NIE SAMĄ SIŁOWNIĄ CZŁOWIEK ŻYJE Odurzanie się dzieci, czyli

NIE SAMĄ SIŁOWNIĄ CZŁOWIEK ŻYJE
Odurzanie się dzieci, czyli bardzo ważna kwestia profilaktyki i zapobiegania uzależnieniom wśród
młodzieży.
Studiując informatykę i matematykę na UŁ - WMiI moją uwagę zwrócił fakt, iż problem odurzania
się uczniów, czynniki ryzyka jak i czynniki chroniące są pobieżnie traktowane na wykładach Pedagogiki,
postanowiłem przyjrzeć się temu nieco bliżej – tak oto powstał kilku stronicowy artykuł – z którego
pozwolę sobie przytoczyć pewną część.
Odwołuję się tutaj do stanowiska m. in. Hanny Rylke - psychologa z bogatym doświadczeniem
terapeutycznym i edukacyjnym w pracy z młodzieżą, autorki książki „Pokolenie zmian. Czego boją się
dorośli", która w zakresie rozmowy i działań profilaktycznych z młodszymi dziećmi wyznaje zasadę iż
„nigdy nie jest za wcześnie" na rozmowy i przeciwdziałanie zaangażowaniu się dzieci w używanie
środków odurzających. Ważną zasadą jest traktowanie profilaktyki jako części wychowania a nie redukcji
uczniów do roli biernych pacjentów i stosowania medycznego modelu pomagania wychowankom.
A zatem uczenie dzieci uczciwości, mówienia prawdy, dbania o siebie i o innych, odpowiedzialności
za swoje działania - winno być częścią integralną procesu wychowawczego.
Dziecku należy stworzyć dobry klimat do rozwoju jego uczuć, potencjałów poznawczych i ruchowych i nie
blokowania wyrażania jego sposobów oraz rozwijającego się poczucia własnej wartości.
Dlaczego jest to takie ważne? Otóż generalnie poszukuje się przyczyn używania środków odurzających
przez młodzież w nie zaspokojonych ważnych potrzebach. Nastolatek znajduje się w bardzo trudnym dla
niego okresie, jego tożsamość dziecięca zostaje zburzona; oddziaływanie hormonów zmienia jego ciało i
psychikę. Pojawiają się nowe niezrozumiałe odczucia i potrzeby. Ponieważ młodym jest trudno radzić
sobie z tym wszystkim a i dorośli zdają się nie rozumieć co się dzieje, pojawia się irytacja,
zniecierpliwienie, nadwrażliwość. Owe inne ważne potrzeby to:
- potrzeba miłości, bliskości i zrozumienia,
- potrzeby seksualne,
- potrzeba przyjaźni,
- brak spełnienia w „wyższych rejonach duchowość,
- aktywność i samorealizacja.
Zwróćmy w tym wszystkim jednak trochę uwagi na siebie samych. Zbadajmy nasze postawy wobec
narkomanii czy alkoholizmu, bądź używania dopingu - jak spostrzegamy te zagadnienia. Czy w kontekście
mitów i plotek oraz strachu paniki i lęku, czy też w kontekście rzetelnej wiedzy i autentycznych faktów
naukowych za nieznajomością których kryje się właśnie ów lęk i obawa o dzieci. Nie odrzucajmy
prawdziwych informacji i nie trzymajmy się stereotypów.
Taki typowy stereotyp starający się zaprzeczyć faktowi mającemu miejsce w fazie przewlekłej
uzależnienia, polegającym na tym, że osoba uzależniona bierze czy też zażywa bo zmusza ją do tego
zmieniony metabolizm brzmi : „ Jakby chciał to by przestał brać", co za tym idzie obwinia się osoby
uzależnione o złą wolę czy też brak silnej woli, co w kontekście uzależnienia jest czymś absurdalnym, gdyż
mechanizmy kontroli są po prostu zniszczone i nie występuje już taka kategoria jak silna wola.
W procesie terapeutycznym mówi się raczej o bezsilności wobec środka uzależniającego i nie chodzi
tu bynajmniej o bezsilność rozumianą w potocznym sensie. Akceptacja i pogodzenie się z ową bezsilnością
ma wynikać z wiedzy i świadomości ograniczeń osoby uzależnionej - jest to pierwszy krok w leczeniu
terapeutycznym. Z resztą dla przykładu program czy też filozofia ruchu AA jest oparta na właśnie
przyznaniu się i pogodzeniu z bezsilnością do - w tym przypadku - alkoholu.
