Kanał Koryncki - StudentBuduje.pl

StudentBuduje.pl - Portal Studentów Budownictwa
Kanał Koryncki
Autor: Administrator
13.07.2012.
Kanał Koryncki, prawie każdy o nim słyszał, ale kto z nas wie, gdzie on się znajduje, jaka jest jego
historia? Stoisz na moście nad Kanałem i jakieś niewdzięczne złudzenie optyczne powoduje, że wydaje Ci
się on nieduży, wydaje się być obrazkiem, rzucasz kamyk żeby zobaczyć, jak to właściwie jest; po chwili
wbrew Twoim oczekiwaniom kamyk rozpływa się w powietrzu, nie jesteś w stanie uchwycić momentu,
kiedy wpada do wody i tworzą się kręgi i już wiesz, że masz do czynienia z czymś wielkim, wielkim
dziełem człowieka.
Kanał Koryncki z lotu ptaka (Tsakos K. Corinth Canal)
Peloponez - odcięty półwysep
Kanał Koryncki oddziela od Grecji jej najbardziej wysuniętą na południowy zachód część –
Półwysep Peloponez. Półwysep ma powierzchnię ok. 21 400 km2 i stanowi tym samym 1/6 całkowitej
powierzchni kraju. Od stałego lądu oddzielony został w XIX wieku w miejscu, w którym przyłączony był
do niego bardzo wąskim przesmykiem, o szerokości około 6 km od morza Jońskiego do morza
Egejskiego.
Lokalizacja Kanału w Grecji (maps.google.com)
Kanał Koryncki na zdjęciu satelitarnym (maps.google.com)
Starożytność – czas wielkich ludzi
Przesmyk Koryncki – ten wąski pas lądu zawsze stanowił cel wielu słynnych ludzi, którzy starali
się znaleźć sposób na uniknięcie długiej i pełnej niebezpieczeństw podróży wokół półwyspu. Pomysł na
przedzielenie przesmyku należy przypisywać Periandorowi (625 – 585 r. p.n.e.), tyranowi
Koryntu oraz jednemu z Siedmiu Mędrców starożytności. Jednak pomysł nie doczekał się realizacji za
tamtych czasów, albo z powodu braku śródków, albo z powodu religijnych zabobonów. Takie poprawianie
boskiego dzieła było wtedy nie do pomyślenia i równałoby się świętokradztwu. Tak też było z Półwyspem
Cnidyjskim, gdy Cnidianie przedstawili wyroczni delfickiej pomysł przedzielenia własnego przesmyku,
orzekła: "Zarzućcie ten pomysł. Zeus nie będzie zadowolony, jeśli zmienicie cokolwiek. Gdyby chciał, by
była tam wyspa, sam by ją stworzył".
Zamiast kanału Periander wybudował brukowaną drogę (diolkos) od morza do morza, jej pozostałości
odkryto w połowie XX w, służyła ona do przeciągania statków, na drugą stronę przesmyku, był to jednak
skomplikowany, długotrwały, morderczy i kosztowny sposób, dlatego niektórzy woleli np. sprzedać swój
statek po jednej stronie przesmyku, a przetransportowany towar załadować na nowo zakupiony statek
po drugiej stronie. Mimo wszystko inwestycja ta spowodowała wzbogacenie się i ekonomiczny rozwój
Korytnu.
Pozostałości po diolkos wybudowanego przez Periandera (Tsakos K. Corinth Canal)
Wizja budowy Kanału Korynckiego pociągała wielu ludzi (m.in. Aleksandra Wielkiego, Juliusza Cezara,
Kaligulę), którzy chcieli, by historia kojarzyła odtąd ich imię z tym wielkim przedsięwzięciem. Jednak
projektowi wybudowania kanału zdecydowanie sprzeciwili się egipscy budowniczowie, którzy uważali, że
poziom wody w obu zatokach jest różny. Według nich Zatoka Koryncka znajdowała się wyżej niż Zatoka
Sarońska, więc połączenie ich pociągnęłoby za sobą katastrofalne skutki. Teoria ta, mimo że okazała się
błędna, zdobyła wielu zwolenników i nie podjęto próby wybudowania kanału.
