vietka2 – > kliknij

VIETKA
gazetka uniwersytecka
nr 3, styczeń 2015
2|S trona
SPIS TREŚCI
4 Nha Trang
6 Tunele Cu Chi, czyli czego
Amerykanie obawiali się
najbardziej
8 Legenda o dwóch siostrach
Trưng
9 Teatr lalek na wodzie
10 Việt Võ Đạo
11 Ciasteczka z zielonego
groszku
12 Wietnamski krok po kroku!
13 Ameryka o wojnie w
Wietnamie
15 Xam – tradycyjna muzyka
wietnamska
Strona |3
4|S trona
SKŁAD REDKACJI
KATARZYNA MOSZYŃSKA
MARIA ZIÓŁKOWSKA
EWELINA KONIECZNA
MAGDALENA LIPIŃSKA
ANIA JAROSZ
Redaktor naczelny: mgr. JAKUB KRÓLCZYK
Strona |5
Nha Trang
Niejednemu Wietnamczykowi na dźwięk tej nazwy świecą się oczy- w końcu
to nazwa miasta, będącym jednym z ulubionych miejsc beztroskich
przyjezdnych i miejscowych. Dziś- turystyczny kurort pełen pięknych plaż
niemalże w środku miasta, kiedyś- centrum II Wojny Indochińskiej, znanej
szerzej jako Wojna Wietnamska.
Czym więc tak naprawdę jest Nha Trang?
Mówi się, że już za parę lat stanie się
najpopularniejszym kurortem plażowym Azji. Już
teraz swoimi widokami kusi miliony turystów z
całego ?wiata. Nie ma tu mowy o nudzie i
leżeniu plackiem na plaży przez cały pobyt- na
przyjezdnych czeka szereg atrakcji- od
nowoczesnych parków rozrywki, do zwiedzania
historycznych miejsc (których w Nha Trang nie
brakuje). Jednym z nich jest zapierający dech w
piersiach hinduistyczna świątynia czamska Po
Nagar.
Wieczorami natomiast ulice miasta rozświetlone
są kolorowymi szyldami nocnych klubów, które
starają się ściągnąć do siebie jak najwięcej ludzi.
O dziwo, praktycznie nie ma tu podziału na kluby dla Wietnamczyków i dla
turystów. Wszyscy bawią się razem. A co z barierą językową? Oczywiste jest że
nie każdy Wietnamczyk mówi po angielsku i nie każdy turysta mówi po
wietnamsku, ale jak powszechnie wiadomo po paru piwach używany język
mocno traci na znaczeniu.
6|S trona
Niestety w Nha Trang nie zawsze było tak kolorowo…
Miasto wielu kojarzyć się może z amerykańskimi produkcjami o Wojnie
Wietnamskiej, np. "Czas Apokalipsy".
W latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku znajdowała się
tam amerykańska baza wojskowa. W 1966 utworzono tam
Recondo School- profesjonalną szkołę zwiadowców, dla
najbardziej doświadczonych w Wietnamie żołnierzy i
żołnierzy południowowietnamskich . W niej uczono setek
umiejętności pozwalających przeżyć na terytorium
należącym do nieprzyjaciela.
Po 3 tygodniach na kursantów czekał egzamin- misja bojowa
na terytorium wroga, a o jego zdaniu decydowali żołnierze
Armii Północnego Wietnamu i partyzanci Vietcongu. Ci,
którym udało się przeżyć stawali się uszami i oczami wojsk
amerykańskich, a ich istnienie było sekretem. Miało to na celu nie tylko
utrzymanie w tajemnicy przed wojskami Północnego Wietnamu faktu, że na
ich terenie czają się Amerykanie. Był to również sekret skrywany przed
amerykańską opinią publiczną, która głośno krytykowała rząd za
przedłużające się działania w Wietnamie.
Ewelina Konieczna
Strona |7
Tunele CU Chi,
czyli czego Amerykanie obawiali się najbardziej
Cu Chi to tunele na obszarze dzisiejszego Ho Chi Minh i okolic. Pierwsze
tunele powstały w latach czterdziestych podczas próby wyzwolenia się spod
jarzma francuskiego. Znacznie więcej powstało ich podczas gdy Stany
Zjednoczone wkroczyły do Wietnamu.
Tunele najczęściej robione były ręcznie, co była bardzo mozolną pracą.
Odpowiedzialni za to byli członkowie Wietkongu, wietnamscy komuniści.
