wakacje w bibliotece - Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie

WAKACJE W BIBLIOTECE
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, ul. Dobra 56/66, 00-312 Warszawa
Tel.: 5525660, fax: 5525659, e-mail: [email protected]
http://www.buw.uw.edu.pl
lipiec - sierpień 2007 r.
KONFERENCJA LIBER
W dniach 3-7 lipca odbywała się w Warszawie 36. doroczna konferencja Ligue des
Bibliothèques Européennes de Recherche. Tematem tegorocznego spotkania była European
Integration: Conditions and Challlenges for Libraries. Organizatorami konferencji były
Biblioteki: Narodowa i Uniwersytecka w Warszawie.
Tradycyjnie konferencja zaczęła się od prekonferencji, która jest rodzajem „rozgrzewki”
przed właściwymi obradami. Prekonferencja, poświęcona tematyce współpracy między
europejskimi organizacjami zrzeszającymi biblioteki naukowe, miała miejsce w BUW.
Wygłoszone na niej referaty (z Kanady, Wielkiej Brytanii, Litwy i Francji) dawały moŜliwość
spojrzenia na działalność tego typu stowarzyszeń w szerszej perspektywie. Tim Mark
(Canadian Association of Research Libraries) w swoim wystąpieniu, poświęconym narodowej
i międzynarodowej współpracy bibliotek Ŝartował, Ŝe tam, gdzie spotyka się trzech
bibliotekarzy – powstaje nowe stowarzyszenie. Jego zdaniem efektywniejsze byłoby
wykorzystywanie istniejących struktur zamiast tworzenia nowych.
Począwszy od drugiego dnia obrady przeniosły się do BN. Program był bogaty i pozwalał na
zapoznanie się z róŜnymi zagadnieniami waŜnymi dla współczesnego bibliotekarstwa. Jego
róŜnorodność gwarantował fakt, Ŝe swój wkład w dobór referatów miały wszystkie
„divisions” LIBER: Access, Collection Development, Library Management and
Administration i Preservation.
Polskim akcentem konferencji była sesja „Succession planning”, którą poprowadziła Jolanta
Stępniak (Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej). Jeden z referatów podczas tej sesji
wygłosił dr Henryk Hollender (Biblioteka Główna Politechniki Lubelskiej): Who will take
over the libraries of the new Europe?. Prezentowane w nim tezy, zwłaszcza te, dotyczące roli
kobiet w zarządzaniu bibliotekami, zostały ocenione przez słuchaczy jako prowokacyjne.
Zwyczajem konferencji LIBER jest takŜe poświęcenie jednego z dni w całości dla kraju
organizującego konferencję. Taka „local session” (w piątek, 6 lipca), poprowadzona przez
dyr. Ewę Kobierską-Maciuszko, była okazją do wysłuchania referatów: dr. Tomasza
Makowskiego z Biblioteki Narodowej (The National Library in Poland in the Digital Era —
Challenges and Possibilities), Ewy Dobrzyńskiej-Lankosz z Biblioteki Głównej Akademii
Górniczo-Hutniczej w Krakowie (Co-operation among Polish Research Libraries) oraz
BłaŜeja Fereta z Biblioteki Głównej Politechniki Łódzkiej (Polish Research Libraries:
Challenges for the Age of WEB 2.0).
W kuluarach konferencji zaprezentowali się organizatorzy przyszłorocznego spotkania —
Koç University Suna Kiraç Library z Istambułu.
Podczas konferencji goście mieli okazję zwiedzić warszawskie biblioteki naukowe.
Ostatnim akcentem konferencji LIBER był wyjazd do Krakowa, zwiedzanie miasta i
odwiedziny w Bibliotece Jagiellońskiej.
1
Codzienne relacje z konferencji były publikowane na portalu EBIB (EBIB objął patronat
medialny nad wydarzeniem). Prezentacje z konferencji będą wkrótce dostępne na stronie
http://www.enssib.fr/ a wszystkie referaty zostaną opublikowane w „LIBER Quarterly”.
