Podręcznik Oficera - The Sail Training Association Poland

Transkrypt

Sail Training Association Poland
Podręcznik Oficera Wachtowego
STS Pogoria
Wydanie 6
foto: Kuba
Janusz Kozak
Andrzej Szlemiński
Gdańsk 2011
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
4
2. Regulamin STS”Pogoria”
2.1. Postanowienia ogólne
2..2. Organizacja załogi statku
2.3. Organizacja życia i służby na statku
2.4. Alarmy i wymagania bezpieczeństwa
2.5. Przepisy końcowe
Załącznik 1: Instrukcje dla oficerów - Program szkolenia
Załącznik 2: Grafik wacht
3. Organizacja załogi, życia i służby na statku
5
13
15
16
3.1. Struktura zarządzania
3.2. Zachowanie na statku
4. Sposób wykonywania obowiązków przez oficera wachtowego
18
5. Obsługa statku
21
5.1 Takielunek
5.2. Stawianie sztaksli
5.3. Zrzucanie sztaksli
5.4. Stawianie grotżagla
5.5. Zrzucanie grotżagla
5.6. Stawianie i zrzucanie bezana
5.7. Stawianie żagli rejowych
5.8. Zwijanie żagli rejowych
5.9. Brasowanie
6. Alarmy i role alarmowe
24
6.1. Alarm pożarowy
6.2. Alarm opuszczenia statku
6.3. Alarm innych zagrożeń
Alarm wodny
Alarm “człowiek za burtą”
7. Manewry i komendy
26
7.1. Zwrot przez sztag
7.2. Zwrot przez rufę
7.3. Manewry portowe
8. Informacje techniczne
29
2
8.1. Układ i nazwy olinowania i żagli
8.2. Rozmieszczenie lin olinowania ruchomego na kołkownicach
8.3. Rozmieszczenie wyposażenia przeciwpożarowego
8.4. Plan rozmieszczenia koi
8.5. Plan rozmieszczenia środków ratunkowych
8.6. Elektroniczne wyposażenie nawigacyjne
8.5.1. GPS NAVIGATOR GP-32
8.5.2. RADAR AINRITSU
8.5.3. ECHOSONDA KODEN CVS-118MkII
8.6.4. AIS AI50 SIMRAD TRANSCEIVER
8.5.5. RADIOTELEFON SKANTI VHF 1000 DSC
34
3
1. Wprowadzenie
Kiedy obejmujesz funkcję oficera wachtowego STS “Pogoria” będziesz spełniał
poczwórną rolę:
a. dowódcy wachty morskiej (nawigacyjnej lub kotwicznej), portowej i gospodarczej
b. przełożonego i instruktora swojej wachty jako grupy młodzieży
c. osoby zapewniającej młodzieży osobiste bezpieczeństwo
d. współpracownika i kolegi załogi stałej
Oczekujemy od Ciebie:





wiedzy żeglarskiej na poziomie minimum jachtowego sternika morskiego w stopniu
przynajmniej dobrym;
znajomości regulaminu STS “Pogoria”;
znajomości zasad i procedur wyłożonych w niniejszym podręczniku;
pogodnego usposobienia i przyjaznego stosunku do bliźnich, szczególnie młodzieży. Mile
widziane są talenty organizacyjne i wychowawcze, o kwalifikowanych pedagogach nie
wspominając. Jeżeli natomiast czujesz się sfrustrowany swoją sytuacją życiową i
pragniesz poprawić swoje samopoczucie poprzez odegranie się na bliźnich, szczególnie
młodzieży - znajdź sobie inny statek
przynajmniej podstawowej znajomości języka angielskiego
Zakładamy, że jesteś osobą bez nałogów. Jeśli tak nie jest - nie przyłączaj się do nas.
Nasza działalność nazywa się “sail training”. Polega ona na stwarzaniu młodzieży, w
tym tej bez wyszkolenia żeglarskiego, możliwości bycia marynarzem na żaglowcu
przez pewien okres czasu. Dostrzegamy w tym szansę uzmysłowienia sobie przez
młodzież wartości zespołowego wysiłku (nikt nie obsłuży żagli sam), faktu że szereg
czynności ktoś musi wykonać, aby otoczenie było przyjazne, a których często nie
robią w swoich domach (np. czyste toalety), oraz potrzeby tolerancji dla zachowań
innych ludzi poprzez życie we wspólnych pomieszczeniach, a także szansę wywarcia
na niektórych osobników presji psychicznej dla eliminacji zachowań społecznie nie
akceptowalnych.
Nie zajmujemy się szkoleniem żeglarskim w sensie realizacji programu szkolenia PZŻ,
a
ograniczamy się do metodycznego przekazania wiedzy niezbędnej dla obsługi statku.
Jednakże osoby zainteresowane poszerzaniem swojej wiedzy żeglarskiej zawsze
mają taką możliwość.
4
2.
REGULAMIN STS "POGORIA"
2.1. Postanowienia ogólne
1. Niniejszy regulamin określa zasady organizacji życia i przebiegu służby na pokładzie
STS "Pogoria" zwanego dalej "statkiem".
2. W sprawach nie określonych regulaminem obowiązują:
- przepisy kodeksu morskiego,
- zasady dobrej praktyki morskiej,
- zarządzenia kapitana statku.
3. Odstępstwa od niniejszego regulaminu są dopuszczalne w uzasadnionych
przypadkach wyłącznie w rejsach czarterowych i promocyjnych.
2..2. Organizacja załogi statku
A. Załoga stała
1. Załogę stałą stanowią - starszy oficer, mechanik, bosman, motorzysta, kucharz. W
uzasadnionych przypadkach obsada załogi stałej może być zmieniona przez
armatora pod warunkiem zapewnienia możliwości wypełnienia przez nią obowiązków
opisanych w następnych punktach.
2. Szczegółowy zakres obowiązków załogi stałej określają załączniki do umowy o pracę.
Starszy oficer jest bezpośrednim przełożonym załogi stałej i odpowiada za
wyposażenie i majątek ruchomy oraz utrzymanie statku w stanie zdatnym do żeglugi,
w tym za stan urządzeń nawigacyjnych i radarowych, pomocy nawigacyjnych,
szkolenie załogi i prowadzenie alarmów ćwiczebnych oraz kontrolę stanu
bezpieczeństwa p. poż. Odpowiada również za ważność dokumentów statku oraz
prowadzenie dokumentacji finansowej i inwentarzowej oraz rozliczanie prowiantu.
Mechanik jest kierownikiem działu maszynowego, podlega st. oficerowi. Odpowiada
za stan techniczny siłowni, urządzeń pomocniczych tj: maszynki sterowej, windy
kotwicznej, chłodni, instalacji elektrycznych wraz ze światłami nawigacyjnymi oraz
gospodarkę wodą, paliwem, olejami i smarami.
Bosman jest kierownikiem działu pokładowego, podlega starszemu oficerowi.
Odpowiada za stan techniczny urządzeń pokładowych (w tym sprzętu i urządzeń
cumowniczych), żagli i olinowania oraz sprzętu ratowniczego. Odpowiada też za klar i
czystość statku i za właściwą konserwację antykorozyjną.
5
Motorzysta podlega mechanikowi i pod jego kierownictwem przeprowadza naprawy i
konserwacje urządzeń maszynowych, elektrycznych i instalacji.
Kucharz podlega st. oficerowi i odpowiada za terminowe przygotowania posiłków,
właściwe przechowywanie prowiantu, zachowanie czystości w kambuzie, pentrze i
magazynach prowiantowych. Sporządza jadłospis i dokonuje rozliczenia prowiantu.
B. Kadra
1. Kadrę rejsu stanowią: kapitan, zastępca kapitana (kapitan-stażysta), oficerowie
wachtowi i starsi wacht.
2. Kapitan określa każdorazowo zakres obowiązków i kompetencji zastępcy
(kapitana-stażysty).
3. Oficerem wachtowym może być osoba posiadająca minimum stopień jachtowego
sternika morskiego i mianowana na tą funkcję przez kapitana.
4. Starszym wachty jest mianowany przez starszego oficera, na wniosek oficera
wachtowego, najbardziej
doświadczony żeglarz danej wachty. Pomaga on
oficerowi wachtowemu w organizowaniu pracy wachty, obsadza stanowiska
podczas wacht morskich i
portowych, przydziela prace podczas wacht
gospodarczych.
C. Załoga szkolna
Załogę szkolną stanowią pozostali uczestnicy rejsu w wieku 15-25 lat. W niektórych
rejsach czarterowych i promocyjnych załoga szkolna nie występuje, lecz
postanowienia niniejszego regulaminu powinny mieć zastosowanie w możliwie
szerokim, określonym przez kapitana zakresie.
2.3. Organizacja życia i służby na statku
A. Zaokrętowanie
1. Podstawę zaokrętowania stanowi lista załogi dostarczona i podpisana przez
Dyrektora Biura STAP. Zaokrętowanie kadry i załogi szkolnej następuje z chwilą
przekazania st. oficerowi lub osobie przez niego wyznaczonej, książeczki
żeglarskiej i/lub paszportu do depozytu, przydzielenia do wachty i określenia
numeru koi.
6
2. Zaokrętowanie oficerów wachtowych powinno wyprzedzać przynajmniej o kilka
godzin zaokrętowanie załogi szkolnej w celu umożliwienia st. oficerowi
wprowadzenia oficerów w ich obowiązki.
B. Szkolenie
1. Szkolenie adaptacyjne oficerów przeprowadza kapitan, starszy oficer lub oficer
wyznaczony według uznania kapitana legitymujący się stażem oficerskim na STS
"Pogoria".
2. Szkolenie adaptacyjne oficerów obejmuje zapoznanie się z :
- niniejszym regulaminem
- podręcznikiem oficera wachtowego
- rozkładem alarmów, sygnałami i rolami alarmowymi
- rozmieszczeniem sprzętu ratowniczego i p. pożarowego
- rozmieszczeniem i obsługą urządzeń nawigacyjnych i sygnalizacyjnych
- obsługą takielunku i urządzeń pokładowych
3. Przeprowadzenie szkolenia adaptacyjnego musi być odnotowane w dzienniku
4. Oficer wachtowy przeprowadza szkolenie swojej wachty w zakresie niniejszego
regulaminu, procedur bezpieczeństwa i obsługi statku. Przeprowadzenie
szkolenia musi być odnotowane w dzienniku.
5. Szkolenie załogi szkolnej w zakresie obsługi żagli rejowych przeprowadza
st.oficer i/lub bosman przy udziale oficerów wachtowych
Program szkolenia stanowi załącznik nr 1 do niniejszego regulaminu.
