Działania na rzecz stabilności i rozwoju

MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI
Działania na rzecz
stabilności i rozwoju
(wersja robocza)
Warszawa, styczeń 2009 r.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
I. Przejawy spowolnienia gospodarczego i jego oznaki w gospodarce żywnościowej i na wsi ................................................................................................................................................... 3
1.1 Wpływ recesji na sektor rolny ...................................................................................................... 3
1.2 Stan głównych rynków rolnych .................................................................................................... 3
1.3 Spowolnienie popytu na żywność ................................................................................................ 4
1.3.1 Popyt krajowy........................................................................................................................ 4
1.3.2 Eksport ................................................................................................................................... 4
II. Propozycje działań w sektorze agrobiznesu oraz na obszarach wiejskich przeciwdziałające obniżaniu aktywności gospodarczej ...................................................................................................... 5
1. Przyspieszenie absorpcji środków z Unii Europejskiej ................................................................... 5
2. Pomoc krajowa ............................................................................................................................... 5
3. Wsparcie eksportu rolno‐spożywczego i pełniejsze korzystanie z innych unijnych instrumentów pomocowych ....................................................................................................................................... 6
4. Poszerzenie zakresu poręczeń i gwarancji Skarbu Państwa ......................................................... 7
5. Program wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw .................................................................. 7
6. Odnawialne źródła energii ............................................................................................................. 7
7. Wsparcie rolników, grup producentów i spółdzielni rolników...................................................... 8
8. Instrumenty interwencji na rynkach rolnych ................................................................................. 8
2
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
I. Przejawy spowolnienia gospodarczego i jego oznaki w gospodarce
żywnościowej i na wsi
1.1 Wpływ recesji na sektor rolny
Spowolnienie gospodarcze w Polsce jest już w dużym stopniu odczuwalne przez
rolników. Brak wystarczających powiązań rolników i ich organizacji z przemysłem
przetwórczym oraz monopolistyczne działania ze strony handlu stawiają rolników na z góry
przegranej pozycji.
Niekorzystna struktura polskiego rolnictwa będzie zachęcać podmioty skupujące
i przetwórcze do przerzucania kosztów na rolników. Dotyczyć to może również kwestii
redukcji zatrudnienia w sektorach pozarolniczych i próby przesuwania siły roboczej
ponownie do rolnictwa.
Istnieje obawa, że rolnictwo w coraz większym stopniu będzie uczestniczyć
w kredytowaniu podmiotów skupowych (np. wydłużanie terminów płatności za surowiec).
Prawdopodobnie większa niż dotychczas część unijnych dotacji dla rolników zostanie
przejęta przez firmy skupowe, przetwórcze i dostawców środków do produkcji. Wg IERiGŻ,
w ciągu trzech kwartałów 2008 r. ceny nawozów mineralnych wzrosły aż o 71%, znacząco
pogorszyły się też relacje cen nawozów do cen skupu pszenicy. Podobne tendencje
obserwowane są również na rynku środków ochrony roślin.
Rolnictwo weszło w recesję wprost z niezwykle trudnej sytuacji cenowej w 2008 roku.
Wielu producentów, przetwórców i handlowców przeżyło i przeżywa prawdziwy szok
cenowy zdecydowanie głębszy niż ma to miejsce w innych sektorach gospodarki.
Wskazany jest zatem dokładny monitoring sytuacji na rynku środków do produkcji rolnej
oraz cen skupu płodów rolnych. W przeciwnym wypadku może dojść do znacznego
pogorszenia bądź utraty płynności finansowej w gospodarstwach rolnych. Rośnie
niebezpieczeństwo powstawania zatorów płatniczych, co w połączeniu z problemami
finansowymi dodatkowo pogarsza poziom finansowania inwestycji.
Z uwagi na fakt, że gospodarstwa rolne charakteryzują się wolnym obrotem kapitału
i sezonowością, potencjalnie trudny dostęp do kredytu będzie dla nich silniej odczuwalny niż
w innych działach gospodarki.
1.2 Stan głównych rynków rolnych
W związku z szokiem cenowym sytuacja na głównych rynkach rolnych jest bardzo
trudna. W najbliższym sezonie prognozuje się spadek krajowej konsumpcji zbóż. Już w 2008
roku odnotowano spadek aktywności inwestycyjnej w przetwórstwie zbożowym. Pogorszyły
się również wyniki ekonomiczno-finansowe sektora. Tegoroczne zbiory rzepaku, mimo
spadających cen, będą podobne jak w ostatnich latach (ok. 2,1-2,2 mln ton). Decydującą rolę
w koniunkturze, zarówno na rynku zbóż, jak i rzepaku może odegrać produkcja biopaliw.