W konferencji wzięli udział: dyr. Ewa Maciuszko i Anna Wołodko. Recepcję w dniu
prekonferencji wspomagały Katarzyna Zuba i Bogusława Bacławska, a w kolejnych dniach
Beata Sobiecka i Grzegorz Kłębek.
(Anna Wołodko)
KONKURS NA STANOWISKO DYREKTORA BUW
W związku z zakończeniem kadencji urzędującej dyrekcji Rektor UW ogłosiła 30 lipca
konkurs na stanowisko Dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Do końca
sierpnia złoŜono dwie oferty. Prace Komisji Konkursowej zaplanowano na wrzesień.
(aw)
GRUPA POLSKICH BIBLIOTEK NAUKOWYCH GROMADZĄCYCH STARE DRUKI
W listopadzie 2006 r., na dorocznym posiedzeniu Consortium of European Research Libraries
(CERL) w Budapeszcie, dyrektor Ewa Kobierska-Maciuszko zapowiedziała powstanie
polskiej grupy, która weszłaby w skład tego Konsorcjum na prawach pełnego członkostwa
(zob. Biuletyn BUW Listopad 2006). Akces przystąpienia do grupy wyraziły biblioteki
uniwersyteckie z Warszawy, Poznania i Wrocławia, Biblioteka Jagiellońska oraz Ossolineum
i Biblioteka PAN z Gdańska, a funkcję lidera podjęła się pełnić Biblioteka Narodowa. W
lipcu tego roku nastąpiło ostateczne podpisanie porozumienia z Zarządem CERL, i po
opłaceniu wynegocjowanej sumy otrzymaliśmy hasło umoŜliwiające korzystanie z bazy HPB
(Hand Press Book Database – KsiąŜki tłoczonej ręcznie).
W skład CERLu wchodzi obecnie 36 stałych członków + 23 biblioteki, które tworzą 3 grupy:
z Węgier, Polski i ALBINIA (łącząca biblioteki narodowe z 10 krajów Ameryki Łacińskiej i
Południowej); 11 instytucji posiada status członka stowarzyszonego a 11 „członka
specjalnego” (więcej zob. http://www.cerl.org).
Dla badaczy zajmujących się naukami historycznymi oraz bibliotekarzy zbiorów specjalnych
przystąpienie do Konsorcjum Europejskich Bibliotek Naukowych (CERL) jest waŜnym i
cennym przedsięwzięciem. Otrzymaliśmy bowiem dostęp do największej bazy
bibliograficznej zawierającej opisy dokumentów bibliotecznych opublikowanych od ok. 1455
do ok. 1830 roku. Baza HPB zawiera dzisiaj około trzech milionów rekordów starych
druków, utworów muzycznych, map, atlasów, dokumentów Ŝycia społecznego, ikonografii i
mikrofilmów wydawnictw sprzed 1830 roku. MoŜemy teraz w sposób nieograniczony
przeglądać katalog (dotychczas mieliśmy tylko dostęp okresowy). Istnieje równieŜ moŜliwość
eksportowania rekordów do własnych katalogów, co w przyszłości, mamy nadzieję, znacznie
przyśpieszy napełnianie katalogu OPAC. NaleŜy tu dodać, iŜ Biblioteka Uniwersytecka, jako
jedyna polska biblioteka przekazuje co jakiś czas swoje opisy druków XVI wieku do katalogu
HPB. W sierpniu 2007 r. przesłaliśmy kolejną partię – 619 opisów bibliograficznych oraz 151
rekordów autorytatywnych dla autorów, które wkrótce po połączeniu Research Libraries
Group z OCLC zostaną włączone do bazy. (Nb. RLG, która administrowała katalogami HPB
podjęła decyzję o połączeniu z OCLC. Migracja HPB do OCLC ma się zakończyć we
wrześniu tego roku).
CERL ponadto prowadzi prace związane z opracowaniem i udostępnieniem słowników nazw
ujednoliconych (CERL Thesaurus) autorów, tytułów, miejsc druku, drukarzy i wydawców
(http://cerl.sub.uni-goettingen.de/ct lub
http://www.cerl.org/web/en/resources/cerl_thesaurus/main). Tezaurusy, zaprojektowane jako
odrębna baza, są narzędziem pomocniczym przy katalogowaniu i przeszukiwaniu HPB.
