych gatunków. Oto harmonogram jesiennego sadzenia, który pomoże nam osiągnąć sukces Tekst: Jolanta Piekarz 61 Ogrodniczy poradnik K witnące wiosną kwiaty cebulowe budzą zwykle wiele zachwytu. Po szarej zimie nawet najmniejsza kępka krokusów czy przebiśniegów wydaje się przyrodniczym cudem. Dlatego w ogrodach sadzimy coraz więcej cebulek wspaniałych roślin, które zadziwiają kolorem i kształtem, dostarczając nam moc estetycznych wrażeń. Zwykle uprawa kwiatów cebulowych kończy się powodzeniem (szczególnie w pierwszym roku po posadzeniu) i nie wymaga zbyt dużo cierpliwości. Wystarczy umieścić dorodne cebule w ziemi, przeczekać zimę… i gotowe! Ogród kwitnie. Sprawa prosta, ale sadząc cebulki warto zwrócić uwagę na najlepsze terminy wysadzania poszczególnych gatunków, szczególnie że oferta dostępnych odmian jest coraz bogatsza. Przedstawiamy harmonogram jesiennego sadzenia, który zawiera najkorzystniejsze terminy sadzenia cebul. Wynikają one z przeciętnych warunków klimatycznych, jakie panują w naszym kraju i zapewniają roślinie optymalny czas na właściwe ukorzenienie się przed nastaniem zimowych chłodów. W latach odbiegających od średniej, gdy zima przychodzi z opóźnieniem i jest łagodna, późniejsze terminy sadzenia nie wpływają negatywnie na uzyskanie zdrowych i dorodnych roślin. Cebulki kwiatowe w centrach ogrodniczych i sklepach internetowych dostępne są już w drugiej połowie sierpnia. n ▶ REKLAMA 62 Ogrodniczy poradnik ROŚLINY NAJLEPSZY TERMIN SADZENIA tulipany druga połowa września, październik narcyzy druga połowa sierpnia, wrzesień szafirki wrzesień czosnki wrzesień, październik krokusy wrzesień, październik ranniki październik Ogrodniczy poradnik ROŚLINY NAJLEPSZY TERMIN SADZENIA psiząb wrzesień szachownice wrzesień, październik przebiśniegi wrzesień hiacynty październik kosaćce cebulowe (odmiany z grupy Iris reticulata) październik puszkinia, cebulica syberyjska, śnieżniki październik zawilce wieńcowate wrzesień, październik 63 64 Ogrodniczy poradnik Sadzimy cebulowe w donicach Większość roślin cebulkowych świetnie daje sobie radę w donicach, skrzynkach balkonowych oraz wiszących kwiatowych koszach. Wystarczy jesienią kupić ulubione tulipany, narcyzy czy szafirki i posadzić je według kilku ogólnych zasad ogrodniczych. Bez względu na wielkość ogrodu, tarasu czy balkonu – każdy z nas może mieć kolorową wiosnę Tekst: Katarzyna Bellingham 65 Ogrodniczy poradnik o pa iku i list na n r ie z d ź o je w pa u dopier iej sadzić stawić do ogrod spokojnie p e jl a n my w y a ra ż u i onicach , ale w d ice, które planuje zimowego czy g ojemniki og ro iu n ś e z r y d on rami z a my p ż we w ogrodu ujemy ju ogody. Obsadzam ć je do szklarni, ach. Jeśli obsad w ymi temperatu p u k i lk r owa Ce b u r at u i od p inuso żemy sch h te mp e ależnośc iczeni m dzie, w z mroźne dni mo enia w dodatnic będziemy ogran w z o wiosnę – ać czy nności sad e na zewnątrz, t ł w a y . t ) s n y o a w yk dzim się n nie posa ajdujące dowe zn niętej glebie nic rz (w zama B UL K I E C Y M I Z D KIEDY SA W ? D O N I C AC H ▶ REKLAMA 66 Ogrodniczy poradnik METODA NA 'LASAGNE' Cebulki w donicach najlepiej jest sadzić w systemie wielowarstwowym, który czasami nazywany jest 'lasagne'. Dzięki tej metodzie wiosną pojemniki będą wyglądały naprawdę imponująco i będą ozdobne nawet przez kilka miesięcy. Na samym dole umieszczamy cebulki największe: tulipany i narcyzy, a wyżej te mniejsze: szafirki, iryski, krokusy, małe odmiany narcyzów i tulipanów. W ten sposób można mieszać gatunki i odmiany. Najlepiej jest zadbać o to, aby wśród nich znalazły się zarówno rośliny kwitnące na samym początku wiosny (np. marcowe tulipany), jak i w drugiej połowie maja (późne tulipany pojedyncze). Możemy sobie pozwolić na takie zgęszczenie roślin, ponieważ jest to obsadzenie typowo sezonowe – pod koniec wiosny donice są opróżniane, a rośliny oraz podłoże wymieniane. Ta metoda nie nadaje się do obsadzenia donic cebulami na wiele lat. PODSTAWOWE ZASADY SADZENIA Cebulki potrzebują lekkiego, dobrze przepuszczalnego podłoża i nie znoszą stojącej wody. Jeśli podłoże, którego używasz wydaje ci się zbyt ciężkie, to z łatwością możesz je rozluźnić dodając grysiku, drobnego żwiru lub nawet piasku. Dodatkowo każda donica powinna mieć na dnie przynajmniej dwucentymetrową warstwę drenażu i oczywiście otwór w podstawie. Po posadzeniu cebulek donice zawsze podlewamy wodą bez nawozu. SCHRONIENIE NA ZIMĘ Co zrobić zimą z donicami obsadzonymi cebulkami? Możemy pozostawić je na zewnątrz lub schować w szklarni, garażu czy innym ciemnym lub jasnym budynku, w którym temperatura nie spada poniżej 0°C, ale też nie może być wyższa niż 8-9°C. Jeśli donice będą schowane, to nie musimy już martwić się żadną dodatkową ochroną na zimę, lecz pamiętajmy o sprawdzaniu wilgotności podłoża: nie powinno być ono zbyt mokre, ale i nie można dopuszczać, aby całkowicie wyschło, ponieważ cebulki potrzebują wody do rozwoju korzeni. Donice wstawione do pomieszczenia bez światła musimy po nowym roku bacznie obserwować i gdy pędy roślin osiągną już 10 cm, powinny być wystawione na światło do ogrodu lub na balkon – to zazwyczaj dzieje się na przełomie lutego i marca. Wiosną przy podlewaniu można zasilać rośliny płynnym nawozem ekologicznym. Donice pozostawione na zewnątrz trzeba ochronić przed mrozem. Podczas minusowych temperatur ucierpieć mogą cebulki oraz donice – szczególnie te gliniane. Po obsadzeniu donic podlewamy je bardzo skromnie – deszcze i mżawki zrobią swoje. Przed nadejściem mrozów podłoże w pojemnikach nie powinno być zbyt mokre, gdyż lód może rozsadzić nawet najsolidniejsze skrzynie. Donice najlepiej ochronić styropianem i otulić workiem jutowym lub agrowłókniną. Wczesną wiosną do donic można dosadzić