Za korzystny czynnik w sektorze mięsnym należy uznać zdecydowanie niższe ceny
pasz. Ocenia się, że mniejsza podaż na krajowym rynku wieprzowiny oznaczać może
łagodzenie skutków gwałtownego spadku cen. Mniej optymistyczne są przewidywania dla
rynku wołowiny, gdzie prognozuje się kontynuację rosnących tendencji pogłowia bydła, co
oznacza wzrost produkcji wołowiny w 2009 r. Pogłębienie spadku cen dotyczyć będzie
również rynku drobiu.
Sektor mleka, jako jedna z pierwszych branż sektora rolno-spożywczego zaczęła
odczuwać skutki kryzysu. Ceny skupu mleka i większości produktów mleczarskich, na skutek
załamania się cen światowych, wyraźnie spadały przez cały ubiegły rok. Rok 2009 przyniesie
pogłębienie niekorzystnych tendencji. Sytuacja branży utrudnia przeprowadzenie w 2009r.
3
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
znaczących inwestycji czy procesów konsolidacyjnych, które zamierzano przeprowadzać
jeszcze jesienią 2008 r.
Na krajowym rynku ogrodnictwa od kilku lat notujemy pogarszanie się sytuacji.
Nadprodukcja i spadkowa tendencja w spożyciu jabłek spowodowały znaczny spadek cen.
Można się spodziewać, że skutki kryzysu finansowego dotkną w pierwszej kolejności
polskich eksporterów.
Na skutek reformy rynku cukru Wspólnota staje się importerem netto, przez co może
być bardziej uzależniona od sytuacji międzynarodowej. Trwającą w Polsce restrukturyzację
sektora należy silnie wesprzeć.
1.3 Spowolnienie popytu na żywność
1.3.1 Popyt krajowy
Prognozowane na 2009 r. tempo wzrostu polskiej gospodarski będzie zdecydowanie
niższe niż w dwóch poprzednich latach. Należy również spodziewać się pogorszenia
większości wskaźników makroekonomicznych w naszym kraju.
Jednym z kluczowych czynników decydujących o popycie na żywność jest dochód
rozporządzalny w sektorze gospodarstw domowych, którego tempo wzrostu ma ulec
spowolnieniu do ok. 2,5%. Pomimo tego wzrost krajowego popytu na żywność szacowany
jest na ok. 1%.
Dodatkowo znacznemu zmniejszeniu ulegną najprawdopodobniej transfery do kraju
z pracy za granicą. Łącznym efektem wymienionych powyżej czynników może być istotne
spowolnienie tempa wzrostu popytu na żywność, a nie wyklucza się nawet jego spadku dla
niektórych grup produktów.
1.3.2 Eksport
Najnowsze dane dotyczące handlu artykułami rolno-spożywczymi za 2008 r. wskazują
na pierwsze oznaki osłabienia gospodarczego w Polsce. Widoczna jest słabnąca dynamika
wzrostu polskiego eksportu rolno-spożywczego (14% w 2008 r.).
Eksport produktów rolno-spożywczych stał się ważnym kanałem zbytu dla krajowego
przemysłu spożywczego (wartość eksportu za 3 kwartały 2008 wyniosła 8,4 mld EUR).
Dotychczasowa dynamika wzrostu krajowej produkcji żywności w znacznym stopniu
kreowana była przez sprzedaż zagraniczną. W ten sposób od popytu importerów uzależniła
się koniunktura w niektórych branżach rolnictwa i przemysłu spożywczego.
Dla utrzymania dalszej dynamiki eksportu artykułów rolno-żywnościowych istotna
będzie sytuacja gospodarcza w krajach będących największymi partnerami handlowymi
Polski. W związku z recesją w krajach UE-15 szacować można dalsze spowolnienie tempa
polskiego eksportu żywności. Wyjątek jedynie stanowić mogą te grupy produktów, które
nadal zachowają pozycję konkurencyjną na rynkach zagranicznych.
Największych spadków produkcji spożywczej spodziewać się można w branżach:
owocowej, cukierniczej, mlecznej i mięsnej. Od 2008 r. obserwujemy również spadek popytu
wśród importerów na polskie surowce rolne (zboża i nasiona oleiste).