C. Rozkład dnia
Na statku obowiązuje następujący ramowy rozkład dnia:
do 7.00
cisza nocna, wachty nawigacyjne, kotwiczne lub portowe
7.00
pobudka
7.00 - 7.30
toaleta poranna
7.30
śniadanie
8.00
podniesienie bandery i apel poranny. Po apelu śniadanie wachty,
która miała służbę do godz. 8.00 i wachty gospodarczej. Klar
osobisty.
9.00 - 13.00
prace bosmańskie lub zajęcia programowe.
13.30
obiad
15.00 - 18.00
prace bosmańskie lub zajęcia programowe
18.30
kolacja
od 23.00
cisza nocna.
7
D. Rozkład i sposób pełnienia wacht i służb
1. Ustala się następujące rodzaje służby wachtowej:
- wachta nawigacyjna
- wachta portowa
- wachta gospodarcza
- wachta bosmańska
2. Obowiązujący rozkład wacht ilustruje załączony grafik, który jest wywieszony w
mesie i kabinie nawigacyjnej. Grafik ten stanowi załącznik nr 2 do niniejszego
regulaminu.
Wachta nawigacyjna - Wachta nawigacyjna rozpoczyna się i kończy zbiórką na
pokładzie rufowym po stronie nawietrznej, gdzie następuje przydzielanie
przez st. wachty stanowisk i udzielaniem instrukcji przez oficera
wachtowego. Na wachtę żeglarze wychodzą ubrani odpowiednio do
warunków atmosferycznych i w pasach bezpieczeństwa. Zadaniem wachty
nawigacyjnej jest samodzielne prowadzenie statku a w szczególności:
- prowadzenie obserwacji wzrokowej i radarowej, przestrzegania prawa
drogi, noszenie właściwych świateł i nadawanie sygnałów
- zapewnienie prawidłowej pracy żagli
- prawidłowe sterowanie
- prowadzenie nawigacji
- prowadzenie nasłuchu radiowego
- prowadzenie dziennika
Wachta nawigacyjna obsadza następujące stanowiska:
- służbę obserwacyjną - 2 osoby na dziobie i 1 na rufie
- sternika
- asystenta nawigacyjnego do nasłuchu UKF i obserwacji radarowej oraz
prowadzenia brudnopisu dziennika
- pomocnika mechanika (w razie potrzeby i w uzgodnieniu z mechanikiem)
- żeglarzy trymujących żagle w miarę potrzeby
Zmiany na stanowiskach powinny następować nie rzadziej niż raz na godzinę,
zaleca się zmiany co 30 min.
W godzinach 22.00-06.00 co godzinę wyznaczony przez oficera wachtowego
żeglarz dokonuje obchodu wnętrza statku zwracając uwagę na:
- wyłączenie niepotrzebnych świateł i zapewnienie oświetlenia przejść i WC
- zapach dymu i inne nieznane zapachy
- zabezpieczenie lodówek i pralek
- zabezpieczenie pozostawionych ruchomych przedmiotów.
Obchodu kambuza i magazynu prowiantowego dokonuje co godzinę pełniący
służbę mechanik, motorzysta lub pomocnik mechanika.
8
W godz. 4.00-8.00 wachta nawigacyjna pełniąca służbę (tzw. świtowa), myje
pokład klaruje wszystkie liny i przygotowuje banderę do postawienia oraz
budzi kucharza i wachtę gospodarczą. Prace te wykonuje również w czasie
postoju w porcie i na kotwicy.
Wachta kotwiczna - Wachtę kotwiczną pełni się wg rozkładu dla wacht
nawigacyjnych.
Obowiązkiem wachty kotwicznej jest:
- obserwacja sytuacji na morzu
- sprawdzanie pozycji i kontrola czy kotwica trzyma
- kontrola prawidłowego oświetlenia statku
- dokonywanie obchodu statku, analogicznie do wachty nawigacyjnej.
Wachta kotwiczna może pełnić służbę w zmniejszonym składzie za zgodą
kapitana.
Wachta gospodarcza - wachta gospodarcza trwa 24 godziny.
Zadaniem wachty gospodarczej jest:
- utrzymanie porządku i czystości we wszystkich pomieszczeniach
- zapewnienie niezbędnej pomocy kucharzowi przy przygotowaniu posiłków
- wydawanie posiłków
- zmywanie naczyń i sprzątanie po posiłkach.
Wachta portowa - zadaniem wachty portowej jest:
- czuwanie nad bezpiecznym zacumowaniem statku
- kontrola osób wchodzących i opuszczających statek
- utrzymanie porządku na pokładzie i dokonywanie obchodu statku
analogicznie jak wachta nawigacyjna i kotwiczna.
W godz. 08.00-20.00 wachtę portową pełni wachta gospodarcza, w
pozostałych godzinach wachty nawigacyjne.
Wachta bosmańska - jest to wachta, która nie ma w danym dniu służby
nawigacyjnej w godzinach 08.00-20.00. Wachta ta w godz. 09.00-18.30
pozostaje do dyspozycji bosmana.
E. Stanowiska manewrowe
Stanowiska manewrowe przydzielane są w celu wykonania manewrów poprzedzonych
alarmem manewrowym lub alarmem do żagli.
1. Po ogłoszeniu alarmu manewrowego stanowiska manewrowe obsadzane są w
następujący sposób:
St. oficer - zajmuje stanowisko na dziobie i kieruje pracą I wachty i bosmana;
9
Mechanik - zajmuje stanowisko przy pulpicie na mostku;
Motorzysta - obsadza ponton lub pozostaje w maszynowni;
Sternik manewrowy - zajmuje stanowisko przy pulpicie na mostku;
Oficerowie wachtowi - zajmują stanowiska na śródokręciu, rufie i w kabinie
nawigacyjnej wg dyspozycji kapitana;
I wachta - obsługuje cumy, szpringi, rzutki na dziobie pod dowództwem starszego
oficera i/lub bosmana;
II i III wachta - pod dowództwem wyznaczonego oficera obsługuje odbijacze i trap oraz
podnosi i opuszcza ponton;
IV wachta - pod dowództwem wyznaczonego oficera obsługuje cumy, szpringi i rzutki
na rufie.
W czasie manewrów na silniku żeglarze nie biorący czynnego udziału w
manewrze ustawiają się w swoich rejonach w szeregu możliwie blisko
diametralnej statku tak, aby nie przeszkadzać w czynnościach związanych z
manewrem.
2. Po ogłoszeniu alarmu do żagli wachty obejmują następujące stanowiska manewrowe:
I wachta / I oficer - dziób - szoty i fały sztaksli fokmasztu, szoty foka, szoty, gordingi i
gejtawy żagli rejowych;
II wachta / II oficer - śródokręcie - fały sztaksli grotmasztu, szoty, gordingi i gejtawy
żagli rejowych, brasy;
III wachta / III oficer - śródokręcie - fały i dirki grotżagla, brasy, szoty sztaksli
grotmasztu;
IV wachta / IV oficer lub starszy wachty - rufa - fały dirki i szoty bezana, szoty grota.
Obsługę żagli rejowych wykonują ochotnicy z poszczególnych wacht. Manewrami
żaglowymi kierują st. oficer i bosman. Oficerowie przydzielają stanowiska
poszczególnym żeglarzom swoich wacht i nadzorują wykonywane przez nich
czynności.
F. Dyscyplina i inne wymagania
1. W zakresie przewinień dyscyplinarnych wszyscy członkowie załogi podlegają
żeglarskim przepisom dyscyplinarnym PZŻ, a załoga stała dodatkowo przepisom
kodeksu pracy.
2. Załodze szkolnej zabrania się wnoszenia na statek i spożywania napojów
alkoholowych jak również posiadania i używania narkotyków i innych środków
odurzających.
10
3. Zbiórka do podniesienia bandery zaczyna się o godz.07.55. Załoga szkolna ze
starszymi wachty i oficerami wachtowymi staje w dwuszeregu
na pokładzie
rufowym w następującym porządku: na prawej burcie I i III wachta, na lewej burcie
wachta II i IV, załoga stała na obu burtach od strony śródokręcia, kapitan, z-ca
kapitana i st. oficer na mostku. Komendy do podniesienia bandery podaje oficer
wachty świtowej (godz.04.00-08.00) on tez wyznacza żeglarzy do podniesienia
bandery i dzwonu.
Zaleca się następującą sekwencję komend: baczność, na banderę patrz, banderę
podnieś, baczność, spocznij. Po podniesieniu bandery odbywa się apel w ramach
którego:
- kapitan podsumowuje wydarzenia dnia poprzedniego i omawia plan na dzień
bieżący:
- wydawane są bieżące polecenia st. oficera, oficerów i bosmana;
- jest czas na zapytania, prośby, zażalenia i skargi.
4. Banderę zdejmuje się bez zbiórki o zachodzie słońca, chyba że statek znajduje się
na obcym morzu terytorialnym, gdzie banderę nosi się również w nocy.
G. Wyokrętowanie
Wyokrętowanie załogi następuje po całkowitym sklarowaniu statku na pokładzie i
wewnątrz oraz wydaniu zdeponowanych dokumentów przez starszego oficera lub
przez osobę przez niego wyznaczoną.
2.4. Alarmy i wymagania bezpieczeństwa
1. Określa się następujące alarmy związane z bezpieczeństwem załogi i statku:
- opuszczenia statku (tzw. łodziowy)
- pożarowy
- innych zagrożeń (wodny, człowiek za burtą).
Rozkład alarmów wywieszony jest w kubryku, mesie załogi i w korytarzu części rufowej
2. Po zaokrętowaniu każdy członek załogi musi zapoznać się z rozkładem alarmów,
sygnałami alarmowymi, wyjściami awaryjnymi oraz sprawdzić pas ratunkowy i dopasować
pas bezpieczeństwa (patrz 2.3 B - szkolenie).
3. Obowiązuje bezwzględny zakaz palenia tytoniu w pomieszczeniach pod pokładem. Na
pokładzie zakaz ten dotyczy niepełnoletnich członków załogi. Palenie dozwolone jest w
drodze przy burcie zawietrznej, a w porcie przy burcie od strony wody.
11
4. Na statku nie wolno poruszać się biegiem. Po pokładzie nie wolno chodzić boso, należy
używać obuwia sznurowanego bądź zapinanego.
5.
Nie wolno manipulować żadnym urządzeniem mechanicznym,
nawigacyjnym i radiowym bez uprzedniego przeszkolenia.
elektrycznym,
6. Przed odknagowaniem jakiejkolwiek liny należy upewnić się do czego ta lina służy.
7. Zaleca się zaplecenie, spięcie lub ukrycie pod czapką długich włosów, szczególnie przy
pracy na pokładzie i na masztach oraz zrezygnowanie z noszenia wisiorków,
pierścionków, kolczyków itp. ozdób, które przy zahaczeniu o takielunek mogą
spowodować zranienie.
