Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy
Transkrypt
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy
Poprawa jakości powietrza w Gminie Stryszów Co to jest niska emisja? Niska emisja to zanieczyszczenia powietrza powstające głównie na skutek spalania paliw stałych (węgla i drewna) w domowych kotłowniach. Do atmosfery emitowane są pyły zawieszone PM10 i PM2,5 – drobne cząsteczki różnych substancji, w tym również toksycznych (silnie rakotwórczy benzo(a)piren, dioksyny, furany i metale ciężkie). Pyły zawieszone PM10 i PM2,5 poprzez układ oddechowy i oczy dostają się do krwi i narządów wewnętrznych. Są przyczyną wielu poważnych chorób układu oddechowego, krążenia i nerwowego. Przyczyniają się też do występowania alergii, zwłaszcza u dzieci i UWAGA powodują choroby nowotworowe! Każdego roku na skutek zanieczyszczenia powietrza w Polsce umiera 45 000 osób. To o wiele więcej niż ginie w wypadkach samochodowych. Następstwa życia w smogu: − infekcje dróg oddechowych − astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc, rak płuc − zawał, niewydolność układu krążenia, udar mózgu − problemy z pamięcią i koncentracją, alzheimer − niepokój, stany depresyjne − bezpłodność, przedwczesne porody, wady płodu a nawet obniżenie ilorazu inteligencji dzieci Jak pokazują pomiary realizowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie poprzez stacje pomiarowe zlokalizowane w Suchej Beskidzkiej oraz Wadowicach, problem zanieczyszczenia powietrza występuje także na naszym terenie. W toku pomiarów realizowanych przez Fundację Planeta pod koniec sezonu grzewczego 2014 / 2015 w wybranych miejscowościach Gminy Stryszów potwierdzono, że problem niskiej emisji dotyczy również naszej Gminy. Mit: zanieczyszczenie powietrza „przychodzi” do nas z Krakowa i Śląska Emisja zanieczyszczeń już dawno temu przestała być domeną przemysłu i wielkich miast. Przemysłowe instalacje do spalania węgla już od lat 90-tych XX w. wyposażane są w zaawansowane układy filtracji. Również duże miasta, np. Kraków, od kilku lat sukcesywnie prowadzą działania mające na celu redukcję zanieczyszczeń powstających przy ogrzewaniu domów (przykładowo w Krakowie wymieniono ok. 3,2 tys. pieców węglowych i zmodernizowano 1,15 tys. kotłowni – źródło gramwzielone.pl). Dlatego też jakość powietrza w wielkich miastach systematycznie się poprawia i w wielu przypadkach jest ona lepsza niż w małych miejscowościach (w tym miejscowościach turystycznych i uzdrowiskowych!). Jak pokazują badania prowadzone m.in. na Politechnice Śląskiej, źródłem niskiej emisji są głównie domowe urządzenia grzewcze. Węgiel dostępny na naszym terenie bardzo często jest mocno zanieczyszczony, ale znaczenie ma nie tylko rodzaj paliwa, ale przede wszystkim rodzaj kotła. UWAGA: nawet brykiet, czy pellet spalane w nieodpowiednich kotłach/kominkach mogą być źródłem zanieczyszczeń! Największymi źródłami zanieczyszczeń są wszelkie kotły starego typu, a nawet nowe kotły zasilane ręcznie (również kotły na drewno). W tabeli na następnej stronie zaprezentowano lokalne wartości emisji dla poszczególnych rodzajów urządzeń grzewczych: Kocioł ręcznie zasilany (drewno) 800 mg/m³ Piec kaflowy (węgiel) 560 mg/m³ Kocioł ręcznie zasilany (węgiel) 420 mg/m³ Kocioł kaflowy (drewno) 400 mg/m³ Kocioł na paliwa stałe 4. klasy 60 mg/m³ Kocioł na paliwo stałe 5. klasy 40 mg/m³ Kotły na biomasę (BAT) <20 mg/m³ Kotły gazowe 0,008 mg/m³ Pompy ciepła 0,00 mg/m³ źródło: broszura „Małopolska 2023 – w zdrowej atmosferze” wyd. Efektywna Polska Jak wynika z powyższego zestawienia, konieczna jest wymiana kotłów grzewczych starego typu na nowoczesne kotły 4. lub 5. klasy albo