http://studentbuduje.pl
Kreator PDF
Utworzono 2 March, 2017, 21:46
StudentBuduje.pl - Portal Studentów Budownictwa
Neron – krok do przodu
Dopiero Neron (31 – 68 r. n.e.) zignorował egipskich matematyków i w 67 roku rozpoczął
budowę kanału. Ceremonia otwarcia była bardzo wystawna; przy dźwiękach trąby cesarz najpierw
uroczyście wbił kilof w ziemię, a potem osobiście przeniósł na plecach pierwszy kosz z ziemią.
Podzielenie przesmyku miało przebiegać po linii prostej, podobnie jak dzisiaj. Siłę roboczą stanowiło
6000 żydowskich robotników, którzy w ciągu dwóch miesięcy prac wykopali dwa rowy; pierwszy o
długości 1,5 km biegnący od Zatoki Sarońskiej, drugi o długości 2 km biegnący od zatoki Korynckiej.
Szerokość rowów wahała się od 30 do 50 m. Niestety w związku ze śmiercią Nerona budowa na tym się
skończyła, a jego następca nie kontynuował dzieła.
Wieki później budowę kanału chcieli kontynuować Bizantyjczycy i Wenecjanie, jednak ich prace
skończyły się w związku ze źle wróżącym incydentem: w chwili, gdy złoty kilof trafił w skałę, woda o
czerwonym kolorze trysnęła z jej wnętrza; uwierzono, że była to krew i porzucono przedsięwzięcie.
Nowożytność – pobudka po latach
Do sprawy kanału powrócono dopiero w XIX wieku, po wojnie o niepodległość Grecji (1821-1830). John
Capodistrias, główny gubernator Grecji, uczynił z kanału sprawę pierwszorzędnej wagi. Jednak
niebotyczna suma pieniędzy potrzebna na to przedsięwzięcie – 40 mln franków* – szybko
ostudziła jego zapał.
Kanał po dziś dzień pozostawałby w sferze marzeń, gdyby nie Ferdynand Marie de Lesseps, który
wybudował w tym czasie Kanał Sueski i odwiedzając Grecję w 1869 r. obudził dyskusję na temat Kanału
Korynckiego. Gdy ukończono budowę Kanału Sueskiego, rząd Grecji zadecydował, że nadszedł czas na
budowę Kanału Korynckiego. Podpisano kontrakt z Francją, ale wszystko pozostało na papierze, w końcu
w 1881 r. władze greckie powierzyły to zadanie węgierskiemu generałowi Istvanowi Türrowi, adiunktowi
króla Italii, Wiktora Emanuela II.
Oficjalne rozpoczęcie budowy miało miejsce 12 sierpnia 1882 roku. Ceremonię uświetnili swoją
obecnością członkowie rządu, grecka rodzina królewska oraz zagraniczni oficjele. Król Jerzy I oraz
królowa Olga w towarzystwie księcia korony Konstantyna i księcia Jerzego przypłynęli statkiem
wojskowym z portu Pireus do Kalamaki, małego portu położonego niedaleko przesmyku, tam zostali
powitani przez generała Türra. Król wziął w ręce łopatę i wykopał kilka grud ziemi, które rzucił na mały
drewniany wózek, to samo uczyniła królowa, książęta oraz pozostali oficjele. Następnie premier popchnął
wózek w kierunku dziury w ziemi, w którą wrzucił wykopaną ziemię. Przy dziurze postawiono
pamiątkową tabliczkę. Następnie królowa uruchomiła elektryczny detonator, doprowadzając do
detonacji w 40 tunelach.
Według uzgodnionego na początku harmonogramu, prace należało zacząć w ciągu 18 miesięcy od
podpisania umowy, a zakończyć przed upływem 6 lat. Budowa kanału zaczęła się planowo, 29 marca
1882. Z początku myślano, że projekt nie będzie przedstawiał trudności, jednak pierwsze badania
terenu były niekompletne, co przyczyniło się do błędnych prognoz zarówno w odniesieniu do budżetu,
jak i czasu wymaganego na ukończenie budowy.