8. Wejście na maszty i bukszpryt dozwolone jest wyłącznie za zgodą oficera pełniącego
służbę i przy spełnieniu następujących warunków bezpieczeństwa:
- wejście jest dobrowolne i nikt nie może być zmuszony poleceniem do wejścia na maszt;
- wejście dozwolone jest wyłącznie w pasie bezpieczeństwa stroną nawietrzną;
- należy trzymać się wyłącznie lin takielunku stałego i do nich przypinać pas
bezpieczeństwa;
- zawsze należy zachować minimum 3 punktowe podparcie (2 nogi + 1 ręka lub 2 ręce +1
noga);
- wszystkie przedmioty zabierane na górę (narzędzia, aparaty fotograficzne) powinny być
przywiązane do wnoszącego;
- o wejściu bądź zejściu z perty należy uprzedzić głosem innych żeglarzy znajdujących się
na niej;
- na rei należy być stale przypiętym pasem bezpieczeństwa;
9. Przy manewrach dochodzenia i odchodzenia od nadbrzeża wyskakiwanie na brzeg jest
dozwolone jedynie za zgodą kapitana lub st. oficera.
10. W czasie użytkowania motorówki wszystkie osoby znajdujące się na niej powinny być
ubrane w kamizelki asekuracyjne lub ratunkowe.
2.5. Przepisy końcowe
Niniejszy regulamin jest wersją poprawioną i uzupełnioną regulaminu z 15 lipca 1995 r i
obowiązuje od 10 września 2000r. Kapitanowie STS "Pogoria" proszeni są o ścisłe jego
przestrzeganie oraz o zgłaszanie ewentualnych uwag na piśmie w formie kompletnej
propozycji zmiany zapisów regulaminu wraz z krótkim uzasadnieniem.
Pełnomocnik Armatora
Prezes Zarządu
/-/ Marek Kleban
/-/ Jędrzej Czajkowski
12
Załącznik 1: Instrukcje dla oficerów - Program szkolenia w rejsach STS „POGORIA”
I. Szkolenie przed wyjściem statku z portu
Szczegółowy zakres szkolenia określa kapitan w zależności od stopnia
zaawansowania (stażu na „Pogorii”) zarówno załogi szkolnej jak i oficerów.
Obowiązujące minimum to przeprowadzenie szkolenia w następującym zakresie:
1. W odniesieniu do oficerów szkolenie obejmuje zapoznanie się z:
 regulaminem statku
 rozkładem alarmów, sygnałami i rolami alarmowymi
 rozmieszczeniem sprzętu ratunkowego i ppoż.
 obsługą urządzeń nawigacyjnych
 obsługą osprzętu i urządzeń pokładowych
 rozmieszczeniem i obsługą wyłączników świateł i sygnałów
dźwiękowych oraz
pirotechniki.
Szkolenie oficerów przeprowadzają: kapitan, starszy oficer (bądź inny oficer
wyznaczony przez kapitana) i bosman.
2. W odniesieniu do załogi szkolnej szkolenie obejmuje zapoznanie się z:
 pomieszczeniami statku i rozmieszczeniem oficerów,
wacht
i
załogi stałej w kabinach
 regulaminem statku
 alarmami i użyciem pasów ratunkowych
 rozmieszczeniem sprzętu ratunkowego i ppoż.
 obsługą żagli i osprzętu w zakresie obsługiwanym
przez daną wachtę przy
alarmie do żagli i manewrowym
 obsługą żagli rejowych
Szkolenie załogi szkolnej przeprowadzają oficerowie wachtowi przy pomocy bosmana
(obsługa żagli). Kapitan lub st. oficer prowadzą koordynację działań szkoleniowych tak,
aby wszystkie wachty kolejno przeszły wszystkie etapy szkolenia.
Szkolenie przed wyjściem z portu powinno być zakończone przygotowaniem
żagli do postawienia z omówieniem sposobu ich stawiania lub częściowym ich
postawieniem
(w zależności od warunków) oraz ćwiczebnym alarmem
opuszczenia statku lub pożarowym.
13
II. Szkolenie po wyjściu w morze
1. Po wyjściu w morze następuje praktyczna realizacja szkolenia w zakresie
regulaminu statku w części dotyczącej obowiązków poszczególnych wacht
2. Wymaga się przeprowadzenia ćwiczebnego alarmu „człowiek za burtą”
najdalej w dniu następnym po wyjściu w morze. Rezygnacja z powyższego
musi być dobrze uzasadniona.
3. Zaleca się przeprowadzenie alarmów ćwiczebnych przy każdej okazji, kiedy
okoliczności na to pozwalają, nie rzadziej jednak niż raz na 7 dni.
4. Należy kontynuować szkolenie w zakresie znajomości całości takielunku
ruchomego. Szkolenie to powinno się zakończyć egzaminem ze znajomości
wszystkich lin na statku najlepiej przed zejściem załogi szkolnej na ląd w
pierwszym porcie.
III. Szkolenie teoretyczne.
Część teoretyczna szkolenia w morzu powinna objąć:
1. Prosty wykład teorii żeglowania obejmujący powstawanie siły aerodynamicznej na
żaglu, siły hydrodynamicznej na kadłubie, rozkładu tych sił i skutków ich działania.
2. Podstawowy wykład z prawa drogi na morzu ze szczególnym uwzględnieniem
świateł statków.
IV. Szkolenie zaawansowane
1. Po osiągnięciu zadawalającego poziomu w wyszkoleniu podstawowym zaleca się
przeprowadzenie szkolenia w zakresie zwrotów wykonywanych całą załogą bądź
1-2 wachtami.
2. W miarę możliwości należy przeprowadzić manewry na silniku na spokojnej otwartej
wodzie w celu zapoznania oficerów z możliwościami statku i nauczenia ich
wykonywania pętli Williamsona.
3. Szkolenie w pozostałych dziedzinach wiedzy nautycznej pozostawia się do decyzji
kapitana z tym, że zaleca się jego prowadzenie, jeżeli są chętni słuchacze i
instruktorzy mogący sprostać zadaniu.
14
Załącznik 2: Grafik wacht
Wachta
I
II
III
IV
- wachta gospodarcza
- wachta bosmańska
- wachta nawigacyjna
20 - 24
16 - 20
12 - 16
08 - 12
04 - 08
00 - 04
Dzień 4,8,12 itd.
20 - 24
16 - 20
12 - 16
08 - 12
04 - 08
00 - 04
Dzień 3, 7, 11 itd.
20 - 24
16 - 20
12 - 16
08 - 12
04 - 08
00 - 04
Dzień 2, 6, 10 itd.
20 - 24
16 - 20
12 - 16
08 - 12
04 - 08
Godz.
00 – 04
Dzień 1, 5, 9 itd.
3. Organizacja załogi, życia i służby na statku
Niniejszy rozdział, jak również następny, stanowią uzupełnienie do odpowiednich rozdziałów
regulaminu STS “Pogoria”. Organizacja załogi statku została opisana w rozdziale 2
Regulaminu.
3.1. Struktura zarządzania
Zakres odpowiedzialności kadry i załogi stałej ilustruje tabela:
Funkcja
podstawowa
Osobista
odpowiedzialność
Starszy
oficer
Przełożony
załogi stałej
Wyposażenie w
dokumenty,
pomoce
nawigacyjne, kasa
statku
Oficer
wachtowy
Przełożony
wachty
Starszy
wachty
Asystent oficera
wachtowego
Dowodzenie
wachtą
nawigacyjną,
kotwiczną i
gospodarczą
Rozdział stanowisk
i prac w ramach
wachty
Mechanik
i motorzysta
Utrzymanie
ruchu urządzeń
mechanicznych i
elektrycznych
Bosman
Utrzymanie
ruchu urządzeń
pokładowych
Kucharz
Zaprowiantowanie i
wyżywienie
Bezpieczeństwo
pracy w zakresie
funkcji
podstawowych,
gospodarka wodą i
paliwem
Takielunek,
antykorozja
Czystość w
magazynie
żywności i
kambuzie,
terminowe
wydawanie
posiłków
Funkcja przy
zaokrętowaniu
Funkcja przy
wyokrętowaniu
Szkolenie oficerów
w zakresie obsługi
statku i alarmów
Zakwaterowanie i
podział na wachty
Szkolenie załogi w
zakresie obsługi
statku i alarmów
Opinie z rejsu,
karty rejsu,
rozliczenia
finansowe
Asystuje oficerowi
Asystuje
oficerowi
Zaopatrzenie w
wodę, paliwo, części
i materiały
Jak przy
zaokrętowaniu
Zaopatrzenie w
materiały i części
zamienne, pomoc
starszemu oficerowi
(pościel i materace)
Zaopatrzenie w
prowiant i jego
magazynowanie
Klar na
pokładzie i pod
pokładem
Nadzór nad
pracą wachty
Klar w kambuzie
i magazynie
żywności
Na statku nie obowiązuje przyjęty w żeglarstwie podział obowiązków pomiędzy I, II i III oficera.
Dlatego w przypadku, gdy na statku jest pełna obsada (czterech oficerów) nazywamy ich
oficerami wachty I, II, III i IV. Jeśli obsada oficerska jest niepełna - używamy określenia I, II lub
III oficer, co nie ma nic wspólnego z hierarchią ich ważności, ani tradycyjnie związanymi z tymi
funkcjami zakresami obowiązków.
3.2. Zachowanie na statku
1. Zapasy wody są ograniczone. Używaj jej oszczędnie i naucz tego swoją wachtę.
Należy bezzwłocznie zawiadomić mechanika o każdej zauważonej nieszczelności
kranów lub innych elementów instalacji wodnej.
2. Używanie toalet - nic co nie przeszło przez zęby (poza papierem toaletowym) nie
powinno znaleźć się w muszli. Muszlę należy spłukiwać przynajmniej przez 15
sekund celem zminimalizowania ryzyka zatkania się spływu. Tej wody nie
oszczędzamy – pochodzi zza burty.
3. Palenie tytoniu pod pokładem jest absolutnie zabronione. Palenie na pokładzie
jest dopuszczalne w odniesieniu do kadry i załogi stałej, aczkolwiek zaledwie
tolerowane i niemile widziane. Załogę szkolną w wieku 15-25 lat obowiązuje całkowity
zakaz palenia.
4. Spożywanie napojów alkoholowych jest zabronione w odniesieniu do załogi szkolnej.
Załoga stała może spożywać napoje alkoholowe w czasie i ilości określonej przez
kapitana. Zaleca się, aby alkohol nie był spożywany w obecności załogi szkolnej wyjątek stanowią oficjalne przyjęcia na statku. Kategorycznie zabrania się posiadania
i używania jakichkolwiek narkotyków i innych środków odurzających.