bratki, niezapominajki lub stokrotki, a przy podlewaniu zasilać płynnym nawozem ekologicznym. n ▶ REKLAMA Cebulki kupujemy już we wrześniu, ale w donicach najlepiej sadzić je w październiku i listopadzie 68 Polecamy rośliny Lilia złotogłów Jest jednym z atrakcyjniejszych przedstawicieli krajowej flory objętych prawną ochroną. W naturze występuje na podgórskich łąkach i prześwietlonych lasach na południu Polski. Jest byliną o sztywnej, sięgającej do 150 cm łodydze wyrastającej z cebul o żółtych łuskach. Warto zaprosić ją do swojego ogrodu L Tekst i zdjęcia: Eugeniusz Radziul ilia złotogłów to bardzo atrakcyjna roślina, która będzie doskonałą ozdobą ogrodu. Liście osiągają długość do 15 cm, są osadzone w kilku okółkach na dolnej części pędu. Na początku lata rozwijają się zwisłe, turbanowe kwiaty o różowokarminowych, ciemniej kropkowanych, mięsistych płatkach. Nie są zbyt wielkie – mają ok. 5 cm średnicy – lecz na pędzie wyrosłym z dorodnej cebuli może ich być ponad 20. Rozkwitają kolejno, od najniższych i przyjemnie pachną. Uprawa lilii złotogłów w ogrodzie nie jest skomplikowana. Roślina może rosnąć na rabatach wśród bylin, między krzewami lub pod okapem niezbyt gęstych drzew. Jak większość lilii lubi mieć „głowę w słońcu, a nogi w cieniu”, więc i na odkrytej powierzchni będzie czuła się dobrze, pod warunkiem, że gleba będzie porośnięta niskimi roślinami okrywowymi, takimi jak rogownica, smagliczka czy żagwin. Zdrowo rośnie i obficie kwitnie na zwięźlejszej, nieco gliniastej, neutralnej lub lekko wapiennej i w sezonie wegetacyjnym umiarkowanie wilgotnej glebie. Jest mrozoodporna, lecz co kilka lat, jesienią, należy wykopać cebule, by je porozdzielać i posadzić w luźniejszej więźbie. Gatunek jest coraz rzadziej spotykany w ogrodach, gdyż skutecznie wypierają go liczne odmiany i mieszańce. Niektóre z nich są okazalsze i mają większe kwiaty w różnych barwach i kombinacjach. Warto mnożyć lilie z nasion i we własnym zakresie dokonywać selekcji. n Lilium martagon ‘Arabian Knight’ – o kwiatach wewnątrz żółtych, czerwono plamkowanych i końcach płatków ciemnoczerwonych z brązowym odcieniem Polecamy rośliny Lilium martagon ‘Black Panther’ – mieszaniec własnej hodowli o kwiatach typowych dla gatunku, lecz bordowo zabarwionych liściach i owłosionych pąkach. Barwa liści jest intensywna na słonecznych stanowiskach 69 Lilium martagon ‘Manitoba Morning’ – o różowokarminowych kwiatach upstrzonych ciemniejszymi, żółto obwiedzionymi plamkami Lilium martagon ‘Claude Shidare’ – o bujnym wzroście, ciemnokarminowych kwiatach z nielicznymi, jaśniejszymi plamkami Lilium martagon ‘Zlatice’ – odmiana o białych, lekko zaróżowionych kwiatach w fioletowe kropki 70 Lilia Polecamy rośliny Lilium martagon ‘Mrs R.O Backhouse’ – o kwiatach żółtych z drobnymi, ceglastymi kropkami we wnętrzu Lilium martagon ‘Orange Marmelade’ – o ciemnozabarwionych pędach i jednolicie pomarańczowych, słabo wywiniętych turbankach Lilium martagon var. album – odmiana o mniejszych, białych kwiatkach Lilium martagon var. cattaniae – odmiana o kwiatach fioletowych z czarnym odcieniem Naturalne utrzymanie organizmu w dobrej kondycji. Żeń-szeń - najlepsza profilaktyka ! ’Codonopsis pilosula’ - Żeń-szeń Europejski Likwiduje zmęczenie Działa antydepresyjnie Wzmacnia system odpornościowy Obniża poziom cukru i cholesterolu Poprawia pamięć i koncentrację więcej roślin leczniczych znajdziesz na: sklep.clematisy.pl 72 Ziołolecznictwo Pnącza na stres Rośliny stosowane w medycynie Wschodu od wieków, z powodzeniem sprawdzają się także w polskich warunkach i są naturalną bronią w walce ze stresem. Jedną z nich jest dzwonkowiec kosmaty C Tekst: dr Adam Marosz, Instytut Ogrodnictwa Skierniewice odzienna pielęgnacja roślin to jedna z najlepszych terapii na skutki szybkiego tempa życia. Warto też podejmować próby uprawy roślin mało znanych, o cennych właściwościach leczniczych pochodzących z Dalekiego Wschodu. Wśród nich jest kilka gatunków poprawiających ogólne samopoczucie i zwiększających odporność na czynniki stresowe, m.in. żeń-szeń, dzwonkowiec kosmaty, kolcosił szczeciniasty, cytryniec chiński, a także bylina występująca rejonach górskich (w tym w Tatrach) – rożeniec górski. Spośród nich najmniej powszechny w uprawie jest dzwonkowiec kosmaty, codonopis, w Chinach nazywany dangshen. O ROŚLINIE Dzwonkowiec to bylinowe pnącze dorastające do 2 m wysokości z rodziny dzwonkowatych (Cariophylaceae). Na stanowiskach naturalnych oplata niskie drzewa i krzewy rosnące nad brzegami strumieni w lasach północnych Chin i Korei. Jego polska nazwa wywodzi się od dużych (2-2,5 cm średnicy), dzwonkowatych, ż ó ł toz ie lo nych kwiatów z fioletowo-brązową koroną, rozwijających się od czerwca do sierpnia. Wierzchołki pędów i młodych liści są owłosione, starsze liście z wierzchu i od spodu również posiadają włoski, ale widoczne pod lupą. Dzięki temu liście są miękkie w dotyku. Pędy po nacięciu lub zranieniu wydzielają sok mleczny. Liście mają owalny lub szeroko owalny kształt, są tępo zakończone, o podstawie zaokrąglonej lub lekko sercowatej. Kwiaty obupłciowe, pojedyncze na łodydze, pięciopłatkowe, płatki zrośnięte, o wierzchołach zaokrąglonych i wywi- Ziołolecznictwo niętych na zewnątrz. Pręciki w liczbie 5, wolne, zalążnia 3-komorowa, zalążki liczne, szyjka słupka krótka z 3 znamionami. Owocem jest stożkowata torebka zwierająca liczne, drobne nasiona. WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE Dzwonkowiec kosmaty na Dalekim Wschodzie znany jest od kilku wieków jako „żeń-szeń ubogiego Chińczyka”, ponieważ ma podobne właściwości do żeń-szenia, a jest powszechniej spotykany, tańszy, łatwiejszy w uprawie i zdecydowanie szybciej rosnący. Korzeń ma mniejsze rozmiary niż żeń-szeń, jest