Żołnierze używali tuneli do podstawiania min pułapek, do łączności pomiędzy
wioskami czy do niespodziewanego ataku, po którym mogli bezpiecznie
ukryć się w liczących 250 kilometrów podziemnych dróg, które sięgały aż do
granicy z Kambodżą. Stany Zjednoczone polegały w większości na
bombardowaniu z powietrza, w związku z tym, by przeżyć, Wietnamczycy
stworzyli w tunelach swój drugi świat. Były urządzone tak, że można w nich
było znaleźć wyposażone kuchnie, szpitale a nawet teatr.
Pierwsze spotkania z tuneli nie były łaskawe dla Amerykanów. Znana jest
historia kaprala Boba Bowtella, który zrzuciwszy granat dymny do tunelu i
zszedłszy do środka udusił się nie mogąc już z niego wyjść.
Niełatwo było znaleźć wejścia do tunelu, zawsze były bardzo dobrze
zamaskowane, a nawet jeśli komuś udało się je dostrzec to od razu został
trafiony przez strzelca. Chyba że akurat był to tunel ,,zimny’’ czyli nieużywany.
8|S trona
Stany Zjednoczone wyćwiczyły pewną grupę żołnierzy nazwaną
szczurami tunelowymi, którzy specjalizowali się w wyszukiwaniu min pułapek
lub pudełek ze skorpionami i jadowitymi wężami, które mogły spać
nieszczęśnikom na głowy. Wyselekcjonowani żołnierze byli małej postury, by
bez trudu poruszać się wewnątrz i spędzali długie godziny wyszukując
wszystkie pułapki.
Tunele pokrzyżowały wiele misji, na przykład w 1966 roku Operation Crimp,
która polegała na zrzuceniu bomb w tereny dżungli a potem szukanie oznak
działalności Wietkongu. Jednak ci zdezorientowali przeciwnika pojawiając się
i znikając, przy okazji ostrzeliwując wroga.
Sieć tuneli była prawie niezniszczalna. Niszczone przez amerykańskie wojska
były od razu odbudowywane, nie pomogło także używanie chemicznych
środków czy przesiedlanie całych wiosek.
Obecnie służą jako
atrakcja turystyczna.
Użyteczne jest kilka
bezpieczniejszych
odcinków , w
których można
zobaczyć miny
pułapki, postrzelać z
AK -47 lub
spróbować
typowego jedzenia
ludzi tunelów.
Magdalena Lipińska
Strona |9
LEGENDA O DWÓCH SIOSTRACH TRUNG
Jest rok 111 przed naszą erą.
W
ietnam pod okupacją Chińczyków z dynastii Han zmaga się z
masową sinizacją. Wietnamczycy nie mogą pogodzić się z faktem
pozbawienia wolności, dlatego coraz częściej wybuchają
powstania narodowowyzwoleńcze. Hanowie starają się narzucić
własny podział społeczny na podstawie patriarchalnego systemu
konfucjańskiego, co sprzeciwiało się z ideą równości płci
popieraną przez Wietnamczyków, m.in. do równego podziału ziem.
Pewnego dnia, podczas jednego z wielu protestów przeciwko
zwiększonym podatkom, szlachcic Thi Sách zostaje skazany na śmierć przez chińskiego
gubernatora. Szlachcic ten, okazał się mężem jednej z dwóch sióstr Trưng.
Dwie siostry Trưng Trắc (徵側) oraz Trưng Nhị (徵貳)
to córki hanoiskiego arystokraty oraz generała
wojskowego.
Złość i rozpacz owdowiałej starszej siostry (Trưng Trắc) są
tak ogromne, że wraz z młodszą siostrą postanawiają
zemścić się na okupancie, czego Chińczycy kompletnie
nie wzięli pod uwagę.
Zaczęły od zgromadzeniu sojuszników i wszczęciu protestów przeciwko chińskim
najeźdźcom i dzięki temu udaje im się utworzyć armię liczącą sobie ponad 80 tysięcy
wojowników (w tym większość kobiet) i wygnać Chińczyków poza granice Wietnamu.
Tym samym wyzwoliły kraj spod okupacji chińskiej, starsza siostra została królową zaś
Trưng Nhị jej doradcą. Ponadto, utworzyły nową stolicę pod Mê Linh, która istniała od
2879 do 258 roku p.n.e..
W czasie gdy siostry Trưng objęły władzę w Wietnamie, cesarz Chin wysłał najlepszego
generała, aby dokończył to, co zaczęli jego poprzednicy i zgładził je. Tak więc generał
Ma Yuan wkroczył to Wietnamu, jednak naprzeciw jego armii stanęły siostry Trưng
siedzące na wielkich słoniach, co miało przestraszyć Chińczyków. Po ponad dwuletniej
wojnie, generał Ma Yuan pokonał wietnamskie wojsko. Dwie siostry po przegranej bitwie
nie mogły znieść rozpaczy i ponownej niewoli, więc postanowiły popełnić samobójstwo
skacząc do rzeki.