5. Wydawane komendy, rozkazy i polecenia powinny być wykonywane niezwłocznie i
dokładnie. Komendy powinny być powtarzane przez tego, do kogo są skierowane
celem potwierdzenia. Należy bowiem pamiętać, że od szybkości wykonania komendy
lub rozkazu może zależeć bezpieczeństwo statku i załogi.
6. Zbiórki należy ograniczyć do absolutnego minimum, w zasadzie do porannego apelu,
jeśli nie wystąpi inna pilna potrzeba. Poza apelem wskazane jest przekazywanie
informacji dla załogi przez oficerów wachtowych i starszych wacht.
7. Należy stale pamiętać, że oficer wachtowy stanowi dla załogi szkolnej przykład
zachowania się na statku i poza nim. Trudno wymagać zachowania porządku na
kojach i w pomieszczeniach komuś, kto nie utrzymuje porządku we własnej kabinie.
Podobne przykłady można mnożyć w nieskończoność.
8. Bezpieczeństwo przede wszystkim - należy bezwzględnie egzekwować zachowania
zgodne z wymaganiami bezpieczeństwa podanymi w Regulaminie STS “Pogoria” i
niniejszym podręczniku.
9. W dzień zejściówka rufowa przeznaczona jest wyłącznie dla mieszkańców kabin
rufowych (oficerowie i załoga stała oraz mieszkańcy kabin cztero-osobowych).
Pozostali korzystają w dzień z zejściówki dziobowej. W nocy ( w godzinach 20-8 )
oraz w trudnych warunkach żeglugi w dzień wszyscy korzystają z zejściówki rufowej.
10. Mostek w morzu przeznaczony jest wyłącznie dla kapitana i oficera wachtowego. W
kabinie nawigacyjnej powinien przebywać stale tylko asystent nawigacyjny w pozycji
umożliwiającej obserwację ekranów radarów, a okresowo oficer wachtowy w celu
17
dokonania wpisów do dziennika i określenia pozycji. Stanowisko radiooperatora
przeznaczone jest wyłącznie dla osób uprawnionych do obsługi radiostacji. Nikt nie
powinien zatrzymywać się w zejściówce do kabiny nawigacyjnej.
11. Część wachty nawigacyjnej, która aktualnie nie obsadza stanowisk można zwalniać
grupowo do tzw klasy, a pojedyńczo - do mesy.
12. Przyjętym jest wybijanie szklanek dzwonem okrętowym co pół godziny zarówno w
porcie jak i w morzu.
13. Dla każdego rejsu ogłasza się pewien porządek korzystania z łazienek. I tak łazienka
najbliższa rufy przeznaczona jest dla kapitana, oficerów i załogi stałej. Z łazienki tej
oficer wachty gospodarczej powinien skorzystać przed pobudką całej załogi, a oficer
obejmujący wachtę o godzinie 8.00 – bezpośrednio po pobudce. Pozostałe łazienki
przeznacza się do użytkowania dla mężczyzn lub kobiet w zależności od ich
rozlokowania na statku. Zwykle łazienka w korytarzu podłużnym jest łazienką
damską, a łazienka na dziobie – męską. Korzystanie z wszystkich łazienek do toalety
porannej powinno zakończyć się do godziny 9.00 w celu udostępnienia ich do
sprzątania przez wachtę gospodarczą. Nie powinno się również używać łazienek do
kąpieli po obiedzie do godziny 16.00, kiedy to wachta gospodarcza przygotowuje
pomieszczenia do przekazania następnej wachcie.
14. Zabrania się wynoszenia na pokład naczyń i jedzenia. Wyjątkiem może być podanie
napojów dla oficera wachtowego. Nie wolno również wynosić na pokład koców i
pościeli za wyjątkiem sytuacji, gdy zarządzono trzepanie koców.
15. Wachta gospodarcza sprząta wszystkie pomieszczenia dwa razy dziennie z tym, że
przynajmniej raz dziennie są myte ściany w łazienkach, kambuzie i pentrze, podłogi
pozostałych pomieszczeń oraz odkurzane są wykładziny podłogowe we wszystkich
pomieszczeniach. Podłogi w łazienkach, kambuzie i pentrze należy myć dwa razy
dziennie.
16. W warunkach, kiedy statek nie ma przechyłu należy naczynia po obiedzie umyć i
wyparzyć w zmywarce.
17. Zakwaterowanie na statku planuje się w ten sposób, że kabiny – ośmioosobowa i
jedna czteroosobowa oraz ewentualnie rękaw przeznacza się dla dziewcząt, a
kubryki - dla chłopców. Ponadto należy dążyć do sytuacji, aby członkowie jednej
wachty byli zakwaterowani w skupionych rejonach, co ułatwia ich zlokalizowanie przy
budzeniu, zwłaszcza w krótkich rejsach, ale z kolei należy unikać sytuacji, aby
wszyscy mieszkańcy kabiny czteroosobowej wstawali jednocześnie na wachtę.
4. Sposób wykonywania obowiązków przez oficera wachtowego
a. Bezpośrednio po zaokrętowaniu oficer przechodzi szkolenie w zakresie regulaminu,
alarmów, rozmieszczenia sprzętu ratunkowego i p.poż, rozmieszczenia i obsługi
urządzeń nawigacyjnych i sygnalizacyjnych oraz obsługi takielunku i urządzeń
pokładowych. Każdy z oficerów jest zobowiązany do jak najlepszego przyswojenia
sobie wiadomości w w/w zakresie zawartych w dalszej części niniejszego
podręcznika przed zaokrętowaniem tak, aby szkolenie na statku było tylko
przypomnieniem i ugruntowaniem już posiadanej wiedzy.
18
b. Następnie oficer wachtowy przeprowadza szkolenie swojej wachty w zakresie
zgodnym z dostarczonym mu przez starszego oficera wykazem kontrolnym.
Szkolenie to obejmuje:
 zapoznanie ze statkiem
 alarmy i role alarmowe
 użycie pasów ratunkowych
 bezpieczeństwo przy wejściu na maszty
 znajomość podstawowych węzłów
 użycie cum i rzutek
 stawianie i zrzucanie żagli
 obowiązki wachty nawigacyjnej, portowej, kotwicznej i gospodarczej :
c. W celu sprawdzenia efektów szkolenia i koordynacji poczynań wszystkich wacht
przeprowadza się alarmy ćwiczebne w możliwie szerokim zakresie, przed wyjściem
statku z portu oraz w czasie pierwszych dni żeglugi.
d. W czasie alarmu manewrowego i alarmu do żagli oficerowie zajmują stanowiska
przy swoich wachtach. Mostek jest zarezerwowany dla kapitana i mechanika, który
zwykle jest sternikiem manewrowym. Oficer pozostaje na mostku jedynie w
przypadku, gdy został przez kapitana wyznaczony do kierowania manewrem.
e. Zadaniem oficerów jest kierowanie pracą i nadzór nad wykonywaniem poleceń
kierowanych do ich wacht. W szczególności oficer powinien pokierować obsadzaniem
wszystkich stanowisk niezbędnych do przeprowadzenia danego manewru przez
poszczególnych żeglarzy oraz dopilnowaniem zajęcia miejsc w pobliżu
diametralnej statku przez żeglarzy nie biorących czynnego udziału w manewrze
poprzedzonym sygnałem alarmu manewrowego.
f. Na czas alarmu manewrowego i alarmu do żagli w kabinie nawigacyjnej pozostaje
żeglarz - asystent nawigacyjny z wachty nawigacyjnej w celu prowadzenia zapisów w
brudnopisie dziennika jachtowego.
g. W przypadku alarmu do żagli oficerowie kierują obsadzaniem wszystkich lin
używanych w danym manewrze z tym, że trudniejszymi manewrami żaglowymi takimi
jak stawianie i brasowanie żagli rejowych, stawianie i zrzucanie grotżagla w
początkowej fazie rejsu kierują starszy oficer i bosman. Wskazane jest, aby
oficerowie w możliwie krótkim czasie nauczyli się kierowania tymi manewrami
samodzielnie.
h. Stanowiska wacht w alarmach do żagli pomyślane są w ten sposób, aby wachty w
razie potrzeby uzupełniały lub zastępowały się wzajemnie - ich rejony działania przy
obsłudze lin częściowo zachodzą na siebie. I tak przykładowo:
I i II wachta wspólnie stawiają i biorą na gordingi i gejtawy żagle rejowe
II i III wachta wspólnie brasują reje
III i IV wachta wspólnie obsługują grota i ewentualnie bezana
Należy przy tym przypomnieć, że na reje chodzą ochotnicy ze wszystkich wacht
skierowani tam przez ich oficerów.
i. W czasie wachty nawigacyjnej oficer wachtowy powinien przebywać przez
większość czasu na mostku, schodząc do kabiny nawigacyjnej tylko w niezbędnych
przypadkach i na możliwie krótki okres czasu oraz zwracać uwagę na właściwe
pełnienie służby przez wachtowych na poszczególnych stanowiskach. I tak:
19
 Przy zmianie sternika schodzący powinien pozostać przy stanowisku tak długo, aż
nowy nabierze wprawy w sterowaniu na danym kursie.
 Obserwatorzy na oku pełnią służbę na stojąco. Stanowisko oka w trudnych
warunkach przemieszcza się z dziobu do want bezana.
 Nasłuch radiowy i obserwację radaru oraz brudnopis dziennika prowadzi asystent
nawigacyjny wewnątrz kabiny nawigacyjnej, a nie w zejściówce. Służba ta odbywa
się stale, lecz nie na leżąco i z książką w ręku.
 Asystent nawigacyjny prowadząc nasłuch na kanale 16 UKF powinien reagować
nie tylko na wywołanie bezpośrednie naszego statku, ale powinien reagować na
wszystkie wołania statków przez podanie pozycji statku wywoływanego dla
stwierdzenia, czy to aby nie chodzi o nasz statek. W tym celu porównuje usłyszaną
pozycję z odczytem naszej pozycji na ekranie radaru.
 Oficer określa jakie echa na ekranie radarów i kiedy należy meldować. Zwykle są
to nowe echa, echa szybko przemieszczające się, szczególnie w kierunku środka
ekranu oraz echa wchodzące w ustalony przez oficera krąg bezpieczeństwa.
 Należy dopilnować przeprowadzania obchodów wnętrza statku w nocy.
Zmiany wachty nawigacyjnej należy dokonywać w następujący sposób:
 Na pokładzie rufowym zbiera się cała wachta wstępująca i ta część wachty
schodzącej, która nie obsadza w tym momencie stanowisk na oku, sterze i w
kabinie nawigacyjnej.
 wachta wstępująca kolejno dokonuje zmian na stanowiskach w/g dyspozycji
starszego wachty. Schodzący ze stanowisk dołączają do swojej wachty na rufie.