Kosztowne przedsięwzięcie
Główny przedsiębiorstwem budowlanym zatrudnionym przy budowie Kanału była założona przez
generała Türra francuska firma "Societé Internationake du Canal Martime de Corinthe" z siedzibą w
Paryżu i kapitałem początkowym wynoszącym 30 mln franków francuskich. Przyznano jej prawa do
eksploatacji Kanału przez 99 lat. W ciągu tego czasu przedsiębiorstwo miało czerpać zyski z cła
nakładanego na statki korzystające z Kanału, a także portu, cumowania i holowania statków.
Przedsiębiorstwo było również uprawnione do użytkowania terenów sąsiadujących z Kanałem.
Na obu krańcach Kanału planowano wybudować dwa kwitnące i tętniące życiem miasta: Ischemię nad
Morzem Egejskim oraz Poseidonię nad Morzem Jońskim. Generał Türr jako właściciel luksusowego domu
nieopodal Isthmii tym staranniej wytyczył plany przyszłego miasta. Jednakże Isthymia nigdy nie stała
się niczym więcej niż małą wioską, a Poseidonia pozostała jedynie w planach, mimo oficjalnej ceremonii
założycielskiej.
Projektantem Kanału Korynckiego był Bela Ferster, pochodzący z Węgier główny inżynier Kanału
Franciszka Józefa na terenie Austro-Węgier. Pod uwagę wzięto 3 alternatywne trasy przebiegu Kanału,
lecz ostatecznie wybrano tę zaproponowaną wieki wcześniej przez inżynierów Nerona. Budowę
podzielono na 4 odcinki i utworzono w sumie 6 placów budowy. Siła robocza, początkowo około 1800
robotników składała się głównie z Greków, Włochów, Czarnogórców, Armeńczyków i Turków.
http://studentbuduje.pl
Kreator PDF
Utworzono 2 March, 2017, 21:46
StudentBuduje.pl - Portal Studentów Budownictwa
Przydzielone im zadania miały odpowiadać ich umiejętnościom i sile fizycznej. Dzień roboczy trwał 12
godzin, w warunkach którym daleko było do idealnych. Wypadki przy pracy oraz epidemie nie należały
do rzadkości. W związku z niedoborem wody na terenie budowy uruchomiono antyczny akwedukt,
zbudowano tamę, rezerwuar na wodę, zbiorniki i kilka studnia, a także elektrownię elektryczną.
Przecięcia przesmyku dokonano za pomocą dynamitu.
Kanał w trakcie budowy, na krótko przed jej końcem w 1889 (Tsakos K. Corinth Canal)
Kanał w trakcie budowy; fot. lewa - 1885 r.;
fot. prawa - 1889 r. tuż przed zakończeniem budowy (Tsakos K. Corinth Canal)
Według obliczeń Türra, koszt budowy miał wynieść 24 mln franków. Przedsiębiorstwo budowlane zleciło
podwykonawcy "Societé des Constructions et des Travaux Maritimes" wybudowanie Kanału w 4 lata.
Niestety kapitał początkowy błyskawicznie wyparował na skutek nieprzewidywalnych trudności. W
dodatku okazało się, że niezwykle kosztowne maszyny zakupione do budowy Kanału do niczego się nie
przydadzą, ponieważ nie były przystosowane do rodzaju skał występujących na tym terenie. Dlatego te
w 1888 r. przedsiębiorstwo budowlane zwróciło się o dodatkowy kapitał do swoich 60000 akcjonariuszy,
tylko 20000 zareagowało pozytywnie. Rok później wydatki sięgnęły 42 mln franków, co ponownie
zmusiło przedsiębiorstwo do desperackiego poszukiwania środków, tym razem bez powodzenia.
Nieustający odpływ kapitału ze spółki ostatecznie doprowadził ją do bankructwa w 1889 r.