Po tych wydarzeniach Wietnam ponownie był pod okupacją chińską aż do 939 roku
n.e. …
Katarzyna Moszyńska
10 | S t r o n a
Czarujące inscenizacje wydarzeń historycznych oraz
życia codziennego na wodzie- tak wygląda teatr,
który spotkać możemy tylko w Wietnamie.
Na początku naszą uwagę przykuwa kurtyna na wodzie. To
za nią kryje się do 8 lalkarzy, którzy akompaniamencie
tradycyjnej muzyki ludowej sterują drewnianymi, ważącymi
ok. 15 kilogramów lalkami.
Przedstawienia niemalże kipią od folkloru. W spektaklach
które przedstawiają życie codzienne rolników, nie może
zabraknąć bawołów. Występują nie tylko w roli cennych
dla wietnamskich rolników zwierząt, ale symbolizują również
siłę.
Obowiązkowe są również spektakle bazujące na historii i
legendach. W tych pojawiają się między innymi smoki, które
przy uciesze publiczności plują wodą i zieją ogniem. Nimi, przez wzgląd na rozmiary
steruje kilka osób.
Jeden z najpopularniejszych spektakli to historia o przyszłym cesarzu- Le Loi, który od
rybaka dostał część miecza (pasującą do części którą sam wcześniej znalazł), którą ten
otrzymał od złotego żółwia żyjącego w pobliskim jeziorze. Za pomocą tego miecza
pokonał chińską dynastię Ming . Po tych wydarzeniach złoty żółw odebrał od cesarza
swój miecz i ponownie zniknął w otchłani jeziora- stąd też nazwa jeziora w centrum Ha
Noi (Jezioro Zwróconego Miecza).
Popularną postacią jest rówież Teu- nieco pulchny, silny rolnik który w zabawny sposób
wytyka Wietnamczykom złe nawyki.
Mimo że historia teatru zaczęła się ok. 1000 lat temu (początkowo
jako rozrywka chłopów czekających na rozpoczęcie zbiorów), to
największą popularnością cieszy się od XVIII wieku.
Fascynujące jest to, że od momentu powstania teatr niemalże się
nie zmienił, a dziś trwające od 45 minut do godziny, spektakle
przyciągają tłumy nie tylko łaknących tradycji turystów, ale i
Wietnamczyków. Jest to dowód na obecną popularność teatru,
która zapewni mu bezpieczną przyszłość.
Ewelina Konieczna
S t r o n a | 11
Việt Võ Đạo,
Võ Việt Nam
Vovinam
Trzy nazwy: Việt Võ Đạo, Võ Việt Nam oraz Vovinam określają jedną
dyscyplinę – wietnamską szutkę walki, popularną na całym świecie tak samo
jak taekwondo, karate czy kung fu.
Wielki Mistrz Nguyễn Lộc
Nguyễn Lộc jest uważany twórcę Vovinam oraz założyciela szkoły tej właśnie
dyscypliny. Dzięki wielu podróżom odbytych po Azji w latach 1938-1945 i
zbieraniu informacji na temat wielu technik walki stworzył swój styl, zaś jego
uczniowie brali udział w ruchach niepodległościowych Wietnamu.
„Być silnym aby być pożytycznym”
Jest to jedna z wielu dewiz, którą kierują się uczniowie Viet Vo Dao w swoim
codziennym życiu.
Stopnie
Podobnie jak w innych sztukach walki, tak samo w Vovinamie istnieją stopnie
oraz pasy. Najniższy, uczniowski to Dai Trang- Cap (niebieski pas), instruktorski
to Dang (czarny pas), zaś mistrzowski to biało-czerwone pasy.
Członkowstwo
Na dzień dzisiejszy do federacji Vovinam należy około 30 krajów
członkowskich, w tym także Polska (!), zaś szefem organizacji w Polsce jest
Mistrz Ryszard „Dung Tien” Jóźwiak.
12 | S t r o n a
Ciasteczka z zielonego groszku
Ciasteczka z zielonego groszku, nie są
przygotowywane na żadną specjalną okazję. To
domowa przekąska znana wszystkim Wietnamczykom.
Sposób przygotowania jest również prosty i nie
wymaga specjalnych kulinarnych zdolności.
Składniki (ok. 30 ciastek):
100g zielonego groszku (świeży lub mrożony
– nie polecam takiego z puszki)


50g cukru

100g mąki pszennej

60ml oleju kukurydzianego
Przygotowanie:
Najpierw należy zblendować groszek. Jeżeli wykorzystywany jest mrożony, najlepiej
wrzucić go w opakowaniu na 4-5 minut do gorącej wody i dopiero wtedy rozdrobnić.