Po zmianie na wszystkich stanowiskach na rufie jest cała wachta schodząca oraz
część wachty wstępującej, która nie obsadza stanowisk.
 w międzyczasie oficerowie dokonują przekazania wachty między sobą zgodnie z
regułami dobrej praktyki morskiej t.j. oficer wachty schodzącej kończy wpis w
dzienniku i udziela swojemu następcy wszelkich informacji niezbędnych do
wprowadzenia go w sytuację statku. Wachta jest przekazana po wyraźnym
stwierdzeniu przez oficera wachty wstępującej, że sytuacja statku jest dla niego
jasna.
 wachta schodząca jest zwalniana przez jej oficera po przekazania przez niego
służby następcy.
 część wachty służbowej nie obsadzająca w danym momencie stanowisk pozostaje
do dyspozycji oficera wachtowego na pokładzie lub w tzw. “szkole”. Każde zejście
wachtowego pod pokład następuje za wiedzą i zgodą oficera.
Dopuszcza się odstępstwa od powyższej procedury podyktowane wyłącznie
względami bezpieczeństwa (wysoki stan morza) na polecenie kapitana, które
może być wydane z inicjatywy oficera wachtowego.
j. W czasie wachty kotwicznej należy szczególną uwagę poświęcić obserwacji, czy
statek nie dryfuje pamiętając, że najważniejsza jest obserwacja zmian namiaru na
obiekt lądowy leżący na kierunku prostopadłym lub najbardziej zbliżonym do
prostopadłego w stosunku do kierunku wiatru lub prądu. Do obserwacji należy
wykorzystywać namiernik na kompasie, radar, echosondę oraz GPS.
k. Dzień wachty gospodarczej nie jest dniem wolnym dla oficera wachtowego. Co
prawda nie wymaga się od niego bezpośredniego uczestnictwa w pracach wachty, a
20
rozdział prac powinien prowadzić starszy wachty, to jednak niezbędny jest nadzór
nad jakością wykonywanych prac oraz wsparcie moralne dla starszego wachty, który
często nie jest w stanie w pełni zdyscyplinować swoich kolegów.
l. W czasie wachty portowej oficer wachtowy powinien być na statku, a w razie zejścia
zapewnić sobie zastępstwo innego oficera. W nocy oficer wachtowy może spać
korzystając z koi w kabinie nawigacyjnej, w gotowości do natychmiastowego podjęcia
działania bezpośrednio po obudzeniu.
m. Wachta bosmańska jest do dyspozycji bosmana, lecz obowiązkiem oficera
wachtowego jest współpraca z bosmanem w zakresie rozdziału i nadzoru nad
przeprowadzonymi pracami.
n. Posiłki. Jedynie śniadanie zorganizowane jest w ten sposób, że przed podniesieniem
bandery jedzą wachty wolne od służby, a później wachta schodząca i gospodarcza.
Należy zwrócić uwagę na prawidłową obsługę śniadania wachty schodzącej przez
wachtę gospodarczą. Na pozostałe posiłki schodzi część wachty nawigacyjnej
(kotwicznej) nie obsadzająca stanowisk, a po zjedzeniu wymienia kolegów na ich
stanowiskach. Oficer służbowego na czas posiłku zastępuje oficer wachty
gospodarczej.
5. Obsługa statku
Każdy oficer wachtowy powinien zapoznać się z takielunkiem ruchomym statku przed
objęciem funkcji tak, aby już w momencie wyjścia w rejs mógł skutecznie kierować działaniami
swojej wachty. Jest to niezbędne, ponieważ nie można oczekiwać, aby młodzież będąca
pierwszy raz na statku od razu zapamiętała działanie wszystkich lin.
Zapoznanie się oficera z obsługą pozostałych urządzeń odbywa się w ramach szkolenia
prowadzonego przez starszego oficera z tym, że początkowo tylko w zakresie podstawowym,
który to zakres może być rozszerzany w trakcie rejsu w oparciu np. o instrukcje
poszczególnych urządzeń nawigacyjnych, lecz pod nadzorem starszego oficera. Należy
pamiętać o zasadzie, że nie wolno użyć żadnego przycisku, dźwigni, wyłącznika ani liny
bez dokładnej znajomości ich przeznaczenia.
5.1 Takielunek
Takielunek przedstawiono na rysunkach w części technicznej. Najważniejsze i najczęściej
używane liny to:
fały – służące do podnoszenia żagli skośnych
kontrafały – służące do opuszczania żagli skośnych
szoty – służące do ustawiania żagli skośnych w stosunku do wiatru i stawiania żagli rejowych
sejzingi – służące do mocowania zwiniętych żagli do drzewc
dirki – służące do podtrzymywania bomów
gejtawy – służące do podciągania rogów szotowych żagli rejowych
gordingi – służące do podciągania liku dolnego i bocznego żagli rejowych do reji
brasy – służące do ustawiania reji w stosunku do wiatru
21
5.2. Stawianie sztaksli
 rozwiązać sejzingi, odknagować fał i kontrafał
 w przypadku grotsztaksla zamocować szoty do rogu szotowego
 odknagować szoty
 wybierać fał luzując kontrafał
 obłożyć fał i kontrafał
 wybrać zawietrzny szot
 zbuchtować liny
5.3. Zrzucanie sztaksli
 zrzucić buchty fału i kontrafału
 wyluzować szot
 luzować fał wybierając kontrafał
 obłożyć i zbuchtować fał i kontrafał
 złożyć żagiel i związać sejzingami
5.4. Stawianie grotżagla
odbywa się w dwóch wyraźnie rozdzielonych fazach, co pozwala na ewentualne
zatrudnienie mniejszej ilości ludzi, ponieważ nie wszystkie liny naraz wymagają obsługi i
żeglarze mogą przechodzić ze stanowiska na stanowisko. Faza pierwsza to
wyprowadzenie drzewc ruchomych (bomu i gafla) do położenia, w którym żagiel będzie
stawiany i zamocowanie bomu w tym położeniu za pomocą szotów i obciągacza
(vanga). Czynności w tej fazie to:
 rozwiązanie sejzingów
 założenie obciągaczy (vangów) do bomu
 wyluzowanie szota topsla i prewentera gafla
 uniesienie gafla na obu fałach
 podniesienie bomu na dirkach z równoczesnym luzowaniem szotów i wybieraniem
zawietrznego vanga
 zamocowanie bomu przez wybranie luzów na szotach i vangu
Druga faza to stawianie grotżagla poprzez:
 podnoszenie gafla w pozycji niewiele odbiegającej od poziomu, z pikiem nieco
uniesionym, poprzez wybieranie garda-fału i pik-fału luzując kontrafał i wybierając
luz gaji gafla
 wypompowanie garda-fału
 wybranie i wypompowanie garda-fału przez co gafel przyjmie położenie pracy
5.5. Zrzucanie grotżagla
również ma dwie fazy. Aby zrzucić żagiel należy:
 zrzucić buchty fałów, kontrafałów i gaji
22
 luzować fały i gaję wybierając kontrafał, jeżeli żagiel nie schodzi przytrzymać pikfał luzując garda-fał, co spowoduje zwiększony nacisk gardy gafla na pełzacze liku
przedniego
Po zrzuceniu żagla należy drzewca doprowadzić do położenia spoczynkowego poprzez:
 wybranie szotów z luzowaniem zawietrznego vangu i wybieraniem nawietrznego
vangu w celu sprowadzenia bomu nad wspornik. Gafel prowadzony jest między
wybranymi na mocno dirkami i dodatkowo prewenterem i szotem topsla.
 wyluzowanie direk z wybieraniem szotów aż bom spocznie na wsporniku przy
utrzymywaniu bomu nad wspornikiem przy pomocy vangów
5.6. Stawianie i zrzucanie bezana
odbywa się podobnie jak grota z tym, że jest prostsze ponieważ nie ma gafla i
związanych z nim lin.
5.7. Stawianie żagli rejowych
 przebrasować reje do właściwej pozycji
 rozwiązać i wyluzować sejzingi na rejach, żagiel zrzucić z reji
 zrzucić buchty szotów, gejtaw i gordingów po obu stronach
 wybierać szoty luzując gejtawy i gordingi
 wypompować szoty i obłożyć
 obłożyć i sklarować wszystkie liny
5.8. Zwijanie żagli rejowych
 zrzucić buchty szotów, gordingów i gejtaw
 luzować szoty wybierając gordingi i gejtawy
 wybrać gejtawy i gordingi na mocno
 obłożyć i zbuchtować wszystkie liny
 związać żagiel sejzingami do reji
5.9. Brasowanie
 zrzucić wszystkie buchty brasów na pokład
 poluzować szoty i halsy foka rejowego
 równomiernie wybierać brasy z jednej burty luzując z drugiej. Żeglarzy należy
rozstawić tak, aby po jednej osobie luzowało po dwa brasy przy maszcie i jedna
osoba bras fokreji. Pozostali równomiernie wybierają brasy z przeciwnej strony. Ruch
reji kontrolują żeglarze luzujący brasy.
 obłożyć brasy z jednej strony i wypompować z przeciwnej. Zwykle obkładamy brasy
po stronie nawietrznej i pompujemy z zawietrznej ze względu na bardziej
korzystny kąt pracy brasu w stosunku do reji i tym samym mniejszą siłę potrzebną do
właściwego wybrania brasu.
 obłożyć i zbuchtować wszystkie liny
 wybrać szoty i halsy foka rejowego
23
6. Alarmy i role alarmowe
Na statku, w razie potrzeby, ogłaszane są następujące alarmy:
 pożarowy . . _ . . _ . . _
 opuszczenia statku . . . . . . . _
 innych zagrożeń . . _ _ . . . . _ _ . . . . _ _ . .
W tym ostatnim przypadku wyróżnia się alarmy “wodny” i “człowiek za burtą”.
6.1. Alarm pożarowy
Członek załogi, który pierwszy zauważy ogień lub poczuje dym podnosi alarm okrzykiem
“pożar” określając równocześnie jego miejsce i niezwłocznie przystępuje do gaszenia przy
pomocy najbliżej się znajdujących środków przeciwpożarowych ( dlatego niezbędnym jest, aby
załoga szkolna poznała rozmieszczenie sprzętu p.poż ). Zaalarmowany, znajdujący się
najbliżej miejsca powstania pożaru członek załogi alarmuje głosem pozostałych i zawiadamia
oficera wachtowego, który nadaje sygnał alarmu pożarowego i ogłasza alarm przez
rozgłośnię.
