dostępność obszarów pod zabudowę

Analiza wykonalności dla wskaźnika: dostępność obszarów pod zabudowę
Analizę wykonalności dla wskaźnika dostępności obszarów pod zabudowę wykonamy zgodnie z przedstawionym schematem postępowania
rozpoczynając od oceny możliwości obliczenia wskaźnika na obszarze polskiej części Karpat w tej samej skali przestrzenno-czasowej oraz z wykorzystaniem
tych samych danych, metod i oprogramowania, których użyto w projekcie DIAMONT. Następnie podsumujemy wyniki oceny i przedstawimy rekomendacje.
Etap 1: Ocena wskaźnika według pięciu kryteriów głównych
Możliwość transferu wskaźnika dostępności obszarów pod zabudowę wypracowanego dla Alp na obszar polskiej części Karpat ocenimy przy pomocy
zestawienia tabelarycznego wykorzystując pięć kryteriów głównych.
Ocena wskaźnika dostępności obszarów pod zabudowę według pięciu kryteriów głównych
Ocena możliwości/wymagań technologicznych i
systemowych
Rodzaj danych /
metod /
oprogramowania
potrzebnych w
projekcie
Nazwa źródła
Jakość źródła
danych / metod / danych / metod /
oprogramowania oprogramowania
Ocena możliwości/wymagań prawnych
Zasady udostępniania i
użytkowania
Właściciel
Ocena możliwości/wymagań
operacyjnych
Ocena
możliwości/wymagań
ekonomicznych
Ocena
możliwości/wymagań
związanych z
harmonogramem
Wiedza i
umiejętności
WspółuczeKoszt
stnictwo
Czas
Podstawowe
umiejętności w
zakresie
pozyskiwania
danych cyfrowych
ze źródeł
internetowych
-
Zależny od szybkości
łącza internetowego
DANE
Informacja o pokryciu
terenu /użytkowaniu
ziemi: obszary
Baza danych
zabudowane i
CORINE Land
intensywnie
Cover (Ryc. 2)
użytkowane
rolniczo
Dane cyfrowe,
MMU: 25 ha,
rozdzielczość
przestrzenna: 100
m, dostępne dla rok
2000 w systemie
odniesień
przestrzennych:
EPSG:3035
Granice jednostek
administra- cyjnych
(NUTS)
Poziomy NUTS: 1-5 Dane płatne,
udostępniane na
nośnikach CD/DVD
Państwowy
Rejestr Granic
Dane darmowe, dostępne
na stronie:
http://www.eea.
Europejska
europa.eu/data-and-maps
Agencja
udostępniane bez
Środowiska
ograniczeń do dowolnych
celów od naukowych po
komercyjne
Centralny
Ośrodek
Dokumentacji
Geodezyjnej i
Kartograficznej
Poziom NUTS 3
Jednostki
Dane darmowe dostępne Eurostat
Podstawowe
umiejętności w
pozyskiwaniu
danych cyfrowych
ze źródeł
internetowych
dane bezpłatne
Informacja o cenach
Zależny od realizacji
danych jest dostępna na zlecenia oraz szybkości
stronie CODGIK
działania Poczty Polskiej
dane bezpłatne
Zależny od szybkości
łącza internetowego
administracyjne
NUTS 1-3
na stronie:
http://epp.eurostat.
ec.europa.eu/portal/
page/portal/gisco/
popups/references/
administrative_
units_statistical_
units_1
METODY
Wskaźnik
dostępność
obszarów pod
zabudowę:
zapytania
przestrzenne i
algebra map
ArcGIS
Pozwala na
wykonanie
zakładanych
obliczeń/działań
Licencje
ESRI
Podstawowe
umiejętności
dotyczące analiz i
wizualizacji w
programach z
rodziny GIS
-
ESRI
Podstawowe
umiejętności z
zakresu obsługi
oprogramowania z
rodziny GIS (na
początek)
-
Stawka za godzinę
pracy ustanowiona
przez pracodawcę
Czas potrzebny na
wstępne przetworzenie
danych i wykonanie
obliczeń: maksymalnie 3
godz.
OPROGRAMOWANIE
Oprogramowanie
pozwalające na
wstępne
ArcGIS
przetworzenie,
analizę i wizualizację
danych
Pozwala na
wykonanie
zakładanych
obliczeń/działań
Licencje
Wykorzystując opisane w tabeli dane i metody obliczono wskaźnik przedstawiono go na poniższej mapie.
-
Wskaźnik dostępności obszarów pod zabudowę na obszarze polskiej części Karpat w roku 2000 wykonany według założeń projektu DIAMONT, na poziomie
NUTS 3. Wartości wskaźnika: 1: 43.6 - 100 (podział na klasy według założeń projektu DIAMONT)
Baza danych CORINE Land Cover dla obszaru polskiej części Karpat dla roku 2000, rozdzielczość przestrzenna 100m, poziom 1: 1 - tereny antropogeniczne;
2 - Tereny rolne; 3 - Lasy; 4 - Ekosystemy seminaturalne i obszary podmokłe; 5 - Obszary podmokłe
Etap 2 i 3: Podsumowanie oceny i rekomendacje
Podsumowując ocenę możliwości transferu badanego wskażnika z obszaru Alp do Karpat można stwierdzić, że jego implementacja w skali czasowoprzestrzennej zaproponowanej w projekcie DIAMONT jest w możliwa. Dane i oprogramowanie są dostępne, obliczenia wymagają tylko podstawowych
umiejętności z zakresu przetwarzania, analizy i wizualizacji danych. Dyskusyjny może być koszt realizacji wynikający z wysokich cen oprogramowania.
Podejście zaproponowane w projekcie DIAMONT wymaga także modyfikacji uwzględniających specyfikę nowego regionu np. istotnym problemem jest
wielkość jednostek obliczeniowych stosowanych w projekcie.
Pozytywne i negatywne strony przedstawionego podejścia wraz z rekomendacjami ewentualnych kierunków zmian w obliczeniach dotyczących m.in. skali,
zastosowanych danych i modyfikacji wybranych elementów wskaźnika oraz kosztów (m.in. obniżenie kosztów bez wpływu na jakości danych/wyników
obliczeń) przedstawimy w formie tabelarycznej odpowiednio dla danych, zastosowanych obliczeń i metod oraz oprogramowania. Ponadto wyniki
zastosowania zaproponowanych zmian przedstawimy w postaci map i wykresów.
Podsumowanie oceny danych wykorzystanych do obliczenia wskaźnika dostępności obszarów pod zabudowę
Pozytywne
Negatywne