Następnie wszystkie składniki trzeba ugnieść razem na zwartą i jednolitą masę, jeżeli
wydaje się, że po ugnieceniu ciasto jest zbyt lepkie można dosypać więcej mąki.
Z gotowego ciasta należy uformować kuleczki o średnicy 3 cm. W każdym
ciasteczku można zrobić wgłębienie.
Najlepiej piec je na papierze do pieczenia w 180 stopniach przez 15-20 minut. Należy
pilnować, żeby się nie zrumieniły, bo wtedy stracą swój zielony kolor.
Uwagi:
Jeżeli nie jest się fanem zbyt słodkich wypieków można
dodać mniej cukru.
Lepiej nie dodawać groszku z puszki, gdyż ma inny smak i
słabszy kolor.
Jeżeli nie jest się w posiadaniu oleju kukurydzianego można
użyć zamiennie oliwę z oliwek lub zwykły olej.
Ania Jarosz
S t r o n a | 13
Wietnamski krok po kroku!
Lekcja 3: miejsce akcji oraz czasy
W
lekcji drugiej mowa była o podstawowych zajęciach. Tym razem
spróbujemy rozwinąć zdanie i w sposób bardziej dokładny opisać to
co w danym momencie robimy.
Do wyrażania miejsca w języku wietnamskim, w którym dzieje się akcja służy
partykuła „ở” odpowiadająca polskiemu „w”.
Tôi ở nhà. - Jestem w domu. (dosłownie: ja w domu)
UWAGA: partykuła „ở” nie jest odpowiednikiem czasownika „być”,
jednak na potrzeby języka polskiego podczas tłumaczenia
dodajemy czasownik „być” w formie osobowej, chociaż nie jest
on potrzebny w zdaniu w języku wietnamskim.
Ponadto, wyraz ten jest nie tylko partykułą, ale również czasownikiem
oznaczającym „mieszkać”.
Tôi ở Ba Lan. - Mieszkam w Polsce.
Do wyrażania czasu służą 3 wyrazy:
~đã – czas przeszły - Anh đã đi học.
~đang – czas teraźniejszy – Chị đang xem phim.
~sẽ – czas przyszły – Tôi sẽ dọc báo.
Katarzyna Moszyńska
Ameryka o wojnie w Wietnamie
14 | S t r o n a
CZAS APOKALIPSY
Film powstał w 1978 roku i jest luźną adaptacją powieści
"Jądro Ciemności" Josepha Conrada. Reżyser, Francis Ford
Coppola, zmienił jednak realia panujące w powieści i swoich
bohaterów osadził w ogniu wojny Wietnamskiej. Kapitan
Willard (Martin Sheen) zostaje wysłany z misją odnalezienia i
pacyfikacji zbuntowanego pułkownika Kurtza (Marlon
Brando), ukrywającego się na granicy Wietnamu z
Kambodżą. Czas Apokalipsy to pozycja kultowa. Niewiele
jest filmów które lepiej oddają jak przerażająca, surowa i
szalona jest wojna i do jakiego stopnia wyniszcza ona
człowieka, redukując go do pierwotnych instynktów.
PLUTON
Kolejna amerykańska produkcja o wojnie w Wietnamie
opisująca walkę z perspektywy zwykłego żołnierza.
Została nakręcona przez Olivera Stone'a w 1986 roku, w
skład jej obsady wchodzą; Charlie Sheen, Willem Dafoe,
Tom Berenger oraz Forest Whitaker. W tym filmie śledzimy
losy młodego amerykańskiego żołnierza świeżo
przybyłego na pole walki. Razem z nim stajemy się
mięsem armatnim, osłoną dla starszych doświadczeniem
współ żołnierzy, jesteśmy świadkami gwałtów i mordów
na lokalnej ludności i tak jak głównego bohatera
paraliżuje nas poczucie bezsilności i przerażenia w
obliczu takiego okrucieństwa. Bardzo ważnym wątkiem
w tym filmie jest konfrontacja bezlitosnego, przeżartego
nienawiścią sierżanta Barnes'a z zachowującym ludzką
przyzwoitość sierżantem Eliasem. "Pluton" poddaje
bardzo ostrej krytyce moralnej wojnę w Wietnamie,
odsłania prawdy które zazwyczaj łatwiej jest przemilczeć.