2
UŜytkownicy mają moŜliwość wpisywania online własnych komentarzy przy poszczególnych
rekordach.
Przeglądając stronę wirtualną CERLu warto takŜe zwrócić uwagę na dwa, udostępniane
bezpłatnie, portale.
Na stronie Provenance Information (http://www.cerl.org/web/en/resources/provenance/main)
znajdziemy adresy internetowe baz zawierających wykazy właścicieli starych druków i
rękopisów. Szczególnie interesujące dla badaczy zbiorów historycznych są obszerne rejestry
dawnych posesorów (a takŜe introligatorów i opraw) opracowywane w Anglii (wykaz XVIIwiecznych właścicieli oprac. przez D. Pearsona oraz indeksy proweniencji z bibliotek
kolegiów Corpus Christi i St. John’s w Cambridge), Francji (z biblioteki miejskiej w Lyonie i
Sainte-Geneviève w ParyŜu) i Niemiec (z Państwowej Biblioteki w Monachium). Oprócz
bezpośredniego dostępu do baz mamy teŜ podaną literaturę przedmiotu, w podziale na kraje
oraz kilka zdygitalizowanych artykułów dotyczących badań proweniencyjnych i
proponowanych sposobów zapisu tego typu danych w formacie MARC. Z kolei CERL Portal
(http://cerl.epc.ub.uu.se/sportal/) umoŜliwia przeszukiwanie katalogów (wszystkich
jednocześnie lub tylko wybranych pozycji) rękopisów, archiwaliów i innych dokumentów
bibliotecznych oraz katalogów ksiąŜek udostępnionych przez instytucje, które zgłosiły się do
tego projektu. W chwili obecnej w tym przedsięwzięciu uczestniczą biblioteki narodowe
Danii, Szkocji, Portugalii, Australii oraz uniwersyteckie z Uppsali i Lund. Ponadto mamy
dostęp do zbiorczego katalogu zasobów archiwalnych Szwecji. Biblioteka Uniwersytetu
Columbia (Nowy Jork) udostępniła zbiór zdygitalizowanych rękopisów średniowiecznych i
renesansowych, natomiast Czesi katalogi starych druków i rękopisów opracowywane w
ramach projektu Manuscriptorium. Jednocześnie z wymienionymi wyŜej plikami moŜemy
przeszukiwać katalogi zawierające opisy starych druków: ESTC (English Short Title
Catalogue — baza ksiąŜki angielskiej za lata 1501-1800 — w tworzeniu której BUW brała
czynny udział przekazując opisy druków XVIII w. przechowywanych w kilku polskich
ksiąŜnicach) i HPB (Hand Press Book Database).
(Marianna Czapnik)
RADA BIBLIOTECZNA...
.... zebrała się na posiedzeniu w dniu 2 lipca. Wybrała Romana Tabisza (Biblioteka Instytutu
Anglistyki UW) do komisji konkursowej powołanej do przeprowadzenia konkursu na
dyrektora BUW. Zaopiniowała pozytywnie kandydaturę Aleksandry Łabuńskiej na
kierownika połączonych bibliotek Wydziału Filozofii i Socjologii UW, Wydziału Filozofii i
Socjologii PAN oraz Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Kolejne posiedzenie zostało
zaplanowane wstępnie na 28 września. Na wniosek Ewy Rejmer Rada zajmie się wtedy
sprawą uposaŜeń pracowników systemu biblioteczno-informacyjnego UW.
(Anna Wołodko)
DAR DLA GABINETU RĘKOPISÓW
Za pośrednictwem prof. Barbary Karwowskiej, pracownika naukowego Wydziału Studiów
Europy Zachodniej, Środkowej i Wschodniej na Uniwersytecie British Columbia w
Vancouver, otrzymaliśmy spuściznę prof. Bogdana Czaykowskiego, w tym dokumentację
londyńskiej literackiej grupy „Kontynenty” z lat 1958-1962.