podługowaty 10-25 cm, w miarę prosty, o średnicy 1-1,8 cm, barwy kremowej lub kremowożółtej, po wysuszeniu pomarszczony lub bruzdowany, żółtawobrązowy. Smak słodki. W badaniach przeprowadzonych przez chińskich naukowców potwierdzono działanie immunostymulujące i antystresowe. KORZENIE DO APTECZKI Pobierając korzenie do użytku w domowej apteczce ziołowej, wykopujemy roślinę jesienią, oddzielamy część kłaczy, a pozostały fragment z pąkami śpiącymi sadzimy ponownie. Korzenie czyścimy z ziemi i suszymy. Następnie wykorzystujemy do spożycia starte na proszek. Na Dalekim Wschodzie korzenie wykorzystuje się także do spożycia na świeżo zwykle drobno posiekane i połączone z różnymi sałatkami. Korzenie spożywane na surowo w Chinach lub Korei (innych gatunków o większych korzeniach lub bulwach) moczy się w osolonej wodzie 1-2 godziny, aby pozbyć się nadmiaru goryczki. Stosowany jest przy słabym apetycie, rozwolnieniu; osłabieniu i zmęczeniu; kaszlu i płytkim oddechu oraz innych problemach zdrowotnych. Dawkowanie: 6-15 g dziennie. UPRAWA W OGRODZIE Rośliny należy sadzić na stanowiskach lekko ocienionych, na glebie żyznej lub umiarkowanie żyznej, słabsze gleby przed sadzeniem należy zaprawić ziemią ogrodową lub domieszką ziemi gliniastej. Rośliny sadzimy na podporach sztucznych, a więc różnego rodzaju słupach, kratach lub małej architekturze ogrodowej albo w pobliżu drzew lub wysokich krzewów. Dzwonkowiec można także sadzić wzdłuż ogrodzeń i płotów. Na przeciętnych glebach szybko tworzy ładną zasłonę z liści, a w okresie letnim pojawiają się oryginalne kwiaty. Latem, kiedy wystąpią dłuższe okresy bezdeszczowe, rośliny wymagają dodatkowego podlewania. W naszych warunkach klimatycznych jest to roślina w pełni mrozoodporna, łatwa w uprawie, dość odporna na choroby i szkodniki. Nadziemna część zamiera jesienią po przymrozkach, a zimują zgrubiałe korzenie. Chcąc pozyskiwać korzeń dzwonkowca do celów użytkowych musimy posadzić kilka roślin – tak, aby wykopywanie i pozyskiwanie kłączy przeprowadzać co dwa lata. Jeśli zakupimy młode sadzonki roślin, to do pierwszego zbioru korzeni przystępujemy po około 3 latach uprawy. NA BALKONIE Dzwonkowiec może być posadzony również w większej donicy lub skrzynce i uprawiany na balkonie. Do większego pojemnika lub długiej skrzynki sadzimy 3 rośliny. Pojemnik ustawiamy na posadzce np. w narożniku, tak by wyrastające pędy dzwonkowa owijały się na barierce lub innej podporze. Na zimę wymagane jest tylko dodatkowe zabezpieczenie pojemnika z rośliną. Można do tego celu wykorzystać specjalne pokrowce szyte z grubej agrowłókniny. Nawożenie za pomocą nawozów o spowolnionym działaniu zapewnia stały dostęp składników pokarmowych. Ważne jest tylko regularne, obfite podlewanie co 2-4 dni, w zależności od warunków pogodowych i wielkości rośliny. n 73 74 Inspiracje Mały ogród w wielkim stylu OGRÓD PRZY NOWOCZESNYM BUDYNKU WIELORODZINNYM MUSI BYĆ DLA WŁAŚCICIELA MIEJSCEM ODPOCZYNKU, WYCISZENIA, ALE TAKŻE LETNIM SALONEM I MIEJSCEM DO ZABAW DLA DZIECI. WSZYSTKIE TE WYMAGANIA SPEŁNIA WYJĄTKOWY, 45-METROWY OGRÓDEK W SOPOCIE Projekt i realizacja: Agnieszka Durlik, APPO Projekt Z Inspiracje e względu na trójkątny kształt działki kompozycja ogrodu została oparta na ukośnych liniach, które optycznie powiększają przestrzeń. Połączenie szarych płyt imitujących trawertyn oraz podwyższony drewniany podest mogłoby wydawać się ryzykowne, jednak w tym przypadku to zestawienie tworzy nie tylko wyjątkowo nowoczesną, ale także funkcjonalną i spójną całość. n PRZEMYŚLANE, ODPOWIEDNIO DOBRANE OŚWIETLENIE NADAJE KAMERALNY KLIMAT. LAMPA WOLNOSTOJĄCA, PODŚWIETLANE KULE, LAMPIONY ORAZ ŚWIECE SPRAWIAJĄ, ŻE WIECZOREM OGRÓDEK STAJE SIĘ TAJEMNICZYM ZAKĄTKIEM 75 76 Inspiracje CZĘŚĆ JADALNA SKŁADAJĄCA SIĘ ZE STOŁU I KRZESEŁ W KSZTAŁCIE FILIŻANEK. TO IDEALNY ZESTAW NA LETNIE, RZEŚKIE ŚNIADANIA NOWOCZESNY AŻUROWY PARAWAN ORAZ OGROMNY PARASOL NA WYSIĘGNIKU ZAPEWNIAJĄ INTYMNOŚĆ I OCHRONĘ PRZED NIESPRZYJAJĄCĄ POGODĄ CZYMŻE BYŁBY OGRÓD BEZ ROŚLIN? DO ROSNĄCYCH TU JUŻ WCZEŚNIEJ AKACJI I BRZOZY ORAZ ŻYWOPŁOTU Z TAWUŁY DOŁĄCZONO LICZNE NASADZENIA ZIMOZIELONE: KULE BUKSZPANU, BARWNE PIERISY I KWITNĄCE NA BIAŁO RÓŻANECZNIKI. DODATKOWO WPROWADZONE ZOSTAŁY: DEREŃ ‘ELEGANTISSIMA’, TRAWY OZDOBNE I ŚLIWA DZIECIĘCA 77 Inspiracje W SKŁAD WYPOSAŻENIA OGRODOWEGO WCHODZI TAKŻE MODUŁOWY ZESTAW WYPOCZYNKOWYCH MEBLI Z TECHNORATTANU W STONOWANYCH BARWACH, DEKORACYJNE PODUCHY ORAZ STÓŁ KAWOWY Z FUNKCJĄ SKRZYNI, W KTÓREJ MOŻNA PRZECHOWYWAĆ MNIEJSZE ELEMENTY POWERSPRAY S I N C E ▶ REKLAMA 1 9 2 9 Pokon czyni cuda ci a do liś czk ściere Kwitnący Dom i Ogród ściere cz do orc ka hidei Rewelacyjne odżywki w nowoczesnym opakowaniu dostarczają roślinom substancji pokarmowych i delikatnie nabłyszczają liście. Opatentowany atomizer dający mgiełkę, działa pod każdym kątem i można go użyć ponownie razem z opakowaniem uzupełniającym. www.pokon.pl Victus Emak Sp. z o.o., 61-619 Poznań, ul. Karpia 37 tel.: 61 823 83 69, e-mail: [email protected] 78 Ogrodniczy poradnik Gruntowny sprawdzian Sadzenie roślin wydaje się bardzo łatwe, ale nawet przy wykonywaniu tej prostej czynności można popełnić kilka błędów, które mogą mieć zasadniczy wpływ na ich przyjęcie się i dalszy wzrost. Radzimy, jak ich uniknąć Tekst: Wiesław Szydło, Szkółka Niewierz 79 Ogrodniczy poradnik KIEDY SADZIĆ ROŚLINY? Termin sadzenia roślin jest ściśle związany ze sposobem ich uprawy w szkółce. Wszystkie rośliny uprawiane w pojemnikach możemy sadzić praktycznie przez cały rok – z wyłączeniem okresu, gdy gleba jest zamarznięta. Rośliny z tzw. gołym korzeniem sadzimy tylko wtedy, kiedy są one pozbawione liści, czyli wczesną wiosną i późną jesienią. Krzewy i drzewa kopane z bryłą korzeniową (balotowane) – zwłaszcza