Istotne znacznie dla Polski, zwłaszcza w kontekście poszukiwania nowych rynków
zbytu, będzie miała sytuacja gospodarcza w krajach WNP, które także objęte są kryzysem.
4
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
II. Propozycje działań w sektorze agrobiznesu oraz na obszarach wiejskich
przeciwdziałające obniżaniu aktywności gospodarczej
1. Przyspieszenie absorpcji środków z Unii Europejskiej
Niezbędne jest przyspieszenie na najbliższe lata 2009-2011 absorpcji środków z Unii
Europejskiej, dotyczy to również środków przeznaczonych na obszary wiejskie w Programie
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (ponad 17 mld EUR). W pierwszym
kwartale 2009r. zostaną uruchomione wszystkie działania PROW na lata 2007-2013.
MRiRW proponuje koncentrację na lata 2009-2011 realizacji zwłaszcza następujących
działań:
1. Modernizacja gospodarstw rolnych – ma wpływ na poprawę konkurencyjności
polskiego rolnictwa i cieszy się dużym zainteresowaniem rolników.
2. Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej – umożliwia
poprawę konkurencyjności przedsiębiorstw. Należy jak najszybciej przeprowadzić
kolejny nabór wniosków, umożliwiając w ten sposób wykorzystanie pozostałych
środków przez kolejne 700 podmiotów sektora rolno-spożywczego
3. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej – jest szansą na dywersyfikację
źródeł dochodów rolniczych, co w kontekście spadkowej tendencji cen skupu na
podstawowych rynkach rolnych nabiera szczególnego znaczenia.
Szybkie uruchomienie pozostałych działań zawartych w Programie, a zwłaszcza:
tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw nabiera szczególnego znaczenia zwłaszcza
w kontekście pogorszenia się sytuacji na rynku pracy oraz uczestnictwo rolników
w systemach jakości żywności stwarza nowe możliwości konkurowania.
Zasadniczym warunkiem przyspieszenia absorpcji środków PROW 2007-2013 jest
wsparcie finansowe beneficjentów – tak aby możliwe było zabezpieczenie tzw. wkładu
własnego. W tym celu poza działaniami ukierunkowanymi na odblokowanie kredytowania
należy:
a) zastosować zaliczkowe finansowanie niektórych działań,
b) zabezpieczyć możliwości tzw. prefinansowania.
Należy też maksymalnie przyspieszyć wdrożenie działań Programu Operacyjnego
„Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich
2007-2013”.
Realizacja powyższych rozwiązań możliwa jest w drodze zmiany systemu
finansowania Programu i zmian organizacyjnych w instytucjach odpowiedzialnych za
wdrażanie Programu. W rezultacie powinno to spotęgować przepływy finansowe w sektorze
rolno-wiejskim.
2. Pomoc krajowa
Szacować można, że w związku z realizacją głównych działań inwestycyjnych
w PROW 2007-2013 wkład własny wnioskodawców powinien przekroczyć kwotę 6,3 mld
EUR. Aby zapewnić wykorzystanie wszystkich środków unijnych przeznaczonych
w Programie na inwestycje, należałoby wskazać sposoby ułatwiające zdobycie obecnym
i przyszłym wnioskodawcom zewnętrznych środków finansowych na pokrycie wkładu
własnego.
5
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Jedną z istniejących obecnie form pomocy w rolnictwie są dopłaty do oprocentowania
kredytów inwestycyjnych w gospodarstwach rolnych, przetwórstwie produktów rolnych
i przetwórstwie ryb. Resort rolnictwa obniżył z 3,5% do 2.0 % minimalne oprocentowanie
kredytów preferencyjnych dla kredytobiorców oraz stworzył możliwość wydłużenia o dwa
– trzy lata okresu spłat kredytów inwestycyjnych. Skuteczność tego instrumentu wymaga
zmiany w przepisach Ministra Finansów w kierunku zlikwidowania konieczności zmiany
klasyfikacji takich kredytów do kategorii „ pod obserwacją” i poniżej. Szacuje potrzeby na
ten cel w kwocie około 160 mln zł.
Konieczne wydaje się również zwiększenie dotychczasowego zakresu udzielania
gwarancji i poręczeń spłaty bankowych kredytów inwestycyjnych w gospodarstwach rolnych
i przetwórstwie produktów rolnych i ryb.