Podsumowanie

Rekomendacje
dane CORINE Land Cover są darmowe i
dostępne dla trzech momentów czasowych,
lat: 1990, 2000 oraz 2006


wykorzystanie danych o mniejszej MMU, np.
Georeferencyjnej Bazy Danych Obiektów
Topograficznych lub danych pozyskanych w
wyniku interpretacji i przetworzeń m.in.
obrazów satelitarnych lub lotniczych

jakość danych: MMU wynosi 25 ha, a więc jest
nieodpowiednia ze względu na średnią wielkość
gospodarstwa rolnego w Karpatach wynoszącą 5/7ha (źródło
GUS) i bardzo duże zróżnicowanie krajobrazu na obszarze
polskiej części Karpat, ponadto taka wielkość MMU
uniemożliwia kartowanie zabudowy rozproszonej (Ryc. 4)
dokładność danych 85%
dane dostępne tylko dla trzech momentów czasowych,
ostatnia aktualizacja została wykonana dla roku 2006
dokładność Georeferencyjnej Bazy Danych Obiektów
Topograficznych jest dyskusyjna, jej dostępność i cena danych
może być również barierą (Źródło informacji: dyrektywa
INSPIRE)
Podsumowanie oceny metod wykorzystanych do obliczenia wskaźnika dostępności obszarów pod zabudowę
Pozytywne
Negatywne



