Data utworzenia 1999-05-19 22:13 Anna Czarnecka Środowisko

Data utworzenia 1999-05-19 22:13 Anna Czarnecka
Hydrodynamiczny
kształt
ciała
–
mniejszy opór wody;
Brak wyodrębnienia
szyi – także wymóg
hydrodynamiczny;
Owodniowce
Płazy
Płucod
yszne
Ryby
WODNE
Duża gęstość wody
Morfologia
Anatomia
Fizjologia
Larwa
–
hydrodynamiczny
kształt ciała, ogon,
jako
narząd
napędowy;
Dorosła – palce
spięte błoną pławną,
kształt nadal dość
opływowy,
brak
wyodrębnienia szyi;
Środowisko
LĄDOWE
Potencjalny niedobór wody
Morfologia
Anatomia
Fizjologia
POWIETRZNE
Opór powietrza i siła grawitacji
Morfologia
Anatomia
Fizjologia
Brak wyodrębnienia Wytwarzanie śluzu – Ryby dwudyszne – mogą pozostawać w wyschniętym mule, Ryby latające (ptaszory) - płetwy piersiowe o dużej powierzchni
odcinka
szyjnego mniejsze tarcie;
zwolniwszy swoje procesy życiowe do minimum, oddychają tlenem Przypominają skrzydła (lot do 100 m.);
kręgosłupa;
atmosferycznym (pęcherz pławny). Rekordzista jest prapłetwiec –
Pęcherz pławny –
do kilku lat.
narząd
hydrostatyczny (brak
u
chrzęstnoszkieletow
ych i Latimerii);
Uwaga: wyjście na ląd pociągnęło za sobą konieczność Ograniczenia parowanie wody z powierzchni oddechowych, dlatego pojawiły się płuca - schowane we wnętrzu ciała (i zdolne do pobierania tlenu
atmosferycznego);
Cechy dotyczą wszystkich następnych gromad.
Dorosłe
– Powieki – chronią
wytwarzanie śluzu – przed wysychaniem
zmniejsza tarcie;
oczu;
Ograniczają
parowanie
pokrywając
skórę
woskowatą
substancją;
Chiromantis sauvagi
–
ograniczanie
parowania skórnego
(mechanizm
nieznany);
Phyllomedusa
–
pokrycie
skóry
woskowatą
substancją;
Wytwarzanie śluzu – Pewien gatunek żab posiada błony rozpięte miedzy kończynami –
to porównanie do powierzchnia lotna;
liścia;
Wydalanie mocznika
–
oszczędna
gospodarka wodna;
Żaby
pustynne
Chiropteles
xerampelina
magazynują
,
a
potem
resorbują
wodę z pęcherza
moczowego;
Płd.
Afrykańskie
żaby
Chiromantis
sauvagi
&
Phyllomedusa
wydalają
kwas
moczowy;
Uwaga: Opanowanie środowiska lądowego wymagało uniezależnienia rozmnażani od wody:
→ wykształcenie błon płodowych (rozwój w jaju lub organizmie matki – rozwój w obrębie wodnego mikroświata);
→ zapłodnienie wewnętrzne;
Cechy dotyczą wszystkich następnych gromad.
Strona 1 z 3
Data utworzenia 1999-05-19 22:13 Anna Czarnecka
Adaptacje wtórne! Np. żółwie wodne:
Opływowy kształt ciała (skorupy);
Kończyny przekształcone w płetwy;
Gady
Adaptacja pierwotna Np. krokodyl
Ogon – narząd napędowy;
Palce spięte błoną pławną;
Sucha
skóra
z Długi
kanalik
łuskami, tarczkami, nerkowy
–
duża
płytkami,
bez resorpcja zwrotna
gruczołów potowych
–
ograniczenie
parowania (100 x
mniej niż u płazów);
Powieki;
Strona 2 z 3
Wydalanie mocznika
– żółwie,
Kwasu moczowego
– jaszczurki i węże,
Resorpcja wody z
kloaki i pęcherza
moczowego
(np.
=
jaszczurki)
oszczędna
gospodarka wodna;
Wydalanie
soli
kwasu moczowego
(z Na i K) – także
wytrącają
się
z
roztworu
–
wydalanie
nawet
mniejszej ilości wody
niż ssak (nerka) lub
ptak (gruczoł solny)
na wydalanie tych
jonów;
Legwan Chuckwalla
(Amer.
Poł.)
–
gromadzi wodę w
wałach skórnych na
bokach ciała;
Obecnie pewien gatunek jaszczurek ma błony rozpięte między
kończynami – powierzchnia lotna;
W mezozoiku pterozaury wykształciły „skrzydła”, tj. miedzy palcami
kończyny przedniej miały rozpięte błony (~nietoperze);
Data utworzenia 1999-05-19 22:13 Anna Czarnecka
Skóra pozbawiona
gruczołów
potowych;
Powieki;
Adaptacje wtórne!
Walenie, – ciałko kształtu ryby, odnóża przednie → płetwy, tylne
uwstecznione, ogon zakończony pozioma płetwą;
Płetwonogie – ciało wydłużone i wrzecionowate – krótkie,
płetwowate odnóża, nozdrza zamykane silnymi mięśniami;
Skóra
pokryta
sierścią - warstwa
izolacyjna;
Powieki;
Pingwin – grzebień
na
mostku
szczególnie
rozwinięty
(silne
mięśnie płetw musza
pokonać duży opór);
Kwas moczowy –
maxymalnie
oszczędna
gospodarka wodna;
Wydalanie
moczy
hipertonicznego
w
stosunku do osocza
–
oszczędność
wody;
Aerodynamiczny
kształt
ciała
–
mniejszy
opór
powietrza;
Pokrycie
ciała
piórami
–
powierzchnia nośna;
Skrzydła;
Wydalanie
moczu
(głównie mocznik!)
hipertonicznego
w
stosunku do osocza
(25x) – oszczędność
wody;
Regulacja stężenia
moczu zależnie od
dostępności wody –
wazopresyna;
Wielbłąd
–
gromadzenie zapasu
tłuszczu, a utlenianie
1kg tłuszczu dale
1,07 kg wody;
Nietoperze – powierzchnię lotna tworzy fałd skórny rozpięty miedzy
wydłużonymi paliczkami „ręki”, bokiem ciała, nogą i ogonem;
Polatucha – wiewiórka nadrzewna, fałd skórny rozpięty z boków
miedzy kończynami tworzy powierzchnie lotną;
Ssaki
Ptaki
Adaptacje wtórne!
Pingwiny – skrzydła przekształcone w płetwy, palce kończyn
tylnych spięte błoną pławną, kształt hydrodynamiczny, pióra
łuskowate;
Wiosłonogie, perkozy, blaszkodziobe – doskonali pływacy, nurkują
⇐ palce spięte błoną pławną;
Strona 3 z 3
Cienkie
kości Jajorodność,
czaszki.;
Dziób bez zębów;
Kości pneumatyczne
;
Worki powietrzne;
Grzebień na mostku;
Zrosty
kręgosłupa
(odc.
piersiowy,
lędźwiowy);
Haczykowato
zachodzące
na
siebie zebra;
= lekki (łatwo się
unieść), lecz mocny
szkielet;
Uwaga: pokonanie G
i oporów powietrza
wymaga znacznych
nakładów
energetycznych →
całkowita przegroda
+ podwójne
oddychanie+
wysokie tempo
metabolizmu;