zastosowanie kotłów gazowych bądź odnawialnych źródeł energii (np. pomp ciepła). Plan Gospodarki Niskoemisyjnej W ramach nowego budżetu Unii Europejskiej na lata 2014-2020 dostępne będą środki na dotacje na wymianę starych urządzeń grzewczych na nowoczesne (w tym kotły na paliwa węglowe 4. i 5. klasy, kotły na biomasę BAT oraz odnawialne źródła energii). Aby Urząd Gminy mógł wystąpić o dotacje dla mieszkańców na ten cel, musi posiadać Plan Gospodarki Niskoemisyjnej, w którym określona zostanie skala problemu na danym terenie oraz zaplanowane zostaną działania, dzięki którym możliwa będzie poprawa jakości powietrza. Urząd Gminy Stryszów przy współpracy z Fundacją Planeta przystąpił do opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, aby móc następnie wystąpić o środki na realizację Programu Ograniczania Niskiej Emisji, w ramach którego dostępne będą dotacje dla mieszkańców na wymianę domowych urządzeń grzewczych na nowoczesne. Dzięki temu cała operacja nie będzie tak dużym obciążeniem finansowym dla właścicieli domów, a poprawa jakości środowiska, w którym wszyscy żyjemy, nastąpi szybciej. Co można zrobić już teraz, aby ograniczać niską emisję? Stosować przemyślane rozwiązania w nowych budynkach. Praktyka pokazuje, że obecnie powstaje wiele nowych domów/obiektów, w których niestety stosowane są urządzenia grzewcze starego typu, emitujące zanieczyszczenia. A przecież domy budujemy na długie lata. Przemyślany system grzewczy to nie tylko czystsze środowisko i zdrowsi ludzie, ale również niskie koszty eksploatacji budynku i oszczędności. Sprawdzić, skąd najbardziej „ucieka” ciepło i w miarę możliwości zastosować odpowiednią izolację/ocieplenie, by ograniczyć ilość spalanego paliwa. Postarać się ograniczyć liczbę dni w roku, w których wykorzystywany jest kocioł na paliwo stałe emitujący zanieczyszczenia. Można zrobić to w łatwy sposób modernizując np. system ogrzewania ciepłej wody tak, by przynajmniej latem nie trzeba było palić w piecu. Taka modernizacja nie zawsze oznacza duże koszty. Nie „zadymiać”. Niska emisja występuje nie tylko w sezonie grzewczym na skutek spalania paliw stałych w kotłach. Jak pokazały pomiary przeprowadzone przez Fundację Planeta, spalanie odpadów organicznych (w tym traw, pozostałości słomy, liści oraz innych organicznych pozostałości po pracach ogrodowych i rolniczych) może przyczynić się do emisji niebezpiecznych dla zdrowia pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 w stężeniach niebezpiecznych dla zdrowia. Przenośna stacja pomiarowa zarejestrowała w pobliżu posesji, na których spalane były odpady organiczne w ramach wiosennych „porządków” w ogrodzie, stężenie pyłu PM10 na poziomie 500 μg/m³, przy normie* wynoszącej 50 μg/m³. Oznacza to, że spalenie niewinnie wyglądającej kupki trawy, powoduje chwilowe 10-krotne przekroczenie normy! Odpady organiczne można kompostować. Można je też oddawać wraz innymi odpadami w ramach selektywnej zbiórki odpadów 2 razy w miesiącu. Stwierdzenie, że ludzie od zawsze palili w piecach i „żyli” nie jest żadnym argumentem, ponieważ nigdy nie było tak dużej ilości domów i źródeł emisji. Nie mieliśmy też wiedzy, którą posiadamy obecnie. Przez analogię – kiedyś masowo stosowano azbest jako pokrycie dachowe. Dziś nikt tego nie robi, ponieważ wiemy, iż jest to materiał szkodliwy. *Dopuszczalne normy dla pyłu zawieszonego PM10: 40 μg/m³ dla stężenia średniorocznego 50 μg/m³ dla stężenia 24-godzinnego, nie więcej niż 35 dni w roku Wydrukowano w ramach prac związanych z opracowaniem Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Stryszów przez Fundację Planeta ze środków statutowych. www.fundacjaplaneta.org