zimozielone (żywotniki, jałowce, różaneczniki, laurowiśnie) – można sadzić wiosną (do rozpoczęcia wzrostu) oraz późnym latem (wrzesień) i jesienią, po zakończeniu wzrostu. Warto jednak unikać sadzenia gatunków bardzo wrażliwych na mróz (np. magnolii, hibiskusów, laurowiśni) późną jesienią (listopad) – lepiej to zrobić wiosną. Przede wszystkim powinniśmy je dobrze nawodnić. Rośliny „z gołym korzeniem” należy umieścić przed sadzeniem na kilka godzin w wodzie, natomiast te w pojemnikach najlepiej przed sadzeniem zanurzyć na kilka minut w wiadrze z wodą. Niewykonanie tego prostego zabiegu często skutkuje nieudanymi nasadzeniami. Należy pamiętać, że większość krzewów ozdobnych jest uprawiana w podłożach torfowych, a takie po przeschnięciu bardzo trudno ponownie nawodnić. Dlatego posadzenie rośliny z przesuszoną bryłą korzeniową, nawet po podlaniu, może skończyć się jej wyschnięciem. JAK SADZIĆ ROŚLINY? Najczęściej popełnianym błędem jest zbyt głębokie sadzenie roślin – szczególnie niebezpieczne na ciężkich, gliniastych glebach. Doprowadza ono do nagłego braku dostępu powietrza do systemu korzeniowego posadzonej rośliny. Jeżeli dodatkowo po posadzeniu silnie nawodnimy glebę i ją wyściółkujemy, może to doprowadzić do zamierania roślin – upraszczając: roślina się „dusi”. Najbezpieczniej jest więc posadzić ją tak głęboko, jak rosła, lub 2-3 cm głębiej. Tylko niektóre gatunki, np. powojniki, wymagają głębszego sadzenia. Drugim często popełnianym błędem przy sadzeniu roślin o większych rozmiarach (szczególnie drzew) jest brak ich stabilizacji REKLAMA ▶ JAK PRZYGOTOWAĆ ZAKUPIONE ROŚLINY DO SADZENIA? ROSARIUM Szkółka Róż Janina i Adam Chodun Radliniec 6, 63-040 Nowe Miasto n. Wartą tel./fax 61 287 39 50; kom. 509 465 891; 509 465 893; 508 037 077 www.rosarium.com.pl e-mail: [email protected]; [email protected] S zkółka założona w 1980 r. przez dr Adama Choduna, specjalizująca się głównie w uprawie krzewów róż. Oferta ROSARIUM to ponad 500 pozycji, w tym wiele licencjonowanych, najnowszych odmian firm W. Kordes ‘Söhne’, Rosen Tantau, David Austin, Meilland i Lens oraz ciekawa kolekcja róż historycznych i naturalnych. Firma zaopatruje klientów hurtowych i detalicznych oraz prowadzi sprzedaż wysyłkową. Wieloletnia wiedza i doświadczenie właścicieli są gwarancją wysokiej jakości sprzedawanych roślin, poprawności odmianowej oferowanych krzewów i fachowej obsługi. 80 Ogrodniczy poradnik Rośliny sadzimy na takiej samej głębokości, na jakiej rosły w szkółce Rośliny „z gołym korzeniem” należy umieścić przed sadzeniem na kilka godzin w wodzie Drzewa i krzewy balotowane (okręcone siatką lub jutą) sadzimy razem z materiałem zabezpieczającym Do zasypywania roślin w trakcie sadzenia warto użyć dobrej jakościowo ziemi. Może być ona wzbogacona torfem lub gliną po posadzeniu. Do momentu zakorzenienia się w nowym miejscu są one narażone na silne oddziaływanie wiatru, co może doprowadzić do ich wykrzywienia, a także uszkodzenia nowo powstających korzeni na skutek ciągłego poruszania się bryły korzeniowej świeżo posadzonej rośliny. Do stabilizacji mniejszych drzew w ystarczy pojedynczy palik, natomiast większe dobrze stabilizuje się przez zastosowanie odciągów. Trzecim ważnym zabiegiem poprawiającym przyjęcie się roślin w nowym miejscu jest rozluźnienie palcami bryły korzeniowej (czasami stosuje się nawet przecięcie korzeni w kilku miejscach). Zabieg ten dotyczy tylko roślin sadzonych z pojemników, a szczególnie tych, które zbyt długo w nim rosły i wytworzyły zbity, silnie skręcony system korzeniowy. Okazuje się, że korzenie takich roślin nawet przez kilka lat po posadzeniu nadal rosną tak, jakby były w pojemniku i nie potrafią się swobodnie rozrosnąć w glebie. CZY MOŻNA SADZIĆ ROŚLINY W PEŁNI KWITNIENIA? Oczywiście, ale tylko wtedy, gdy rosną one w pojemnikach. Wyjęcie rośliny z pojemnika nie powoduje uszkodzenia jej systemu korzeniowego, dlatego nawet w czasie jej kwitnienia możemy ją bez obaw posadzić w ogrodzie. Kupowanie roślin w fazie kwitnienia ma też ogromną zaletę, bo po prostu widzimy, co kupujemy. 81 Ogrodniczy poradnik CZY ROŚLINY PO POSADZENIU POWINNY BYĆ PRZYCIĘTE? Po posadzeniu powinniśmy skrócić (i to silnie) tylko pędy drzew i krzewów posadzonych z „gołym korzeniem”. Nie musimy skracać pędów roślin sadzonych z bryłą korzeniową lub z pojemników, chyba że uznamy, że mają ich zbyt mało – i by zagęścić roślinę, przeprowadzamy cięcie pędów. KIEDY NAWOZIĆ ROŚLINY PO POSADZENIU? Bezpośrednio po posadzeniu roślin nie powinniśmy nawozić. Należy dać im kilka tygodni na przyjęcie się w nowym miejscu i rozwinięcie systemu korzeniowego w glebie (rośliny posadzone jesienią będziemy oczywiście nawozić dopiero wiosną). Na glebach ubogich można ewentualnie zastosować nawożenie przed sadzeniem. Można do tego użyć praktycznie dowolnego nawozu wieloskładnikowego o niskiej zawartości azotu lub starego obornika. W obydwu przypadkach nawozy mieszamy z glebą (przekopujemy). Na glebach suchych można także dodatkowo wprowadzić torf. CZY PRZED SADZENIEM ROŚLIN NALEŻY SPECJALNIE PRZYGOTOWYWAĆ ZIEMIĘ? Większość drzew, krzewów i bylin będzie dobrze rosła w każdej przeciętnie żyznej glebie ogrodowej. Nie ma więc potrzeby kupowania specjalnych mieszanek podłoży do sadzenia każdej grupy roślin ogrodowych. Są jednak rośliny o specyficznych wymaganiach glebowych, których nie można uprawiać w każdym ogrodzie bez wymiany ziemi. Do takich należą rośliny wrzosowate: wrzosy, wrzośce, azalie i różaneczniki, których sukces uprawy jest uzależniony od specyficznej – kwaśnej i organicznej – gleby. Bez wymiany warstwy gleby (20-40 cm) nie będą się prawidłowo rozwijać. Lepiej także dobierać rośliny do warunków glebowych, niż radykalnie przekształcać je tak, aby w