Podsumowanie
proste, nie wymagają skomplikowanych
operacji zarówno przy pozyskiwaniu
danych jak również przy późniejszym ich
przetwarzaniu i wizualizacji


poziom analiz NUTS3 nie oddaje rzeczywistego zróżnicowania i
możliwości lokalizacji w Karpatach - MAUP
komponenty uwzględnione w równaniu wskaźnika powinny
zostać rozszerzone o dodatkowe wartości np. dotyczące
ukształtowania terenu, które jest jednym z głównych czynników
determinujących zróżnicowanie przestrzenne pokrycia terenu i
użytkowania ziemi w Karpatach
wskaźnik na poziomie jednostki obliczeniowej określa tylko
stopień dostępności obszarów pod zabudowę natomiast ich nie
lokalizuje
podział na klasy wartości wskaźnika przy jego wizualizacji jest
mało czytelny (przypadkowy)


zmiana poziomu analiz z NUTS3 na
NUTS5
dodanie nowych komponentów do
równania wskaźnika przede wszystkim
dotyczących obszarów, na których nie
powinno się planować zabudowy (Tab. 3a)
[(Az + Ar - A1 - A2 - A3 - ...)/Ag] *100 (%),
gdzie:
Az, Ar, Ag – jak wyżej A1, A2, A3, ... – dodatkowe
zmienne
Rekomendacje



liczba i charakter uwzględnionych
dodatkowych zmiennych powinna być
uzależniona od poziomu zaawansowania
prowadzonych analiz
przedstawienie lokalizacji obszarów
potencjalnie możliwych do wykorzystania
pod zabudowę
odpowiedni dobór metody wizualizacji w
analizowanym przypadku przede
wszystkim odpowiedni podział na klasy
wartości wskaźnika

nieprawidłowy dobór komponentów w liczniku równania
opisującego wskaźnik
Proponowane poziomy analiz
Poziomy analiz wskaźnika dostępności obszarów pod zabudowę
Poziom analizy
Opis
Metody
Podstawowy
analizy przestrzenne przy użyciu danych (map) o zabudowie i obszarach intensywnie
użytkowanych rolniczo (formuła wskaźnika niezmieniona)
zapytania przestrzenne,
algebra map
Zaawansowany
poziom poprzedni z dodatkową informacją o obszarach NATURA 2000 (obszary o bardzo
ograniczonych możliwościach lokalizacji nowych inwestycji związanych z zabudową), obszarach zapytania przestrzenne,
algebra map
położonych powyżej 1100 m n.p.m. (górna granica zabudowy) oraz o nachyleniu powyżej 6°
(obszary niekorzystne dla zabudowy)
Bardzo
zaawansowany/
specjalistyczny
poziom poprzedni plus wykorzystanie dodatkowych informacji o obszarach zalewowych i
osuwiskowych (np. z modelowania)
zapytania przestrzenne,
algebra map,
modelowanie
Podsumowanie oceny oprogramowania wykorzystanych do obliczenia wskaźnika dostępności obszarów pod zabudowę
Pozytywne

łatwa implementacja zaproponowanych podejść do obliczeń wskaźnika zarówno w wersji z projektu
DIAMONT, jak również w wersji z tabel 4 i 5

sugerowane jest wykorzystanie darmowego oprogramowania np. QuantumGIS lub ILWIS,
umożliwiającego analizy na tym samy poziomie, który proponuje program ArcGIS w zakresie obliczania
ocenianego wskaźnika; obsługa programu QuantumGIS lub ILWIS nie wymaga ponadto większych
umiejętności niż program ArcGIS
Podsumowanie
Rekomendacje
Negatywne

koszt
Realizacja rekomendacji
Wszystkie obliczenia i mapy przedstawione powyżej wykonano w środowisku GIS. Całą ścieżkę postępowania opisaliśmy w Przewodniku GIS, przy czym w
przeciwieństwie do projektu DIAMONT wykorzystaliśmy darmowe oprogramowanie QuantumGIS.
Przykładowe dane, które można użyć do pracy z przewodnikiem są dostępne tutaj.
Informacje o programie QuantumGIS są dostępne tutaj.