Na sygnał alarmu pożarowego załoga szkolna opuszcza pomieszczenia zabierając ze sobą, w
miarę możliwości, pasy ratunkowe i zbiera się wachtami przy swoich tratwach ratunkowych.
Oficerowie wachtowi sprawdzają obecność w swoich wachtach i meldują kapitanowi. Wachty
(poza nawigacyjną) pozostają do dyspozycji dowódcy sekcji pożarowej jako grupa robocza.
Na sygnał alarmu przystępuje do działania sekcja pożarowa w składzie:
 dowódca sekcji - starszy oficer lub I oficer jeżeli funkcja starszego oficera nie jest
obsadzona,
 prądownik - kucharz,
 ratownik - bosman,
 zaworowy - mechanik,
która zbiera się przy magazynku sprzętu p.poż. na pokładzie.
W czasie szkolenia i alarmów ćwiczebnych wyznacza się żeglarzy, którzy pomagają
sekcji pożarowej w rozwinięciu sprzętu. Dla zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego w
porcie, na statku muszą stale przebywać dwaj członkowie załogi stałej, w tym mechanik
lub motorzysta, oficer wachtowy i minimum dwóch wachtowych .
6.2. Alarm opuszczenia statku
Alarm opuszczenia statku jest ogłaszany na polecenie kapitana przez osobę przez niego
wyznaczoną. Natychmiast po ogłoszeniu alarmu cała załoga, możliwie jak najcieplej ubrana
(bez względu na porę roku, dnia oraz pogodę i strefę klimatyczną), w pasach ratunkowych,
zbiera się przy wyznaczonych tratwach ratunkowych. Wachta nawigacyjna korzysta z pasów
umieszczonych w zejściówkach. Oficerowie wachtowi sprawdzają stan wacht i prawidłowość
24
założenia pasów ratunkowych przez żeglarzy danej wachty. Dowódcy tratew ratunkowych
kierują przygotowaniem ich do wodowania. Przydział stanowisk jest następujący:
Kapitan - dowódca tratwy nr 1, kieruje całością akcji. Zastępuje go na pokładzie i przy
wodowaniu tratwy I oficer (oficer I wachty), który zabiera dokumenty statku i pirotechniczne
środki wzywania pomocy.
Starszy oficer lub II oficer (oficer II wachty ) jeśli nie obsadzono funkcji starszego oficera dowodzi tratwą nr 2, nadaje sygnały wzywania pomocy, uruchamia radiopławę.
Bosman dowodzi tratwą nr 3 , w razie potrzeby zastępuje go III oficer.
Mechanik dowodzi tratwą nr 4, w razie potrzeby zastępuje go IV oficer
Motorzysta sprawdza, czy nikt nie został pod pokładem - tratwa nr 1
Kucharz - wydaje prowiant - tratwa nr 2
I oficer ( oficer I wachty) zabiera dokumenty statku i pirotechniczne środki wzywania
pomocy, zastępuje kapitana w dowodzeniu tratwą - tratwa nr 1
II oficer ( oficer II wachty)uruchamia radiopławę, zastępuje Starszego Oficera - tratwa nr 2
III oficer (oficer III wachty) zabiera radiostację szalupową, zastępuje Bosmana -tratwa nr 3
IV oficer ( oficer IV wachty) zastępuje Mechanika - tratwa nr 4
Starsi wacht pobierają od kucharza prowiant do koców
Wachta I - tratwa nr 1
Wachta II - tratwa nr 2
Wachta III - tratwa nr 3 i 1 (wg indywidualnych przydziałów )
Wachta IV - tratwa nr 4 i 2 (wg indywidualnych przydziałów )
Przy przydzielaniu członków załogi do tratew należy wziąć pod uwagę, że tratwy nr 1 i 2 są 20osobowe, a tratwy nr 3 i 4 są 10-osobowe. Przydział do tratew nr 1 i 2 otrzymują też
ewentualni pasażerowie lub inne osoby znajdujące się czasowo na statku.
Rozkaz opuszczenia statku może wydać tylko kapitan sygnałem opuszczenia statku - 15
sekundowy sygnał dźwiękowy na przemian z głosowym rozkazem OPUSZCZAĆ STATEK.
6.3. Alarm innych zagrożeń
Alarm wodny
Po ogłoszeniu alarmu grupa robocza zbiera się przy magazynku awaryjnym.
Członkowie załogi, którzy mają wyznaczone rozkładem alarmowym stanowiska - zajmują
je, a pozostali zbierają się przy swoich tratwach w kamizelkach ratunkowych. Grupę
roboczą stanowią:
 starszy oficer lub bosman (jeśli nie obsadzono funkcji starszego oficera ) dowódca grupy
 bosman
 oficerowie poza oficerem wachtowym
Mechanik i motorzysta zajmują stanowiska w maszynowni. Wachta nawigacyjna pełni
normalną służbę. Wszyscy podejmują działania zgodnie z poleceniami kapitana.
25
Alarm “człowiek za burtą”
Każdy, kto zauważy człowieka za burtą woła donośnie “CZŁOWIEK ZA PRAWĄ/LEWĄ
BURTĄ” i wyrzuca najbliższe koło ratunkowe do wody, a następnie obserwuje
“człowieka” wskazując na niego ręką oraz podając namiar i odległość do czasu, aż
zostanie z tej funkcji zwolniony przez starszego wachty nawigacyjnej.
W przypadku poruszania się statku za pomocą napędu mechanicznego oficer wachtowy
podaje komendę do wychylenia steru o 300 na burtę, z której wypadł człowiek, zarządza
wyrzucenie za burtę tyczki i koła ratunkowego z pławką świetlno - dymną i ustawia śrubę
na “stop”, a następnie uruchamia na radarze i GPS funkcję MOB i ogłasza alarm. Po
ogłoszeniu alarmu wyprowadza statek na kurs różniący się o 600 od kursu
utrzymywanego przed wypadkiem i po przebyciu tym kursem drogi równej w
przybliżeniu promieniowi cyrkulacji statku daje komendę do wychylenia steru o 300 na
burtę przeciwną, aż do uzyskania kontr-kursu w stosunku do kursu pierwotnego.
W przypadku pływania pod żaglami oficer wachtowy zarządza wychylenie steru na burtę
nawietrzną i utrzymanie go w tym położeniu do ustawienia statku w dryf, zarządza
wyrzucenie tyczki i koła z pławką świetlno - dymną, uruchamia na radarze i GPS funkcję
MOB i ogłasza alarm.
Po ogłoszeniu alarmu wachty zajmują stanowiska jak dla alarmu manewrowego i
działają zgodnie z poleceniami. Po przejęciu komendy przez kapitana bosman z
motorzystą przygotowują do spuszczenia na wodę łódź pneumatyczną, na komendę
spuszczają ją przy pomocy wachty i stanowią jej obsadę.
7. Manewry i komendy
Komendy używane na “Pogorii” nie różnią się zasadniczo od komend powszechnie
używanych w żeglarstwie, inny jest tylko system komenderowania. Kapitan bądź oficer,
któremu powierzono dowodzenie wykonaniem manewru, podaje zwykle z mostku
komendy ogólne, po których następują komendy szczegółowe wydawane przez
oficerów. Oczywiście zdarzają się sytuacje, w których z mostku podawane są komendy
szczegółowe, zwykle w czasie manewrów w porcie. Ponadto występują komendy
niespotykane zwykle na jachtach, dotyczące żagli rejowych.
Manewry pod żaglami wykonuje się zwykle całą załogą, zwłaszcza zwroty, po “alarmie
do żagli”, ale manewry zmiany kursu związane z ostrzeniem lub odpadaniem można, po
nabraniu przez załogę szkolną pewnej wprawy w obsłudze statku, przeprowadzić jedną
lub dwoma wachtami - najczęściej bezpośrednio po zmianie wacht.
7.1. Zwrot przez sztag
Po “alarmie do żagli” pada komenda “Przygotować się do zwrotu przez sztag”. Oficerowie
kierują swoich ludzi do obsadzenia wszystkich lin i tak:
IV wachta obsadza szoty i dirki bezana oraz szoty grota i gaję gafla,
III wachta obsadza dirki grota i szoty sztaksli grota oraz brasy fokżagla,
II wachta obsadza brasy przy grotmaszcie,
I wachta obsadza szoty sztaksli foka i fokżagla.
26
Po przygotowaniu wszystkich lin do luzowania i wybierania (buchty zrzucone na pokład)
i zameldowaniu gotowości na mostek pada komenda “Zwrot” i następnie komendy na
ster. Kiedy statek zbliża się dziobem do linii wiatru, a następnie ją przekracza, oficerowie
samodzielnie zarządzają wybieranie i luzowanie dirków oraz luzowanie, a następnie
wybieranie szotów sztaksli grota. Szoty sztaksli foka są luzowane na komendę z mostka
po przejściu linii wiatru, a następnie wybierane na komendę oficera na nowym halsie.
Brasowanie następuje na komendę z mostka “reje dookoła”, a tempo tej czynności jest
regulowane przez oficera. Należy pamiętać, że do luzowania wystarcza po jednej osobie
na dwa brasy przy grotmaszcie, natomiast do wybierania każdego brasu potrzeba co
najmniej dwóch osób. Należy zwracać uwagę, aby reje obracały się równocześnie, co
kontrolują osoby luzujące brasy prowadząc je z lekkim luzem i w razie potrzeby
przyhamowując zbyt szybki ich ruch.
Po zwrocie oficerowie dopilnowują sklarowania wszystkich lin.
Warto zwrócić uwagę, że zwrot przez sztag wykonywany jest zwykle w następujący
sposób:
 statek przechodzi linię wiatru na skutek działania steru i dopiero po złapaniu wiatru
przez żagle rejowe i sztaksle dziobowe „wstecz” na przeciwnym halsie pada komenda
„reje dookoła”. Sztaksle pracują wstecz, aż do przebrasowania żagli rejowych na
nowy hals, kiedy to przekłada się na nowy hals najpierw sztaksle międzymasztowe, a
na końcu dziobowe;
 grot i bezan zwykle praktycznie nie wymagają obsługi, poza wybraniem direk po po
stronie, która przed zwrotem była zawietrzną i wyluzowanie ich po nowej stronie
zawietrznej;
Powyższe obserwacje pozwalają na wykonanie zwrotu siłami dwóch wacht, a w
sprzyjających warunkach - jednej wachty, jeżeli jest dostatecznie liczna i sprawna .
Kolejność czynności jest wtedy następująca:
 w ramach przygotowania się do zwrotu wybiera się zawietrzne dirki grota i bezana
oraz zdejmuje vangi;
 brasuje się reje po przejściu przez statek linii wiatru;
 przekłada się sztaksle międzymasztowe na nowy hals;
 przekłada się sztaksle dziobowe;
 luzuje się zawietrzne dirki i zakłada vangi.