Bogdan Czaykowski (1932-2007) urodzony w Równem na Wołyniu, wraz z rodziną
wywieziony w 1940 r. na Syberię, przez Iran i Indie przedostał się do Anglii. Po uzyskaniu
polskiej i angielskiej matury studiował historię nowoŜytną w Dublinie oraz literaturę polską w
Szkole Nauk Słowiańskich i Wschodnioeuropejskich Uniwersytetu Londyńskiego. W latach
1960-1962 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Kontynenty”. Od 1962 r. mieszkał w
3
Vancouver w Kanadzie, gdzie wykładał literaturę polską i wschodnioeuropejską na
Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej.
Wiedziałyśmy, Ŝe Jego decyzję o rozpoczęciu przekazywania spuścizny do zbiorów
publicznych przyśpieszyła choroba. Nie spodziewałyśmy się jednak, Ŝe nie zdąŜymy nawet
sporządzić szczegółowego wykazu przyjętych materiałów. Niestety, prof. Czaykowski zmarł
18 sierpnia.
Spuścizna w znaczący sposób wzbogaca zasób źródeł do badań nad literaturą polską na
emigracji. Wstępne rozpoznanie pozwoliło wyodrębnić, obok archiwaliów redakcji
„Kontynentów”, ciekawe listy m. in. Bolesława Taborskiego, Czesława Miłosza, Wiktora
Woroszylskiego, Jerzego Sity, Mirona Białoszewskiego, Adama Czerniawskiego, Jana
Darowskiego, Adama Buszy, Zofii Hertz, Zbigniewa Herberta, Jerzego Stempowskiego,
Jerzego Gieydroycia, ... a to nie wszyscy.
Nasze najbliŜsze zadanie związane z cennym nabytkiem to — po opracowaniu na poziomie
akcesyjnym i dezynfekcji w komorze próŜniowej — sporządzenie formy wtórnej na płycie
CD i przekazanie jej Uniwersytetowi w Vancouver; takie zobowiązanie przyjęła na siebie
BUW w zamian za dar.
(Ewa Piskurewicz)
KONFERENCJE, SEMINARIA, WARSZTATY
W dniach 4-6 lipca odbyły się Wrocławskie Spotkania Bibliotekarzy Polonijnych
zorganizowane przez Bibliotekę Główną i Ośrodek Informacji Naukowo-Technicznej
Politechniki Wrocławskiej.
Podczas trzydniowej konferencji poruszono zagadnienia związane z rolą i funkcjonowaniem
bibliotek akademickich w uczelni i regionie, problemami bibliotek i bibliotekarzy polonijnych
oraz wykorzystaniem zasobów elektronicznych. Spotkanie zorganizowano w celu wymiany
doświadczeń skupiających się wokół powyŜszych tematów.
Pierwszego dnia po uroczystym powitaniu oraz zaprezentowaniu oferty Politechniki
Wrocławskiej dla studentów zagranicznych prof. Jan Miodek wygłosił wykład Rzecz
o języku Ŝywym. Polszczyzna po roku 1989, w którym zwrócił uwagę na wpływ
rzeczywistości elektronicznej na zmiany zachodzące we współczesnym języku polskim.
Następnie goście z zagranicy zaprezentowali biblioteki, w których pracują.
Dzień drugi poświęcono publikacjom elektronicznym oraz bazom danych. Uczestnicy
konferencji mieli takŜe okazję wysłuchać prezentacji wybranych komercyjnych serwisów
e-ksiąŜek (Ebrary, Knovel, SafariBooksOnline oraz MyiLibrary).
Podczas Wrocławskich Spotkań kilka referatów wzbudziło szczególne zainteresowanie
polskich bibliotekarzy, m.in. referat Systemy kształcenia i wynagradzania bibliotekarzy w
Niemczech, zaprezentowany przez Bernarda Kwokę z Martin-Optiz-Bibliothek w Herne, czy
Országos Idegennyelvő Könyvtár — Ogólnokrajowa Biblioteka Języków Obcych w
Budapeszcie wygłoszony przez ElŜbietę Sutana-Zielińską z Orszagos Idegennyelvu Konyvtar
w Budapeszcie.