przydomowym ogrodzie mogły rosnąć bardzo wymagające gatunki. I tak np. na glebach suchych i piaszczystych lepiej sięgnąć po sosny, jałowce czy lawendy, niż „na siłę” sadzić magnolie, żywotniki lub funkie. n ▶ REKLAMA 82 Ogrodniczy poradnik Ogród nie ma urlopu Sierpień to nie koniec ogrodniczych obowiązków. Przypominamy zatem, czym najlepiej zająć się w najbliższym czasie, aby na wiosnę móc cieszyć się bujnym i kwitnącym ogrodem Tekst: Dawid Wajszczuk PIELĘGNUJEMY TRAWNIK W sierpniu konieczne jest intensywne nawadnianie trawy, szczególnie w okresach przedłużających się susz. W normalnych warunkach wystarczy podlewać co kilka dni, w czasie upałów – nawet codziennie. Podlewanie musi trwać na tyle długo, by woda dotarła do gleby przynajmniej na głębokość dziesięciu centymetrów, co może zająć nawet pół godziny. Murawa powinna być koszona co najmniej raz w tygodniu. Nie należy przycinać jej zbyt krótko – gdy źdźbła są dłuższe, dokładniej zacieniają glebę, dzięki czemu dłużej pozostaje nawilżona. Wśród zabiegów pielęgnacyjnych nie może też zabraknąć przewietrzenia darni – warto więc znaleźć czas na wykonanie aeracji, ale możemy też poczekać z tą czynnością do jesieni. ODCHWASZCZAMY RABATY Przejdźmy teraz do rabat, które znajdują się w niemal każdym ogrodzie. Należy pamiętać o ich regularnym odchwaszczaniu i nawadnianiu. Odchwaszczanie należy wykonywać możliwie najczęściej nie tylko ze względów estetycznych –chwasty odbierają substancje odżywcze innym roślinom i przyciągają szkodniki. Rabaty zazwyczaj wymagają nawadniania nieco rzadziej niż murawa. Przy tej okazji warto przypomnieć ogólną zasadę dotyczącą podlewania – podlewamy wczesnym rankiem lub późnym popołudniem, ale nie wieczorem. Krople wody nie powinny pozostawać na roślinach w okresie najsilniejszego nasłonecznienia, ponieważ mogą działać jak soczewki i przyczyniać się do poparzeń. Z kolei zbyt późne podlanie może sprawić, że rośliny nie zdążą obeschnąć i pozostaną wilgotne przez całą noc, co może powodować rozwój grzybów. PRZYCINAMY ŻYWOPŁOT Jeśli ogród otacza żywopłot, do około połowy sierpnia możemy go jeszcze przyciąć, o ile nie zrobiliśmy tego w lipcu. Zbyt późno przycięte gałązki nie zdążą zdrewnieć. Posiadacze drzew owocowych powinni w sierpniu zebrać owoce, a także usunąć te, które opadły, by nie dopuścić do ich zgnicia. Po zbiorze trzeba prześwietlić korony drzew, a także winorośli. Jeśli roślina była szczepiona, regularnie należy usuwać dzikie pędy, potocznie zwane „wilkami”, rosnące zazwyczaj pionowo w górę. REKLAMA ▶ SADZIMY WARZYWA NA PÓŹNY ZBIÓR Ci, którzy do ogrodu chcą podejść bardziej praktycznie, mogą wysiać sałatę, rzodkiewkę, rukolę, roszponkę, szpinak czy koper na późny zbiór. Miłośnicy własnych warzyw prawdopodobnie posiadają także pomidory – te wysokie ogławiamy, pozostawiając jeden lub dwa liście powyżej ostatniego, dobrze rozwiniętego kwiatostanu. Sierpień to także pora na rozmnażanie goździków, naparstnic, liliowców, piwonii, fiołków czy wrzosów. Sadzić należy cebule przebiśniegów, krokusów, zimowitów – a pod koniec miesiąca także tulipanów i hiacyntów. W sierpniu skracamy też o połowę pędy lawendy. ZAPRASZAMY DO OGRODU PTAKI Ci, którzy chcieliby cieszyć się obecnością ptaków w ogrodzie, prześwietlanie i strzyżenie krzewów powinni pozostawić sobie na sam koniec miesiąca. Sezon lęgowy trwa zazwyczaj od kwietnia do połowy sierpnia i – jeśli krzewy czy żywopłoty będą mocno wystrzyżone – ptaki wybiorą inne miejsca na zakładanie gniazd. Gusta właścicieli ogrodów są nieraz zupełnym zaprzeczeniem ptasich preferencji. Ptaki nie lubią obcych gatunków drzew, bo nie jedzą ich nasion i owoców, a często nie umieją nawet budować gniazd w ich gałęziach. Zupełnie też nie podzielają upodobania do pedantycznie przystrzyżonego trawnika, za to chętnie skorzystają z leżącego w kącie chrustu, kępy pokrzyw czy pozostawionych suchych pędów bylin. 84 Owoce ogrodu Utopiona w kompocie Komunikaty „podążaj za nowościami” towarzyszą nam na każdym kroku, jednak przy wyborze drzewek owocowych do ogrodu warto zaufać starym, sprawdzonym odmianom. Dzięki ich różnorodności w zakresie okresu dojrzewania owoców możemy zbierać je nawet przez 4 miesiące Tekst: Katarzyna Nowacka Przepisy: Sylwia Tysowecka W naszym kraju śliwę uprawia się we wszystkich regionach, jednak na najobfitsze zbiory można liczyć w południowej i południowo-zachodniej części Polski. Śliwa najlepiej rośnie i owocuje na glebach przepuszczalnych i bogatych w składniki pokarmowe. Lubi gleby wilgotne, źle znosi suche i piaszczyste. Jak większość drzew sadowniczych wymaga stanowiska słonecznego. Owoce śliw doskonale nadają się na domowe przetwory. Śliwy nawozi się tak samo jak jabłonie czy grusze, są jednak one nieco mniejszymi drzewami, dlatego dawkę nawozu możemy zredukować o około połowę. Mirabelka flotowa ma małe owoce o bladożółtej barwie z białawym nalotem. W smaku lekko kwaskowate, aromatyczne, ale niezbyt soczyste. Śliwa brzoskwiniowa ma duże, pomarańczowoczerwone owoce z białawym nalotem. W smaku kwaskowato-słodkie, soczyste i aromatyczne. Owoce ogrodu NAJGROŹNIEJSZE Mszyce. Ich czarne, błyszczące jaja m ożna zauważyć wczesną wiosną u nasady pą ków. Ab y je zniszczyć należ przeprowadzić opry y sk pod koniec mar ca lub na po czątku kw ietnia, jeszcze pr zed pękaniem pą kó w liściowych. I K I N SZKOD owy. Jaja misecznika Misecznik śliw ch. Do zwalczania ubszych pęda pojaw iają się na gr asie, co na w ty m samym cz sk ry op t jes y an zalec mszyce. oga Owocnica żółtor Przędziorek owocowiec. Ten mały czerwony pajączek żyje w liściach i wysysa soki, co prowadzi do ich wcześniejszego brązow ienia i opadania. Aby się go pozbyć warto opryskać roślinę dwukrotnie – raz przed, a drugi raz po kwitnieniu. 