3. Wsparcie eksportu rolno-spożywczego i pełniejsze korzystanie z innych unijnych
instrumentów pomocowych
Prawie 80% polskiego eksportu rolno-spożywczego kierowane jest na rynek Unii
Europejskiej, a kolejne 10% do państw WNP. Pomimo tego, że polski eksport staje się
relatywnie tańszy dla zagranicznych partnerów, ze względu na osłabienie złotego, to
niepewność na ich rynku wewnętrznym negatywnie wpływa na proces zawierania nowych
umów. W związku z powyższym, wsparcie polskiego eksportu w przypadku wybranych
produktów będzie w najbliższych latach sprawą o charakterze priorytetowym.
Obok zabezpieczenia linii kredytowych dla eksporterów, najistotniejsze będą:
•
intensyfikacja działań promocyjnych na rzecz eksportu – pilne przyjęcie przez rząd
projektu ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych oraz
wzmocnienie wizerunku polskich produktów rolno-spożywczych poprzez zwiększenie
ich obecności na rynkach zagranicznych, m.in. w drodze zaangażowania instytucji
rządowych w te działania;
•
wprowadzenie przepisów ustawowych umożliwiających zwiększenie sprawności
działania i uzyskiwanie lepszych efektów kontroli jakości handlowej artykułów rolnospożywczych;
rozważenie możliwości w Unii Europejskiej szerszego niż do tej pory wykorzystania
instrumentu subwencjonowania i promowania eksportu rolno-spożywczego na rynki
państw trzecich;
szersze niż dotychczas wykorzystywanie interwencyjnych mechanizmów
pomocowych (np. prywatne przechowalnictwo masła), gdzie polski sektor mleczarski
był dotąd mało aktywny;
wparcie prac nad powołaniem wspólnotowego instrumentu ubezpieczeniowego,
zabezpieczającego przed kryzysami wywołanymi przez niekorzystne warunki
pogodowe, zmiany klimatyczne, choroby zwierząt i roślin.
•
•
•
Poprawę konkurencyjności sektora rolno-żywnościowego można osiągnąć poprzez
oddziaływanie na wzrost jakości produkcji, obniżenie jej kosztów oraz spełnienie wymogów
w zakresie ochrony środowiska, higieny i warunków utrzymania zwierząt. Wszystkie
dodatkowe elementy wsparcia podmiotów w tym zakresie mogą być istotnym elementem
działań antyrecesyjnych i stabilizacyjnych. Wymaga to jednak zewnętrznego zasilania
finansowego, w szczególności kredytowego.
6
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
4. Poszerzenie zakresu poręczeń i gwarancji Skarbu Państwa
W budżecie państwa na rok 2009 pula środków (limit) na poręczenia i gwarancje
kredytowe została zwiększona do 40 mld zł. Istotna, również dla sektora rolno-wiejskiego,
jest próba poszerzenia gwarancji i poręczeń Skarbu Państwa o:
• wsparcie instytucji finansowych działających na rzecz producentów rolnych
i podmiotów przetwórstwa rolno-spożywczego w szczególności banków
spółdzielczych i ich zrzeszeń, poprzez udzielanie gwarancji spłaty kredytu
refinansowego zaciągniętego w NBP w celu zapobieżenia utracie płynności
finansowej oraz możliwość gwarantowania spłat kredytów zaciągniętych na rynku
międzybankowym, a także inne działania zawarte w rządowym projekcie ustawy
o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym (druk Nr 1483);
•
poszerzenie zakresu poręczeń i gwarancji Skarbu Państwa, w tym m.in. o: gwarancje
dla projektów eksportowych poszerzających polską ofertę eksportową o projekty
infrastrukturalne – realizowane w ramach środków UE i Partnerstwa Publiczno
Prywatnego.
Ważne znaczenie dla sektora rolno-spożywczego miałoby dopuszczenie do
gwarantowania przez Skarb Państwa również kredytów obrotowych oraz za – zgodą Komisji
Europejskiej – wprowadzenie preferencyjnych kredytów obrotowych z dopłatą do ich
oprocentowania ze środków budżetowych. Wynika to z sezonowego charakteru produkcji
rolnej i masowych zakupów dla zabezpieczenia przetwórstwa bądź eksportu. Należy podjąć
wysiłki aby sektor rolno-spożywczy nie przegrywał konkurencji z innymi branżami
o zabezpieczenie odpowiedniego udziału w systemie poręczeń i gwarancji.
Warto też rozważyć propozycję banków obniżenia przez NBP wysokości rezerw
obowiązkowych z obecnych 3,5 do 2 %. Postulat ten jest szczególnie istotny dla Banków
Spółdzielczych, udzielających większość kredytów obrotowych dla rolników.