Wyżej opisane czynności wykonywane są przez całą wachtę - wachta przechodzi
kolejno od stanowiska do stanowiska.
7.2. Zwrot przez rufę
Przed wykonaniem zwrotu następuje odpadnięcie do pełnego baksztagu z wyluzowaniem
szotów i przebrasowaniem żagli rejowych w trawers. Na komendę “przygotować się do zwrotu
przez rufę” oficerowie kierują swoich ludzi do obsadzenia poszczególnych lin i przygotowania
ich do użycia przez zrzucenie bucht z kołków. Wachty obsadzają następujące liny:
IV wachta - szoty i dirki bezana oraz obciągacze bomu i kontraszoty,
III wachta - szoty i dirki grota oraz gaję gafla i obciągacze bomu grota oraz kontraszoty,
II wachta - szoty sztaksli grota oraz pomaga wachcie III,
I wachta - szoty sztaksli foka.
27
Po meldunku o gotowości wacht pada komenda zwrot i komendy na ster. Następnie, po
dojściu i utrzymaniu statku w fordewindzie podawane są z mostku komendy “przerzucić
grota (bezana, sztaksle)” po których oficerowie samodzielnie komenderują wybraniem i
luzowaniem szotów, direk, obciągaczy i kontraszotów. Po wykonaniu zwrotu przy
ostrzeniu brasowanie wykonuje wachta II i III (brasy fokrei).
Powyższy opis dotyczy wykonywania zwrotu całą załogą. Zwykle zwrot ten wykonywany
jest trzema lub dwoma wachtami i dlatego tak ważnym jest, aby wachty poznały całość
olinowania, a szczególnie w zakresie nominalnie obsługiwanym przez wachtę sąsiednią.
7.3. Manewry portowe
Do wykonywania manewrów portowych nie jest potrzebna cała załoga szkolna, a nawet
można powiedzieć, że ilość jej członków może stanowić przeszkodę w sprawnym
działaniu. Ponadto wykonywane czynności są tak odpowiedzialne, a przy tym mogą być
niebezpieczne, dlatego manewry portowe wykonuje się z maksymalnym
wykorzystaniem załogi stałej i przy pomocy załogi szkolnej. Również rola oficerów,
zwłaszcza nie dysponujących większym doświadczeniem, jest pomocnicza w stosunku
do członków załogi stałej n.p. na dziobie pracą załogi najczęściej kieruje bosman, a na
rufie wyznaczony członek załogi stałej.
Trudno jednak odmówić całej załodze szkolnej możliwości udziału w manewrach
portowych ze względu na ich atrakcyjność. Wobec tego rolą oficerów jest aby ten udział
był pożyteczny i bezpieczny. Stąd podstawowym obowiązkiem oficerów przy manewrach
portowych jest:
 dopilnowanie ustawienia się wacht na zbiórce w wyznaczonych miejscach;
 kierowanie członków wacht do wykonania czynności wynikających z poleceń kapitana
i załogi stałej;
 czuwanie nad bezpieczeństwem członków załogi szkolnej.
Zwrócenie uwagi na porządne ustawienie się wacht na zbiórce w wyznaczonych
miejscach ma znaczenie ze względu na bezpieczeństwo załogi ( unikamy plątania się po
pokładzie bez celu oraz nadmiaru ludzi przy danej czynności przeszkadzających sobie
nawzajem ), zapobieganie zasłaniania pola widzenia osobom odpowiedzialnym za daną
czynność lub manewr, a jednocześnie stwarza dobre wrażenie dla widzów i tym spośród
nich, którzy znają się na rzeczy, mówi o dobrej praktyce morskiej na statku.
Na polecenie kapitana załoga szkolna wykonuje paradę burtową lub rejową i wantową.
Sposób wykonywania parady określa starszy oficer.
28
8. Informacje techniczne
8.1. Układ i nazwy olinowania i żagli
29
8.2. Rozmieszczenie lin olinowania ruchomego na kołkownicach
30
31
Leksykon Oficera Wachtowego
8.3. Rozmieszczenie wyposażenia przeciwpożarowego
8.4. Plan pomieszczeń mieszkalnych
34
8.5. Plan rozmieszczenia środków ratunkowych
35
Leksykon Oficera Wachtowego
8.6. Elektroniczne wyposażenie nawigacyjne
8.6.1. GPS NAVIGATOR GP-32
Komunikacja z urządzeniem odbywa się za pomocą przycisku sterowania kursorem, i
sześciu opisanych przycisków wyboru funkcji:
 MENU
o
przyciśnięcie pojedyncze: zoom, centrowanie lub wyjście z bieżącej operacji (
w zależności od kontekstu)
o
przyciśnięcie podwójne: otwiera ekran „menu”
 DISP – urządzenie posiada pięć trybów wyświetlania danych. Zmieniają się one
sekwencyjnie po naciśnięciu przycisku „DISP”. Każdemu z trybów pracy towarzyszy
określony wygląd ekranu:
o
„Plotter Display” – wykreśla trasę jednostki. Jeżeli na ekranie nie jest
wywołany kursor, prezentowana jest pozycja jednostki oraz kurs i prędkość
jednostki względem ziemi. Jeżeli kursor jest obecny na ekranie, w oknie
podawane są: pozycja kursora oraz namiar i odległość do kursora. W obu
sytuacjach podawany jest
zakres odległości przypisany do poziomej
krawędzi okna nakresu oraz status odbioru satelitów. Wywołanie kursora
następuje po naciśnięciu przycisku sterowania kursorem – i jest on
wyświetlany przez sześć sekund po ostatnim przemieszczeniu.
o
„Highway Display” – przedstawia perspektywiczny widok ruchu jednostki
do celu (waypointu). Prezentowane są ponadto dane nawigacyjne:
o
„Steering Display” – dostarcza informacje dla sternika: prędkość jednostki,
kurs, odległość od celu, namiar, ETA i TTG.
o
„NavData DIsplay” – przedstawia informacje o statusie odbiornika, dacie i
czasie, pozycji jednostki, kursie i prędkości.
wyświetlane
w
postaci
analogowego
Informacje mogą być
szybkościomierza
albo
czterookienkowego ekranu z danymi w postaci cyfrowej. Użytkownik ma
możliwość definiowania informacji, która ma być prezentowana w danym
oknie.
 MARK / MOB
o
przyciśnięcie na kilka sekund powoduje zapamiętanie pozycji jako
pozycji człowieka za burtą. Odpowiedź „Yes” na żądanie potwierdzenia
ustawia pozycję MOB jako aktywny waypoint. Odpowiedź „NO”
powoduje zapamiętanie pozycji MOB jako waypoint bez przełączenia w
tryb naprowadzania.
o
przyciśnięcie krótkotrwałe wprowadza w procedurę definiowania waypointu w
miejscu aktualnej pozycji jednostki.
 GOTO – wywoływanie punktu docelowego. Może to być zrealizowane:
o
„WPT-LIST - wybór waypointa z całej listy,
o
„WPT-NEAR” - wybór okolicznego waypointa z listy,
o
„ROUTE” – wybór ruty,
o
„CURSOR” – definiowanie bieżącego waypointu w miejscu kursora.
 DIM/PWR – krótkie przyciśnięcie – załącza urządzenie. Gdy urządzenie jest
włączone – korekta jasności i kontrastu ekranu. Długie przyciśnięcie – wyłącza
urządzenie.
 ENT – zatwierdzanie wyboru.
37
8.6.2. RADAR AINRITSU
Widok płyty czołowej wraz z opisem przycisków i pokręteł pokazano poniżej.
Poniżej pokazano widok ekranu z opisem wszystkich informacji które mogą na nim wystąpić.
38
Przycisk
Funkcja
Załączenie zasilania urządzenia. Na
ekranie ukazuje się komunikat o czasie
potrzebnym do stanu gotowości. Po
nagrzaniu radar ustawia się w trybie
czuwania. Przyciśnięcie przycisku na
okres dłuższy niż 3 sekundy wyłącza
radar.
Przycisk wyboru stanu urządzenia.
Dokonuje
przełączenia
pomiędzy
stanem
czuwania
a
transmisji.
Ponieważ na pewno istnieje wpływ
mikrofal na organizm człowieka
każdorazowo przed wysłaniem ludzi
na reje należy radar odstawiać w stan
StandBy za pomocą niniejszego
przycisku.
Przycisk ustawiania jasności ekranu.
Każdorazowe przyciśnięcie zmienia
jasność ekranu o 1/5.
Przyciski ustawiania zakresu obserwacji.
Minimalny zakres wynosi : 0.125 Mm.
Maksymalny zasięg : 96 Mm.
Ekran
Przycisk wyboru automatycznego trybu
dostrojenia
urządzenia.
Zarówno
wzmocnienie jak i redukcja echa morza
ustawiane są automatycznie. Tryb
automatyczny
wyłącza
się
po
przyciśnięciu przycisku STC (redukcja
echa morza). Na górze ekranu
wyświetlony zostaje wskaźnik AT dla
przypomnienia.
39
Ustawienie kręgu znacznika pomiaru
odległości VRM. Zakres wyświetlany jest
w lewym dolnym rogu ekranu.
Przemieszczanie znacznika odbywa się
pokrętłem dostrojenia. Znacznik zostaje
wyłączony po powtórnym naciśnięciu
przycisku.
Ustawienie linii znacznika namiaru EBL.
Wartość namiaru wyświetlana jest w
prawym
dolnym
rogu
ekranu.
Przemieszczanie znacznika odbywa się
pokrętłem dostrojenia. Znacznik zostaje
wyłączony po powtórnym naciśnięciu
przycisku.
Wyświetla ślady ruchów obiektów na
ekranie. Standard zapisu wynosi 15 sek.
Każdorazowe
przyciśnięcie
po
pierwszym naciśnięciu zwiększa ten
czas o 15 sekund. Aby wyłączyć ten tryb
należy przytrzymać sekundy.
Ustawia przesunięcie środka ekranu.
Możliwe jest przesunięcie do przodu,
tyłu lub środka ekranu do 60% wymiaru
ekranu.
40
Wzmocnienie echa. Wskaźnik ST jest
dla przypomnienia. Nie może być użyte
na zakresie poniżej 0.25 Mm.
Ustawienie strefy chronionej. Zakres
strefy ustawia się przyciskiem VRM.
Namiar ustawia się przyciskiem EBL (co
6o ). Przyciśnięcie przycisku GZ po
ustawieniu kręgu odległości i linii
namiarowej Wartość ta miga po
każdorazowym przyciśnięciu. Miganie
ustaje po około 5 sekundach po
ostatnim przyciśnięciu i od tego
momentu strefa jest aktywna. Szerokość
strefy jest stała i wynosi około 0.4 Mm.