58 Składa – osa śliwkowa. ają się z jaj Larw y, które wylęg w. śli ia ien itn kw jaja w okresie co w konsekwencji oców niszcząc je, ow ki ąz wi za e ał ik, atakują m ezpieczny szkodn ania. Bardzo nieb ad op ich do zi prowad ec takiej owoce. Aby zapobi yć cz isz zn e ici ow któr y może całk em kw itnienia. nę tuż przed końc śli ro ać sk ry op y sy tuacji należ 86 Owoce ogrodu SPR AWDZONE I SM AC ZNE ODMIANY ŚLIW ebieskim e owoce z lek kim ni e, granatow DAMACHA – mał rdzo słodkiego, askowatego do ba u od kw nalotem. W smak opnia dojrzałości. st od i w zależnośc e do brązowoałe owoce, granatow m zo rd ba – A K LUBASZ aku kwaskowate m nalotem. W sm ki ies eb ni z h yc purpurow i soczyste. elkości A – owoce średniej wi aw ym N A H LT A A D LO RENK lek kim, biał ym zabarw ieniu z o fioletowo-bordow i soczyste. dk askowato-sło ie kw u ak sm W . m nalote owoce z lek kim, – zielonkawo-żółte A N LE U A D LO K REN go do słodkiego, smaku od kwaśne W . m te lo na ym biał soczyste. niej wielkości, ICKA – owoce śred W ŁO u A RK IE ĘG W nalotem. W smak yw ny m niebieskim ns te in z e ow at an gr ie i soczyste. kwaskowato-słodk aku słodkawe, – owoce małe, w sm ŁA YK ZW A WĘGIERK ednio soczyste. lek ko cierpkie i śr Powidła śliwkowe SKŁADNIKI: • 4 -5 kg bardzo dojrzałych śliwek węgierek (najlepsze na powidła) • odrobina wody PRZYGOTOWANIE: Wbrew pozorom to w zupełności wystarczy, aby stworzyć pyszne powidła. Śliwki myjemy, kroimy na pół, pozbywamy się pestek i wrzucamy do garnka (polecam szeroki, z grubym dnem) z odrobiną wody na dnie. Przykrywamy pokrywką i doprowadzamy do wrzenia, od czasu do czasu mieszając. Gdy nasze przyszłe powidła zaczną bulgotać, odkładamy pokrywkę i gotujemy na małym ogniu, pamiętając o częstym mieszaniu. Jeśli zauważymy, że powidła przywarły i zaczynają się przypalać, natychmiast przelewamy je do innego garnka. Gotujemy ok. 3-4 godziny i odstawiamy do następnego dnia. Następnie znów gotujemy 3-4 godziny często i dokładnie mieszając. Jeśli po tym czasie masa spada z łyżki płatami, a nie spływa – powidła są gotowe. Jeśli nie, gotowanie i mieszanie powtarzamy kolejnego dnia. Wszystko zależy od dojrzałości i soczystości owoców. Wrzące powidła przekładamy do wyparzonych wcześniej słoików i stawiamy do góry dnem, czekając aż ostygną - wtedy odstawiamy do spiżarni. 87 Owoce ogrodu Knedle ze śliwkami z wiórkami kokosowymi SKŁADNIKI: • 70 dkg ziemniaków • 35 dkg mąki pszennej • 50 dkg śliwek węgierek • 2 jajka • 1 łyżka masła • 1/2 szklanki wiórków kokosowych • cukier puder do posypania • sól i cukier do smaku PRZYGOTOWANIE: 1 2 3 4 5 Ziemniaki obieramy i gotujemy. Gorące przeciskamy przez praskę i studzimy. a stolnicę wysypujemy mąkę, dodajemy ziemniaki N i formujemy dołek. Wbijamy jajka, dodajemy szczyptę soli i dokładnie wyrabiamy ciasto. wiemy nieduże kawałki i rozpłaszczamy, tworząc okrągłe R placki. Śliwki przecinamy na pół, wyjmujemy pestki, a do środka wsypujemy odrobinę cukru. Składamy w całość, kładziemy na środku każdego placuszka i zawijamy w ciasto tworząc kształtne, okrągłe knedle. otujemy wodę z dodatkiem soli w dużym garnku. Na G wrzątek wrzucamy knedle i gotujemy 2-3 minuty po wypłynięciu na powierzchnię. Podawać z wiórkami kokosowymi zrumienionymi z masłem i oprószone cukrem pudrem. ▶ REKLAMA 88 Zielony butik DONICA RULLO Poczuj magię swojej przestrzeni z donicą RULLO, która łączy w sobie nowoczesny design i najwyższą jakość. Wykonana z kompozytów szklano–poliestrowych, które zapewniają donicy wyjątkową trwałość i wytrzymałość na działanie czynników atmosferycznych oraz lekkość. Idealna do aranżacji wnętrz oraz zewnętrznych terenów zielonych i ogrodów. Faktoria Design, 699 zł www.nowedonice.pl ŁOPATY DO LIŚCI I NIE TYLKO Ogromne, wygodne i niezwykle funkcjonalne łopaty do liści, traw czy zbierania owoców. Dzięki dużej powierzchni chwytnej ogrodowe prace będą szybsze i prostsze. Wykonane z lekkiego i wytrzymałego plastiku, będą nam służyć przez wiele lat. Chronią dłonie przed ostrymi gałęziami i nieprzyjemnymi roślinami, np. pokrzywą. Łopaty do liści, ok. 75 zł www.amazon.com AUTOMATYCZNE POIDŁO DLA PSA Dzięki wbudowanemu czujnikowi, który wykrywa ruch psa poidło automatycznie uruchamia przepływ wody, aby była ona dostępna dla zwierzęcia. Kiedy się oddala, samoistnie zostaje wyłączony. Niezwykle praktyczne urządzenie, dzięki któremu nasz pupil będzie miał świeżą wodę w zasięgu pyska. KOSA SPALINOWA NAC Urządzenie oznaczone numerem BP427-17KA-T doskonale sprawdzi się w trudno dostępnych miejscach. Konstrukcja z dzielonym wałem zapewnia bezproblemowy transport (np. na działkę). Kosa posiada dwusuwowy silnik o pojemności 42,7 cm3 i mocy 1,7 KM. System antywibracyjny zwiększa wygodę i komfort pracy. Szerokość koszenia żyłką – 41 cm, tarczą tnącą – 25,5 cm. Pojemność zbiornika paliwa 0,9 litra. W zestawie głowica z żyłką oraz tarcza tnąca. Waga: 8,5 kg. NAC, ok. 500 zł www.nac.com.pl Dog Outdoor Fountain, ok. 150 zł www.hammacher.com KOSIARKA ELEKTRYCZNA NAC Kosiarka oznaczona numerem LE15-36-PB-B posiada silnik o mocy 1500 W z zabezpieczeniem termicznym. Prędkość obrotowa bez obciążenia – 3600 obr./min. Plastikowa obudowa z centralną, 6-stopniową regulacją wysokości koszenia w zakresie 20-70 mm. Szerokość koszenia – 36 cm, pojemność kosza – 40 l. NAC, ok. 350 zł www.nac.com.pl 90 Pomysł na taras Na ciepłe, jesienne dni Rześkie powietrze przychodzące po upalnym lecie zachęca do odpoczywania na tarasie. Zwłaszcza jeśli jest on zaaranżowany według naszych wymagań i upodobań. Na 44 m2 zmieścić można nie tylko komplet do wypoczynku, ale także kącik kawowy i bogatą roślinność nadającą wyjątkową atmosferę Projekt i realizacja: Agnieszka Durlik, APPO Projekt Modułowy zestaw składający się z sofy oraz stołu z