5. Program wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw
Program Rządowy zakłada wzmocnienie systemu poręczeń i gwarancji m.in. poprzez
podniesienie kapitału Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) w wysokości do 2 mld zł oraz
wsparcie kapitałowe istniejących lub tworzonych Regionalnych Instytucji Poręczycielskich.
Sektor MŚP może korzystać z poręczeń i gwarancji BGK i Regionalnych oraz Lokalnych
Instytucji Poręczycielskich.
Niezależnie
od
wskazanych
wyżej
instrumentów
gwarantowania,
mikroprzedsiębiorstwa sektora powinny wykorzystać możliwości zaciągania tzw.
mikropożyczek.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi i jego Agendy będą udostępniać
i aktualizować na swoich stronach internetowych i w innych dostępnych kanałach informację
na temat gwarancji i poręczeń kredytowych oraz na temat dostępnych mikropożyczek.
6. Odnawialne źródła energii
Istniejący od ponad roku obowiązek dodawania biokomponentów do paliw
transportowych (NCW) nie przyczynił się do stabilizacji sytuacji na krajowych rynkach
rolnych.
Konieczne jest wprowadzenie przepisów preferujących do realizacji NCW
biokomponenty wytworzone z polskich surowców. Takie rozwiązanie stworzy alternatywną
możliwość wykorzystania istniejących nadwyżek surowców rolnych oraz uchroni polski
rynek biokomponentów przed nadmiernym ich importem z krajów trzecich. Wykorzystanie
krajowej bazy surowcowej jest szansą na poprawę bilansu emisji CO2 towarzyszącej
produkcji biokomponentów.
7
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Rozwój Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) w Polsce stanowi alternatywne
rozwiązanie w przypadku załamania się popytu eksportowego na polskie surowce
energetyczne. Koniecznym wydaje się nie tylko wsparcie inwestycji w sektorze poprzez
NFOŚiGW i wojewódzkie fundusze przyspieszenie działań w Programie Operacyjnym
„Infrastruktura i Środowisko”, ale również przyspieszenie uruchomienia środków w ramach
działań PROW, które dotyczą wsparcia inwestycji w odnawialne źródła energii. Mogłyby one
zwiększyć zaangażowanie rolników w produkcję OZE.
Należałoby również przyspieszyć prace nad Programem „Rozwój energetyki
rozproszonej do 2020 w oparciu o biogaz pochodzenia rolniczego” (INNOWACYJNA
ENERGETYKA, ROLNICTWO ENERGETYCZNE), który mógłby przyczynić się do zwiększenia
produkcji biogazu w Polsce. Przygotowane w styczniu 2009 roku założenia programu
rozwoju biogazowi rolniczych, powinny stać się istotnym elementem całościowego programu
produkcji biogazu.
Uzasadnione wydaje się również wsparcie producentów surowców energetycznych
a zwłaszcza buraka cukrowego, gdyż jest on najwydajniejszym surowcem do produkcji
bioetanolu. Zasadne jest, aby restrukturyzacja polskich cukrowni poszła w kierunku
przystosowania ich do produkcji biopaliw.
7. Wsparcie rolników, grup producentów i spółdzielni rolników
Jednym ze sposobów na zwiększenie siły przetargowej rolników wobec innych
uczestników rynku, a tym samym na poprawę warunków gospodarowania, jest organizowanie
się producentów rolnych w grupy producenckie. Pomimo dotychczasowego wsparcia dla grup
producenckich jego efekty oceniane są jako dość skromne. Ciągle zwiększającej się liczbie
grup producenckich nie towarzyszy poprawa organizacji rynków (wciąż niski jest udział grup
producenckich w sprzedaży określonych produktów rolnych) dlatego wspieranie już
istniejących grup producenckich jest tak samo istotne, jak promowanie nowych inicjatyw
wspólnego działania.
Wśród działań, które powinny znaleźć się w programie wspierania spółdzielczości
(w tym grup producenckich) w okresie spowolnienia gospodarczego, należy wskazać
kontynuowanie dotychczasowych działań polegających na szerokiej kampanii informacyjnej
o możliwościach rozwoju grup, systemie pomocy finansowej oraz korzystania z usług
doradczych. Konieczne jest wprowadzenie rozwiązań dotyczących opłacalności produkcji,
informacji rynkowej, obrotu towarowego, promocji kontraktów zawieranych pomiędzy
producentami a odbiorcami, wzmocnienia współpracy pomiędzy funkcjonującymi grupami.
Spółdzielnie i grupy producentów będą włączone w PROW - Działanie : Zwiększanie
wartości dodanej.