Wpuszczenie wody do Kanału od strony Zatoki Sarońskiej 1890 r. (Tsakos K. Corinth Canal)
Po negocjacjach z greckim rządem doszło do przejęcia projektu przez nową, tym razem grecką spółkę
"Przedsiębiorstwo Kanału Korynckiego" pod zarządem Andreasa Syngrosa. Jednak ukończenie budowy
miało przypaść w udziale jeszcze innej firmie, "Greckiemu Przedsiębiorstwu Kanału Korynckiego", które
przejęło projekt i doprowadziło go do końca w 1893 r. Całkowity koszt wyniósł 60 mln franków
francuskich. W czasie budowy usunięto 11 mln m3 ziemi, której później pozbyto się, usypując z niej
sztuczne pagórki na okolicznych terenach. Uroczysta ceremonia otwarcia odbyła się z wielką pompą w
sierpniu 1893 r., a zaszczycili ją swoją obecnością król Grecji Jerzy I oraz królowa Olga. Królowa
dokonała uroczystego przecięcia wstęgi złotymi nożyczkami. Do użytku Kanał oddano dopiero po kilku
miesiącach, w styczniu 1894 r.
Uroczystość otwarcia Kanału Korynckiego w 1893 r. (Tsakos K. Corinth Canal)
Pierwszym statkiem, który przepłynął przez Kanał, była francuska jednostka "Notce Dame du Salut".
Mimo, że statek był przeciętnych rozmiarów (110 m długości, 13 m szerokości, 6,5 m zanurzenia),
uderzył w ściany Kanału wiele razy. Wywołało to spore rozczarowanie i zniszczyło marzenia wielu ludzi,
którzy inwestowali w ten projekt.
Ogólny plan Kanału Korynckiego (Tsakos K. Corinth Canal)
Panoramiczny widok na Przesmyk Koryncki (Tsakos K. Corinth Canal)
Mapa morska przedstawiająca Przesmyk Koryncki i jego otoczenie (Tsakos K. Corinth Canal)
Dalsze losy
W 1906 r. prawa do eksploatacji Kanału przyznano Narodowemu Bankowi Greckiemu, następnie władzę
nad Kanałem przejęła nowo powstała spółka "Nowe Przedsiębiorstwo Kanału Korynckiego".
Podczas II wojny światowej niemieccy spadochroniarze zdobyli mosty nad Kanałem, odcinając w ten
sposób odwrót cofającym się wojskom brytyjskim. W kwietniu 1941 Brytyjczycy wysadzili Kanał w
powietrze. Jeszcze w tym samym roku obudowali go Włosi. W obliczu klęski państw osi Niemcy
ponownie wysadzili Kanał w powietrze, po czym wypełnili go 500 000 m3 ziemi oraz wagonami
kolejowymi. Przywrócenie Kanału do stanu użyteczności trwało 5 lat. W 1948 r. oczyszczono i
http://studentbuduje.pl
Kreator PDF
Utworzono 2 March, 2017, 21:46
StudentBuduje.pl - Portal Studentów Budownictwa
naprawiono go z pomocą Amerykanów.
"Nowe Przedsiębiorstwo Kanału Korynckiego" zarządzało Kanałem aż do roku 1980, kiedy to nadzór nad
nim przejął rząd. Ostatnimi czasy status Kanału ponownie uległ zmianie; prawa do eksploatacji należą
teraz do angielskiej spółki "Periander S.A.".
Kanał Koryncki dziś
- Kanał Koryncki ma długość 6343 m, jest na tyle krótki, że baseny portowe wybudowano jedynie na
jego krańcach.
- Kanał biegnie w linii prostej, najwyżej położony pukt znajduje się na wysokości 78 m n.p.m., a licząc
od dna morskiego – na wysokości 86,3 m. Szerokość mierzona na powierzchni wody wynosi 24,6
m, a na dnie 21,3 m. Kanał jest głęboki na 8,3 m.
- Prądy morskie w Kanale zmieniają kierunek, co 6 godzin, jednak ich prędkość nigdy nie przekracza 3
węzłów.
- Kanał nie posiada śluz ponieważ uznano, że pływy praktycznie nie występują na tym obszarze.