S t r o n a | 15
ŁOWCA JELENI
Film nakręcony 1978 roku i wyreżyserowany przez Michaela
Cimino. Przedstawia on nieco inny bo bardziej ogólny obraz
wojny Wietnamskiej. Tutaj jest ona okresem w historii życia
bohaterów a nie całą jego fabułą, spotykamy ich więc przed jej
wybuchem, potem widzimy jak na nią trafili co tam przeżyli a
także jakie piętno na nich odcisnęła. "Łowca jeleni" to świetnie
zagrany (Robert De Niro, John Savage, Christopher Walken,
Meryl Streep) i bardzo złożony film któremy daleko do
efekciarstwa. Bierze pod uwagę nie tylko kwestię samego
przeżycia na wojnie ale także bolesnego z niej powrotu.
FULL METAL JACKET (1987)
Jest to jedna z popularniejszych produkcji o wojnie w Wietnamie,
wyreżyserowana przez Stanleya Kubricka. Mimo, że wszystkie filmy o
których tutaj piszę są zdecydowanie bardzo realistyczne i nie
skupiają sie w żadnym stopniu na "pudrowaniu" prawdy to właśnie
"Full Metal Jacket" jest tym który określiłabym za najbardziej
bezpośredni w swoim przekazie. Obnaża on zupełnie jak dużą rolę
odgrywały narkotyki w życiach amerykańskich żołnierzy w
Wietnamie. Film ten obfituje w kadry tak naturalistyczne, że samo
oglądanie sprawia ból, dodatkowo muzyka, charakterystyczna dla
Kubricka, dzięki której otrzymamy stosunkowo dokładny obraz
może nie tyle rzeczywistości tamtej wojny samej w sobie a raczej
tego jak wyglądała ona przepuszczona przez pryzmat umysłu
zniszczonego przez nią młodego chłopaka któremu wsadzono
karabin do ręki i nauczono reagować na rozkazy.
HAIR (1979)
Musical w reżyserii Milosa Formana. nie jest to film stricte wojenny,
daje jednak obraz amerykańskiego społeczeństwa w trakcie
prowadzenia przez USA wojny w Wietnamie. Historia skupia się na
młodym chłopaku z Oklahomy który wyrusza do Nowego Jorku
aby zaciągnąć się do wojska. Na swojej drodze spotyka jednak
grupę hippisów i na pewien czas zostaje wciągnięty w ich styl życia
Maria Ziółkowska
16 | S t r o n a
WIETNAMSKA MUZYKA TRADYCYJNA
Xam
Xẩm to rodzaj tradycyjnej muzyki folklorystycznej popularnej szczególnie
na północy Wietnamu, której pojawienie datuje się na okres panowania
dynastii Trần (XIV wiek).
Xẩm było zazwyczaj śpiewane przez niewidomych artystów wędrujących
od miasta do miasta i zarabiających na swoje życie poprzez dawanie
występów w różnych miejscach zgromadzeń publicznych takich jak targi
czy pagody. Instrumentami ulubionymi przez śpiewaków Xẩm były đàn
bầu i đàn nhị, głównie ze względu na rozmiar pozwalający na stosunkowo
łatwe podróżowanie z nimi. Są to również instrumenty na których gra się
tylko przy pomocy rąk, a więc muzycy mogli sami sobie akompaniować.
Linie melodyczne Xẩm były często zapożyczane z innych rodzajów
śpiewów ludowych ( trống quân, quan họ, chèo) oraz kołysanek.
W swoich pieśniach muzycy Xẩm zazwyczaj opowiadają Wietnamskie
legendy i baśnie. Innym bardzo częstym tematem ich utworów są dzieła
literatury Wietnamskiej, takie jak Truyện Kiều czy Truyện Lục Vân Tiên. W
zależności od rytmu Xẩm dzieli się na dwa rodzaje xẩm chợ (szybkie
tempo) oraz xẩm cô đào (wolne tempo).
Na początku XX wieku w Hà Nội śpiewaków Xẩm często można było
spotkać występujących w tramwajach, stąd wzięło się określenie xẩm tàu
điện czyli xẩm tramwajowe.
Niestety w dzisiejszych czasach Xẩm słyszy się coraz rzadziej, do tego
nawet stopnia, że grozi mu całkowite odejście w zapomnienie. Liczba
doświadczonych wykonawców tego rodzaju muzyki spada z roku na rok,
głownie dlatego że bardzo niewielu młodych się nią interesuje. Bardziej
pociaga ich współczesna muzyka popularna.
Bardzo popularną wykonawczynią
Xẩm, nazywaną "ostatnią żyjąca
rzemieślniczką Xẩm" była Hà Thị
Cầu, która zmarła w 2013 roku.
Maria Ziółkowska
S t r o n a | 17