Potrzebny jest więc w tym zakresie długofalowy program, zawierający elementy
wsparcia i zarządzany przez wybraną (wyznaczoną) przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
instytucję sektorową. Należy także przygotować i wdrożyć mechanizmy ochraniające
rolników przed przerzucaniem kosztów recesji np. przed wydłużaniem terminów płatności.
8. Instrumenty interwencji na rynkach rolnych
Sytuacja w sektorze rolnym wymaga zmiany w kwestii dotychczasowego podejścia
do instrumentów rynkowych. Należy bardziej intensywnie wykorzystywać istniejące
instrumenty WPR tzw. siatki bezpieczeństwa, aby nie dopuścić do szeroko rozumianej
destabilizacji rynków rolnych.
Należy wzmacniać działania na forum unijnym na rzecz europejskiego sektora rolnego
w dobie światowego kryzysu, uwzględniając najnowsze propozycje Komisji zmierzające do
8
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
złagodzenia skutków dekoniunktury w sektorze rolnym i skierowania do sektora rolnego
kwoty około 1,5 mld EUR. Na obecnym etapie coraz bardziej nieunikniona staje się
konieczność wprowadzenia mocniejszej i, co ważniejsze, dobrze ukierunkowanej polityki
interwencyjnej.
Polska skutecznie proponowała wprowadzenie szeregu instrumentów stabilizujących
sytuację na rynkach rolnych:
•
•
•
•
przywrócenie w październiku ubiegłego roku ochrony celnej w imporcie zbóż do
UE na zasadach, jakie obowiązywały przed ich zawieszeniem;
podniesienie stawek dopłat eksportowych i dopłat do przechowalnictwa;
przywrócenie w styczniu 2009 r. refundacji eksportowych do produktów
mlecznych;
zapewnienie dodatkowego finansowania w kwocie 90 mln EUR na dodatkowe
działania (nowe wyzwania WPR).
W sytuacji zmniejszającego się popytu konsumpcyjnego i nadwyżek na wielu rynkach
rolnych, należy wykorzystać wszelkie programy unijne w zakresie współfinansowania działań
pobudzających wzrost konsumpcji żywności w Polsce.
Dla wszystkich rynków ważne jest zapewnienie finansowania zewnętrznego, głównie
kredytowego, poprzez szybkie rozszerzenie gwarancji i poręczeń oraz współfinansowanie dla
programów unijnych.
Rynek mleka i przetworów mlecznych:
• wsparcie producentów i przetwórców mleka (lub ich stowarzyszeń czy holdingów)
– wykorzystanie sytuacji i pomocy dla zrestrukturyzowania branży;
• promocja udziału w unijnym programie prywatnego przechowalnictwa masła;
• promocja konsumpcji mleka i przetworów; także poprzez rozszerzenie unijnego
programu „Mleko w szkole”.
Rynek zbóż i rzepaku:
• koncentracja na działaniach mających na celu zwiększenie w bieżącym sezonie skupu
interwencyjnego;
• wsparcie dla przechowalnictwa i przetwórstwa zbóż;
• ustanowienie preferencji dla polskiego rzepaku przy produkcji biodiesla.
Rynek mięsa:
• wsparcie konsolidacji sektora drobiu;
• wsparcie dla producentów i przetwórców mające na celu wynegocjowanie
odpowiednich warunków umów kontraktacyjnych z zakładami przetwórczymi.
Rynek owoców i warzyw:
• wsparcie dla producentów i przetwórców połączone z zachętą do negocjacji cenowych
i zawierania umów kontraktacyjnych z zakładami przetwórczymi, a także większej
konsolidacji sektora;
• działania promocyjne: zwiększenie konsumpcji owoców i warzyw w kraju i za
granicą, także z wykorzystaniem środków unijnych;
• wykorzystanie systemu dystrybucji owoców i warzyw w szkole.
Rynek cukru:
• lobbing na rzecz przyspieszenia wypłat środków z pomocy restrukturyzacyjnej UE,
tak, aby całość pieniędzy została wypłacona w 2009 r.;
9
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
•
•
działania na rzecz przywrócenia refundacji eksportowych do cukru zawartego
w towarach przetworzonych nieobjętych Załącznikiem 1 do Traktatu, a w przypadku
fiaska tych działań należałoby dążyć do zmniejszenia lub zniesienia opłaty
produkcyjnej;
wsparcie dla plantatorów i producentów w zakresie produkcji bioetanolu.
10