Jak rozmawiać z dzieckiem? Pamiętajmy, dziecko używa środków zmieniających świadomość w tych
samych celach co my dorośli, a więc po to aby zmienić nastrój, obniżyć strach, lęk, tremę, zmniejszyć ból
egzystencji, poczucie jałowości i szarzyzny życia, w kłopotach w których rozwiązania nie widzi - a także żeby
zwiększyć radość zabawy, wzmóc energię, dla integracji z innymi, podniesienia nastroju.
Dziś coraz częściej używa się środków zmieniających świadomość z dwóch powodów: albo jest tak źle albo tak
dobrze i radośnie że nie wiemy jak ową radość spożytkować.
Pamiętajmy również o tym, że argumenty przekazywane dzieciom w atmosferze troski i ciepła bez potępiania i
sztywności lecz ze spokojem pewnością w połączeniu z abstynencją lub rzadkim kontaktem dorosłego z
używkami są najlepszą profilaktyką dla młodych ludzi.
Przede wszystkim trzeba uświadomić sobie, że „rozmawiasz" z dzieckiem na ten temat juz od dawna, w
pewnym sensie od zawsze. Większa część tej komunikacji ma charakter niewerbalny a tylko część wyrażona jest
słowami. To co stale przekazujesz jako rodzic lub jako nauczyciel, to twój prawdziwy stosunek do narkotyków
oraz to, w jakim stopniu i w jaki sposób sam ich używasz (lub nie używasz) w swoim życiu.
Rzadko (lub wcale) dzieci dowiadują się o narkotykach (włączając w to alkohol) od rówieśników. Zdecydowana
większość zetknęła się z nimi w domu. Rodzice nierzadko używają alkoholu dla odprężenia, rodzice i nauczyciele
często pija w trakcie zabaw i przyjęć. Na co dzień dzieci stykają się z dorosłymi zażywającymi leki uspokajające i
przeciwbólowe. Zanim oskarżysz dziecko o branie środków odurzających, zastanów się dobrze, ile i jak sam ich
używasz. Z kolei jaka atmosfera panuje w twoim domu (twojej klasie) wokół picia, palenia i innych środków. Czy
dowcipkujecie na te tematy, czy aprobujecie, czy gloryfikujecie kulturę używek, czy dla usprawiedliwienia
własnych uzależnień racjonalizujecie i pomniejszacie zagrożenia? (miejmy świadomość mechanizmów jakie
używamy !)
W podsumowaniu chcę jeszcze raz zwrócić uwagę na profilaktyczny wymiar stosunków w rodzinie,
czyli jak relacje rodziców z dziećmi oraz atmosfera domowa wpływają na zabezpieczenie ich przed
wchodzeniem w kontakty ze środkami uzależniającymi.
Podstawowe znaczenie ma utrzymywanie bliskiego kontaktu z dzieckiem, a zwłaszcza bycie dla niego
dostępnym. Słuchanie go, gdy opowiada o sobie, bardziej niż wypytywanie pozwala rozumieć, czym żyje, być na
bieżąco z problemami i móc pomagać. Rozmawianie na wszystkie tematy, szczere odpowiadanie na pytania,
wspieranie rodzących się zainteresowań dziecka, tworzenie warunków do ich rozwijania. Należy dbać o rozwój
moralny dziecka i o jego potrzeby duchowe. Pamiętać o zagrożeniach - lecz nie przesądzać z kontrolą.
Zdobywać potrzebną wiedzę. Nie zamykać oczu i działać, gdy widać sygnały ostrzegawcze. Być konsekwentnym.
Działać stanowczo, a jednocześnie dawać dziecku dużo wsparcia. Pamiętajmy, ze najbardziej wpływamy na
dziecko tym, jak sami żyjemy i jak się zachowujemy, a nie tym, co mówimy. Jeżeli więc naprawdę zależy nam na
tym, żeby dziecko nie brało, nie piło i nie paliło - sami tego nie róbmy. Pamiętaj, ta kwestia może dotyczyć
również STERYDÓW ANABOLICZNYCH.