Wskaźnik GZ zostaje wyświetlony w
prawym górnym rogu ekranu.
W
momencie
naruszenia
strefy
chronionej wskaźnik GZ zaczyna
migotać i odzywa się alarm dźwiękowy.
Krótkie przyciśnięcie przycisku GZ
kasuje alarm nie wyłączając trybu
chronienia. Przyciśnięcie przycisku GZ
skasowanie trybu
pilnowania strefy
chronionej.
Ustawienie pierścieni odległości. Kolejne
przyciśnięcia załączają / wyłączają
pierścienie.
41
Ustawienie redukcji echa morza (STC).
Tryb AUTO ulega wyłączeniu. Zamiast
wskaźnika AT w górnej części ekranu
pojawiają się wskaźniki S, F i G wraz z
ustawionymi wartościami. Ustawienie
żądanej wartości STC dokonuje się
pokrętłem
dostrojenia.
Ustawiona
wartość jest zapamiętywana i nie
zostaje wymazana po wyłączeniu
zasilania.
Ustawienie redukcji echa deszczu lub
śniegu trybie auto (bez przerywania tego
trybu). W górnej części ekranu pojawia
się wskaźnik F wraz z ustawioną
wartością. Ustawienie żądanej wartości
FTC dokonuje się pokrętłem dostrojenia.
Powtórne
przyciśnięcie
powoduje
wyjście z trybu ustawiania.
Regulacja
wzmocnienia.
Po
przyciśnięciu
przycisku
regulacji
wzmocnienia dokonuje się w przedziale
0 – 50 za pomocą pokrętła dostrojenia.
Korekta
wzmocnienia
może
być
dokonywana także w trybie AUTO.
Powtórne
przyciśnięcie
przycisku
wyłącza tryb ustawiania.
Wygaszanie znacznika kursu. Znacznik
jest wygaszany podczas przyciskania
przycisku.
42
-
Ustawianie trybu wyświetlania. Sposób
wyświetlania
jest
przełączany
sekwencyjnie
po
każdorazowym
przyciśnięciu
przycisku
pomiędzy
trybami :
HU – Head Up – linia dziobu jest
wyświetlana do góry ekranu
HS – Head Set – linia dziobu jest
wyświetlana w zadanym kierunku
NU – North Up – kierunek północy jest
wyświetlany do góry ekranu
CU – Course Up – linia kursu jest
wyświetlana do góry ekranu.
Ustawianie drugiego EBL. Namiar jest
wyświetlany w dolnej prawej części
ekranu. Gdy oba EBL są uaktywnione
pokrętło ustawiania kontroluje ten EBL
którego odczyt jest podkreślony. Aby
przełączyć się pomiędzy znacznikami
należy użyć odpowiadającego przycisku
EBL. Gdy wybrane są oba EBL nie ma
odczytu
współrzędnych
przecięcia
VRB/EBL
Wygaszanie
radarów.
interferencji
od
innych
43
8.6.3. ECHOSONDA KODEN CVS-118MkII
ON POWER OFF : Włącza / wyłącza zasilanie. Aby wyłączyć przytrzymać klawisz do
momentu wygaszenia ekranu,
LCD BRIGHTNESS : Ustawia jasność ekranu w 1 z 6 poziomów,
RANGE:
Ustawia zakres skali ekranu. Zestaw głębokości przewija się
sekwencyjnie w kolejności: AUTO, 5, 10, 20 , 40, 80, 120, 160, 240, 320,
AUTO.
GAIN / FREQ:
Ustawia wzmocnienie odbioru sekwencyjnie na jeden z 20 poziomów.
Wartości przewijają
się sekwencyjnie w kolejności: AUTOGAIN,
Minimum(1) ………., Maximum(20), AUTOGAIN.
IMAGE SPEED:
Ustawia prędkość przesuwania obrazu na 1 z 6-ciu poziomów. Wartości
przewijają się sekwencyjnie w kolejności: (Najszybciej) 2/1  1/1  ½
1/4  1/8  STOP (Najwolniej).
Umożliwia przesunięcie okna obrazu względem powierzchni wody.
Przyciśnięcie klawisza zmienia wartość przesunięcia o 1[m] w
następującej sekwencji: AUTOSHIFT  0  …………..  Ustawiony
zakres głębokości. Dla opcji AUTOSHIFT dno morza jest przypisane do
dolnej ramki ekranu a w miarę zmian głębokości wartość przypisana do
górnej ramki ekranu ulega skalowaniu.
Uwaga: opcji AUTOSHIFT nie można użyć, gdy wybrana jest opcja
AUTORANGE.
Przełącza sposób ustawienia ekranu sekwencyjnie:
Normal  Normal/Bottom lock Or bottom discrimination  Bottom
zoom  Normal/Zoom Normal (low) / (hight). Użycie klawisza GAIN /
FREQ pozwala na ustawienie poziomu częstotliwości dla każdego z
ekranów.
Pokazuje kolejny 1 z 3 ekranów menu operacyjnego. Do obsługi danego
pola menu jest w tym momencie przypisany klawisz znajdujący się na
poziomie danego pola.
SHIFT:
MODE:
MENU :
44
8.6.4. AIS AI50 SIMRAD TRANSCEIVER
Funkcje poszczeglnych klawiszy:
1. 8-kierunkowy Track-Pad
2. ENTER/MENU
3. INFO/STATUS
4. HOME/DSC
5. PWR/jasność
6. VIEW/DISPLAY
7. TRACK//CLR TRK
8. ZOOM OUT
9. ZOOM IN
Dla wywołania funkcji danego kalwisza opisanej kolorem białym służy krótkie
przyciśnięcie. Dla wywołania funkcji opisanej kolorem czerwonym klawisz należy
przycisnąć i przytrzymać na dłuższą chwilę.
45
Krótkie przyciśnięcie na około 0.25 sekund załącza urządzenie.
W trybie pracy krótkie przyciśniecie zmienia cyklicznie jasność ekranu.
Przyciśnięcie i przytrzymanie na około 2 sekundy wyłącza system.
TRACK PAD:
W trybie wyświetlania: TrackPad służy do pozycjonowania kursora na ekranie.
W trybie wyboru z menu: Strzałki do góry i na dół służą do do podświetlenia pozycji
menu; strzałka w prawo służy do wyboru pozycji menu lub do przejścia do kolejnych
poziomów wyboru; pojedyńcze przyciśnięcie strzałki w lewo cofa o jeden pozioom
menu, przyciśnięcie z przytrzymaniem strzałki w lewo zamyka tryb pracy w menu i
powoduje powrót do trybu wyświetlania.
W trybie wprowadzania danych: Track Pad służy do podświetlania znaków zanim
zostaną zatwierdzone klawiszem ENTER.
KLAWISZE ZOOM:
Krótkie przyciśnięcie zmienia skalę ekranu dookoła twojej pozycji bieżącej,
Przyciśnięcie z przytrzymaniem zmienia skalę ekranu dookoła pozycji kursora.
ENTER / MENU:
Przyciśnięcie w trybie wyświetlania wywołuje tryb „Menu”. W trybie „Menu” służy do
wyboru pozycji menu. W trybie wprowadzania danych służy do zatwierdzania
podświetlonych opcji.
INFO / STATUS:
Krótkie przyciśnięcie pozwala wyświetlić informację na temat statku zaznaczonego
kursorem. Przyciśnięcie z przytrzymaniem wyświetla dane statku własnego.
TRACK / CLR TRACK:
Krótkie przyciśnięcie załącza/wyłącza śledzenie wybranego statku. Długie przyciśnięcie
wymazuje wszystkie wyświetlane ślady.
HOME / DSC:
Centruje pozycję wasnego statku w środku ekranu lub pozycji offsetu, jeżeli była
ustawiona. Przyciśnięcie i przytrzymanie inicjuje połączenie DSC ze wskazanym
kursorem statkiem.
VIEW / DISPLAY:
Krótkie przyciśnięcie przełącza sposób orientacji ekranu (HEDUP, NORTHUP,
COGUP). Przyciśniecie z przytrzymaniem wyświetla w trybie tekstowym listę
zaznaczonych jednostek i ich dane. W tym trybie krótkie przyciśnięcie pozwala
zmieniać sposób sortowania listy.
.
46
WYBRANE FUNKCJE :
MENU  Display Mode Settings:
 Coastline Details: załącza albo wyłącza pokazywanie zarysu linii
brzegowej. Uwaga: TO NIE JEST MAPA I NIE SŁUŻY DO
NAWIGOWANIA.
 Tracking Offset: włącza śledzenie kursu własnego statku w ten
sposób, że pozycja własnej jednostki wędruje po ekranie, który jest
przewijany, po dotarciu markera do krawędzi.
 Display Offset: Przesuwa lokalizację położenia własnej jednostki do
dolnej połowy ekranu (tylko w orientacji COG i HDG).
 Show Range Rings: Włącza/wylącza pokazywanie kręgów
odległości.
MENU  Display Settings:
Opcja ta pozwala skonfigurowć ustawienia ekranu: kolor, jasność i kontrast
ekranu, kolor i intensywność podświetlenia klawiatury.
MENU  Favorities List:
Opcja ta umożliwia zarządzanie „listą wybranych jednostek” których pojawienie
się w zasięgu UKF-ki spowoduje zaalarmowanie użytkownika.
MENU  Alarm Setup:
Daje możliwość aktywowania/wylączania oraz ustawiania parametrów różnych
rodzajów alarmowania:
 Collision Alrms: urządzenie obsługuje cztery rodzaje alarmów
ostrzegających o ryzyku kolizji:
o CPA/TCPA: punkt i czas maksymalnego zbliżenia (CPAClosest Point of Approach, TCPA – Time to CPA). Graniczną
wartość CPA i TCPA ustawia użytkownik, po ich osiągnięciu
następuje alarm
o Guard Zone: pozwala zdefiniować strefę bezpieczeństwa
wokół własnej jednostki, po przekroczeniu której system
uaktywnia alarm,
o Lost Vessel Alarm: po uaktywnieniu tej opcji system
alarmuje operatora, gdy sygnał z jednostki śledzonej zaniknie
na określony przedział czasu.
o Favorites alarm: po uaktywnieniu tej opcji system ostrzega
operatora, że w zasięgu UKF-ki pojawiła się jednostka z listy.
47
8.6.5. RADIOTELEFON SKANTI VHF 1000 DSC i INMARSAT C
48

Podręcznik Oficera - The Sail Training Association Poland

Transkrypt

Podobne dokumenty

podrecznik wnetrze - szkolapodzaglami.com.pl

Vademecum Zawiszowe 2016 - Centrum Wychowania Morskiego ZHP