Maria Burchard przedstawiła, przygotowany wspólnie z Agnieszką Kasprzyk komunikat pt.
Cały świat widzi NUKAT. Zawierał on informacje o współpracy NUKAT-u z OCLC i
wynikającej z tego moŜliwości pobierania za pośrednictwem OCLC, przygotowanych w
NUKAT przez polskich bibliotekarzy, rekordów dokumentów wydanych w Polsce. Ponadto
informował takŜe, Ŝe NUKAT uczestniczy w ogólnoświatowym projekcie Google Scholar i
za pośrednictwem tej wyszukiwarki moŜna uzyskać informacje, w której bibliotece w Polsce
znajduje się poszukiwany dokument. Z prezentacji konferencyjnych wynikało, Ŝe niektóre
4
biblioteki polonijne juŜ zauwaŜyly obecność NUKAT-u w OCLC i pobierają, korzystając z
tego pośrednictwa, opisy do swoich katalogów.
Gospodarze uświetnili konferencję licznymi atrakcjami (wieczorny rejs statkiem po Odrze,
zwiedzanie Panoramy Racławickiej, wizyta w Ossolineum, zwiedzanie miasta
z przewodnikiem oraz kolacja na zamku w Wojnowicach), które z pewnością na długo
pozostaną w pamięci uczestników.
W konferencji wzięły udział Czesława Kowalczyk (OGiUZ) i ElŜbieta Petrović (OUiIN).
(Czesława Kowalczyk)
***
MIGRACJA
KATALOGU BUW
Od 13 do 19 sierpnia odbyła się migracja katalogu BUW do wersji Virtua 46.6. W tym czasie
biblioteka została zamknięta dla czytelników, równieŜ niedostępny był katalog online.
Wszelkie prace związane z opracowaniem zostały przerwane nie tylko w naszym katalogu; w
tym samym terminie trwała migracja w NUKAT. Biblioteki wydziałowe pracowały zgodnie z
ustalonym planem, jedynie w bibliotekach udostępniających zbiory w sposób
zautomatyzowany nie działały wypoŜyczalnie.
Migrację wykonaliśmy własnymi siłami i mimo pewnych kłopotów niezaleŜnych od nas
udało się uruchomić wypoŜyczalnię i katalog automatyczny w przewidzianym terminie, tj. 20
sierpnia.
(Ewa Józefowicz)
.... I BAZY DANYCH KATALOGU CENTRALNEGO NUKAT
W sierpniu nastąpiła długo oczekiwana migracja Katalogu Centralnego NUKAT do nowej
wersji systemu VIRTUA. JuŜ w lutym 2006 r. przemigrowaliśmy naszą bazę testową.
Następnie półtora roku trwało testowanie wersji 46 systemu VIRTUA i współpraca z firmą
VTLS Inc. nad doskonaleniem oprogramowania poprzez wskazywanie występujących w nim
usterek i błędów. Łącznie przetestowaliśmy 16 „podwersji” oprogramowania Virtua zanim
zaakceptowaliśmy do migracji jego wersję 46.6. Ostateczna decyzja o migrowaniu do nowej
wersji systemu w grupie bibliotek VTLS zapadła w maju/czerwcu 2007 r., a jej termin - dla
bazy NUKAT - ustalono na sierpień.
W fazie przygotowawczej konieczne było zmodyfikowanie i przetestowanie własnych
oprogramowań wspomagających obsługę bazy NUKAT. W sytuacji znaczących róŜnic
pomiędzy wersją 43.7 (wykorzystywaną wcześniej w NUKAT) a wersją 46 było to
szczególnie istotne i pracochłonne.
Na podstawie wcześniej zdobytych doświadczeń ustalono harmonogram migracji bazy
NUKAT. Prace rozpoczęte 11.08 zakończono 17.08. Migracja, obejmująca 2 167 682 rekordy
khw i 928 685 rekordów bibliograficznych była realizowana w kolejnych etapach.