- W Kanale mieszczą się statki o wyporności do 10 000 ton, ich droga dzięki Kanałowi skraca się o 400
km. Wziąwszy pod uwagę sposób budowania statków w tamtych czasach oraz prędkości, jakie osiągały,
można zakładać, że podróż trwała wtedy o 24 do 28 godzin krócej.
- Kanał używany jest głównie przez statki turystyczne. Rocznie pokonuje go około 11 000 statków.
- Ruch po Kanale odbywa się w obie strony w trybie naprzemiennym. W przypadku mniejszych
jednostek czas potrzebny na przepłynięcie Kanału wynosi około 35 min., jednak dla większych statków
czas ten wydłuża się ze względu na konieczność użycia holownika.
- Cena za przepłynięcie zależy od rodzaju statku i jego tonażu.
- We wtorki Kanał jest zamknięty z powodu koniecznych prac konserwacyjnych.
- Przez Kanał przebiega 6 mostów, w tym autostrada, most kolejowy i 2 niewielkie mosty przeznaczone
jedynie dla prywatnych samochodów i pieszych. Te dwa ostatnie znajdują się niemal na wysokości
poziomu morza, a ich tylne odcinki opuszczane są do wody na głębokość 8 m, żeby umożliwić
przepłynięcie statków. Po ponownym podniesieniu mostu często można znaleźć na nim pełno ryb.
- Od otwarcia Kanału wydobyto dodatkowe 2 mln m3 ziemi, by zapobiec zablokowaniu Kanału przez
ziemię pochodzącą głównie z trzęsień ziemi, operacji wojennych lub stanowiącą wynik erozji.
Widok na południowo-wschodnią część Kanału Korynckiego (fot. Krzysztof Traczyński)
Widok na północno-zachodnią część Kanału Korynckiego (fot. Krzysztof Traczyński)
Po lewej: Widok z mostu w dół na Kanał Koryncki;
po prawej: Drzewo rosnące na ścianie Kanału (fot. Krzysztof Traczyński)
Nie idealny, ale wspaniały
W porównaniu z Kanałem Sueskim, którego Kanał Koryncki miał stać się przedłużeniem, budowa
wydawała się łatwa, a jednak okazało się, że było to bardzo skomplikowane i kosztowne przedsięwzięcie.
Kanał Koryncki zawiódł nadzieje wielu ludzi marzących o podróży, która byłaby łatwiejsza, krótsza,
bezpieczniejsza i tańsza. Okazało się, że jego wymiary są nieodpowiednie. Dotyczy to szczególnie
szerokości Kanału, która nie pozwala na jednoczesny ruch statków w obie strony. Z dokumentacji
Kanału wynika, że od czasu ukończenia budowy nie przepłynął nim ani jeden większy statek. Mimo tego
Kanał Koryncki nadal pozostaje godnym podziwu osiągnięciem XIX wieku. Samo przepłynięcie przez
Kanał to ekscytujące przeżycie, jednak na turystach największe wrażenie robi widok, jaki roztacza się z
mostów, którymi można przejść nad Kanałem.
A może zamiast rzucać ten kamyk, skoczysz sam? Nad Kanałem znajduje się stacja bungee jumping,
jeden skok kosztuje 100 euro, może to dużo, ale po tym skoku z pewnością będziesz mógł powiedzieć,
że dobrze znasz już Kanał Koryncki.
---------*Frank - jednostka monetarna Francji, której wartość w 1803 roku ustalono na 0,290323 g czystego
złota lub 4,5 g czystego srebra. W XIX wieku frank był walutą o znaczeniu międzynarodowym, stanowił
podstawę łacińskiej unii monetarnej; w owym czasie wiele państw próbowało oprzeć na nim swoją
walutę. (wikipedia.pl)
http://studentbuduje.pl
Kreator PDF
Utworzono 2 March, 2017, 21:46
StudentBuduje.pl - Portal Studentów Budownictwa
Ewa Traczyńska
geotest.pl
Na podstawie:
Tsakos K., Pipera-Marsellou E., Tsoukala-Konidari 2003: Corinth Canal. Historical and Archeological
Guide. Hesperos Editions, Athens.
http://studentbuduje.pl
Kreator PDF
Utworzono 2 March, 2017, 21:46