funkcją skrzyni, w której można przechowywać wszystkie tarasowe akcesoria, zapewni nam komfortowy wypoczynek. Aby zapewnić więcej intymności na tarasie, od strony chodnika i sąsiadów ustawiono rząd donic, w których posadzono wysokie trawy Pomysł na taras 91 Z imozielone kule z bukszpanu, kosodrzewina, jałowce, a także płaczące brzozy, zwiewne trawy ozdobne, kwitnące Dzięki licznym lampionom i świecom wrzosy, barwne kapusty ozdobne, astry taras po zmroku ozdabia przyjemne, i chryzantemy – idealnie dobrane rośliny rozproszone światło dla jesiennego tarasu Pierwsze skrzypce na tym tarasie grają rośliny. Intensywny róż w kilku odcieniach idealnie komponuje się z zielenią, a różnorodne formy roślin dodają dynamiki, wprowadzając jednocześnie nowoczesny klimat Kącik kawowy zaaranżowany w stylu retro z oryginalnym, ażurowym fotelem w intensywnym limonkowym kolorze, który nawiązuje do kolorystyki wnętrza mieszkania 92 EKOogród Kompost – „złoto” ogrodników Przez wielu ogrodników kompost nazywany jest czarnym złotem. Trudno się z tym określeniem nie zgodzić, gdyż jest to bez wątpienia najlepszy nawóz organiczny, a przy tym całkowicie darmowy! Podpowiadamy, jak samodzielnie, szybko i łatwo zrobić kompost Tekst: Sławomir Moty W ielu młodych, zwłaszcza miejskich ogrodników nie zna i nie docenia roli kompostu w ogrodzie. Nie słuchają dobrych rad starszego pokolenia działkowców z ROD-ów, dla których kompost był podstawą ekologicznego nawożenia i oszczędnego gospodarowania na działce. Kompostowanie wydaje im się zwyczajnie niepotrzebne – przecież podłoże można kupić nawet w supermarkecie – mówią. Moim zdaniem, roli kompostu nie da się przecenić! Jest doskonałym przykładem na naturalny obieg materii w przyrodzie. Poza tym, kompost to nie Żyzna ziemia z odpadów kompostowanie to doskonały pomysł na ogrodowy recykling – z resztek roślin produkujemy nawóz i podłoże w jednym C O M OŻ N A EGO NIE? KOMPOSTOWAĆ, A CZ STOWAĆ: MOŻ NA KOM PO + skoszoną trawę ne gałązki + liście, słomę i drob ierki, itd + resztki warzyw, ob zotycznych także) + resztki owoców (eg + skorupki jajek awet torebki) + fusy z kawy i herbatłęzy (n + wióry i trociny z ga mi uszą być rozdrobnione + grubsze gałęzie, aleę, wytłoczki jajek, rolki po papierze + szary papier, tektur toaletowym ) + popiół (tylko drewniany POSTOWAĆ: NI E MOŻ NA KOM i – chwastów z nasionamstó w wa ch y cz – korzeni i kłą n – chorych rośli ch – owoców cytrusowyśro dkami ochrony h yc an sk – roślin opry – mięsa i kości go papieru – zadrukowanego i białe tylko cenna próchnica, to także źródło wielu pożytecznych mikroorganizmów glebowych. Nie wyobrażam sobie pracy w ogrodzie bez świeżej i pachnącej porcji kompostu (tak! pachnącej, zwłaszcza na wiosnę ma niezwykły zapach – spróbujcie kiedyś go powąchać!). Ma on oczywiście niewielkie wady... ale co i kto ich nie ma. Młodzi ogrodnicy (do was w szczególności się zwracam) – w każdym ogrodzie, nawet niewielkim, powinien znaleźć się kompostownik. Szybko docenicie walory tego nawozu i podłoża w jednym. Jego działanie zauważycie w swoich ogrodach... i w portfelach. CZYM JEST I JAK POWSTAJE KOMPOST? Kompostowanie to rozkład (humifikacja i mineralizacja) materii organicznej (resztki roślinne) przy udziale mikroorganizmów glebowych (bakterie, promieniowce, grzyby oraz dżdżownic) do próchnicy i związków mineralnych. Proces ten trwa od kilku do kilkunastu miesięcy (w zależności od m.in. temperatury, wilgotności i rodzaju składowanej materii organicznej – im drobniejsze elementy, tym szybciej się rozkładają). ▶ REKLAMA NA KOMPOST TO NIE TYLKO CEN ŁO WIELU PRÓCHNIC A, TO TAKŻE ŹRÓD ANIZMÓW RG O RO IK M H YC N CZ TE ŻY PO GLEBOW YCH 94 EKOogród KOMPOST – PLU + cenn S Y I MINUS Y e źródło i mikroorgan próchnicy izmów + jest za + uniwerdsaarlnmy on awóz do wsz roślin ystkich dow ych + nie moożngro a go przedaw + sposób na pozb kować roślin i odpad ycie się resz tek w + poprawia strukó kturę gleby – niska zawartość składników miner nych – długi czalas – wymaga reogczulaekiwania rnego przer warstw zucania DO CZEGO WYKORZYSTAĆ KOMPOST? Kompost to świetny nawóz organiczny i doskonała alternatywa dla obornika. Ponadto jest tani, łatwo dostępny i nie można go przedawkować, a jeśli zbadamy jego pH (może być kwaśny) oraz zawartość mikro- i makroelementów (w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej) będziemy mogli go stosować praktycznie pod każdą roślinę. Możemy go wykorzystać do m.in. sadzenia i przesadzania roślin, ściółkowania rabat kwiatowych oraz nawożenia roślin ozdobnych lub warzyw. ZAKŁADANIE KOMPOSTOWNIKA – JAK, GDZIE I KIEDY? Kompost można zakładać o każdej porze roku, bez względu na pogodę i temperaturę. Wystarczy jedynie wybrać odpowiednie miejsce, typ kompostownika i zacząć składować tam materię organiczną. Aby przyspieszyć kompostowanie można zastosować aktywatory lub startery – preparaty zawierające mikroorganizmy inicjujące procesy rozkładu. Kompostownik najlepiej założyć na uboczu ogrodu, w miejscu mało widocznym, jednak nie zanadto oddalonym, aby nie było do niego za daleko. Miejsce powinno być osłonięte od wiatru, w półcieniu. Nadmierne słońce będzie go wysuszać, a w cieniu nie osiągnie odpowiedniej temperatury, niezbędnej do przebiegu procesów rozkładu. Najprostszym typem kompostownika jest pryzma kompostowa – to nic innego jak sterta odpadków na gołej ziemi – wygląda to mało estetycznie, jednak nic nie kosztuje i najlepiej sprawdza się w przypadku przerabiania dużej ilości materii. Jeśli chcemy bardziej uporządkować kompostowanie możemy wykonać kompostownik drewniany (taki mam od lat i wam go polecam) – tj. zbić skrzynię z desek lub palet (konstrukcja wytrzyma 3-4 lata) lub zdecydować się na plastikowy termokompostownik (jest niewielki