Etap pierwszy to przemigrowanie z wersji 43.7 dla ORACLA 8i do ORACLA 9. Etapy
kolejne to migracje z wersji 43.7 (juŜ ORACLE 9) do wersji 44.5, 45.2 i 46.6. KaŜdy etap był
kończony backupem całej bazy, co znacznie wydłuŜyło te operacje. Prace przebiegły zgodnie
z harmonogramem i zakończyły się sukcesem.
Przed udostępnieniem bazy konieczne było przekonfigurowanie uprawnień wszystkich
uŜytkowników (ponad 450 indywidualnych loginów) dostosowujące je do nowych
moŜliwości systemu.
Jednym z nowych elementów systemu po migracji jest wprowadzenie kodu (bib lvl = e)
umoŜliwiającego identyfikację rekordów haseł typu Nazwa/Tytuł. Wynikająca z tego istotna
modyfikacja danych w bazie NUKAT dotyczyła 67 tys. rekordów khw i pociąga za sobą
5
konieczność zmodyfikowania odpowiednich rekordów w poszczególnych bibliotekach. Jest to
realizowane za pomocą odpowiedniego oprogramowania, które sukcesywnie rozsyła do
bibliotek współpracujących pliki z modyfikacjami (w porcjach po 1000 rekordów), w celu
ujednolicenia dat ostatniej modyfikacji w rekordach. Operacja ta jest istotna z punktu
widzenia utrzymania spójności danych pomiędzy bazą NUKAT i współpracującymi
katalogami lokalnymi.
Warto odnotować, Ŝe po raz pierwszy migracja nie musiała być przeprowadzona jednocześnie
we wszystkich współpracujących z NUKAT bibliotekach stosujących system VIRTUA,
bowiem wersja 46 oprogramowania umoŜliwia kopiowanie danych między bazami w róŜnych
wersjach.
W katalogu NUKAT przy okazji migracji wprowadzono:
dwa niezaleŜne interfejsy dla uŜytkownika typu czytelnik i uŜytkownika typu
katalogujący
moŜliwość automatycznego dopisywania symbolu biblioteki do rekordów
bibliograficzynych kopiowanych z Katalogu NUKAT takŜe przez uŜytkowników innych
systemów niŜ VIRTUA
Marc Repository – nowe narzędzie słuŜące do pobierania danych z Katalogu
Centralnego NUKAT w formacie wymiennym. Narzędzie to jest przeznaczone dla bibliotek
nie mających statusu biblioteki naukowej więc nie współpracują z NUKAT. UmoŜliwia
monitorowanie wykorzystania danych katalogu NUKAT przez te biblioteki.
(BoŜena Rogoźnicka)
KADRY
Przestali pracować:
- Aleksander Białkowski, Oddział Udostępniania i Informacji Naukowej,
(WypoŜyczalnia Miejscowa), od 17 lipca,
- mgr Katarzyna Zuba, Centrum NUKAT, od 27 lipca,
- Jarosław Ziętek, Oddział Przechowywania Zbiorów, od 8 sierpnia.
Nowo zatrudnieni:
- mgr Agnieszka Lentas, Centrum NUKAT, od 2 lipca,
- mgr Kamila Grzędzińska, Centrum NUKAT, od 2 lipca,
- Natalia Lipska, Oddział Udostępniania i Informacji Naukowej (WypoŜyczalnia
Miejscowa), od 1 sierpnia,
- mgr Ludmiła Głowala, Gabinet Zbiorów Muzycznych, od 1 sierpnia.
Zmiany:
- Tomasz Gawryś, z Oddziału Udostępniania i Informacji Naukowej do Oddziału
Przechowywania Zbiorów, od 13 sierpnia.
6
KRONIKA TOWARZYSKA
Z radością informujemy, Ŝe
10 sierpnia urodził się Mateusz, syn Justyny Chojnackiej (OUiIN)
12 sierpnia urodził się Szymon, syn Małgorzaty Gabary-StrzyŜ (OUiIN)
.
Rodzicom serdecznie gratulujemy, a dzieciom Ŝyczymy wiele szczęścia.
Numer zamknięty 4 października 2007 r.
Uwagi, komentarze i teksty do biuletynu proszę kierować do Anny Wołodko, pok. 235, tel.: 0225525650, 0601786494,
e-mail: [email protected]
7