jednak dzięki nagrzewaniu się proces rozkładu przebiega w nim bardzo szybko – już po 3 miesiącach otrzymujemy gotowy kompost). Wybór zależy od naszych preferencji, wielkości ogrodu i zasobności portfela. Najlepiej założyć dwa kompostowniki – jeden na świeże, bieżące resztki do kompostowania, a drugi z gotowym kompostem z resztek z zeszłego sezonu. Dzięki temu z jednego będziemy brać, a na drugi wyrzucać. CEBULA MA WARSTWY, OGRY MAJĄ WARSTWY... I KOMPOST MA WARSTWY! ▶ REKLAMA Pamiętaj! Kompost to nie śmietnik. Wyrzucaj tam tylko odpady organiczne! www.ogrodoweinnowacje.pl niebanalny design komfort dla korzeni nawet w upał czy mróz odporność na erozję Innowacje dla wymagających ogrodników Aby materia organiczna przemieniła się w kompost musi być układana „z głową”. Procesy rozkładu przebiegają tylko w warunkach tlenowych, przy odpowiedniej temperaturze i wilgotności, dlatego elementy do kompostowania musimy układać warstwami. Na dno układamy najgrubsze gałęzie i patyki. Wyżej układamy skoszoną trawę, liście, słomę i inne resztki roślin. Każdą warstwę przesypujemy kompostem z zeszłego sezonu (przyspieszy to znacznie rozkład). Warstwy powinny mieć 15-20 cm (nie więcej). Co kilka tygodni warstwy trzeba nakłuwać, podlewać i przerzucać, aby doprowadzić powietrze i wilgoć do środka. DŻDŻOWNICE KOMPOSTOWE Każdy kompostownik, bez względu na typ powinien mieć odkryte dno, aby w końcowym etapie kompostowania mogły swobodnie przedostać się do niego dżdżownice. Trawią one materię organiczną przyczyniając się do przyspieszenia jej rozkładu, a ich wydaliny (koprolity) dodatkowo poprawiają żyzność i strukturę. Na rynku można kupić dżdżownice kalifornijskie, które choć doskonale radzą sobie w kompoście, to są bardzo wrażliwe na mróz i zginą po pierwszej zimie. Nie martwcie się jednak, gdyż polskie gatunki zimują doskonale. n Wyłączny dystrybutor Firma KRZYSIOR [email protected] www.ogrodoweinnowacje.pl 96 Ogródek warzywny MNIEJSZA KUZYNKA DYNI Smaczna, niskokaloryczna, zawiera wiele składników odżywczych, a ponadto działa odkwaszająco na organizm – to tylko niektóre zalety cukinii. Można ją spożywać na surowo, jednak najsmaczniejsza jest grillowana, zapiekana lub duszona Tekst: Irena Żołnowska Przepisy: Sylwia Tysowecka C ukinia należy do rodziny dyniowatych, często mylona jest z kabaczkiem, bo podobnie sma kuje i w ygląda. W małym ogródku lepiej upraw i ać jed n a k cukinię, ponieważ zajmuje mniej miejsca, ma zwar t y, nieco krzaczasty pokrój. 97 Ogródek warzywny Jest k i l k a najpopu lar niejsz ych odmian cukinii różniących się najczęściej kolorem skórki – od kremowego, przez jasnopomarańczowy, po zielony – w cętki oraz prążki. To warzywo, które lubi ciepło, słońce i zawsze wilgotną glebę. Najlepsze do jej uprawy jest miejsce nasłonecznione i osłonięte od wiatru. Glebę przed siewem warto dobrze nawieźć obornikiem lub kompostem – cukinia rośnie szybko i jest bardzo „żarłoczna”. Nasiona w ysiewamy po 15 maja, aby mieć pewność, że nie dosięgną ich żadne przymrozki. Siejemy po 2-3 nasiona na głębokość około 3 cm, w rozstawie 1 x 1 m. Po wschodach usuwamy zbędne siewki, zostawiając jedną najdorodniejszą. Usuwając je należy uważać, aby nie uszkodzić pozostałych roślin, ponieważ ma słaby system korzeniowy. Najlepiej uciąć je nożyczkami, nożem lub uszczknąć palcami. Pierwsze owoce cukinii pojawiają się pod koniec czerwca. Najsmaczniejsze są te niewielkie, z jeszcze niewykształconymi nasionami, o miękkiej skórce. Staramy się zrywać je co 3-4 dni, kiedy kwiat na końcu uschnie. Jeśli zbiór będzie nieregularny, cukinia będzie wolno wykształcała nowe owoce kosztem już istniejących. n ▶ REKLAMA 98 Ogródek warzywny Cukinia zapiekana z mięsem SKŁADNIKI: • 4 młode cukinie • 1 kg mięsa mielonego (np. wieprzowo-wołowe) • 20 dkg żółtego sera • 1 duża cebula • 3 ząbki czosnku (przeciskamy przez praskę) • kilka suszonych pomidorów (drobno kroimy) • 6 pomidorków koktajlowych • 1 szklanka bulionu (kostka rosołowa rozpuszczona we wrzątku) • sól, pieprz, cukier, tymianek (najlepiej świeży), papryka słodka, olej PRZYGOTOWANIE: 1 2 3 Cukinie myjemy, przekrawamy i wydrążamy gniazda nasienne, lekko solimy i odstawiamy. a rozgrzany olej wrzucamy cebulę, posypujemy N szczyptą cukru (wtedy cebula pięknie się zeszkli). o zeszklonej cebuli wrzucamy drobno pokrojone D suszone pomidory. Smażymy mieszając jeszcze 2 minuty na małym ogniu. 4 5 6 astępnie dodajemy zmielone mięso i dokładnie mieszamy. Dorzucamy N czosnek, drobno posiekany tymianek, doprawiamy do smaku solą, pieprzem, papryką i dusimy kilka minut. ukinię osuszamy, faszerujemy ciepłym mięsem, posypujemy tartym, żółtym C serem. Na wierzch kładziemy ćwiartki pomidorków. T ak przygotowane cukinie układamy na blasze wyłożonej folią aluminiową, na dno wlewamy bulion i wkładamy do piekarnika rozgrzanego do 180 °C. Całość przykrywamy folią (inaczej ser nam się spiecze) – po 30 min danie jest gotowe. Sałatka z cukinią i fetą SKŁADNIKI: • 1 młoda cukinia • pół sałaty karbowanej • pięć pomidorków koktajlowych • ser feta • bazylia do dekoracji SOS: • 3 łyżki oliwy • 2 ł yżki soku z cytryny (lub octu jabłkowego) • 1 łyżeczka miodu • 1 ząbek czosnku (przecisnąć przez praskę) • sól, pieprz, zioła prowansalskie do smaku PRZYGOTOWANIE: 1 2 3 4 Wszystkie składniki na sos umieszczamy w małym słoiczku i potrząsamy przez kilka minut, aż dokładnie się połączą. ukinię kroimy wzdłuż na cieniutkie plastry (doskonały będzie C szczelinowy nożyk do obierania warzyw). Sałatę rwiemy na drobniejsze cząstki. Pomidorki kroimy na pół. T ak przygotowane warzywa układamy na talerzu, posypujemy rozdrobnionym serem. Całość skrapiamy przygotowanym wcześniej sosem i dekorujemy listkami bazylii. WARZYWA Z NASION VILMORIN NA TWOIM TALERZU